Wijchense Molen. Lesbrief

Transcriptie

1 Wijchense Molen Lesbrief

2 Lesbrief de Wijchense Molen Inleiding In het kader van het bezoek aan Wijchense Molen is deze lessenserie ontwikkeld. Tijdens het project maken de leerlingen kennis met de molen en met het proces van brood maken. De plaats van de molen in dit proces staat centraal: wat doet een molenaar? Hoe werkt een molen? En waar wordt de molen voor gebruikt? Dat zijn vragen die beantwoord zullen worden, gedurende dit project. Inhoud Dit is de voorbereidende lesbrief. Deze dient als uitgangspunt voorafgaand aan het bezoek aan de molen in Wijchen. De leerlingen beginnen met het startpunt van het proces, namelijk bij het graan van de boer. Daarna volgt er een introductie op het malen van het graan in de molen. Tijdens het bezoek weten de leerlingen dus al het een en ander van de molen. De lessenserie bestaat uit twee lessen van een half uur, maar kan ook in één keer gegeven worden. Doel Het doel van het project is het bezoek aan de molen te verrijken door het proces te laten zien waarin de molen een essentiële rol speelt. Leerlingen krijgen inzicht in het proces van het brood maken en de functie van de molen en het malen daarin. Daarnaast is ervaring en verbeelding een belangrijk element in het project. Door te voelen, te malen en aan de hand van afbeeldingen wordt het leerproces geoptimaliseerd. Doelgroep Leerlingen van groep vier. Kerndoelen Kunstzinnige Oriëntatie: Kerndoel 56: De leerlingen verwerven enige kennis over en krijgen waardering voor aspecten van cultureel erfgoed

3 Docentenhandleiding: Les 1 30 minuten Benodigde materialen: werkboekje voor elke leerling, 1 bruin brood, digibord Maak de kinderen enthousiast over het project. Begin met een kringgesprek over brood. Vragen daarbij kunnen zijn: Wanneer eet je brood? Bij het ontbijt en lunch? Wat smeer jij het liefst op de boterham? Waarom eten we eigenlijk brood? Welke soorten brood ken jij allemaal? Hoeveel boterhammen eet jij op een dag? Waar kan je allemaal brood kopen? Waar wordt brood van gemaakt? Deel de werkboekjes voor de kinderen uit. Lees samen de inleiding en laat ze opdracht 1 maken. Geef de kinderen allemaal een bruine boterham. Laat ze eens goed hierna kijken. Zien ze de vliesjes van de tarwekorrel zitten. Bekijk de korst van de boterham. Zitten hier misschien zaden op? Zien de leerlingen dat het brood erg luchtig is (er zitten gaatjes in). Vertel dat veel brood van tarwe wordt gemaakt. Laat de graankorrels aan de kinderen zien. Vertel dat het tarwe op het land van de boer groeit. Lees de tekst en maak opdracht 2. Wanneer je beschikt over een digibord in de klas, bekijk dan het filmpje op de Beeldbank van SchoolTV. Lees samen de tekst en maak vraag 3. Les 2 30 minuten Benodigde materialen: vijzel, broodbakmachine, digibord, theezeefje U kunt vooraf gratis een zakje graan halen op de molen, om te demonstreren. Herhaal kort de stof die behandeld is in de eerste les. Lees vervolgens de tekst en maak vraag 4. Bekijk het volgende filmpje: Lees samen de tekst en laat vraag 5 maken. Wanneer je over een vijzel beschikt kan je de leerlingen laten zien dat je graan kan vermalen tot meel. In de molen wordt dit gedaan tussen twee molenstenen. Van het meel kan je bruinbrood maken (overige ingrediënten worden buiten beschouwen gelaten). Wanneer je de vliesjes (bijvoorbeeld met een theezeefje) eruit haalt dan houd je bloem over. Hiervan maakt de bakker witbrood. Lees verder en laat de kinderen vraag 6 maken. Foute antwoorden zijn (hagelslag, chips en kaas). Lees verder en bereidt de kinderen voor op het bezoek bij de molen. Vertel dat de kinderen goed naar de molenaar moeten luisteren en nergens zomaar aan mogen zitten. Na het bezoek aan de molen kan je met de kinderen een kringgesprek houden. Laat ze ervaringen uitwisselen, wat hebben ze gezien en wat hebben ze geleerd. Bak met behulp van een broodbakmachine een heerlijk brood in de klas. Het meel hiervoor kun je in de molen kopen.

4

5 Elke dag eet je flink wat boterhammen. We gaan eens kijken wat er allemaal gebeurt voor jij je boterham op tafel krijgt. Opdracht 1 Hoeveel boterhammen eet je per dag? Wat smeer jij het liefst op je brood? De boer zaait in de lente de tarwe op hele grote velden. De tarwe gaat groeien en groeien. Iedere dag gaat de boer kijken naar zijn tarwe. Na een tijdje komen in de plantjes aren. In de aren zitten de mooie tarwekorrels. Het graan. Kijk maar eens op het plaatje. Zie je de korrels al zitten. Opdracht 2 Kleur de graankorrels geel. Nu is het tarwe rijp. De tarwe wordt nu met een grote machine van het land gehaald. De korrels vallen dan in zakken. De aar van een tarweplant

6 Van graan tot meel Van de tarwekorrels kan de bakker geen brood bakken. De korrels moeten eerst worden vermalen. Dat gebeurt in een grote fabriek. Vroeger gebeurde dat in de molen. De boeren brachten hun graan naar de molenaar. De Wijchense Molen is al meer dan 200 jaar oud. Hieronder een fotokaart uit het jaar 1930! Als er wind is, kunnen de wieken draaien. Binnen in de molen draaien stangen en wielen mee. De zware zakken graan moeten naar boven in de molen. Het ophijsen van de zakken graan gebeurt zelfs met de wind! Opdracht 3: Vind jij de wind sterk? Ja/ Nee, want Opdracht 4: Wat weet je al van een molen? Vul de goede woorden in de zin. Kies uit: wieken zeilen fabriek touw - wielen De molen is een oude. Als het hard waait, draaien buiten de rond. Op de wieken zitten bruine. In de molen gaan dan draaien. De molenaar kan de wieken ook stil zetten. Hij trekt dan aan een.

7 De binnenkant van de molen De wieken van de molen vangen veel wind. Als het hard waait draaien buiten de grote wieken (1). Maar binnen in de molen begint er van alles mee te draaien. In de molen zitten veel tandwielen ( ), die rond beginnen te draaien. Tandwielen in de molen

8 De grote molenstenen (14) komen in beweging. De molenaar stopt het graan in een grote bak. Het graan komt tussen de twee molenstenen. Het graan wordt nu gemalen. Opdracht 6: Kleur de twee molenstenen grijs. De bak voor het graan kleur je geel. Tussen de stenen wordt het graan kapot gemaakt, het wordt nu meel. De molenaar vangt het meel in zakken op. Het werk van de molenaar zit erop. De zakken meel kunnen nu naar de bakker toe. Hij bakt er brood van. Opdracht 7 Wat kun je allemaal van meel maken? Kruis het goede hokje aan. wel niet brood hagelslag taart pannenkoeken chips koek kaas pizza

9 De taal van de wieken Met de stand van de wieken wil de molenaar iets vertellen. Vroeger hadden de mensen geen auto of telefoon. Als er iets aan de hand was zagen de mensen dat aan de wieken. rust vakantie feest overlijden Op bezoek Jullie klas gaat een bezoek brengen aan de Wijchense Molen. De molenaar wil je graag laten zien hoe de molen werkt. In de molen kun je spullen van vroeger zien. Ook is er een winkel waar je meel kunt kopen.