Met toepassing van artikel 169, tweede lid, van de Gemeentewet, delen wij u het volgende mede.

Transcriptie

1 RMD % Datum 2 8 APR Nr. RMD Van Aan Het college van B&W De raads- en duoburgerleden Contactpersoon: A.C. Spindler A.C.Spindler@bergenopzoom.nl Tel: Kopie aan Burgemeester Polman,J. de Croix, S. Verstraten, T. van As, B. van der Hoeven, L. Maas, E. Stander. Onderwerp Jaaroverzicht Courage 2009 Doel Beeldvormingllnformatie OordeelsvorminglPeilen van gevoelens Zienswijzenlwensen en bedenkingen Mededeling Met toepassing van artikel 169, tweede lid, van de Gemeentewet, delen wij u het volgende mede. Hierbij bieden wij u het jaaroverzicht Courage 2009 aan met daarin een overzicht van de ontplooide activiteiten van het afgelopen jaar. Doelstelling van het jaaroverzicht Courage 2009 is het informeren van zowel intemen als externen partners over de voortgang van het project. Het jaar 2009 stond voor het cannabisbeleid in het teken van verandering. Het beëindigen van het gedoogbeleid was de enige effectieve maatregel om de stroom drugstoeristen en bijbehorende overlast en criminaliteit terug te dringen voor de Bergen op Zoomse en Roosendaalse inwoners. Het jaaroverzicht start met het gewijzigd cannabisbeleid en de flankerende handhavingstrategie en internationale campagne gericht op de drugstoerist. De Rechtbank Breda sprak zich uit en achtte het nieuwe cannabisbeleid niet onredelijk. Zij stelde het algemeen belang van rust in de steden boven het financiële belang van de coffeeshophouders. Verder wordt onder meer ingegaan op de samenwerking met de Belgische politie, de aanpak van de runners, dealers, henneptelers en de aanslagen die zijn opgelegd vanuit de Belastingdienst. Eveneens wordt ingezoomd op de aanpak van illegale verkooppunten en de grow- en smartshops. Het Courage Casusoverieg passeert ook de revue. Tevens wordt aandacht besteed aan de hotspot aanpak (Pleinenaanpak Bergen op Zoom, Credo Roosendaal). Tot slot worden ook de diverse communicatiemiddelen die Courage heeft aangewend toegelicht. De effecten van het gewijzigd cannabisbeleid laten zich in dit jaarverslag niet gemakkelijk in cijfers vatten en vergelijken met voorgaande jaren. De effecten komen tot uiting in een speciaal daarvoor ontwikkeld monitorinstrument; de drugsscan. Een van de eerste onderdelen die uit deze drugsscan naar buiten komt, op 29 april 2010, zijn de tellingen van het aantal drugstoeristen.

2 I I l llllllll l A llllllllll l lllll l llllllll RMD Bijlagen De volgende bijlage is vanaf 28 april 2010, als achtergrondinformatie bij deze raadsmededeling, bij de griffie ter inzage gelegd: 1) Jaarverslag Courage 2009 Hoogachtend, het college van burgemeester en wethouders van Bergen op Zoom,

3 Courage Jaaroverzicht 2009

4 Voorwoord jaaroverzicht 2009 Het jaar 2009 stond voor ons cannabisbeleid in het teken van verandering. Het beëindigen van het gedoogbeleid was voor ons de enige effectieve maatregel om de stroom drugstoeristen en bijbehorende overlast en criminaliteit terug te dringen voor de Bergen op Zoomse en Roosendaalse inwoners. Dat dit gewijzigd cannabisbeleid zo snel zijn vruchten afwerpt is onder meer te danken aan het feit dat het beleid zo duidelijk zichtbaar gehandhaafd werd. Langs inkomende wegen, het spoor en rondom de voormalig gedoogde coffeeshops werd de drugstoerist geïnformeerd en gecontroleerd. Voor iedereen was het duidelijk, C est fini! Daarmee maakte de internationale communicatiecampagne de drugstoerist geheel in eigen taal en stijl duidelijk dat de drugstoeristische trekpleister, de gedoogde coffeeshop, er niet meer was. De rechtszaken, aangespannen door de voormalig gedoogde coffeeshophouders, die volgden zagen we met vertrouwen tegemoet. De Rechtbank Breda sprak zich uit en achtte het nieuwe cannabisbeleid niet onredelijk. Zij stelde het algemeen belang van rust in de steden boven het financiële belang van de coffeeshophouders. Het beëindigen van het gedoogbeleid betekent niet dat er helemaal geen illegale drugshandel meer plaatsvindt. Van de ruim drugstoeristen die de gemeente Bergen op Zoom en Roosendaal voorheen bezochten kwam 90% voor de gedoogde coffeeshop, 10% hiervan kwam voor de illegale drugshandel. De aanpak van de illegale drugshandel blijft een speerpunt voor Courage. De effecten van het gewijzigd cannabisbeleid laten zich in dit jaarverslag niet gemakkelijk in cijfers vatten en vergelijken met voorgaande jaren. De effecten komen tot uiting in een speciaal daarvoor ontwikkeld monitorinstrument; de drugsscan. Een van de eerste onderdelen die uit deze drugsscan die in 2010 naar buiten komt zijn de tellingen van het aantal drugstoeristen. Mr. M.J.H. Marijnen, burgemeester van Roosendaal Voorzitter van de stuurgroep Courage 1

5 INHOUDSOPGAVE 1. Project Courage Ontstaan Courage Het plan van aanpak Courage zet door! in het kort Nieuwe inzichten leiden tot wijziging in drugsbeleid 5 2. Nota cannabisbeleid Onderzoeken: tellingen en coffeeshopklanten Meerdere scenario s cannabisbeleid Wijziging cannabisbeleid Inspraakreacties Integrale handhavingstrategie Samenwerking met Belgische politie Omgekeerde marketingstrategie Communicatiecampagne C est fini! Cannabisbeleid 2009 en de rechterlijke macht Integrale werkgroep welzijn Monitoren van gewijzigd cannabisbeleid Dadergroepen: runners, dealers, telers en drugstoeristen Samenwerking met gemeentelijke handhaving Drugstoeristen acties Spoorwegpolitie Etoile acties Gebiedsontzeggingen drugsrunners en dealers Aanpak hennepteelt Algemene bevindingen Ontnemingen Aanpak drugsoverlast door woningcorporaties en Enexis Inzet parkeerbeheer Georganiseerde criminaliteit In beslag genomen verdovende middelen Het Openbaar Ministerie Meldpunt drugsoverlast 28 2

6 3.9.1 Telefonische meldingen Meldingen meldpunt drugsoverlast Het verminderen van de recidive van de drugsrunner dealer en teler Wat is persoonsgerichte aanpak? Inhoudelijke aanpak Overzicht partners en instrumenten Cijfers UWV en Traverse Illegale verkooppunten Aanpak softdrughandel uit illegale verkooppunten Instrumentenbox Stand van zaken illegale verkooppunten Aantal grow-, smartshops, internetcafés en belwinkels Integrale handhavingacties Bergen op Zoom Dieptecontroles BIBOB interventieproject Roosendaal Inzet instrumenten van de Belastingdienst Hotspot aanpak Aanpak PleinenPlan Stadskern Noord-Oost Bergen op Zoom Credo Roosendaal Communicatie Werkgroepen communicatie Persconferenties Courage in de Bode Overleggen en presentaties bewoners en ondernemers Ministeries Voortgezet onderwijs Informatiebijeenkomsten woningcorporaties Website Courage Belgisch Nederlands Grensoverleg 44 3

7 1. PROJECT COURAGE 1.1 Ontstaan Courage Door een uiterst ongelukkig samenspel van het Nederlandse softdrugsbeleid, het drugbeleid in België en Frankrijk en lokale omstandigheden was het softdrugstoerisme richting Bergen op Zoom en Roosendaal omvangrijk. Het softdrugstoerisme was de motor achter de drugsoverlast en criminaliteit. De impact was groot: drugsoverlast voor omwonenden, illegale verkooppunten, drugsrunners en dealers die het straatbeeld bepalen, intimidatie van omwonenden, hennepkwekerijen in woonwijken, en verloedering van het woon- en leefklimaat. Sinds 2003 werken de gemeenten Bergen op Zoom en Roosendaal, politie, Openbaar Ministerie, woningcorporaties en diverse anderen partijen aan het verminderen van de drugsoverlast- en criminaliteit onder de noemer van het project Courage. 1.2 Het plan van aanpak Courage zet door! in het kort In juni 2006 is het plan van aanpak Courage zet door! vastgesteld. In het plan van aanpak zijn de doelstellingen, doelgroepen, activiteiten en targets weergegeven. Het plan van aanpak schiep hiermee het kader voor de aanpak voor de komende jaren. Het plan van aanpak in het kort In het plan van aanpak staan de volgende hoofd- en subdoelstellingen m.b.t. het beleid centraal: De hoofddoelstellingen Aanpak van de (soft- en hard)drugsgerelateerde criminaliteit; Verminderen van de (soft)drugsoverlast voor omwonenden. De subdoelstellingen: o Houden van onafgebroken analyses en het vormen van dossiers van de dader, het netwerk en het domein van waaruit wordt geopereerd; o Treffen van bestuursrechtelijke, privaatrechtelijke, strafrechtelijke en fiscale maatregelen tegen de dader, het netwerk en de illegale verkooppunten; o De persoonsgerichte aanpak van de dealer, de runner en de teler door de keten; o Stimuleren/ondersteunen van preventieactiviteiten om afglijden van risicogroepen naar het criminele circuit te voorkomen; o Ontwikkelen van maatregelen ter voorkoming van de verdere groei van de problematiek. 4

8 De aanpak De acties richten zich op: de drugsrunner/dealer; de teler; de toerist; risicogroepen; illegale verkooppunten; hotspots, concentraties van verkooppunten. Courage richt zich in haar aanpak op specifieke doelgroepen en het domein van waaruit geopereerd wordt, waarbij preventieve en repressieve maatregelen getroffen worden. De repressieve maatregelen zijn te onderscheiden in fiscale, bestuursrechtelijke, privaatrechtelijke en strafrechtelijke sancties. De preventieve maatregelen in het kader van Courage zijn gericht op groepen met een verhoogd risico op afglijden naar het criminele circuit. Daarnaast richt Courage zich op het verminderen van de recidive. 1.3 Nieuwe inzichten leidden tot wijziging in drugsbeleid Aanzuigende werking van coffeeshops op drugstoeristen Drugstoeristen uit België en Frankrijk vonden massaal de weg naar Bergen op Zoom en Roosendaal. Wekelijks deden ruim drugstoeristen beide steden aan. Onderzoeken van het COT, Instituut voor Veiligheids- en Crisismanagement, toonden in 2008 aan dat de aanwezigheid van coffeeshops een aanzuigende werking had op drugstoeristen. Maar liefst 90% van de drugstoeristen bleek softdrugs te kopen bij de toenmalig gedoogde coffeeshops. De drugstoeristen werden gedreven door de goede kwaliteit van de softdrugs in de gedoogde coffeeshop en het feit dat men in beide steden gedoogd kon kopen. Vercommercialisering van softdrugs versus de georganiseerde criminaliteit De grote vraag naar softdrugs had negatieve gevolgen voor de openbare orde en veiligheid. Naast het openbare orde probleem bracht de stroom drugstoeristen vanzelfsprekend ook criminaliteit met zich mee. De grote toestroom van drugstoeristen leidde tot een grote vraag naar softdrugs met als gevolg een verregaande commercialisering van de distributie van softdrugs. Hierdoor was de productie van deze drugs niet alleen op steeds grotere schaal gaan plaatsvinden, maar ook voor een stuk in handen gekomen van de georganiseerde criminaliteit 1. De grote toestroom aan 1 C. Fijnaut en B. de Ruyver, Voor een gezamenlijke beheersing van de drugsgerelateerde criminaliteit in de Eurregio Maas-Rijn, Tilburg-Gent, 14 november 2008; en T. Sappens, H van den Bunt en L. Rastovac, De wereld achter de wietteelt, Erasmus Universiteit Rotterdam Universiteit van Tilburg,

9 drugstoeristen bood riante kansen voor illegaal opererende softdrugshandelaren. Runners en dealers begaven zich in en rondom het gedoogde circuit om zodoende zich een deel van de afzetmarkt toe te eigenen. Nulbeleid Sinds 16 september 2009 is het maximumbeleid van vier gedoogde coffeeshops verlaten en vervangen door een nulbeleid, waarbij geen gedoogde coffeeshops meer in de gemeenten worden gedoogd. Met het voeren van een nulbeleid zijn de belangrijkste beweegredenen om naar Bergen op Zoom en Roosendaal te komen niet langer aanwezig, waardoor de stroom drugstoeristen en de daarmee gepaard gaande overlast danig werd ingeperkt. Door de stroom drugstoeristen in te perken werd eveneens de afzetmarkt voor de illegale handel verkleind. Over het gewijzigd cannabisbeleid, de integrale handhaving daarvan, de succesvolle internationale campagne C est fini en de rechtszaken leest u meer in hoofdstuk 2. 6

10 2. Nota cannabisbeleid 2009 De (groei van de) drugsproblematiek, het uitblijven van gedegen landelijk beleid, de jarenlang verzamelde informatie en de inzichten van de onderzoeken van het COT noopten tot het bijstellen van het cannabisbeleid met als doel minder drugstoeristen, minder drugsoverlast en minder drugscriminaliteit. 2.1 Onderzoeken: tellingen en coffeeshopklanten Op basis van onderzoeken naar het aantal drugstoeristen 2 en het koopgedrag van coffeeshopklanten 3, uitgevoerd door het COT Instituut voor Veiligheids- en Crisismanagement in 2008, werden nieuwe inzichten verkregen in de drugsscene Bergen op Zoom en Roosendaal. Inzichten: - Er bleek in zowel Bergen op Zoom als Roosendaal sprake te zijn van een onverminderd grote toestroom van drugstoeristen. Gemiddeld bezochten per week drugstoeristen Bergen op Zoom en drugstoeristen Roosendaal. Deze aantallen vormden een ondergrens. Zo werden er slechts tellingen op een beperkt aantal invalswegen verricht. Eveneens werden de drugstoeristen die met het openbaar vervoer reisden niet in het onderzoek meegenomen; - Beide onderzoeken toonden aan dat de aanwezigheid van gedoogde coffeeshops in Bergen op Zoom en Roosendaal een aanzuigende werking hadden op drugstoeristen. Van de drugstoeristen bleek 90% softdrugs te kopen bij de toenmalig gedoogde coffeeshops. De gedoogde coffeeshops bleken aldus een belangrijk aandeel te hebben in het (in stand houden van) drugstoerisme, -drugsgerelateerde overlast en criminaliteit; - Als motivatie om drugs te kopen in de gedoogde coffeeshops werd de goede kwaliteit van softdrugs genoemd en het feit dat men gedoogd kon kopen; - De drugstoerist had een grote impact op de lokale samenleving, zowel direct als indirect. De grote toestroom van drugstoeristen leverde problemen voor de openbare orde en veiligheid! Gelet op het grote aantal drugstoeristen dat richting de gedoogde coffeeshops trok kon geconcludeerd worden dat de drugsgerelateerde overlast met betrekking tot afval op straat, verkeers- en parkeerproblematiek en wildplassen grotendeels veroorzaakt werd door de gedoogde coffeeshoptoerist. De drugstoeristen veroorzaakten directe softdrugsgerelateerde criminaliteit wanneer zij illegaal hun drugs kochten bij straatdealers of illegale verkooppunten en indirect als zij hun drugs bij de gedoogde coffeeshop kochten: de achterdeurproblematiek. Door de grote vraag naar softdrugs bij de gedoogde coffeeshops in Bergen op Zoom en Roosendaal was er eveneens een verhoogd risico dat de coffeeshops waren aangewezen op georganiseerde netwerken voor hun bevoorrading. - Er was sprake van samenhang tussen het gedoogde en het illegale drugscircuit. Drugsrunners en dealers trachtten gedoogde coffeeshoptoeristen af te vangen om hen richting het illegale circuit te bewegen. 2 Dr. E.J. van der Torre, M. Wigmans en E. Cachet, Drugstoeristen in Roosendaal & Bergen op Zoom; Tellingen, Den Haag: COT Instituut voor Veiligheids- en Crisismanagement, mei Dr. E.J. van der Torre, V. Dijk MSc, E. Cachet, Coffeeshopklanten in Roosendaal & Bergen op Zoom; Een enquête op straatniveau, Den Haag: COT Instituut voor Veiligheids- en Crisismanagement, mei

11 - De aanwezigheid van de gedoogde coffeeshops, de grote toestroom van drugstoeristen, de illegale verkooppunten en de drugsrunners/dealers kwamen de lokale leefbaarheid niet ten goede. Dit gold eveneens voor de leegstand van panden ten gevolge van de drugs gerelateerde criminaliteit en -overlast. 2.2 Meerdere scenario s cannabisbeleid Na het zorgvuldig afwegen van een drietal scenario s werd besloten het cannabisbeleid in beide gemeenten bij te stellen. Overwogen scenario s waren onder meer het terugbrengen van het aantal gedoogde coffeeshops van vier naar twee in combinatie met het aanpassen van de maximale transactiehoeveelheid van vijf naar twee gram softdrugs en het uitplaatsen van gedoogde coffeeshops. Deze scenario s bleken na zorgvuldige bestudering niet het gewenste resultaat te sorteren. De nota cannabisbeleid 2009 werd formeel vastgesteld op 2 maart Wijziging cannabisbeleid Op 21 oktober 2008 werd de conceptnota cannabisbeleid vastgesteld in beide gemeenten. Op 23 oktober 2008 werd het beleid openbaar gemaakt via een goed bezochte internationale persconferentie. Na een inspraakperiode stelden beide burgemeesters op 3 maart 2009 de nota cannabisbeleid 2009 definitief vast. (Leest u dit jaaroverzicht digitaal? Klik dan hier voor een filmfragment van Omroep Brabant.) Inspraakreacties De conceptnota Cannabisbeleid 2009 lag, conform de inspraakverordening, vanaf 3 november tot 15 december ter inzage. In totaal maakten 67 personen en instanties gebruik van de mogelijkheid om hun zienswijze kenbaar te maken. Een van deze reacties betrof de bundeling van een zelfde schrijven dat door 196 personen werd ingediend. Van de reacties waren er 37 te kwalificeren als tegenstander van de beleidswijziging. 27 reacties betroffen steunbetuigingen van particulieren van binnen en buiten de gemeente, waarin werd weergegeven, dat de gekozen aanpak werd gedragen, in 8 gevallen werd de zorg uitgesproken over mogelijke verplaatsing van de drugsoverlast naar andere buurten, wijken en dorpen. De 3 overige reacties lieten zich omschrijven als een verzoek om informatie. 8

12 De tien voorzitters van de wijkcommissies en dorpsraden van de gemeente Bergen op Zoom stelden gezamenlijk een verklaring op en spraken daarin unaniem hun steun uit voor de maatregelen zoals neergelegd in de Nota Cannabisbeleid Zij erkenden en herkenden de beschreven overlast als gevolg van het gedoogbeleid en verwachtten dat de uitvoering van de beoogde beleidswijziging kan bijdragen om de overlast in te perken en het woonen leefklimaat in de gemeente te verbeteren. Daarnaast werden diverse steunbetuigingen ontvangen van particulieren van binnen en buiten de gemeenten. De zienswijzen van de tegenstanders richtten zich kort samengevat - op de volgende punten: A. Illegaliteit en verspreiding B. Principiële bezwaren tegen het nieuwe beleid C. Een verkeerde analyse van het probleem D. Andere alternatieven zijn niet onderzocht E. De lokale gebruiker komt in de kou te staan F. De representativiteit van het COT-onderzoek G. Strijd met Grondwet en Europees recht H. Aanscherping van de gedoogvoorwaarden I. Verplaatsing naar andere gemeenten J. Politiecapaciteit K. Bestuurscompensatie Hierna leest u de reactie die gemeenten destijds gaven op enkele van de hierboven genoemde punten, te weten: de vrees voor toename van de illegaliteit (A), een verkeerde analyse van het probleem; de overlast wordt niet veroorzaakt door de coffeeshops (C), één van de andere voorgestelde alternatieven (D), de lokale gebruiker komt in de kou te staan (E). A Vrees voor toename van de illegaliteit Door het voeren van een nulbeleid worden de belangrijkste beweegredenen van de coffeeshoptoerist om naar Bergen op Zoom en Roosendaal te komen - kwaliteit en gedoogd kopen - weggenomen. Ook wordt met het afnemen van het drugstoerisme het marktaandeel van de producenten en leveranciers van de softdrugs verkleind. Het voeren van een nulbeleid leidt dus zeker niet automatisch tot een toename van de illegaliteit. De reductie van de vraag, door middel van het voeren van een nulbeleid, is niet het enige antwoord. Een stevige repressieve aanpak van het illegale circuit is van groot belang. Ook de inzet van communicatiemiddelen gericht op het afwenden van de stroom drugstoeristen levert een bijdrage in het afnemen van de vraag. 9

13 C Verkeerde analyse van het probleem; de overlast wordt niet veroorzaakt door de coffeeshops. De illegale handel en daarmee gepaard gaande overlast moeten worden aangepakt Ondanks de grote inzet van de Courage partners en andere betrokkenen blijkt de drugsproblematiek echter in de afgelopen jaren niet te zijn afgenomen. In de kern is het van het grootste belang om naast de aanpak van de aanbodzijde de vraag naar softdrugs sterk te verminderen, door de grote stroom drugstoeristen die wekelijks naar Bergen op Zoom en Roosendaal trekken te beïnvloeden. Met het voeren van een nulbeleid zijn de belangrijkste beweegredenen om naar Bergen op Zoom en Roosendaal te komen niet langer aanwezig, waardoor de stroom drugstoeristen en de daarmee gepaard gaande overlast danig wordt ingeperkt. Door de stroom drugstoeristen in te perken wordt eveneens afzetmarkt voor de illegale handel verkleind. D Waarom niet uitplaatsen? Zoals weergegeven vormt de stroom drugstoeristen een enorm potentieel voor het illegale circuit. Om dit potentieel te verkleinen moet de stroom drugstoeristen ingeperkt worden. Uit onderzoek in de gemeente Venlo blijkt dat na uitplaatsing van een tweetal coffeeshops naar de periferie het aantal drugstoeristen verdubbeld is (Venlo, 2006). Bij de coffeeshop die in het centrum is achtergebleven is er sprake van een verdriedubbeling. Mogelijk lopen ook Bergen op Zoom en Roosendaal dit risico. Daarmee zou het marktaandeel (georganiseerde) criminaliteit enkel vergroot worden. Het risico dat de uitplaatsing aldus imagoversterkend werkt (en daarmee een aanzuigende werking heeft op drugstoeristen) is groot. Daar waar de gedoogde coffeeshop bedoeld is voor de lokale markt, wordt bij uitplaatsing van de gedoogde coffeeshop(s) juist de (ongewenste) drugstoerist gefaciliteerd bij zijn aankopen. E De lokale gebruiker kan niet langer gedoogd kopen De nationale drugsmonitor 2007 van het Trimbos Instituut geeft aan dat het actuele gebruik van softdrugs in Nederland rond de 3,3% ligt. Het bevolkingscijfer van Bergen op Zoom per 1 januari 2008 bedraagt De lokale markt wordt dan ook geschat op 2153 gebruikers. Het bevolkingscijfer van Roosendaal per 1 januari 2008 bedraagt De Roosendaalse lokale markt wordt dan ook geschat op circa 2550 gebruikers. De burgemeesters zijn zich er van bewust dat er onder dit deel van de bevolking een behoefte blijft bestaan aan softdrugs maar hebben bij de afweging van alle betrokken belangen voorrang gegeven aan het optreden tegen de negatieve gevolgen die verband houden met de aanzuigende werking van coffeeshops op buitenlandse drugstoeristen en de risico s van de commercialisering van de distributie van softdrugs. Hierdoor wordt immers het woon- en leefklimaat in Bergen op Zoom en Roosendaal aangetast, hetgeen ook niet in het belang wordt geacht van de plaatselijke samenleving in zijn totaliteit. 10

14 2.4 Integrale handhavingstrategie De reductie van de vraag, door middel van het voeren van een nulbeleid, was niet het enige antwoord. Een stevige repressieve aanpak van het illegale circuit was van groot belang. In een complete handhavingstrategie werkten diverse diensten samen: de politieteams Toezicht en Handhaving Bergen/ Woensdrecht en Roosendaal, het team Courage, het Joint Hit Team, het observatieteam, de gemeentelijke handhaving, de Koninklijke Marechaussee en de spoorwegpolitie van het Korps landelijke politiediensten. U leest hier meer over in hoofdstuk drie. Rond 16 september werden de drugstoeristen langs inkomende wegen, het spoor en rondom de voormalig gedoogde coffeeshops geïnformeerd en gecontroleerd. Fotografie: Bart van Hattem Samenwerking met Belgische politie Voor en na 16 september werd nauw samengewerkt met de Belgische collega s om het drugstoerisme langs inkomende wegen en spoor aan te pakken. Op 16 september werden de drugstoeristen die onverhoopt toch naar Bergen op Zoom of Roosendaal kwamen aangesproken door agenten uit België, zo nodig in de Franse taal. Zij kregen uitleg over het gewijzigd cannabisbeleid en een flyer. De Belgische collega s verleenden vijf dagen lang bijstand aan de Nederlandse collega s. (Leest u dit jaarverslag digitaal? Klik dan hier voor het filmfragment van Brabant 10.) Spoorwegpolitie Antwerpen en Roosendaal De Spoorwegpolitie Antwerpen organiseerde in de maand september samen met de spoorwegpolitie Roosendaal internationale patrouilles op de treinen tussen Nederland en België. Deze actie had zowel een preventief als een repressief karakter. Op de treinen van België naar Nederland werden flyers uitgereikt met informatie over het beëindigen van het gedoogbeleid. Op de treinen naar België vonden veelvuldige controles plaats. Deze acties resulteerden in 186 controles waarbij 15 personen werden aangehouden en 858,8 gram drugs in beslag genomen werd. We kijken terug op een geslaagde actie, aldus de Antwerpse politiechef Dave Doms. Convenant borgt succesvolle samenwerking Nederlandse en Belgische spoorwegpolitie,,deze samenwerking laat zien dat de Nederlandse en Belgische Spoorwegpolitie zich in de strijd tegen de criminaliteit niet laten beperken door grenzen. De overeenkomst maakt het mogelijk allerlei vormen van overlast nog effectiever te bestrijden, aldus Pim Miltenburg, directeur Politie van het Korps landelijke politiediensten. Op 12 november

15 ondertekende Miltenburg deze overeenkomst samen met zijn Federale Politie-collega Olivier Libois. Sindsdien patrouilleren zij minimaal tweemaal per week gemengd, in burger en uniform. Corné Dingemans, operationeel chef bij de Unit Zuidwest, stond aan de wieg van de overeenkomst: De samenwerking is niet nieuw. De Belgische en Nederlandse politie werken al jaren samen als daar aanleiding voor is. Deze overeenkomst structureert de samenwerking. De start van de gemengde patrouilles viel samen met het beëindigen van het gedoogbeleid in Roosendaal en Bergen op Zoom. De politie en samenwerkingspartners wilden zicht krijgen op de gevolgen hiervan voor drugstoerisme en drugshandel. Deze controles droegen hieraan bij. Later pakten beide spoorwegpolitiediensten ook andere criminaliteit en overlast in de grensstreek aan. De eerste resultaten geven de burger moed. De politieaanwezigheid leidde al tot positieve reacties van treinpersoneel en reizigers. Het vergrootte hun veiligheidsgevoel. Zo gaf deze samenwerking een impuls aan de collega s in de grensstreek en aan de hele Spoorwegpolitie. (Leest u dit jaaroverzicht digitaal? Klikt u dan hier voor het filmfragment van Brabant 10, politie België en Nederland werken samen.) 12

16 2.5 Omgekeerde marketingstrategie Het positieve imago dat de drugstoeristen hadden van Bergen op Zoom en Roosendaal als steden waar gedoogd softdrugs gekocht kon worden, moest omgebogen worden. Het project Courage deed dit door het voeren van een omgekeerde marketingstrategie. De communicatie richtte zich op ontmoediging van drugstoerisme in brede zin. Via ondermeer de Belgische en Franse media, brieven, flyers en internet werd de drugstoerist geïnformeerd over de beleidswijziging. Rules have changed! Voor het benaderen van de drugstoerist zocht Courage nadrukkelijk de samenwerking met de internationale partners en werd gebruik gemaakt van hun kennis en ervaring van de lokale omstandigheden. Samengewerkt werd er met de ambassades van België en Frankrijk, de Antwerpse provincie, de gemeente Antwerpen, de Belgische Vereniging voor Alcohol en andere Drugsproblemen (VAD), de Antwerpse spoorwegpolitie en de Nationale Maatschappij der Belgische Spoorwegen (NMBS) Communicatiecampagne C est fini! In samenwerking met reclamebureau Bald and Balder en the ENG Company ontwikkelde Courage de communicatiecampagne C est fini! Short movie Centraal in deze campagne stond de korte film C est Fini: The Movie. In deze film gingen drie Belgische jongeren ondanks alle waarschuwingen toch op zoek naar drugs in Nederland. De campagne en de film kenden een ludiek karakter om op deze wijze de interesse van de drugstoeristen te prikkelen. Website C est fini Aan de film werd een website gekoppeld, Het doel van de website was de drugstoerist te informeren over het gewijzigde drugsbeleid en de landelijke wet- en regelgeving. Trailer en advertenties De trailer van de film werd gedurende twee weken voorafgaand aan alle hoofdfilms vertoond in de bioscoop UCG Antwerpen. Advertenties van de site en film zijn een aantal weken geplaatst in de Uit-kalenders in Antwerpen en Brussel,die door veel Belgische jongeren worden gelezen. 13

17 Het C est fini! Promotieteam In Antwerpen ging het promotieteam van C est Fini op pad. Zij deelden flyers uit op festivals en de internationale sporen van Antwerpen CS. De flyer werd ook in treinen uitgereikt door de Federale politie spoorwegpolitie. Interveniëren op websites Jongeren zijn zeer actief op het internet. Courage heeft goed zicht op allerlei internetsites en forums die jongeren gebruiken om informatie te vergaren voor hun softdrugbehoefte. De boodschap van C est Fini werd ook op die sites uitgedragen. 14

18 2.6 Cannabisbeleid 2009 en de rechterlijke macht De coffeeshophouders uit Bergen op Zoom en Roosendaal legden het gewijzigd cannabisbeleid 2009 voor aan de rechter. Hieronder leest u welke processen zijn doorlopen en welke nog op de rol staat. Coffeeshops niet ontvankelijk in civiel kort geding tegen burgemeesters De voorzieningenrechter van de rechtbank Breda heeft op 11 september de zes coffeeshophouders die een civiel kort geding hadden aangespannen tegen de burgemeesters van de gemeenten Bergen op Zoom en Roosendaal nietontvankelijk verklaard. De coffeeshophouders hadden niet de burgemeesters maar de gemeenten als rechtspersoon moeten dagvaarden. Bovendien had de door hen gevraagde voorziening om sancties op de verkoop van softdrugs op te schorten niet aan de burgerlijke rechter maar aan de bestuursrechter moeten worden voorgelegd. (Klik hier voor een filmfragment van NOS nieuws. ) Rechtbank Breda acht cannabisbeleid 2009 niet onredelijk Naar aanleiding van een nieuw ingesteld civiel kort geding en een verzoek om voorlopige voorziening bij de bestuursrechter heeft de rechtbank Breda op vrijdag 16 oktober 2009 alsnog een inhoudelijk oordeel gegeven over het cannabisbeleid 2009 van de gemeente Bergen op Zoom en Roosendaal. De coffeeshophouders wilden bewerkstelligen dat zij de verkoop van softdrugs (voorlopig) mochten voortzetten. Zowel bij de civiele rechter als bij de bestuursrechter heeft het cannabisbeleid de rechterlijke toets doorstaan. De rechters stelden het algemeen belang van rust in de steden boven het financiële belang van de coffeeshophouders. De bestuursrechter gaf aan dat in de nota cannabisbeleid 2009 met onderzoeken onderbouwd en gemotiveerd is verwoord waarom gekozen is voor het beëindigen van het gedoogbeleid. Zij stelde ook dat de verkoop van softdrugs nooit legaal is geweest en dat hoewel de verkoop van softdrugs jarenlang is gedoogd hieraan geen rechten ontleend kunnen worden. Hoger beroep tegen de uitspraak van de civiele rechter in kort geding De zes coffeeshophouders (vier uit Bergen op Zoom en twee uit Roosendaal) die het kort geding tegen de gemeenten aanspanden hebben tegen de het vonnis van de civiele rechter van 16 oktober hoger beroep ingesteld bij het Gerechtshof s-hertogenbosch. Het oordeel van het gerechtshof wordt in de loop van 2010 verwacht. Gewijzigde horeca exploitatievergunning in bezwarencommissie Roosendaal De coffeeshophouders uit Roosendaal hebben een bezwaarschrift ingediend tegen de gewijzigde horecaexploitatievergunning. Op 9 november diende de zaak bij de bezwarencommissie. De bezwarencommissie adviseerde de burgemeester die ingediende bezwaren ongegrond te verklaren. Begin 2010 wordt het schriftelijk advies verwacht van de bezwarencommissie. Daarna zal de burgemeester een beslissing nemen op de ingediende bezwaarschriften. Vervolgens staat tegen deze beslissing beroep open bij de Rechtbank Breda. 15

19 Persbericht 16 oktober 2009 Voorzieningenrechters wijzen verzoeken coffeeshops af Zowel in de bestuursrechtelijke als in de civiele spoedprocedure heeft de voorzieningenrechter van de rechtbank Breda de verzoeken van een aantal coffeeshophouders uit Bergen op Zoom en Roosendaal afgewezen. De coffeeshops wilden bewerkstelligen dat zij de verkoop van softdrugs (voorlopig) Geen schorsing verbod verkoop softdrugs Roosendaal De bestuursrechter wijst de verzoeken van drie coffeeshops in Roosendaal om schorsing van de nieuwe horeca-exploitatievergunning af. In deze nieuwe vergunningen is de verkoop van softdrugs verboden. De coffeeshops hadden om schorsing gevraagd in afwachting van de beslissing van de gemeente op hun bezwaarschrift tegen de nieuwe horecaexploitatievergunning. De intrekking van de oude horeca-exploitatievergunning, waarin de verkoop van softdrugs werd gedoogd, is volgens de rechter niet onrechtmatig. Deze vergunning kon op grond van het nieuwe drugsbeleid in het belang van de openbare orde worden gewijzigd. De rechter ziet in de nieuwe horeca-exploitatievergunning ook een weigering de coffeeshops nog langer te gedogen. Die weigering is gebaseerd op het nieuwe softdrugsbeleid in de gemeente Roosendaal. De rechter vindt dit beleid niet kennelijk onredelijk, en ziet geen bijzondere omstandigheden op grond waarvan de burgemeester van dit beleid zou moeten afwijken. Volgens de bestuursrechter heeft de gemeente, met onderzoeken onderbouwd, gemotiveerd waarom is gekozen voor een nulbeleid. Dit beleid strookt met landelijke opvattingen over gedogen. Ook is rond het nieuwe softdrugsbeleid in de gemeente een inspraakprocedure gevolgd, en is gemotiveerd waarom in het nieuwe beleid het algemene belang van vermindering van overlast zwaarder weegt dan de belangen van de coffeeshophouders. De overgangstermijn van een half jaar naar het nieuwe beleid is, hoewel kort, volgens de rechter niet onredelijk. De verkoop van softdrugs is immers steeds illegaal en maatschappelijk omstreden geweest en coffeeshops kunnen aan het eerdere gedoogbeleid van de gemeente dan ook geen blijvende rechten ontlenen. Nulbeleid Bergen op Zoom niet onrechtmatig Naar het oordeel van de civiele rechter is het gemeentelijk nulbeleid ten aanzien van softdrugs in Bergen op Zoom niet onrechtmatig jegens de coffeeshophouders. Hoewel softdrugs in Nederland worden gedoogd, zijn burgemeesters op basis van het landelijke drugsbeleid nog steeds bevoegd lokaal een nulbeleid te voeren. Zij kunnen coffeeshops waar softdrugs worden verkocht sluiten, en hebben beleidsvrijheid bij de invulling van die sluitingsbevoegdheid. Ook wordt in het nieuwe sofdrugsbeleid in de gemeente voldoende tegemoetgekomen aan de belangen van de coffeeshophouders. De overgangstermijn van een half jaar naar het nulbeleid is volgens de rechter weliswaar kort maar niet onrechtmatig. Daarnaast heeft de gemeente zich bereid verklaard om de bedrijfspanden van de coffeeshophouders over te nemen. Financiële compensatie van omzetverlies voor de coffeeshophouders is volgens de rechter niet aan de orde, omdat het hier immers om illegale verkoop van verboden middelen gaat. Twee coffeeshops uit Roosendaal zijn niet-ontvankelijk verklaard in hun vorderingen. Omdat de bestuursrechter al een oordeel heeft gegeven over het nulbeleid in de gemeente Roosendaal, heeft de civiele rechter als restrechter hierin geen taak meer. Lees hier het persbericht op met linken naar de uitspraken zelf. 16

20 2.7 Integrale werkgroep welzijn In de aanloop naar 16 september, de datum waarop het gedoogbeleid eindigde, intensiveerde Courage de samenwerking met welzijnspartners Stichting Integraal Welzijn (SIW), Traverse en Novadic Kentron. Hierdoor pasten de welzijnsorganisaties hun interventies tijdig aan op het gewijzigd cannabisbeleid en de mogelijke gevolgen daarvan voor hun doelgroepen. Daarnaast waren de lijnen tussen de organisaties door deze geïntensiveerde samenwerking heel kort wat de samenwerking ten goede kwam. Hieronder leest u wat er is ondermeer is gedaan: Alle jongerenwerkers, buurtcoaches en buurthuisbeheerders van SIW en Traverse uit Bergen op Zoom en Roosendaal hebben een middelenvoorlichting gehad door de veldwerker; Veldwerker en preventiemedewerker van Novadic- Kentron hebben samen met jongerenwerkers van SIW activiteiten gerealiseerd voor de jongeren om te peilen wat volgens jongeren de effecten zijn van de sluiting; Inzet van de Bus, een Amerikaanse schoolbus die laagdrempelig voorlichting geeft on the spot (vooral op hangplekken); Het ontwikkelen, opzetten en uitvoeren van doelgroepgerichte preventieactiviteiten samen met preventiemedewerkers, het jongerenwerk/opbouwwerk; Structurele aandacht voor het gewijzigde beleid in alle preventieactiviteiten van Novadic-Kentron in de regio. ouders, onderwijs, jongerenwerk, jeugdhulpverleningsinstellingen en justitiële settingen. Integrale benadering- en wervingsstrategie om de betrokkenheid van het Voortgezet Onderwijs te vergroten, teneinde structurele aandacht voor preventie te genereren. 2.8 Monitoren van gewijzigd cannabisbeleid De effecten van het gewijzigd cannabisbeleid worden nauwlettend in de gaten gehouden. Beke advies voert in opdracht van Courage gedurende een jaar na het beëindigen van het gedoogbeleid de drugsscan uit. Dit is een methodiek die op unieke wijze relevante informatie verzamelt en analyseert. De methodiek is speciaal ontwikkeld om informatie boven tafel te krijgen die niet of slechts gedeeltelijk zichtbaar wordt in de officiële (politie)cijfers. Daarmee is deze methodiek bij uitstek geschikt om drugsgerelateerde overlast en criminaliteit in beeld te krijgen. 17

21 3. Dadergroepen: drugstoeristen, runners, dealer en telers In het kader van het gewijzigd cannabisbeleid werden grootschalige handhavingacties gehouden. De politie ontwikkelde hiertoe een integraal samenwerkingsplan om de drugstoeristen, de overlast en de criminaliteit aan te pakken. Het plan betrof een complete handhavingstrategie met als doel: - actieve en zichtbare bestrijding van drugsoverlast in wijken - aanpak drugstoerisme door acties langs inkomende wegen en spoor. - aanpak van drugsrunners en dealers - aanpak illegale verkooppanden - bestrijden van hennepteelt - verrichten van opsporingsonderzoeken Fotografie: Bart van Hattem In deze complete handhavingstrategie werkten diverse diensten samen: de politieteams Toezicht en Handhaving Bergen/ Woensdrecht en Roosendaal, het team Courage, het Joint Hit Team, het observatieteam, de gemeentelijke handhaving, de Koninklijke Marechaussee en de spoorwegpolitie van het Korps landelijke politiediensten. Al deze partners richtten zich op de criminaliteit en overlast rondom de drugshandel. Daarnaast richtte de divisie recherche zich op de georganiseerde drugshandel en productie. In 2009 heeft het Openbaar Ministerie door het aantal aanhoudingen van het politiedistrict Bergen op Zoom 794 verdachten in behandeling genomen die de Opiumwet overtraden. Daarnaast zijn er, tijdens de door de spoorwegpolitie Roosendaal gecoördineerde drugsacties, 211 drugstoeristen aangehouden. Tijdens internationale Etoile acties werden langs en over de Nederlandse zuidgrens ook nog eens 327 aanhoudingen verricht. Hieronder leest u meer over de integrale acties. 18

22 3.1 Samenwerking met gemeentelijke handhaving In Roosendaal werkte de gemeentelijke afdeling Handhaving nauw samen met team Courage om de overlast die veroorzaakt werd door drugstoeristen, -runners en dealers aan te pakken. In 2009 werd de samenwerking in de praktijk geïntensiveerd en resulteerde in maar liefst 40 gezamenlijke acties. Daarbij vonden er vier veegacties (BOA s Handhaving, Vreemdelingendienst, Parkeerbeheer, Wijkagent en Politie Aspiranten Opleiding -studenten) plaats. Daarnaast heeft de afdeling Handhaving 52 avonden in het overlast gebied gesurveilleerd. Doordat er meer is gecontroleerd zijn er minder overtredingen geconstateerd in vergelijking met De afdeling handhaving heeft, in het kader van de acties rond 16 september, tot half oktober de voormalige coffeeshops dagelijks gecontroleerd of de verkoop daadwerkelijk gestopt was. Daarnaast zijn in dezelfde periode illegale verkooppunten stringent gecontroleerd, wat geresulteerd heeft in de sluiting van twee illegale verkooppunten; Olympic en Kingston en sluitingsprocedure tegen Bazar Piramide. In de praktijk betekende dat het volgende: Gezamenlijke acties Veegacties Surveillance acties tegen Handhaving in runner/dealer/toerist overlastgebied Tikverbalen Aanhoudinge Totaal mini 4 n pv s avonden Drugstoeristen acties Uit het onderzoek tellingen 5 van het COT, Instituut voor Veiligheids- en Crisismanagement (2008) bleek dat in zowel Bergen op Zoom als Roosendaal sprake was van een onverminderd grote toestroom van drugstoeristen. Gemiddeld bezochten maar liefst ruim drugstoeristen Bergen op Zoom en ruim drugstoeristen Roosendaal. Op 16 september, de dag dat het gedoogbeleid eindigde informeerde de politie en gemeente Belgische bezoekers langs de invalswegen te Bergen op Zoom en Roosendaal hierover. (Klik hier voor een filmfragment van NOS.) Spoorwegpolitie Om het drugstoerisme aan te pakken waren, naast controles langs inkomende wegen, controles op het spoor van groot belang. De Spoorwegpolitie Roosendaal coördineerde in maal een drugsactie. Hierbij werd samenwerking met de Belgische collega s gezocht en met Courage. Er werden maar liefst 211 drugstoeristen aangehouden, hierbij werd 1,8 kg softdrugs in beslag genomen en ruim 1 kg harddrugs. 4 Een tikverbaal is een verbaal dat door de afdeling Handhaving (BOA) wordt opgesteld. Het tikverbaal wordt toegevoegd aan het politiedossier van team Courage ter vervolging van een verdachte via het Openbaar Ministerie. 5 Dr. E.J. van der Torre, M. Wigmans en E. Cachet, Drugstoeristen in Roosendaal & Bergen op Zoom; Tellingen, Den Haag: COT Instituut voor Veiligheids- en Crisismanagement, mei

23 3.2.2 Etoile acties In 2009 nam het politieteam Courage vijf keer deel aan de internationale drugsactie genaamd Etoile. In totaal namen 2291 politiefunctionarissen hier aan deel. Bij een Etoile actie, gecoördineerd vanuit het project Hazeldonk, participeren diverse politieteams uit verschillende landen, waaronder het Joint Hit Team, politieteam Courage, de Belgische en de Luxemburgse politie. Bij deze acties zijn in totaal 327 aanhoudingen verricht, zijn 127 wapens in beslag genomen en is ongeveer 44 kilo hennep, 37 kilo hash, 2 kilo heroïne, 20 kilo cocaïne, 1,3 kilo paddo s en 160 gram amfetamine geconfisqueerd. 3.3 Gebiedsontzeggingen drugsrunners en -dealers Drugsrunners (de loopjongens) hebben geen drugs op zak en plegen bijgevolg geen misdrijf, maar een overtreding van de Algemeen Plaatselijke Verordening (APV), daarvoor kunnen zij strafrechtelijk worden vervolgd. Een instrument wat ook tegen drugsrunners ingezet kan worden, is de gebiedsontzegging op basis van de APV. De bepalingen omtrent de gebiedsontzegging in Bergen op Zoom en Roosendaal maken het mogelijk om personen die zich schuldig maken aan drugsgerelateerde gedragingen tijdelijk het verblijf tot een bepaald gebied te ontzeggen. In 2009 zijn er in 67 gebiedsontzeggingen opgelegd. Dit betekende dat men zich voor de duur van 14 dagen niet in het gebied mocht begeven. 12 recidivisten kregen twee of meer keer een gebiedsontzegging van 8 weken opgelegd. Volhardende drugsrunner A. heeft geen vaste woon- of verblijfplaats. Hij runt en maakt het in 2009 bont. Hij krijgt gebiedsverbod na gebiedsverbod in Roosendaal en wordt vijf keer betrapt in het voor hem verboden gebied. Telkens wordt hij herkend door politiebikers of verbalisanten die hem ambtshalve kennen. Op 14 maart bijvoorbeeld hebben twee bikers horecadienst in het centrum van Roosendaal. Zij hebben de gegevens van de briefing nog vers in het geheugen, en kunnen A. aanhouden in de Hoogstraat. Hij overtreedt hiermee artikel 184/1 en kan dezelfde avond het politiebureau verlaten met een nieuw proces-verbaal op zaak. Op 15 juli heeft hij nog minder geluk. Samen met een andere runner spreekt hij op de burgemeester Prinsensingel twee verbalisanten in burger aan. Hé moet je wat kopen? Hij verklaart later dat hij de vreemden de weg naar de coffeeshop wilde wijzen. Maar ja, met een gebiedsontzegging op zak, 16 pagina s tellend strafblad en 19 gram hennep op zak, laten de verbalisanten dat over aan de politierechter om te beoordelen. Als hij daar was verschenen, had hij direct kunnen horen dat hem acht weken gevangenisstraf wordt opgelegd. 3.4 Aanpak hennepteelt Algemene bevindingen Hennepkwekerijen worden vaak gedetecteerd en ontmanteld naar aanleiding van signalen vanuit de bevolking. Bewoners maken melding van stankoverlast of vreemde bewegingen in en nabij een pand, hetgeen de basis vormt voor vervolgonderzoek. In 2009 werd 188 keer melding gemaakt over stankoverlast bij het meldpunt Courage. Een aantal 20

24 van deze meldingen bleek bij vervolgonderzoek uiteindelijk negatief, wat inhoudt dat er geen sprake was van een hennepkwekerij. In Bergen op Zoom en Roosendaal werden 106 hennepkwekerijen ontmanteld Ontnemingen In het kader van de pluk ze wetgeving kan de rechter besluiten het financiële voordeel van de veroordeelde te ontnemen dat is verkregen door het plegen van een strafbaar feit. Ontnemen is mogelijk als kan worden aangetoond dat er sprake is van wederrechtelijk verkregen voordeel, oftewel voordeel/ inkomsten verkregen uit criminele praktijken. Dit is bijvoorbeeld het geval als kan worden aangetoond dat een teler één of meerdere oogsten heeft gehad. In 2009 werd er ,- ontnomen van henneptelers in politiedistrict Bergen op Zoom waarvan ,- door politieteam Courage Aanpak door de woningcorporaties en Enexis Indien er sprake is van een hennepkwekerij in een huurwoning gaan de woningcorporaties in principe over tot beëindiging van de huurovereenkomst met de huurder en ontruiming van de woning. In 2009 betekent dit het volgende: Woningcorporatie Aantal huurbeëindigingen 2009 Lopende zaken huurbeëindigingen dec Aramis Alleewonen 17 1 Wonen West-Brabant 13 7 Soomland 0 1 Castria 3 0 In 2009 is 93 keer sprake geweest van diefstal van stroom, 45 maal in Bergen op Zoom en 48 keer in Roosendaal. Enexis (energiemaatschappij) heeft in alle gevallen van fraude aangifte gedaan bij de politie van diefstal van energie. Tevens werd de elektriciteitsmeter bij de betrokkene verwijderd en de elektriciteit afgesloten. De elektriciteit werd pas 21

25 weer aangesloten als het volledige bedrag werd voldaan. In totaal is er in 2009 in Bergen op Zoom en Roosendaal door Enexis een bedrag van ,63 gefactureerd aan naheffingen. 3.5 Inzet parkeerbeheer Het college van burgemeester en wethouders te Roosendaal besloot de strenge aanpak van de parkeeroverlast in de Molenstraat, Hoogstraat, Brugstraat en Boulevard en omgeving in 2009 voort te zetten. Bij de inzet van de capaciteit ligt de nadruk op de dagen en tijdstippen dat de verkeersoverlast het grootst is. Dit houdt in dat er ook s avonds en op zondag gecontroleerd wordt. De extra capaciteit heeft in 2009 geresulteerd in 919 bekeuringen. Deze bekeuringen zijn onder te verdelen in: 621 naheffingsaanslagen (zijnde de sancties voor het niet of niet juist betalen van de verschuldigde parkeerbelasting) 298 voor het parkeren op plaatsen waar dat niet toegestaan is. 22

26 3.6 Georganiseerde criminaliteit In februari 2007 zorgde de grootste rechercheactie in Brabant ooit voor de aanhouding van een twintigtal verdachten. De actie werd in het diepste geheim voorbereid en richtte zich op illegale drugshandel vanuit panden in de binnenstad van Bergen op Zoom. Uitspraak rechtbank Breda In deze grote strafzaak met betrekking tot handel in softdrugs in Bergen op Zoom veroordeelde de rechtbank Breda de 47-jarige M. Ad-D. als leider van een criminele drugsorganisatie tot 4,5 jaar gevangenisstraf. Ook 15 familieleden en andere betrokkenen zijn veroordeeld tot celstraffen voor deelname aan deze organisatie. Daarnaast zijn er zeven betrokken personen veroordeeld voor witwassen, drugshandel en/of hennepkweek. De straffen variëren van enkele maanden tot 3,5 jaar cel. De echtgenote en zus van M. Ad-D. zijn vrijgesproken. De rechtbank Breda achtte bewezen dat door de criminele organisatie in de periode juli 2006 tot en met februari 2007 vanuit drie niet gedoogde coffeeshops in Bergen op Zoom op grote schaal softdrugs werden verkocht aan met name Belgische en Franse drugstoeristen. M. Ad-D. had hierbij de feitelijke leiding. Per locatie fungeerden voornamelijk familieleden van M. Ad-D. als bedrijfsleider. Zij waren verantwoordelijk voor de aankoop, het vervoer, de opslag en verkoop van de softdrugs. Veel uitvoerende werkzaamheden werden in de praktijk gedelegeerd aan werknemers van de criminele organisatie. Voorts werd bij een aantal deelnemers grote hoeveelheden softdrugs en van misdrijf afkomstige geldbedragen aangetroffen. Het bestaan van een criminele drugsorganisatie in de periode 2001 tot en met 2006 acht de rechtbank niet wettig en overtuigend bewezen. Er zijn wel aanwijzingen dat er ook in die periode al werd gehandeld in softdrugs, maar pas vanaf medio 2006 werden telefoongesprekken opgenomen en voldoende ander bewijs heeft de rechtbank in het omvangrijke dossier niet kunnen vinden. Ook voor de overige aan M. Ad-D. ten laste gelegde misdrijven: de in- en uitvoer van softdrugs, het witwassen van drugsgeld en de poging tot omkoping van een ambtenaar in Marokko, heeft de rechtbank onvoldoende bewijs gevonden. Mede hierom is de rechtbank tot een lagere straf gekomen dan de zes jaar die de officier van justitie had geëist. 23

27 3.7 In beslag genomen verdovende middelen Product Hoeveelheid eenheid. Tegenwaarde hennep Gram ,25 hash 5079,9 Gram ,54 GHB 0 Ml/gr 0 heroïne 1,8 Gram 71,10 cocaine 95,4 Gram 4.077,92 XTC pillen 0 Stuks 0 speed 0 Gram 0 hennepplanten Stuks ,75 TOTAAL ,56 24

28 3.8 Het Openbaar Ministerie In 2009 werden 243 Courage zaken door het Openbaar Ministerie behandeld, meer informatie leest u in de tabel. Hieronder zijn de zaken van vier verdachten samengevat. De strafzittingen zijn openbaar en geven soms een inkijkje in het leven (en werken) van de Courageklant. Aantal strafzaken (misdrijven) 2009 Instroom6[1] 211 Uitstroom 243 Transactie - geldsom 84 - leerstraf 2 - werkstraf 16 Sepot 12 Vonnissen7[2]: vrijheidsstraf - werkstraf - leerstraf - geldboete (voorwaardelijk en onvoorwaardelijk) - vrijspraak

29 Heel dure hennep voor heel eventjes Een 27-jarige Belg staat terecht voor de uitvoer van 0,8 gram hennep. Hij wordt op 22 april aangehouden op het station in Roosendaal. Op spoor 4a zijn twee verbalisanten in burger bezig met een controleactie. Drugshond Astra slaat aan bij de Belg, waarna de verdachte een klein gripzakje overhandigt. Voor 7 euro heeft hij de drugs aangekocht bij een dan nog gedoogde coffeeshop. Hij is er diezelfde ochtend speciaal voor naar Roosendaal gekomen vanuit Antwerpen. Hij is een recidivist. In 2006 is hij eerder aangehouden voor vergelijkbaar misdrijf. De man verklaart werkeloos te zijn en geeft aan de boete van 180 euro niet te kunnen betalen. Hij verlaat het bureau uiteindelijk met een dagvaarding voor de zitting van 7 juli. Door omstandigheden wordt de zaak aangehouden en voor de politierechter op 18 december eist de officier van justitie een geldstraf van 220 euro. De rechter legt 220 euro op. Onnodig links, onnodig duur De noodhulpverbalisant rijdt op zaterdag 18 april 2009 op de A58 achter een witte Belgische auto die gedurende drie kilometer onnodig links rijdt. Reden om een stopteken te geven. Bij het aanbieden van de bekeuring ruikt de verbalisant een hennepgeur. De bijrijder, een 27 jarige Belg, heeft inderdaad iets gekocht. De 60 euro kostende hennep wordt door hem overhandigd aan de politie. Verder is de Belg zwijgzaam. Een medewerker van het OM typt een dagvaarding uit. Hem wordt de mogelijkheid geboden de strafzaak af te kopen, maar de verdachte betaalt de 180 euro niet. De rechter legt hem 220 euro op voor de uitvoer van 10 gram. 26

30 Dubbele inbraak leidt tot hennepkwekerij en verdachte Het verhaal van de op 18 oktober ontmantelde hennepkwekerij in een bedrijfspand in Bergen op Zoom blijft een beetje onduidelijk. Het begint in elk geval met een melding. De gemeenschappelijke meldkamer krijgt te horen dat er op het dak van een bedrijfspand een aantal mensen loopt. Ter plaatse is er een henneplucht waar te nemen en staat er een trap tegen de gevel. Ook worden vuilniszakken met henneptakken aangetroffen op het dak. Het lijkt op een inbraak of een inbraakpoging. Even later wordt er binnen in een loze ruimte in het pand een hennepkwekerij ontmanteld van 280 planten en wordt 5845 gram hennep in beslag genomen. Een Amersfoortse firma huurt formeel het pand. Maar de politie komt snel uit bij de echte huurder D.R. Deze ondernemer uit Bergen op Zoom wordt namelijk drie dagen na de ontmanteling gesnapt bij inbraak in het bedrijfspand. Het blijkt zijn eigen bedrijfspand te zijn Hij kon er niet meer in na de ontmanteling. Naast de kwekerij is ook nog zijn eigen bedrijf gevestigd. Daar wil hij een kijkje nemen, maar het slot is door de eigenaar vervangen. De hennepkwekerij is, zo verklaart de ondernemer, niet zijn idee. Het gaat slecht met zijn bedrijf. Er zijn mensen die hem geld bieden voor zijn bedrijfsruimte. Eén eerdere oogst is er geweest. Hij heeft ze geholpen met knippen en drogen. Wie die mensen waren? Dat kan ik niet vertellen. Ik weet niet waarom maar het is beter zo. Met een ontbonden huurcontract, een werkstraf van 200 uur en een nieuwe schuld van euro gaat het niet veel beter in het leven van de Bergse ondernemer. Mocht hij het in zijn hoofd halen weer een strafbaar feit te plegen, hangt hem een maand gevangenisstraf boven het hoofd. 27

31 3.9 Meldpunt drugsoverlast Meldingen vormen een belangrijke informatiebron bij de politieacties. Niet alleen voor de politie maar ook voor andere partners van Courage kan een melding belangrijke informatie bevatten. In het spinnenweb hieronder leest u met welke organisaties de informatie gedeeld wordt. Meldingen over drugshandel of teelt kunnen via de website, en telefoon gemeld worden. Iedere melder wordt telefonisch, of indien de melder niet telefonisch te bereiken is per brief, op de hoogte gehouden over de afhandeling van de melding. Meldpunt drugsoverlast : drugsoverlast@bergenopzoom.nl drugsoverlast@roosendaal.nl Telefonische meldingen De melder belt naar het gratis telefoonnummer van het meldpunt drugsoverlast. Het aannemen van deze meldingen gebeurt door de intake en service teams van de politie. Hierdoor is er 24 uur bereikbaarheid gegarandeerd en staat de melding direct in het politiesysteem. Wanneer de intake en service teams in Bergen op Zoom en Roosendaal 28

32 telefonisch overbezet zijn wordt het telefoontje automatisch doorgezet naar andere intake en service teams van politie Midden en West Brabant. Hierdoor kan het voorkomen dat het intake en service team van bijvoorbeeld politiedistrict Breda de melding aanneemt. Bij melders kan dit verwarring veroorzaken, omdat de melder verwacht uit te komen bij een meldpunt in Bergen op Zoom of Roosendaal Meldingen meldpunt drugsoverlast 2009 In totaal zijn er 644 meldingen in behandeling genomen door het meldpunt drugsoverlast. In Bergen op Zoom kwamen 354 meldingen binnen, in Roosendaal waren dit er 290. Soort melding Totaal Drugsgebruik 30 Drugshandel 344 Drugsteelt 201 Overlast vervoersmiddelen 31 Overig 38 Totaal

33 4. Het verminderen van de recidive van de drugsrunner/dealer en teler Om de recidive van drugsrunners/dealer en telers te verminderen is in juli 2007 het Courage casusoverleg gestart. In het Courage casusoverleg wordt elk dossier van iedere aangehouden verdachte besproken. Deze persoonsgerichte aanpak wordt vanuit het Veiligheidshuis 8 vormgegeven. Het Courage casusoverleg houdt in dat door de ketenpartners een gezamenlijk plan van aanpak wordt opgesteld, waarin na de aanhouding, naast de sanctie ook oog is voor het treffen van maatregelen 9 om de recidive te verminderen. Bijgevolg moet dit leiden tot een afname van de drugsgerelateerde criminaliteit en de daarbij behorende overlast voor omwonenden. 4.1 Wat is persoonsgerichte aanpak? Normafwijkend gedrag kent bepaalde oorzaken die vaak blijken uit de specifieke kenmerken van de levensloop van een persoon. Door middel van een diagnose-instrument kunnen deze oorzaken worden opgespoord. Een persoonlijk maatwerkplan, waarin specifieke interventies zijn opgenomen die zich richten op de oorzaken van het criminele gedrag, heeft tot doel te komen tot structurele gedragsverandering. De samenwerking van verschillende organisaties is hierin cruciaal. Naast de sanctie hebben de organisaties die deelnemen aan het casusoverleg Courage dus ook oog voor interventies ter vermindering van de recidive van het individu. 4.2 Inhoudelijke aanpak De aanhouding van een teler, dealer of runner is het startpunt. De werkwijze voorziet in twee stappen: 1. Diagnose. In de diagnose worden cruciale vragen beantwoord als: Hoe groot is de kans op recidive en hoe groot is het gevaarsrisico voor anderen, de verdachte zelf of diens directe omgeving? Welke criminogene factoren spelen een rol; op welke leefgebieden is er bij de verdachte sprake van sterk aanwezige criminogene factoren? Hebben interventies bij de verdachte zin, staat hij ervoor open of kan hij hiertoe worden aangezet? 2. Het opstellen en uitvoeren van het maatwerkplan. Afhankelijk van de criminogene factoren worden specifieke interventies en sancties toegepast. 8 Er nemen 13 instanties deel aan het Veiligheidshuis in Bergen op Zoom, waaronder de reclassering, politie, OM, verslavingszorg, gemeenten. Het Veiligheidshuis werkt district breed. 9 Maatregelen die getroffen worden om de lengte, zwaarte en frequentie van de criminele carrière te beknotten. 30

34 4.3 Overzicht partners en instrumenten van de persoonsgebonden aanpak 31

35 4.4 Cijfers 2009 In 2009 vonden 13 casusoverleggen plaats waarin 121 verdachten zijn besproken. Dit betrof 100 verschillende dossiers, in enkele dossiers waren twee of meer verdachten betrokken. De verdachten die minderjarig zijn werden niet in het Courage casusoverleg besproken maar in het justitieel casus overleg (JCO) wat speciaal is toegerust op minderjarige verdachten. 4.5 UWV en Traverse Het UWV en Traverse werden toegevoegd aan het privacyconvenant van het Veiligheidshuis en participeren in het Courage casusoverleg. Traverse kent in Roosendaal een Erop af- team bestaand uit maatschappelijk werkers, dat proactief cliënten benadert. Het UWV kan uitkeringen terugvorderen wanneer blijkt dat deze onrechtmatig is verkregen. 32

36 5. Illegale verkooppunten 5.1 Aanpak softdrughandel uit illegale verkooppunten Beide gemeenten werden geconfronteerd met illegale verkooppunten waar vanuit drugs worden verkocht. Illegale verkooppunten van drugs dienen met kracht bestreden te worden. Dergelijke verkooppunten leggen een bijzonder zware druk op de omgeving en tasten de (sociale) veiligheid aan. Daarnaast heeft de aanwezigheid van illegale verkooppunten ook economisch zeer schadelijke gevolgen, doordat de verkoopwaarde en de verhuurbaarheid van panden in de omgeving daar aanzienlijk onder leidt. In de afgelopen jaren is stevig ingezet op de (bestuursrechtelijke) aanpak van illegale verkooppunten. 5.2 Instrumentenbox Bij de aanpak van de illegale verkooppunten spelen ondermeer de volgende instrumenten een rol: Artikel 13b Opiumwet Als uit controles van de politie en verklaringen van drugstoeristen blijkt dat vanuit een openbaar toegankelijk pand wordt gehandeld in hash en/of hennep, heeft de burgemeester op basis van artikel 13b Opiumwet de bevoegdheid een pand voor een bepaalde duur te sluiten. Vanaf 2007 is in zowel Bergen op Zoom als Roosendaal het zogenaamde one strike you re out-beleid van kracht. Bij de handel vanuit en/of de aanwezigheid van softdrugs in een etablissement volgt er eerst een waarschuwing. Bij een tweede constatering gaat het etablissement direct dicht voor een periode van vijf jaar. In geval van harddrugs wordt er direct, zonder eerst te waarschuwen, overgegaan tot een sluiting voor 5 jaar. Aankoop overlastgevende panden Eén van de middelen om het aantal ongewenste activiteiten te reduceren is door middel van het aankopen van overlastgevende panden. Om grip te krijgen op ongewenste ontwikkelingen zijn beide gemeenten bereid om dergelijke panden aan te kopen. Naast aankoop door de gemeente worden ook woningcorporaties, ontwikkelaars en burgers gestimuleerd om panden aan te kopen. APV vergunningstelsel Door invoering van een vergunningstelsel voor grow-, smartshops, internetcafés en belwinkels kunnen criteria worden gesteld waaraan een exploitant of beheerder moet voldoen. Ook zijn er in het vergunningsstelsel weigeringgronden opgenomen (o.a. sluiting in het verleden naar aanleiding van overtreding van de Opiumwet). Door de invoering van het vergunningstelsel vallen smart- en growshops tevens onder de Wet Bevordering Integratiebeoordelingen door het Openbaar Bestuur (BIBOB) en worden de mogelijkheden van de gemeente om ongewenste criminele activiteiten te voorkomen, verruimd. 33

37 Horeca exploitatievergunning Om een horecagelegenheid te kunnen exploiteren dient de exploitant over een exploitatievergunning te beschikken waarin criteria gesteld waaraan de uitbater dient te voldoen. De vergunningaanvrager kan BIBOB getoetst worden. Burgemeester sluit drugspand voor 5 jaar BERGEN OP ZOOM - Het pand aan de Antwerpsestraat 69 moet voor vijf jaar de deuren sluiten. Dat heeft de Bergse burgemeester Han Polman besloten nadat in het gebouw meerdere keren in drugs is gehandeld. Medewerkers van de afdeling Handhaving van de gemeente hebben gistermiddag stickers op het pand aangebracht waarop de sluiting wordt medegedeeld. Vorig jaar werd door de politie en medewerkers van het drugsbestrijdingsteam Courage geconstateerd dat vanuit de voormalige Decoshop meer dan honderd gram hennep was verkocht. Zowel de eigenaar als de exploitant kregen toen de waarschuwing dat een volgende overtreding zou leiden tot een sluiting van vijf jaar. Dit jaar is tot twee keer toe geconstateerd dat er drugs van de hand gingen. In juni heeft Polman laten weten dat hij op basis van de Opiumwet tot een vijfjarige sluiting zou overgaan. De eigenaar van het pand heeft daarop in een brief geprobeerd sluiting te voorkomen, maar dat verzoek is afgewezen. Bron: BN/DeStem 4 augustus Stand van zaken illegale verkooppunten Bergen op Zoom In 2009 kende Bergen op Zoom 12 illegale verkooppunten. Op alle panden rustte een waarschuwing, wat betekende dat bij een volgende overtreding een procedure startte voor een sluiting voor vijf jaar. Van deze illegale verkooppunten werden er vier gesloten. Eén van de panden werd voor de duur van vijf jaar gesloten. Drie panden zijn op eigen initiatief gesloten, waarvan één zaak nog bij de gemeente in behandeling is. Van de elf panden betrof het zes nieuwe illegale verkooppunten (voormalige aandachtspanden). De burgemeester heeft de bevoegdheid om de sluiting van een lokaal voor een periode van vijf jaar tussentijds op te heffen. Het uitgangspunt is echter nadrukkelijk dat een sluiting die voor vijf jaar is opgelegd ook wordt geëffectueerd en alleen bij wijze van uitzondering en in het belang van de leefbaarheid van de omgeving tussentijds kan worden opgeheven. In ieder geval zal door belanghebbenden moeten worden aangetoond dat voldoende maatregelen zijn getroffen om te voorkomen dat het in gebruik nemen van het lokaal niet opnieuw tot drugshandel zal leiden. De gemeente kan er ook belang bij hebben dat een sluiting tussentijds wordt opgeheven. Een gesloten pand kan vooral wanneer in een bepaald gebied meerdere panden zijn gesloten de leefbaarheid aantasten en verloedering in de hand werken. Aan deze opheffing zijn uiteraard strikte voorwaarden verbonden. Deze zijn opgenomen in de nota cannabisbeleid 2009 Bergen op Zoom, pagina 34. In 2009 werd eenmaal gebruik gemaakt van deze opheffing. 34

38 Roosendaal In 2009 kende Roosendaal elf illegale verkooppunten, dit betroffen panden die een waarschuwing hebben gehad omdat zij de Opiumwet overtraden. Hiervan werden drie waarschuwingen in 2009 uitgegeven. Van de illegale verkooppunten werden er vijf in procedure tot sluiting gebracht waarvan er drie daadwerkelijk in 2009 gesloten werden met het one strike your out beleid voor de duur van vijf jaar. 5.4 Aantal grow-, smartshops, internetcafés en belwinkels Bergen op Zoom In Bergen op Zoom zijn winkelbedrijven zoals een smartshop, growshop, belshop of internetcafé vergunningplichtig op grond van artikel 2.47 Algemene Plaatselijke Verordening. Middels bestemmingsplannen is het bestaand aantal van deze winkelbedrijven en de locaties daarvan vastgelegd. In 2009 bestonden er vijf growshops, drie smartshops en vijf bel- en internetwinkels. Van deze laatste categorie waren er in 2009 nog drie geopend. Ook na het verlenen van de vergunning worden de panden actief gecontroleerd. Indien er sprake is van bijvoorbeeld een sluiting in het kader van de Opiumwet in verband met drugshandel, wordt de vergunning alsnog ingetrokken. Roosendaal Door de invoering van een vergunningstelsel voor grow-, smartshops, internetcafés en belwinkels in 2006 moesten exploitanten bij deze vormen van detailhandel beschikken over een vergunning. In 2009 kende Roosendaal nog twee growshops. Eén van deze twee growshop zat in 2009 in een gerechtelijke procedure vanwege exploiteren van een growshop zonder vergunning. Uitspraak hiervan wordt in 2010 verwacht, waarna duidelijk is of men tot sluiting dient over te gaan. Twee grow- en smartshops zijn op last van de gemeente gesloten in Een hiervan is tevens benoemd bij sluiting illegale verkooppunten in de voorgaande paragraaf. Een derde grow- en smartshop paste zijn exploitatie aan waardoor hij geen grow- of smartshop meer was. Roosendaal kende in 2009 twee belwinkels welke beschikten over een exploitatievergunning. Zowel de panden waar vergunning is geweigerd als panden waar vergunning is verleend worden actief gecontroleerd door de afdeling Toezicht & Handhaving van de gemeente Roosendaal. 5.5 Integrale handhavingacties Onder de noemer integrale handhavingcontrole werden panden bezocht door multidisciplinaire teams, waarbij iedere instantie vanuit haar eigen expertise de naleving van wet- en regelgeving controleerde en indien nodig actie ondernam als een overtreding geconstateerd werd.. De controlebezoeken werden onaangekondigd afgelegd Bergen op Zoom Er werd in de afgelopen jaren veel ingezet op controles van illegale verkooppunten. Er werden grote integrale handhavingacties georganiseerd door cluster Handhaving van de gemeente waaraan verder nog de brandweer, de Regionale Milieudienst, de vreemdelingenpolitie, het politieteam Courage en de Belastingdienst deelnamen. Dit wierp 35

39 zijn vruchten af. Waar er in de beginperiode nog veel overtredingen werden geconstateerd leverden de integrale controles eind 2008 en begin 2009 al bijna niets meer op. Er werd in de meeste gevallen voldaan aan de vergunningvoorschriften en een voorraad drugs werd er in de panden niet tot nauwelijks meer aangetroffen. De nalevingbereidheid nam over het algemeen toe. Wel pasten de exploitanten van illegale verkooppunten hun werkwijze aan en waarschuwden ze elkaar wanneer er een integrale controle werd gehouden. De waarde van de grootschalige integrale controles nam hiermee af. Daarnaast waren er signalen dat detailhandel steeds meer als dekmantel gebruikt werd voor drugsverkoop. Voor het starten van een detailhandelbedrijf is geen vergunning vereist Dieptecontroles Vanwege bovenstaande ontwikkelingen koos gemeente Bergen op Zoom voor een andere controlefrequentie en controlesystematiek. Daar waar er aanleiding was om een pand te controleren werd ad-hok, maar wel integraal en kleinschalig (gemeente, politie en Belastingdienst), een pand gecontroleerd. De inzet werd hierdoor flexibeler en er werd gecontroleerd wáár het nodig is en vooral wannéér het nodig was. Voorts werd meer tijd genomen voor deze controle. Het betrof een zogenaamde dieptecontrole. Met name de Belastingdienst kon bij een dergelijke controle veel vragen stellen en confronteerde bij financiële (fiscale) onregelmatigheden de belastingplichtige hiermee. In 2009 werd bij drie detailhandelbedrijven een dergelijke dieptecontrole uitgevoerd. Bij twee van de drie detailhandelbedrijven bleken er belastingtechnisch een aantal zaken niet op orde BIBOB interventieproject Verder werd door de gemeente Bergen op Zoom besloten om, in samenwerking met andere partners, een zogenaamd BIBOB interventieproject te starten dat een veel bredere insteek heeft dan tot dan toe gebruikelijk was. In het kader van dit project werd nauw samengewerkt met de Belastingdienst, de Arbeidsinspectie, de Sociale verzekeringsbank en het UWV. Door middel van gegevensanalyse van de diverse partners en het uitvoeren van integrale controles, werd onderzoek gedaan naar naleving van de regels in brede zin. Het project werd opgepakt op initiatief van het regionaal coördinatiepunt fraudebestrijding (RCF) die mede in het project participeerde en vond plaats onder verantwoordelijkheid van het Bureau vergunningen en handhaving. Het project richtte zich op alle horeca en daaraan gerelateerde bedrijven (bijvoorbeeld belwinkels, smartshops enzovoorts). In de eerste helft van 2009 zijn in kader van het project Bibob Bergen op Zoom integrale controleacties uitgevoerd waarbij ook illegale verkooppunten zijn gecontroleerd. Reden was dat veel illegale verkooppunten binnen dezelfde doelgroep vielen als project Bibob. Cluster Handhaving, het RCF, de Belastingdienst, de Vreemdelingenpolitie, het Courageteam van de politie, politie team Bergen-Woensdrecht, het UWV en de Arbeidsinspectie namen deel aan deze acties. Er werden binnen het project Bibob 16 panden (illegale verkooppunten en aandachtspanden) gecontroleerd, te weten vier growshops, drie smartshops en negen horecabedrijven. Er werd geen drugs aangetroffen en er werden geen aanhoudingen verricht. Wel zijn tijdens deze integrale controles voor vier panden een paar kleine aandachtspunten geconstateerd op het gebied van (brand)veiligheid (bouwbesluit/gebruiksbesluit). Hiervoor is een schriftelijke waarschuwing verzonden. Daarnaast werd drie keer melding gedaan aan de Voedsel en Warenautoriteit in verband met slechte hygiëne 36

40 en roken in een horecagelegenheid en is twee keer nader onderzoek door de Belastingdienst uitgevoerd. Mede op basis van de controlebevindingen werden drie ondernemingen geselecteerd, ten aanzien waarvan nadere gegevens werden opgevraagd ten behoeve van het opmaken van een structuur- dan wel operationele analyse door de SIOD. Op basis van deze analyse is besloten dat ten aanzien van drie panden advies wordt gevraagd bij het landelijk Bureau BIBOB. Afhankelijk van het advies van het Landelijk bureau BIBOB wordt mogelijk alsnog een handhavingstraject opgestart Roosendaal Ook dit jaar werden in Roosendaal diverse integrale handhavingacties gehouden in o.a. horecagelegenheden, cadeaushops, smartshops, growshops, kamerverhuurpanden en internetcafés. Deelnemers aan de integrale handhavingacties, gecoördineerd door de gemeenten, zijn onder meer de brandweer, de Regionale Milieudienst, de vreemdelingenpolitie, het politieteam Courage en de Belastingdienst. Er werden 45 panden gecontroleerd, in 1 pand werd er 35 gram drugs aangetroffen. In drie gevallen werden de vergunningvoorschriften overtreden. Sommige panden zijn meerdere keren bezocht. Ieder pandbezoek werd als één uniek bezoek meegeteld in de genoemde aantallen. Een herbezoek kan op toeval berusten, maar ook naar aanleiding van een eerdere overtreding of een (anonieme) melding geschieden. Eenmaal werd er een verdachte aangehouden vanwege een Opiumwetovertreding en eenmaal werd een persoon staande gehouden in het kader van de Vreemdelingenwet. 5.6 Inzet instrumenten van de Belastingsdienst De instrumenten die de belastingdienst in kon zetten ten behoeve van Courage waren de volgende: Bedrijfsonderzoek Bij een bedrijfsbezoek komt een medewerker van de Belastingdienst langs om informatie te verzamelen en inzicht te krijgen in de bedrijfsvoering en de administratie. Het gaat daarbij niet om een onderzoek naar een specifieke aangifte. Een bijzondere vorm van een bedrijfsbezoek is de waarneming ter plaatse. Bij een waarneming ter plaatse gaat het erom inzicht te verkrijgen in de dagelijkse gang van zaken in een onderneming. Er kan bijvoorbeeld worden gekeken hoe druk het in de onderneming is en hoeveel personeel er aanwezig is. De medewerker van de Belastingdienst kan vragen naar de identiteit van het personeel en kan controleren of de administratie bij is. Startersbezoeken De Belastingdienst kan een startende ondernemer bezoeken zodra de onderneming een poosje draait. Bij zo'n startersbezoek wordt de wijze waarop de basisadministratie gevoerd wordt op fiscaliteit beoordeeld. 37

41 Boekenonderzoek Het boekenonderzoek is een controle van aangiften en administratie. Het kan gaan om een onderzoek over een periode of om controle van bepaalde onderdelen van de aangiften en administratie. (Gestarte) onderzoeken belastingdienst Bedrijfsonderzoeken 40 Startersonderzoeken 4 Boekenonderzoeken 2 Tot slot is in ,00 belastingaanslagen betaald 38

42 6. Hotspot aanpak 6.1 Aanpak PleinenPlan Stadskern Noord-Oost Bergen op Zoom. Het PleinenPlan Stadskern Noord-Oost voorzag in een opwaardering van het noordoostelijke kwadrant van de stadskern van Bergen op Zoom. Het plan werd begin 2009 vastgesteld door de gemeenteraad. Voorafgaand aan de vaststelling werd het concept plan op interactieve wijze met de betrokken partijen en omwonenden besproken. Uit het overleg kwamen als belangrijke aandachtspunten vooral de veiligheid en leefbaarheid, de begaanbaarheid van de bestrating, de verkeersontsluiting, de parkeerproblematiek evenals de inpassing van een aantal nieuwe ruimtelijke initiatieven aan zowel het Sint-Catharinaplein als de Korenmarkt naar voren. Strategische projecten van het PleinenPlan betroffen het verbeteren van de drie pleinen in het plangebied: het Sint- Catharinaplein, de Korenmarkt en het Korenbeursplein. In de loop van 2009 is gewerkt aan de planvorming met betrekking tot de herontwikkeling van de locatie "'t Katrientje" door de woningcorporatie Wonen West Brabant (WWB) in samenwerking met de eigenaar tante Louise/Vivensis. Momenteel wordt een intentieovereenkomst voorbereid met de gemeente en Wonen West Brabant. Daarnaast werden oriënterende gesprekken gevoerd met geïnteresseerde partijen over de voormalige Oranje Nassau kazerne-locatie aan de Korenmarkt. Voor het verbeteren van de openbare ruimte in het plangebied werd een plan van aanpak opgesteld om in combinatie met het vernieuwen van het riool ook de bestrating te vernieuwen. Voor het Korenbeursplein zijn nadere inrichtingschetsen gemaakt voor het verfraaien van de openbare ruimte. De afgelopen jaren zijn aan de Korenmarkt en het Sint-Catharinaplein diverse hinderlijke horeca- en drugsgerelateerde panden aangekocht door de gemeente met het doel om deze panden, o.a. samen met woningcorporatie Wonen West Brabant, op te knappen en een nieuwe bestemming te geven. 6.2 Credo Roosendaal Een van de gebieden waar Courage zich op richtte is het gebied Molenstraat, Brugstraat, Hoogstraat e.o. in Roosendaal. Bestrijding van drugscriminaliteit en -overlast is echter niet voldoende om de leefbaarheid in dit gebied te herstellen. Naast Courage loopt het project Credo (Centrum Roosendaal Enthousiast, Doortastend en Ondernemend). Dit richtte zich specifiek op de leefbaarheid en kwaliteit(sverbetering) van het openbaar gebied en het verbeteren van het aanzicht van de panden. Aangezien de twee projecten in elkaars verlengde liggen, werd zeer nauw samengewerkt op ambtelijk en bestuurlijk niveau. Zo vond afstemming plaats over de inzet van instrumenten en werden gezamenlijk ideeën ontwikkeld die het gebied ten goede komen. Vastgoedontwikkelingen De gemeente Roosendaal had sinds 2009 zeven panden in bezit. Deze worden doorverkocht aan de woningcorporaties. Mocht dit niet lukken dan zal bekeken worden of particuliere ontwikkelaars geïnteresseerd zijn in deze panden. 39

43 Om het aanzicht van de panden niet verder te laten afglijden, werd voor zes panden een anti-kraak overeenkomst gesloten voorlopig voor een periode van een half jaar. Deze overeenkomsten werden steeds verlengd met een half jaar. Dat betekende dat deze panden een normale, positieve uitstraling hebben gekregen. Bestemmingsplan Centrum noord Het bestemmingsplan werd begin november 2008 door de provincie goedgekeurd en heeft sinds begin 2009 rechtskracht. Omdraaien rijrichting Molenstraat-oost. De rijrichting van de Molenstraat-oost werd in september 2007 omgedraaid. In mei 2008 is begonnen met de reconstructie van het westelijk deel van de Molenstraat. De opknapbeurt is vrijwel gereed op enige onvolkomenheden na. Het oostelijk deel werd in de 2 e helft van 2009 aangepakt en is grotendeels gereed. In 2010 zullen de laatste kleine werkzaamheden worden gedaan. Doorstart CREDO Het nieuwe plan van aanpak Doorstart CREDO (CREDO accent) werd begin 2009 aanvaard door de raad. Op basis hiervan werd een uitgebreide actielijst opgesteld met acties voor de korte termijn, lange termijn en continu doorlopende acties. De actielijst werd opgesteld met als doel daadwerkelijk aan de slag te gaan. Aan de andere kant betekende dit, dat het zo min mogelijk de bedoeling was weer nieuwe beleidsnota s op te stellen. Dat gebeurde de afgelopen periode van twee jaar. Er werd een visie opgesteld voor het gebied; er werden nieuwe bestemmingsplannen opgesteld, die nu van kracht zijn. Bovendien werd een beeldkwaliteitplan opgesteld. Bovendien werd het duidelijk, dat de negatieve elementen moesten verdwijnen uit het gebied. De constante zichtbare aanwezigheid van de gemeente is daarvoor het geëigende middel. Tot slot werd structurele en positieve communicatie door alle partijen essentieel bevonden om het geloof in het Credo-gebied terug te krijgen. Er werden in 2009 vier Nieuwsflitsen Credo uitgebracht in de 2 e helft van 2009; bovendien drie exemplaren Binnenstadsnieuws, waarvan Credo nu een onderdeel is. Na 1 jaar doorstart credo werd via de Rooosendaalse bode op drie pagina s een beeld geschetst van de resultaten van dit jaar. In oktober 2009 werd het jaarlijkse Credo-café gehouden voor alle bewoners van het gebied. Buurtmanagement Behalve het verder gaan met ingezette acties, werd in het plan van aanpak voorgesteld voor het CREDO-gebied buurtmanagement in te stellen. Het buurtmanagement heeft de volgende taken: a. het verbeteren van de cohesie van de ondernemers en bewoners; b. het opvullen van de leegstaande panden met passende functies; 40

44 c. het aanspreken van bewoners, ondernemers en eigenaars ten aanzien van opknappen van panden, bewoonbaar maken van panden (wonen boven winkels), openen van gesloten rolluiken, organiseren van straat- en buurtactiviteiten, enz. Het buurtmanagement ging 1 maart 2009 aan de slag. Door bemiddeling van het buurtmanagement heeft aan ca 30 panden positieve vastgoedontwikkelingen plaats gevonden. Het betrof kleinere (opschilderen of toonbaar maken bijvoorbeeld) en soms grotere verbeteringen, zoals het doen vestigen van nieuwe huurders of kopers. Het ging hier ook om particuliere panden. Klankbordgroep CREDO In het kader van interactieve uitvoering van de acties was de Klankbordgroep Credo van groot belang. Hierin werd met bewoners, ondernemers, corporaties en bewonersplatforms de vinger aan de pols gehouden ten aanzien van de lopende acties. Bovendien werd zo voeling gehouden met alle partijen. De klankbordgroep vergaderde in principe maandelijks. 41

45 7. Communicatie Het beëindigen van het gedoogbeleid werd geflankeerd door ondermeer een uitgekiende communicatiestrategie waarbij bewust gekozen is voor een grensverleggende en innovatieve wijze van communiceren. Daarnaast was en blijft het communiceren met bewoners en organisaties van essentieel belang voor Courage. Courage vindt het belangrijk om mensen te informeren, maar minstens zo belangrijk om informatie te halen. Courage blijft haar naamsbekendheid en die van het meldpunt drugsoverlast stimuleren. 7.1 Werkgroepen communicatie Het gewijzigd cannabisbeleid en het daarmee gepaard gaande beëindigen van het gedoogbeleid vroeg om een goede communicatie- en informatie structuur. Burgers, maar ook andere partijen zoals drugstoeristen, omliggende gemeenten en samenwerkende organisaties moesten meegenomen worden in dit proces. Hiertoe werd eind 2008 onder regie van de afdeling communicatie van de gemeente Roosendaal een tweetal werkgroepen geformeerd. Te weten de werkgroep integrale communicatie en een werkgroep internationale communicatie. Integrale werkgroep communicatie In de werkgroep integrale communicatie vond afstemming plaats tussen communicatieadviseurs van het Openbaar Ministerie, politie en gemeenten over de uit te voeren communicatiestrategie rondom het gewijzigd cannabisbeleid. Internationale werkgroep communicatie Om de internationale communicatiecampagne effectief aan te laten sluiten bij de doelgroep, de voornamelijk Belgische drugstoerist voor het grootste deel afkomstig uit de provincie Antwerpen, zocht Courage de samenwerking met belangrijke Belgische spelers uit het veld zoals de ambassaderaden, de Belgische Vereniging voor Alcohol en andere Drugs, de provincie Antwerpen, stad Antwerpen, de Nationale Maatschappij der Belgische Spoorwegen (NMBS) en de Federale politie Antwerpen. In samenwerking met deze partijen werd de internationale communicatie campagne C est fini! een succes. 7.2 Persconferenties Vaststelling cannabisbeleid 2009 Op 5 maart vond er in Parottia in Roosendaal een gezamenlijke persconferentie plaats met burgemeesters Marijnen en Polman over het vastgestelde cannabisbeleid (Leest u dit verlag digitaal? Klik dan hier voor een videoverslag van Erik Peeters van Omroep Brabant.) 42

46 Filmpremière C est fini Op 14 september vond in Antwerpen de filmpremière C est fini plaats, onderdeel van de innovatieve campagne gericht op de drugstoerist. Centraal in deze campagne stond de korte film C est Fini: The Movie. (Klik hier voor videofragment van het NOS journaal) Aan de film was een website gekoppeld, om de drugstoerist te informeren over het gewijzigde drugsbeleid en de landelijke regelgeving. 7.3 Courage in de Bode Courage plaatste vanwege het beëindigen van het gedoogbeleid zeven maal artikelen in de Bergse en Roosendaalse bode. In navolging van de Courage courant kwam de Courage nieuwsbrief uit. Om echter een zo groot mogelijk doelgroepbereik te realiseren werd in 2009 de nieuwsbrief vervangen door artikelen in de Bode. Ook in 2010 blijft Courage regelmatig publiceren in de Bode. 7.4 Overleggen en presentaties bewoner- en ondernemers De rol van bewoners en ondernemers bleef van groot belang. Zij speelden immers een cruciale rol daar waar het gaat om het melden van de overlast, verplaatsingen en wijzigingen in werkwijze van de drugsscene. Afgelopen jaar schoof Courage regelmatig aan bij bewonersplatforms, wijkcommissies en ondernemersverenigingen. Dergelijke overleggen boden de gelegenheid om dieper met elkaar op de materie in te gaan. Behaalde successen, knelpunten in de wijk, of knelpunten op bijvoorbeeld juridisch vlak werden met elkaar besproken. Naast de overleggen verzorgde Courage ook een aantal presentaties aan bewoners uit de wijken. Bij de presentaties werd ingegaan op de aanpak van Courage en de resultaten en natuurlijk het gewijzigd cannabisbeleid. Vertegenwoordigers van de wijkplatforms en ondernemersverenigingen werden voorafgaand aan de persconferentie over het beëindigen van het gedoogbeleid hiervan persoonlijk door de burgemeester op de hoogte gesteld. In de toekomst blijft Courage op deze proactieve wijze communiceren met diverse partijen. 43