Er zijn drie tellingen waaraan u mee kunt doen. Deze tellingen staan los van elkaar dus u kunt zelf bepalen aan welke tellingen u mee wilt doen.

Transcriptie

1 Handleiding tellingen Er zijn drie tellingen waaraan u mee kunt doen. Deze tellingen staan los van elkaar dus u kunt zelf bepalen aan welke tellingen u mee wilt doen. Als er onduidelijkheden zijn over de tellingen of als u praktische vragen heeft over determinatie, voedering, nestkasten enz. kunt u mailen naar Seijkens5@kpnplanet.nl of rene.vangompel@hotmail.com of bellen naar Tuinvogeltelling De tuinvogeltelling is een doorlopende telling. Dat wil zeggen dat er geen vaste tijden zijn om te tellen, maar dat steeds wanneer van een soort een groter aantal tegelijkertijd wordt waargenomen, dit aantal wordt genoteerd. Van de waargenomen soorten worden de maximale aantallen aan het eind van de week genoteerd. Let op dat in de tabel de aantallen bij het juiste weeknummer worden ingevuld. - Alleen vogels die gebonden zijn aan de tuin worden genoteerd. Dit wil zeggen dat hoog overvliegende vogels niet worden genoteerd. Wel worden bijvoorbeeld genoteerd een laag overvliegende jagende sperwer, een laag vliegende kokmeeuw die in uw tuin kijkt of er iets eetbaars aanwezig is en laag rondscherende gierzwaluwen. - De te noteren vogels zijn niet strikt beperkt tot uw tuin, maar wat u vanuit uw tuin kunt zien of horen. - Nestjongen worden niet genoteerd, wel uitgevlogen jongen. Noteer zowel een nest dat aanwezig is als de aangetroffen jonge vogels bij opmerkingen. - Individueel herkenbare vogels, bijvoorbeeld door afwijkende veerkleuren, verwondingen of andere kenmerken waardoor u een vogel herkent, noteren bij opmerkingen. - Bijzondere of leuke gedragingen of voorvallen noteren bij opmerkingen. 1

2 Werkwijze U legt bij aanvang van de telling een opschrijfboekje klaar. Telkens als u een nieuwe soort ziet of hoort noteert u deze. U begint op maandag te tellen. s Morgens ziet u 2 vinken (u noteert 2). s Middags ziet u weer twee vinken (u noteert niets want u hebt al een keer twee vinken gezien). Dinsdags ziet u s morgens 3 vinken (u streept de twee vinken van maandag door en noteert 3 vinken). Op woensdag ziet u één vink in de morgen en drie vinken in de avond (u hoeft niets te noteren want het maximum van dinsdag is niet overschreden). Donderdags bent u niet thuis of heeft u om een andere reden niet geteld. Dit geeft niets, de aantallen van de vorige dag blijven staan. Vrijdags ziet u s morgens drie vinken, s middags drie vinken en s avonds drie vinken. (U hoeft niets te noteren, de drie exemplaren staan er al) Zaterdags telt u niet. Zondags ziet u tegelijkertijd vijf vinken (u streept de drie exemplaren die al staan van dinsdagmorgen door en noteert 5). De eerste week van de telling zit erop. U noteert in de toegezonden tabel bij de betreffende week voor de vink een vijf. Dit wil zeggen: in die week heeft u maximaal vijf vinken tegelijkertijd in uw tuin gezien of gehoord. De volgende maandag begint u zo weer met een nieuw lijstje waarbij alle waarnemingen weer met nul beginnen. Als u een week weg bent geweest kunt u dat bij de opmerkingen zetten met vermelding van het weeknummer. Als er één maal een mannetje en één maal een vrouwtje een uur na elkaar worden gezien, kunt u natuurlijk wel twee vinken noteren, omdat dan zeker is dat het twee verschillende individuen betreft. Samengevat u noteert alleen het aantal van een vogelsoort dat u tegelijkertijd waarneemt. Als u één vink ziet en een uur later weer één vink, noteert u een 1 omdat het om één en het zelfde exemplaar kan gaan. Als er één maal een mannetje en één maal een vrouwtje een uur na elkaar worden gezien, kunt u natuurlijk wel twee vinken noteren omdat dan zeker is dat het twee verschillende individuen betreft. Zoogdieren Alhoewel de hoofdaandacht uitgaat naar vogelsoorten is het interessant tevens voorkomende zoogdieren te noteren, op dezelfde wijze als de vogelsoorten. Elke maand door middel van de per mail toegestuurde tabel. 2

3 Nestkasten Het doel van dit project is inzicht te krijgen in wanneer de vogels broeden en wat het broedsucces is. Weersomstandigheden als temperatuur en regenval bepalen voor een groot deel het broedsucces. Veel soorten gaan steeds eerder in het seizoen broeden omdat de temperatuur in het voorjaar in de loop van de jaren is gestegen. Hierdoor worden insecten vroeger in het jaar actief. Mezen en andere soorten hebben de beste broedresultaten als ze hun jongen groot brengen op het moment met het grootste voedselaanbod. Dit is de reden dat ze de insecten volgen en steeds eerder hun eieren leggen. Om dit proces te kunnen volgen en het gevolg voor het broedsucces worden de volgende gegevens verzameld. Datum eerste eileg, totaal aantal eieren, totaal uitgekomen jongen, totaal uitgevlogen jongen. U kunt dit doen door regelmatig in de nestkast te kijken. Het handigste is om het kastje zo te maken dat het deksel gemakkelijk kan worden afgenomen. Ook is het mogelijk om een wand zo te maken dat deze opengeklapt kan worden. De nestkasten kunnen laag gehangen worden zodat een ladder niet nodig is. (Let wel op dat katten er niet bij kunnen) De vogels worden bij het openmaken van het kastje niet erg verstoord. Vaak blijft de oudervogel gewoon zitten. U kunt deze dan voorzichtig even opzijduwen om te kijken wat eronder zit. Als u elke week minstens één maal een controle doet, kunt u alle benodigde gegevens verzamelen. Het is wel belangrijk om goed op te letten. Mezen kunnen veel eieren hebben zodat u goed op moet letten of ze boven op elkaar liggen. Ook is het mogelijk dat de eieren zijn afgedekt met nestmateriaal. Ook de jongen kunnen op elkaar liggen. Als u een piepend geluid maakt gaan ze bedelen. Het makkelijkste is om het aantal snavels te tellen. Het aantal uitgevlogen jongen is te bepalen door te controleren of er dode jongen achterblijven in het nest. Het aantal uitgevlogen jongen is dan het aantal jongen dat u bij de laatste controle heeft geteld min het aantal dode jongen. Hoe wordt de datum van de eerste eileg berekend? Zangvogels leggen één ei per dag. Dit ei wordt zeer vroeg in de morgen gelegd. Het laatste ei is dus op de dag van de controle gelegd. Als u bij een controle 6 eieren vindt, weet u dat het eerste ei 5! dagen eerder is gelegd. Dus 6 eieren op 14 april geeft een eerste eilegdatum van 9 april. Het is dus wel belangrijk om wekelijks te controleren. Immers bij controle na de leg van het laatste ei, is de datum niet meer te berekenen (mezen leggen meestal 8-10 eieren). Wel is het mogelijk aan de hand van foto s van jongen de leeftijd alsnog te bepalen (krijgt u nog toegezonden). 3

4 Na een eerste legsel kan er nog een tweede volgen. Dan worden dezelfde zaken weer genoteerd met de vermelding tweede legsel. Als een nest halverwege mislukt dit ook melden. (Aantal achtergebleven eieren of dode jongen). De gegevens van deze telling worden doorgegeven aan het project NESTKAST, een samenwerkingsproject van SOVON, het Ringstation, het Nederlands Instituut voor Ecelogie en enkele lokale vogelwerkgroepen. Telkens als een broedsel is uitgevlogen. Vermeld de gegevens voor zover u die hebt kunnen verzamelen. Voorjaarsfenologie Fenologie is het verband tussen weersomstandigheden en levende wezens. In dit geval gaat het om de aankomstdata in onze regio van vogelsoorten die elders overwinterd hebben. Deze aankomstdata worden onder andere beïnvloed door temperatuur en windrichting. Veel soorten arriveren steeds vroeger in hun broedgebieden. Mogelijk veroorzaakt door klimaatverandering. Maar er zijn ook soorten die later arriveren. Om inzicht te krijgen in de ontwikkeling, worden van de eerste en tweede waarneming van een soort de volgende gegevens gevraagd. Datum, plaats, aantal en of er sprake is van zang. U kunt de gegevens insturen tot vier weken na de de hieronder vermelde gemiddeld eerste datum van waarneming. De ingezonden gegevens zullen doorgestuurd worden naar natuurkalender.nl Steeds doorgeven als u een waarneming doet zodat de terugkomst actueel gehouden kan worden. Aankomstdata Aankomstdata vastgesteld over een periode van 32 jaar rondom Arnhem. De data voor onze streek zouden in theorie 1-4 dagen vroeger moeten liggen. Eerste datum is de vroegste datum waargenomen sinds Gemiddeld eerste waarneming is het gemiddelde van alle eerste data sinds

5 Soort eerste datum gemiddeld eerste waarneming Wespendief 28 mrt 23 apr Boomvalk 2 mrt 11 apr Scholekster 1 jan 24 jan Zomertortel 19 mrt 23 apr Koekoek 29 mrt 17 apr Gierzwaluw 3 apr 20 apr Boerenzwaluw 16 mrt 27 mrt Huiszwaluw 28 mrt 14 apr Oeverzwaluw 20 mrt 11 apr Boompieper 3 mrt 22 mrt Blauwborst 17 mrt 26 mrt Roodborsttapuit 14 feb 10 mrt Gekraagde Roodstaart 24 mrt 7 apr Zwarte Roodstaart 26 jan 17 mrt Sprinkhaanrietzanger 9 apr 20 apr Bosrietzanger 15 apr 27 apr Kleine Karekiet 5 apr 30 apr Spotvogel 14 apr 2 mei Zwartkop 26 feb 30 mrt Tuinfluiter 28 mrt 14 apr Grasmus 8 apr 20 apr Fitis 1 mrt 26 mrt Tjiftjaf 9 feb 8 mrt Fluiter 5 apr 21 apr Grauwe Vliegenvanger 1 apr 26 apr Bonte Vliegenvanger 25 mrt 15 apr Wielewaal 24 apr 4 mei 5