Met toepassing van artikel 169, tweede lid, van de Gemeentewet, delen wij u het volgende mede.

Transcriptie

1 Bergen op Zoom RMD ^^^B Raadsmededeling Datum. k HMH 2009 Nr. RMD Van Aan Kopie aan Het college van B&W De raads- en duoburgerieden Contactpersoon: Gerrit van Hofwegen G.VanHofwegen@bergenopzoom.nl Tel: Onderwerp Cannabisnota 2009 Doel [X] Informatie Zienswijzen / wensen en bedenkingen Peilen van gevoelens Mededeling Met toepassing van artikel 169, tweede lid, van de Gemeentewet, delen wij u het volgende mede. Samenvatting De conceptnota Cannabisbeleid 2009 heeft, conform de inspraakverordening, vanaf 3 novembertot 15 december ter inzage gelegen. In totaal hebben 30 personen en instanties gebruik gemaakt van de mogelijkheid om hun zienswijze kenbaar te maken. De zienswijzen geven geen aanleiding tot aanpassing van de nota. De nota is wel op enkele punten uitgebreid ondermeer naar aanleiding van het recent verschenen onderzoek van de criminologen Fijnaut en de Ruyver. Bovendien wordt in de nota de overgangsperiode vastgesteld, waarna de gedoogde coffeeshops de verkoop van softdrugs definitief dienen te staken. Concreet betekent dit dat per 16 September 2009 het maximumbeleid van 4 gedoogde coffeeshops wordt verlaten en vervangen door een nulbeleid, waarbij geen gedoogde coffeeshops meer in de gemeente worden gedoogd. Met het voeren van een nulbeleid zijn de belangrijkste beweegredenen om naar Bergen op Zoom te komen niet langer aanwezig, waardoor de stroom drugstoeristen en de daarmee gepaard gaande overlast danig wordt ingeperkt. Door de stroom drugstoeristen in te perken wordt eveneens afzetmarkt voor de illegale handel verkleind. Gedurende de overgangsperiode zal ten aanzien van de gedoogde coffeeshops, onder aanscherping van de handhavingsmatrix, een strenger gedoogbeleid worden gevoerd. Dit houdt in dat het "one strike you are out"- principe, wat onder de Nota Cannabisbeleid 2007 is ingevoerd voor illegale verkooppunten van drugs (woningen en lokalen), ook voor de coffeeshops gaat gelden. Bij overtreding van de gedoogvoorwaarden wordt derhalve na een eenmalige schriftelijke waarschuwing de coffeeshop gesloten. Gelet op de termijn waarop de gedoogde coffeeshops de verkoop van softdrugs moeten staken, wordt afgezien van de aanscherping van de gedoogvoorwaarden, waarbij het maximale transactiegewicht van 5 naar 2 gram en de maximale handelsvoorraad van gedoogde coffeeshops van 500 gram naar 300 gram teruggebracht zouden worden. Het voeren van een nulbeleid is niet het enige antwoord om de problematiek te beteugelen. Een stevige repressieve aanpak van het illegale circuit blijft eveneens van groot belang. Hiervoor is een complete

2 Gemeente fj Bergen op Zoom RMD handhavingstrategie ontwikkeld met als doel het substantieel terugbrengen van de toeristenstroom; het sluiten van illegale verkooppunten; het bestrijden van illegale hennepteelt; het bestrijden van runners en dealers en de daarmee samenhangende overlast en het participeren in opsporingsonderzoeken. In deze complete handhavingsstrategie wordt samengewerkt tussen diverse diensten: de teams Toezicht en Handhaving van de politieteams Bergen op Zoom/Woensdrecht en Roosendaal, gemeentelijke handhaving, de Koninklijke Marechaussee, de KLPD spoorwegpolitie, het team Courage, het Joint Hitteam. Al deze partners richten zich op de criminaliteit en overlastrandomde drugshandel. Daarnaast zal de divisierecherche zich richten op de georganiseerde drugshandel en productie. Ook de inzet van communicatiemiddelen gericht op het afwenden van de stroom drugstoeristen levert een bijdrage in het afnemen van de vraag en de daaruit voortvloeiende problematiek. Voor het benaderen van de drugstoerist wordt nadrukkelijk de samenwerking gezocht met de internationale partners en gebruik gemaakt van hun kennis en ervaring van de lokale omstandigheden. Inleiding Op 21 oktober 2008 is de conceptnota Cannabisbeleid 2009 vastgesteld. Aan de beleidswijzigingen, zoals weergegeven in de nota, liggen diverse lokale en landelijke onderzoeken naar de aard en de omvang van de drugsscene ten grondslag. In het navolgende wordt kort ingegaan op de problematiek en de belangrijkste beleidswijzigingen. De problematiek in een notendop Uit de onderzoeken kan geconcludeerd worden, dat het softdrugstoerisme de motor is achter de drugsoverlast en criminaliteit en een grate weerslag heeft op de lokale samenleving. De omvang van het sofdrugstoerisme naar Bergen op Zoom is, ten gevolge van het gevoerde gedoogbeleid, groot. De onderzoeken van het COT tonen aan dat de aanwezigheid van coffeeshops in Bergen op Zoom een aanzuigende werking heeft op drugstoeristen. Wekelijks doen circa drugstoeristen Bergen op Zoom aan. Maar liefst 91% van de drugstoeristen blijkt softdrugs te kopen bij de gedoogde coffeeshops. Ook uit onderzoek van Fijnaut en De Ruyver blijkt, dat het gedoogbeleid, de acceptatie van coffeeshops, er toe heeft geleid, dat 'massa's zogenaamde drugstoeristen uit de nabije en verre omgeving van Nederland de weg hebben gevonden naar de coffeeshops waar zij in een relatief veilige omgeving een beperkte hoeveelheid softdrugs kunnen kopen'. 1 De grate toestroom van drugstoeristen levert al jaren een probleem op voor de openbare orde. De drugstoeristen parkeren dubbel, op de stoep, rijden te hard en laten rommel achter. In het onderzoek 'Tellingen' wordt nadrukkelijk geconstateerd dat drugstoeristen geregeld asociaal of gevaarlijk rijden en daarbij buitensporige verkeersovertredingen begaan, zoals te hard rijden, gevaarlijk door rood licht rijden, over doorgetrokken strepen rijden, inhalen en foutief parkeren. 2 Gelet op het grate aantal drugstoeristen dat richting de gedoogde coffeeshops trekt kan geconcludeerd worden dat de drugsgerelateerde overlast met betrekking tot 1 C. Fijnaut en B. de Ruyver, Voor een gezamenlijke beheersing van de drugsgerelateerde criminaliteit in de Euregio Maas-Rijn, Tilburg-Gent, 14 november E.J. van der Torre, M. Wigmans en E.D. Cachet, Drugstoeristen in Roosendaal & Bergen op Zoom; Tellingen, Den Haag: COT Instituut voor Veiligheids- en Crisismanagement, 2008.

3 Bergen op Zoom RMD Raadsmededeling afval op straat, verkeers- en parkeerproblematiek en wildplassen grotendeels veroorzaakt wordt door de gedoogde coffeeshoptoerist. Naast het openbare orde probleem brengt de stroom drugstoeristen vanzelfsprekend ook criminaliteit met zich mee. De drugstoeristen plegen direct misdrijven wanneer zij illegaal hun drugs kopen bij straatdealers of illegale verkooppunten, maar ook indirect als zij hun drugs bij de gedoogde coffeeshop kopen: de achterdeurproblematiek. Fijnaut en de Ruyver geven aan dat het enige doel van criminele groepen het afzetten van zoveel mogelijk drugs is, met als gevolg drugsrunners, drugspanden en drugsoverlast. Zij concluderen dat de toeristen 'een enorme stroom van potentiele en vrij goed herkenbare gegadigden zijn voor diverse soorten drugs en dus een gemakkelijke prooi vormen voor de drugsrunners die hen naar hun panden proberen te lokken of dwingen'. Tussen het gedoogde en het illegale drugscircuit bestaat aldus samenhang. 3 De grote toestroom van drugstoeristen heeft ook geleid tot een grate vraag naar softdrugs met als gevolg een verregaande commercialisering van de distributie van softdrugs. Hierdoor is de productie van deze drugs niet alleen op steeds grotere schaal gaan plaatsvinden, maar ook voor een stuk in handen gekomen van de georganiseerde misdaad. 'Die had zich geen betere en stabielere afzetmarkt kunnen wensen. Met alle ernstige gevolgen vandien: de opbloei van een illegale economie in steden en gemeenten, de toepassing van (de dreiging met) geweld in eigen kring maar ook op anderen, grote illegale verdiensten die via witwasconstructies kunnen worden omgezet in machtsposities et cetera'. 4 Ook Van de Bunt geeft aan, dat 'de niet-commerciele huisdealers zijn verdwenen. Rondom cannabis is een grote economische markt ontstaan, met een belangrijk marktaandeel voor criminele organisaties'. Criminele samenwerkingsverbanden kunnen de hele productie- en distributieketen van (soft)drugs stevig in handen hebben. Een aantal coffeeshops is mede daardoor uitgegroeid tot een verbinding tussen de gewone gebruiker en zware (georganiseerde) misdaad. 5 Vaak worden coffeeshops door criminele samenwerkingsverbanden, direct of indirect, bevoorraad. In andere gevallen vormen de coffeeshops een eerste ontmoetingsplaats voor (kleine) buitenlandse handelaren, die op zoek zijn naar grotere hoeveelheden softdrugs en harddrugs, en vertegenwoordigers van het lokale criminele milieu. 6 Naast het criminaliteits- en overlastaspect, speelt eveneens de impact van de locale drugsscene op de leefbaarheid en de (sociale) veiligheid een grote rol. Het behoeft geen betoog om te stellen dat de drugsproblematiek de leefbaarheid niet ten goede komt. De belangrijkste beleidswijzigingen in de Cannabisnota 2009 De belangrijkste wijzigingen in de nota Cannabisbeleid 2009 ten opzichte van de nota Cannabisbeleid 2007 zijn: C. Fijnaut en B. de Ruyver, Voor een gezamenlijke beheersing van de drugsgerelateerde criminaliteit in de Euregio Maas-Rijn, Tilburg-Gent, 14 november C. Fijnaut en B. de Ruyver, Voor een gezamenlijke beheersing van de drugsgerelateerde criminaliteit in de Euregio Maas-Rijn, Tilburg-Gent, 14 november C. Fijnaut en B. de Ruyver, Voor een gezamenlijke beheersing van de drugsgerelateerde criminaliteit in de Euregio Maas-Rijn, Tilburg-Gent, 14 november T. Spapens en C. Fijnaut, Criminaliteit en rechtshandhaving in de Euregio Maas-Rijn, deel 1, Intersentia, Antwerpen-Oxford, 2005., T. Spapens, H. van den Bunt en L. Rastovac, De wereld achter de wietteelt, Erasmus Universiteit Rotterdam - Universiteit van Tilburg, 2007.

4 Bergen op Zoom RMD Raadsmededeling Het maximumbeleid, waarbij een maximum van 4 gedoogde coffeeshops wordt gehanteerd, wordt verlaten en vervangen door een nulbeleid, waarbij geen coffeeshops meer in de gemeenten worden gedoogd. Voor de bestaande coffeeshops geldt een overgangsperiode tot 16 September, waarna zij de verkoop van softdrugs dienen te staken. Gedurende de overgangsperiode zal ten aanzien van de gedoogde coffeeshops, onder aanscherping van de handhavingsmatrix, een strenger gedoogbeleid worden gevoerd. Dit houdt in dat het "one strike you are out"-principe, dat onder de Nota Cannabisbeleid 2007 is ingevoerd voor illegale verkooppunten van drugs (woningen en lokalen), ook voor de coffeeshops gaat gelden. Bij overtrading van de gedoogvoorwaarden wordt derhalve na een eenmalige schriftelijke waarschuwing de coffeeshop gesloten. De harde aanpak van illegale verkooppunten, zoals ingezet onder de Nota Cannabisbeleid 2007, wordt ongewijzigd voortgezet. Inspraak De conceptnota Cannabisbeleid 2009 heeft, conform de inspraakverordening, vanaf 3 november tot 15 december ter inzage gelegen. In het kader van de inspraakprocedure is de conceptnota ook toegezonden aan onder meer de coffeeshopexploitanten, exploitanten en eigenaren van panden die op basis van het cannabisbeleid gewaarschuwd/gesanctioneerd zijn, woningbouwverenigingen, politie, OM, advocatenkantoren, Koninklijke Horeca Nederland, GGZ Westelijk Noord-Brabant, Novadic-Kentron en de wijkcommissies en dorpsraden in de gemeente Bergen op Zoom. Overwegingen In totaal hebben 30 personen en instanties gebruik gemaakt van de mogelijkheid om hun zienswijze kenbaar te maken. Met het oog op het vaststellen van een overgangstermijn voor de gedoogde coffeeshops zijn de coffeeshopexploitanten in een begeleidend schrijven gevraagd naar bestaande rechtmatige verplichtingen, zoals huurrelaties en arbeidsverhoudingen. Van de vier coffeeshopexploitanten hebben er 3 gezamenlijk gereageerd middels een advocaat en 1 afzonderiijk middels een advocaat. Daarnaast heeft 1 coffeeshopexploitant persoonlijk gereageerd op het verzoek opgave te doen van rechtmatige verplichtingen. Aard van de ontvangen readies Van alle binnengekomen readies zijn er 17 te kwalificeren als tegenstander van de voorgenomen beleidswijziging en 10 als voorstander. De 3 overige readies laten zich omschrijven als een verzoek om informatie. De tien voorzitters van de wijkcommissies en dorpsraden van de gemeente Bergen op Zoom hebben gezamenlijk een verklaring opgesteld en daarin unaniem hun steun uitgesproken voor de maatregelen zoals neergelegd in de Nota Cannabisbeleid Zij erkennen en herkennen de beschreven overlast als gevolg van het gedoogbeleid en verwachten dat de uitvoering van de beoogde beleidswijziging kan bijdragen om de overlast in te perken en het woon- en leefklimaat in de gemeente te verbeteren. De inhoud van de conceptnota wordt tevens uitdrukkelijk en volledig onderschreven door Woningstichting Soomland. Zij signaleren dat een

5 Bergen op Zoom [IllII III RMD Raadsmededeling aantal van hun complexen en huurders in toenemende mate overlast ondervindt en dreiging ervaart vanuit groepen als drugstoeristen en vanuit de handel en wandel rond de coffeeshops. Daarnaast zijn diverse steunbetuigingen ontvangen van particulieren van binnen en buiten de gemeente. De zienswijzen van de tegenstandersrichtenzich - kort samengevat - op de volgende punten: A. Illegaliteit en verspreiding B. Principiele bezwaren tegen het nieuwe beleid C. Een verkeerde analyse van het probleem D. Andere altematieven zijn niet onderzocht E. De lokale gebruiker komt in de kou te staan F. De representativiteit van het COT-onderzoek G. Strijd met Grand wet en Europees recht H. Aanscherping van de gedoogvoorwaarden I. Verplaatsing naar andere gemeenten J. Politiecapaciteit K. Bestuurscompensatie Hieronder zal kort worden ingegaan op de vrees voor toename van de illegaliteit, een van de andere voorgestelde altematieven, het feit dat de lokale gebruiker niet langer gedoogd kan kopen en de verkeerde analyse van het probleem. Een uitgebreid overzicht van de ingebrachte zienswijzen en de inhoudelijke reactie op die zienswijzen wordt weergegeven in het document 'Eindverslag inspraakprocedure'. Vrees voor toename van de illegaliteit De verkoop van softdrugs vindt plaats in gedoogde coffeeshops, via illegale verkooppunten en wordt 'ambulant' verhandeld. Zoals in de inleiding aangegeven trekt 90% van de drugstoeristen (circa ) naarde gedoogde coffeeshop. De stroom drugstoeristen vormt hiermee een enorm potentieel voor het illegale circuit. Het is aldus van groot belang de stroom drugstoeristen in te perken en daarmee het potentieel voor de illegale markt te verkleinen. Door het voeren van een nulbeleid worden de belangrijkste beweegredenen van de coffeeshoptoerist om naar Bergen op Zoom te komen - kwaliteit en gedoogd kopen - weggenomen. Door de toestroom van drugstoeristen te laten afnemen zal logischerwijs de hiermee gepaard gaande drugsoverlast verminderen. Ook wordt hiermee het marktaandeel van de producenten en leveranciers van de softdrugs verkleind. Het voeren van een nulbeleid leidt dus zeker niet automatisch tot een toename van de illegaliteit. Ook Fijnaut en de Ruyver geven aan, dat 'te gemakkelijk wordt gesteld dat sluiting van de coffeeshops zal leiden tot een onbeheersbaar netwerk van illegale verkooppunten'. Twee overwegingen liggen hieraan ten grondslag. De onderzoekers stellen dat de vraag naar drugs veel gemakkelijker dan vroeger kan worden bevredigd in de eigen omgeving. In alle Lidstaten van de Europese Unie wordt tegenwoordig volop allerlei soorten cannabis geteeld

6 Bergen op Zoom RMD Raadsmededeling respectievelijk gedistribueerd. Ook is het beleid voor kleingebruikers veel toleranter geworden. 7 Fijnaut en de Ruyver stellen bovendien dat 'niet uit het oog mag worden verloren, dat er nu al een belangrijk illegaal distributienetwerk bestaaf. Ook Bergen op Zoom ziet zich geconfronteerd met illegale verkooppunten, drugrunners en dealers. De afname van het aanbod vanuit de gedoogde coffeeshop kan ook een belangrijke vermindering van de vraag teweegbrengen. 'Met name in de grensgebieden kan een reductie van het gedoogde aanbod een belangrijke afname van de vraag (drugstoerisme) bewerkstelligen' 8. De afzetmarkt voor het illegale circuit wordt hiermee verkleind. Evenals de onderzoekers constateert de stuurgroep Courage dat de reductie van de vraag, door middel van het voeren van een nulbeleid, niet het enige antwoord is. Een stevige repressieve aanpak van het illegale circuit is van groot belang. Ook de inzet van communicatiemiddelen gericht op het afwenden van de stroom drugstoeristen levert een bijdrage in het afnemen van de vraag. Waarom niet uitplaatsen? Zoals weergegeven vormt de stroom drugstoeristen een enorm potentieel voor het illegale circuit. Om dit potentieel te verkleinen moet de stroom drugstoeristen ingeperkt worden. Uit onderzoek in de gemeente Venlo blijkt dat na uitplaatsing van een tweetal coffeeshops naar de periferie het aantal drugstoeristen verdubbeld is (Venlo, 2006). Bij de coffeeshop die in het centrum is achtergebleven is er sprake van een verdriedubbeling. Mogelijk loopt ook Bergen op Zoom dit risico. Daarmee zou het marktaandeel (georganiseerde) criminaliteit enkel vergroot worden. Het risico dat de uitplaatsing aldus imagoversterkend werkt (en daarmee een aanzuigende werking heeft op drugstoeristen) is groot. Daar waar de gedoogde coffeeshop bedoeld is voor de lokale markt, wordt bij uitplaatsing van de gedoogde coffeeshop(s) juist de (ongewenste) drugstoerist 'gefaciliteerd' bij zijn aankopen. Ook in het onderzoeksrapport van Fijnaut en Ruyver is het scenario van uitplaatsen van de gedoogde coffeeshops in Maastricht tegen het licht gehouden. De onderzoekers constateren, dat 'velen van de talrijke drugstoeristen... voor het kopen van cannabis in een of meer van de gedoogde coffeeshops en/of voor het kopen van andere drugs in een van de ongeveer 50 drugspanden die de stad (lees Maastricht) telt en of bij een van de thuisdealers of van de 06 dealers koopt, al was het maar als gevolg van de leeftijdgrens die voor coffeeshops geldt (18 jaar). Met zijn alien vormen deze toeristen, hoe dan ook, een enorme stroom van potentiele en vrij goed herkenbare gegadigden voor diverse soorten drugs en zijn dus een gemakkelijke prooi voorde drugsrunners die hen naar hun panden proberen te lokken of te dwingen. Wie - met het oog op de bestrijding van de overlast die drugstoeristen veroorzaken - een of meer van de coffeeshops naar de randen van de stad verplaatst, werkt zeker aan de oplossing van dit probleem, maar daarom nog niet aan de problemen van bijvoorbeeld de drugsrunners en de drugspanden in de stad zelf. 9 7 Zo is in Belgie de gemeenschappelijke richtlijn van de minister van Justitie en het college van procureursgeneraal omtrent de vaststelling, registratie en vervolging van inbreuken inzake het bezit van cannabis van kracht In deze richtlijn is vastgesteld dat bezit, bij een meerderjarige, van een hoeveelheid cannabis die 3 gram niet overschrijdt of van 1 cannabisplant, bestemd voor persoonlijk gebruik, zonder verzwarende omstandigheid en zonder verstoring van de openbare orde, enkel aanleiding zal geven tot de opstelling van een vereenvoudigd proces-verbaal (registratie in politiesysteem). De betrokkenen mag de aangetroffen verdovende middelen behouden. In Nederland wordt de drugs ook bij hoeveelheden onder de 5 gram ten alien tijde in beslaggenomen. 8 C. Fijnaut en B. de Ruyver, Voor een gezamenlijke beheersing van de drugsgerelateerde criminaliteit in de Euregio Maas-Rijn, Tilburg-Gent, 14 november C. Fijnaut en B. de Ruyver, Voor een gezamenlijke beheersing van de drugsgerelateerde criminaliteit in de Euregio Maas-Rijn, Tilburg-Gent, 14 november 2008.

7 Bergen op Zoom RMD Raadsmededeling Daarmee wordt eveneens duidelijk dat de beheersbaarheid van het drugsprobleem niet wordt verbeterd. Een dergelijk maatregel vraagt om grote inspanningen op het vlak van de rechtshandhaving. De handhavingsinspanningen dienen dan nog steeds gericht te blijven op het verminderen van de even grote - en potentieel toegenomen- vraag- en aanbodzijde, om zodoende de drugsoverlast en criminaliteit te doen afnemen en te voorkomen dat er een nieuwe hotspot ontstaat. De lokale gebruikerkan niet langer gedoogd kopen De nationale drugsmonitor 2007 van het Trimbos Instituut geeft aan dat het actuele gebruik van softdrugs in Nederiand rond de 3,3% ligt. Het bevolkingscijfer van Bergen op Zoom per 1 januari 2008 bedraagt De lokale markt wordt dan ook geschat op 2153 gebruikers. De burgemeester is zich er van bewust dat er onder dit deel van de bevolking een behoefte blijft bestaan aan softdrugs maar heeft bij de afweging van alle betrokken belangen voorrang gegeven aan het optreden tegen de negatieve gevolgen die verband houden met de aanzuigende werking van coffeeshops op buitenlandse drugstoeristen en de risico's van de commercialisering van de distributie van softdrugs. Hierdoor wordt immers het woon- en leefklimaat in Bergen op Zoom aangetast, hetgeen ook niet in het belang wordt geacht van de plaatselijke samenleving in zijn totaliteit. Gedurende de overgangsperiode naar de nuloptie kan de lokale markt nog gebruik maken van een of meerdere gedoogde coffeeshops. Na het verdwijnen van de gedoogde coffeeshop zal naar verwachting een deel van de lokale gebruikers uitwijken naar andere steden en een deel zal waarschijnlijk illegaal gaan kopen. Gelet op de te verwachten afname van het aantal drugstoeristen wordt binnen de gemeente echter geen significante toename van de illegale verkoop(punten) voorzien. Na het bereiken van de nuloptie wordt een onderzoek gestart, waarbij de mogelijkheden worden bezien om in het kader van de volksgezondheid, in de toekomst op verantwoorde wijze (opnieuw) in de vraag vanuit de lokale markt te kunnen voorzien, bijvoorbeeld middels niet-commerciele verkoop van softdrugs. Daarbij zal in ieder geval de ontmoediging van het gebruik van softdrugs centraal blijven staan en dienen nadere voorwaarden voldoende te kunnen waarborgen dat het aanbod aan de lokale markt blijft voorbehouden en eventuele bijkomende overlast zoveel mogelijk kan worden voorkomen. Het primaire uitgangspunt blijft thans dat de gedoogde verkoop van softdrugs binnen de gemeentegrenzen volledig wordt beeindigd. De overlast wordt niet veroorzaakt door de coffeeshops. De illegale handel en daarmee gepaard gaande overlast moeten worden aangepakt De aanpak van de aanbodzijde is in de afgelopen jaren het speerpunt van het Bergen op Zoomse drugsbeleid geweest; helaas met onvoldoende resultaat. Courage heeft zich in de afgelopen jaren nadrukkelijk gericht op het aanpakken van de aan de drugshandel gerelateerde overlast en criminaliteit. Zo hebben er vele interventies plaatsgevonden ten aanzien van illegale verkooppunten, drugsrunners/dealers en henneptelers. Door de diverse partijen is een scala aan maatregelen ingezet op het strafrechtelijke, privaatrechtelijke, fiscale en bestuursrechtelijke vlak. Verder zijn er in de afgelopen twee jaar circa 1500 aanhoudingen verricht, voor ruim 36 miljoen aan verdovende middelen in beslaggenomen, meer dan 1,5 miljoen euro aan belastingaanslagen opgelegd, diverse interventies plaatsgevonden ten aanzien van het aantal illegale verkooppunten, is een vergunningstelsel ingevoerd voor smart-, growshops, intemetcafes en belwinkels en diverse overlastgevende

8 Bergen op Zoom RMD Raadsmededeling panden aangekocht. Ook zijn er diverse instrumenten ingezet om de overlast tegen te gaan. Zo is hebben er extra surveillances plaatsgevonden en is er cameratoezicht ingesteld. Ondanks de grote inzet van de Courage partners en andere betrokkenen blijkt de drugsproblematiek echter in de afgelopen jaren niet te zijn afgenomen. In de kern is het van het grootste belang om naast de aanpak van de aanbodzijde de vraag naar softdrugs sterk te verminderen, door de grote stroom drugstoeristen die wekelijks naar Bergen op Zoom trekken te bei'nvloeden. Met het voeren van een nulbeleid zijn de belangrijkste beweegredenen om naar Bergen op Zoom te komen niet langer aanwezig, waardoor de stroom drugstoeristen en de daarmee gepaard gaande overlast danig wordt ingeperkt. Door de stroom drugstoeristen in te perken wordt eveneens afzetmarkt voor de illegale handel verkleind. De zienswijzen geven geen aanleiding tot aanpassing van de nota. De nota is wel op enkele punten uitgebreid ondermeer naar aanleiding van het recent verschenen onderzoek van Fijnaut en de Ruyver, dat al eerder is aangehaald. Bovendien wordt in de nota de overgangsperiode vastgesteld, waarna de gedoogde coffeeshops de verkoop van softdrugs dienen te staken. Deze periode is vastgesteld op een half jaar, na de bekendmaking van het nieuwe beleid. Gelet op deze termijn wordt afgezien van de aanscherping van de gedoogvoorwaarden, waarbij het maximale transactiegewicht van 5 naar 2 gram en de maximale handelsvoorraad van gedoogde coffeeshops van 500 gram naar 300 gram teruggebracht zouden worden. Ook regionaal, landelijk en internationaal is er veel belangstelling voor de aanstaande veranderingen. Een summier overzicht van de reacties op de aangekondigde wijziging in het drugsbeleid treft u in bijlage 1. Doelstelling Informeren van de gemeenteraad over de definitieve vaststelling van de nota Cannabisbeleid Het nieuwe beleid heeft een drieledige doelstelling, te weten: 1. het verminderen van de toestroom van drugstoeristen naar Bergen op Zoom; 2. het reduceren van de aan de locale drugsscene gerelateerde overlast; en 3. het verminderen van de drugsgerelateerde (georganiseerde) criminaliteit. Consequenties Het vaststellen van de Cannabisnota betekent dat de gedoogde coffeeshopexploitanten tot 16 September in de gelegenheid worden gesteld zich aan te passen aan het nieuwe beleid, waarbij het maximumbeleid van 4 gedoogde coffeeshops wordt verlaten en vervangen door een nulbeleid, waarbij geen gedoogde coffeeshops meer in de gemeenten worden gedoogd. Aldus wordt de coffeeshophouder, mede gelet op het reeds in oktober 2008 aangekondigde nieuwe beleid, een redelijke termijn geboden om zich aan te passen aan de nieuw ontstane situatie. Daarenboven is het college bereid de coffeeshophouders tegemoet te komen door hen aan te bieden het pand waarin zij hun coffeeshop exploiteerden aan te kopen tegen een marktconforme prijs, of voor zover de betreffende coffeeshophouder geen eigenaar is van het betreffende pand de huurovereenkomst over te nemen. Gedurende de overgangsperiode, ingaande na publicatie van het nieuwe beleid in de Bergen op

9 Bergen op Zoom RMD Raadsmededeling Zoomse Bode, zal ten aanzien van de gedoogde coffeeshops, onder aanscherping van de handhavingsmatrix, een strenger gedoogbeleid worden gevoerd. Dit houdt in dat het "one strike you are out"-principe, wat onder de Nota Cannabisbeleid 2007 is ingevoerd voor illegale verkooppunten van drugs (woningen en lokalen), ook voor de coffeeshops gaat gelden. Bij overtrading van de gedoogvoorwaarden wordt derhalve na een eenmalige schriftelijke waarschuwing de coffeeshop gesloten. De huidige stand van zaken met betrekking tot de gedoogde coffeeshops is als volgt: Sahara, Sint Catharinaplein Is gesloten van 13 januari 2009 tot 13 mei 2009 omdat er meerdere malen een te grote handelsvoorraad aanwezig was. Dit is een overtrading van de Opiumwet en heeft op basis van het huidige beleid een sluiting van vier maanden tot gevolg. International, Korenbeursplein Er is een nieuwe exploitant per 1 januari 2009 aangesteld. Deze exploitant beschikte niet over een rechtsgeldige vergunning. De vergunningaanvraag is inmiddels ingediend. International moet gesloten blijven totdat er een positief besluit ligt op de vergunningsaanvraag. Miami, Prins Bernhardlaan Deze coffeeshop is (nog) niet gesloten. Op 20 januari 2009 is er een te grote voorraad getroffen. Op dit moment loopt er een sluitingsprocedure voor de duur van 4 maanden tegen Miami omdat de Opiumwet is overtreden. Grensoverschrijdende samenwerking en overleg Door een uiterst ongelukkig samenspel van het Nederlandse softdrugsbeleid, het drugsbeleid in Belgie' en Frankrijk en lokale omstandigheden, is het softdrugstoerisme richting Roosendaal en Bergen op Zoom omvangrijk. Ook het wegvallen van de grenzen speelt hierin een rol, dat vrij (ongecontroleerd) verkeer van personen en goederen vergemakkelijkt. Aan de andere kant vormen de grenzen juist weer een barriere voor effectieve bestrijding van het drugstoerisme. Ze verdelen niet alleen geografisch, maar splitsen ook institutioneel op. Kort gezegd, gebruikers, handelaren en producenten kunnen zich op deze wijze afschermen tegen doeltreffend grensoverschrijdend optreden van de respectievelijke overheden. Dit gebeurt zeker wanneer er discussie bestaat ten aanzien van het te voeren beleid, prioritering, in te zetten middelen en vormen van onderlinge samenwerking van handhavende instanties en overheden 10. Om zo effectief mogelijk te kunnen opereren is het verstandig de samenwerking met (voornamelijk) Belgie te versterken. De samenwerking kan op zowel strategisch, tactisch als operationeel niveau kunnen worden vormgegeven. Bij voorkeur betreft het een samenwerkingsverband tussen politie, justitie en bestuur. 10 C. Fijnaut en B. de Ruyver, Voor een gezamenlijke beheersing van de drugsgerelateerde criminaliteit in de Euregio Maas-Rijn, Tilburg-Gent, 14november2008.

10 Bergen op Zoom RMD Raadsmededeling Eind 2008 heeft een overieg plaatsgevonden tussen de burgemeesters van Bergen op Zoom en Roosendaal en de burgemeesters van Belgische gemeenten uit de grensstreek. Ook de politie van beide zijde van de grens was hierbij aanwezig. Het overieg vond plaats in het kader van het Belgisch Nederlands Grens Overieg (Benego). In het kort komt het erop neer dat de burgemeesters hebben afgesproken om meer de samenwerking te zoeken. Dat zal gebeuren op de volgende punten: 1. De Belgische en Nederlandse burgemeesters uit de grensgemeenten houden elkaar op de hoogte van ontwikkelingen in het softdrugs beleid 2. Lokale politiediensten in Nederland en Belgie' gaan intensiever samenwerken. Dat betekent dus ook meer gezamenlijke controles. 3. Samenwerking in onderzoek en monitoring. Waar komen drugstoeristen vandaan en wat gebeurt er met drugstoeristen als Bergen op Zoom en Roosendaal hun coffeeshops sluiten? 4. Op landelijk niveau (zowel in Belgie als in Nederland) pleiten burgemeesters voor een overeenkomstig beleid als het gaat om softdrugs. Op dit moment is er sprake van een dubbelzinnig beleid. De burgemeesters die verenigd zijn in het Benego maken zich gezamenlijk hard voor een congruent beleid. Tevens is bij de ministeries van Justitie en Binnenlandse zaken in zowel Belgie als Frankrijk aangedrongen om te komen tot een eenduidig drugsbeleid aan beide zijden van de grens en de gemeenten, daar waar mogelijk, te faciliteren in het bestrijden van de ongewenste neveneffecten die het huidige drugsbeleid met zich mee brengt. Op initiatief van Bergen op Zoom en Roosendaal wordt in het Benego overieg voorgesteld een grensoverschrijdend samenwerkingsverband tussen politie, justitie en gemeente (gericht op de drugsproblematiek) te initieren. Risico's lllegaliteit Het voeren van een nulbeleid is een belangrijke maatregel om de drugsoverlast en -criminaliteit te verminderen. Door het voeren van een nulbeleid neemt het aantal drugstoeristen structureel af. De afzetmarkt voor het criminele circuit wordt verkleind. Tegelijkertijd kennen zowel Bergen op Zoom als Roosendaal al een omvangrijk illegaal distributienetwerk. Er wordt gehandeld vanuit illegale verkooppunten en er is sprake van straathandel. Naast het sluiten van de gedoogde coffeeshops blijft een stevige repressieve aanpak van het illegale circuit van groot belang. Voorkomen moet worden dat de illegaliteit vrij spel krijgt. In dit kader heeft de politie tezamen met andere Courage-partners een projectplan opgesteld (zie uitvoering en implementatie). Verderop bij bespreking van de uitvoering en implementatie van het nieuwe beleid zal hierop nog verder worden ingegaan. Rechtsmiddelen Tegen het wijzigen c.q. vaststellen van beleid kan geen bezwaar en beroep worden ingesteld. Bestuursrechtelijke rechtsmiddelen kunnen pas worden aangewend indien de exploitanten gedurende de overgangsperiode de gedoogvoorwaarden overtreden, dan wel na de overgangsperiode doorgaan met de verkoop van softdrugs en de burgemeester besluit bestuursdwang toe te passen (de coffeeshops definitief te sluiten). 10

11 Bergen op Zoom Ill RMD De exploitanten hebben de mogelijkheid een kort geding te starten bij de voorzieningenrechter, waarbij zij de rechtbank kunnen verzoeken om de gemeente te verbieden het beleid ten uitvoer te brengen. Indien de exploitanten menen schade te lijden als gevolg van het gewijzigde beleid en het beeindigen van de gedoogsituatie, kunnen zij een vordering tot schadevergoeding indienen bij de burgeriijke rechter. Indien de bestuursrechtelijke procedure succesvol afloopt voor de exploitanten, kunnen zij een vordering tot schadevergoeding wegens onrechtmatige overheidsdaad indienen. Daartoe kan zowel de bestuursrechtelijke weg (art. 8:73 Awb, zuiver schadebesluit), als de weg naar de burgeriijke rechter worden ingezet. Het beleid en de nieuwe aanpak is voorgelegd aan gespecialiseerd advocatenkantoor en wordt door hen als kansrijk ingeschat. Door als bestuur de bereidheid te tonen de panden voor een marktconforme prijs te willen aankopen, dan wel andere rechtmatige verplichtingen van de coffeeshophouders te willen compenseren, kan voor de bestaande coffeeshops een overgangsperiode tot 16 September gehanteerd worden. Daarna dienen zij de verkoop van softdrugs definitief te staken. Uitvoering/implementatie De nota Cannabisbeleid 2009 treedt in werking na bekendmaking. Na de vaststelling van de nota door de burgemeester zal bekendmaking plaatsvinden in de Bergen op Zoomse Bode. Naast de invoering en handhaving van het overgangsbeleid en het daaropvolgende nulbeleid, zullen Courage, haar partners en andere betrokkenen de tot nu toe ontplooide activiteiten voortzetten en op punten aanscherpen en verruimen. Het gaat in casu onder andere om: 1. Het project Courage De volgende activiteiten worden ontplooid: 1. De bestaande aanpak zal worden voortgezet, waarbij de eerder beschreven strafrechtelijke, privaatrechtelijke, fiscale en bestuursrechtelijke maatregelen blijvend zullen worden ingezet. 2. Er wordt een uitgebreide communicatiestrategie in werking gesteld, richting de drugstoeristen en locale, landelijke en internationale betrokkenen en geinteresseerden (zie kopje communicatie) 3. De cobrdinatie en sturing van het projectplan van de politie (zie punt 2) 4. Grensoverschrijdende samenwerking en overleg (zoals reeds uiteen gezet) 5. Voorts zal binnen dit project ook de resultaatmonitoring van het nieuwe beleid worden ingericht, waarvoor een geheel nieuw monitorinstrumentarium is ontwikkeld. 2. Aanpak van de drugstoeristen, de overlast en de criminaliteit Voor de aanpak van de drugstoeristen, de overlast en de criminaliteit is, zoals reeds vermeld een projectplan ontwikkeld. Het betreft een complete handhavingstrategie met als doel het substantieel terugbrengen van de toeristenstroom; het sluiten van illegale verkooppunten; het bestrijden van illegale hennepteelt; het bestrijden van runners en dealers en de daarmee samenhangende overlast en het participeren in opsporingsonderzoeken. In deze complete handhavingsstrategie wordt samengewerkt tussen diverse diensten: de teams Toezicht en Handhaving van de politieteams Bergen op Zoom/Woensdrecht en Roosendaal, gemeentelijke handhaving, de Koninklijke Marechaussee, de KLPD spoorwegpolitie, het team Courage, het Joint Hitteam en het 11

12 Gemeente fi Bergen op Zoom RMD observatieteam. Al deze partners richten zich op de criminaliteit en overlastrandomde drugshandel. Daarnaast zal de divisierecherche zich richten op de georganiseerde drugshandel en productie. Ook wordt nadrukkelijk de link gelegd tussen het project Courage en het project 'aanpak Jeugdoverlast', waarbij specifieke inzet wordt gepleegd ten aanzien van de jeugdoverlast. Hierbij zal gei'nvesteerd worden op het voorkomen van afglijden van risicojongeren naar het criminele circuit. Communicatie Er zijn drie domeinen binnen de geformuleerde communicatiestrategie: 1. Communicatie na het vaststellen van het defmitieve besluit De externe communicatie over het nieuwe drugsbeleid vindt plaats door middel van een persconferentie op 5 maart die zichrichtop de lokale, regionale, nationale en intemationale pers. Voorafgaand aan de persconferentie worden de voorzitters van de wijkcommissies persoonlijk gei'nformeerd. Daarnaast worden alle omwonenden en ondernemersrandomde gedoogde coffeeshops per brief gemformeerd over het defmitieve besluit. 2. Communicatie intemationaal, gericht op de drugstoehst Naast het sluiten van de gedoogde coffeeshops zal het positieve imago van Roosendaal en Bergen op Zoom onder drugstoeristen, als steden waar gedoogd softdrugs gekocht kan worden, omgebogen moeten worden. Het project Courage bemvloedt dit imago door middel van het voeren van een 'omgekeerde marketingstrategie'. De marketingmix bestaat uit de zogenaamde vijf P's, te weten: product, prijs, plaats, promotie en personeel. Het voeren van een nulbeleid is een belangrijke maatregel om de drugsoverlast en -criminaliteit te verminderen. Door het gedoogd verkopen van softdrugs niet meer toe te staan worden product, prijs en plaats bemvloed. Het product - gedoogde softdrugs - wordt van de markt gehaald. Er is alleen nog maar illegale softdrugs te krijgen via illegale handelaren. De voor de drugstoerist relatief veilige omgeving verdwijnt met de sluiting van de gedoogde coffeeshops. De goede prijs kwaliteit verhouding van de gedoogde coffeeshop verdwijnt. De drugstoerist weet niet welke kwaliteit softdrugs hij krijgt bij een illegale drugshandelaar. Daarbij worden door politie en gemeenten meer en onverwachte drugsacties uitgevoerd wat de pakkans voor de drugstoerist vergroot. De pakkans is mede van invloed op de prijs. De straffen voor bezit/export van softdrugs zijn immers, op verzoek van Courage, door het OM fors verhoogd en de drugs worden te alien tijde in beslaggenomen. Verder is de rol van promotie gelegen in communicatie, die zich richt op het informeren en overreden van de drugstoerist om niet meer naar Roosendaal en Bergen op Zoom te komen voor het kopen van softdrugs. Wanneer de datum van defmitieve sluiting van alle gedoogde coffeeshops nadert, richt de communicatie zich op de verhoogde pakkans. In de communicatie wordt gewezen op de gemtensiveerde controles en de risico's van het kopen in de illegaliteit. Voor het benaderen van de drugstoerist is nadrukkelijk de samenwerking gezocht met de intemationale partners en gebruik gemaakt van hun kennis en ervaring van de lokale omstandigheden. 3. Locale, landelijke en intemationale betrokkenen en ge'interesseerden 12

13 Bergen op Zoom RMD Raadsmededeling Locale, landelijke en internationaal betrokkenen zullen structureel ge'i'nformeerd worden over de voortgang van het proces, door actuele, tijdige informatieverstrekking, ruimte bieden aan emotie, signalen van doelgroepen snel oppakken en terugkoppelen. Daarnaast zullen successen en resultaten uitgedragen worden, waarbij nadrukkelijk oog is voor het managen van verwachtingen. De doelgroepen moeten weten dat het verminderen van de drugsproblematiek zaak van lange adem blijft en resultaten wellicht niet direct volgende maand zichtbaar zijn. Bijlagen De volgende bijlagen zijn, als onderdeel van deze raadsmededeling, bijgevoegd: De volgende bijlagen zijn, als achtergrondinformatie voor deze raadsmededeling, ter inzage gelegd: Cannabisnota 2009 Eindverslag Inspraakprocedure Hoogachtend, het college van burgemeester en wethouders van Bergen op Zoom, 13

14 Gemeente jj Bergen op Zoom NOTA CANNABISBELEID 2009 Vastgesteld op Inwerking getreden op : 03 maart 2009 : 16 maart 2009

15 Inhoudsopqave Hoofdstuk 1 Inleiding 3 Hoofdstuk 2 Het Nederlandse drugsbeleid Het Nederlandse drugsbeleid, continulteit en verandering De ontwikkeling van het softdrugsbeleid na De gevolgen van het gedoogbeleid; georganiseerde criminaliteit 6 Hoofdstuk 3 De lokale situatie; aard en omvang drugsproblematiek Inleiding Locatie drugsscene Typering van de drugsscene Tellingen en de gedoogde coffeeshopenquete Conclusies 12 Hoofdstuk 4 Nieuw beleid Inleiding Nulbeleid ten aanzien van de gedoogde coffeeshops Overgangsperiode gedoogde coffeeshops Nadere motivering nulbeleid Vaststelling, bekendmaking en communicatie Wenkend perspectief 17 Hoofdstuk 5 Wet- en regelgeving Inleiding De Wet Damocles Bestuursdwangbevoegdheid burgemeester Doel van de Wet Damocles Een direct instrument Reikwijdte artikel 13bOpiumwet Beleidsregels OM De Algemene wet bestuursrecht Toepassing van bestuursdwang Feitelijke bestuursdwang of last onder dwangsom Rechtsbescherming Overige relevante wetgeving De Wet Victoria De Wet Victor De Wet kenbaarheid publiekrechtelijke beperkingen Wet Bibob Algemene Plaatselijke Verordening Overige wetgeving Andere instrumenten Aankoop panden Civiele procedures Convenant aanpak drugsoverlast 24 Hoofdstuk 6 Handhaving algemeen Inleiding Integrate aanpak Andere handhavingspartners Aanpak overige drugshandel en drugsoverlast 26 Hoofdstuk 7 Handhaving ten aanzien van woningen Inleiding Rechtvaardiging van de inbreuk op het huisrecht Aanpak illegale verkoop vanuit woningen Nadere motivering aanpak woningen Schriftelijke waarschuwingen 30

16 7.6 Overgangsrecht Betreden gesloten verklaard pand Opheffing van de sluiting van een woning 30 Hoofdstuk 8 Handhaving ten aanzien van lokalen, niet zijnde gedoogde Coffeeshops Inleiding Aanpak illegale verkoop vanuit lokalen Nadere motivering aanpak lokalen Intrekken vergunning Schriftelijke waarschuwingen Overgangsrecht Betreden gesloten verklaard pand Opheffing van de sluiting van een lokaal 34 Hoofdstuk 9 Handhaving ten aanzien van gedoogde coffeeshops Inleiding Gedoogvoorwaarden gedurende overgangsperiode AHOJ-G criteria Aanvullende voorwaarden Handhavingsmatrix gedoogde coffeeshops Intrekken of vervallen van het Drank- en Horecaverlof Herhaling van overtreding/cumulatie Schriftelijke waarschuwing Overgangsrecht Betreden gesloten verklaard pand Opheffing van de sluiting van een lokaal 39 Bijlage Besluit vaststellen beleid

17 Hoofdstuk 1 Inleidinq De gemeenten Bergen op Zoom en Roosendaal zien zich als grensgemeenten geconfronteerd met drugscriminaliteit en drugsoverlast. Om de drugsproblematiek aan te pakken is in 2003 het project Courage gestart. Binnen dit project wordt samengewerkt met onder meer de politie, het Openbaar Ministerie, de belastingdienst, partners van het Veiligheidshuis, woningcorporaties en Essent. Om de drugsgerelateerde criminaliteit aan te pakken en de overlast voor omwonenden te verminderen worden acties ondemomen gericht op de drugrunner, de drugsdealer, de teler, de drugstoerist, illegale verkooppunten en gedoogde coffeeshops. Daarnaast worden locaties waar zich illegale verkooppunten bevinden gesaneerd. Door de betrokken partijen wordt een scala aan maatregelen ingezet op het strafrechtelijke, privaatrechtelijke, fiscale en bestuursrechtelijke vlak. Voor de gemeenten Bergen op Zoom en Roosendaal is tevens een gelijkluidend cannabisbeleid ontwikkeld. De uitwerking hiervan is vastgelegd in de Nota Cannabisbeleid 2005, en later in aangescherpte vorm in de Nota Cannabisbeleid In het cannabisbeleid staat voor beide gemeenten het gedoogbeleid en de aanpak van illegale verkooppunten beschreven. Alleen daar waar de couleur locale dat vereist wordt afzonderlijk rekening gehouden met plaatselijke omstandigheden. Nieuwe ontwikkelingen in wet- en regelgeving en de opgedane ervaring met het cannabisbeleid tot nu toe maken actualisering en verdere nuancering van het beleid noodzakelijk. Zo is op 1 november2007 artikel 13b van de Opiumwet gewijzigd. 1 De burgemeester is sindsdien bevoegd om naast lokalen (bijvoorbeeld cafes of winkels), ook woningen te sluiten indien er soft- en/of harddrugs worden verhandeld dan wel daartoe aanwezig zijn. Hoewel hierop in het Nota Cannabisbeleid 2007 is geanticipeerd, is in deze nota een nadere uitwerking van deze bevoegdheid opgenomen. Daarnaast zijn nieuwe inzichten verkregen, onder meer op basis van onderzoeken naar het aantal drugstoeristen 2 en het koopgedrag van coffeeshopklanten 3, uitgevoerd door het COT in Er blijkt in zowel Bergen op Zoom als Roosendaal sprake te zijn van een onverminderd grote toestroom van drugstoeristen en het merendeel van de drugstoeristen blijkt softdrugs te kopen bij de gedoogde coffeeshops. De gedoogde coffeeshops blijken dus een belangrijk aandeel te hebben in het drugstoerisme. De kwaliteit van de softdrugs en de gedoogstatus van de coffeeshops zijn voor drugstoeristen namelijk aantrekkelijke aspecten om softdrugs bij een gedoogde coffeeshop te kopen. Daarnaast is gebleken dat de commercialisering van de distributie van softdrugs ertoe geleid heeft dat de productie op steeds grotere voet plaatsvindt maar ook voor een deel in handen is gekomen van de georganiseerde misdaad 4. Met als doel de toestroom van drugstoeristen en de daarmee gepaard gaande overlast en criminaliteit te verminderen wordt er in deze nota voorzien in een wijziging van het gedoogbeleid ten aanzien van de gedoogde coffeeshops. Het maximumbeleid, waarbij een maximum van vier gedoogde coffeeshops per gemeente wordt gehanteerd, wordt verlaten en vervangen door een nulbeleid, waarbij geen coffeeshops meer in de gemeenten worden gedoogd. De burgemeester heeft er daarbij voor gekozen de bestaande coffeeshops tot 16 September 2009 in de gelegenheid te stellen om zich aan te passen aan de nieuwe situatie. Dit betekent derhalve dat vanaf 16 September 2009 in Bergen op Zoom geen verkoop in softdrugs meer wordt gedoogd, ook niet in de coffeeshops ten aanzien waarvan tot die datum onder voorwaarden de verkoop van soft drugs bestuurlijk werd gedoogd. De bestrijding van drugshandel vanuit de nimmer gedoogde verkooppunten (woningen en lokalen, niet zijnde coffeeshops) wordt ondertussen ongewijzigd voortgezet. Dit betekent dat het "one strike you are out"-principe uit de Nota Cannabisbeleid 2007 onverminderd van kracht blijft. Gelet op vorenstaande wordt in deze nota primair vastgelegd hoe de burgemeester van de gemeente Bergen op Zoom zal omgaan met zijn bevoegdheid als bedoeld in artikel 13b van de Opiumwet. Deze beleidsnota vervangt na vaststelling en bekendmaking dan ook de Nota Cannabisbeleid Staatsblad 2007, nr E.J. van der Torre, M. Wigmans en E.D. Cachet, Drugstoeristen in Roosendaal & Bergen op Zoom; Tellingen, Den Haag: COT Instituut voor Veiligheids- en Crisismanagement, mei E.J. van der Torre, V. Dijk en E.D. Cachet, Coffeeshopklanten in Roosendaal & Bergen op Zoom; Een enquete op straatniveau, Den Haag: COT Instituut voor Veiligheids- en Crisismanagement, mei C. Fijnaut en B. de Ruyver, Voor een gezamenlijke beheersing van de drugsgerelateerde criminaliteit in de Eurregio Maas- Rijn, Tilburg-Gent, 14 november 2008; en T. Sappens, H van den Bunt en L. Rastovac, De wereld achterde wietteelt, Erasmus Universiteit Rotterdam - Universiteit van Tilburg, 2007.

18 Leeswijzer De onderliggende nota is als volgt opgebouwd. In hoofdstuk 2 wordt eerst stilgestaan bij het drugsbeleid van de Nederlandse regering. Hoewel onderhavige nota ziet op autonoom beleid van de burgemeester met betrekking tot de toepassing van artikel 13b van de Opiumwet, biedt het landelijk beleid immers het kader waarbinnen het lokale beleid vorm wordt gegeven. Daarna zal in hoofdstuk 3 worden ingegaan op de lokale situatie in Bergen op Zoom (aard en de omvang van de lokale drugsproblematiek). Het nieuwe beleid wordt nader omschreven in hoofdstuk 4 en hoofdstuk 5 bevat een overzicht van de voor de beleidsuitvoering relevante wet- en regelgeving. In hoofdstuk 6 wordt kort stilgestaan bij de integrale handhaving, waarna ten slotte in hoofdstuk 7, 8 en 9 achtereenvolgens afzonderlijk wordt ingegaan op de handhaving ten aanzien van woningen, lokalen en gedoogde coffeeshops.

19 Hoofdstuk 2 Het Nederlandse druqsbeleid 2.1 Het Nederlandse drugsbeleid, continui'teit en verandering In 1995 is door de regering de nota "Het Nederlandse drugsbeleid, continui'teit en verandering" 5 vastgesteld. Hierin wordt bepaald dat de primaire focus van het Nederlandse drugsbeleid gericht is en blijft op de beheersing van gezondheidsschade. Het voorkomen dan wel beperken van de risico's van druggebruik voor het individu en de maatschappij staan centraal. Met het beleidsmatig en strafrechtelijk onderscheid tussen soft- en harddrugs (lijst I en II in de Opiumwet) worden de verschillen in risico's van de middelen aangegeven. Tevens wordt hiermee beoogd zowel de vraagals de aanbodzijde van de markten voor softdrugs en harddrugs met onaanvaardbare risico's van elkaarte scheiden. In de drugsnota wordt verder ingegaan op een drietal neveneffecten van het Nederlandse drugsbeleid. De geconstateerde complicaties - de overlastproblematiek, de georganiseerde criminaliteit rond de drughandel en de buitenlandse kritiek op bepaalde externe effecten van het beleid - nopen tot een nauwkeurige analyse van de problemen die zich in de uitvoeringspraktijk voordoen en tot aanpassing van het beleid. De geschetste aanpak, richt zich op het bei'nvloeden van zowel de vraag- als de aanbodkant van drugs. De vraagzijde wordt bemvloed door de aanpak te richten op het voorkomen en ontmoedigen van de vraag naar drugs door middel van een actief zorg en preventiebeleid {harm en demand reduction). De be'invloeding van de aanbodzijde {supply reduction) is gericht op de aanpak van productie en handel. Het beperken van de ongunstige complicaties van het beleid speelt hierbij een belangrijke rol. De beoogde uitkomsten,. te herleiden uit de nota, richten zich ondermeer op het beperken van het gebruik van harddrugs, het stabiliseren van de mortaliteit en morbiditeit bij verslaafden en het blijvend hooghouden van de prijs van harddrugs om toename van de vraag in te perken. Met het softdrugsbeleid beoogt men zogezegd de markten van soft- en harddrugs te scheiden en daarnaast de (soft)drugsgebruikers sociaal te laten integreren, de exploitatie van coffeeshops uit criminele handen te houden en productie en handel van drugs beheersbaar te houden. De ongunstige neveneffecten van het beleid moeten beperkt blijven. Ten aanzien van de overlastproblematiek wordt ondermeer onderkend dat de coffeeshops in de grenssteden buitenlandse softdrugstoeristen aantrekken, waarbij wordt aangevoerd dat indien tussen landen verschillend beleid bestaat hierop specifiek gericht grensverkeer ontstaat. Met betrekking tot de georganiseerde misdaad, wordt opgemerkt dat criminele organisaties die zich toeleggen op de aan- en verkoop van drugs in opkomst zijn. Daarnaast bestaat zogezegd de soms felle kritiek van het buitenland op het Nederlandse beleid en dan met name het softdrugsbeleid. De actuele problemen leiden tot een aantal beleidsvoorstellen om zodoende deze neveneffecten tot een minimum te beperken. De genoemde ongunstige neveneffecten hebben namelijk in veel gemeenten de grens van het toelaatbare overschreden. Hiermee wordt bovendien het maatschappelijk draagvlak voor de sociale integratie van de drugsgebruiker ondermijnt. 2.2 De ontwikkeling van het softdrugsbeleid na 1995 Als vervolg op de nota 'Het Nederlandse drugsbeleid, continui'teit en verandering' zijn in 1996, 1997, 1999, 2001 en 2002 voortgangsrapportages en wijzigingen met betrekking tot het uit te voeren beleid uitgebracht. In 2004 brachten de ministeries van Justitie, BZK en VWS gezamenlijk een interdepartementale beleidsbrief uit, de zogenoemde cannabisbrief. 6 In deze brief wordt aangegeven dat het Nederlandse drugsbeleid nog altijd steunt op drie pijlers: het beschermen van de (volks)gezondheid, het tegengaan van overlast en het bestrijden van de (drugs)criminaliteit. De primaire focus is dan nog steeds gericht op de gezondheidsbescherming. In de cannabisbrief worden verder voorstellen tot aanpassing van het beleid gedaan. Het uitgangspunt daarbij is het aanscherpen van het ontmoedigingsbeleid. De sterke stijging van het THC gehalte, problematisch gebruik en ' Tweede Kamer , , nr. 125.