Kempische Industrie Agenda

Transcriptie

1 Kempische Industrie Agenda januari 2017

2 Inhoud Samenvatting 3 Aanleiding en achtergrond 6 1 Maakindustrie in de Kempen Ambitie: slimme maakindustrie De huidige situatie Uitgangspunten voor de industrie in de Kempen Analyse van de Brabantse Kempen Van huidige situatie naar ambitie Structuur van de uitvoeringsagenda Flexibiliteit in de agenda Prestatie-indicatoren Samenvattend projectenoverzicht Programmalijn A: Profilering Programmalijn B: Optimaliseren vestigingsklimaat Programmalijn C: Arbeidsmarkt/scholing Programmalijn D: Innovatie Programmalijn E: Ondernemerscapaciteiten Programmalijn F: Acquisitie 26 Bijlage 1 Begrippenlijst 27 Bijlage 2 Stimuleringsinstrumenten voor het MKB 28 Bijlage 3 Van regiobranding naar industriebranding 30 Kempische Industrie Agenda, 11 januari 2017 Redactie: Huis van de Brabantse Kempen 2

3 Samenvatting De Kempen versterken als regio die uitblinkt in smart manufacturing! Dát is de ambitie die tijdens het symposium van de Kempische ondernemers, verenigd in het Kempisch Ondernemers Platform, tijdens de Dutch Technology Week 2015 is gepresenteerd. Samen smart; daar willen we naar toe? De industriële bedrijven in de Kempen moeten komende jaren worden doorontwikkeld naar een kennisintensieve, zich systematisch ontwikkelende maakindustrie. Bedrijven die gezien en gevraagd worden als goed samenwerkende flexibele partners van de -high tech- ondernemingen in Noord-Brabant, Vlaanderen en Duitsland. Zo n ambitie kan alleen tot stand komen in een effectieve samenwerking tussen overheid, onderwijs en ondernemers. Het vereist naast een duidelijke profilering van de regio, in stand houden en verbeteren van leefbaarheid, vestigingsklimaat en infrastructuur, uniforme regelgeving, innovatie, ondernemerskwaliteit en het dichten van het gat tussen onderwijs en arbeidsmarkt. Het belang van een sterke en veerkrachtige industriële samenwerking is groot; 45% van de banen in de Kempen is afhankelijk van de lokale industriële sector. De visie en activiteiten die nodig zijn worden in deze Kempische Industrie Agenda (KIA) beschreven. SWOT; te overwinnen drempels De strategie die moet worden gevolgd om deze ambitie te realiseren kent de volgende kansen en bedreigingen: Sterkten - Aanwezigheid van maakindustrie; - Fundament van samenwerking tussen overheid, ondernemer, en onderwijs, waarop verder gebouwd kan en moet worden. - Veel familiebedrijven; lange termijn gericht, meer aandacht voor medewerkers, duurzaam investeren. - Lokaal goed georganiseerd bedrijfsleven - Ligging in de Brainport-regio - Gunstige geografische ligging tussen de economische clusters van Aken, Leuven en Eindhoven - Focus op degelijkheid, kwaliteit en betrouwbaarheid - Goed leef- en vestigingsklimaat - Groot glasvezelnetwerk - Harde werkers, sociale cohesie. Kansen - Connectivity: o Veel integralere benadering en verbinding van bedrijfssectoren, overheid, leefbaarheid; conceptdenken! o Verbeteren ketensamenwerking in de industrie o Verbeteren samenwerking gemeenten o Crossovers maakindustrie met design en agro o Grensoverschrijdende samenwerking met Vlaanderen en Duitsland o Digitalisering van processen in ketens - Innovatie - Versterking ondernemerschap binnen het MKB: o Van ambachtelijk naar smart. o Van traditioneel lokaal naar strategisch regionaal o Van maken naar marketing Zwakten - Beperkte gerichtheid naar buiten. Bekendheid en zichtbaarheid van de beschikbare kwaliteiten. - In de supply chain en bij kleinere bedrijven toelevering op bestelling i.p.v. partnerschap (geldt niet voor OEM s). - Bovenlokale organisatie van bedrijfsleven. - Strategievorming en inzet op nieuwe producten/diensten - Inzet op diensten, marketing en verkoop door de kleine toeleveranciers; focus op maken. - Beschikbaarheid van praktisch geschoold personeel (lbo/mbo/hbo/wo). Veroudering zorgt voor problemen. Handwerk blijft; smart helpt de productie verhogen. - Regionale bereikbaarheid van de bedrijventerreinen - Traditionele/behoudende harde werkers Bedreigingen - Vergrijzing!/ beschikbaarheid (jong) personeel - Leefbaarheid en vestigingsklimaat o in stand houden voorzieningenniveau o transitiefase intensieve landbouw; o spanning tussen zich ontwikkelende sectoren - Afhankelijkheid van OEM - Uitbesteding van productie aan lage lonen landen - Gebrek aan strategisch inzicht - Terughoudendheid ondernemer bij opleiden. Kempische Industrie Agenda, 11 januari 2017 Redactie: Huis van de Brabantse Kempen 3

4 Programmalijnen; de weg naar de ambitie De activiteiten of projecten die nu en in de toekomst worden uitgevoerd vallen onder de volgende programmalijnen: Projecten; wat gaan we doen! De onderstaande projecten zijn een uitwerking van de behoeften van ondernemers(verenigingen), gemeenten, onderwijsinstellingen of provincie en worden veelal uitgevoerd door KOP, HBK, KBP of gemeenten. Nr Programmalijn Naam 1 Profilering Ambassadeursnetwerk 2 Onderzoek Kempische Maakindustrie 3 Economische gebiedsbranding 4 Kempentech DTW 5 Vestigingsklimaat Mobiliteit, infrastructuur en industrie 6 Kwalitatieve Herstructurering bedrijventerreinen 7 Parkmanagement de Kempen 8 Arbeidsmarkt en scholing Techniekportaal 9 Goed geschoolde jongeren 10 Onderzoek Beroepsonderwijs 11 Innovatie en Innovatie Projecten de Kempen 12 grensoverschrijdende Gebiedsgerichte Business Development 13 samenwerking Design in Industry 14 Ondernemerschap Kempische Kennisacademie 15 Acquisitie Strategisch Acquisitieplan Kempische Industrie Agenda, 11 januari 2017 Redactie: Huis van de Brabantse Kempen 4

5 De projecten beïnvloeden en versterken elkaar, bijvoorbeeld: De ondernemers en wethouders die als ambassadeurs de Kempen promoten, worden gevoed met aansprekende voorbeelden van ondernemersactiviteiten of samenwerkingsvormen voortkomend uit de andere programmalijnen. Kennisverhoging van ondernemers en ontwikkeling van ondernemerschap, leidt tot meer aandacht voor onderwijs van werknemers, betere invulling van de strategische acquisitie en meer innovatie. Óf een project daadwerkelijk wordt uitgevoerd en de volgorde waarin de projecten worden uitgevoerd, is afhankelijk van het vinden van investeerders in het project. De luxe om in een voorkeursvolgorde te werken is er niet. Hoe wilt u dat de Kempen er over 20 jaar uitziet? Kempische Industrie Agenda, 11 januari 2017 Redactie: Huis van de Brabantse Kempen 5

6 Aanleiding en achtergrond De Kempen versterken als regio die uitblinkt in slimme maakindustrie, ofwel smart manufacturing. Dát is de ambitie die tijdens het symposium van de Kempische ondernemers - verenigd in het Kempisch Ondernemers Platform (KOP) - op 5 juni 2015 tijdens de Dutch Technology Week is gepresenteerd. Deze ambitie voor de toekomst is onderdeel van het industrieel profiel van de Kempen en gedurende door het Huis van de Brabantse Kempen samen met ondernemers, overheden en onderwijsorganisaties ontwikkeld. Vervolgens heeft het Streekplatform van de Brabantse Kempen een 4-hoofdige stuurgroep, bestaande uit de Bladelse burgemeester de heer Swachten, de voorzitter van het KOP de heer Van Gool, directeur Keeris van Hapert Wagenbouw en de heer Hessing van het Huis van de Brabantse Kempen, verzocht om deze ambitie verder uit te werken tot een actie-agenda. Deze KIA is het resultaat van gesprekken met ondernemers en bestuurders. De output van deze gesprekken is gecombineerd met de resultaten van workshops, waar input is geleverd door onderwijsinstellingen voor basis- beroepsen wetenschappelijk onderwijs, ambtenaren van de gemeenten Bergeijk, Bladel, Eersel, Oirschot en Reusel-De Mierden, door Brainport Development en de Brabantse Ontwikkelingsmaatschappij en last but not least, door alle ondernemersverenigingen in de Kempen. In totaal hebben ruim 60 personen meegedacht en meegeschreven aan deze agenda, waarvoor hartelijk dank!! Het resultaat mag er wezen: een agenda ván de Brabantse Kempen, vóór de Brabantse Kempen: de Kempische Industrie Agenda, afgekort KIA. Leeswijzer De KIA start met het beschrijven van de maakindustrie in de Kempen (historie, feiten/cijfers, omvang, sterkten, zwakten, groei en toekomstige ontwikkelingen). Dan volgt een analyse van de kansen om de industrie te versterken. Deze kansen zijn uitgewerkt in korte beschrijvingen van de acties die nodig zijn om die kansen te benutten en de Kempen uit te laten groeien tot een regio die uitblinkt in smart manufacturing. Kempische Industrie Agenda, 11 januari 2017 Redactie: Huis van de Brabantse Kempen 6

7 1 Maakindustrie in de Kempen 1.1 Ambitie: slimme maakindustrie Begin van dit millennium leek het erop dat de maakindustrie nog weinig toekomst had. Veel traditionele productiecapaciteit werd overgeplaatst naar lagelonenlanden. De overheden hadden nauwelijks nog industriebeleid, omdat verwacht werd dat we naar een diensteneconomie zouden groeien. Met het topsectorenbeleid van de Rijksoverheid is vervolgens gekozen om de enkele speerpuntsectoren te kiezen en te ondersteunen die het verschil maken voor de BV Nederland. Smart manufacturing en smart mobility staan daardoor weer in de volle aandacht. Met een visie op de toekomst van de maakindustrie in de Kempen en een beeld van de kansen en bedreigingen voor het realiseren van die visie, hebben de overheden en ondernemers in de Kempen in 2015 een ambitie geformuleerd voor de toekomst. Een ambitie die moet leiden tot een duurzame economische groei in de Kempen en in de omliggende Brainportregio. Daarbij is gekozen om de Kempen te versterken als regio die uitblinkt in slimme maakindustrie; oftewel smart manufacturing of smart industry. Met slim bedoelen we: - dat we vindingrijk, effectief en efficiënt zijn. - dat we flexibel handelen en inspelen op nieuwe (markt)omstandigheden. - dat overheden, ondernemers en onderwijsinstellingen nauw samenwerken. - dat we van elkaar leren en vooral de goede voorbeelden delen. - dat we ICT en robottechnologie integreren in bedrijfsprocessen en productinnovaties. - dat onze klanten onze productieprocessen kunnen aansturen. - dat iedereen in en rondom de Kempen het resultaat ziet van onze ambitie Visie op de Kempen in 2021 De Kempen ontwikkelt zich steeds meer tot een sterk technisch georiënteerd netwerk van toeleverend MKB. Om te blijven concurreren, maakt de industrie gebruik van slimme productietechnologieën die praktisch alles kunnen maken: onderdelen, halffabricaten, machines én eindproducten vinden hun weg naar de klant en de consument. Industriële dienstverlening, procestechnologie, offshore, automotive industrie, chipfabricage; een enorme diversiteit aan mogelijkheden en afzetgebieden. Ondernemingen worden gevraagd door en werken samen met ondernemingen en kennisinstellingen binnen en buiten de Kempen; uit Nederland, Duitsland en België. Als slimme maakregio is de industrie in de Kempen doorontwikkeld naar een hoogwaardige kennisintensieve maakindustrie die onlosmakelijk onderdeel is van de industriële clusters in Noord-Brabant en de Vlaamse Kempen. Smart Industry wordt gedreven door een slimme inzet van ICT waardoor machines en robots onderling met elkaar verbonden zijn en in interactie kunnen worden aangestuurd. En niet alleen binnen de fabriek, vooral tússen bedrijven onderling en tussen bedrijven en klanten. Het draait om een combinatie van de inzet van productietechnologie, digitalisering en een netwerk van samenwerkende ondernemers, overheden, kennisinstellingen, klanten en burgers. 1.2 De huidige situatie Omvang van de industrie De industriële sector in de Brabantse Kempen telt bijna 650 bedrijven en is goed voor ruim banen. Dit komt neer op ongeveer 20% van het totaal aantal banen in het Kempische bedrijfsleven. De meeste personen in de industriële sector zijn werkzaam in de metaal, met de elektrotechnische industrie als goede tweede, gevolgd door de voedings- en genotsmiddelenindustrie en de chemie. Industrie is dus een belangrijke sector binnen de Kempen, die nóg belangrijker Kempische Industrie Agenda, 11 januari 2017 Redactie: Huis van de Brabantse Kempen 7

8 wordt als je bedenkt dat één baan in de industrie gemiddeld één tot anderhalve baan oplevert in andere sectoren, bijvoorbeeld in de dienstverlening of in de transportsector. In de Kempen zijn relatief veel kleinere ondernemingen te vinden. Dat is te zien aan de gemiddelde omvang van de industrie in de Kempen. Met gemiddeld 12,4 arbeidsplaatsen per bedrijf ligt die omvang een stuk lager dan in groot Eindhoven, met 21,7 personen. Bron: CBS 2015, LISA vestigingenregister, bewerking ABF. Kempen: Bergeijk, Bladel, Eersel, Oirschot, Reusel-de Mierden. Groot Eindhoven: Eindhoven met Best, Geldrop-Mierlo, Nuenen c.a., Veldhoven en Waalre. De omvang van de industrie in de Kempen wordt onderschat door mensen van buiten de Kempen. Het imago van de Kempen is positief, maar bijna altijd gericht op een mooie regio, met veel agrarische -en recreatieve activiteiten. Dat 20% van de Kempische arbeidsplaatsen in de industrie te vinden is en daarnaast nog eens extra 25% van de banen afhankelijk zijn van diezelfde industrie, is iets dat weinig mensen weten. Groei van de maakindustrie De economie van Brainport regio Eindhoven groeide in 2015 met 3,0%. De regio doet het daarmee 1,5 keer beter dan Nederland als geheel (+2,0%). De groei in de hele Brainport regio, waar de Kempen onderdeel van uitmaakt, is vooral te danken aan de industrie. Deze sector is hier sterk geconcentreerd en groeit flink; met een factor 1,6 méér industriebanen dan gemiddeld in Nederland. In 2015 investeerden de industriële bedrijven o.a. in machines en software en richtten zich op nieuwe technologieën en productieprocessen. Ze profiteerden van de groeiende buitenlandse vraag en zagen daardoor de export stijgen. Deze trend proberen we de komende jaren te versnellen met de acties in de Kempische Industrie Agenda en in de Brainportregio als geheel. De Kempen is onderdeel van de Brainport -regio. Een regio met kennisintensieve maakindustrie én een manier van samenwerken die aantoonbaar goed werkt. Door hernieuwde erkenning dat de maakindustrie zeer belangrijk is voor een vitale economie staat de maakindustrie zowel op Europese-, Landelijke- als Provinciale schaal zeer hoog op de agenda. 1.3 Uitgangspunten voor de industrie in de Kempen Ligging De ligging van de Kempen aan de transportassen A67 (Ruhrgebied Eindhoven - Antwerpen) en de A58 (Rotterdam - Tilburg Eindhoven), maken de Kempen zeer geschikt als locatie voor producerende bedrijven voor bovenlokale en internationale afzetmarkten. Erkenning hiervoor blijkt uit het feit dat o.a. het Kempisch Bedrijven Park op plaats 8 stond van economische Toplocaties (bron: Economische Toplocaties 2016, top-10, Bureau Louter, in opdracht van Elsevier). Kempische Industrie Agenda, 11 januari 2017 Redactie: Huis van de Brabantse Kempen 8

9 Diverse industrieterreinen liggen langs de N69 en de N284. De N284 is de oude weg van Eindhoven, via Eersel naar Turnhout (België). Deze weg is samen met de N69 één van de belangrijkste lokale verkeersaders met ontsluiting naar België Organisatiegraad triple O De Kempen vormt een netwerk met een breed gedragen besef dat samenwerken meer oplevert. Het bedrijfsleven in de Brabantse Kempen is opvallend goed vertegenwoordigd en sterk georganiseerd op samenwerking. Hetzelfde geldt voor de overheden. Het Kempisch Ondernemers Platform (KOP) vertegenwoordigt ruim 800 bedrijven aangesloten bij de industriële ondernemersverenigingen in Bergeijk, Bladel, Eersel, Oirschot en Reusel-de Mierden. Het KOP stimuleert samenwerking tussen ondernemers in deze vijf gemeenten. Samen met lokale overheden en onderwijsorganisaties werken de industriële ondernemers aan nieuwe onderwijsvormen, een goed vestigings- en leefklimaat en het versterken van de Brabantse Kempen via één netwerkorganisatie: het Huis van de Brabantse Kempen. Door middel van een eigen visie en ambitie op de toekomst, zoals uitgewerkt in deze KIA, ontstaan projecten met nieuwe samenwerkingsverbanden Beleid van overheden Om de economie te laten groeien, vinden de Kempengemeenten, de Provincie Noord-Brabant, de Rijksoverheid en de Europese commissie een aantal dingen belangrijk: samenwerking tussen grote en kleinere bedrijven; kennisinstellingen (onderwijs/onderzoek) die samen met bedrijven nieuwe toepasbare technologieën ontwikkelen; overheden die vanuit een gezamenlijke visie voor de ondernemers goede faciliteiten en randvoorwaarden creëren. De overheden bieden daarom voor het MKB op allerlei gebieden ondersteuning bij de versterking van het ondernemerschap en ontwikkeling van nieuwe producten en diensten. In bijlage 2 zijn de diverse beleidsprogramma s van de overheden beschreven die relevant zijn voor de MKB-bedrijven die behoren tot de maakindustrie in de Kempen. In grote lijnen valt te zeggen dat de overheden MKB-ondernemers stimuleren die: bezig (willen) zijn met de ontwikkeling van nieuwe en slimme producten en diensten; zoeken naar goed geschoold personeel; financiële middelen zoeken om hun bedrijf te laten groeien; nieuwe handelspartners of afzetmarkten zoeken; zoeken naar mogelijkheden om hun goederen te exporteren; ondernemerschap willen versterken; samenwerken met kennisinstellingen en ondernemingen in België en Duitsland. 1.4 Analyse van de Brabantse Kempen We hebben een prachtige regio, met een indrukwekkende industrie, hard werkende betrokken mensen en een hoge sociale cohesie. Een mooi fundament om op voort te bouwen. Dat is ook nodig, want daarnaast zijn er een aantal reële bedreigingen, zoals de vergrijzing, beperkte strategievorming en onze interne gerichtheid, waarop we slim moeten reageren. Onderstaande SWOT geeft aan met welke sterke kanten we kansen kunnen creëren om de bedreigingen die op ons afkomen het hoofd te bieden. Kempische Industrie Agenda, 11 januari 2017 Redactie: Huis van de Brabantse Kempen 9

10 Sterkten - Aanwezigheid van maakindustrie; - Fundament van samenwerking tussen overheid, ondernemer, onderwijs, waarop verder gebouwd kan en moet worden. - Veel familiebedrijven; lange termijn gericht, meer aandacht voor medewerkers, duurzaam investeren. - Lokaal goed georganiseerd bedrijfsleven - Ligging in de Brainport-regio - Gunstige geografische ligging tussen de economische clusters van Aken, Leuven en Eindhoven - Focus op degelijkheid, kwaliteit en betrouwbaarheid - Goed leef- en vestigingsklimaat - Groot glasvezelnetwerk - Harde werkers, sociale cohesie. Kansen - Connectivity: o Veel integralere benadering en verbinding van bedrijfssectoren, overheid, leefbaarheid; conceptdenken! o Verbeteren ketensamenwerking in de industrie o Verbeteren samenwerking gemeenten o Crossovers maakindustrie met design en agro o Grensoverschrijdende samenwerking met Vlaanderen en Duitsland o Digitalisering van processen in ketens - Innovatie - Versterking ondernemerschap binnen het MKB: o Van ambachtelijk naar smart. o Van traditioneel lokaal naar strategisch regionaal o Van maken naar marketing Zwakten - Beperkte gerichtheid naar buiten. Bekendheid en zichtbaarheid van de beschikbare kwaliteiten. - In de supply chain en bij kleinere bedrijven toelevering op bestelling i.p.v. partnerschap (geldt niet voor OEM s). - Bovenlokale organisatie van bedrijfsleven. - Strategievorming en inzet op nieuwe producten/diensten - Inzet op diensten, marketing en verkoop door de kleine toeleveranciers; focus op maken. - Beschikbaarheid van praktisch geschoold personeel (lbo/mbo/hbo/wo). Veroudering zorgt voor problemen. Handwerk blijft; smart helpt de productie verhogen. - Regionale bereikbaarheid van de bedrijventerreinen - Traditionele/behoudende harde werkers Bedreigingen - Vergrijzing!/ beschikbaarheid (jong) personeel - Stimuleringsbeleid van Provincie en Landelijke overheid is gericht op Topsectoren. De afstand met de subtop (de Kempen) wordt daardoor groter. - Leefbaarheid en vestigingsklimaat o in stand houden voorzieningenniveau o transitiefase intensieve landbouw; o spanning tussen zich ontwikkelende sectoren - Afhankelijkheid van OEM - Uitbesteding van productie aan lage lonen landen - Gebrek aan strategisch inzicht - Terughoudendheid ondernemer bij opleiden. 1.5 Van huidige situatie naar ambitie. Grote starre organisaties zijn breekbaar. Kleine zelfstandige bedrijven zijn kwetsbaar. Samenwerkende flexibele bedrijven creëren sterke ketens en vormen betrouwbare partners voor hun klanten. Flexibiliteit ontstaat door visie, vooruitzien, vertrouwen in elkaar en vereist anticiperen op veranderingen door kennis en kunde. Dat geldt natuurlijk ook voor samenwerkende gemeenten en onderwijsorganisaties. De toegevoegde waarde voor elkaar ontstaat als eenieder onderdeel is van verschillende samenwerkingsverbanden of netwerken, waardoor we snel zowel sociaal als technisch kunnen innoveren. We gaan dus samen smart sociaal en high tech innoveren en onze klanten vertellen dat ze dat mee moeten maken Samenwerking; toeleveranciers in de keten Samenwerken zal veranderen van maken op bestelling naar mee-ontwikkelen in het proces van de klant en eindproducent. Voor de grotere organisaties in de Kempen niets nieuws, voor de massa nog een ontwikkelpunt. Daarnaast loopt de ontwikkellijn van maken naar marketing; zodra de productie is geperfectioneerd, wordt marketing en verkoop een key issue. De combinatie van maken en marketing ontstaat op het optimum van smart manufacturing, zodra de klant aan de knoppen zit van ons productieproces en het gewenste product zelf mee-maakt. We willen dat de klant er op gaat vertrouwen dat de oplossing die hij zoekt in de Kempen kan worden gemaakt. Is het niet door één bedrijf, dan door een cluster van bedrijven of van bedrijven en kennisinstellingen. Méé kan worden Kempische Industrie Agenda, 11 januari 2017 Redactie: Huis van de Brabantse Kempen 10

11 gemaakt, samen met de klant. Dat is wat ons moet gaan onderscheiden van Beieren, het Ruhrgebied en andere industriële regio s in Nederland, België of Duitsland. Dat vraagt om andere strategische en marketingtechnische competenties bij ondernemers en andere kwalificaties van technisch personeel; gericht op een gezamenlijke lange termijn winst en economische veerkracht door flexibel samen te werken. Dat vraagt ook om informatie; wat hebben we voor kwaliteiten in huis, wie doet wat in de Kempen en hoe kan dat samenwerken en elkaar versterken? Niet alleen wordt daardoor de regionale economie op een hoger plan getild, maar de individuele ondernemer krijgt ook zicht op het geheel van collega-ondernemers en kennisinstellingen waar hij het trotse onderdeel van uitmaakt en gebruik van kan maken Partnerschappen Partnerschappen systematisch en op projectbasis organiseren en uit laten groeien tot een structureel partnerschap. Voor de projecten beschreven in hoofdstuk 2 van deze KIA worden bestaande partnerschappen gebruikt en nieuwe gevormd met stimuleringsorganisaties, kennisinstellingen, ontwikkelorganisaties, uitvoeringsorganisatie en campusorganisaties van binnen en buiten de Kempen, zoals bijvoorbeeld: Stimuleringsorganisaties: RVO, Stimulus programmamanagement, Metropool Regio Eindhoven Ontwikkelorganisaties: Brainport Development, BOM, Strategische Projectenorganisatie de Kempen (Turnhout). Campusorganisaties: High Tech Campus Eindhoven, Groene Campus Helmond, Automotive Campus Helmond, OMC Turnhout, Brainport Innovation Campus. Kennisinstellingen: TU/e, Fontys Hogeschool, HAS Den Bosch, Pius X, Summa College, TNO, Holst Centre. Uitvoeringsorganisaties: IPK, ISK, Techniekportaal, KempenPlus, Huis van de Brabantse Kempen Samenwerking ondernemers, onderwijs en overheid De ambitie om een betrouwbare, kwalitatief hoogwaardige en slimme maakindustrie te ontwikkelen kan alleen tot stand komen in een effectieve samenwerking tussen overheid, onderwijs en ondernemers. Het vereist naast een duidelijke profilering van de regio, verbetering van infrastructuur, uniforme regelgeving, innovatie, ondernemerskwaliteit en het dichten van het gat tussen onderwijs en arbeidsmarkt. Voor ieder gevestigd of nog te vestigen bedrijf moet duidelijk zijn dat binnen de Kempen een uniform beleid voor bedrijven wordt gevoerd, met navenante faciliteiten. De programmalijnen en activiteiten die daarvoor nodig zijn worden in het volgende hoofdstuk beschreven. Kempische Industrie Agenda, 11 januari 2017 Redactie: Huis van de Brabantse Kempen 11

12 2 Structuur van de uitvoeringsagenda Om de ambitie te realiseren en de maakindustrie nog slimmer te maken is een integrale agenda nodig. Een agenda die inzet op projecten voor MKB-bedrijven zelf (ondernemerschap, innovatie, arbeidsmarkt), maar ook op het vlak van de vestigingsfactoren (bedrijventerreinen, bereikbaarheid, acquisitie). Daarbovenop is de organisatiegraad van het netwerk van ondernemers, overheden en onderwijsinstellingen essentieel, net als een stuk branding en profilering van de industrie in de Kempen. 2.1 Flexibiliteit in de agenda De ambitie en de structuur in de KIA staan vast. De diverse projecten/acties niet. Op basis van nieuwe ontwikkelingen, nieuwe vragen van ondernemers, onderwijsinstellingen en overheden kunnen nieuwe projecten ontstaan die een bovenlokaal, Kempisch karakter hebben. De projecten die nu en in de toekomst worden uitgevoerd vallen onder de volgende programmalijnen: A. Profilering B. Vestigingsklimaat C. Arbeidsmarkt/scholing D. Innovatie E. Ondernemerschap F. Acquisitie G. Samenwerking Het gaat dus om zeven programmalijnen, die in dit hoofdstuk verder worden toegelicht. Per programmalijn wordt samengevat waarom we werken aan het thema, wat we willen bereiken en hoe we dan denken te doen (acties). Zowel bestaande als nieuwe projecten en activiteiten worden door de koppeling aan een programmalijn en aan de SWOT met elkaar in verband gebracht. 2.2 Prestatie-indicatoren We beschouwen de projecten en activiteiten die binnen deze programmalijnen worden uitgevoerd als geslaagd, als in de periode aan de volgende prestatie-indicatoren wordt voldaan: A.Profilering We worden buiten de regio en bij onze klanten gezien als goed georganiseerde, goed samenwerkende clusters van toeleveranciers die vrijwel alles kunnen maken. En dat moet gebaseerd zijn op de werkelijkheid. We hebben in kaart wie wat maakt én wie met elkaar (kunnen) innoveren en samenwerken. We beschikken over 20 showcases over samenwerkende bedrijfsketens, triple O-samenwerkingsvormen en individuele ondernemingen waarmee ondernemers/bestuurders als getrainde ambassadeurs van de Kempen hun verhaal en dat van de Kempen naar buiten brengen. Minstens 10 keer per jaar worden deze ambassadeurs ingezet op voor de industrie belangrijke evenementen binnen en buiten de Kempen. Kempische Industrie Agenda, 11 januari 2017 Redactie: Huis van de Brabantse Kempen 12

13 Minimaal 20% van de showcases wordt jaarlijks vernieuwd met nieuwe innovaties of samenwerkingsvormen die het vertellen waard zijn. Minimaal 12 keer per jaar wordt de Kempen als vitale en leefbare smart manufacturing-regio geprofileerd bij ondernemers buiten de Kempen via Nederlandse, Belgische en Duitse media. Binnen de regio wordt minimaal 1 evenement georganiseerd van het niveau van de Dutch Technology week. B.Vestigingsklimaat De afzonderlijke gemeenten hanteren uniforme regels voor gevestigde en nieuwe bedrijven. Er is een uniform beleid en werkwijze van de diverse parkmanagement-organisaties of er is 1 Kempenbrede organisatie. Belemmeringen voor de toestroom van werknemers zijn beperkt tot maximaal 5 minuten vertraging, maximaal X dagen per jaar. De vertraging of onbereikbaarheid is opgelost of ad hoc oplosbaar door smart mobility, flexibel openbaar vervoer of gewijzigde infrastructuur. De bedrijventerreinen zijn qua technische en groenvoorzieningen duidelijk verbeterd. C.Arbeidsmarkt/scholing Er studeren jaarlijks minimaal 15 HBO/WO studenten af bij bedrijven in de Kempen. Daarnaast 2 groepsgewijze onderzoeksprojecten per jaar en 2 HBO/WO studenten per jaar die na hun studie in de regio blijven werken (al dan niet in een living lab). We beschikken over een Kempische bedrijfsschool, waarin medewerkers en studenten van LBO, MBO en HBO niveau worden opgeleid in bedrijfsspecifieke vaardigheden, door samenwerkende reguliere onderwijsinstellingen en particuliere trainers. Meer scholieren kiezen voor technische opleidingen. Duidelijk inzicht in wat de regio kan verbeteren om studenten hier naar toe te trekken. Duidelijke toename van de interesse van studenten en onderwijsinstellingen voor de Kempen (meer aanvragen). D.Innovatie Toename van product- en procesinnovaties. Toename van samenwerkingsprojecten (in de keten en internationaal). Toename van financiering van innovaties door subsidieverstrekkers, banken, ontwikkel- en innovatiefondsen. E.Ondernemerschap Toename van aantal gecoachte ondernemers Toename deelname aan netwerkactiviteiten door ondernemers Toename volgen van trainingen door ondernemers (marketing, strategie) F.Acquisitie Behoeften aan gewenste product/marktcombinaties zijn in kaart gebracht. Meer en grotere diversiteit aan werkgelegenheid. Meer aanvragen voor (her)vestiging van bedrijven. G.Samenwerking Toename clustervorming en samenwerkingen met andere bedrijven of kennisinstellingen. Nationaal of internationaal. Merkbaar (voor studenten, bedrijven en medewerkers) georganiseerde samenwerking in de triple helix bij de uitvoering van programmalijnen A t/m F. Kempische Industrie Agenda, 11 januari 2017 Redactie: Huis van de Brabantse Kempen 13

14 2.3 Samenvattend projectenoverzicht Onderstaande projecten worden veelal gezamenlijk uitgevoerd en gefinancierd door het KOP, gemeenten, onderwijsinstellingen en/of provincie, waarbij 1 partij de coördinerende rol heeft. In deze paragraaf wordt per project een beknopte beschrijving gegeven van doel en doelgroep. Nr Programmalijn Actie-titel 1 Profilering Ambassadeursnetwerk 2 Onderzoek Kempische Maakindustrie 3 Economische gebiedsbranding 4 Kempentech DTW 5 Vestigingsklimaat Mobiliteit, infrastructuur en industrie 6 Kwalitatieve Herstructurering bedrijventerreinen 7 Parkmanagement de Kempen 8 Arbeidsmarkt en scholing Techniekportaal 9 Goed geschoolde jongeren 10 Onderzoek Beroepsonderwijs 11 Innovatie en Innovatie Projecten de Kempen 12 grensoverschrijdende Gebiedsgerichte Business Development 13 samenwerking Design in Industry 14 Ondernemerschap Kempische Kennisacademie 15 Acquisitie Strategisch Acquisitieplan 2.4 Programmalijn A: Profilering Waarom werken we aan dit thema? De afgelopen jaren zijn vooral gericht geweest op het profileren van de regio, waarbij 3 thema s de boventoon zijn gaan voeren: Vitale vrijetijdseconomie, Landbouw & Landschap en Economische vitaliteit. Binnen het thema Economische vitaliteit is er voor gekozen verder in te zoomen en de focus te leggen op de maakindustrie als smart industry. De Dutch Technology Week is inmiddels een begrip en de highlights die binnen de regio plaatsvinden worden regelmatig naar 7000 adressen binnen en buiten de regio verspreid. Ons imago en de band met Metropool Regio Eindhoven, Brainport, ZLTO en andere streeknetwerken is daardoor versterkt. Er is echter meer nodig: meer inhoud/fundament, meer onderscheid, meer identiteit. Kempenaren zijn naar binnen gericht, terwijl we onze kwaliteiten trots aan de buitenwereld moeten laten zien. Dat leidt tot een identiteit; de unique selling points van de Kempische maakindustrie. We willen dat de klant er op gaat vertrouwen dat de oplossing die hij zoekt in de Kempen kan worden gemaakt. Méé kan worden gemaakt, high tech, samen met die klant. Smart samenwerkend een oplossing bieden; dat is wat ons gaat onderscheiden. Dat wordt de reden dat een klant voor ons kiest en niet voor het Ruhrgebied, Antwerpen en andere industriële regio s in Nederland, België of Duitsland Wat willen we bereiken? Vertrouwen wordt gebouwd op echt geleverde prestaties; het waarmaken van verwachtingen. Wat bieden wij meer en wat doen we anders dan andere industriële regio s, qua supply chains, qua kennis, qua vestigingsklimaat, qua mensen, qua technologie? Hoe willen we worden gezien? Het positieve imago van de Kempen als goed georganiseerde smart regio, moet meer fundament krijgen en in stand worden gehouden, ónderbouwd én uitgebouwd door nieuwe authentieke voorbeelden van producten en processen uit de Kempen, waar we een trots verhaal van kunnen maken. Kempische Industrie Agenda, 11 januari 2017 Redactie: Huis van de Brabantse Kempen 14

15 Het fundament is nu nog fragiel. De verhalen moet meer lading, meer inhoud krijgen. Wat is Smart Industry eigenlijk? Welke verschillende vormen kent dat? Welke bedrijven horen daarbij? Wie doet wat? Wie werken samen? Wat gebeurt daar? Daartoe zijn een aantal acties geformuleerd die worden beschreven in de volgende paragrafen en hier ter illustratie in samenhang worden beschreven: We gaan op zoek naar ondernemers en ambtenaren met een persoonlijke missie en een boeiend verhaal over hun high tech of smart producten, processen of over interessante samenwerkingsverbanden met toeleveranciers, inwoners, overheden, onderwijsinstellingen, concurrenten of klanten (Actie 2 en 15). Zit er een verband tussen deze voorbeelden; zit er een lijn in? Die lijnen kunnen we promoten als de unique selling points van de Kempische regio of maakindustrie. De voor branding interessante ondernemers c.q. samenwerkingsverbanden zullen o.a. zichtbaar worden via de meetings van IPK (Actie 11), de meetings die we nog gaan organiseren (Actie 12 en 13) of de bedrijven die we gaan ontmoeten via brandingsactiviteiten als de Kempentech Dutch Technology week (Actie 4). We vragen hen, hun verhaal te vertellen als ambassadeur van de Kempen in binnen en buitenland tijdens evenementen, wat we faciliteren via Actie 1. We brengen de belangrijke evenementen in kaart in een Industriële activiteitenkalender (Actie 3), zodat we op de juiste momenten deze verhalen kunnen uitdragen. Zo zijn de meeste projecten van de verschillende programmalijnen met elkaar verbonden. De kennis van de ambassadeurs is bijvoorbeeld ook interessant voor scholen. Mogelijk willen ze fungeren als techniekcoach (Actie 10) of in een meester-gezel relatie jonge beroepskrachten opleiden (Actie 8). Hun verhaal zal een aantrekkingskracht hebben op kennis- en onderwijsinstellingen, die de Kempen dan graag als proeflab zullen gebruiken (Actie 8). Dat trekt weer jongeren naar de Kempen (Actie 9). We leren de behoeften van deze innovatieve en gedreven ondernemers kennen; wat zij nodig hebben van overheden en onderwijsinstellingen om deze prestaties te blijven neerzetten. Dat is input voor Acties 5 t/m 7 (Optimaliseren vestigingsklimaat), voor Actie 8 (Onderwijs en arbeidsmarkt) en Actie 14 (Versterken ondernemers). Op bovenstaande wijze laden we de verhalen met inhoud, de we uitdragen tijdens conferenties, in radio-uitzendingen en via brochures. Dit versterkt het gevoel van samenhang en trots bij ondernemers zelf en bij de Kempenaren in het algemeen. Het laat ook de kansen en mogelijkheden in en rondom de Kempen zien (Actie 15) en maakt de unique selling points van de Kempen voor iedereen zichtbaar Hoe gaan we dat bereiken Met de volgende acties creëren we de inhoud van de verhalen en/of dragen we die verhalen uit: Actie 1 Doel Doelgroep Ambassadeursnetwerk Het imago van de Kempen binnen en buiten de Kempen versterken door: 20 ondernemers en bestuurders uit verschillende gemeenten, branches en netwerken zoeken en benaderen met de vraag een ambassadeursrol te vervullen om de Kempen te promoten. Het faciliteren van ambassadeurs door hen de succesverhalen en presentaties over de activiteiten in de Kempen uit te schrijven c.q. om te zetten in PR-materiaal. Gerichte inzet van de ambassadeurs via de Industrie Agenda (zie actie 3) Focus aanbrengen in de boodschap die naar buiten wordt gebracht via het ambassadeursnetwerk van ondernemers en bestuurders door (gezamenlijke) training en informatieverstrekking. Ondernemers van grote of kleine ondernemingen, ambtenaren en wethouders en docenten/directieleden van onderwijsinstellingen die hun eigen succesverhaal willen combineren met het promoten van de Kempen als (industriële) regio. Kempische Industrie Agenda, 11 januari 2017 Redactie: Huis van de Brabantse Kempen 15

16 Actie 2 Doel Onderzoek Kempische Maakindustrie Verschillende acties vergen onderzoek of leveren informatie op die het waard is om te worden vastgelegd en gebruikt door de ambassadeurs en de partners van het Huis van de Brabantse Kempen of door betalende derden. Dit project richt zich op: 1. het ontwikkelen van een werkwijze voor het organisch (dus tijdens werkzaamheden voor de andere projectfiches) verzamelen, systematisch en dynamisch vastleggen en verspreiden van relevante informatie. 2. het neerzetten van een (in eerste instantie eenvoudige en tijdelijke) infrastructuur binnen het Huis van de Brabantse Kempen als voorbereiding op het herinrichten van een bestaande infrastructuur voor vastleggen en verspreiden van de informatie. 3. een privacyprotocol voor de verspreiding van de informatie in samenwerking met de aanleverende partners ontwikkelen. 4. het onderzoeken van de haalbaarheid voor semi-commerciële exploitatie van deze informatie. Het project duurt 2 jaar; als het verdienmodel haalbaar is wordt het project omgezet in een non-profit activiteit voor de partners en eventuele derden. De eerste onderzoeksactiviteiten komen voort uit actie 1, Ambassadeursnetwerk (Profilering) en 12; Gebiedsgerichte businessdevelopment (Innovatie, Samenwerking): Innovaties van ondernemingen en de ketens van toeleveranciers t/m eindklanten binnen de Kempen, binnen Nederland en in het buitenland in kaart brengen. (zoeken naar nieuwe succesverhalen over innovaties en samenwerkingen) benodigde infrastructuur, faciliteiten en marketingbehoeften voor/van de (nu bekende) 20 meest innovatieve organisaties in de Kempen Onderzoek Beroepsonderwijs (hier niet beschreven; zie daarvoor Actie 10) Nb. mede input voor actie 1, 5, 6, 10 t/m 15 Deze informatie maakt het mogelijk om: goede informatie aan onderwijsinstellingen te kunnen verstrekken, zodat opleidingen kunnen worden aangepast. goede informatie aan gemeenten en overheid te verstrekken over behoeften van ondernemers en andere partijen als input voor beleid en grondverkoopkansen goede informatie te bieden aan financiers en participanten in (innovatieve) projecten of bedrijven. promotieactiviteiten voor de Kempen te ondersteunen, presentaties, flyers, websites ed. zichtbaar te maken aan de BOM of aan interessante ondernemingen wat de Kempen aan toeleveranciers en kennis in huis heeft. de ambassadeurs (zie Actie 1) goede basisinformatie te bieden samenwerkingsverbanden samen te stellen die een hogere kans hebben op subsidies (veelal gericht op innovatie en internationale samenwerking) en daarmee de Kempen weer op de kaart te zetten. Doelgroep Iedere HBK partner: Gemeenten, Provincie, Ondernemersverenigingen, KBP, Rabobank, Onderwijsinstellingen Kempische Industrie Agenda, 11 januari 2017 Redactie: Huis van de Brabantse Kempen 16

17 Actie 3 Doel Doelgroep Economische Gebiedsbranding De Kempen als merk profileren: Als je aan de Kempen denkt dat denk je aan Smart Industry (Eindhoven = design industry, de Kempen = maak-industrie) N.B. De industrie gedijt het best in een regio waarin goed opgeleide medewerkers (Actie 8, 9) prettig kunnen leven en werken; een vitale regio met voldoende leervoorzieningen en ontspanningsmogelijkheden. Dat wordt niet uit het oog verloren. Hoe: Het ontwikkelen van een gezamenlijke industrie-activiteitenkalender. Welke (terugkerende) belangrijke beurzen en evenementen zijn er in Nederland en in de grensregio met België en Duitsland. Beschrijven van de inhoud, zodat bedrijven weten waarbij ze aan kunnen haken en wij daar een strategie voor kunnen ontwikkelen (om die bijv. met een cluster bedrijven te bezoeken, of ambassadeurs daarin interesseren; zie Actie 1). Public Relations en (digitale) communicatie-activiteiten gericht op het informeren over nieuwe ontwikkelingen en samenwerkingen in de regio en daarbuiten. Dit in lijn met de activiteiten van de afgelopen jaren (zie bijlage 3), met een verdieping daarop om meer onderscheid te genereren met andere (industrie)gebieden en merken. Het ontwikkelen van een voor de Kempen specifieke huisstijl voor dit thema. Coördineren van de gebiedsbranding door een branding manager. Ondernemers, Gemeenten, Onderwijs. Actie 4 Doel Doelgroep Kempentech DTW KempenTech is een samenwerking tussen onderwijs, overheid en bedrijfsleven om de techniek uit de Kempenregio te promoten tijdens de Dutch Technology Week. Dit organiseren we samen met Brainport Development. Missie en doelstellingen van de Dutch Technology Week: Organisatie en partners van de Dutch Technology Week willen enthousiasme en trots op technologie bevorderen en hiermee de Nederlandse en met name de Kempische hightech sector versterken. Het evenement bestaat uit een tweetal dagen: Dag 1: Relatiedag voor bedrijven, onderwijsprogramma, KOP-symposium, ondernemersnetwerkbijeenkomst. Dag 2: Publieksdag (zaterdag) met VIP-tours uit de Triple Helix organisatie en Raadsleden uit de regio. Ondernemers, scholieren en inwoners van de Kempen Kempische Industrie Agenda, 11 januari 2017 Redactie: Huis van de Brabantse Kempen 17

18 2.5 Programmalijn B: Optimaliseren vestigingsklimaat Waarom werken we aan dit thema? We willen een goed vestigingsklimaat, waar ondernemers mee vooruit kunnen. Vestigingsklimaat gaat over diverse factoren die bepalen of een bepaalde plek aantrekkelijk is voor een bedrijf. Dit varieert van de beschikbaarheid van ruimte, van medewerkers, onderwijs en digitale infrastructuur tot en met regelgeving, bereikbaarheid van het bedrijf van en de leefbaarheid van de werk- en woonomgeving. Bedrijven moeten vaak snel reageren om orders niet mis te lopen of simpelweg om te kunnen blijven bestaan. Flexibel kunnen uitbreiden of krimpen qua locatie of werknemersbestand is dan belangrijk. Voor bedrijfsterreinen of parken is bereikbaarheid belangrijk. Flexibel openbaar vervoer en beschikbaarheid van medewerkers kan vrijwel direct leiden tot vestiging van bedrijven en extra werkgelegenheid Wat willen we bereiken? Als eindresultaat willen we zien dat we tegen ieder bedrijf kunnen zeggen: dat wordt in de Kempen zó geregeld. Kempenbreed dezelfde voorwaarden, regels en mogelijkheden, die ook nog eens snel te regelen zijn. Te zien moet zijn dat: Op de bedrijventerreinen alle partners actief en intensief samenwerken aan o.a. leefbaarheid, veiligheid en mobiliteit, zowel fysiek als digitaal. De bedrijventerreinen goed bereikbaar zijn, zowel fysiek (wegen, vervoer, verkeersdruk) als digitaal. De bedrijventerreinen aantrekkelijk zijn voor ondernemers en werknemers. De gemeenten een uniform beleid en een uniforme uitvoering daarvan kennen. Hoe: Leef-, werk- en vestigingsklimaat van mensen, onderwijsinstellingen en bedrijven verbeteren door: het identificeren en oplossen van bovenlokale c.q. regionale mobiliteitsknelpunten. het identificeren van problemen en uitwisselen van oplossingen qua parkmanagement en regelgeving rondom bedrijventerreinen; pilots ter vermindering of uniformering van regelgeving. infrastructuurverbeteringen. kennisuitwisseling qua mogelijkheden op het gebied van fietsverbindingen, openbaar vervoer, verkeersveiligheid, openbare verlichting, triple helix-samenwerking. aantrekkelijkheid van bedrijventerreinen verhogen. Meer experimenteren met smart-mobility-concepten. Lange termijn visie-ontwikkeling op bovenstaande onderwerpen Hoe gaan we dit bereiken? Actie 5 Doel Doelgroep Mobiliteit, infrastructuur & industrie Invullen van toekomstige mobiliteits- en bereikbaarheidsbehoeften van bestaande en nieuwe ondernemers (vanwege groei, krimp of vestiging). Het oplossen van de huidige mobiliteitsknelpunten rondom de N284 (Eersel, Duizel, Hapert, Bladel, Reusel). Gezamenlijk zoeken naar oplossingen met en voor ondernemers, onderwijsinstellingen en overheden en deze oplossingen realiseren middels een uitvoeringsplan. Voorbeelden: Andere werktijden, fietsroutes, fietstunnel, afstelling stoplichten, flexibel OV, smart mobility etc. Ondernemers, scholieren, weggebruikers, onderwijsinstellingen, openbaar vervoersbedrijven Kempische Industrie Agenda, 11 januari 2017 Redactie: Huis van de Brabantse Kempen 18

19 Actie 6 Doel Doelgroep Kwalitatieve herstructurering bedrijventerreinen Het verbeteren van het vestigingsklimaat en de aantrekkelijkheid voor ondernemers verhogen. Het uniformeren, versoepelen en schrappen van regels binnen de autonome bevoegdheid van de gemeente v.w.b. het ondernemen op de bedrijventerreinen. Daartoe twee pilots opzetten op twee verschillende bedrijventerreinen: Meer ondernemers die zich (willen) gaan vestigen op de bedrijventerreinen. Nu samen werken aan het ideale bedrijfsterrein van over 20 jaar. Parkmanagement-organisaties en Kempengemeenten Actie 7 Parkmanagement de Kempen Doel Uniformeren parkmanagement, eventueel via 1 gezamenlijke parkmanagementorganisatie. Lokale Kempische parkmanagementstructuren met elkaar verbinden door elkaar structureel te informeren over diverse initiatieven en diverse thema s (digitalisering, beveiliging, etc.). Daarbij zorgen voor afstemming en optimalisatie met als doel: ondernemers te behouden voor de Kempen en verbeteren van het vestigingsklimaat voor nieuwe ondernemingen. De parkmanagers/parkverantwoordelijken kunnen elkaar informeren over wat er bij hen speelt en zo kunnen zij weer van elkaar leren. Belangrijk is om in beeld te brengen wat er al is en hoe de verschillende parkmanagers/verantwoordelijken van de vijf gemeenten elkaar kunnen versterken en daar waar mogelijk samen kunnen werken. Doelgroep Parkmanagement-organisaties en Kempengemeenten Kempische Industrie Agenda, 11 januari 2017 Redactie: Huis van de Brabantse Kempen 19

20 2.6 Programmalijn C: Arbeidsmarkt/scholing Waarom werken we aan dit thema? In de Kempen zit veel technische (maak-)industrie waar jonge mensen een baan kunnen vinden en waar bestaande werknemers graag verder leren. Door diverse initiatieven, zoals die door stichting Techniekportaal, het Summa College en het Studentenbureau van het Huis van de Brabantse Kempen de afgelopen jaren zijn georganiseerd, is de toegang tot middelbaar en hoger beroepsonderwijs verhoogd. Het beroepsonderwijs is echter in de Kempen onvoldoende zichtbaar, doordat er géén onderwijsfaciliteiten in de Kempen staan, waardoor jonge mensen zich wel buiten de regio moeten oriënteren. Het idee is ontstaan om een helder totaalbeeld te vormen van het beschikbare beroepsonderwijs in de Kempen en waar dit (niet) aansluit bij het industrieel profiel van de Kempen en de wensen van ondernemers. Anderzijds is de aandacht voor scholing bij werkgevers te beperkt en moet gestimuleerd worden. Er is in de Kempen, net als elders in de regio een tekort aan bètatechnisch personeel op alle niveaus (voortgezet onderwijs, MBO, HBO, WO). Kinderen kiezen nog onvoldoende voor een technische opleiding, omdat ze denken dat de industrie vies is. Dat laatste is al lang niet meer het geval. Om de jeugd te behouden voor de Kempen, de werknemers van de toekomst op te leiden en bestaande werknemers te laten doorleren, is de aansluiting van het (technisch) onderwijs op de wensen van de werkgever van belang. Een werknemer vergroot zijn kansen zodra hij in staat is nieuwe kennis en vaardigheden te verwerven. Hierbij spelen onderwijs en levenslang leren een cruciale rol Wat willen we bereiken? Het kunnen voldoen aan de actuele vraag van werkgevers naar werknemers met de juiste kwalificaties; dit samen met de onderwijsinstellingen oppakken. Dichten van het gat tussen onderwijs en arbeidsmarkt. Verbeteren van de dynamische aansluiting van opleidingscurricula op de veranderende behoefte van bedrijven. Jongeren enthousiasmeren om te kiezen voor een baan in de Kempische maakindustrie. Beroepsonderwijs dichtbij de maakindustrie in de Kempen organiseren. Stages en onderwijsopdrachten goed organiseren. Meer aandacht voor opleidingen bij werkgevers stimuleren Hoe gaan we dit bereiken? Actie 8 Doel Doelgroep Techniekportaal Ondernemers en onderwijs samen te laten werken op 3 thema s: kiezen voor, leren en werken in de industrie en/of voor technisch onderwijs door jongeren. Voorbeelden van bestaande en nieuwe activiteiten: Kies Kempische Bedrijven: techniekcoaches die op basisscholen aan promotie doen. Techniekportaal: technische bedrijfsscholing aan de hand van concrete vragen van ondernemers. Doorlopende inventarisatie bij werkgevers naar gewenste beroepskwalificaties van werknemers. Mogelijkheden creëren waarmee werknemers op basis van een actuele vraag snel nieuwe vaardigheden kunnen leren. Door samenwerking te bevorderen van bedrijven en scholen kunnen betere praktijklocaties ontstaan. Op praktische jeugd gerichte lesprogramma s te laten ontwikkelen door docenten i.s.m. specialisten uit het bedrijfsleven. Ondernemers, schoolgaande/studerende jongeren, onderwijsinstellingen Kempische Industrie Agenda, 11 januari 2017 Redactie: Huis van de Brabantse Kempen 20

21 Actie 9 Doel Goed geschoolde jongeren Weten wat we nodig hebben om interessant genoeg te zijn voor technische studenten (alle opleidingsniveaus) om ze naar deze regio te trekken en de regio promoten bij o.a. de stagebureaus van onderwijsinstellingen. De problemen die worden ervaren met stagebureaus waardoor er studie- en afstudeeropdrachten voor de Kempen verloren gaan worden geïnventariseerd en waar mogelijk opgelost; minimaal vastgelegd in een advies aan de onderwijsinstellingen. Het project is over een periode van 2 jaar, geslaagd bij: Kwalitatief: Duidelijk inzicht in wat de regio kan verbeteren om studenten hier naar toe te trekken. Een onderbouwd advies aan onderwijsinstellingen voor het verbeteren van hun interactie en communicatie met bedrijven; de adviezen zijn met minstens 1 onderwijsinstelling getest in de praktijk. Duidelijke toename van de interesse van studenten en onderwijsinstellingen voor de Kempen (meer aanvragen) De meerwaarde van goede stagebemiddeling duidelijk is voor onderwijsinstellingen en bedrijfsleven en deze activiteit volledig door hen wordt gefinancierd. Kwantitatief 30 individuele onderzoeksprojecten 4 groepsgewijze onderzoeksprojecten 4 studenten die in de regio blijven werken (al dan niet in een living lab) Doelgroep Ondernemers, studerende jongeren, onderwijsinstellingen, provinciale en gemeentelijke overheden. Actie 10 Doel Doelgroep Onderzoek Beroepsonderwijs De afstand tussen bedrijven en onderwijsinstellingen (op alle niveaus) te verkleinen door de en de bereikbaarheid van (kennis) bij onderwijsinstellingen vergroten. Hiervoor is eerst meer inzicht nodig in de huidige situatie. De exacte behoeften van ondernemers en onderwijsinstellingen en de beste werkwijze om het beroepsonderwijs goed vorm te geven is nog niet gevonden en vereist nader onderzoek. Daarnaast hebben bedrijven vaak moeite de vraag en inhoud van een opleiding te definiëren, zijn geschikte opleidingslocaties niet eenvoudig te vinden en is de beschikbaarheid van een geschikte docent met gespecialiseerde kennis klein. Wat ontbreekt en hoe kunnen we dat binnen of buiten de Kempen invullen? Kan dat Smart?, op afstand? of via een Praktijkschool in de Kempen?. Ondernemers willen specifieke trainingen waarmee studenten in de praktijk staan en die kunnen uitvoeren. Het onderwijs wil leerlijnen waarmee wordt aangetoond dat de studenten de praktijk overzien. Dit kan worden samengebracht. Grote ondernemers, Onderwijsinstellingen, Overheden Kempische Industrie Agenda, 11 januari 2017 Redactie: Huis van de Brabantse Kempen 21