VAN NU TOT ROME TOT NEHALENNIA
|
|
- Greta de Jonge
- 6 jaren geleden
- Aantal bezoeken:
Transcriptie
1 VAN NU TOT ROME TOT NEHALENNIA AANBOD PROGRAMMA SCHOLEN IN COLIJNSPLAAT Tijdens de Week van de Oosterschelde van 2 t/m 9 september 2017
2 ONDERDELEN: A. Educatieproject ; Nehalennia en Oosterschelde Op locatie Colijnsplaat Inschrijven voor groep 5 t/m 8 ma, di, do en vr wo B. Educatieproject Baroen ; Romeinen in Zeeland Op locatie colijnsplaat Inschrijven voor groep 5 t/m 8 wo C. Bezoek aan Romeins kamp Legio Augusta Secunda Colijnsplaat Op locatie Colijnsplaat Inschrijven voor groep 5 t/m 8 vrij uur INSCHRIJVING: Scholen kunnen zich inschrijven voor een of meerdere activiteiten via activiteitenorganisatietrec@gmail.com Deelname per groep 35,00 Nadere informatie via of LOCATIE: Evenemententerrein, strandje en omgeving tempel te Colijnsplaat ACTIVITEITEN: A. Kunsteducatieproject Nehalennia en Oosterschelde B. Historische educatie groep 5 t/m 8
3 A. Kunsteducatieproject Nehalennia en Oosterschelde Het gehele kunstproject wordt verzorgd door: Margaretha Poot, scheppen creëren met gevonden materialen Anneke Wittermans, dans, poëzie, theater Suzan van der Voort, zang, rap, dans Sinds 2004 zijn zij betrokken bij het culturele erfgoed van eigen bodem. Door middel van kunst, zang en dans, bouwen ze een belevingswereld waarin dit erfgoed aanschouwelijk wordt voor diverse doelgroepen. Het project is bestemd voor de groepen 5 t/m 7 van de onderbouw en middenbouw, in groepen van maximaal 12 kinderen. Graag maken ze samen met betrokken ouders en docenten een belevenis waar Nehalennia betekenis krijgt en Ganuenta erkend wordt als hoofdstad van Upper Belgium in het Romeinse rijk. Waarom Het erfgoed van eigen bodem spelenderwijs ervaren en zelf op een creatieve manier vormgeven. Zeeuwse eilanden dragen een rijke historie. Ganuenta was een belangrijke stad in de eeuwen aan het begin van de jaartelling. Twee uiterst verschillende bevolkingsgroepen leefden vreedzaam samen. De Kelten en de Romeinen, de schippers en de boeren. Hun gebruiken en religies waren verschillend. Toch eerden allen de plaatselijke Godin Nehalennia. Zij bracht voorspoed, overvloed, en zorgde voor een behouden vaart. Ganuenta en de tempel verdwenen in de Oosterschelde en werden in 1970 herontdekt. Deze ontdekking geldt als de belangrijkste archeologische vondst van Zeeland en geeft een extra dimensie aan de hedendaagse kijk op de Oosterschelde en het leven rond en de importantie van de vroegere Oosterschelde. Hoe Door het zelf maken van een kunstwerk, rap, gedicht, lied, levensschilderij, gebaar of dans en het verhaal te vertellen, wordt de nieuwsgierigheid aangewakkerd. Er wordt ruimte gecreërd, waarin de kinderen zelf op ontdekkingstocht gaan naar het verleden van hun eigen woonomgeving. Op deze wijze ervaren de kinderen het culturele erfgoed in levende lijve. Daarnaast wordt ieders eigen creativiteit gestimuleerd en is iedereen daardoor zelf betrokken bij het succes. Om dit te bereiken, worden een aantal workshops aangeboden. Hierbij is samenwerking essentieel. De workshops kunnen afzonderlijk gevolgd worden, maar ook in combinatie met elkaar. Naar aanleiding van verhalen over verschillende gedaanten van Nehalennia, gaan de kinderen iets maken. Creëren, spelen, tekst vinden, rappen en zingen of een levend schilderij vormen, gebaren of dans maken, zodat Nehalennia weer in herinnering komt..
4 Workshops Margaretha Poot Scheppen en creëren met gevonden materialen. Kunst aan zee. 1.Nehalennia en de Zeester: de zeester met haar vijf armen. Nehalennia vraagt je, waar ben je blij mee waar ben je dankbaar voor. Wat maakt jou blij. De zeester met haar vijf armen nodigt je uit, helemaal te omarmen waar je zo blij mee bent. Later bij het strand, herhalen we dit in zand en ontvangt de Oosterschelde deze oogst, deze dankbaarheid, En veegt de ster weg. Het is fijn soms stil te staan bij dingen, die soms zo normaal lijken, en die zo blij maken. 2. Nehalennia en de Zeehondhuid Er wordt verteld, dat zeehonden eigenlijk mensen zijn. En soms als er niemand in de buurt is, doen ze hun pels uit en dansen op een zandplaat in de Oosterschelde. Hoe zou jij er als zeehond uit zien, en kan je je voorstellen dat je soms je pels uitdoet... Kinderen maken een zeehond van wasco. Daar overheen komt met aquarel verf de zee 3. Nehalennia en De zeemeermin van Westkapelle Ken je het verhaal, van Westkapelle, waar nu alleen nog maar een stompe toren van overgebleven is. Het heeft iets te maken met een zeemeermin en een zeemeerman. Ik vertel je het hele verhaal. Kinderen maken de zeemeermin, - man van geschuurd papier die ze op een ondergrond plakken.
5 Workshops Anneke Wittermans, dans, poëzie, theater Suzan van der Voort, zang, rap, dans Maak je eigen dans of rap Aan de hand van onderstaande verhalen nemen Anneke en Susan de kinderen mee op een onvergetelijke reis, gelardeerd met zang, rap en dans. 1. Nehalennia met een roer in haar hand Als je aan een roer staat van een schip, draag je zorg voor waar je heen gaat. Je kijkt in de verte en houd focus, waar je heen wilt. Elke kleine bewegingsverandering maakt dat een schip zomaar buiten de vaargeul komt en vast loopt. Nehalennia stuurt en helpt schippers de weg terug naar huis te vinden. Nehalennia begeleidt en beschermt. 2. Nehalennia kent de geheimen van de diepzee Vind je een schelp of mooie steen als hij in het water ligt, maar als je hem eruit haalt blijkt hij gewoon te zijn. Het water is geheimzinnig en verbergt een wereld van bijzondere vissen, kwallen, kreeften. Nehalennia kent de geheimen van de diepzee. Als je een schelp opent vind je vaak een parelmoer pastel kleurenpalet, dat zo mooi is, als in een droom. Zeevonk of zeepaardje, of zeehond, onder water leeft een mysterieuze wereld die we gaan ontdekken. Was het oplichten van de zeevonk, het mysterie van de lichtende zee, die de schippers verwonderden en die zij voor Nehalennia zagen? 3. Nehalennia en haar hond Honden zijn trouw en vertellen hun metgezel de weg naar huis. Zij redden mensen uit het water, uit puin of ondersteunen bij epilepsie. Honden hebben speurneuzen en ruiken gevaar of mensen in nood. Zij zijn zo snel als de wind als het erop aan komt. Nehalennia is altijd met haar hond samen. 4. Nehalennia en appels Overvloed aan eten is er als je oogst. Nehalennia heeft manden vol appels en graan. Om te oogsten moet je zaaien, de grond bewerken en geduld hebben, kunnen wachten op het juiste moment. Als mensen meer zeewier zouden eten en voedsel van de zee, zoals zeekraal en lamsoor, hebben zij altijd genoeg voedsel. In zeewier algen zeekraal en lamsoor zit een stofje van voldoening. Nehalennia leefde in een tijd waar genoeg voedsel was voor iedereen. 5. Romeinse schippers en soldaten varen naar Engeland en keren terug. Romeinen reisden en veroverden tot aan de grote rivieren. De Kelten hielden niet van vechten, zij waren gastvrij of reisden gewoon verder naar het volgende land. Zodoende werd Zeeland Keltisch Romeins. De Romeinen hielden van organiseren en alles moest geordend zijn. Romeinen maakten vrienden met de plaatselijke bevolking. Zij bouwden tempels voor de plaatselijke godinnen zodat wij Nehalennia nog kennen. Als dank voor haar bescherming schonken zij haar 300 votief-altaren. De Tempel in Colijnsplaat is een kopie van de Nehalennia tempel, die in de Oosterschelde onder het zand bedolven ligt.
6 B. Historische educatie groep 5 t/m 8 Locatie evenemententerrein omgeving tempel te Colijnsplaat Het Historische programma wordt verzorgd door BAROEN en de medewerkers van LEGIO AUGUSTA SECUNDA De Romeinen komen. In de omgeving van Colijnsplaat aan de Oosterschelde bevond zich 2000 jaar geleden de belangrijke Romeinse handelsplaats Ganuenta. Van hieruit vertrokken talloze handelsschepen naar Engeland met allerlei ladingen. Aan de rand van Ganuenta stond de tempel van de godin Nehallennia. Zij was de beschermvrouwe van de zeelieden. Om een veilige overtocht te maken, brachten de zeelieden offers aan de godin. Ganuenta en de tempel verdwenen in de Oosterschelde om in 1970 weer teruggevonden te worden. Deze vondst is de belangrijkste archeologische ontdekking van Zeeland. Maar wie waren nu die Romeinen? En hoe leefden zij hier? Op het evenemententerrein in Colijnsplaat komt de tijd van de Romeinen tot leven tijdens de Week van de Oosterschelde
7 Programma BAROEN Woendag 6 september uur groep 5 t/m 8 Locatie evenemententerrein omgeving tempel te Colijnsplaat Ervaar zelf, hoe het is om in het bekendste leger ter wereld te dienen. Dus jullie barbaren denken wel even Romein te worden? Nou daarvoor moet je eerst 25 jaar het leger in om te bewijzen dat je het waard bent, en dan pas ben je Romein. Niet getreurd, bij Baroen kun je een voorproefje nemen om te kijken of het Romeinse leger wat voor je is. Zwaardvechten Hoe moet je met een gladius vechten? En dat grote zware schild waarom moet dat nou weer? Leer samen met een kameraad zwaardvechten tegen een oefenpaal: de een valt de paal aan met het zwaard, maar moet zich wel verdedigen met zijn schild,... anders krijg je klappen! En daarna ga je ook nog tegen elkaar vechten, in rijen en gelederen. Speerwerpen Maar de gladius is niet het enige wapen waar je mee moet kunnen vechten. Ook de werpspeer ofwel de "pilum" is belangrijk. Kun jij een speer werpen over iemand heen omdat je in een rijtje staat? Formaties En dan zijn er nog de formatie trainingen. Zo'n schild boven je hoofd is op momenten best handig en kan je leven redden. Wil je weten waarom?
8 Programma LEGIO AUGUSTA SECUNDA Historische educatie groep 5 t/m 8 Vrijdag 8 september uur Klassikaal Bezoek aan Romeinse kamp LEGIO AUGUSTA SECUNDA Locatie evenemententerrein omgeving tempel te Colijnsplaat Geschiedenis komt tot leven Hoe leefden de Romeinse soldaten? Wat deden ze zoal? Wat aten ze? Op deze en nog veel meer vragen geven de medewerkers van de Romeinse groep LEGIO AUGUSTA SECUNDA antwoord in hun legerkamp te Colijnsplaat. Ook verzorgen zij diverse demonstraties.
Nieuw licht op Nehalennia
Nieuw licht op Nehalennia Over een Zeeuwse Moedergodin uit de vaderlandse geschiedenis Dr. Annine E.G. van der Meer Inhoudsopgave 9 13 14 18 19 20 27 27 28 28 Woord vooraf 1 Nehalennia en de wateren 1.1
Nadere informatie100% Romeins. op zoek naar de Romein in jezelf
100% Romeins op zoek naar de Romein in jezelf 1 Wist je dat alle voorwerpen op deze tentoonstel- hoi, dit is de route, begin bij leger, dan door naar haard en huis en zo verder. dit is de 2e verdieping
Nadere informatieVoorwoord. Rome en de Romeinen
Voorwoord Rome en de Romeinen Dit verhaal speelt in Rome, ongeveer 2000 jaar geleden. Rome was toen een rijke stad, met prachtige gebouwen. Zoals paleizen voor de keizers, voor de Senaat en voor de grote
Nadere informatie3. Van wie is de kreet? 4. Wat wil Albor met het zwijntje doen?
Lees het verhaal over de Albor de jager. Albor is de jongste van de 5 jagers. De speer van Albor is van vuursteen. De jagers vinden een spoor van een hert Het spoor is vers, het hert is dichtbij. De jagers
Nadere informatieGeschiedenis hoofdstuk 3
Geschiedenis hoofdstuk 3 Romeinse rijk 500 v Christus 500 na Christus Rome de eeuwige stad : deze stad bestaat al eeuwenlang. De tijdlijn Het Romeinse rijk begint 500v Chr. En eindigt 500 na Christus.
Nadere informatieZo ver weg, zo dichtbij
Brief van een engel Sinds de dag dat ik mijn lichaam heb verlaten Heb ik geen woorden meer Enkel een gevoel dat geen lied kan vertalen Ik zal er altijd zijn voor je, in de wolken die je zullen vergezellen
Nadere informatieDOE MEE! - LESBRIEF VOOR DOCENTEN - Het is tijd voor een nieuwe vorm van herdenken.
DOE MEE! - LESBRIEF VOOR DOCENTEN - Het is tijd voor een nieuwe vorm van herdenken. DE NATIONALE JONGERENHERDENKING Op 4 mei herdenken we in aanwezigheid van het koningshuis, politici en vertegenwoordigers
Nadere informatieLesbrief bij Romeo is op Julia en Layla op Majnun
Lesbrief bij Romeo is op Julia en Layla op Majnun Inleiding: U gaat binnenkort naar Romeo is op Julia en Layla op Majnun met uw klas. Voordat u deze theatervoorstelling bezoekt, kunt u al het een en ander
Nadere informatie100% romeins. opdrachtenboekje
opdrachtenboekje schoonheid en gezondheid goden handel huis en haard leger Dit is de route van jullie groepje: Jullie beginnen bij LEGER. Ben je klaar, dan loop je door naar HUS EN HAARD. En zo verder.
Nadere informatieAntwoorden Kennismaking met de Klassieken. Thema Te wapen! Oorlog bij de Klassieken. Grieken. Vraag 1. a. Tarente, Zuid-Italië. b v. Chr.
Antwoorden Kennismaking met de Klassieken Thema Te wapen! Oorlog bij de Klassieken a. Tarente, Zuid-Italië. b. 340 330 v. Chr. Eigen antwoord leerling. De aanwezigheid van tin zorgt voor de groenige kleur
Nadere informatieSPROOKJES. THEATER Met otto, elle of izzi! SPORT EN SPEL KNUTSELEN. Voorbeeld van hoe een programma er In een GROENE week uit zou kunnen zien
Met otto, elle of izzi!... Voorbeeld van hoe een programma er In een GROENE week uit zou kunnen zien SPORT EN SPEL Iedere middag is er van alles te doen. Kijk snel wat we deze week gaan doen! Elke dag
Nadere informatieHet Nehallenia verhaal
Het Nehallenia verhaal Volgens mij is het achttien eeuwen geleden dat het druk was aan de Zeeuwse kust. We zijn terug in de Romeinse tijd in Colijnsplaat. Hier en daar staan bouwsels van vlechtwerk en
Nadere informatieOpwindende ontdekkingen in oud-oosterhout! Wo uter is
rcheobode Opwindende ontdekkingen in oud-oosterhout! Wo uter is archeoloog. Hij hoort bij de groep archeologen die nu aan het opgraven is in Oosterhout in het gebied Vrachelen. Daar wordt over een jaar
Nadere informatieKijk uit! Pas OP! LEERlingenblad van:... speurles. basisonderwijs groep 4, 5 & 6
LEERlingenblad van:... Kijk uit! Pas OP! speurles basisonderwijs groep 4, 5 & 6 weetje Professoren hebben uitgerekend dat er op de aarde 1.386.000.000.000.000.000.000 liter water is. 2 Kijk uit! Loop jij
Nadere informatieProject Prehistorie, Grieken en Romeinen ABC
Project Prehistorie, Grieken en Romeinen ABC Week 1ABC: Algemeen Info: Prehistorie De geschiedenis in Nederland begint al heel lang geleden. Lang voordat de Romeinen in Nederland kwamen, waren er al mensen.
Nadere informatieDe Romeinen. CC Naamsvermelding 3.0 Nederland licentie. http://maken.wikiwijs.nl/40999
Auteur Laatst gewijzigd Licentie Webadres Wassink 16 January 2013 CC Naamsvermelding 3.0 Nederland licentie http://maken.wikiwijs.nl/40999 Dit lesmateriaal is gemaakt met Wikiwijsleermiddelenplein. Wikiwijsleermiddelenplein
Nadere informatieJEZUS LEERT OOK MIJ BIDDEN. Onzevader in eerste communievoorbereiding
JEZUS LEERT OOK MIJ BIDDEN Onzevader in de voorbereiding op de eerste communie Onzevader in eerste communievoorbereiding Doelgroep: Kinderen die zich voorbereiden op de eerste communie Doelstelling: Met
Nadere informatieRegels voor het geven.
Les 4: Geven. Als je in God gelooft, hou je niet alles wat je krijgt voor jezelf. Zo heeft God het niet bedoeld. Alles wat we hebben is van God, niet van onszelf. Wij moeten goed omgaan met wat Hij ons
Nadere informatieKastelen in Nederland
Kastelen in Nederland J In ons land staan veel kastelen. Meer dan honderd. De meeste van die kastelen staan in het water. Bijvoorbeeld midden in een meer of een heel grote vijver. Als er geen water was,
Nadere informatieSINTE-WATTE? SINTE-METTE! Voorleestekst
SINTE-WATTE? SINTE-METTE! Voorleestekst 1 2 SINTE-WATTE? SINTE-METTE! Voorleestekst Simon en Anne zijn pas verhuisd. Ze wonen nu in Mechelen. De stad ziet er heel leuk uit en hun nieuwe huis is super.
Nadere informatieVan barbaarse broek tot extravagante hoed Workshop met begeleid bezoek aan SteM
Van barbaarse broek tot extravagante hoed Workshop met begeleid bezoek aan SteM Doordenkertjes & speurwerk voor in de klas - Opdrachten in SteM - Hoedenshow - ************* Waarom dragen we kleding en
Nadere informatieToen ik op pelgrimstocht ging en in mijn reisgenoten de Ander ontmoette.
Welkom Lieve vrienden, bekenden, nieuwe gezichten, Welkom in deze Zwanenhofviering. In onze Tijd van leven heeft ieder van u ervoor gekozen op deze zondagmorgen hier te komen. Met alles wat ons leven ons
Nadere informatieSinte-watte?! Sinte-Mette! Voorleestekst
Sinte-watte?! Sinte-Mette! Voorleestekst Sinte-Mette Sinte-watte?! Sinte-Mette! 1 2 1 2 Simon en Anne zijn pas verhuisd. Ze wonen nu in Mechelen. De stad ziet er heel leuk uit en hun nieuwe huis is super.
Nadere informatieLEESTIP. Speel- & Leerbrief JULI 2015 1. Marja Baeten. Pedagogisch kader kindercentra 0-4 jaar SPELEN MET WATER! JULI 2015.
Pedagogisch werken met plezier s Speel- & Leerbrief JULI 2015 SPELEN MET WATER! Water: het kost bijna niets, het is bijna overal en het is zo heerlijk verfrissend in de zomer! Kortom, een prima speelmateriaal
Nadere informatieDagje naar zee. Yosei
Zandvoort We gingen met school een schoolreisje doen. We gingen naar Zandvoort met de bus. Het was een uur rijden. Kwart over tien eindelijk we zijn er. Toen ging ik met mijn groepje opdrachten doen. Het
Nadere informatieVan barbaarse broek tot extravagante hoed Workshop met begeleid bezoek aan SteM
Van barbaarse broek tot extravagante hoed Workshop met begeleid bezoek aan SteM Doordenkertjes & speurwerk voor in de klas Opdrachten in SteM Hoedenshow ************* Waarom dragen we kleding en sieraden?
Nadere informatieVerslag Geschiedenis De Grieken
Verslag Geschiedenis De Grieken Verslag door een scholier 902 woorden 3 januari 2018 0 keer beoordeeld Vak Geschiedenis De Grieken Annabel van der Geer H1B Voorwoord Ik ga vertellen over de cultuur, politiek
Nadere informatieExodus 17,1-7 - Water uit de rots voor mensen met een kort lontje
Exodus 17,1-7 - Water uit de rots voor mensen met een kort lontje Aangepaste dienst Liturgie Voor de dienst speelt de band drie liederen Opwekking 11 Er is een Heer Opwekking 277 Machtig God, sterke Rots
Nadere informatieDe grote familie. Foto s van het materiaal
De grote familie Focus van dit verhaal De focus in dit verhaal ligt bij God en het volk van God (Genesis 12 15, 24). Dit verhaal is één van de heilige verhalen en behoort tot de Kernpresentatie. Lesdoelen
Nadere informatieBegrippen. mammoet Een dier uit de prehistorie. Een mammoet leek op een grote harige olifant. jagers
ijstijd De tijd dat Nederland onder een laag ijs lag. mammoet Een dier uit de prehistorie. Een mammoet leek op een grote harige olifant. jagers Mensen die zochten naar dieren om ze te vangen en op te eten.
Nadere informatieLicht Een vertelling
Monique van der Zanden Licht Een vertelling Eerste druk maart 2017 Zanden, Monique van der Licht ; Een vertelling / Monique van der Zanden Vortum-Mullem: De Wereldboom ISBN 978 94 91748 57 8 NUR 728 en
Nadere informatieVISSEN 1 GROEP 1-2. Kort en lang. Visje. Bron: Alma ten Bruin. Benodigdheden: CD: Water Liedbladen Bijlage 1 Vis Bubbelis
VISSEN 1 GROEP 1-2 Kort en lang Visje Bron: Alma ten Bruin Benodigdheden: CD: Water Liedbladen Bijlage 1 Vis Bubbelis Voorbereiding: CD Water maken en klaarleggen. Cd speler klaarzetten. Het instuderen
Nadere informatieDocentenhandleiding Educatieprogramma
Docentenhandleiding Educatieprogramma Hoe, wat & waar Primair Onderwijs groep 3 t/m 6 Inhoud Het Dordrechts Museum..p.3 Algemene doelstelling programma...p.3 Aansluiting bij kerndoelen. p.3,4 Programma:Hoe,
Nadere informatieMini s bij de Romeinen
Na de zomervakantie neemt Kids Lodge uw kind mee terug in de tijd, we reizen we terug in de tijd naar de tijd van de Romeinen (van 7 september tot/m 16 oktober). Mini s bij de Romeinen Maandag: Kids natuur
Nadere informatiekids en de Bijbel voorlezen of zelf lezen, samen bidden, kleuren, puzzelen en knutselen
kids en de Bijbel voorlezen of zelf lezen, samen bidden, kleuren, puzzelen en knutselen Verhalen die de Here Jezus als kind hoorde: David, Saul en Jonatan Nadat hij Goliat had verslagen en de Filistijnen
Nadere informatieOrde van dienst Hervormde Gemeente te Sellingen
Gezamenlijke overstapdienst van Solid Kids Zondag 9 juli 2016 Thema: Gebruik wat je hebt Afscheid van Lotte, Margriet en Chris Welkom en mededelingen Openingslied psalm 84a: 1, 3, 5 Wat hou ik van uw huis
Nadere informatieMaak hier de gaatjes voor in je multomap. Leerlingenboekje WELKOM BIJ DE ROMEINEN. Dit boekje is van
Maak hier de gaatjes voor in je multomap Leerlingenboekje WELKOM BIJ DE ROMEINEN _ Dit boekje is van Welkom bij de Romeinen! In Welkom bij de Romeinen maak je kennis met het Romeinse leven. Je zult merken
Nadere informatiekunstlessen voor het primair onderwijs
2013 2015 kunstlessen voor het primair onderwijs kunst gaat over nu over jou en over mij In kunst kan en mag bijna alles. Je kunt het zo gek niet bedenken of je kunt het maken. Met kunst kun je dromen
Nadere informatieTuin van Heden 3 en 4 Werken met kunst in de paasperiode. Kernles 1: Kunstenaar, wat vertel je mij?
Tuin van Heden 3 en 4 Werken met kunst in de paasperiode Opmerking vooraf: Voor de uitwerking van deze lessen hebben we doelen gehaald uit verschillende thema s van de betreffende graad. Na elk doel verwijzen
Nadere informatie~Toon Hermans VRIEND. ~Bas Rompa Ik zie op het perron twee mensen lekker kussen. Er klinkt een schril gefluit. Dat zit er even tussen.
GEDICHTEN EERSTEJAARS Portfolio 2013-2014 ~Toon Hermans VRIEND Je hebt iemand nodig, stil en oprecht, die als het erop aan komt voor je bidt of voor je vecht. Pas als je iemand hebt, die met je lacht en
Nadere informatieDe Romeinen. Wie waren de Romeinen?
De Romeinen Wie waren de Romeinen? Lang voor de Romeinen naar ons land kwamen, woonden ze in een kleine staat rond de stad Rome. Vanaf 500 voor Christus begonnen de Romeinen met gebiedsuitbreiding. Als
Nadere informatieIk laat je ontdekken hoe de mensen hier vroeger leefden. En je leert over de omgeving; over de grond, de bomen en de beestjes.
HALLO! IK BEN EDDY DE EGEL. VANDAAG NEEM IK JE MEE OP ONTDEKKING IN DE SPITKEET! WIJ EGELS SCHARRELEN AL HEEL LANG TUSSEN DE MENSEN. MEESTAL ZIE JE ONS NIET MAAR WIJ ZIEN VAN ALLES! Ik laat je ontdekken
Nadere informatieOp weg met Jezus. eerste communieproject. Hoofdstuk 7 Delen maakt blij. H. Theobaldusparochie, Overloon
Op weg met Jezus eerste communieproject H. Theobaldusparochie, Overloon Hoofdstuk 7 Delen maakt blij Eerste communieproject "Op weg met Jezus" hoofdstuk 7 blz. 1 Als je niet wilt delen krijg je ruzie.
Nadere informatieMelkweg. Een dagje ouder. Lezen van Alfa A naar Alfa B. Ouder worden
Melkweg Lezen van Alfa A naar Alfa B Een dagje ouder Ouder worden Colofon Melkweg Lezen van Alfa A naar Alfa B: Een dagje ouder, 2013 Auteurs: Merel Borgesius Kaatje Dalderop Willemijn Stockmann Dit katern
Nadere informatieReizen in de tijd Leren van de plek waar je opgroeit. Leeswijzer bij www.reizenindetijd.nl KUNSTHUIS
Leeswijzer bij www.reizenindetijd.nl Reizen in de tijd Leren van de plek waar je opgroeit Reizen in de Tijd is een doorlopende leerlijn cultuuronderwijs. De activiteiten gaan over de leerlingen en de plek
Nadere informatieIN DE LAGE LANDEN. Uitgeverij Ploegsma Amsterdam
IN DE LAGE LANDEN Uitgeverij Ploegsma Amsterdam Deze ZWAAR GEHEIME papyrusrollen zijn van Nurdius Maximus uit Rome. VERBODEN TE LEZEN. Ma en Pa Mijn beste vriend, Linos Gisila van de barbaarse stam De
Nadere informatieIn het oude Rome De stad Rome
In het oude Rome De stad Rome In het oude Rome De stad Rome is héél oud. De stad bestaat al meer dan tweeduizend jaar. Rome was de hoofdstad van het grote Romeinse rijk. De mensen die naar Rome kwamen,
Nadere informatieZOEK HET UIT! KinderBijbelKeet-week Grote Kerk Hilversum. 28 tot en met 31 augustus. dit boekje is van:.
ZOEK HET UIT! KinderBijbelKeet-week 2018 28 tot en met 31 augustus Grote Kerk Hilversum dit boekje is van:. Themalied Couplet 1: Ik heb gehoord, van een man, Die een storm stoppen kan. Die een storm stoppen
Nadere informatieKunsteducatie projecten primair onderwijs Utrecht. Een stevige basis voor cultuurparticipatie
Kunsteducatie projecten primair onderwijs Utrecht Een stevige basis voor cultuurparticipatie inhoudsopgave Voorwoord 5 1 Schoolabonnement 7 2 Kunstprojecten voor alle groepen 9 3 Kunsteducatieproject voor
Nadere informatieInhoud. Thema 5.1 Jagers en boeren 3. Thema 5.2 Grieken en Romeinen 6. Thema 5.3 Monniken en ridders 9. Thema 5.4 Steden en staten 12.
Inhoud Thema 5.1 Jagers en boeren 3 Thema 5.2 Grieken en Romeinen 6 Thema 5.3 Monniken en ridders 9 Thema 5.4 Steden en staten 12 Eigentijds Eigentijds Toets Thema 5.1 Jagers en boeren 1. Rondtrekken 3.
Nadere informatieDe IJzertijd (van 800 tot 12 voor Christus).
De IJzertijd (van 800 tot 12 voor Christus). 1 En toen was er IJzer! Dat moeten de boeren aan het eind van de Bronstijd 2 hebben gezegd. Er is een metaal gevonden dat iedereen kan gebruiken. Brons 3 was
Nadere informatie1 In het begin. In het begin leefde alleen God. De Heere God is er altijd geweest. En Hij maakte de hemel en de aarde.
1 In het begin GENESIS 1:1-25 In het begin leefde alleen God. De Heere God is er altijd geweest. En Hij maakte de hemel en de aarde. De aarde is nat en donker. God wil van de aarde iets heel moois maken.
Nadere informatieWie ben jij & wie ben ik?
Docentenhandleiding Wie ben jij & wie ben ik? Groep 6 t/m 8 Beste docent, Wat leuk dat u met uw groep binnenkort naar Museum Catharijneconvent komt om deel te nemen aan het programma Wie ben jij & wie
Nadere informatieLesbrief. Ets-beest (2+) Katrina Brown & Han Buhrs Engeland
Lesbrief Ets-beest (2+) Katrina Brown & Han Buhrs Engeland Ets-beest is een voorstelling voor en met een jong publiek. Op een groot vel papier worden lijnen van beweging, geluid en houtskool gemaakt -
Nadere informatieMultatuli Saïdjah en Adinda Het beroemde liefdesverhaal uit Max Havelaar
Multatuli Saïdjah en Adinda Het beroemde liefdesverhaal uit Max Havelaar Lesbrief voor docenten en cursisten Gemaakt door Margreet Salomons en Hank Gronheid Kenniscentrum Alfabetisering Nederlandssprekenden,
Nadere informatieZand erover. verzoeningsviering voor de tweede graad. VAN IN 2013 Tuin van Heden.nu - Viering
Zand erover verzoeningsviering voor de tweede graad Zand erover Verzoeningsviering voor de tweede graad Vooraf in de klas Wat heb je nodig? - twee grote bladen papier, schrijf op het eerste blad het kernwoord
Nadere informatieOrde van dienst Hervormde Gemeente te Sellingen
Orde van Dienst Kerk en Schooldienst Zondag 15 oktober 2017 Predikant: Organist: Pianist: Met medewerking van: ds. Klaas Meijer en ds. Bram Verduijn Margriet Withaar Gea Wolters alle kinderen en leerkrachten
Nadere informatie2013-2014. groepsnieuws oktober 2013
2013-2014 groepsnieuws oktober 2013 We zijn vanaf de zomervakantie tot de herfstvakantie goed bezig geweest met zijn allen. We hebben veel aan de Vreedzame School gedaan. Samen afspraken gemaakt over hoe
Nadere informatieSkeletpuzzel. Activiteit in de klas Docentblad
Skeletpuzzel Activiteit in de klas Docentblad Doelgroep: voortgezet onderwijs Duur activiteit: 45 minuten Doelen: De leerlingen redeneren en leggen hun argumentatie uit aan anderen; De leerlingen ervaren
Nadere informatieTIJDREIZIGERS speelbos nieuw wulven Houten
TIJDREIZIGERS speelbos nieuw wulven Houten Eén van de twee granieten loopstenen van 2 x 3m, met plattegrond van de omgeving. tijdreizigers Eric Klarenbeek en Maartje Dros hebben een serie ontwerpen gerealiseerd
Nadere informatieDe exodus. Foto s van het materiaal
De exodus Focus van dit verhaal De focus van dit verhaal ligt bij de uittocht van het volk van God (Exodus 11:1 15:21). Het verhaal is één van de heilige verhalen en behoort tot de kernpresentatie. Lesdoelen
Nadere informatieBeertje Anders. Lief zijn voor elkaar. Afspraak 2
Beertje Anders Lief zijn voor elkaar. Afspraak 2 H. Vos Beertje Anders Wat zonlicht is voor bloemen, is een glimlach voor een beer. Beertje Anders en Beertje Bruin gaan bij oma spelen. Het was maar even
Nadere informatieJohanna Kruit. Gedichten, geïnspireerd door bomen. Geheimen
1 Gedichten, geïnspireerd door bomen Geheimen In het donker huizen bomen die overdag gewoner zijn. Wij slaan de bochten van een pad mee om en gaan, ontkomen aan het licht af op geheimen.kleine geluiden
Nadere informatie14 God ging steeds voor hen uit, overdag in een wolk, s nachts in licht en vuur.
Psalmen Psalm 78 1 Een lied van Asaf. De lessen van het verleden Luister allemaal naar mijn woorden. Luister goed, want ik wil jullie iets leren. 2 Wijze woorden wil ik spreken, wijze woorden over het
Nadere informatieAardewerken pot Vraag: hoe weet de onderzoeker hoe oud het voorwerp is?... Munten Vraag: hoe weet de onderzoeker hoe oud het voorwerp is?...
WERKBLAD 1 HET WERK VAN DE ARCHEOLOOG Kruis aan welk materiaal jij met je groepje onderzoekt. Bekijk de film en zoek het antwoord op de vraag. Aardewerken pot Vraag: hoe weet de onderzoeker hoe oud het
Nadere informatieWijchense Molen. Lesbrief
Wijchense Molen Lesbrief Lesbrief de Wijchense Molen Inleiding In het kader van het bezoek aan Wijchense Molen is deze lessenserie ontwikkeld. Tijdens het project maken de leerlingen kennis met de molen
Nadere informatieOp de begraafplaats van de Heerlerbaan, 24 maart Lieve familie en vrienden en vriendinnen
Op de begraafplaats van de Heerlerbaan, 24 maart 2012 Lieve familie en vrienden en vriendinnen We hebben de urn met de as van Hilde bij ons. om haar te gaan begraven zodat we een dierbaar plekje hebben.
Nadere informatieOnder onze voeten Schoolbezoek Min40Celsius. Lesbrief
Onder onze voeten Schoolbezoek Min40Celsius Lesbrief Lesbrief Onder onze voeten U gaat met uw klas een bezoek brengen aan Min40Celsius, aan de hand van deze lesbrief kunt het bezoek (kort) voorbereiden.
Nadere informatieBijlage 6: Schetsbordverhaal Zacheüs
Bijlage 6: Schetsbordverhaal Zacheüs 31 oktober 2010 Zacheüs Ellen Zuijdwegt-Dronkers Van dit verhaal is een schetsbord verhaal gemaakt Dit is tekenen of schilderen terwijl je vertelt. Dit kan heel eenvoudig
Nadere informatie(t)op survival. Zondag 3 september. Voorganger: Ds. Jan Hermes Medewerking: vrijwilligers en kinderen van de VBW
(t)op survival Zondag 3 september Voorganger: Ds. Jan Hermes Medewerking: vrijwilligers en kinderen van de VBW Welkom Zingen: Kom in de kring Kom in de kring van Gods gezin, geef mij een hand en kom, want
Nadere informatieBrandaan samenvatting groep 7
Brandaan samenvatting groep 7 Mijn Malmberg Thema 1 Egypte Samenvatting De Nijl Egypte bestaat voor het grootste deel uit woestijn. Dwars door de woestijn stroomt de rivier de Nijl. Door de Nijl kende
Nadere informatieThe Lake - augustus/september 2018
The Lake - augustus/september 2018 Lieve mensen, Wat een bijzondere tijd hebben we hier in Zambia. We gaan nog een aantal dagen genieten van het Zambiaanse leven en dan gaan we weer richting Zuid-Afrika.
Nadere informatieSoorten bronnen hv123. CC Naamsvermelding-GelijkDelen 3.0 Nederland licentie. http://maken.wikiwijs.nl/62210
Auteur VO-content Laatst gewijzigd 25 June 2015 Licentie CC Naamsvermelding-GelijkDelen 3.0 Nederland licentie Webadres http://maken.wikiwijs.nl/62210 Dit lesmateriaal is gemaakt met Wikiwijsleermiddelenplein.
Nadere informatieWIE IS HET? Wie is het? KIJKEN SAMENWERKEN NADENKEN WETEN. Expertisecentrum Kunsttheorie Primair Onderwijs www.expertisecentrum-kunsttheorie-po.
WIE IS HET? Expertisecentrum Kunsttheorie Primair Onderwijs Wie is het? Een opdracht voor groep 4 of 5 gericht op goed leren kijken Leerlingen werken in duo s samen en proberen door goed te kijken en gerichte
Nadere informatieLeerkrachtenhandleiding Peperduur
Leerkrachtenhandleiding Peperduur Geachte mevrouw/meneer, Voor u ligt de leerkrachtenhandleiding bij het onderwijsprogramma Peperduur. In deze handleiding vindt u informatie over het museumbezoek. Het
Nadere informatiedoekaart: HET MUSEUM (afspraken)
doekaart: HET MUSEUM (afspraken) doekaart: HET MUSEUM (afspraken) Een museum is een plek waar kunst bewaard wordt en getoond. Aan de muur hangen schilderijen, in vitrines liggen voorwerpen en op sokkels
Nadere informatieHunebedden de steentijd
Deze les hoort bij het prentenboek Het grote bouwwerk, geschreven door Rian Visser in de serie Terugblikken van Uitgeverij Delubas. Met tekeningen van Irene Goede. Doel: leerlingen bekend maken met hunebedden
Nadere informatieSoorten bronnen hv123. CC Naamsvermelding-GelijkDelen 3.0 Nederland licentie.
Auteur VO-content Laatst gewijzigd 03 October 2016 Licentie CC Naamsvermelding-GelijkDelen 3.0 Nederland licentie Webadres http://maken.wikiwijs.nl/62210 Dit lesmateriaal is gemaakt met Wikiwijs Maken
Nadere informatie* = Hallo in het Latijn (de taal van de Romeinen). Het Romeinse Rijk
Grieken en Romeinen LES 2 DE ROMEINEN JE LEERT hoe het Romeinse leger werkt; dat wegen belangrijk zijn voor de Romeinen; hoe Romeinen wonen. 5000 jaar * = Hallo in het Latijn (de taal van de Romeinen).
Nadere informatieVertrouwen. Jeugddienst zondag 12 februari Organist: Irma Zuur Pianist: Tinie van der Stelt Georganiseerd door: Jeugdkerk
Jeugddienst zondag 12 februari 2017 Organist: Irma Zuur Pianist: Tinie van der Stelt Georganiseerd door: Jeugdkerk Aansteken kaars jeugdkerk Kaarswens Zingen: Lied 23B De Heer is mijn herder vers 1, 2
Nadere informatieMaandag. God is toch sterker
Gezinsdagboek Biddag 2018 Maandag God is toch sterker Bijbel lezen Leesvraag: Wat doet de koning met de brief? Lees samen: 2 Koningen 19: 14-19 Het is oorlog. Oorlog is iets verschrikkelijks. Jeruzalem
Nadere informatieDocentenhandleiding Educatieprogramma
Docentenhandleiding Educatieprogramma Met blingbling het verleden in' horende bij de tentoonstelling Het oudste goud van de wereld. Schatten uit Varna. Primair Onderwijs groep 6 t/m 8 Inhoud Het Dordrechts
Nadere informatieBijbel voor Kinderen. presenteert DANIËL DE GEVANGENE
Bijbel voor Kinderen presenteert DANIËL DE GEVANGENE Geschreven door: Edward Hughes Illustraties door: Jonathan Hay Aangepast door: Mary-Anne S. Vertaald door: Erna van Barneveld Geproduceerd door: Bible
Nadere informatieVan barbaarse broek tot extravagante hoed
Van barbaarse broek tot extravagante hoed V.U.: Annemie Charlier - Grote Markt 1-9100 Sint-Niklaas Workshop met begeleid bezoek in SteM Doordenkertjes en speurwerk voor in de klas - Opdrachten in SteM
Nadere informatieinhoud Zee, strand en duin 1. Zand 2. Zon en wind 3. Het duin 4. Dieren in het duin 5. Eb en vloed 6. De jutter 7. Schelpen 8.
Zee, strand en duin inhoud Zee, strand en duin 3 1. Zand 4 2. Zon en wind 5 3. Het duin 6 4. Dieren in het duin 7 5. Eb en vloed 8 6. De jutter 9 7. Schelpen 10 8. De zeehond 11 9. Naar het strand 12 10.
Nadere informatieBaalderdienst Zondag 6 november 2016
Baalderdienst Zondag 6 november 2016 Welkom! Wie durft 1 Orde voor de Baalderdienst Voorganger: Muziek: Organist: ds. Wim van der Wel de-nu-je-onderweg-band Bert Slijkhuis Voor de dienst: Muziek Welkomstwoord
Nadere informatieBESTE DOCENT DE VOORSTELLING
BESTE DOCENT Binnenkort gaan jullie kijken naar de voorstelling Mannetjes met plannetjes van Onder het Buro. In deze lesbrief vindt u wat achtergrond informatie over de voorstelling en inspirerende opdrachten
Nadere informatieIk ben de voet, en ik loop heel goed.
Eén lliichaam, velle lleden Ik ben de voet, en ik loop heel goed. www.bijbelidee.nl (( voorbeelld )) Eén lliichaam, velle lleden Voorbereiding Op het werkblad staan een oor, mond, oog, neus, hand,voet,
Nadere informatieKinderboekenweek 2012 Hallo wereld!
Naam: Kinderboekenweek 2012 Hallo wereld! Elk jaar hebben we een kinderboekenweek. Dit is al sinds 1955 zo. Dat zijn al heel veel jaren. Elke kinderboekenweek duurt 10 dagen. Dit jaar valt deze week in
Nadere informatiePROGRAMMABOEKJE BREDE SCHOOL GORTER ACADEMIE
PROGRAMMABOEKJE BREDE SCHOOL GORTER ACADEMIE BREDE SCHOOLACTIVITEITEN SCHOOLJAAR 2014/2015 Blok 1 Voorwoord Voor jullie ligt het programma van de Brede schoolactiviteiten, voor schooljaar 2014/2015 De
Nadere informatieWant wat betekent die grote hoeveelheid zwerfafval voor de natuur, de dieren en de mensen?
Wereldschool lesdeal Zwerfafval groep 4 t/m 6 De familie Kooijman is in augustus vertrokken met de camper om de wereld bewust te maken van het grote zwerfafval probleem. Tijdens hun rondreis ruimen ze
Nadere informatieOosterschelde. Doeboekje
Oosterschelde Doeboekje Van: Doen Zwemmend Blaaswier Nodig: emmertje Op de blaadjes van het blaaswier zie je allemaal bolletjes. Deze zijn gevuld met lucht. Daardoor kan het blaaswier goed blijven drijven
Nadere informatieWelkom in de morgendienst van zondag 23 oktober 2016 Afsluiting Vakantie Bijbel Club Voorganger : ds. Hanneke Paas Muzikale medewerking : Rikus
Welkom in de morgendienst van zondag 23 oktober 2016 Afsluiting Vakantie Bijbel Club Voorganger : ds. Hanneke Paas Muzikale medewerking : Rikus Schippers en band Ouderling van dienst : Petra Jansen Thema
Nadere informatieKerstviering Kleuters
Kerstviering Kleuters welkom Welkom, welkom, dit is het moment om de dag te vieren. Welkom, welkom, dit is het moment; goed dat jij er bent. Er staat een kaarsje en het brandt, het glimlacht naar ons allen,
Nadere informatieKinderboekenweekprogramma. Wie ben jij & wie ben ik? Docentenhandleiding
Kinderboekenweekprogramma Docentenhandleiding Wie Groep ben jij & 6 wie t/m ben ik? 8 1 Utrecht, 2016 Beste docent, Wat leuk dat u met uw groep binnenkort naar Museum Catharijneconvent komt om deel te
Nadere informatieSchool- Kerk- en Gezinsdienst 13 november 2016, it Ljochtbeaken
School- Kerk- en Gezinsdienst 13 november 2016, it Ljochtbeaken Thema: Een steuntje in de rug Muziek Lied voor de dienst: Dank u voor deze nieuwe morgen (lied 218) Woord van welkom Zingen: Goedemorgen,
Nadere informatieBodemdiertjes. groep 5 en 6 uitvoering door leerkracht uitleentermijn 3 weken periode najaar
Bodemdiertjes Middenbouw Op ontdekking in de natuur en opdrachtjes uitvoeren in de klas of in de buurt van de school. Je kunt direct aan de slag met het materiaal uit deze leskisten. groep 5 en 6 periode
Nadere informatieZondag 30 juni Liederen en lezingen tijdens deze dienst: Lied 848 Lied 221 Lied 299J Lied 416 Lied 304
Voorganger: ds. G.H. Olsman Ouderling van dienst:? Zondag 30 juni 2019 Organist: Erik Nijzink KND: Hilde Rotmensen Liederen en lezingen tijdens deze dienst: Lied 848 Lied 221 Lied 299J Lied 416 Lied 304
Nadere informatieExtra: Waarom hebben mensen paarden
Extra: Waarom hebben mensen paarden In dit extra hoofdstuk leer je: Dat mensen paarden houden met een bepaald doel. Met welk doel mensen vroeger paarden hielden. Waarom mensen nu paarden hebben. Inleiding
Nadere informatieDeze activiteit MOET worden voorbereid op school, anders kunnen de opdrachten tijdens de excursie niet uitgevoerd worden.
VOORBEREIDING Mens in De Maashorst Deze activiteit MOET worden voorbereid op school, anders kunnen de opdrachten tijdens de excursie niet uitgevoerd worden. De activiteit leert leerlingen wat de rol is
Nadere informatie