Woord van de voorzitter

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "Woord van de voorzitter"

Transcriptie

1 Infoblad van het Oost-Vlaamse Meerlingenregister Woord van de voorzitter Achttiende jaarg rgang, juli 2011, nr.35 Ik schrijf dit voorwoord onder het sterrenbeeld van de tweeling en tegelijk merk ik op dat de wereld van de meerlingen nog volop in beweging is! Er werdenen dit jaar weer veel tweelingen geboren en meerlingen vertegenwoordigen vandaag de dag meer dan 3% van alle pasgeborenen. Bij veel onderzoek dat met het Oost-Vlaams Meerlingenregister wordt gedaan, bouwt een onderzoeker voort op het werk dat reeds is gedaan an door voorgangers. Dit leidde in 2010 tot 13 belangrijke wetenschappelijke publicaties in befaamde internationale tijdschriften. Dit is alleen mogelijk omdat tweelingen en drielingen zo vaak meedoen. Eén van deze onderzoeken bestudeert de rol van de groei gedurende de eerste levensjaren en de invloed ervan op het ontwikkelen van cardiovasculaire problemen. Groei in de eerste levensjaren werd gemeten aan de hand van de groeiboekjes van Kind en Gezin die jongvolwassen tweelingen meebrachten bij hun deelname aan het Barker -onderzoek, nu meer dan 10 jaar geleden! Het verschijnen van dit Twin-infoblad is dan ook de manier om jullie hiervoor te bedanken. En verder vraag ik jullie aandacht voor de nieuwe regeling in verband met hulp aan meerlinggezinnen die vanaf 1 juli 2011 in werking treedt. De voor- en nadelen van deze nieuwe regeling worden uitvoerig besproken. Ook is het zo dat voor een fiscaal aftrekbare gift het minimale jaarbedrag nu 40 Euro bedraagt vanaf dit jaar. Hopelijk blijven jullie ons steunen. Het onthaal van onze afleveringen van Twin-info blijft enthousiast en we danken de vele aanmoedigingen en reacties die we ontvangen. De redactieraad heeft dan ook beslist het Twinfo-blad nog altijd twee maal per jaar te laten verschijnen, dit ondanks de hoge financiële kosten eraan verbonden. Hebben jullie een idee voor sponsoring of hebben jullie een leuk artikel, een persoonlijk verhaal, leuke foto s, vragen... aarzel niet ons te contacteren! Prof. Dr. Jean-Pierre Frijns Voorzitter Siebe en Kobe

2 De mythische tweeling Castor en Pollux De tweelingbroers Castor en Pollux waren de kinderen van Leda en twee verschillende vaders. Ze waren ook nog eens de helft van een vierling. Hun zusjes heetten Helena en Klytemnestra, die later een belangrijke rol zouden spelen in de Trojaanse oorlog. Volgens de legende werd Leda verleid door Zeus, de god der goden in de Griekse mythologie. Hij benaderde haar onder de vorm van een zwaan, waarna zij een ei legde waaruit Castor en Pollux en hun zusters werden geboren. Er zou hier sprake zijn van een dubbele bevruchting. Pollux was de zoon van Zeus en was onsterfelijk. De sterfelijke Castor was de zoon van Tyndaros. De tweelingen, ook bekend als Dioscuri (zonen van god), waren onafscheidbaar en beroemd voor hun atletische bekwaamheden. Castor raakte dodelijk gewond en de onsterfelijke Pollux smeekte Zeus hem te doden zodat hij het lot van Castor kon delen. Diep getroffen door deze broederliefde, gaf Zeus hen de toelating afwisselend in de hemel en de onderwereld te vertoeven. Later heeft Zeus hen omgetoverd tot het sterrenbeeld de tweeling. Tweelingen (gemini in het Latijn) is het derde astrologische teken van de dierenriem en is samengesteld uit 68 goed waarneembare sterren. De sterren Castor en Pollux worden tot de grootste gerekend. In de kunstwereld wordt de tweeling voorgesteld als twee jongelingen, meestal ruiters, gewapend met een lans. Zij dragen eivormige helmen, symbolen van hun oorsprong, bekroond met sterren, een herdenking aan hun apotheose. In de astrologie is Tweelingen het sterrenbeeld van mensen geboren tussen 21 mei en 21 juni. Dr. Catherine Derom Taalverwerving bij meerlingen We staan er vaak niet bij stil dat het verwerven van taal een erg complex gebeuren is. Aan de basis ligt een aangeboren taalvermogen dat in nauwe wisselwerking treedt met de motorische, sociaal- emotionele en denkontwikkeling. Daarnaast is vanuit de omgeving voldoende aan het niveau van het kind aangepast taalaanbod noodzakelijk. Kinderen communiceren om iets te vertellen, iets te verkrijgen, te protesteren, commentaar te geven, vragen te stellen, aandacht te eisen of gevoelens te uiten. Kinderen leren praten vanuit sociale interacties; fijne ouder- kindinteracties, lichaamscontact, motorische expressie, sociaal spel en elkaar imiteren zijn bepalend voor de spraak- en taalontwikkeling. Interesse, willen en kunnen meededelen, kans krijgen om te praten, gericht luisteren en aankijken, plezier in spreken en wederzijdse betrokkenheid zijn belangrijke voorwaarden om tot communicatie te komen. Twee- en meerlingkinderen en hun ouders bevinden zich in een bijzondere situatie. Meerlingkinderen zijn tijdens de eerste levensjaren bijna altijd en overal samen. Ouders van meerlingen en hun kinderen bevinden zich wegens deze specifieke situatie vaker in een driewegcommunicatie (triadisch) dan in een tweeweggesprekssituatie (dyadisch). Hierdoor wordt het taalaanbod minder rechtstreeks tot elk kind afzonderlijk geboden, is er minder gedeelde aandacht tussen ouder en elk kind afzonderlijk en krijgen kinderen minder gerichte taalstimulatie in vergelijking met een overwegende dyadische gesprekssituatie. Ouders van meerlingen reageren hierdoor ook minder op de taaluitingen van elk kind apart en de gesprekjes zijn doorgaans korter dan in een één-éénrelatie. Meerlingpeuters en -kleuters kunnen ook makkelijker kiezen al dan niet te reageren op het communicatie-intiatief van de ouder. Een meer dominant kind zal sneller reactie vertonen om de unieke aandacht van de ouder te bekomen. Toch zijn er ook voordelen: meerlingkinderen leren in gesprekjes, door de aanwezige concurrentie, veelal sneller beurtnemen en beurtgeven dan hun leeftijdsgenootjes, wat dan weer een belangrijke vaardigheid in sociale interactie is! In de voortalige periode (0-12 maanden) ontwikkelen horen, zien en bewegen zich tot gericht luisteren, nabootsen en brabbelen. Rond de eerste verjaardag verschijnen de eerste betekenisvolle woordjes en leren kinderen langzamerhand praten in twee, drie- en vervolgens meerwoordzinnetjes. Deze periode in de taalontwikkeling wordt de vroegtalige periode genoemd (1-2,5 jaar). Wanneer kleuters de school instappen breidt de woordenschat ontzettend uit door de hoeveelheid aan nieuwe ervaringen en situaties die allemaal aan woorden worden gekoppeld. Zinnen worden geleidelijk langer en complexer, en in deze derde fase van de taalontwikkeling - met name de differentiatiefase (2,5-5 jaar) - is de grammatica in volle ontwikkeling. Daarna bevinden kinderen zich heel wat jaren in de voltooiingsfase (5-12 jaar). Bij meerlingkinderen wordt vaker een verlate taalaanvang en/of taalvertraging opgemerkt. De eerste woordjes verschijnen later, en de woordenschat is soms beduidend kleiner in vergelijking met éénlingen van dezelfde leeftijd. Drie-, vierjarige meerlingkleuters praten in kortere zinnetjes met eenvoudigere zinsstructuren en zijn minder vaardig in het vervoegen van werkwoorden en het verbuigen van zelfstandige en bijvoeglijke naamwoorden. Ongeveer 40% van de meerlingen ontwikkelt tijdelijk een autonome taal (cryptofasie). Wanneer we deze taaluitingen gericht ontleden blijkt het vaak om hardnekkigere vereenvoudigingsprocessen te gaan dan deze eigen aan kindertaal. Meerlingen hebben onder elkaar vaak genoeg aan een half oor, half gebaar of een half woord om elkaar te begrijpen waardoor de nood om verstaanbaar te praten en de communicatiedrang naar anderen toe

3 minder aanwezig is. De peuters en kleuters vormen grotendeels elkaars taalaanbod en imiteren elkaar. Hierdoor wordt het taalaanbod minder spontaan geïmiteerd en blijven uitspraak- en taalfoutjes langer aanwezig. Tips en adviezen aan ouders, grootouders en andere naaste personen i.v.m. gericht taalaanbod en taalstimulering aan elk kind afzonderlijk zijn van groot belang binnen de specifieke situatie waarin meerlingouders en hun kinderen zich bevinden. Meestal is deze spraak- en taalvertraging van voorbijgaande aard. Ook vertonen niet alle meerlingkinderen een taalvertraging. En wanneer de sociale interacties met leeftijdsgenootjes zich uitbreiden groeit de noodzaak om verstaanbaar te praten en begrijpbaar te communiceren bijna vanzelf. Toch is het raadzaam alert te blijven en bij te beperkte vooruitgang deskundige hulp in te roepen. Bij een aantal kinderen ontwikkelt het taalproces niet vanzelf of heel erg moeizaam. Een complexe stoornis in de opbouw van het taalsysteem (ontwikkelingsdysfasie) kan aan de basis liggen. Begga Van De Walle - Logopediste Lopende wetenschappelijke projecten Over de erfelijkheid van groei in de eerste levensjaren Bij 424 jongvolwassen tweelingparen zijn in een vroegere studie gegevens verzameld met be- trekking tot de lichaamssamenstelling, de bloeddruk, vetten in het bloed en de insulineresis- Barker-studie - heeft bevestigd dat tentie. Deze studie de zogenaamde de prenatale omgeving een geringe doch permanente invloed heeft op de gezondheid op volwassen leef- toond dat degene die lichtste is bij de geboorte op volwassen leeftijd iets zwaarder is, een hoger vet- tijd. Zo werd er bijvoorbeeld aange- gehalte heeft, en meer biochemische abnormaliteiten vertoont dan zijn bij geboorte zwaardere broer of zus. Naast de prenatale omgeving zijn levensstijl en genetische factoren ook van invloed op onze gezondheid. In deze context is aan de Universiteit Maastricht (dienst populatiegenetica) een vervolgstudie gestart waar men o.a. meer specifiek gaat kijken welke genen hierbij betrokken zijn en of de groei gedurende de eerste levensjaren dit beïnvloeden. 5 dagen oud Siebe en Kobe 14 maanden Het is tegenwoordig duidelijk dat groei in de eerste levensjaren, en mogelijk zelfs de eerste maanden of weken, een negatieve invloed kan hebben op het cardiovasculaire risico als volwassene. Daarom onderzochten we welke factoren belangrijk zijn voor de groei in de eerste twee jaar van het leven. Groei in de eerste levensjaren werd gemeten aan de hand van de groeiboekjes van Kind en Gezin die de jongvolwassen tweelingen meebrachten bij hun deelname aan het Barker -onderzoek nu meer dan 10 jaar geleden. Groei in de eerste levensjaren werd bekeken in vier verschillende leeftijdsgroepen: 0-1 maand, 0-6, 6-12 en maanden. Het bleek dat de vroege groei (in het eerste levensjaar) met name werd bepaald door het gewicht bij de geboorte en de zwangerschapsduur. Nadien werden andere factoren belangrijk, zoals de lengte van de vader. De lengte van de vader kan gezien worden als afgeleide van erfelijke factoren. Uit onze vergelijking bleek inderdaad dat, naarmate de kinderen ouder werden, de groei van eeneiige en twee-eiige tweelingen steeds meer bepaald werd door erfelijke factoren. Opmerkelijk was dat erfelijke factoren niet belangrijk bleken te zijn voor de groei in de eerste levensmaand. Dit is belangrijk want, als men in de toekomst ouders wil informeren over vroege groei en deze mogelijk wil gaan beïnvloeden, kan men dat waarschijnlijk het best zo snel mogelijk na de geboorte doen. Dit omdat erfelijke factoren dan het minst belangrijk zijn. Drs. Bob Touwslager Universiteit Maastricht Touwslager RN, Gielen M, Derom C, Mulder AL, Gerver WJ, Zimmermann LJ, Houben AJ, Stehouwer CD, Vlietinck R, Loos RJ, Zeegers MP. Determinants of Infant Growth in Four Age Windows: A Twin Study. J Pediatr. 2011; 156:

4 OPROEP VOOR DEELNAME AAN ONDERZOEK! In april 2010 ging binnen het Oost-Vlaams Tweelingenregister de TwinssCan-studie van start. Heel erg bedankt aan alle 236 tweelingen, broers, zussen en ouders, die tot nu toe al hebben deelgenomen aan TwinssCan! Omdat we de studie twee jaar aan één stuk even vlot willen laten lopen, brengen we ook in dit infoblad graag nog eens het project onder de aandacht. Wij zijn op zoek naar eeneiige tweelingen, twee-eiige tweelingen (ook van verschillend geslacht), drielingen en ook niet-meerling broers en zussen van deelnemende tweelingen en drielingen. Iedereen die in één van deze groepen valt en tussen 15 en 35 jaar is, mag deelnemen. Door jouw deelname aan deze studie lever je een belangrijke bijdrage aan het verbeteren van de kennis over het ontstaan van en de bescherming tegen psychische problemen. Hoe beter de kennis hierover, hoe beter we de mensen, die met deze problemen kampen, kunnen helpen.... krijg je een cadeaubon van heb je de kans om bij één van de computertaken nog 6 extra te winnen.... krijg je feedback over het percentage gelijkenis en/ of verschil met je (tweelings)broer of -zus op enkele psychologische mechanismen.... krijg je feedback over het percentage epigenetisch verschil met jouw ééneiige tweelingszus/broer. Mijn allerlaatste stage Op een zekere maandagochtend stap ik binnen bij het Oost-Vlaamse meerlingenregister (ofwel EFPTS), voor mijn allerlaatste stage ooit. Wat me te wachten staat is me nog niet 100% duidelijk, vandaar dat zenuwen toch wat de bovenhand nemen. Eenmaal binnen word ik vriendelijk onthaald door de vroedvrouw, Ingeborg, die me zal begeleiden. Ga je mee om de eerste placenta?. Ik zet dadelijk mijn tas aan de kant en sta klaar om mijn eerste avontuur bij het EFPTS te beleven. Deze keer is het een placenta in het UZ Gent. Hiervoor moeten we de kelders (lees: catacomben) van het UZ Gent doorkruisen. Hier vind ik nooit meer mijn weg terug, bedenk ik ondertussen... Eenmaal de placenta op de onderzoekstafel ligt, verbaas ik me over alle gegevens die het EFPTS kan afnemen van slechts 1 placenta. Zelfs ik, als vroedvrouw, heb nog nooit zo uitdrukkelijk, een placenta van dichtbij bestudeerd. De afmetingen en het gewicht van de placenta, de windingen en inplantingsplaats van de navelstrengen, de structuur van de vliezen,... het zijn nog maar enkele gegevens die worden genoteerd. Ingeborg legt me uit dat aan de structuur van de vliezen soms onmiddellijk gezien kan worden of we met een eeneiige tweeling te maken Lorenz en Averil Praktisch... We komen twee keer bij je langs voor telkens een tweetal uur. Dit kan bij je thuis of op school, want wanneer je nog op school zit, vragen we graag toestemming aan jouw schooldirecteur om tijdens de schooluren het onderzoek te mogen uitvoeren. Tussen de twee bezoeken zullen we je vragen om 6 dagen een klein toestelletje, dat tien keer per dag piept om je enkele vragen te stellen, op zak te houden. Ook zal je gevraagd worden om via onze website enkele vragenlijsten in te vullen. Voldoe je aan de leeftijdscriteria en heb je zin om samen met je tweelingszus of -broer aan dit onderzoek deel te nemen? Contacteer ons of schrijf je in op onze website; Wil je graag wat meer informatie over het onderzoek? Laat het ons weten! Dr. Jeroen Decoster Drs. Claudia Lothmann info@twinsscan.eu hebben. Soms is dit niet het geval en kan men het uiterlijk niet zien aan de placenta. Het is dan ook nodig dat er bloedstalen en placentaweefsel afgenomen worden. Deze worden opgestuurd naar het labo waar verder microscopisch en DNA-onderzoek zal bepalen of het hier echt om een eeneiige tweeling gaat. Nadien worden al deze gegevens opgeslagen op de computer en wordt elk dossier netjes geklasseerd. Alle gegevens komen terecht in een jaarverslag die, op de website, voor iedereen beschikbaar is. Ondertussen is het al middag en eten we snel een boterhammetje. Snel zijn is nodig aangezien een berg telefoontjes op het antwoordapparaat beantwoord moeten worden. Vaak zijn het vragen van (toekomstige) meerlingouders of hun familie. Ingeborg stelt de personen aan de andere kant van de lijn gerust en geeft hen tips waar nodig. Uit de gesprekken die zij voert voel je aan dat zij veel expertise heeft op dit terrein. Ook ik kan veel opsteken uit deze gesprekken. Ondertussen is het alweer 15.30u geworden en zit mijn eerste stagedagje erop. Vandaag was een leerrijke dag. Ik kijk al uit naar mijn volgende stagedag... An Vercauteren, studente master verpleeg- en vroedkunde

5 Wisten jullie dat? Nieuwe regeling voor hulp aan meerlinggezinnen Zoals jullie wellicht ook via de media vernomen hebben, geldt vanaf 1 juli 2011 een nieuwe regeling voor hulp aan meerlinggezinnen. Deze overwegingen en het feit dat de regelgeving heel rigide was (bvb bij ziekte of verlof van een kinderverzorgster kon er niet zomaar in vervanging voorzien worden), gaven de aanzet tot de uitwerking van een nieuwe regeling, die uiteraard ook zowel voor- als nadelen inhoudt. In de loop van de maand mei werd onze organisatie, Twins vzw, door de diensten van Kind en Gezin te Brussel uitgenodigd om enige toelichting te krijgen bij deze nieuwe regeling. Aan deze nieuwe regeling is een onderzoek van de bestaande situatie vóór 1 juli 2011 voorafgegaan. Dit bracht aan het licht dat aan het voorgaande systeem zowel voorals nadelen verbonden waren. Bij de voordelen springt in het oog dat gezinnen waarin een drieling geboren werd, recht hadden op een gratis kinderverzorgster en poetshulp en de kinderen dus niet uit huis moesten. Bij de nadelen valt op te sommen dat het beschikbare budget daarvoor aan een beperkte groep ten goede kwam: in de voorbijgaande jaren werden in Vlaanderen gemiddeld 17 drielingen per jaar geboren (zie cijfers Oost-Vlaams meerlingenregister: in 2010 werden 4 drielingen geboren in Oost-Vlaanderen). Het budget kon ook aangewend worden voor gezinnen met twee tweelingen waarvan de leeftijd niet meer verschilt dan 18 maanden: de voorbijgaande jaren viel geen enkel gezin in deze categorie. Onderzoek leerde dat er evenwel heel wat gezinnen zijn waarin een tweeling geboren wordt met een klein leeftijdsverschil tegenover het vorige kind of vrij kort na een tweeling een volgend kindje geboren wordt. Deze gezinnen vielen in de vorige regeling compleet uit de boot. We proberen de belangrijkste wijzigingen even op een rij te zetten: Hulp gebeurt niet meer via Kind en Gezin maar via de bestaande diensten voor gezinszorg en aanvullende thuishulp. Als ouder richten jullie zich best tot de expertisecentra Kraamzorg van jullie regio, die elke gezinssituatie apart bekijkt en jullie de adressen voor gezinszorg kan bezorgen (voor Oost-Vlaanderen is dit De kraamkaravaan te Gent De kindjes worden normaal opgevangen in de reguliere kinderopvang; bij specifieke noden is thuishulp mogelijk (voor opvangdressen kan je terecht op be of bij de Kind en Gezin-Lijn ). De maatregel is bestemd voor een veel ruimere doelgroep dan alleen maar gezinnen met een drieling; het is de bedoeling dat de zorg meer op maat kan gebeuren aangepast aan de specifieke behoeften van het gezin. Er komt een flexibele inzetbaarheid van de helpsters, eventueel reeds tijdens de zwangerschap en ook op moeilijkere uren (bvb na 17 u). Het huidige budget voor meerlingenhulp bij Kind en Gezin wordt omgezet in uren gezinszorg; daarbij wordt een inkomensgerelateerde bijdrage gevraagd. Bij de uitwerking van de nieuwe bijdrageschalen zal onderzocht worden of voor gezinnen met drielingen (eventueel vierlingen) aparte regels nodig zijn. Er zal een maximaal bedrag ingesteld worden dat eveneens rekening houdt met de specifieke zorgbehoeften, vermindering voor kinderlast en eventueel sociaal tarief. In feite komt het erop neer dat voor elk gezin (dus ook voor niet-meerlinggezinnen met specifieke behoeften) een individueel traject naar de gezinszorg wordt uit- gestippeld door de expertisecentra kraamzorg. Neem dus, zodra je weet dat je zwanger bent van een meerling, zo snel mogelijk contact op met het expertise- centrum in jouw streek zodat kan uitgekeken worden welke hulp mogelijk is en welk financieel plaatje daaraan vast hangt. Er bestaat immers geen algemene regel meer die voor iedereen geldt. Tenslotte er toch nog eventjes op wijzen dat er een overgangsmaatregel van kracht is voor de gezinnen waarin een drieling geboren werd vóór 1 juli 2011: zij behouden het (vroegere) recht op hulp tot de kindjes de leeftijd van 3 jaar bereikt hebben, dus maximaal tot 30 juni Lic. Marleen Poelman Bram en Pieter

6 Vrijwilligershoekje Wij willen jullie hartelijk danken voor de financiële bijdragen die Twins vzw talrijk mag ontvangen na het verschijnen van elk infoblad. Wij vinden het enorm belangrijk het contact met de meerlingen te behouden via dit infoblad. Daarom staan we erop dat dit gratis bezorgd wordt aan alle meerlingen die in Oost-Vlaanderen geboren worden. Momenteel gaan ongeveer exemplaren de deur uit. Dit brengt zware kosten met zich mee. Mede dank zij jullie giften kunnen we dit infoblad twee keer per jaar versturen. Vanaf 1 januari 2011 bedraagt het minimale jaarbedrag voor een fiscaal aftrekbare gift 40 euro. Jullie hebben dus tot 31 december 2011 de tijd om jullie gift te verhogen tot in totaal minstens 40 euro per jaar. Zo komen jullie in aanmerking voor de fiscale aftrekbaarheid (jullie krijgen daarvoor een fiscaal attest begin 2012). HARTELIJK DANK!! Lezersbrief Ik ben Ilse, mama van 3 zoontjes, één van 7 jaar en dan een tweeling van anderhalf. Siebe en Kobe zijn een ééneiige tweeling die met keizersnede ter wereld kwam na een zwangerschapsduur van 37 weken. Ze wogen bij de geboorte 2,525 en 2,445 kg en moesten twee weekjes nog op neonatologie blijven. Ondertussen zijn het twee leuke lieve jongens maar ook zo kapoen en zeker als ze het samen kunnen doen :-) Uiterlijk is het zeer moeilijk om ze uit elkaar te houden! De papa en ikzelf zien het wel maar dan ook alleen in levende lijve want op foto is het ook voor ons soms moeilijk om met zekerheid te zeggen wie wie is. Kobe is dan weer iedereens vriend: wanneer hij ergens is waar veel mensen zijn zal hij ervoor zorgen dat hij ze allemaal een handje geeft en dat ze gecharmeerd zijn door zijn blik. Maar laat je niet vangen want hij is degene die de meeste streken uithaalt! We hebben ook al iets merkwaardigs meegemaakt met hen. Ze moesten beiden opgenomen worden voor buisjes in de oren en ik ging met Siebe naar beneden en papa bleef boven bij Kobe. Toen ik terug boven kwam vertelde de papa me dat Kobe in slaap gevallen was om 9u maar na een paar minuten wakker werd en zijn oren vastnam... Om 9u hadden ze Siebe in slaap gedaan en een paar minuten erna waren ze aan zijn oortjes begonnen. Siebe en Kobe In het karakter zien we dan wel duidelijk verschil! Siebe (die ook als eerste geboren is) is een mama s kindje die ietwat verlegen is bij andere mensen maar tegenover Kobe merken we dan wel dat hij de dominante is. Als Kobe bijvoorbeeld ergens aan 't spelen is en Siebe wil ergens anders spelen, zal hij Kobe bij de schouder nemen en wegduwen naar de plaats waar hij wil dat er gespeeld wordt; loopt Kobe toch weer naar een ander plaatsje, dan zal Siebe hem onmiddellijk terug halen. En vorige week nog zaten de vingers van Siebe gekneld tussen het blad van zijn eetstoel en de tafel. Op exact datzelfde moment begon Kobe enorm te huilen terwijl hij gewoon in zijn stoeltje zat en er niks aan de hand was met hem. Dan kijk je toch even raar op hoor! Maar we hebben enorm veel plezier met ons petoetje en petatje (zo noemde ik ze toen ze in buik zaten zodat men niet kon raden wat hun geslacht was) en blijven benieuwd uitkijken welke avonturen we met hen nog zullen beleven. Ilse, mama van Siebe en Kobe

7 Een foto voor het infoblad: altijd welkom! Al 10 jaar ontvangen wij jullie infoblad Twins die van de eerste tot de laatste pagina ons bleef boeien. Op 19 oktober 2000 werd ik de trotse zus van de tweeling Delis en Diego. Helaas lag mijn mama enkele weken in het ziekenhuis, 1 jaar later werd ze geopereerd en alles is uiteindelijk vrij goed gekomen. Ik ben blij dat mijn broertjes gezond en levendig zijn en het is prachtig om te zien wat voor een hechte band zij hebben. Chloë Martin (studente vroedkunde) Delis en Diego Vrijwilligerswerking Twins Gent De vrijwilligerswerking is gevestigd in het UZ te Gent, Polikliniek II, kelderverdieping (-1P2) Let op: adresverandering binnen het UZ-Gent Twins/Meerlingenstudie De Pintelaan 185-1P Gent Telefoonnummer : 09/ meerlingouders@hotmail.com Website : Komende activiteiten: Info-avonden voor toekomstige meerlingouders Donderdag 15 september Donderdag 15 maart 2012 telkens in Technisch Instituut Don Bosco Kortrijkse steenweg 1025 Sint-Denijs-Westrem om 20 u Praatavond Woensdag 16 november 2011 Praatavond voor ouders van meerlingen in de baby- en peuterleeftijd in Maaltemeers 84 Sint-Denijs-Westrem om 20 u Voor info-avonden en praatavond bij voorkeur inschrijven via meerlingouders@hotmail.com Je kan ook je inschrijving inspreken op het antwoordapparaat 09/ Gelieve telkens je naam, contactgegevens en het aantal deelnemers te vermelden. Wij sturen dan een bevestiging + wegbeschrijving. Vrijwilligerswerking Twins Antwerpen Twins Antwerpen vzw twinsantw@scarlet.be of telefoon Mieke Elpers-Dedecker 03/

8 Oproep voor geboortekaartjes Wij doen een oproep aan meerlingouders: Heb je nog een geboortekaartje van je meerling liggen? Je kan er aanstaande meerlingouders een groot plezier mee doen door het kaartje naar ons toe te sturen. Wij bundelen ze samen in een mooi boek zodanig dat hen een veelzijdige inspiratie kan aangeboden worden. Alvast bedankt! Je kan de kaartjes opsturen aan: Twins/Meerlingenstudie De Pintelaan 185-1P Gent VERHUISKAART Zijn jullie verhuisd of gaan jullie verhuizen, stuur ons dan deze verhuiskaart of laat het ons weten via ! Zo kunnen wij in de toekomst verder contact met jullie houden. Wensen jullie niet meer gecontacteerd te worden, laat het ons dan ook weten. Naam : Voornaam eerstgeborene : Voornaam tweedegeborene : Voornaam derdegeborene (voor drielingen) : Geboortedatum meerling : Naam en voornaam van de moeder : Naam en voornaam van de vader : Oud adres : Nieuw adres : De verhuizing betreft : O gezin Opsturen aan : O deel van de tweeling / drieling (wie? ) O anders, nl. Oost-Vlaams Meerlingenregister Twins UZ-Gent De Pintelaan 185-1P Gent Colofon Redactie: Prof. Dr. Paul Defoort Dr. Sc. Catherine Derom Prof. Dr. Jean-Pierre Frijns Prof. Dr. Hilde Peeters Lic. Marleen Poelman Prof. Dr. Evert Thiery Prof. Dr. Robert Vlietinck Secretariaat: I. Berckmoes Twins UZ-Gent De Pintelaan 185-1P2 B-9000 Gent Tel: (09) Fax: (09) twinlokaal@hotmail.com Twintelefoon: Tel: (09) (vrijwilligerswerking) Lay-out: Reclame DeMeersman Met medewerking van: Ingeborg Berckmoes, Jeroen De Coster, Claudia Lothmann, Bob Touwslager, An Vercauteren, Marleen Poelman en de vrijwilligerswerking. Dit TWIN-infoblad wordt gratis verdeeld aan alle meerlingen geboren in Oost-Vlaanderen. Geïnteresseerden kunnen dit tijdschrift ontvangen door jaarlijks 5 euro of meer te storten op het rekeningnummer van de VZW-TWINS: Dexia Giften van 40 Euro of meer zijn fiscaal aftrekbaar. Om dit tijdschrift en onze andere sociale activiteiten te kunnen blijven garanderen is financiële hulp steeds welkom. Twins, het Infoblad van het Oost-Vlaams Meerlingenregister, is een publicatie van Twins v.z.w., de vereniging ter ondersteuning van het wetenschappelijk onderzoek bij en voor meerlingen. Verantwoordelijke uitgever: Catherine Derom, Kwadenplasstraat 20, B-9070 DESTELBERGEN.

TwinssCan Informatiebrief en Toestemmingsformulier. Katholieke Universiteit Leuven, België Universiteit Maastricht, Nederland Twins vzw

TwinssCan Informatiebrief en Toestemmingsformulier. Katholieke Universiteit Leuven, België Universiteit Maastricht, Nederland Twins vzw TwinssCan Informatiebrief en Toestemmingsformulier Katholieke Universiteit Leuven, België Universiteit Maastricht, Nederland Twins vzw Titel van het onderzoek: TwinssCan Gen-omgevingsinteractie bij psychotische

Nadere informatie

Woord van de voorzitter

Woord van de voorzitter Infoblad van het Oost-Vlaamse Meerlingenregister Woord van de voorzitter Achttiende jaargang, december 2011, nr.36 2011 loopt alweer ten einde en bij deze vinden jullie de 36ste aflevering van ons Twin-infoblad.

Nadere informatie

Woord van de voorzitter

Woord van de voorzitter Infoblad van het Oost-Vlaamse Meerlingenregister Zeventiende jaargang, december 2010, nr.34 Woord van de voorzitter Ons infoblad is ondertussen aan zijn zeventiende jaargang toe. Via deze weg willen wij

Nadere informatie

Infoblad van het Oost-Vlaams Meerlingenregister. Woord van de voorzitter

Infoblad van het Oost-Vlaams Meerlingenregister. Woord van de voorzitter Infoblad van het Oost-Vlaams Meerlingenregister Vijftiende jaargang, mei 2008, nr.29 Woord van de voorzitter Tijdens het congres van de Internationale Vereniging voor Tweelingenstudies dat verleden jaar

Nadere informatie

Vormingsaanbod breed publiek voorjaar 2018 Opvoeding, ontwikkelings- en leerproblemen. Surf gerust naar > vormingen

Vormingsaanbod breed publiek voorjaar 2018 Opvoeding, ontwikkelings- en leerproblemen. Surf gerust naar   > vormingen Sig presenteert Vormingsaanbod breed publiek voorjaar 2018 Opvoeding, ontwikkelings- en leerproblemen In het voorjaar van 2018 organiseert Sig opnieuw enkele voordrachten rond de thema s opvoeding, ontwikkelings-

Nadere informatie

Vijftiende jaargang, oktober 2008, nr.30. Hanne (links) en Tinne (rechts)

Vijftiende jaargang, oktober 2008, nr.30. Hanne (links) en Tinne (rechts) Infoblad van het Oost-Vlaams Meerlingenregister Vijftiende jaargang, oktober 2008, nr.30 Woord van de voorzitter De eerste tweeling van ons register werd geboren op 15 juli 1964. Nu telt het register 7800

Nadere informatie

Doe een klein onderzoek naar de taalregels die een kind in jouw omgeving al dan niet onder de knie heeft en schrijf daar een verslag over.

Doe een klein onderzoek naar de taalregels die een kind in jouw omgeving al dan niet onder de knie heeft en schrijf daar een verslag over. Naam: Klas: Nr: Datum: Vak: Nederlands Leerkracht: Taalverwerving Opdracht 1 Doe een klein onderzoek naar de taalregels die een kind in jouw omgeving al dan niet onder de knie heeft en schrijf daar een

Nadere informatie

Tweelingen in de groei

Tweelingen in de groei Tweelingen in de groei Henriëtte A. Delemarre-van de Waal Zoals bekend ontstaat een twee-eiige tweeling wanneer tegelijkertijd twee eicellen worden bevrucht door twee zaadcellen. Beide embryo s hebben

Nadere informatie

Protocol Tweelingen maart 2015

Protocol Tweelingen maart 2015 Protocol Tweelingen maart 2015 Beleid van de school Om uiteindelijk te kunnen beslissen of de kinderen in dezelfde of verschillende klassen worden geplaatst, zijn ouders afhankelijk van de mogelijkheden

Nadere informatie

Inleiding Het jaarverslag van 2017 is een overzicht van de activiteiten van Zwanger in Brussel.

Inleiding Het jaarverslag van 2017 is een overzicht van de activiteiten van Zwanger in Brussel. Jaarverslag 2017 Inleiding Het jaarverslag van 2017 is een overzicht van de activiteiten van Zwanger in Brussel. Visie Vroedvrouwenpraktijk Zwanger in Brussel wil de natuurlijke benadering en een bewuste

Nadere informatie

Niet-Invasieve Prenatale Test

Niet-Invasieve Prenatale Test Informatiebrochure voor patiënten Niet-Invasieve Prenatale Test (NIPT) 1. Wat is de NIPT?... 4 2. Hoe werkt de NIPT?... 4 3. Wat zijn de voordelen van de prenatale testen?... 5 4. Wat zijn de nadelen van

Nadere informatie

Woord van de voorzitter

Woord van de voorzitter Infoblad van het Oost-Vlaamse Meerlingenregister Woord van de voorzitter Negentiende jaargang, december 2012, nr.37 Crisissen zijn uitdagingen... ook voor Twins waren en zijn het moeilijke tijden ondermeer

Nadere informatie

Wat doet Kind en Gezin voor jou en je gezin? Ontdek ons ruime aanbod aan gratis diensten

Wat doet Kind en Gezin voor jou en je gezin? Ontdek ons ruime aanbod aan gratis diensten Wat doet Kind en Gezin voor jou en je gezin? Ontdek ons ruime aanbod aan gratis diensten Je bent zwanger Een unieke, spannende tijd breekt aan. Jouw gevoel is meestal een prima raadgever. Vertrouw op jezelf

Nadere informatie

Infoblad van het Oost-Vlaams Meerlingenregister. Woord van de voorzitter

Infoblad van het Oost-Vlaams Meerlingenregister. Woord van de voorzitter Infoblad van het Oost-Vlaams Meerlingenregister Zeventiende jaargang, juni 2010, nr.33 Woord van de voorzitter De tweelingenwereld staat niet stil. Drie jaar geleden organiseerden wij de twaalfde editie

Nadere informatie

Neonatologie. Infoboekje. Neonatologie. 051/425 262 Sint-Andriesziekenhuis vzw Krommewalstraat 11 8700 Tielt 051/425 111

Neonatologie. Infoboekje. Neonatologie. 051/425 262 Sint-Andriesziekenhuis vzw Krommewalstraat 11 8700 Tielt 051/425 111 Neonatologie Infoboekje Neonatologie 051/425 262 Sint-Andriesziekenhuis vzw Krommewalstraat 11 8700 Tielt 051/425 111 www.sintandriestielt.be materniteit@sintandriestielt.be 12 Februari 2013 2 11 Voorwoord

Nadere informatie

Kinderen en horen. Algemene informatie over het gehoor van kinderen en gehoorverlies

Kinderen en horen. Algemene informatie over het gehoor van kinderen en gehoorverlies Kinderen en horen 7 Algemene informatie over het gehoor van kinderen en gehoorverlies Deze brochure is de zevende in een reeks Widex-publicaties over het gehoor en aanverwante onderwerpen. Het belang van

Nadere informatie

Tweelingen. Wat zijn nou eigenlijk tweelingen? Een groot mysterie

Tweelingen. Wat zijn nou eigenlijk tweelingen? Een groot mysterie Tweelingen Hier zie je ons met zijn allen, de tweeling was net geboren en mijn moeder en ik waren verkouden dus moesten we van die kapjes op zodat de tweeling niet ziek zou worden. Ik was hier 4 jaar oud.

Nadere informatie

Ondanks dat het in Nederland niet is toegestaan om alcohol te verkopen aan jongeren onder de 16 jaar, drinkt een groot deel van deze jongeren

Ondanks dat het in Nederland niet is toegestaan om alcohol te verkopen aan jongeren onder de 16 jaar, drinkt een groot deel van deze jongeren Ondanks dat het in Nederland niet is toegestaan om alcohol te verkopen aan jongeren onder de 16 jaar, drinkt een groot deel van deze jongeren alcohol. Dit proefschrift laat zien dat de meerderheid van

Nadere informatie

Zondag 6 maart 2016, 10.00 uur Jeugddienst. Voorganger: ds. Bert de Wit

Zondag 6 maart 2016, 10.00 uur Jeugddienst. Voorganger: ds. Bert de Wit Preek Zondag 6 maart 2016, 10.00 uur Jeugddienst Thema: @Home Voorganger: ds. Bert de Wit Schriftlezing: Lucas 15:11-32 Een vader had twee zonen zo begint het verhaal. Met de beschrijving van een gezin.

Nadere informatie

Je bent pas meter of peter geworden van een SOS kind. wat nu?

Je bent pas meter of peter geworden van een SOS kind. wat nu? Je bent pas meter of peter geworden van een SOS kind. wat nu? Proficiat & bedankt! Je bent pas meter of peter geworden van een SOS kind. Fantastisch dat je je zo wil engageren om samen met ons kwetsbare

Nadere informatie

Een uniek moment tussen ouders en kind voor altijd vastgelegd in een prachtig geïllustreerd boek.

Een uniek moment tussen ouders en kind voor altijd vastgelegd in een prachtig geïllustreerd boek. Mirjam Cremer is van beroep geboortefotograaf en oprichter van Pure Life Geboortefotografie. Sinds 2013 heeft zij meer dan 120 geboortereportages gemaakt. Tijdens haar werk legt ze telkens de geboorte

Nadere informatie

Neonatologie. Informatiebrochure

Neonatologie. Informatiebrochure Neonatologie Informatiebrochure Welkom Van harte welkom op de afdeling neonatologie van het Sint-Andriesziekenhuis. De opname van uw baby op de prematurenafdeling is voor u en uw gezin een ingrijpende

Nadere informatie

Onderzoek naar de rol van ontsteking bij het ontstaan van bipolaire stoornissen

Onderzoek naar de rol van ontsteking bij het ontstaan van bipolaire stoornissen Onderzoek naar de rol van ontsteking bij het ontstaan van bipolaire stoornissen CAPRI Universiteit Antwerpen INFORMATIEBRIEF VOOR DEELNEMERS Versie voor patiënten Versie 3 22/04/2015 Geachte heer/mevrouw,

Nadere informatie

Samen of Apart. Checklist voor Ouders en Leerkrachten van Tweelingen

Samen of Apart. Checklist voor Ouders en Leerkrachten van Tweelingen Samen of Apart Checklist voor en en van Tweelingen 2007, Suzanne Lagerweij, orginele Engelse versie: 2006, Pat Preedy www.twinspiratie.nl Voor veel ouders van tweelingen is het lastig om de keuze te maken

Nadere informatie

Wij verzoeken u vriendelijk het gegevensformulier en het vragenformulier digitaal in te vullen en vóór de eerste afspraak te retourneren per email.

Wij verzoeken u vriendelijk het gegevensformulier en het vragenformulier digitaal in te vullen en vóór de eerste afspraak te retourneren per email. Adviespraktijk voor Pedagogische en Psychologische hulpverlening Dr. Carien C. Pot-Mees Dorpsstraat 79 2361 AX Warmond Tel: 071-3011545 E-mail: carien@praktijkpotmees.nl Wij verzoeken u vriendelijk het

Nadere informatie

PATIËNTEN INFORMATIE. De keizersnede

PATIËNTEN INFORMATIE. De keizersnede PATIËNTEN INFORMATIE De keizersnede Inhoudsopgave Voorbereiding thuis...4 Wat breng je mee...4 De opname...4 De keizersnede...5 Na de geboorte...5 Op de kraamafdeling...6 Tot slot...6 2 Beste toekomstige

Nadere informatie

Informatiebrochure voor hulpverleners

Informatiebrochure voor hulpverleners Informatiebrochure voor hulpverleners Hoe ervaren vrouwelijke moslimpatiënten en hulpverleners de zorg in kraamafdelingen in het Vlaamse ziekenhuis? Een interviewstudie over de ethische aspecten van interculturele

Nadere informatie

INFORMATIEFOLDER BIJ HET ONDERZOEK GETITELD. Tweelingfamilieonderzoek naar genetische invloeden op lichamelijke en geestelijke gezondheid

INFORMATIEFOLDER BIJ HET ONDERZOEK GETITELD. Tweelingfamilieonderzoek naar genetische invloeden op lichamelijke en geestelijke gezondheid VRIJE UNIVERSITEIT NERDERLANDS REGISTER TWEELINGEN INFORMATIEFOLDER BIJ HET ONDERZOEK GETITELD Tweelingfamilieonderzoek naar genetische invloeden op lichamelijke en geestelijke gezondheid 2 Tweelingfamilieonderzoek

Nadere informatie

1. Hoe kan iemand jouw kinderdagverblijf contacteren voor informatie over de opvang? Persoonlijk langskomen Telefoon Fax E-mail Brief Ander antwoord :

1. Hoe kan iemand jouw kinderdagverblijf contacteren voor informatie over de opvang? Persoonlijk langskomen Telefoon Fax E-mail Brief Ander antwoord : Onderzoek naar het opnamebeleid 1. Hoe kan iemand jouw kinderdagverblijf contacteren voor informatie over de opvang? Persoonlijk langskomen Telefoon Fax E-mail Brief 2. a. Wordt er gewerkt met een antwoordapparaat

Nadere informatie

Ouder, Kind en Eten Onderzoek

Ouder, Kind en Eten Onderzoek Ouder, Kind en Eten Onderzoek Informatiebrochure Voorwoord Fijn dat u interesse heeft in het Ouder, Kind & Eten onderzoek. Op dit moment doen er al 165 ouders mee aan het onderzoek en we zoeken nog 40

Nadere informatie

Het leven van Max en z,n mama *week 11*

Het leven van Max en z,n mama *week 11* Het leven van Max en z,n mama *week 11* Op naar de drie maanden toe, want Max is nu 11 weken oud. Daarna nog een maand van aftellen, dan zitten de vier maanden erop die Daan heeft geleefd. Hopelijk wordt

Nadere informatie

Voor het eerst naar de kleuterschool

Voor het eerst naar de kleuterschool Voor het eerst naar de kleuterschool 1. Welkom EEN NIEUWE JUF VOOR J U L E S Welkom in de eerste kleuterklas! Je zal merken dat er van deze jonge kinderen al veel wordt verwacht. Toch willen we sterk

Nadere informatie

Neonatologie. Informatiebrochure

Neonatologie. Informatiebrochure Neonatologie Informatiebrochure 2 Welkom Van harte welkom op de afdeling neonatologie van het Sint-Andriesziekenhuis. De opname van uw baby op de prematurenafdeling is voor u en uw gezin een ingrijpende

Nadere informatie

Patiënteninformatiefolder Voor patiënten van 12 t/m 17 jaar. Behorende bij het onderzoek:

Patiënteninformatiefolder Voor patiënten van 12 t/m 17 jaar. Behorende bij het onderzoek: Patiënteninformatiefolder Voor patiënten van 12 t/m 17 jaar Behorende bij het onderzoek: International CIDP Outcome Study (ICOS) Een studie naar de variatie en de voorspellers van het ziektebeloop bij

Nadere informatie

NEONATALE SCREENING VCBMA VLAAMS CENTRUM BRUSSEL. Hilde Laeremans VOOR OPSPORING VAN AANGEBOREN METABOLE AANDOENINGEN

NEONATALE SCREENING VCBMA VLAAMS CENTRUM BRUSSEL. Hilde Laeremans VOOR OPSPORING VAN AANGEBOREN METABOLE AANDOENINGEN NEONATALE SCREENING VCBMA VLAAMS CENTRUM BRUSSEL VOOR OPSPORING VAN AANGEBOREN METABOLE AANDOENINGEN Hilde Laeremans POLIKLINISCHE BEVALLINGEN De staalafname in het kader van het bevolkingsonderzoek naar

Nadere informatie

Persoonlijk langskomen Telefoon Fax Brief Ander antwoord :

Persoonlijk langskomen Telefoon Fax  Brief Ander antwoord : Onderzoek naar het opnamebeleid 1. Hoe kan iemand jouw dienst contacteren voor informatie over opvang? Meerdere antwoorden mogelijk Persoonlijk langskomen Telefoon Fax E-mail Brief 2. a. Wordt er gewerkt

Nadere informatie

2. Klaar of niet klaar: de timing is alles

2. Klaar of niet klaar: de timing is alles 2. Klaar of niet klaar: de timing is alles Op welke leeftijd kan een kind starten met zindelijkheidstraining? Wanneer is de beste leeftijd om te starten met zindelijkheidstraining: 18 maanden, 24 maanden

Nadere informatie

dit ben ik Mijn naam is: Ik ga op (datum) naar de basisschool.

dit ben ik Mijn naam is: Ik ga op (datum) naar de basisschool. (logo peuterspeelzaal) OVERDRACHT PEUTER - KLEUTER Mijn naam is: dit ben ik Ik ga op (datum) naar de basisschool. Ik speel het liefst met..(speelgoed, binnen / buiten) en ik heb veel belangstelling voor..

Nadere informatie

Reader voor pedagogisch medewerkers

Reader voor pedagogisch medewerkers Reader voor pedagogisch medewerkers Module 1: Taalaanbod Wat zeg je en hoe zeg je het Rijk taalaanbod Er is veel verschil in taalaanbod: rijke of arme taal en alles daar tussenin. Het is van belang te

Nadere informatie

Schwannomatose FUNDAMENTEEL ONDERZOEK KENT NIEUWE START. Ook jouw inzet is belangrijk!

Schwannomatose FUNDAMENTEEL ONDERZOEK KENT NIEUWE START. Ook jouw inzet is belangrijk! Schwannomatose FUNDAMENTEEL ONDERZOEK KENT NIEUWE START Ook jouw inzet is belangrijk! Een zeldzame erfelijke aandoening Schwannomatose is een zeldzame erfelijke aandoening waarbij zich goedaardige gezwellen

Nadere informatie

Tijdens het ontbijt kan mijn mama de klastitularis al een beetje leren kennen nog voor dat ze naar het oudercontact komt.

Tijdens het ontbijt kan mijn mama de klastitularis al een beetje leren kennen nog voor dat ze naar het oudercontact komt. Ik vind het wel goed dat er zo iemand tussen de leerkrachten en de mensen is. Ik zeg het, ik heb dat nergens in geen andere school gezien. Het is beter om dit te hebben want ouders voelen zich beter hierdoor.

Nadere informatie

DE VIJFDE METING informatie. TRAILS CC een onderzoek naar de lichamelijke en geestelijke gezondheid van kinderen op weg naar de volwassenheid

DE VIJFDE METING informatie. TRAILS CC een onderzoek naar de lichamelijke en geestelijke gezondheid van kinderen op weg naar de volwassenheid TRAILS CC een onderzoek naar de lichamelijke en geestelijke gezondheid van kinderen op weg naar de volwassenheid DE VIJFDE METING informatie INTRODUCTIE TRAILS (Tracking Adolescents Individual Lives Survey)

Nadere informatie

Al getagd ERVE TUINDORP

Al getagd ERVE TUINDORP Al getagd ERVE TUINDORP Nieuwsbrief nummer 2 van 2014 blad 1 Beste ouder(s), verzorger(s), Hierbij de tweede nieuwsbrief van ons Kinderdagverblijf Erve Tuindorp voor 2014. In de nieuwsbrieven willen we

Nadere informatie

Vogelvlucht. Agenda. Afscheid. Juf Madelin. Nieuwsbrief interconfessionele basisschool de Vuurvogel Uithoorn Nummer 9, vrijdag 1 februari 2019

Vogelvlucht. Agenda. Afscheid. Juf Madelin. Nieuwsbrief interconfessionele basisschool de Vuurvogel Uithoorn Nummer 9, vrijdag 1 februari 2019 Vogelvlucht Nieuwsbrief interconfessionele basisschool de Vuurvogel Uithoorn Nummer 9, vrijdag 1 februari 2019 Agenda Voorjaarsvakantie maandag 18 februari t/m vrijdag 22 februari Kleuters vrij 1 februari

Nadere informatie

nr 26 2013/2014 Twinfo

nr 26 2013/2014 Twinfo nr 26 2013/2014 Twinfo We kijken met heel veel plezier terug op het afgelopen jaar waarin we met NTR-deelnemers en collega s ons 25-jarig bestaan hebben gevierd. De aftrap was in januari met een bijeenkomst

Nadere informatie

Klanttest 2. Sint- Petrusschool Diemen Groep 7. Nicole Blok Top-ondernemen

Klanttest 2. Sint- Petrusschool Diemen Groep 7. Nicole Blok Top-ondernemen Klanttest 2 Sint- Petrusschool Diemen Groep 7 Nicole Blok Top-ondernemen Inhoudsopgave Voorwoord Verwachtingen van de Klanttest De doelgroep Klanttest Conclusie Foto s van de opdracht Voorwoord Op donderdag

Nadere informatie

Editie Opvoeden in je Buurt

Editie Opvoeden in je Buurt Editie 2015- Opvoeden in je Buurt Het thema van de Week van de Opvoeding 2015 was Opvoeden in je buurt. Het thema werd door de partners van de Week van de Opvoeding uit een shortlist van 10 onderwerpen.

Nadere informatie

Taalontwikkeling bij Tweelingen

Taalontwikkeling bij Tweelingen TWINSpiratie-avond Taalontwikkeling bij Tweelingen Hoofddorp 17 november 2008 Suzanne Lagerweij TWINSpiratie Taalontwikkeling bij Tweelingen Theorie Pauze Praktijk Afsluiting Taalontwikkeling bij Tweelingen

Nadere informatie

Woord van de voorzitter

Woord van de voorzitter Infoblad van het Oost-Vlaams a Meerlingenregister Zestiende jaargang, juni 2009, nr.31 Woord van de voorzitter Ons infoblad is aan zijn zestiende jaar toe en kent nog steeds een groeiend succes. Getuigen

Nadere informatie

Lifelines NEXT. Onderzoek bij zwangere vrouwen en hun (toekomstig) geborenen

Lifelines NEXT. Onderzoek bij zwangere vrouwen en hun (toekomstig) geborenen Lifelines NEXT Onderzoek bij zwangere vrouwen en hun (toekomstig) geborenen Wat is Lifelines NEXT? Beste Lifelines deelnemer, U bent gevraagd om mee te doen aan Lifelines NEXT, een onderzoek van de afdelingen

Nadere informatie

TWINS. Woord van de voorzitter

TWINS. Woord van de voorzitter België - Belgique P.B. - P.P. 9099 Gent x BC 13898 Infoblad TWINS van het Oost-Vlaams Meerlingenregisterr AFZENDER : TWINS UZ-Gent De Pintelaan 185 PB 91 B-9000 Gent Veertiende jaargang, april 2007, nr.27

Nadere informatie

Ten slotte wens ik je veel plezier bij het lezen. Hopelijk geeft het de kennis en de inspiratie om ook zelf met je kinderen aan de slag te gaan!

Ten slotte wens ik je veel plezier bij het lezen. Hopelijk geeft het de kennis en de inspiratie om ook zelf met je kinderen aan de slag te gaan! inleiding Voor al mijn kinderen schrijf ik hun ontwikkelingen op in een schrift. Ik schrijf op wanneer en hoelang ze sliepen, wat ze aten, hoe ze speelden en hoe we samen de dag doorbrachten. Dat lijkt

Nadere informatie

Woord van de voorzitter

Woord van de voorzitter Infoblad van het Oost-Vlaamse Meerlingenregister Woord van de voorzitter Een en twintigste jaargang, oktober 2014, nr.39 Vijftig jaar geleden, op 15 juli 1964, werd de eerste tweeling van het Oost-Vlaamse

Nadere informatie

SOCIALE VAARDIGHEDEN MET AFLATOUN

SOCIALE VAARDIGHEDEN MET AFLATOUN SOCIALE VAARDIGHEDEN MET AFLATOUN Dit thema is opgesplitst in drie delen; gevoelens, ruilen en familie. De kinderen gaan eerst aan de slag met gevoelens. Ze leren omgaan met de gevoelens van anderen. Daarna

Nadere informatie

Verslag onderzoek Wat Werkt - deel 3

Verslag onderzoek Wat Werkt - deel 3 Verslag onderzoek Wat Werkt - deel 3 ideeën van familie en bekenden bij het geven van steun Ervaringen en ideeën van familie en bekenden bij het geven van steun Jos de Kimpe Carlijn Nieuwenhuis FEBRUARI

Nadere informatie

Kinderopvang in Aarschot

Kinderopvang in Aarschot Kinderopvang in Aarschot 0-3 jaar Deze brochure geeft je een handig overzicht van het opvangaanbod voor baby s en peuters van 0 tot 3 jaar in Aarschot. Beste ouder Heb je een baby of ben je in blijde verwachting

Nadere informatie

Moeder-Taal Info voor vrijwilligsters

Moeder-Taal Info voor vrijwilligsters 2017 Moeder-Taal Info voor vrijwilligsters 1 WAT IS MOEDER-TAAL? 3 2 JOUW TAAK ALS VRIJWILLIGSTER? 4 3 INFORMATIE EN TIPS VOOR VRIJWILLIGSTERS 5 4 ONDERSTEUNING 7 4.1 VRIJWILLIGERSOVEREENKOMST FOUT! BLADWIJZER

Nadere informatie

Informatiebrief voor de patiënte en haar vertegenwoordiger(s) Global Maternal Sepsis Study

Informatiebrief voor de patiënte en haar vertegenwoordiger(s) Global Maternal Sepsis Study Informatiebrief voor de patiënte en haar vertegenwoordiger(s) Global Maternal Sepsis Study Beste Mevrouw, In dit ziekenhuis nemen we deel aan een wereldwijd opgezette studie naar gecompliceerde infecties

Nadere informatie

ZEG HET MAAR HET PRATEN VAN UW KIND. Leeftijd vanaf 4 jaar

ZEG HET MAAR HET PRATEN VAN UW KIND. Leeftijd vanaf 4 jaar ZEG HET MAAR HET PRATEN VAN UW KIND Leeftijd vanaf 4 jaar Het leren praten van uw kind gaat vaak bijna vanzelf. Toch is er heel wat voor nodig voordat uw kind goed praat. Soms gaat het niet zo vlot met

Nadere informatie

Het nieuwe schooljaar staat weer voor de deur. Met deze nieuwsbrief informeren we je graag over de laatste nieuwtjes uit onze opvang.

Het nieuwe schooljaar staat weer voor de deur. Met deze nieuwsbrief informeren we je graag over de laatste nieuwtjes uit onze opvang. September 2015 IBO Kortenberg Beste ouders en Stekelbeesjes, Het nieuwe schooljaar staat weer voor de deur. Met deze nieuwsbrief informeren we je graag over de laatste nieuwtjes uit onze opvang. Contactgegevens

Nadere informatie

Wat doet Kind en Gezin voor jou en je gezin? Ontdek ons ruime aanbod aan gratis diensten

Wat doet Kind en Gezin voor jou en je gezin? Ontdek ons ruime aanbod aan gratis diensten Wat doet Kind en Gezin voor jou en je gezin? Ontdek ons ruime aanbod aan gratis diensten Je bent zwanger Een unieke, spannende tijd breekt aan. Jouw gevoel is meestal een prima raadgever. Vertrouw op jezelf

Nadere informatie

Schoenendoos. Agenda. Schoenendoos. 26 mei ste jaargang Nummer 34. Jarig? Gefeliciteerd! Dans rond de wereld

Schoenendoos. Agenda. Schoenendoos. 26 mei ste jaargang Nummer 34. Jarig? Gefeliciteerd! Dans rond de wereld Schoenendoos Wekelijks informatiebulletin van Openbare Basisschool Stap voor Stap Kruisakkers 3 6662 DV Elst t. 0481-37 36 27 e. directie@stapvoorstapelst.nl i. www.stapvoorstapelst.nl Agenda Redactie:

Nadere informatie

Nieuwsbrief voor ouders

Nieuwsbrief voor ouders Nieuwsbrief voor ouders De sociale ontwikkeling van kinderen Amsterdam, oktober 2012, jaargang 5, nr. 2 Universiteit van Amsterdam Beste ouders, Door middel van deze nieuwsbrief willen wij u op de hoogte

Nadere informatie

GOD WIL OOK JOUW VADER ZIJN Het Onzevader in de doopselcatechese

GOD WIL OOK JOUW VADER ZIJN Het Onzevader in de doopselcatechese GOD WIL OOK JOUW VADER ZIJN Het Onzevader in de doopselcatechese Doelgroep: Ouders die vragen om hun kind te laten dopen Doelstelling: stilstaan bij het wonder van nieuw leven, de rol van het ouderschap,

Nadere informatie

Kinderen en vrijwillige terugkeer Tips voor ouders die vrijwillig terugkeren met minderjarige kinderen

Kinderen en vrijwillige terugkeer Tips voor ouders die vrijwillig terugkeren met minderjarige kinderen Kinderen en vrijwillige terugkeer Tips voor ouders die vrijwillig terugkeren met minderjarige kinderen Deze brochure kan ook ondersteunend zijn voor iedereen die met het gezin in contact komt: maatschappelijk

Nadere informatie

Inleiding Visie Veranderingen in 2016 Verantwoording

Inleiding Visie Veranderingen in 2016 Verantwoording Jaarverslag 2016 Inleiding Het jaarverslag van 2016 is een overzicht van de activiteiten van Zwanger in Brussel. Eén van de grote veranderingen in 2016 was de oprichting van onze CVBA. Sinds 1 januari

Nadere informatie

Studie naar bijwerkingen van medicijnen bij kinderen met (mogelijk) autisme

Studie naar bijwerkingen van medicijnen bij kinderen met (mogelijk) autisme pagina 1 van 9 Studie naar bijwerkingen van medicijnen bij kinderen met (mogelijk) autisme SPACe-studie, informatiebrief voor kinderen 12 t/m 15 jaar die starten met een antipsychoticum Inleiding Wij vragen

Nadere informatie

Je vrienden kan je kiezen, je familie niet. Misschien ben jij de oudste thuis of heb je een oudere broer of jongere zus. Ook al heb je soms ruzie en

Je vrienden kan je kiezen, je familie niet. Misschien ben jij de oudste thuis of heb je een oudere broer of jongere zus. Ook al heb je soms ruzie en Met je familie Met je familie Je vrienden kan je kiezen, je familie niet. Misschien ben jij de oudste thuis of heb je een oudere broer of jongere zus. Ook al heb je soms ruzie en heb je hen niet zelf gekozen,

Nadere informatie

Patiënten informatie over een studie naar zwangerschaps-complicaties bij vrouwen met het Polycysteus Ovarium Syndroom:

Patiënten informatie over een studie naar zwangerschaps-complicaties bij vrouwen met het Polycysteus Ovarium Syndroom: Patiënten informatie over een studie naar zwangerschaps-complicaties bij vrouwen met het Polycysteus Ovarium Syndroom: Geachte mevrouw, de C opper studie Uw behandelend arts heeft u geïnformeerd over de

Nadere informatie

Adviezen voor het bevorderen van de taalontwikkeling. Afdeling Logopedie

Adviezen voor het bevorderen van de taalontwikkeling. Afdeling Logopedie Adviezen voor het bevorderen van de taalontwikkeling Afdeling Logopedie Uw kind gaat praten, omdat er vanaf zijn geboorte in zijn nabijheid gepraat wordt en omdat vanaf zijn geboorte tegen hem gesproken

Nadere informatie

Dessel, Mol & Retie. Uw regio, uw gezondheid, uw baby.

Dessel, Mol & Retie. Uw regio, uw gezondheid, uw baby. Uw regio, uw gezondheid, uw baby. Dessel, Mol & Retie U vindt het goed wonen in Dessel, Mol en Retie? Maar met een baby op komst stelt u zich toch soms vragen over de kwaliteit van ons milieu? Wilt u de

Nadere informatie

Echoscopie tijdens de zwangerschap

Echoscopie tijdens de zwangerschap Echoscopie tijdens de zwangerschap Bij St. Antonius Geboortezorg kunnen we tijdens je zwangerschap met een echo het kindje in je buik bekijken. Een echoscopie is een beeldvormende techniek die werkt met

Nadere informatie

Hersenonderzoek en intelligentie

Hersenonderzoek en intelligentie 45 Hersenonderzoek en intelligentie U werkt als psycholoog-onderzoeker aan de universiteit. Binnenkort bezoekt u samen met een collega het symposium Hersenen en intelligentie. U hebt afgesproken dat ieder

Nadere informatie

ZEG HET MAAR HET PRATEN VAN UW KIND. Leeftijd 0 tot 4 jaar

ZEG HET MAAR HET PRATEN VAN UW KIND. Leeftijd 0 tot 4 jaar ZEG HET MAAR HET PRATEN VAN UW KIND Leeftijd 0 tot 4 jaar Het leren praten van uw kind gaat vaak bijna vanzelf. Toch is er heel wat voor nodig voordat uw kind goed praat. Soms gaat het niet zo vlot met

Nadere informatie

Gebruikersparticipatie

Gebruikersparticipatie Gebruikersparticipatie Ik ben de Communicatiedienst van K&G Voor de onderstaande informatiebrochures hebben we een project gebruikersparticipatie opgezet: - Kind in Beeld - Voeding en beweging - Taalstimulering

Nadere informatie

Algemeen. Prematuur geboren kinderen: Sociaalcommunicatieve ontwikkeling in de eerste levensjaren. Leen De Schuymer

Algemeen. Prematuur geboren kinderen: Sociaalcommunicatieve ontwikkeling in de eerste levensjaren. Leen De Schuymer Prematuur geboren kinderen: Sociaalcommunicatieve ontwikkeling in de eerste levensjaren Leen De Schuymer Algemeen Deze resultatenbundel is gebaseerd op het doctoraatsonderzoek van Leen De Schuymer. Dit

Nadere informatie

V anaf september komt er een

V anaf september komt er een 4 D E J A A R G A N G N 3 J U N I, J U L I, A U G U S T U S 2 0 1 0 COLOFON : De nieuwsbrief is een driemaandelijks tijdschrift uitgegeven door Wijkgezondheidscentrum t Spoor Guldensporenstraat 84 2140

Nadere informatie

Tips om geld in te zamelen voor Dokters van de Wereld.

Tips om geld in te zamelen voor Dokters van de Wereld. Tips om geld in te zamelen voor Dokters van de Wereld. Naast de sportieve uitdaging van bijna 500 kilometer te fietsen naar Amsterdam en terug, wacht er nu nog een tweede uitdaging: zoveel mogelijk geld

Nadere informatie

Vragenlijst baby s en kleuters. Algemene gegevens. Adres:. Postcode:. Woonplaats;. Geboortedatum:.. -.. -.. M / V. Namen ouders:... Huisarts: Te:...

Vragenlijst baby s en kleuters. Algemene gegevens. Adres:. Postcode:. Woonplaats;. Geboortedatum:.. -.. -.. M / V. Namen ouders:... Huisarts: Te:... Vragenlijst baby s en kleuters Algemene gegevens Achternaam:.. Roepnaam:. Adres:. Postcode:. Woonplaats;. Geboortedatum:.. -.. -.. M / V Burger Service Nummer: Is er sprake van een tweeling (of meerling):

Nadere informatie

Workshop aanbod BOEI-Limburg

Workshop aanbod BOEI-Limburg Workshop aanbod BOEI-Limburg Vanuit maatschappelijke betrokkenheid biedt BOEI-Limburg jaarlijks gratis 5 workshops aan. Afhankelijke van de trends in de samenleving, de trends in de problematiek waar kinderen-

Nadere informatie

Ben jij een kind van gescheiden ouders? Dit werkboekje is speciaal voor jou!

Ben jij een kind van gescheiden ouders? Dit werkboekje is speciaal voor jou! Hallo Ben jij een kind van gescheiden ouders? Dit werkboekje is speciaal voor jou Als je ouders uit elkaar zijn kan dat lastig en verdrietig zijn. Misschien ben je er boos over of denk je dat het jouw

Nadere informatie

Vormingskalender Samen bouwen aan kinderkansen

Vormingskalender Samen bouwen aan kinderkansen skalender Samen bouwen aan kinderkansen Januari 2016 Peuters lief, maar soms lastig Praatavond over peuterpuberteit donderdag 28 januari 2016 van 19u15 tot 21u30 Ouders met kinderen tussen 18 Februari

Nadere informatie

Sustained Aeration of Infant Lungs (SAIL) study Onderzoek naar beademing van te vroeg geborenen bij de geboorte

Sustained Aeration of Infant Lungs (SAIL) study Onderzoek naar beademing van te vroeg geborenen bij de geboorte Sustained Aeration of Infant Lungs (SAIL) study Onderzoek naar beademing van te vroeg geborenen bij de geboorte Lokale hoofdonderzoeker: Arjan te Pas, neonatoloog 071-5265839 Lokale onderzoeker: Ilona

Nadere informatie

AGENDA Maandag 19 december t/m vrijdag 23 december

AGENDA Maandag 19 december t/m vrijdag 23 december Schooljaar 2011-2012 Vrijdag 16 december 2011 nr. 7 AGENDA Maandag 19 december t/m vrijdag 23 december Woensdag 21 december Woensdag 21 december Vrijdag 23 december Zaterdag 24 december t/m zondag 8 januari

Nadere informatie

Praten leer je niet vanzelf

Praten leer je niet vanzelf jeugdgezondheidszorg Praten leer je niet vanzelf... hier ben ik www.icare.nl Over de spraak-taalontwikkeling van kinderen van 0-4 jaar Praten gaat niet vanzelf, praten moet je leren. Een kind leert praten

Nadere informatie

Publiciteit en werving OSA

Publiciteit en werving OSA Publiciteit en werving OSA Bereik de ouders persoonlijk Het is belangrijk om veel aandacht aan werving en publiciteit te besteden. In het bijzonder als u met open inschrijving werkt. Denkt u hierbij aan

Nadere informatie

Intensieve Zorgen aan pasgeborenen.

Intensieve Zorgen aan pasgeborenen. info voor kinderen die op bezoek komen man, vrouw en kind Raf gaat een kijkje nemen op de afdeling Intensieve Zorgen aan pasgeborenen. Ga je mee? 01. Voorwoord Hallo, ik ben Raf, de giraf! Binnenkort kom

Nadere informatie

PATIËNTENINFO. Het communicatief verleden LOGOPEDIE/AFASIOLOGIE. Vragenlijst voor de familie

PATIËNTENINFO. Het communicatief verleden LOGOPEDIE/AFASIOLOGIE. Vragenlijst voor de familie PATIËNTENINFO Het communicatief verleden Vragenlijst voor de familie LOGOPEDIE/AFASIOLOGIE Inhoud 1 Familie... 6 2 Sociaal... 9 3 Spraak...10 4 Schrijftaal...11 5 Beroep...11 6 Hobby...13 7 Gespreksonderwerpen...13

Nadere informatie

Prenataal testen met de NIPT

Prenataal testen met de NIPT INFORMATIEFOLDER Prenataal testen met de NIPT voor zwangeren met verhoogd risico op een kind met down-, edwards-, of patausyndroom Deze folder hoort bij een wetenschappelijke studie (TRIDENT-1 studie)

Nadere informatie

Informatiebrief GRAFITI-studie

Informatiebrief GRAFITI-studie Informatiebrief GRAFITI-studie Titel van het onderzoek GRAFITI-studie: onderzoek naar de groei van agressieve fibromatose. Geachte heer/mevrouw, Wij vragen u vriendelijk om mee te doen aan een medisch-wetenschappelijk

Nadere informatie

Ben jij een kind van gescheiden ouders? Dit werkboekje is speciaal voor jou!

Ben jij een kind van gescheiden ouders? Dit werkboekje is speciaal voor jou! Hallo!! Ben jij een kind van gescheiden ouders? Dit werkboekje is speciaal voor jou! Als je ouders uit elkaar zijn kan dat lastig en verdrietig zijn. Misschien ben je er boos over of denk je dat het jouw

Nadere informatie

Dreigende vroeggeboorte

Dreigende vroeggeboorte Dreigende vroeggeboorte T +32(0)89 32 50 50 F +32(0)89 32 79 00 info@zol.be Campus Sint-Jan Schiepse bos 6 B 3600 Genk Campus Sint-Barbara Bessemerstraat 478 B 3620 Lanaken Medisch Centrum André Dumont

Nadere informatie

Contents. Voel je thuis... 2

Contents. Voel je thuis... 2 Contents Voel je thuis... 2 Dana... 2...helpen vertrouwen te hebben...terug naar de oerkracht, het licht en de liefde, prachtig!...wat een eer om daar deel van uit te mogen maken...elke keer weer......

Nadere informatie

Verhaal: Jozef en Maria

Verhaal: Jozef en Maria Verhaal: Jozef en Maria Er was eens een vrouw, Maria. Maria was een heel gewone jonge vrouw, net zo gewoon als jij en ik. Toch had God haar uitgekozen om iets heel belangrijks te doen. Iets wat de hele

Nadere informatie

Een onderzoek naar de werkzaamheid van assisted hatching

Een onderzoek naar de werkzaamheid van assisted hatching Een onderzoek naar de werkzaamheid van assisted hatching Inleiding Geachte heer/mevrouw, Wij vragen u vriendelijk om mee te doen aan een medisch-wetenschappelijk onderzoek naar de werkzaamheid van assisted

Nadere informatie

Woordeloze Woensdag 18. Glimlachmomentjes #22

Woordeloze Woensdag 18. Glimlachmomentjes #22 Woordeloze Woensdag 18 Ik heb weer een blok Stralend de wereld in gehad en zo bijzonder is het soms hoe alles bij elkaar gaat passen. Ook dit keer weer werd er geëindigd met een heel mooie passend nummer

Nadere informatie

Ontdek de stem van het kind

Ontdek de stem van het kind Ontdek de stem van het kind Introductie www.eiskjeclason.nl info@eiskjeclason.nl @Babypraat Communiceren met kinderen Attitude van volwassene: respect en bescheidenheid 1 1. inzicht in ontwikkeling van

Nadere informatie

Wat is een Inloopteam?

Wat is een Inloopteam? Baby Kick Off De Baby Kick Off wordt georganiseerd door Inloopteam Zuidrand en komt met ondersteuning van ECK De Kraamvogel in stand in het Huis van het Kind Borgerhout en Antwerpen-Kiel Wat is een Inloopteam?

Nadere informatie

Beste ouders / verzorgers,

Beste ouders / verzorgers, Beste ouders / verzorgers, Bij deze ontvangt u - zoals afgesproken - Hofnieuws II, waarin wij u graag weer op de hoogte brengen van het laatste nieuws. Zoals u weet, vinden wij het bij Kinderdagpaleizen

Nadere informatie