8824/16 mak/fb 1 DG C 1

Transcriptie

1 Raad van de Europese Unie Brussel, 12 mei 2016 (OR. en) 8824/16 RESULTAAT BESPREKINGEN van: d.d.: 12 mei 2016 aan: het secretariaat-generaal van de Raad de delegaties nr. vorig doc.: 8283/16 Betreft: DEVGEN 87 ONU 55 RELEX 375 REGIO 23 Habitat III: De doelstellingen en prioriteiten van de Europese Unie en haar lidstaten voor de Derde VN-conferentie over huisvesting en duurzame stadsontwikkeling - Conclusies van de Raad (12 mei 2016) 1. Hierbij gaan voor de delegaties de conclusies van de Raad over de doelstellingen en prioriteiten van de Europese Unie en haar lidstaten voor de Derde VN-conferentie over huisvesting en duurzame stadsontwikkeling, die de Raad tijdens zijn 3462e zitting op 12 mei 2016 heeft aangenomen. 8824/16 mak/fb 1 DG C 1 NL

2 BIJLAGE Conclusies van de Raad Habitat III: De doelstellingen en prioriteiten van de Europese Unie en haar lidstaten voor de Derde VN-conferentie over huisvesting en duurzame stadsontwikkeling 1. Deze conclusies bevatten de hoofddoelstellingen en prioriteiten van de Europese Unie en haar lidstaten voor de Derde VN-conferentie over huisvesting en duurzame stadsontwikkeling (Habitat III, 17 tot en met 20 oktober in Quito), die zal resulteren in een mondiale Nieuwe Stedenagenda. Leidende beginselen 2. Habitat III en de daaruit voortvloeiende Nieuwe Stedenagenda dient een van de hoekstenen te worden voor de uitvoering van de nieuwe multilaterale kaders die in 2015 zijn overeengekomen: de Agenda 2030 voor duurzame ontwikkeling, de actieagenda van Addis Abeba, de klimaatovereenkomst van Parijs en het kader van Sendai voor rampenrisicovermindering. Duurzame stadsontwikkeling zal een belangrijke rol spelen bij de verwezenlijking van de Agenda 2030 voor duurzame ontwikkeling, en Habitat III is een belangrijke impuls voor de duurzameontwikkelingsdoelstelling (SDG) 11 die ertoe oproept dat "steden en menselijke nederzettingen" "inclusief, veilig, weerbaar en duurzaam" moeten zijn, maar ook voor andere relevante doelstellingen en streefcijfers in de Agenda De Habitat III-conferentie dient gericht te zijn op het verwezenlijken van de doelstellingen die in Resolutie A/RES/67/216 van de Algemene Vergadering van de VN zijn vastgelegd, namelijk "zorgen voor hernieuwde politieke betrokkenheid bij duurzame stadsontwikkeling [...] voor de aanpak van armoede en het identificeren en aanpakken van nieuwe en opkomende uitdagingen". Het slotdocument (de Nieuwe Stedenagenda) dient "bondig, gefocust en toekomst- en actiegericht" te zijn en concrete voorstellen te bevatten over het hanteren van de uitdagingen van de verstedelijking en de stedelijke bevolkingssamenstelling, en over hoe deze om te zetten in kansen ter ondersteuning van duurzame ontwikkeling op economisch, sociaal en milieugebied. 8824/16 mak/fb 2

3 4. De Nieuwe Stedenagenda dient universeel en hervormend te zijn daar zij volledig met de beginselen van de Agenda 2030 voor duurzame ontwikkeling in overeenstemming moet zijn. Zij moet de basis vormen voor een nieuw mondiaal stadsontwikkelingskader. Zij dient ook op een op rechten gebaseerde aanpak te zijn gestoeld die alle mensenrechten omvat. Daarom is het belangrijk dat deze agenda door de lidstaten, lokale overheden en belanghebbenden, en met steun van de VN - zoals de regionale economische commissies van de VN en VN-Habitat - geïntegreerd wordt uitgevoerd op mondiaal, nationaal, subnationaal en lokaal niveau. 5. Deze nieuwe agenda dient de lessen uit eerdere Habitat-conferenties om te zetten, maar moet ook antwoorden en oplossingen bieden voor ontwikkelingen en uitdagingen die na de Habitat IIconferentie zijn ontstaan: de ongekend snelle groei van stedelijke gebieden, maar ook de stedelijke ontvolking in andere gebieden; de economische concentratie in stedelijke gebieden; de gevolgen van klimaatverandering; de toegenomen belasting van natuurlijke hulpbronnen, biodiversiteit en de menselijke gezondheid; het gebrek aan duurzame huisvesting en gebouwen; de geografische en sociale ongelijkheid en uitsluitingspatronen; toegenomen geweld en gebrek aan veiligheid; de aantasting van het milieu; het gebrek aan voedselveiligheid; de specifieke behoeften van ontheemden en migranten. 6. Wij merken op dat de doelstellingen en prioriteiten van de EU en haar lidstaten voor Habitat III door andere processen beïnvloed kunnen worden, in het bijzonder de komende Stedenagenda voor de EU. Wij denken dat de Europese stedelijke agenda zou kunnen uitgroeien tot een belangrijk uitvoeringsinstrument van de nieuwe stedelijke agenda. Wij zijn ingenomen met de discussienota van de Commissie over de voorbereiding van een gemeenschappelijk standpunt van de EU en haar lidstaten, een werkdocument waarin de doelstellingen van de EU en haar lidstaten voor de Nieuwe Stedenagenda worden weergegeven, gebaseerd op de gedeelde doelstelling om - met inachtneming van het subsidiariteitsbeginsel - duurzame stadsontwikkeling te verwezenlijken. 8824/16 mak/fb 3

4 Doelstellingen: vier reeksen maatregelen voor de Nieuwe Stedenagenda 7. De EU en haar lidstaten zijn van oordeel dat een holistische, geïntegreerde en plaatsgebonden benadering van stadsontwikkeling en een langetermijnvisie nodig zijn ter bevordering van goed beheerde, leefbare, inclusieve en veilige, weerbare, hulpbronnenefficiënte, ecologisch duurzame en welvarende steden van verschillende grootte, evenals het ontwikkelen van de benodigde vermogens om deze steden te realiseren. De EU en haar lidstaten herinneren eraan dat deze benadering rekening dient te houden met de verschillen tussen steden en hun bredere geografische omgevingen, en - in overeenstemming met plattelandsontwikkeling en landbouwbeleid - de koppelingen tussen stedelijke en plattelandsgebieden dient te bevorderen om de territoriale cohesie te versterken. Op die manier levert duurzame stadsontwikkeling ook een essentiële bijdrage aan de uitroeiing van de armoede in de wereld. Voorts maken de erkenning van de centrale rol van cultuur, de instandhouding en bevordering van het cultureel en natuurlijk erfgoed 1, alsmede de beschikbaarheid van de openbare ruimte, hetgeen een fundamentele voorwaarde vormt voor participatie en betrokkenheid van iedereen bij de verwezenlijking van deze doelstellingen, deel uit van deze benadering. In dit verband moeten de belangrijke bouwstenen van de Nieuwe Stedenagenda bestaan uit het volgende: i) Het bevorderen van inclusieve en veilige steden: Wij moedigen - rekening houdend met de ruimtelijke dimensie - aan stedelijke armoede en uitsluiting aan te pakken door de oorzaken en de gevolgen van ongelijkheid, stedelijke armoede en conflicten in kaart te brengen, te bestrijden en te voorkomen middels: de regulering van de arbeidsmarkt; toegang tot de arbeidsmarkt, onderwijs en vaardigheden; inclusieve en participatieve besluitvorming en planning; gelijke toegang tot betaalbare en adequate huisvesting; het waarborgen en bevorderen van huurbescherming en bescherming tegen gedwongen uitzetting; persoonlijk welzijn en bevordering van de burgerzin; voedselzekerheid; transparante en efficiënte verstrekking van basisvoorzieningen waaronder water, sanitaire voorzieningen en energie; duurzame mobiliteit, en openbare en groene ruimtes. De Nieuwe Stedenagenda moet gericht zijn op de specifieke behoeften van personen en doelgroepen in gemarginaliseerde en kwetsbare situaties, zoals personen met een handicap, ontheemden en migranten. Zij dient ook alle vormen van discriminatie tegen vrouwen te bestrijden, en onder meer bij de planning en de ontwikkeling van de stad specifieke aandacht te besteden aan gendergelijkheid en empowerment van vrouwen om maximaal gebruik te maken van het potentieel van vrouwen als aanjagers van verandering. 1 Met name rekening houdend met Resolutie 2001/C-73/04 van de Raad over de kwaliteit van de architectuur in de stedelijke en landelijke omgeving (PB C 73/6 van ). 8824/16 mak/fb 4

5 ii) Het bevorderen van groene en weerbare steden: Wij moedigen aan te erkennen dat ecologische duurzaamheid van fundamenteel belang is voor de welvarendheid en het welzijn van alle mensen op de planeet door natuurlijke hulpbronnen, waaronder bouwland, duurzaam te gebruiken en door de systemische overgang naar een koolstof- en hulpbronneutrale samenleving te bevorderen. Hiertoe dienen de steden zich te richten op efficiënt gebruik van hulpbronnen, onder meer via doeltreffend landbeheer, geïntegreerde ruimtelijke ordening, stadsvernieuwing, koolstofarme ontwerpen en hulpmiddelen om ongebreidelde stadsuitbreiding terug te dringen en het beginsel "meervoudig gebruik van de ruimte" te versterken, terwijl tegelijkertijd professionele ontwerpcapaciteiten worden verstevigd en ontwikkeld. Wij wijzen ook op het belang van duurzame productie- en consumptiepatronen, de noodzaak de luchtkwaliteit te verbeteren en betaalbaar, duurzaam, toegankelijk en koolstofarm vervoer en mobiliteit te bevorderen, ook via slim en openbaar vervoer, alsmede groene ontwikkeling van de particuliere sector en duurzaam ondernemerschap op alle niveaus, het verantwoord beheer van afvalstoffen te waarborgen, gevaarlijke chemische stoffen te beperken, alsook lokale oplossingen voor duurzame energie en een circulaire economie te bevorderen. Wij leggen de nadruk op aanpassing aan en vermindering van klimaatverandering om steden beter bestand te maken tegen overstromingen, hittegolven, waterschaarste, droogtes en natuurrampen. Wij moedigen het gebruik van groene en blauwe infrastructuur aan als op de natuur gebaseerde oplossingen, evenzo als preventieve infrastructuur en geïntegreerde territoriale en ruimtelijke ordening om ecosysteemdiensten te genereren die de menselijke gezondheid en de biodiversiteit verbeteren, aan klimaatverandering gerelateerde rampen voorkomen en het energieverbruik verminderen. In dit verband worden kusten en delta's die verstedelijken door de dynamiek van sociaal-economische en ecologische ontwikkelingen met extreme en specifieke spanningen geconfronteerd. 8824/16 mak/fb 5

6 iii) Het bevorderen van welvarende en innovatieve steden: Wij moedigen aan het inherente potentieel van steden om iedereen - ook jongeren - een kwalitatief hoogwaardige leefomgeving te bieden, te versterken door de lokale economische ontwikkeling te ondersteunen, inclusieve economische groei, fatsoenlijk werk voor iedereen en innovatie - met inbegrip van sociale innovatie - te bevorderen, terwijl het milieu in acht wordt genomen en de gelijkheid en sociale integratie worden versterkt. Voorwaarden hiervoor zijn een verantwoordelijk zakelijk klimaat dat bijdraagt tot het aantrekken van investeringen, toegang tot slimme meervoudige ICT-oplossingen en schone technologie, overeenkomstig het concept "slimme stad", en transparant en voorspelbaar beleid en regelgeving. Dit maakt ook de toegang tot infrastructuur, met name zakelijke centra, onderwijs- en onderzoeksfaciliteiten en markten, noodzakelijk. Wij moedigen de formalisering van de informele economie aan. Het bevorderen van groei in alle sociaal-economische sectoren dient gepaard te gaan met maatregelen om de weerbaarheid van steden en de overgang naar de circulaire en groene economie te verbeteren, het voedselverlies te verminderen en een duurzaam stedelijk metabolisme te bevorderen dat gericht is op het terugdringen van stedelijke ongelijkheden en het ontwikkelen van partnerschappen tussen stedelijke en landelijke gebieden. iv) Het bevorderen van goed stedelijk bestuur: Wij bemoedigen de ontwikkeling en versterking van legitieme, effectieve, proactieve, controleerbare en transparante lokale en nationale overheden die volgens inclusieve, empirisch onderbouwde en participatieve besluitvormingsprocessen benaderingen met verschillende spelers bevorderen. Dat vereist op rechten gebaseerde juridische en decentraliseringsbeleidskaders op nationaal niveau, overeenkomstig het subsidiariteitsbeginsel. Deze beleidskaders dienen voor een duidelijke verdeling van bevoegdheden te zorgen en de lokale overheden in staat te stellen nationaal beleid effectief uit te voeren, maar hen tegelijkertijd als beleidsmakers bij de beleidsvorming te betrekken, opdat zij hun rol als belangrijke actoren inzake duurzame stadsontwikkeling kunnen vervullen. Daartoe dienen de lokale overheden - met name via hun vertegenwoordigende organisaties van lokale overheden - en de burgers bij alle fasen van de beleidscyclus te worden betrokken en geraadpleegd, vanaf de planning tot en met de uitvoering, in een goed opgezet systeem van multilevel governance, hetgeen bijdraagt tot het versterken van de democratie. Wij moedigen tevens aan dat steden ook voorbij de administratieve grenzen worden gepland en beheerd, waarbij met het functionele stedelijke gebied rekening wordt gehouden en de verbanden tussen stad en platteland worden verdiept. 8824/16 mak/fb 6

7 Lokale overheden zijn, in samenwerking met organisaties uit het maatschappelijk middenveld, beter in staat om de kwetsbaarheid voor door de mens veroorzaakte risico's en schokken en voor uiteenlopende natuurrampen te beheren, alsmede om de overgang naar duurzame steden te bewerkstelligen. Gezonde gemeentelijke financiën vormen een voorwaarde voor goed stedelijk bestuur. In voorkomend geval kan financiële decentralisatie hier onderdeel van uitmaken, waarbij het subnationale niveau de lokale overheden toegang geeft tot financiële middelen, waaronder de mogelijkheid de eigen inkomstenbronnen te versterken. De doeltreffendheid en transparantie bij begrotingsbeheer en overheidsopdrachten dienen te worden versterkt, alsook de vermogens van lokale overheden om de verschillende financieringsbronnen op meer efficiënte wijze aan te wenden. Wij moedigen de bevordering van capaciteitsopbouw aan, onder meer door de creatie, inventarisatie, verspreiding en uitwisseling van kennis. Peer-to-peeruitwisseling, met name samenwerking tussen steden, draagt bij tot bevorderlijke en bestendige partnerschappen die de gedeelde betrokkenheid kunnen bevorderen. Wij steunen in dit verband de ontwikkeling en het gebruik van eenvoudige benchmarkings- en monitoringinstrumenten die lokale besluitvormers in staat stellen kostenefficiënte oplossingen te kiezen. Uitvoering van de Nieuwe Stedenagenda 8. De Nieuwe Stedenagenda dient ook een coherent, doeltreffend en inclusief mechanisme voor follow-up en evaluatie te bevatten dat onderdeel uitmaakt van het systeem voor follow-up en evaluatie onder de Agenda 2030 voor duurzame ontwikkeling. De uitvoering van de Nieuwe Stedenagenda wordt gemeten, gecontroleerd en geëvalueerd op basis van de relevante indicatoren voor het meten van de uitvoering van de SDG. Wij erkennen dat dit kader flexibel dient te zijn en dat op grond van methodologische verbeteringen en nieuwe gegevens wijzigingen doorgevoerd moeten kunnen worden. De follow-up en evaluatie van de Nieuwe Stedenagenda dienen waar mogelijk gebruik te maken van bestaande platformen en processen om dubbel werk te voorkomen. In overeenstemming met de beginselen die in de Agenda 2030 zijn vastgelegd, moeten alle relevante belanghebbenden - met name de lokale overheden - met elkaar verbonden en bij de Agenda 2030 betrokken worden, overeenkomstig de beginselen van subsidiariteit, evenredigheid en multilevel governance. Het proces zal bijdragen tot de uitvoering van de Agenda 2030 voor duurzame ontwikkeling door ondersteuning van de thematische evaluaties van de vorderingen met betrekking tot de duurzameontwikkelingsdoelstellingen in het politiek forum op hoog niveau, alsook tot de uitvoering van het kader van Sendai en de toegezegde voorgenomen nationaal vastgestelde bijdragen. 8824/16 mak/fb 7

8 De EU en haar lidstaten zijn van oordeel dat het samenbrengen van gegevens en indicatoren op nationaal en lokaal niveau van cruciaal belang is om geboekte vooruitgang te kunnen controleren en besluiten te nemen over aanpassingen in de uitvoering. De gegevens dienen transparant, vrij toegankelijk en in voorkomend geval uitgesplitst te zijn om bestaande ongelijkheden en inspanningen ter bevordering van inclusieve ontwikkeling te kunnen registreren. Bovendien moedigen wij aan deze indicatoren aan de lokale context aan te passen ter ondersteuning van goed stedelijk bestuur. 9. De EU en haar lidstaten erkennen dat voor de uitvoering van een omvangrijke Nieuwe Stedenagenda de steun van alle uitvoerders en uitvoeringsinstrumenten, op alle niveaus, nodig is. Evenals de Agenda 2030, zal Habitat III uitgevoerd moeten worden aan de hand van een combinatie van maatregelen: het creëren van een gunstig en bevorderlijk beleidsklimaat; het ontwikkelen van de benodigde capaciteit om resultaten te boeken; het beschikbaar stellen en doeltreffend gebruiken van binnenlandse en internationale publieke financiering; het mobiliseren van de binnenlandse en internationale particuliere sector; het aanmoedigen van handel en investeringen; het bevorderen van wetenschap, technologie, innovatie en beroepsonderwijs. De EU en haar lidstaten zijn voorstander van het betrekken van lokale overheden bij de uitvoering van de Nieuwe Stedenagenda, de relevante duurzameontwikkelingsdoelstellingen en de Agenda 2030, onder meer door hun toegang te verschaffen tot alle in de actieagenda van Addis Abeba overeengekomen openbare en particuliere financieringsbronnen, met inbegrip van officiële ontwikkelingshulp (ODA) en programma's die het mogelijk maken officiële ontwikkelingshulp te koppelen aan leningen. 10. Wij verbinden ons ertoe de Nieuwe Stedenagenda voor te bereiden en uit te voeren met de actieve betrokkenheid van de lokale overheden en hun verenigingen, het maatschappelijk middenveld, waaronder institutionele regelingen en partnerschappen met diverse actoren, van niet-gouvernementele organisaties, vertegenwoordigers van de particuliere sector en andere belanghebbenden. 8824/16 mak/fb 8

9 Volgende stappen 11. De EU en haar lidstaten bevestigen dat zij blijven streven naar een succesvolle uitkomst van de Habitat III-conferentie met als resultaat een mondiale Nieuwe Stedenagenda die een passend antwoord biedt op de uitdagingen en kansen van de steden in de 21ste eeuw. De EU en haar lidstaten zullen daartoe gemeenschappelijke standpunten blijven opstellen en actualiseren, en op eensgezinde en doeltreffende wijze optreden in de lopende internationale onderhandelingen. 8824/16 mak/fb 9