10 jaar MUS Meetnet Urbane Soorten. Vogeltelling ook geschikt voor meten kwaliteit van je leefomgeving?

Transcriptie

1 10 jaar MUS Meetnet Urbane Soorten. Vogeltelling ook geschikt voor meten kwaliteit van je leefomgeving? Jan Schoppers Meetnetcoördinator MUS Netwerk Ecologische Monitoring

2 Inhoud MUS Resultaten landelijk Huismus en Gierzwaluw Benchmark Conclusies en hoe verder

3 MUS Meetnet Urbane Soorten Een langjarig monitoring-programma voor alle (algemene) vogelsoorten in bebouwde gebieden Doelstellingen: Het monitoren van trends, de aantallen en verspreiding van alle broedvogelsoorten Uitvoering door ervaren vogeltellers en door beginners

4 Waarom een nationaal stads- en dorpsvogelmeetnet? We weten te weinig van vogels in bebouwd gebied Stadsvogelen niet populair Stadsvogels wel populair 16% van Nederland is reeds verstedelijkt Typische stadsvogels gaan hard achteruit. Zoals Huismus op de Rode Lijst, Gierzwaluw en Spreeuw. Kuifleeuwerik (bijna) uitgestorven Martien van Dooren waarneming.nl

5 Telmethode MUS is eenvoudig Waarnemers kiezen zelf een (4cijfer) postcodegebied 12 willekeurige telpunten 5 minuten alle vogels met terreinbinding tellen 3 telrondes: 1 e : 1-30 april (bij zonsop) 1=>12 2 e : 15 mei-15 juni (bij zonsop) 12=>1 3 e : 15 juni-15 juli (zomeravondtelling, speciaal voor Gierzwaluwen)

6 Random aangewezen telpunten Waar wordt er geteld? woonwijken winkelcentra industrieterrein & havens begraafplaatsen sportvelden golfterreinen parken & vijvers infrastructuur & kassen steden, dorpen en gehuchten nieuwbouw & braak

7 Dynamisch en.

8 Dynamisch en veranderlijk

9 Welke vogels tellen mee? Alle vogels met terreinbinding (jagende Sperwer en foeragerende meeuwen wel) Geen onderscheid maken tussen zang, foerageren, geslacht of leeftijd Bij Gierzwaluw niet alleen de laag vliegende vogels maar ook die hoog vliegen; wordt dezelfde hoog vliegende groep op meerdere telpunten gezien, noteer deze dan slechts één keer. Niet noteren Overtrekkende vogels (bv. overtrekkende Sperwer, ganzen, Graspiepers niet) Slaaptrek (bv. bij meeuwen, kraaien en Spreeuw).

10 Welke vogels tellen mee? Alle vogels met terreinbinding (jagende Sperwer en foeragerende meeuwen wel) Geen onderscheid maken tussen zang, foerageren, geslacht of leeftijd Bij Gierzwaluw niet alleen de laag vliegende vogels maar ook die hoog vliegen; wordt dezelfde hoog vliegende groep op meerdere telpunten gezien, noteer deze dan slechts één keer. Niet noteren Overtrekkende vogels (bv. overtrekkende Sperwer, ganzen, Graspiepers niet) Slaaptrek (bv. bij meeuwen, kraaien en Spreeuw).

11 Deelnemers 30% vrouwen 50% nieuwe tellers 770 postcodegebieden geclaimd

12 Resultaten 165 vogelsoorten samen ex. 19 zoogdieren samen ex.

13 veranderingen Bron: De Levende Natuur 117, nr 4 (2016).

14 Halsbandparkiet & Huismus

15 Huismus: Opmerkelijk verschil tussen wijken Nieuwbouw - open Nieuwbouw - gesloten Naoorlogs - open Naoorlogs - gesloten Vooroorlogs - open Vooroorlogs - gesloten Oud Park Bedrijventerrein Huismus 0,00 1,00 2,00 3,00 4,00 5,00 laag hoog

16 Sovon Vogelonderzoek Nederland Huismus: Opmerkelijk verschil tussen Amsterdam & Almere? Oude & nieuwe stad. Huismus Nieuwbouw - open Nieuwbouw - gesloten Naoorlogs - open Naoorlogs - gesloten Vooroorlogs - open Vooroorlogs - gesloten Oud Park Bedrijventerrein 0,00 1,00 laag 2,00 hoog 3,00 4,00 5,00

17 Huismus Ook grote verschillen tussen Den Haag en Arnhem. Arnhem (kleine groene stad) springt er uit, net als Almere, een nieuwe en groene stad!

18 Ecologisch advies- & projectbureau NatuurInclusief Gierzwaluw in Arnhem & Groningen in MUS. Vooral in oude wijken en in centrum.

19 Benchmark met MUS huizenbroeders geteld aantal per punt Voorbeeld Stadsvogelindicator Zoetermeer Weergegeven is het aantal/punt per soortgroep hier de huizenbroeders zoals Huismus, Gierzwaluw, Spreeuw en Kauw. Soortgroepen naar broedplek, habitat of voedsel geven een beter beeld van de kwaliteit van de leefomgeving, dan bij één soort.

20 Score/index t.o.v. vergelijkbare wijken in NL rood en roze: onder gemiddeld, geel: gemiddeld en blauw boven gemiddeld In de Stadsvogelindicator wordt een vergelijk gemaakt per punt met dezelfde (bouwjaar, type) wijken/buurten in de rest van NL. Er komt een score of index uit in 5 klassen. De vergelijking kan ook gemaakt worden alleen van de wijken in de stad zelf.

21 Benchmark per buurt huizenbroeders Alle punten per buurt (CBS-indeling) of wijk krijgen dan samen een score voor de soortgroep. Blauw & geel is boven & gemiddeld en roze & rood onder gemiddeld. Extra voorzieningen en beheer gericht op huizenbroeders moet vooral gedaan worden in de rode en roze wijken.

22 Maatregelen voor huizenbroeders

23 Andere soortgroepen bosvogels water- en moerasvogels struikvogels pioniervogels In 2017 verschijnt de Stadsvogelindicator

24 Samenvatting MUS is een eenvoudig meetnet voor gevorderden en voor beginners MUS levert belangrijke gegevens op over de vele vogels van het stedelijk gebied De ervaringen van de tellers zijn positief, de telresultaten zien er goed uit en zijn verrassend.

25 Publiceren

26 Publiceren

27 Dankwoord MUS-tellers!! Sovon-medewerkers Foto s meest Harvey van Diek en JS Netwerk Ecologische Monitoring