2010 in vogelvlucht. SOVON Vogelonderzoek Nederland. Dit is de samenvatting van het Jaarverslag 2010

Transcriptie

1 in vogelvlucht Dit is de samenvatting van het Jaarverslag van SOVON Vogelonderzoek Nederland. Een uitgebreide versie is als pdf te downloaden van onze website. SOVON Vogelonderzoek Nederland

2 Nederland,, het jaar van van Dé gebeurtenis van voor veel medewerkers van SOVON was ongetwijfeld naar het terrein van de Radbout Universiteit Nijmegen. Door de voortdurende groei van ons personeelsbestand waren we op het oude adres, Huize Wylerberg, uit ons jasje gebarsten. In maart betrokken we het Natuurplaza, waar ook enkele andere PGO s gevestigd zijn (Zoogdiervereniging, RAVON, FLORON, VOFF), naast Stichting Bargerveen. We hebben op de nieuwe werkplek dus niet alleen een ruimere behuizing, maar ook mogelijkheden voor een nauwere samenwerking met verwante organisaties. Ons oude kantoor is nu omgetoverd tot Veldstudiecentrum Huize Wylerberg. in in vogelvlucht Vrijwilligers SOVON en en Landelijke Dagen De is voor SOVON van levensbelang. Tellers leveren het fundament van onze projecten en leden vormen de bouwsteen van onze vereniging. Traditioneel wordt er eind november een contactdag georganiseerd voor de. Deze Landelijke Dag vond dit jaar, in navolging van de kantoorverhuizing, plaats op een nieuwe locatie en wel op het universiteitsterrein. Middels een parallelprogramma is geprobeerd ook nieuwe doelgroepen te bereiken. Inmiddels bestaat er ook een Landelijke Dag voor Jongeren, met een aansprekend programma afgestemd op deze leeftijdscategorie. Veldstudiecentrum Huize Wylerberg vormt hiervoor het ideale decor. Cursussen SOVON erkent het belang van een goed onderlegde. In het kader daarvan zijn er in nieuwe cursussen ontwikkeld en bestaande cursussen grondig herzien. Naast een BMP-cursus is er nu ook een Water- en Wintervogelcursus. Dit is de samenvatting van het Jaarverslag van SOVON Vogelonderzoek Nederland. Een uitgebreide versie is als pdf te downloaden van onze website. Nederland Supervrijwilligers 78 (coördinatoren, Ledenraad, Wetenschappelijke begeleidingscommissie, bestuur) Leden 3933 (waarvan 752 zgn. plusleden welke ook Limosa ontvangen) Aantal langjarige projecten waaraan vrijwilligers deelnemen 13 Verzamelde gegevens Organisatiestructuur Financiën & PZ ca. 3 miljoen (totaal ca. 90 miljoen records) Digitaal ingevoerde gegevens 85% Fte 54,8 Personen in dienst op enig moment in 64 Stagiairs 21 Ledenraad Bestuur Directeur Managementteam Facilitair Publiekstellingen Een tweetal telprojecten kent een speciale status. Ze zijn bedoeld om nieuwe kennis te vergaren maar ook om aan publieksbinding te doen. In het kader van het Jaar van stond ditmaal de Bruine Kiekendief in de schijnwerpers. Dat leverde veel informatie op over zowel broedvogels als overwinteraars. Voor het grote publiek organiseert SOVON samen met Vogelbescherming Nederland sinds 2003 de Nationale Tuinvogeltelling. In namen liefst mensen deel aan deze wintertelling in de eigen tuin. De communicatie met de verliep als gewoonlijk via verschillende kanalen, waaronder de website, SOVON-Nieuws en project- en provinciale nieuwsbrieven. De website is niet meer weg te denken: in brachten ruim personen samen bijna bezoeken. De site is inmiddels onmisbaar binnen de informatievoorziening, maar ook voor het inzamelen van telresultaten. Het aantal malen dat tellers op het daarvoor bedoelde portaal inlogden steeg naar ruim Verder brengt SOVON met regelmaat persberichten naar buiten en worden actuele feiten en cijfers over de vogelstand bondig samengevat in de rijkelijk geïllustreerde jaarlijkse Vogelbalans. Helpdesk Voor het directe contact met de vormen de Districtscoördinatoren en SOVON-ambassadeurs een belangrijke tussenschakel. Om de nog beter van dienst te kunnen zijn, werd in een start gemaakt met de Helpdesk. Deze is alle werkdagen tijdens kantooruren zowel telefonisch als per bereikbaar voor vragen, in het weekend wordt ook de mailbox gecheckt. & Inv Toegepast onderzoek Db/GIS/Web Inventarisaties Kust, wad & Water Stad & land

3 in vogelvlucht,, het jaar van van Organisatiestructuur SOVON en en Dit is de samenvatting van het Jaarverslag van SOVON Vogelonderzoek Nederland. Een uitgebreide versie is als pdf te downloaden van onze website. SOVON Vogelonderzoek Nederland Landelijke Dagen Nederland SOVON Vogelonderzoek Dé gebeurtenis van voor veel medewerkers van SOVON was ongetwijfeld naar het terrein van de Radbout Universiteit Nijmegen. Door de voortdurende groei van ons personeelsbestand waren we op het oude adres, Huize Wylerberg, uit ons jasje gebarsten. In maart betrokken we het Natuurplaza, waar ook enkele andere PGO s gevestigd zijn (Zoogdiervereniging, RAVON, FLORON, VOFF), naast Stichting Bargerveen. We hebben op de nieuwe werkplek dus niet alleen een ruimere behuizing, maar ook mogelijkheden voor een nauwere samenwerking met verwante organisaties. Ons oude kantoor is nu omgetoverd tot Veldstudiecentrum Huize Wylerberg. in in vogelvlucht Vrijwilligers Supervrijwilligers 78 (coördinatoren, Ledenraad, Wetenschappelijke begeleidingscommissie, bestuur) Leden 3933 (waarvan 752 zgn. plusleden welke ook Limosa ontvangen) Aantal langjarige projecten waaraan vrijwilligers deelnemen 13 Verzamelde gegevens ca. 3 miljoen (totaal ca. 90 miljoen records) Digitaal ingevoerde gegevens 85% Fte 54,8 Personen in dienst op enig moment in 64 Stagiairs 21 Ledenraad De is voor SOVON van levensbelang. Tellers leveren het fundament van onze projecten en leden vormen de bouwsteen van onze vereniging. Traditioneel wordt er eind november een contactdag georganiseerd voor de. Deze Landelijke Dag vond dit jaar, in navolging van de kantoorverhuizing, plaats op een nieuwe locatie en wel op het universiteitsterrein. Middels een parallelprogramma is geprobeerd ook nieuwe doelgroepen te bereiken. Inmiddels bestaat er ook een Landelijke Dag voor Jongeren, met een aansprekend programma afgestemd op deze leeftijdscategorie. Veldstudiecentrum Huize Wylerberg vormt hiervoor het ideale decor. Cursussen SOVON erkent het belang van een goed onderlegde. In het kader daarvan zijn er in nieuwe cursussen ontwikkeld en bestaande cursussen grondig herzien. Naast een BMP-cursus is er nu ook een Water- en Wintervogelcursus. Publiekstellingen Een tweetal telprojecten kent een speciale status. Ze zijn bedoeld om nieuwe kennis te vergaren maar ook om aan publieksbinding te doen. In het kader van het Jaar van stond ditmaal de Bruine Kiekendief in de schijnwerpers. Dat leverde veel informatie op over zowel broedvogels als overwinteraars. Voor het grote publiek organiseert SOVON samen met Vogelbescherming Nederland sinds 2003 de Nationale Tuinvogeltelling. In namen liefst mensen deel aan deze wintertelling in de eigen tuin. De communicatie met de verliep als gewoonlijk via verschillende kanalen, waaronder de website, SOVON-Nieuws en project- en provinciale nieuwsbrieven. De website is niet meer weg te denken: in brachten ruim personen samen bijna bezoeken. De site is inmiddels onmisbaar binnen de informatievoorziening, maar ook voor het inzamelen van telresultaten. Het aantal malen dat tellers op het daarvoor bedoelde portaal inlogden steeg naar ruim Verder brengt SOVON met regelmaat persberichten naar buiten en worden actuele feiten en cijfers over de vogelstand bondig samengevat in de rijkelijk geïllustreerde jaarlijkse Vogelbalans. Broedvogels De waarnemers van SOVON hebben het afgelopen jaar weer flink hun best gedaan. Gezamenlijk gaven ze zo n 3 miljoen gegevens door aan onze 15 telprojecten. In is gewerkt aan een verdere integratie van twee van deze projecten, het Broedvogel Project (BMP) en het Landelijke Soortonderzoek Broedvogels (LSB), wat tot uiting kwam in een nieuwe handleiding. Het Meetnet Urbane Soorten (MUS), bedoeld om stadsvogels beter te kunnen monitoren, wint nog steeds aan populariteit. Afgelopen jaar nam het aantal telroutes toe met ruim 20%. Het gaat veelal om nieuwe tellers, waaronder relatief veel vrouwen. Watervogels Binnen het meetnet Watervogels werden twee pilots uitgevoerd. De eerste betrof het structureel intekenen van watervogelconcentraties, de tweede het vergroten van de teldekking van de laagdrempelige Midwintertelling. Digitale invoer De gegevens uit de monitoringprojecten worden in sterk toenemende mate digitaal ingevoerd. Nieuwe projecten, zoals MUS en het Meetnet Slaapplaatsen, draaien zelfs volledig digitaal. Maar ook bij de andere projecten worden de telresultaten tegenwoordig voor 80-90% online ingevoerd. Voor het BMP werd een veelbelovende pilot uitgevoerd rondom het programma voor automatische clustering van broedvogelgegevens. Inventarisatie Financiën & PZ Bestuur Directeur Managementteam & Inv Facilitair Toegepast onderzoek Helpdesk Voor het directe contact met de vormen de Districtscoördinatoren en SOVON-ambassadeurs een belangrijke tussenschakel. Om de nog beter van dienst te kunnen zijn, werd in een start gemaakt met de Helpdesk. Deze is alle werkdagen tijdens kantooruren zowel telefonisch als per bereikbaar voor vragen, in het weekend wordt ook de mailbox gecheckt. Medewerkers van SOVON voeren jaarlijks inventarisatieopdrachten uit op verzoek van onder andere Staatsbosbeheer, Natuurmonumenten, diverse provincies, gemeenten en Provinciale Landschappen. Een mooi voorbeeld van een grote inventarisatieopdracht was die van het Nationaal Park de Biesbosch in. Dit geschiedde in samenwerking tussen professionele karteerders van SOVON, vrijwilligers en medewerkers van Staatsbosbeheer. Grote verrassing waren de ruim 300 territoria van de Cetti s Zanger, een landelijk record. Door tal van op handen zijnde bezuinigingen bij (potentiële) opdrachtgevers was er in sprake van een licht afgenomen orderportefeuille. Db/GIS/Web Inventarisaties Kust, wad & Water Stad & land

4 SOVON Vogelonderzoek Broedvogels De waarnemers van SOVON hebben het afgelopen jaar weer flink hun best gedaan. Gezamenlijk gaven ze zo n 3 miljoen gegevens door aan onze 15 telprojecten. In is gewerkt aan een verdere integratie van twee van deze projecten, het Broedvogel Project (BMP) en het Landelijke Soortonderzoek Broedvogels (LSB), wat tot uiting kwam in een nieuwe handleiding. Het Meetnet Urbane Soorten (MUS), bedoeld om stadsvogels beter te kunnen monitoren, wint nog steeds aan populariteit. Afgelopen jaar nam het aantal telroutes toe met ruim 20%. Het gaat veelal om nieuwe tellers, waaronder relatief veel vrouwen. Watervogels Binnen het meetnet Watervogels werden twee pilots uitgevoerd. De eerste betrof het structureel intekenen van watervogelconcentraties, de tweede het vergroten van de teldekking van de laagdrempelige Midwintertelling. Digitale invoer De gegevens uit de monitoringprojecten worden in sterk toenemende mate digitaal ingevoerd. Nieuwe projecten, zoals MUS en het Meetnet Slaapplaatsen, draaien zelfs volledig digitaal. Maar ook bij de andere projecten worden de telresultaten tegenwoordig voor 80-90% online ingevoerd. Voor het BMP werd een veelbelovende pilot uitgevoerd rondom het programma voor automatische clustering van broedvogelgegevens. Inventarisatie Medewerkers van SOVON voeren jaarlijks inventarisatieopdrachten uit op verzoek van onder andere Staatsbosbeheer, Natuurmonumenten, diverse provincies, gemeenten en Provinciale Landschappen. Een mooi voorbeeld van een grote inventarisatieopdracht was die van het Nationaal Park de Biesbosch in. Dit geschiedde in samenwerking tussen professionele karteerders van SOVON, vrijwilligers en medewerkers van Staatsbosbeheer. Grote verrassing waren de ruim 300 territoria van de Cetti s Zanger, een landelijk record. Door tal van op handen zijnde bezuinigingen bij (potentiële) opdrachtgevers was er in sprake van een licht afgenomen orderportefeuille.

5 Onderzoek Samenwerking Kust, Wad & Water Binnen de afdeling Onderzoek zijn verschillende teams geformeerd ten behoeve van al dan niet soortgericht onderzoek. Kust, Wad & Water weet in toenemende mate langlopende onderzoeksopdrachten aan zich te binden, gefinancierd door het Waddenfonds, NWO, NAM, IMARES, Deltares en ministeries. Ze vinden veelal plaats in samenwerking met universiteiten en andere onderzoeksinstituten. Stad & Land Stad & Land voerde onder andere effect- en risicoanalyses uit, een studie naar de verspreiding van akkervogels, evenals onderzoek naar weidevogels en ganzen. Voorts werden vorderingen geboekt bij de ontwikkeling van kansenkaarten, die de berekende verspreiding van een soort weergeven. Projecten van team bevinden zich over het algemeen op de grens van onderzoek, monitoring en beantwoording van specialistische vragen. Belangrijk binnen dit team was de samenwerkingsovereenkomst tussen de Gegevensautoriteit Natuur (GaN) en SOVON over het gebruik van de NDFF (de Nationale Database Flora en Fauna). SOVON levert nu geen gegevens meer rechtstreeks aan derden, maar via het Natuurloket. De procedure rondom de toestemming voor gebruik van gegevens blijft onveranderd. SOVON werkte in met vele organisaties samen. Voor een compleet overzicht verwijzen we naar het uitgebreide jaarverslag op de website. We noemen hier enkele organisaties: VOFF en Gegevensautoriteit Natuur SOVON onderkent het belang van samenwerking met andere gegevensbeherende organisaties; dit was ook een van de redenen om gezamenlijk het Natuurplaza te betrekken. Stichting Veldonderzoek Flora en Fauna (VOFF) vormt de netwerkorganisatie van tien PGO s, waaronder SOVON, waarbinnen afstemming en informatieoverdracht plaatsvinden. In hebben we in samenwerking met andere PGO s veel energie gestoken in de totstandkoming van een samenwerkingsovereenkomst met de Gegevensautoriteit Natuur inzake de exploitatie van de Nationale Database Flora en fauna (NDFF). Dit gebeurde in nauwe samenspraak met bestuur en Ledenraad van SOVON. Daarnaast is hard gewerkt aan de afronding van het programma Organisatie Gegevensvoorziening Natuur (OGN). Hiermee worden technische en organisatorische voorzieningen getroffen om natuurgegevens via de NDFF aan te bieden aan gebruikers zoals overheden, natuurbeheerders en adviesbureaus. Jeugdbonden en Vogelbescherming Samenwerking is ook noodzakelijk om de interesse van de jeugd in natuur te stimuleren. Nu de organisatie van de WILDzoekers in gestopt is, heeft SOVON de banden met de beide jeugdbonden NJN en JNM aangehaald. Ook blijven we doorgaan met het succesvolle jeugdprogramma op de Landelijke Dag en krijgt de in gestarte Landelijke Dag voor Jongeren een vervolg. Verder is SOVON vertegenwoordigd in de redactie van Vogels junior, het nieuwe jeugdblad van Vogelbescherming Nederland. Ook op andere terreinen wordt samengewerkt met Vogelbescherming: onafhankelijk van elkaar en met respect voor ieders rol. SOVON als onafhankelijk leverancier van objectieve informatie, Vogelbescherming voor de actie en bescherming. SOVON Vo

6 Onderzoek Samenwerking Rob Goldbach Rob Goldbach Publicatie Fonds Kust, Wad & Water Binnen de afdeling Onderzoek zijn verschillende teams geformeerd ten behoeve van al dan niet soortgericht onderzoek. Kust, Wad & Water weet in toenemende mate langlopende onderzoeksopdrachten aan zich te binden, gefinancierd door het Waddenfonds, NWO, NAM, IMARES, Deltares en ministeries. Ze vinden veelal plaats in samenwerking met universiteiten en andere onderzoeksinstituten. Stad & Land Stad & Land voerde onder andere effect- en risicoanalyses uit, een studie naar de verspreiding van akkervogels, evenals onderzoek naar weidevogels en ganzen. Voorts werden vorderingen geboekt bij de ontwikkeling van kansenkaarten, die de berekende verspreiding van een soort weergeven. Projecten van team bevinden zich over het algemeen op de grens van onderzoek, monitoring en beantwoording van specialistische vragen. Belangrijk binnen dit team was de samenwerkingsovereenkomst tussen de Gegevensautoriteit Natuur (GaN) en SOVON over het gebruik van de NDFF (de Nationale Database Flora en Fauna). SOVON levert nu geen gegevens meer rechtstreeks aan derden, maar via het Natuurloket. De procedure rondom de toestemming voor gebruik van gegevens blijft onveranderd. SOVON werkte in met vele organisaties samen. Voor een compleet overzicht verwijzen we naar het uitgebreide jaarverslag op de website. We noemen hier enkele organisaties: VOFF en Gegevensautoriteit Natuur SOVON onderkent het belang van samenwerking met andere gegevensbeherende organisaties; dit was ook een van de redenen om gezamenlijk het Natuurplaza te betrekken. Stichting Veldonderzoek Flora en Fauna (VOFF) vormt de netwerkorganisatie van tien PGO s, waaronder SOVON, waarbinnen afstemming en informatieoverdracht plaatsvinden. In hebben we in samenwerking met andere PGO s veel energie gestoken in de totstandkoming van een samenwerkingsovereenkomst met de Gegevensautoriteit Natuur inzake de exploitatie van de Nationale Database Flora en fauna (NDFF). Dit gebeurde in nauwe samenspraak met bestuur en Ledenraad van SOVON. Daarnaast is hard gewerkt aan de afronding van het programma Organisatie Gegevensvoorziening Natuur (OGN). Hiermee worden technische en organisatorische voorzieningen getroffen om natuurgegevens via de NDFF aan te bieden aan gebruikers zoals overheden, natuurbeheerders en adviesbureaus. Jeugdbonden en Vogelbescherming Samenwerking is ook noodzakelijk om de interesse van de jeugd in natuur te stimuleren. Nu de organisatie van de WILDzoekers in gestopt is, heeft SOVON de banden met de beide jeugdbonden NJN en JNM aangehaald. Ook blijven we doorgaan met het succesvolle jeugdprogramma op de Landelijke Dag en krijgt de in gestarte Landelijke Dag voor Jongeren een vervolg. Verder is SOVON vertegenwoordigd in de redactie van Vogels junior, het nieuwe jeugdblad van Vogelbescherming Nederland. Ook op andere terreinen wordt samengewerkt met Vogelbescherming: onafhankelijk van elkaar en met respect voor ieders rol. SOVON als onafhankelijk leverancier van objectieve informatie, Vogelbescherming voor de actie en bescherming. SOVON Vogelonderzoek Nederland Het Rob Goldbach Publicatie Fonds is ingesteld na het overlijden van ons oud-bestuurslid in Het wordt gevuld door donaties, legaten en een jaarlijkse bijdrage van SOVON Met het fonds wil SOVON twee zaken mogelijk maken: Het schrijven van wetenschappelijke artikelen en andere publicaties over vogelonderzoek. Het bevorderen van publicaties door vrijwilligers en/of vogelwerkgroepen uit de van SOVON, zoals regionale Avifauna s of een jubileumoverzicht. Gesteunde projecten en/of activiteiten in waren: Wat vliegt waar? van KNNV Wageningen Een nog te verschijnen publicatie over vogels in de Dollard van de Vogeltelgroep Dollard. Het proefschrift Birding for science and conservation van Chris van Turnhout Financieel jaaroverzicht Financieel jaaroverzicht SOVON Vogelonderzoek Nederland is een vereniging zonder winstoogmerk welke inkomsten verwerft uit contributies, giften, legaten en het uitvoeren van projecten in opdracht. De omzet bedraagt ruim 4 miljoen euro. werd afgesloten met een licht positief resultaat van euro. Dit komt ten goede aan de noodzakelijke continuïteitsreserve en aan verenigingsgerelateerde projecten zoals educatie en extra publicaties.