Raadsvergadering : 10 juli Voorstelnr. : R : VANG (Van Afval Naar Grondstof) Stadskanaal, 23 juni 2017

Transcriptie

1 Voor het kiezen van de datum voor de raadsvergadering --> Klik op het knopje ernaast om een raadsvergaderdatum te selecteren.onderstaande velden worden door tekstverwerking ingevuld!!!stuur dit raadsvoorstel wanneer het gereed is, direct door naar tekstverwerking. Doorsturen via Beeld» Macro's» Macro's weergeven» KopieerNaarTypekamer» i» OK Dus niet wachten tot na de b. en w.-vergadering. Raadsvergadering : 10 juli 2017 Voorstelnr. : R 7239 Onderwerp : VANG (Van Afval Naar Grondstof) Stadskanaal, 23 juni 2017 Beslispunten 1. Instemmen met de Nota VANG (Van Afval Naar Grondstof). 2. Instemmen met de uitwerking van variant 2. Aan de raad 1. Inleiding Grondstoffen worden schaarser. De druk op ons milieu neemt toe. Wij willen de effecten van klimaatverandering beheersen. Om ook in de toekomst welvarend en gezond te kunnen blijven leven, is het nodig dat bedrijven, burgers en overheden op een verantwoorde manier omgaan met natuurlijke hulpbronnen die ons grondstoffen, water en energie leveren. Er is nog een enorme winst te behalen in het gebruik van grondstoffen. Wij kunnen en moeten nog grote stappen maken bij het inzamelen en recyclen van huishoudelijk afval. De overgang naar een circulaire economie begint met andere woorden "gewoon" thuis. De overgang naar een circulaire economie zorgt ervoor dat wij aan die voorwaarden van een gezonde en sterke toekomst kunnen voldoen. En behalve dat wij de druk op ons milieu verlichten, versterken wij tegelijkertijd ons bedrijfsleven en besparen gemeenten en consumenten kosten. Het mes snijdt dus aan meerdere kanten. Echter, als wij die kansen willen grijpen, zullen alle partijen in de keten van huishoudelijk afval vooral meer en beter moeten samenwerken. De ambitie om de transitie naar een circulaire economie te stimuleren, is naar voren gebracht in de uitwerking van het Rijksprogramma "Van Afval Naar Grondstof". Hierin is voor alle gemeenten de doelstelling opgenomen om tot 75% recycling van het huishoudelijk afval te komen in Deze ambitie (wensbeeld) tot 2025 is vastgelegd in het Publiek kader huishoudelijk afval. Omgezet betekent dit percentage een ambitie om te komen tot maximaal 100 kg per inwoner per jaar in 2020 en maximaal 30 kg per inwoner per jaar in 2025 restafval. Al jarenlang schommelt het gemiddelde percentage recycling van huishoudelijk afval rond de 50, terwijl de verschillen tussen gemeenten aantonen dat er nog veel onbenut potentieel is. Dit was ook reden voor het vorige kabinet om in de Kamerbrief "Meer waarde uit Afval" van augustus 2011 de ambitie uit te spreken het aandeel recycling van huishoudelijk afval te laten stijgen van gemiddeld 50% naar 65% in Helaas is dit percentage voor veel gemeenten nog erg hoog gebleken, hoewel er steeds meer gemeenten zijn die de 65% al wel hebben gehaald of zelfs daar al boven zitten. Maar veel gemeenten moeten nog heel veel inzet plegen om de ambitie te halen. In onze gemeente ligt het scheidingspercentage van 2016 op circa 55. Ook voor onze gemeente ligt er nog een grote opgave. Dit scheidingspercentage is natuurlijk voor een gemeente met meer dan tien jaar Diftarervaring erg laag. Door verschillende raadsfracties is aan het college gevraagd met maatregelen te komen om het restafval te verminderen en het scheidingspercentage te verhogen. Wij hebben uitgebreid gekeken naar de resultaten van de inzameling van het afval en komen tot de conclusie dat er nog forse inspanningen verricht moeten worden om de scheidingsdoelstelling van 75% en maximaal 100 kg restafval per inwoner per jaar te halen in

2 Er is een raadsbijeenkomst geweest op 22 november 2016 met als thema Circulaire Economie en VANG-beleid om de raadsleden wegwijs te maken in dit onderwerp en in de periode december 2016 tot en met januari 2017 heeft een onderzoek plaatsgevonden onder de inwoners in de gemeente Stadskanaal naar de tevredenheid van de inzameling van huishoudelijk afval Beoogd effect In 2020 voldoen aan de scheidingsdoelstelling van 75% restafval en maximaal 100 kg restafval per inwoner per jaar. 2. Argumenten 2.1. Evaluatie afvalinzameling periode De hoeveelheid restafval is afgenomen van ton (185 kg per inwoner) in 2012 naar ton in 2016 (168 kg per inwoner). Dit is hoofdzakelijk toe te schrijven aan de gescheiden inzameling van de kunststof verpakkingen vanaf Om op circa 100 kg per inwoner in 2020 uit te komen, zal er circa 23 kg per inwoner per jaar uit het restafval gehaald moeten worden. Containerledigingen en stortingen Het aantal containerledigingen van de 240 liter restafvalcontainer is afgenomen van in 2012 naar in De 140 liter container van naar en de stortingen in de ondergrondse containers van naar De afname van de ledigingen heeft te maken met de gescheiden inzameling van kunststof verpakkingen en drankenkartons. De afname van de ledigingen heeft een behoorlijke inkomstenderving teweeg gebracht die is opgevangen binnen de egalisatiereserve afvalstoffenheffing. Bij het optimaliseren van het inzamelsysteem en de te treffen maatregelen of het doorvoeren van optimalisaties, zal het financiële plaatje goed bekeken moeten worden. Sorteeranalyses Gemiddeld één keer per jaar laten wij de samenstelling van het restafval uit de hele gemeente onderzoeken. Hiermee krijgen wij een beeld van de mate waarin herbruikbare deelstromen gescheiden worden en hoeveel er mogelijk gemiddeld nog in het restafval zit. Op basis van het gemiddelde percentage van de laatste vier jaar, zijn de in het restafval aanwezige afvalstromen bepaald. Opmerkelijk zijn de aanwezigheid van de vele tonnen zeefzand (862 ton), gft-afval (909 ton), verpakkingsmaterialen (383 ton), herbruikbaar oud papier en karton (370 ton), luiers (314 ton) en folie (360 ton). Van deze deelstromen zit 10 kg per inwoner of meer in het restafval. Uit deze cijfers blijkt dat de inspanning zonder meer moet worden gericht op het zeefzand, gft-afval, de verpakkingsmaterialen, oud papier en karton en luiers en folie. Genoemde deelstromen horen niet thuis in de grijze container en moeten worden aangeboden via de daartoe bestemde inzamelsystemen. Met het verwerkingscontract dat tot 1 juli 2016 liep, werd het restafval ook nog bij Attero in Groningen nagescheiden en daarmee circulair verwerkt. Het nieuwe verwerkingscontract dat op 1 juli 2016 is ingegaan, is een verbrandingscontract. Het restafval wordt integraal verbrand, waardoor er veel recyclebare deelstromen verloren gaan. Dit is onwenselijk en daarom zal de bronscheiding weer door middel van communicatie en voorlichting goed onder de aandacht moeten worden gebracht van de inwoners Gewenste situatie 2020 en hoe kunnen wij hier naar toe werken Uit de sorteeranalyses blijkt dat er in het restafval nog veel deelstromen zitten die daar niet in horen. In ieder geval zal er meer gecommuniceerd moeten worden met de inwoners en zal er meer/beter moeten worden voorgelicht. 2

3 Wij hopen hiermee te bereiken dat de inwoners zich toch weer gestimuleerd voelen meer gft-afval in de groene container te gooien, de plastic verpakkingen, drankenkartons en blik in de plastic zak te doen en het oud papier en karton mee te geven aan de verenigingen, scholen en kerken en andere afvalstromen zoals glas en textiel naar de containers te brengen. De belangrijkste opgave voor ons is om minimaal ton, circa 40% van het restafval, uit de grijze container te krijgen. Dit is een complexe opgave die niet zo even opgelost wordt met het beschikbaar stellen van (een) extra container(s), meer/minder frequent inzamelen, of het plaatsen van extra breng- en/of haalvoorzieningen. In de regel bekijken gemeenten met welke scenario's de inzamelprestaties verbeterd kunnen worden. Vaak zijn dat er drie tot vijf. De invoering van Diftar is daar één van. Die is voor ons niet relevant omdat wij al ruim tien jaar een Diftar-gemeente zijn. Wij hebben drie varianten bekeken: 1. Diftar handhaven en intensiveren communicatie en voorlichting; 2. Diftar handhaven, intensiveren communicatie en voorlichting, aanpassen/uitbreiden voorzieningen en wijzigen/aanpassen inzamelfrequenties; 3. omgekeerd inzamelen (de inwoners moeten het restafval wegbrengen naar ondergrondse containers, alleen de waardevolle componenten worden huis-aan-huis ingezameld). Variant 1 is onvoldoende. Meer communiceren en voorlichten zal onvoldoende zijn om betere inzamel-/scheidingsresultaten te behalen. Variant 3 is erg duur. Er zullen heel veel ondergrondse containers voor restafval moeten worden bijgeplaatst en alle inwoners zullen het afval naar een ondergrondse container moeten brengen. Het draagvlak is waarschijnlijk erg laag en deze manier van inzamelen is erg duur. Variant 2 heeft de voorkeur. In ieder geval eerst meer communiceren en voorlichten, maar ook kritisch kijken naar de inzamelmethodes, inzamelfrequenties en voorzieningen zelf Raadsbijeenkomst gehouden op 22 november 2016 met als thema Circulaire Economie en VANG-beleid Op 22 november 2016 heeft mevrouw A. Groenewold (directeur Area reiniging) in een raadsbijeenkomst een presentatie verzorgd over Circulaire Economie en VANG-beleid. Zij ging in op de volgende onderwerpen: circulair Groningen; VANG bevordert een transitie naar een circulaire economie; hoe pak je je rol als gemeente als het gaat om duurzaamheid. Na haar presentatie ontstond een interessante discussie met de aanwezige raadsleden over het onderwerp. De bijeenkomst werd als zeer zinvol en informatief ervaren en bevatte bruikbare input voor ons op te stellen VANG-beleid Onderzoek naar tevredenheid van de inzameling van het huishoudelijk afval In de periode december 2016 tot en met januari 2017 is een onderzoek uitgevoerd door het Contactcentrum van Synergon in Winschoten naar de tevredenheid van de inzameling van huishoudelijk afval in de gemeente Stadskanaal. Inwoners konden worden gebeld door Synergon met de vraag of zij wilden meewerken aan een tevredenheidsonderzoek. Ook is het onderzoek op de website van de gemeente en op Connect (Intranet gemeente) gezet, zodat iedereen in de gemeente Stadskanaal de mogelijkheid had zijn/haar medewerking te verlenen aan het onderzoek. Uiteindelijk hebben inwoners hun medewerking verleend aan het onderzoek. 3

4 Naast een aantal algemene vragen over woonplaats, woonwijk, gezinsgrootte en leeftijd hebben wij een aantal specifieke vragen gesteld die bruikbaar zouden kunnen zijn voor mogelijke aanpassingen/maatregelen aan het huidige inzamelsysteem, zoals: Wat vindt u van de huidige inzameling via de grijze en groene container? Bent u tevreden over de huidige inzameling van plastics en drankenkartons? Als u niet tevreden bent over de plastic inzamelzakken, waarom dan niet? Weet u welke afvalstromen gescheiden ingezameld moeten worden en weet u waar de voorzieningen zijn? Gebruikt u deze ook? Heeft u aanbevelingen en/of suggesties en welk rapportcijfer zou u de gemeente willen geven voor de huisvuilinzameling? De uitkomsten staan samengevat in bijlage 2 van de nota. Een aantal uitkomsten willen wij graag noemen: respondenten zijn tevreden over de lediging van de grijze container en 406 zeggen dat het ook minder vaak mag. Voor de frequentie opvoeren, is geen draagvlak; slechts 29 vinden dat goed respondenten zijn tevreden over de lediging van de groene container en 512 zeggen dat het ook minder vaak mag. Voor de frequentie opvoeren, is geen draagvlak; slechts 21 vinden dat goed. 3. Bijna 600 respondenten zeggen geen of matig gebruik te maken van de groene container respondenten zeggen tevreden te zijn over de inzameling van plastics en drankenkartons met de speciale plastic zakken. Totaal 138 respondenten vinden de zak te licht of dat hij gauw scheurt % van de respondenten weet dat er breng-/haalmogelijkheden zijn voor verschillende afvalstromen (glas, tuinafval, grof huisvuil, oud papier, textiel, etc.) en maken hier gebruik van. 6. In de aanbevelingen en suggesties wordt de suggestie om één of meerdere extra container(s) door circa 100 respondenten genoemd. 7. Als verbetersuggesties voor de huisvuilinzameling zijn door de respondenten onder andere genoemd: minder vaak de grijze container ophalen: 114x; voorlichting geven over afvalscheiding: 247x; vaker legen van de groene container (bijvoorbeeld in de zomer): 144x. 8. Het gemiddelde rapportcijfer is een 7,6. Slechts 32 respondenten gaven een lager cijfer dan Draagvlak De inzamel- en scheidingsresultaten staan en vallen met de bereidheid en inzet van de inwoners. Het tevredenheidsonderzoek onder de inwoners heeft veel waardevolle informatie opgeleverd. Deze kan worden gebruikt in de uitwerking. In algemene zin mogen wij stellen dat men wel tevreden is met hoe het nu is geregeld. Echter, zullen wij het nodige extra moeten doen om de resultaten te verbeteren en te kunnen voldoen aan de VANG-doelstellingen. 4. Aanpak/uitvoering/voortgang 4.1. Uitwerken variant 2 (Diftar handhaven, intensiveren communicatie en voorlichting, aanpassen/uitbreiden voorzieningen en wijzigen/aanpassen inzamelfrequenties) In de nadere uitwerking gaan wij kritisch kijken naar de inzamelmethodes, inzamelfrequenties en voorzieningen zelf. Dit betekent onder andere kijken naar de inzameling van gft-afval (moeten wij het ledigingstarief handhaven of kiezen voor het nultarief), optimaliseren van de inzamelweken (instellen zomer-/winterperiode, extra mogelijkheden aanbiedmogelijkheden in de herfst in verband met bladafval), wijziging/optimalisering inzamelfrequenties (minder vaak de grijze container ledigen), wel of niet beschikbaar stellen van een extra container (bijvoorbeeld voor plastic verpakkingen, metalen en drankenkartons). Daarnaast zal worden bekeken of wij wijzigingen moeten aanbrengen in de (breng)voorzieningen (uitbreiden/verplaatsen). Hierbij kunnen de uitkomsten van het onderzoek naar de tevredenheid over de inzameling van huishoudelijk afval worden betrokken. 4

5 4.2. Communicatie Communicatie, voorlichting en educatie spelen een cruciale rol bij het afvalbeleid en de bewustwording van het scheiden van afval bij de bron. Zoals eerder gezegd, is het wenselijk om de communicatie en voorlichting te intensiveren. Hiervoor willen wij een communicatieplan opstellen waarin de te bereiken doelen, de te volgen strategie en de hiervoor in te zetten middelen worden beschreven. Doelgroep De primaire doelgroep zijn de inwoners van de gemeente Stadskanaal. Daarnaast is er nog een secundaire doelgroep en dat zijn: de medewerkers van inzamelbedrijven, medewerkers gemeente (met name buitendienst), scholen en pers/media. Communicatiedoelstelling Doel is dat inwoners minder afval aanbieden en meer afval scheiden. Dit leidt tot de volgende communicatiedoelstellingen: Inwoners weten dat de gemeente Stadskanaal afval anders gaat inzamelen en wat dat betekent. Inwoners zijn zich bewust van het belang van afval scheiden en hun eigen rol hierin. Inwoners zijn bekend met de handvatten en beloningen. Inwoners zijn gemotiveerd bij te dragen aan afvalpreventie en afvalscheiding. De secundaire doelgroep is op de hoogte dat de gemeente Stadskanaal het afval anders gaat inzamelen en wat dat betekent. Strategie Wij willen gedragsverandering realiseren bij inwoners. De communicatie is daarom gericht op drie pijlers: Bewustwording: afvalscheiding en afvalpreventie kan beter én moet nog beter. Uitleg geven waarom dat nodig is en hoe elke individuele inwoner kan bijdragen. Waardering: beloning voor het behalen van successen. Faciliteren: handvatten geven om afval nog beter te scheiden. Boodschap Afval is een waardevolle grondstof. In de communicatie leggen wij de nadruk op bronscheiding. Minder afval aanbieden en meer afval scheiden, dat is de kernboodschap. Belangrijk is om de boodschap frequent over te brengen over wat wij willen realiseren, waarom wij het willen realiseren en welke handvatten wij bieden. De resultaten worden gemonitord en tussentijds gecommuniceerd naar inwoners via een afvalmeter. Omdat er al veel bruikbare informatie beschikbaar is uit het gehouden tevredenheidsonderzoek, is het zaak om na besluitvorming de communicatie en voorlichting direct op te pakken. 5. Kosten, baten, dekking en subsidies De kosten van de wijzigingen en maatregelen moeten blijken uit de nadere uitwerking van variant 2. Voor het opstellen van het communicatieplan wordt een bedrag geraamd van ,00. Deze kosten worden ten laste gebracht van het programmaonderdeel afval (totaal geraamde lasten 2,4 miljoen). Burgemeester en wethouders de heer G.J. van der Zanden secretaris mevrouw B.A.H. Galama burgemeester EPe/ 5

6 De raad van de gemeente Stadskanaal; gelezen het voorstel van burgemeester en wethouders van 23 juni 2017, nr. R 7239; b e s l u i t : 1. in te stemmen met de Nota VANG (Van Afval Naar Grondstof); 2. in te stemmen met de uitwerking van variant 2. Aldus vastgesteld in de openbare vergadering van 10 juli De raad de heer K. Willems raadsgriffier mevrouw B.A.H. Galama voorzitter EPe/