Ontmoetingen en gedeelde inzichtenn Landelijke Sectordag VVT AAG Workshopdag WFZ, WSW en zorgorganisatie Inovum om tafel

Transcriptie

1 Ontmoetingen en gedeelde inzichtenn Landelijke Sectordag VVT AAG Workshopdag WFZ, WSW en zorgorganisatie Inovum om tafel Nummer 120, december 2010, 27e jaargang dé plek om collega's te ontmoeten

2 PGGM is er voor zorg en welzijn PGGM is de inkomensverzorger voor alle mensen in de sector zorg en welzijn. We zijn de uitvoeringsorganisatie voor collectieve pensioenregelingen in de sector zorg en welzijn. Daarnaast bieden we inkomensproducten en diensten die naadloos aansluiten op de behoeften van deze sector. PGGM is een coöperatie en werkt zonder winstoogmerk.

3 Colofon Communicatiecommissie Bart van den Dolder, voorzitter (Eind)redactie en bladmanagement Mirjam Flantua, manager communicatie HEAD Ontwerp en lay-out In Ontwerp, bureau voor vormgeving, Assen Druk Deltahage, Den Haag Uitgeverij Kluwer Adverteren Camilla van Kampen tel Mieke Bensink tel Verenigingsbureau HEAD Zoom 18 d 9405 PS Assen T (0592) F (0592) E info@headonline.nl Hoofdsponsors ABN AMRO PGGM PinkRoccade Healthcare PwC Aon Inhoud 4 Van de redactie 4 Van de bestuurstafel 6 Jojo of duurzame nuance Het krachtveld tussen wonen en zorg Rondetafel WSW, WFZ en zorgorganisatie Inovum 11 Nieuwe bagage Inspirerende inzichten tijdens Landelijke Sectordag VVT 15 High Select Specialist in jong Talent 16 Zesde AAG Workshopdag Druk bezochte workshops op een inspirerende locatie 19 Onderwijscommissie Lancering onderzoeksrapport De fiscale gevoelstemperatuur in de zorg 20 Nieuws van het Waarborgfonds Winst 22 Uitkomsten lezersonderzoek HEADline 24 Mijmeren Verplicht genieten 26 Fiscaal Nieuws Afdrachtvermindering onderwijs 29 Hammerhead ZZP 2.0 of lump sum 29 P. Cunia Emotionele achtbaan Subsponsors AAG Eiffel SDB Groep Q-Consult Finance Ideas Finance Care & Cure High Select HEADline is een uitgave van HEAD, Vereniging van financials in de zorg. Oplage: exemplaren, controlled circulation. Niets uit deze uitgave mag worden vermenigvuldigd en/of openbaar gemaakt door middel van druk, fotocopy, microfilm of op welke andere wijze ook, zonder schriftelijke toestemming van de communicatiecommissie. 3

4 Van de redactie W e naderen het einde van het jaar dagen en minimaal evenveel onderwerpen die de gemoederen van onze leden hebben beziggehouden. Een groot deel van die onderwerpen nemen we mee naar 2011 en zullen wij met alle zekerheid weer aanvullen met andere hete hangijzers. Welke dit gaan worden valt maar deels te voorspellen. Anticiperen en adequaat reageren, daar staat en valt veel mee. Dat vooruit kijken, dat heeft de communicatiecommissie de afgelopen tijd veel gedaan. De formule voor de HEADline zoals hij nu voor u ligt is tegen het licht gehouden. We hebben uw mening hierover gevraagd in een lezersonderzoek, hartelijk dank aan alle leden die gereageerd hebben. Wat heeft u gezegd over HEADline? Dat staat in de samenvatting van de enquêteresultaten die u verderop leest. De vernieuwde, scherpere bladformule van HEADline zoals u die volgend jaar gaat zien staat niet op zichzelf. De ontwikkeling maakt deel uit van een overkoepelend communicatieplan. Zo willen we nog meer tegemoet treden aan uw wensen als het aankomt op punten als inhoud, diepgang en actualiteit. U merkt, we zijn druk bezig. Uit de enquête over HEADline blijkt ondermeer dat ontwikkelingen in de sector en vakinhoud hoofdredenen zijn om het blad te lezen. Ook voor deze laatste HEADline van het jaar hebben we ons ingezet u dat te kunnen bieden. Met bijvoorbeeld verslag van een rondetafelgesprek tussen directeur Roland van der Post van het WSW, directeur Herman Bellers van het WFZ en directeur Wim Schimmel van zorgorganisatie Inovum over de toegevoegde waarde die samenwerking tussen woningcorporaties en zorginstellingen kan hebben. Het zijn de nuances die het verschil maken, zo blijkt. Ook doen we verslag van de VVT Sectordag en de AAG Workshopdag. Bijeenkomsten met inhoud en een goede mogelijkheid elkaar te spreken, die de aanwezige HEAD-leden hoog waardeerden. De onderwijscommissie bezocht de presentatie van het wetenschappelijk onderzoek De fiscale gevoelstemperatuur in de zorg. Meer van het fiscale vlak in een artikel over de WVA: wees scherp bij het claimen van afdrachtvermindering! Verder de vaste rubrieken Hammerhead, Mijmeren en dr. P.Cunia. Wij wensen u prettige feestdagen en veel leesplezier met deze laatste HEADline van Tot het voorjaar van 2011, met een vernieuwde HEADline en ongetwijfeld nieuwe thema s om ons in vast te bijten. Bart van den Dolder voorzitter Communicatiecommissie Mirjam Flantua manager communicatie Van de bestuurstafel W e maken ons op voor een nieuwe regeerperiode. Het is geen vraag meer wat er in het regeerakkoord staat maar een weet. De voornemens kennen we inmiddels. Nu de uitvoering nog. We zien een schisma in de maatregelen. De ziekenhuizen worden gekort. Weliswaar nog door het oude kabinet, maar toch. Bij de AWBZ-organisaties heerst een stille verwondering. Die stonden toch bovenaan in de lijst van de achttien werkgroepen? Desalniettemin heerst ook bij de AWBZ-organisaties onzekerheid op grote onderwerpen. Het inspirerende van een algemeen bestuursvergadering is dat we ook een rondje langs de sectoren maken. Daarin maken we kennis met de maatregelen in elkaars sectoren. Zo blijken onze collegae in de ziekenhuizen toch weleens verrast door de harde methode van onderhandelen van de zorgkantoren. En andersom is er aandacht voor de vastgoedperikelen in de ziekenhuizen. En worden we ingewijd in DOT. We maken ons ook op voor een bezinning op onze communicatie. In de afgelopen bestuursvergadering lag er een eerste verkenning op onze communicatie uitingen. Een plan dat mede ontwikkeld is door iemand die de vereniging niet kent. Het levert een totaalbeeld op. Het legt onvolkomenheden bloot. Kortom we kunnen er wat mee. En dat gaan we ook doen. De communicatiecommissie heeft een eerste impressie van de nieuwe HEADline laten zien. We waren positief verrast. En de communicatiecommissie krijgt er energie van!! Wat is er mooier. We mogen nieuwe sponsoren begroeten. Er zijn vier nieuwe aspirant-sponsoren toegetreden. Er blijft veel belangstelling voor de vereniging. Dat doet ons deugt. In het voorjaar 2011 gaan we een sponsorbijeenkomst beleggen. Dat doen we regelmatig om sponsoren te informeren en verwachtingen van hun kant te vernemen. Tenslotte: we hebben een buitengewoon inspirerende brainstorm gehouden over de uitwerking van doelgroepenbeleid binnen de vereniging. Het verenigingsbureau heeft ons daarin voorzien van informatie: bijvoorbeeld dat een lid van de vereniging gemiddeld zes jaar lid blijft. Als we zorgen dat leden langer lid blijven is dat al een belangrijke stap naar groei. Dus bij deze de oproep: blijf lid! Er gaat nog veel moois komen van onze vereniging. En het is een mooie sector om voor te werken! Vanaf deze plaats hele goede feestdagen en een gezonde jaarwisseling! Gerard Born voorzitter HEAD 4

5 5

6 Het krachtenveld tussen wonen en zorg Jojo of duurzame nuance V.l.n.r. Pim Diepstraten, Wim Schimmel (Inovum), Herman Bellers (WFZ), Bart van den Dolder en Roland van der Post (WSW) Scheiden van wonen en zorg: het is inmiddels al dertig jaar een issue. De kwestie is niet meegegroeid met de realiteit. Het financieel scheiden van wonen en zorg is daarmee verworden tot een dogma, een zwart-wit tegenstelling die misschien wel in de politieke arena aanspreekt, maar die niet aansluit bij de wereld van de zorg en van de corporaties. De praktijk vraagt om wezenlijke nuances. T ot deze conclusie komen directeur Roland van der Post van het WSW, directeur Herman Bellers van het WFZ en directeur Wim Schimmel van zorgorganisatie Inovum. Op uitnodiging van Bart van den Dolder en Pim Diepstraten (beiden van HEADline) spraken zij in een rondetafelgesprek over de toegevoegde waarde die samenwerking tussen woningcorporaties en zorginstellingen kan hebben. Die toegevoegde waarde is er wel degelijk als de financiële verantwoordelijkheden voor zorg en wonen glashelder zijn afgebakend. Dus toch een scheiding van wonen en zorg? Nee, de zaak ligt genuanceerder. Brandende huizen laten we niet binnen Voor zowel zorgorganisaties als corporaties is borg krijgen van groot belang om voordelige leningen af te sluiten. Toch werkt het afgeven van garanties bij het Waarborgfonds Sociale Woningbouw (WSW) anders dan bij het Waarborgfonds voor de Zorgsector (WFZ). Een borg krijgen is voor corporaties eigenlijk nooit een probleem dankzij het vangnet achter het WSW. Roland van der Post: Als wij een deelnemer weigeren, dan stapt hij naar het Centraal Fonds Volkshuisvesting dat dan in de regel saneringssteun verstrekt. Onder die voorwaarde kan het WSW alsnog borgen. Die situatie is voor zorgorganisaties principieel anders. Herman Bellers: Als een deelnemer bij het WFZ wordt geweigerd, is er niet onmiddellijk een vangnet en kan financiering voor een organisatie dus een probleem zijn. Selectieve toelating is echter onvermijdelijk, vanwege de onderlinge risicopooling, stelt Bellers: Als iedere organisatie automatisch zou kunnen deelnemen, zadel je andere organisaties op met de risico s van de niet-kredietwaardige collega s. Instellingen 6

7 die hun zaakjes wél op orde hebben blijven dan weg. De hele constructie werkt dan niet. Hoe vervelend ook, brandende huizen kunnen we als WFZ niet binnen laten. Selectie aan de poort Bellers signaleert daarnaast de verschillen in borgingsrisico s: De kasstroom is bij corporaties een vrij constant gegeven. Van de zorg kun je dat niet zeggen. Omdat saneringssteun zo goed als ontbreekt, moet in de zorg kredietwaardigheid worden aangetoond. Met een gedegen businessplan en met een toets voor een integrale meerjarenraming die in stelling wordt gebracht als de organisatie in kwestie geld gaat aantrekken. Bellers: Pas als die zaken solide zijn, ben je voor het WFZ voldoende kredietwaardig. Aan die duidelijkheid moet je niet willen morrelen. Als je een niet-kredietwaardige organisatie bij wijze van uitzondering toch gaat financieren, schep je een precedent en zet je de deur wijd open voor andere organisaties die evenmin voldoende kredietwaardig zijn. De financiële wereld is voor zorgorganisaties in rap tempo veranderd. Wie voorheen afgewezen werd door het WFZ, wist altijd toch nog wel een lening bij banken te krijgen. Dat is geweest. Banken zijn door de kredietcrisis en de risicoverhogende stelselwijzigingen veel kritischer geworden bij het verstrekken van leningen. Financiering is niet langer vanzelfsprekend. Zorgdirecteur Wim Schimmel concludeert: Door het ontbreken van zoiets als een Centraal Fonds voor borgzoekende zorgorganisaties, selecteert het WFZ als het ware z n deelnemers aan de poort. Herman Bellers: Dat is correct. Het gaat om de vraag: voor wie zijn we er? WFZ-deelnemers moeten aan bepaalde minimumeisen voldoen. We zijn niet opgericht als steunfonds om de allerzwaksten te helpen. Als je bij ons niet laat zien hoe goed je cijfers zijn, kom je er bij ons niet in. Schimmel: Daar zit wat in. Als je een partij weigert, is dat voor die organisatie een prikkel om zich te verbeteren. Vastgoedbeheer moet je wel aankunnen Grote risico s De zaak wordt een slag complexer bij samenwerking in gedeelde zeggenschap. Kunnen we dan de borgstellingen van WSW en WFZ samenvoegen? Nee, zeggen zowel Roland van der Post en als Herman Bellers. Zorg leveren kent andere risico s dan gebouwen exploiteren. Die twee samenvoegen binnen een gezamenlijk garantstelling ligt niet voor de hand. Wim Schimmel heeft vanuit zijn zorgachtergrond begrip voor het scheiden van wonen en zorg voor de verzorgingshuissector, aangevuld met een streng selectiecriterium voor de toegang tot zorg inclusief wonen, zoals bij verpleeghuizen. Volgens Schimmel is een wezenlijke nuance hard nodig: In de ouderensector zoals die vormt krijgt in verpleeghuizen is de vraag naar zorg niet goed te scheiden van de huisvesting. Ik zou zeggen: houd in die ouderensector de zorg en vastgoed dicht bij elkaar. Dat hoeft volgens hem niet tot troebele verhoudingen te leiden als zorgorganisaties zich gehouden weten aan een criterium dat hij ook voor Inovum, zijn eigen organisatie, heeft gehanteerd. Schimmel: Bij nieuwe investeringen moet je er altijd een expertpartij, zoals een corporatie, bij halen. Zij hebben de expertise om te kunnen afwegen welk type gebouw je met het oog op de toekomst het beste neer kunt zetten. Die expertise zou dus onrendabele investeringen kunnen voorkomen, zo is de gedachte. De hybride oplossing Hoe gaat de zorgsector om met de zeggenschap over bestaand of nieuw verworven bezit? En is uit die positionering iets te concluderen over het scheiden van wonen en zorg? Herman Bellers: Je ziet in de zorg verschillende scholen over het op de balans hebben van vastgoed. De ene organisatie wil het onder geen beding in de boeken hebben, de ander ziet vastgoed als een strategische verwevenheid met de zorgverlening. Maar zegt Bellers vastgoedbeheer moet je wel aankunnen. Hij wijst op kleine zorgorganisaties die zich tot projectontwikkelaars ontpoppen en die zich daar vervolgens aan vertillen omdat de risico s groter zijn dan ze dachten. Maar toch. Is het denkbaar dat voor corporatie en zorgorganisatie een win-win situatie ontstaat als de borgstellende fondsen hun strikte afkadering opheffen? Bellers: Het kan, maar het is contractueel wel ingewikkeld. Je blijft toch voor het punt staan dat je langdurig gaat investeren in een zorgwereld die er over vijf jaar onvoorspelbaar anders uit kan zien. Kort- en langcyclisch Roland van der Post is het vanuit het WSW-perspectief volledig met Bellers eens: Daar waar je zowel een kortcyclisch als een lang-cyclisch perspectief binnen één organisatie tegenkomt, is scheiden gezond. Toch voelt Van der Post voor de nuance die Schimmel propageert. Van der Post: Daar waar zorg ook een lang-cyclisch aspect heeft kan het verhaal anders worden. Als het bijvoorbeeld gaat om ouderenzorg en gehandicaptenzorg, dan is een joint-venture wel degelijk denkbaar. Mits de risico s van de financiering duidelijk worden vastgelegd. Iedere partij moet z n eigen risico erkennen. Dat moet je dus niet als een bal gehakt door elkaar gaan husselen. Toch is het de vraag of de theorie rond zo n joint-venture onder voorwaarden ook gangbare praktijk kan worden. Wim Schimmel heeft bij Inovum vastgoed als bezit op de balans staan. Hij zegt over zijn afweging: Voorheen wilden we een deel van ons vastgoed bij een corporatie onderbrengen. Maar toen bleek dat waarborgfondsen niet werkten met modellen die een joint-venture mogelijk maken, hebben we er van afgezien. Bellers begrijpt dat wel: Mengvormen zijn hoogst ingewik- 7

8 Daar waar je zowel een kort-cyclisch als een lang-cyclisch perspectief binnen één organisatie tegenkomt, is scheiden gezond Roland van der Post keld om goed uit te werken. Als wij een contract afgeven, moeten we heel precies weten wie waarvoor verantwoordelijk is. Dat zijn we verplicht aan onze deelnemers en aan de overheid als achterborg. Over verantwoordelijkheid gesproken, Wim Schimmel is blij dat in zijn situatie eigen geld is aangewend: Wij hebben de nieuwbouw zelfstandig rond gekregen. Het geld dat de investering oplevert, komt op termijn de zorg ten goede. Als de corporatie eigenaar van onze panden was geworden, was de winst naar de volkshuisvesting gegaan. De zorgorganisatie als BV Er is overigens een ander element dat nieuw licht kan werpen op de financiële verhoudingen tussen zorg en wonen: de rechtsvorm van de aanvrager. Roland van der Post van het WSW: Een toegelaten instelling is vanouds een vereniging of een stichting. Maar een BV als rechtsvorm kan een interessant gegeven zijn. Als een BV een toegelaten instelling gaat worden, draait het om de kernvraag of we aandeelhouders hun rendement gunnen. Het antwoord op die vraag moet trouwens niet van ons komen, maar van de politiek. Zijn WFZ-collega Herman Bellers stelt dat ook binnen zijn waarborgfonds de verenigings- of stichtingsvorm geen Wim Schimmel Pim Diepstraten Fotografie: Team KenM, Nieuwegein 8

9 Herman Bellers (l) en Bart van den Dolder (r) exclusiviteit op toegang heeft: Er is bij ons nergens vastgelegd dat een zorgorganisatie een vereniging of stichting moet zijn. Politiek vraagstuk Cruciale veranderingen in het vraagstuk van de scheiding van wonen en zorg liggen in de schoot van de politiek. Roland van der Post: Stel dat Nederland de scheiding van zorg en wonen opgeeft omdat samenvoeging zou leiden tot een macrobezuiniging. Dan kom je in de praktijk altijd bedrogen uit. Wat er bij de ene partij afgaat, komt er op termijn bij de andere weer bij. Opheffen van de scheiding leidt alleen tot heen en weer schuiven van het geld. Het levert niets op. Bovendien zijn de uitvoeringsproblemen fenomenaal. Wim Schimmel benadrukt dat in de situatie voor de ouderenzorg een scheiding tot onnodige bedrijfsmatige complexiteit zou kunnen leiden: De laatste 15 jaar hoeft bij lichte zorgindicaties de wooncomponent geen onderdeel te zijn. Bij zware zorgindicaties kan dat anders liggen. Het vastgoedaspect is dan dominant. De zorgperiode krijgt dan de status van een verblijf. Zorg en wonen uit elkaar trekken, is in die situatie heel vreemd. Wim Schimmel vindt op dit punt Herman Bellers aan zijn zijde: Bij bestaande institutionele zorg lijkt mij het geforceerd scheiden van wonen en zorg in veel gevallen praktisch onmogelijk of onzinnig. Ook de ontwikkelingen in de bekostiging sporen niet met het scheiden van wonen en zorg. We koersen nu richting integrale tarieven. Gaan we dan op termijn de vergoedingen weer uit elkaar halen? Het is voor mij volstrekt nog onduidelijk wat de bedoeling is. Jojo versus duurzame nuance Zaken als aandeelhouders die profiteren van de winst op onroerend goed in de zorg, kunnen dermate verstrekkende Vervolg op pagina 10 > Fotografie: Team KenM, Nieuwegein Uw financiële processen... Onze zorg. Kijk voor alle informatie op en 9

10 Vervolg van pagina 9 gevolgen hebben dat op dit soort terreinen uiteraard de politiek en niet het veld knopen door moet hakken. Toch vraagt met name WSW-directeur Roland van der Post zich af hoe wenselijk het is dat de scheiding van zorg en wonen doorlopend op het bord van Den Haag moet liggen. Ik heb heel veel ministers meegemaakt. Ik zou er een groot voorstander van zijn om het vraagstuk van scheiden van wonen en zorg los te trekken uit het politieke klimaat. De politieke schommeling moet uit de discussie worden gehaald. De scheiding mag geen dogma zijn. Soms is het verstandig om wonen en zorg los van elkaar te hebben. In andere gevallen denk aan de ouderenzorg is het juist handig om het bij elkaar te trekken. Laat het jojo-effect van de laatste dertig jaar eindelijk plaats gaan maken voor de duurzame nuance. Bart van den Dolder Pim Diepstraten Rob van Es Twee waarborgfondsen, twee werelden Het Waarborgfonds Sociale Woningbouw (WSW) is in 1983 opgericht. Het WSW nam de borgstelling voor de corporaties over van de overheid, die garantstelling en financiering niet langer voor haar rekening wilde nemen. Het WSW is in korte tijd enorm gegroeid en bestrijkt inmiddels alle soorten financieringen die de corporatiesector nodig heeft. Eind 2009 bedroeg het door het WSW geborgde volume 75,8 miljard euro. Het Waarborgfonds voor de Zorgsector (WFZ) bestaat sinds Het fonds vindt z n oorsprong in de kwetsbare situatie die door de terugtrekkende overheid is ontstaan. Banken dreigden zich begin jaren 90 terug te trekken, omdat de kredietwaardigheid van zorginstellingen niet langer vanzelfsprekend was. Het WFZ werd hiermee een nieuwe intermediair die garanties kon verlenen. November 2010 bedroeg het door het WFZ geborgde volume 8,9 miljard euro. De winkel van WFZ ziet er anders uit. WFZ-directeur Herman Bellers: Bij het WSW is 90% van de bedrijfshuishouding gebaseerd op stenen. Bij ons is dat 10 tot 15%. De risico s voor het WFZ worden echter wel bepaald door de hele exploitatie. sovib verzekeringen en diensten in de zorgsector Collectieve gedachte, individueel voordeel In 1986 ontwikkelde Sovib voor zorginstellingen een unieke verzekeringsformule, gebaseerd op de collectieve gedachte. De enorme geografische spreiding, het grote aantal instellingen en de constante jaarlijkse schadecijfers vormden daarvoor de perfecte grondslag. Intussen is de samenleving en dus ook de zorgsector veranderd. Marktwerking en privatisering werden de trend. Het collectief financieren van individuele behoeften is niet meer vanzelfsprekend. De risico s en de financiering van ziekte en arbeidsongeschiktheid zijn langzaam maar zeker op het bord van de individuele werkgevers gekomen. Sovib: bewust onveranderd Voor meer informatie: post@sovib.nl of Sovib volgt deze dynamische ontwikkelingen van nabij, kijkt vooruit en anticipeert op de gevolgen die voor de zorgwerkgevers kunnen ontstaan. Maar tegelijk blijft Sovib de constante factor. Want wij blijven trouw aan onze unieke formule, de collectieve aanpak en de concentratie van kennis. Hoe meer de trend doorzet dat de werkgever voor zichzelf moet zorgen als het gaat om risicofinanciering en schadepreventie, des te groter wordt onze overtuiging: het nut en de noodzaak om samen te werken. Dat heeft de afgelopen 25 jaar geleid tot individueel voordeel voor alle bij ons verzekerde instellingen. 10

11 Inspirerende inzichten tijdens Landelijke Sectordag VVT Nieuwe bagage Out of control luidde het thema van de Landelijke Sectordag VVT op 11 november. Maar out of control was het programma allerminst. De presentaties leidden met dank aan sponsor ABN AMRO vooral tot een heel ander ander en inspirerender soort control dan we gewend zijn. Voorzitter Wiebe-Jan Stuursma van de sector VVT zei na afloop dan ook terecht: De thuisblijvers hadden ongelijk. En dat was iedereen met hem eens. Het ging dit jaar niet over jaarcijfers, maar over marketing. En niet over boekwaardes, maar over betrokkenheid. Nieuwe niches Ankie de Laat die namens HEAD, sector VVT de opening voor haar rekening nam, had een pakkende samenvatting voor de ideeën en inzichten die deze middag aan de orde kwamen: Nieuwe bagage. Nieuwe bagage was ondermeer het inzicht dat Prof.dr Jan Latten bood. De hoogleraar demografie en CBS-onderzoeker gaf een verrassend sociaal-demografisch doorkijkje naar waar en hoe ouderen in 2025 in Nederland waarschijnlijk leven. Hij toonde overtuigend aan dat de verschillen tussen ouderen aanmerkelijk groter zullen worden dan we nu denken. En dat heeft gevolgen voor de zorg en begeleiding van deze doelgroep. Het gaat om grote getallen. Latten: Tot 2025 neemt alleen al de groep van 70 tot 79 jaar met ouderen toe. Dit vraagt om nieuw denken. Latten: We zijn bijvoorbeeld gewend om een basisschool in een dorp als iets positief te zien. Maar het kan voor ouderen heel aantrekkelijk zijn om in een gemeente zònder school te wonen. Gegarandeerd rust om je heen! Een aantrekkelijk USP voor gemeenten en ouderenorganisaties. Nog zo n niche. Latten: De groep bewust alleenstaande oudere vrouwen groeit fors. Het is aantrekkelijk deze groep passende groepswoningen aan te bieden. In Duitsland wordt met dit soort nieuwe woonvormen al volop geëxperimenteerd. In Nederland nauwelijks. De Amsterdamse hoogleraar had meer voorbeelden van nieuwe en nog nauwelijks ontwikkelde seniorenmarkten. Van dolende oudere mannen, lattende senioren tot dubbele pensionado s en allochtone ouderen in de bijstand. Marketing kennen we niet zo ActiZ-bestuurder John Kauffeld belichtte in zijn presentatie 11 1-Headline #120.indd :08:16

12 Prof. dr. Jan Latten Adriaan Koenen vooral de noodzaak van marketing. Gesteund door gegevens van de onderzoekscommissie van zorgeconoom Jeroen van Roon wees hij er op dat oud zijn en zorg leveren verder uit elkaar komen te liggen. Meer mensen gaan in groepen wonen, helpen elkaar en hebben de zorg alleen in uitzonderlijke gevallen nodig. Dit fenomeen zal stormenderhand toenemen. Hij attendeerde z n publiek ook op de nieuwe partijen die de zorgmarkt gaan betreden: schoonmakers, catering, domotica, IT, veiligheid. Veel zorgaanbieders zullen in de turbulentie van veranderingen hun corebusiness moeten kantelen, was zijn pleidooi. Van het leveren van productie naar het voorkómen van zorgconsumptie. Allemaal nieuwe dynamiek die zorgorganisaties moeten prikkelen zich onderscheidender op te gaan stellen. Kauffeld: Maar marketing kennen we niet zo in onze sector. John Kauffeld is behalve bestuurslid van ActiZ ook bestuurder van zorgorganisatie Espria. Hoeveel geld steekt Espria zelf in marketing?, wilde Bert van Erven van AAG administratieve dienstverlening weten. Kauffeld: 1 tot 2 procent van onze omzet. Net zoveel als ons ICT-budget. Helemaal gehad met al die regels Een verhaal apart was de presentatie van Adriaan Koenen die samen met Gherina van de Vuurst de Herbergier heeft opgezet: een keten kleinschalige locaties voor dementerende ouderen (ZZP 5). Aan marketing doet Koenen nauwelijks iets. Hoeft ook niet, want het nieuws over zijn aanpak gaat als een lopend vuurtje. We hebben niet alleen een wachtlijst voor cliënten, maar ook voor mensen die graag bij ons zouden willen werken. Het geheim van de Herbergier is dat het bijna net als thuis is, met een minimum aan regels. Gherina en ik hadden het helemaal gehad met al die regels voor de zorg in Nederland. En dat heeft zo z n eigen charme. Deuren gaan nooit op slot bijvoorbeeld. Lopen de cliënten niet weg dan?, wilde iemand weten. Als een gast wegloopt, loopt iemand van ons gewoon mee. Na een paar keer is de behoefte om weg te lopen verdwenen. Mensen willen weglopen, omdat ze zich opgesloten voelen. Koenen had een lange rij van opzienbare voorbeelden die zijn aanpak illustreerden. Onze medewerkers worden geselecteerd op hun betrokkenheid, niet op hun opleiding. Aan een CAO doen we niet. Iedereen krijgt ongeveer FWG 35 uitbetaald. Wat vooral tot de verbeelding sprak, is het volgende: Wij werken gemiddeld 25% goedkoper dan een reguliere zorgorganisatie. Na een werkbezoek door VWS wordt - tot Koenens grote verbazing de Herbergier inmiddels als voorbeeld voor de sector gepresenteerd. Koenen: Bij ons zorg geen doel, maar een middel. Misschien is dat het geheim. Bedrijfstak met veel kansen Directeur Gezondheidszorg Linze Dijkstra van ABN AMRO attendeerde in de vierde presentatie op de brandbrief die de voormalige minister Klink eind 2009 rondstuurde. Meer duidelijkheid gewenst over de prestatiebekostiging en over het overgangstraject. Een boekwaardeproblematiek die nog niet is opgepakt. Onvoldoende kapitalisatie en het werkkapitaal van de GGZ is niet echt riant te noemen. Kortom, werk aan de winkel. De bank kan hierbij uiteraard aanjager zijn. Maar Linze Dijkstra wilde daar graag een kanttekening bij plaatsen. We praten over kosten en budgetten. Maar waarom hebben we het niet over opbrengsten, kwaliteit van leven en economische waarde? Dit is gewoon een bedrijfstak met veel kansen. Het is tijd voor ondernemerschap. Toon de wil om onderscheidend te zijn in het belang van je patiënten. Eye openers De deelnemers waren onder de indruk van de inspirerende vragen en boodschappen die deze middag de revue passeerden. Peter Bos van Westerveld en Vossers: Cijfers, daar kun je je aan vasthouden. Maar wat we vandaag hoorden, ging over loslaten. Dat zijn de beste eye openers. Wim Dekker van Attent zei het iets anders, meer bedoelde hetzelfde: We zijn een wat conservatieve sector. Pas als er brand is, komen we in beweging. We hebben vuur gezien vandaag. Trudy van Dijk van de Zorgcombinatie Zwolle over een Vervolg op pagina 14 > Fotografie: Team KenM, Nieuwegein 12

13 Zorgen voor een hoger rendement: een topprestatie Een centimeter hoger maakt een wereld van verschil. Dat geldt voor de sportwereld, maar ook binnen de zorgbranche kan een kleine marge de doorslag geven. Daarom is het van groot belang de beschikking te hebben over een professionele mentaliteit, de juiste aanpak en het beste materiaal. Bij een incasso- en gerechtsdeurwaardersorganisatie gaat het ook om die details. GGN, de marktleider met 28 kantoren verspreid over het hele land, beheerst die als geen ander. Door uitgekiende dienstverlening, jarenlange ervaring en grote regionale kennis. Daar kunt u dus volledig op vertrouwen. Zoals de cliënten van uw organisatie volledig op uw expertise durven vertrouwen. Kijk voor een vestiging bij u in de buurt op INCASSOSPECIALISTEN EN GERECHTSDEURWAARDERS 13 Reken op meer rendement

14 Ankie de Laat John Kauffeld Vervolg van pagina 12 eye opener die haar zeer aansprak: Zo n verhaal over de Herbergier. Ik vond het zo bijzonder. Bij ons zitten pg-cliënten achter gesloten deuren. Waarom eigenlijk, vraag je je nu af. Wat voorzitter Wiebe-Jan Stuursma betreft, komen er meer van dit soort bijeenkomsten: We praten altijd met elkaar over jaarrekeningen en dergelijke. Dat moet ook. Maar het is goed om af en toe ook je blikveld eens op een andere manier te verruimen. Onze beroepsgroep is gewend om in de achteruitkijkspiegel te kijken, maar het is ook nodig om vooruit te kijken. Die combinatie van vaardigheden, maakt dat een auto goed rijdt. Rob van Es Fotografie: Team KenM, Nieuwegein 14

15 Specialist in jong Talent High Select Even voorstellen High Select is al sinds jaren de specialist op het gebied van jong Talent voor de Zorgsector. Wij bieden deze Young Professionals de mogelijkheid om door middel van een Traineeship ervaring op te doen in de sector Zorg en Welzijn. Zij voeren gedurende een periode van twee jaar drie tot vier hoogwaardige projecten uit bij verschillende organisaties. Young Professionals worden meestal ingezet als (junior)projectcoördinator en aan het einde van de twee jaar is het merendeel in staat om als zelfstandig leidinggevende te functioneren. Naast het uitvoeren van de projecten worden zij intensief gecoacht en getraind. De afstudeerrichtingen zijn divers, zoals bijvoorbeeld Bedrijfskunde, Economie, Gezondheidsrecht, Gezondheidswetenschappen, HRM en Beleidswetenschappen. Veranderingen in de Zorg In de zorgsector vinden veel veranderingen plaats, die vaak met financiën te maken hebben. Denk hierbij aan kostprijs-berekeningen, DBC s en ZZP, maar ook aan de gevolgen van de nieuwe zorgverzekeringswet, de langzaam terrein winnende marktwerking en de veranderingen met betrekking tot vastgoed. Er is dan ook grote behoefte aan hoog opgeleide medewerkers voor de financiële functie, bij voorkeur met specifieke kennis van de sector. En juist aan dit soort medewerkers is een groot tekort! Startende HBO-ers en WO-ers met een bedrijfseconomische of bedrijfskundige opleiding zijn niet alleen schaars, maar de commerciële wereld oefent om meerdere redenen een grotere aantrekkingskracht uit dan de Zorgsector. Young Financials High Select biedt jong Talent met een relevante opleiding een Financieel Traineeship in de Zorgsector aan. Niet bij één bepaalde instelling, maar sectorbreed, zodat ze in twee jaar tijd brede ervaring kunnen opdoen bij verschillende organisaties en daarmee met de specifieke kenmerken van de sector. Tegelijkertijd kunnen ze dan ervaren, dat de zorg zeer dynamisch is en een uitdagende carrière biedt. Na afronding van het Traineeship kunnen deelnemende organisaties deze Young Financials een dienstverband aanbieden, waardoor ze ook behouden blijven voor de sector. Young Financials kunnen worden ingezet op de financiële afdeling of daaraan gerelateerde functiegebieden Planning & Control Kostprijsberekeningen Inkoop Vastgoedmanagement Informatiemanagement/MIS Verkoop van zorg DBC s en ZZP s Onderwijspiramide HEAD Het Trainingsprogramma is opgenomen in de Onderwijs-piramide 2011 van de HEAD. In overleg met HEAD is het Trainingsprogramma ook opengesteld voor het eigen Talent van de instellingen. Voor meer informatie verwijzen wij u graag naar onze website of bel: (033)

16 Druk bezochte workshops op een inspirerende locatie Zesde AAG Workshopdag Op donderdag 23 september jongstleden vond voor de zesde keer de AAG Workshopdag voor HEAD-leden plaats. De ingrediënten waren: een aantal inhoudelijke onderwerpen, belicht vanuit verschillende vakgebieden, een interessante rondleiding en voldoende ruimte voor persoonlijk contact. En niet onbelangrijk, het was een zonnige herfstdag. 16

17 Als locatie voor deze editie van de workshopdag was gekozen voor het Bomencentrum Nederland in Baarn. Een relatief onbekende, maar prima locatie getuige de enthousiaste reacties van de bezoekers. Duurzaamheid is één van de centrale thema s van het Bomencentrum, evenals het leggen en onderhouden van persoonlijke contacten. Vandaar dat deze inspirerende locatie ook prima past bij AAG én de AAG Workshopdag. Zo n 120 gasten genoten van een interessante en onderhoudende dag, die uiteindelijk met een dikke acht werd gewaardeerd. Waar was u gisteren mee bezig? Jan Luursema en Bert van Erven, Raad van Bestuur van AAG verzorgden de aftrap en heetten de deelnemers van harte welkom. Vervolgens stelden zij de vraag: Waar was u gisteren mee bezig? Dat de werkzaamheden van HEAD / Controllers erg divers zijn, bleek wel uit de antwoorden die door de toehoorders werden gegeven. Het inhoudelijk gedeelte van de presentatie ging in op het begrip schaarste, met name in relatie tot thema s als vastgoed, personeel en financiën. Halverwege de presentatie werd het begrip schaarste onverwacht toegelicht met een praktijkvoorbeeld: de laptop waarmee de presentatie werd gegeven ging op zwart. De oorzaak: schaarste aan elektriciteit! Het probleem was gelukkig snel opgelost. De inleiding werd afgesloten met een inventarisatie naar het gemis van informatie. Om dit gemis te compenseren en digitalisering te bevorderen werd door loting een E-reader uitgereikt aan Jan van Geel van Stichting Vughterstede. Van Head naar Controller naar CFO? Deze workshop werd verzorgd door Peter van Baak, manager controlling bij DeliXL en Marcel Melenhorst, unitmanager bij Financial Services. Zij gingen in op de ontwikkeling van de financieel economisch functie. In een heldere uiteenzetting werd ingegaan op de verschillende taken en rollen van financiële functies. Van hoofd FA tot aan CFO. De centrale boodschap: in het steeds groter wordende informatielandschap spelen financials in toenemende mate een belangrijke rol. Met name als het gaat om het integreren van de informatievoorziening en het inzichtelijk maken van risico s. Ontslagrecht De workshop Actualiteiten Ontslagrecht werd verzorgd door Bart Vrijaldenhoven, advocaat bij Bernhaege Advocaten. Ook deze workshop werd op voorhand goed gewaardeerd, gezien het aantal aanmeldingen. Tijdens de workshop kwam onder andere het uitgebreide schema van het ontslagstelsel aan de orde. Verder werd een aantal actuele thema s op het gebied van arbeidsrecht behandeld, zoals de verruiming in de ketenregeling bij jongeren, gericht op arbeidsparticipatie van jongeren tot 27 jaar. Even ontspannen Na de eerste twee workshopronden was het tijd voor wat afleiding. Onder het genot van een lekker herfstzonnetje kon de lunch zelfs buiten worden genuttigd. Ook dit jaar was er voor de deelnemers een rondleiding, dit keer door het Bomencentrum. Onder leiding van drie enthousiaste botanische gidsen maakten de deelnemers een wandeling in de unieke tuin van het Bomencentrum. Is gastvrijheid aan te leren?! Het duo Hester Avis (adviseur) en Remko van der Graaff (senior adviseur) gaven de deelnemers een kijkje in een andere keuken. Aan de hand van leuke praktijkvoorbeelden kregen de deelnemers inzicht in het concept gastvrijheid. Dat dit verder gaat dan een koekje bij de koffie werd de deelnemers al gauw duidelijk. Met verschillende gastvrijheidsconcepten als voorbeeld en leuk ondersteunend beeldmateriaal werden de trends en ontwikkelingen op het gebied van vernieuwende cateringconcepten uiteengezet: van functioneel naar emotioneel, naar wens van de klant, met gebruik van lokale streekproducten en gericht op de sociale functie. Strategisch omgaan met vastgoed Vastgoedontwikkelingen zijn tijdens de AAG Workshopdag een vast onderwerp. Bram Baselmans en Sam Schoonus, beiden adviseur bij Organisatie & Vastgoed, belichtten in hun workshop de laatste stand van zaken op het gebied van vastgoedmanagement. Een vastgoedstrategie kan zorgorganisaties helpen bij het bepalen van de gewenste koers. Tijdens de workshop kregen de deelnemers verschillende modellen te zien, die kunnen helpen bij het maken van doordachte keuzes. Actualiteiten Prinsjesdag/Werkkostenregeling Hoewel de onderhandelingen over het nieuwe kabinet nog in volle gang waren, werden traditiegetrouw op de derde dinsdag van september de (concept)plannen tijdens Prinsjesdag bekend gemaakt. Gert-Jan Berghorst, coördinator bij Payroll & HRM Services, vertelde de bezoekers over het laatste nieuws. Zo ging hij onder andere in op de aanstaande verlaging van het budget voor de kinderopvangtoeslag en de 17

18 verhoging van het eigen risico met betrekking tot de zorgverzekeringswet. In het tweede deel van de workshop werd de werkkostenregeling verder toegelicht door Hans Pekel, eveneens coördinator bij Payroll & HRM Services. Organisaties kunnen tot en met 2013 zelf de keuze maken om over te gaan op de werkkostenregeling, daarna is de overgang verplicht. De nieuwe regeling is onderdeel van de Fiscale vereenvoudigingswet 2010 en heeft een verdere administratieve lastenverlichting tot doel. Voordat organisaties echter over kunnen stappen op de nieuwe regeling zal het huidige systeem van vergoedingen en verstrekkingen onder de loep genomen moeten worden. De kern van de boodschap was dat organisaties tijdig een start zullen moeten maken met het inrichten en aanwijzen van de vergoedingen en verstrekkingen om uiteindelijk niet voor verassingen in de vorm van 80% eindheffingen te komen staan. Overleg tussen de financiële administratie, afdeling P&O, salarisadministratie, maar ook met de medewerkers en de ondernemingsraad is hierbij van groot belang. Hans Blokzijl, directeur van het Bomencentrum, gaf de deelnemers tijdens een plenaire sessie inzicht in het ontstaan van het Bomencentrum. Zo vertelde hij dat het Bomencentrum Nederland in de afgelopen 25 jaar is uitgegroeid tot een bekende leverancier van bijzondere en grote bomen. De kwekerij biedt ruim 750 soorten bomen, die met name worden geplant bij stedelijke herinrichtingsprojecten, nieuwbouw en landschapsrenovaties. Het middelpunt van de kwekerij vormt het Groene Paviljoen, een architectonisch hoogstandje. Het Groene Paviljoen wordt voornamelijk gebruikt voor zakelijk bijeenkomsten, zoals de AAG Workshopdag en kenmerkt zich door het gebruik van duurzame materialen. Bezoek voor meer informatie In de prijzen Na de enthousiaste presentatie van Hans Blokzijl stond de jaarlijks terugkerende prijsuitreiking op het programma. Ook dit jaar was Paul Oostveen, secretaris van de Vereniging HEAD, bereid om de trekking te verrichten en een aantal deelnemers met een leuke prijs huiswaarts te laten keren. De vierde tot en met de tweede prijs werden respectievelijk gewonnen door Joan Steenbergen van Talant, de heer Slebus van Stichting Jan Berchmans, Berchmanianum en Ad van der Bleek van Stichting WIJdezorg. Zij wonnen allen een deelname aan een leergang van één van de AAG specialisaties. De hoofdprijs van dit jaar, een volledig verzorgde midweek in een Boomhuis, werd gewonnen door Chantal Dieleman van Stichting Ouderenzorg Kanaalzone. Ten slotte Nadat de stof was opgetrokken en de kennis was neergedaald was het laatste woord aan de AAG directeuren Jan Luursema en Bert van Erven. Zij dankten de aanwezigen hartelijk voor wederom een geslaagde dag en lieten alvast de datum van volgend jaar doorschemeren. Op 22 september 2011 staat de volgende AAG Workshopdag op de agenda. U bent van harte welkom! Mocht u de presentaties van de AAG Workshopdag (nog eens) willen bekijken dan kunt u deze vinden op de website van AAG. Bezoek hiervoor de volgende link: 18

19 Onderwijscommissie Lancering onderzoeksrapport De fiscale gevoelstemperatuur in de zorg In samenwerking met PwC heeft HEAD het wetenschappelijk onderzoek De fiscale gevoelstemperatuur in de zorg afgerond. Tijdens een goed bezochte bijeenkomst op het PwC kantoor te Rotterdam op 5 oktober overhandigde Gerard Born het eerste exemplaar van dit onderzoeksrapport aan mevrouw Kop, in haar functie als coördinator Horizontaal Toezicht Non Profits ZGO van de Belastingdienst. Naast het belang van de zorg voor de belastingdienst refereerde Gerard in zijn speech aan de transparantie wijze waarop de zorg gewend is te werken. Dit in het perspectief van het Horizontaal Toezicht, waarvoor organisaties worden benaderd door de Belastingdienst. Mevrouw Kop waardeert deze transparantie zeer, hetgeen ook tot uitdrukking komt in het feit dat het eerste exemplaar juist aan de Belastingdienst wordt uitgereikt. Het onderzoek is door PwC uitgegeven in de serie Tax is a black box. Eelco van der Enden, werkzaam bij PwC en op Nijenrode, presenteerde op deze middag de headlines van het onderzoek, waaraan 190 HEAD-leden hebben meegewerkt. Belangrijke bevindingen zijn: 1. het probleem van fiscaliteit binnen de organisaties wordt onderschat. 2. RvB en RvT zijn onvoldoende betrokken bij de fiscale positie. 3. zorginstellingen hebben behoefte aan meer kennis. 4. vereenvoudiging en verduidelijking weg- en regelgeving. 5. horizontaal toezicht leidt tot risicoreductie. Van der Enden gebruikt in zijn presentatie de compliance tree, om duidelijk te krijgen waar je als organisatie zit en waar je wilt zitten. In de daaropvolgende, boeiende, paneldiscussie kwam onder meer naar voren dat de fiscaliteit in veel van onze organisaties wordt gerund door collega s, die daar zijn ingegroeid en daar veelal ook affiniteit mee hebben. Daarmee is echter nog geen sprake van verankering binnen de organisatie van een goed beheer van de fiscaliteit. Daarvoor zijn maatregelen van AOIB vereist, die tevens dienen als basis voor het aangaan van een convenant van Horizontaal Toezicht. Opleiding is daartoe belangrijk, zowel puur kennis maar ook als ondersteuning bij het inbedden van fiscaliteit in de onderneming. De onderwijscommissie is gevraagd hieraan aandacht te blijven besteden. Anderen schatten de kans op controle laag in en zijn daarom geneigd minder aandacht te geven aan tax control. Het punt van betrokkenheid van het bestuur blijft een belangrijk aandachtspunt voor de HEAD. Het is goed te weten, dat in de Zorgbrede Governance code taxplanning specifiek als item aan de orde komt. Bij de aanwezigen bleek wel terughoudendheid over de wijze waarop de fiscus het Horizontaal Toezicht zal hanteren. Blijven ze streng controleren? Hoe zit het met potentiële problemen bij het aangaan van het convenant? Wordt je achteraf gepakt met een boete? Mevrouw Kop maakte duidelijk dat er bij de Belastingdienst in dat opzicht ook sprake is van een geleidelijke cultuurverandering, waarbij ook sprake kan zijn van verschillen van inzicht tussen de specialisten en de klantcoördinator. Ze vroeg de aanwezigen het probleem bespreekbaar te maken en zonodig te escaleren naar een hoger managementniveau. Met betrekking tot de complexiteit van belastingwetgeving werd door zowel PwC als door de Belastingdienst duidelijk gemaakt dat men daarmee aan beide zijden worstelt. De suggestie werd gedaan een selectie van complexe praktijksituaties te maken, die door de koepel als onze belangenbehartiger met het ministerie zou kunnen worden besproken. De Expertgroep Belastingen zal deze vraag oppakken. Aan het eind van de paneldiscussie werd opgeroepen het in control zijn te gaan opzoeken, te regelen, ten behoeve van de governance van de eigen organisatie. Ga daarna de discussie aan met de Belastingdienst voor een convenant over Horizontaal Toezicht. Aansluitend passeerden actuele fiscale zaken op het gebied van BTW, LH, VPB en schenkbelasting de revue, behandeld door deskundige mannen van PwC. De aanwezigen kregen een exemplaar van het onderzoeksrapport mee naar huis. Piet Jan Keijmel onderwijscommissie 19

20 Nieuws van het Waarborgfonds Winst Een van de onderwerpen die zich bij uitstek lenen voor oeverloze discussies is het al dan niet mogen uitkeren van winst door zorginstellingen. Er zijn mensen die er vooral voordelen in zien en er zijn mensen die er overwegend nadelen in zien. Eenduidige empirische bewijzen zijn er niet, morele opvattingen des te meer. Kortom, een ideaal thema voor congresbureaus. De winstdiscussie die ontstond onder het vorige kabinet was zo goed als weggeëbd, maar het nieuwe regeerakkoord zwengelt het debat weer aan. Het nieuwe kabinet wil namelijk winstuitkering mogelijk maken. Bij lezing van het regeerakkoord kwamen er bij mij wel wat vragen op, waar ik hieronder op in zal gaan. Maar om elk misverstand te voorkomen wil ik eerst benadrukken dat het WFZ geen opvattingen heeft over winst, geen beleidsmatige en geen morele. Dat is aan de politiek. Voor zover er zakelijke belangen in het geding zijn als gevolg van de eigendomsstructuur en de mogelijkheid tot winstuitkering neemt het WFZ dat mee in de afwegingen bij toetreding en garantieverlening. Het regeerakkoord De argumentatie van de regering is verwoord in de volgende citaten uit het regeerakkoord: Om een grote kwaliteitsslag te kunnen maken is geld nodig. Dit geld hoeft niet alleen van de overheid te komen. Als er extra geld uit de private sector de zorgsector kan worden ingetrokken zal dit tot grote verbeteringen kunnen leiden en Met dit externe kapitaal kunnen zorginnovaties, kwaliteitsverbeteringen, een betere patiëntenlogistiek en betere dienstverlening worden ontwikkeld. Dit moet overigens wel gebeuren onder voorwaarden die er voor zorgen dat de publieke belangen van het zorgstelsel gewaarborgd zijn. Er wordt geen winst uitgekeerd gedurende de eerste drie jaar na het moment van investeren. Er wordt pas winst uitgekeerd na een positieve beoordeling van vooraf gestelde minimumkwaliteitseisen door een onafhankelijke toezichthouder en na een positieve beoordeling van de financiële buffers, bijvoorbeeld op basis van minimum solvabiliteitseisen. Kwaliteitsverbetering is vooral veel doen Als ik mij een beeld probeer te vormen van de mogelijke rol en betekenis van extern kapitaal uit de private sector in zorginstellingen, dan schieten mij niet als eerste de voorbeelden te binnen die in het regeerakkoord staan. Gaat het over ziekenhuizen, dan hangt kwaliteitsverbetering vaak direct samen met veel doen heb ik net begrepen uit de commotie rond de selectieve inkoop door zorgverzekeraars. Het aanbrengen van focus in de productportfolio en daarbinnen grote volumes draaien lijken echter vooral een kwestie van interne koninkrijkjes slechten en (al dan niet extern afgedwongen) keuzen maken binnen de instelling. Verder wordt in dit verband steeds beweerd dat kwaliteitverbetering en kostenbesparingen hand in hand gaan. Ook betere patiëntenlogistiek en betere dienstverlening lijken bij uitstek van die zaken die niet primair afhankelijk zijn van (extra) geld, maar van een betere organisatie van de werkzaamheden en last but not least van de opstelling en instelling van alle betrokken werknemers. De toenemende competitie tussen instellingen, Elsevier/AD-lijstjes en selectief contracterende zorgverzekeraars vormen externe impulsen voor het realiseren van deze lastige (cultuur-)veranderingen. Wellicht geldt dit ook voor de betrokkenheid van zakelijk georiënteerde externe kapitaalverschaffers. Maar of dergelijke kwaliteitsverbeteringen primair afhankelijk zijn van (extra) geld? Hoe worden randvoorwaarden gesteld? Op de tweede plaats vallen de randvoorwaarden op. Blijkbaar leven er binnen dit kabinet op voorhand serieuze twijfels ten aanzien van de motieven van (sommige) private kapitaalverstrekkers. Ook de vorige minister gaf al eens expliciet te kennen dat cowboys in de zorgsector niets te zoeken hebben. Dit wantrouwen lijkt niet gespeend van realiteitszin, want er zijn in de marktsector natuurlijk voorbeelden geweest in de afgelopen jaren waaruit blijkt dat sommige sprinkhaankapitalisten erg goed zijn in het najagen van eigenbelang, tot grote schade van de organisaties waar ze de touwtjes in handen kregen. Maar of de malafide creativiteit van dergelijke lieden is in te dammen met de in het regeerakkoord genoemde oplossingen waag ik te betwijfelen. Vooraf gestelde minimum kwaliteitseisen? Als er iets lastig te operationaliseren is, dan is het dit wel. Zie de opgewonden debatten rond de selectiecriteria van zorgverzekeraar CZ in de afgelopen tijd. Onafhankelijke toezichthouder? Een veel gehoord bezwaar is dat in Nederland na elk incident toezicht op toezicht wordt gestapeld, zonder dat dit de kwaliteit van het toezicht ten goede komt. Ik herinner mij ook verzuchtingen van toezichthouders uit de financiële sector (naar aanleiding van kritiek rond de kredietcrisis, IJsland, de overname van ABN, DSB et cetera) dat de politiek en de samenleving overschatten wat toezichthouders vermogen. Een blind vertrouwen in toezicht als panacee voor alle kwalen lijkt dus lichtelijk misplaats lijkt zijn. Dit is zeker hier een beetje een open deur, want hoe effectief kan een toezichthouder zijn zonder scherpe kwaliteitsbeoordelingscriteria? Zelfs de ogenschijnlijk harde en eenduidige financiële criteria zouden nog wel eens stof voor discussie kunnen worden. Solvabiliteitspercentages zijn niet helemaal vrij van management invloed (veranderen van labels en herwaardering van grond willen het beeld nog wel eens opfleuren). Bovendien reflecteren dergelijke percentages het verleden, terwijl we hier nu juist vooral geïnteresseerd zijn in de gevolgen voor de toekomst. Verder zie ik nog wel wat discussie in het verschiet over de validiteit van een (al dan niet uniforme) solvabili- 20

21 teitsnorm voor diverse soorten instellingen in sterk uiteenlopende situaties. Kortom, ik ben persoonlijk erg benieuwd naar de concrete uitwerking van de randvoorwaarden voor winstuitkering. En of private investeerders onder die uiteindelijke randvoorwaarden vervolgens nog veel trek hebben om de zorgsector in te stappen. Eerder uitzondering dan regel? Ook ben ik nieuwsgierig hoe groot de vraag naar privaat kapitaal zal zijn vanuit de zorgsector. Ik kijk de laatste tijd wel eens met gefronste wenkbrauwen naar bancaire leningcontracten, maar dit laat onverlet dat bancaire leningen voor zover mij bekend nog altijd heel gunstig afsteken tegen de condities van private kapitaalverschaffers. Waarom zou je als bestuur van een zorginstelling een beroep doen op private equity als je voor een fractie van de prijs bij je bank terecht kunt en bovendien je zeggenschap niet hoeft te delen of af te staan? Mijn boerenverstand zegt: alleen als je niet anders kunt (of als het management ruimhartig mag meedelen in de winst als beloning voor getoonde inschikkelijkheid). Als deze veronderstelling juist is ligt de rol die privaat kapitaal gaat spelen in de zorgsector dus besloten in de toekomstige opstelling van de banken. Het draait dan concreet om de mogelijkheid en de bereidheid van banken tot financiering. Stel dat de kapitaalpositie ertoe leidt dat banken vaker nee moeten verkopen aan zorginstellingen, dan zullen deze zich noodgedwongen moeten wenden tot andere loketten. Dit zou ook kunnen plaatsvinden in situaties waarin banken vanwege de risico s niet bereid zijn om bepaalde bestaande of nieuwe initiatieven te financieren. Persoonlijk verwacht ik echter niet dat zorginstellingen die financieel goed draaien, die goed worden bestuurd, en die goed doordachte investeringen onderbouwen met deugdelijke en financieel robuuste businessplannen, bij de banken en het WFZ snel voor volledig gesloten deuren komen te staan (ik zie in elk geval op dit moment niets wat daar op wijst). Die instellingen zie ik dus ook niet zo snel uit eigen beweging opteren voor privaat kapitaal. De belangrijkste doelgroep voor private investeerders lijkt mij dus vooralsnog te bestaan uit 1) zorginstellingen in acute financiële nood of met deplorabele toekomstperspectieven (vooropgesteld dat de rijksoverheid niet opnieuw systeeminstelling -konijnen uit de hoed tovert als het er om echt spant, en gemeenten en provincies de financiële rug recht houden) en 2) nieuwe ambitieuze initiatieven waarvan het risicoprofiel de bancaire acceptatie grenzen op voorhand overstijgt. Maatschappelijk gevolg voor de kinderopvang Voor de afzienbare termijn verwacht ik dus nog geen grote rol voor privaat kapitaal in de reguliere zorgsector. Maar of we daar maatschappelijk gezien erg rouwig om moeten zijn is niet op voorhand gezegd. Ik hoop dat beleidsmakers in elk geval goede nota nemen van het artikel in de NRC op 30 oktober over de ontwikkelingen in de kinder- en naschoolse opvang. Bij uitstek een sector waar de vrije markt mogelijk werd geacht en private equity een grote rol is gaan spelen. Resultaat: de crèche wordt steeds duurder en tegelijkertijd steeds slechter. Gebrek aan eenduidige kwaliteitscriteria? De Wet Kinderopvang stelt weliswaar weinig harde eisen, maar wat er aan regulering bestaat lijkt wel eenduidig. Het gaat dan vooral om concrete aantallen leidsters per groep, groepsgrootte per leeftijdscategorie en vereiste papieren voor het personeel. Het is financieel alleen erg lonend voor aanbieders om de bestaande regels met voeten te treden. Het toezicht (lokale gezondheidsdiensten en gemeenten) blijkt in de praktijk onvoldoende bij machte om naleving van de regels af te dwingen. Ouders zijn dik ontevreden, maar krijgen in de praktijk met hun bezwaren nergens een poot aan de grond. En de NMa? Die concludeerde vorig jaar in een rapport dat er in de kinderopvang weinig mis is met de marktwerking. Iedereen kan dus rustig gaan slapen, want de onzichtbare hand waakt over ons. Een experiment met andere eigendomsverhoudingen en winstuitkering lijkt mij in de praktijk erg lastig uit te voeren. Scheerschuim krijg je ook niet meer terug in de spuitbus. Zolang zowel de spelregels als de handhaving van die regels nog met vraagtekens omgeven zijn lijkt het verstandig om beleidsmatig terughoudend te zijn met het in gang zetten van onomkeerbare processen. Herman Bellers directeur WFZ Samen naar beter Uw administratie in vertrouwde handen Zoekt u passende onder steuning voor uw salarisof nanciële administratie? Voor zowel interimopdrachten als volledige uitbesteding van uw werkzaamheden: onze professionals nemen u effectief het werk uit handen. Enthousiast en met kennis van zaken verzorgt Reinoud Accounting alle facetten van uw administratie. Schakel ons in voor: Salarisadministratie Financiële administratie Procesmanagement (AO/IC) P&O Support Outsourcing Specialist in de zorgen welzijnssector en semi-overheden Voor meer informatie of een vrijblijvende offerte: Tel info@reinoudaccounting.nl 21

22 Uitkomsten lezersonderzoek HEADline De eerste HEADline van 2011 verschijnt in een nieuwe vorm. Omdat HEADline voor u, de leden van de vereniging, wordt geschreven, hebben we u om uw mening gevraagd. Tijdens het congres en via internet zijn er twee lezersonderzoeken gehouden. De uitkomsten worden gebruikt voor de ontwikkeling van de vernieuwde HEADline en zijn dus voor de communicatiecommissie van grote waarde. Wat u ons heeft verteld, leest u hier. De respondenten vormen een goede afspiegeling van de lezers: 16% van alle respondenten was vrouw, de gemiddelde leeftijd van de respondenten is 47,5 jaar en men zegt ruim 12 jaar ervaring te hebben op het huidige functiegebied. Het merendeel, 68%, zegt beslissingsbevoegd te zijn, vooral op financieel terrein. Het lees- en bewaargedrag Een klein deel van de respondenten, 8%, zegt HEADline niet te lezen met name vanwege tijdgebrek en/of te weinig aansprekende inhoud. De lezers zijn in twee groepen in te delen: de groep die enkele artikelen leest en de iets kleinere groep die het overgrote gedeelte leest. De gemiddelde lezer zegt iets minder dan een half uur in HEADline te lezen. De meeste lezers, 68%, zeggen HEADline een tijdje te bewaren en dan weg te gooien. Daarnaast maakt ongeveer een kwart van de lezers kopieën van relevante artikelen. Het overgrote deel van de respondenten, 77%, is tevreden met de huidige frequente van vijf nummers per jaar. De overige respondenten houden elkaar in evenwicht over de vraag meer of minder nummers per jaar. Inhoud Via open vragen is geïnformeerd naar de redenen om HEADline te lezen en naar de sterke en zwakke punten. Vaak worden vakinhoud en ontwikkelingen in sector als sterke punten genoemd, met daarnaast ook de ontwikkelingen in de vereniging. Een grote meerderheid (73%) vindt het blad enigszins actueel en 24 % zeer actueel, terwijl 80% van de respondenten actuele thema s zeer belangrijk vindt Gemiddeld genomen geven alle respondenten HEADline een 7-plus (7,26) voor de inhoud. Vaste rubrieken Er is uitvoerig gevraagd naar leesfrequentie en beoordeling. In onderstaande tabel zijn de uitkomsten gepresenteerd van de enquête op het congres en via internet. Gemiddelde score leesfrequentie (1) NB hoe lager, des te gunstiger! Mijmeren 2,48 3,25 Hammerhead 2,42 3,29 Nieuws van het WFZ 2,07 3,43 P.Cunia non olet 2,35 3,37 Fiscaal nieuws 1,87 3,42 (1) Schaalverdeling: 1 = altijd; 2 = regelmatig; 3 = soms; 4 = nooit (2) Schaalverdeling: 1 = slecht; 2 = matig; 3 = voldoende ; 4 = goed; 5 = uitstekend De leesfrequentie van Fiscaal nieuws en Nieuws van het WFZ is het hoogst. Voor de beoordeling geldt dat ook, zij het dat de verschillen met de overige rubrieken minder groot zijn, met een P.cunia non olet in een best of the rest positie. Stijl en vormgeving De respondenten achten de diverse stijlelementen gemiddeld meer dan voldoende. Op verschillende manieren blijkt dat de diepgang relatief het laagst scoort, gevolgd door praktijkgerichtheid. Genmiddelde score Klasse met hoogste score Gemiddelde score beoordeling (2) Schrijfstijl 3,59 4: 52% 3% Taalgebruik 3,61 4: 57% 2% Diepgang 3,22 3: 43% 18% Praktijkgerichtheid 3,40 4: 34% 13% Begrijpelijkheid 3,64 4: 58% 2% artikelen % score op klasse 1 en 2 Schaalverdeling: 1 = slecht; 2 = matig; 3 = voldoende ; 4 = goed; 5 = uitstekend Het overgrote deel van de respondenten (84%) acht de lengte van de artikelen goed. Een zelfde deel acht de huidige omvang van HEADline goed; iets meer dan 10% wil nog meer pagina s. De thema s in HEADline spreken de respondenten enigszins (56%) of erg (44%) aan. Verder vindt 73% de inhoud enigszins actueel en 24% zeer actueel. 22

23 Het merendeel (76%) heeft voorkeur voor uitsluitend thema s in de zorg, de rest is ook geïnteresseerd in thema s uit andere branches. Ruim de helft van de respondenten weet dat sponsoren onderdelen verzorgen > Dat scoort gemiddeld tussen voldoende en goed. De respondenten waarderen de vormgeving gemiddeld met een 7,4 en vinden in overgrote mate (85%) de verhouding tussen foto s/afbeeldingen en tekst goed. Positionering van het blad Via diverse stellingen is gevraagd om HEADline te positioneren. Genmiddelde score Klasse met hoogste score % score op klasse 4 en 5 Veel toegevoegde 2,39 2: 51% 8% waarde Hét blad voor 2,30 2: 41% 12% financials in zorg Herkenbaarheid 1,99 2: 48% 3% beeld van werkveld Goede aansluiting 2,22 2: 54% 5% bij eigen ervaring Belangrijkste 2,35 2: 36% 13% informatiebron Meerwaarde t.o.v. 2,25 2: 39% 9% andere bronnen Schaalverdeling: 1 = helemaal mee eens; 2 = enigszins mee eens; 3 = neutraal; 4 = niet mee eens; 5 = helemaal mee eens De respondenten positioneren het blad gemiddeld genomen positief: de gemiddelde scores liggen onder de 3 (neutrale houding t.o.v. het blad). Relatief de meeste kritische opmerkingen hebben betrekking op de informatiewaarde en de functie als hét blad voor financials en, hiermee samenhangend, de meerwaarde t.o.v. andere bronnen. Er is ook gevraagd om HEADline te positioneren ten opzichte van andere media, te weten Controllersmagazine, Controlling, Zorgadministratie en informatie, Zorgmarkt, Zorgvisie en Skipr. HEADline komt als nummer 2 uit de bus, net achter Zorgvisie. Een ruime meerderheid (81%) gaf aan het zeer of enigszins wenselijk te vinden dat in HEADline de visie en activiteiten van HEAD worden verwoord. Slechts 2% acht dat niet wenselijk. Tot slot kent 40% van de respondenten forums en discussiegroepen voor uitwisseling van kennis en informatie in de zorg. De helft daarvan, dus 20% van de respondenten is daadwerkelijk actief op deze forums. Hier wordt vaak LinkedIn genoemd. 23

24 Mijmeren Verplicht genieten Als lid van de communicatie commissie was het deze keer mijn beurt om invulling te geven aan de rubriek Mijmeren. Maar waar ga je over mijmeren? Over allerlei spanningsvelden tussen regelgeving, beleid en de invulling in de praktijk? Over de zorgkloof? Over de financierbaarheid van de zorg? Over de flexibilisering van de inzet van personeel? Over het aansluiten van zorgaanbod op de zorgvraag? De cliënt centraal? Over kwaliteit van zorg? Allemaal onderwerpen die ons regelmatig bezighouden en waarover vele en intensieve discussies via allerlei media worden gevoerd, uiteraard ook in onze eigen HEADline. Daar dus maar niet over mijmeren Op weg naar een afspraak maakte ik afgelopen week gebruik van een veerpontje. Samen met drie andere auto s, twee motoren en een paar fietsers van de ene naar de andere kant. Motor uit, raam open net de veerman e 1,70 betaald voor de dienst die hij aan het leveren was een flauw zonnetje dat probeerde de ochtendmist te verdringen. Het monotone geluid van de dieselmotor van het pontje op de achtergrond. Door de vele regenval van het voorbije weekend stond het water in de rivier hoog en was er een sterke stroming. Heeft u een beetje een beeld? Plotseling betrapte ik me er op dat ik ontzettende aan het genieten was van de rust van het moment van de geluiden om me heen van de blik op het snelstromende water van het feit dat ik voor even overgeleverd was aan de goede zorg van de veerman? Ik kan niet precies duiden hoe of waarom, maar ik genoot! De rit over de kronkelende dijk met aan de ene kant de rivier en de ondergelopen uiterwaarden met daarop grote groepen watervogels, en aan de andere kant landerijen met wat verdwaalde boerderijen zorgde er voor dat ik het gevoel van geluk nog kilometers lang vast kon houden. Op een moment zag ik rechts een werkelijk schitterende boerderij. Zo een die honderd jaar geleden door een rijke hereboer is neergezet met een fraai zicht op de dijk en de rivier daarachter. Deze had een Frans balkonnetje op de verdieping. Tussen de openstaande deuren stond een vrouw, zo te zien met haar ogen dicht, met haar gezicht naar de zon. Net toen ik langsreed sloeg een man van achteren zijn armen om haar heen. Het kon niet anders of ook zij waren ontzettend aan het genieten Die overtocht met de pont de autorit over de dijk en het beeld van dat stel tussen die deuren, dat moment van genieten hebben mij die dag ontzettend veel energie gegeven. De gesprekken die ik later die dag had verliepen voor mijn gevoel prettiger, het werk wilde veel makkelijker vlotten en s avonds genoot ik nog meer dan anders van de voetbaltraining van mijn jongste zoon. Gek eigenlijk hoe lekker het is om zo onverwacht, als een cadeautje bijna, zo n gevoel van genieten te ervaren. Hoeveel energie je dat geeft. Die momenten van genieten zouden we eigenlijk allemaal, zowel thuis als op ons werk, en het liefst regelmatig, moeten ervaren. Zo aan het einde van een, voor velen vast weer heel druk, jaar kijken we vaak terug op dat jaar. Wat waren we van plan, wat is er van terecht gekomen, wat moeten we volgend jaar vooral anders/beter doen enzovoorts enzovoorts Een tijd ook van goede voornemens voor het komende jaar. Een jaar dat vast ook weer erg snel en hectisch zal verlopen. Vanochtend zag ik in de krant een hele rij rouwadvertenties voor een en dezelfde overledene. Een 46-jarige eigenaar van een café waar wij met een groep vrienden jaren geleden regelmatig kwamen. Hij laat een vrouw en drie kinderen achter. Plotseling overleden Nadat het onbegrip en de verbazing wat waren gezakt, moest ik ook weer denken aan mijn autorit van eerder deze week. Aan dat genieten, aan dat moment van geluk. Ik hoop echt dat hij ook veel van dit soort momenten heeft gehad. In z n kroeg, met z n gezin of hoe en waar dan ook Ik heb me in ieder geval voorgenomen om regelmatig tijd te nemen om te genieten, om mezelf die tijd te gunnen Eigenlijk zou iedereen dat moeten doen verplicht genieten! Gerrit Poortman communicatiecommissie 24

25 Innovatieve financiering van de zorg Alles over lease, extern kapitaal en fiscaliteiten Woensdag 2 februari 2011, Mammoni Mariaplaats, Utrecht WANTED Kijk voor meer informatie over het landelijke congres over Innovatieve financiering van de zorg op 25

26 Fiscaal nieuws Afdrachtvermindering onderwijs Vanuit verschillende invalshoeken worden werkgevers gewezen op de subsidiemogelijkheden die er op basis van de Wet vermindering afdracht loonbelasting en premie voor de volksverzekeringen (WVA) zijn voor scholing. Deze populariteit van de WVA heeft echter ook een keerzijde. Door de verruiming van de mogelijkheden om de afdrachtvermindering onderwijs toe te kunnen passen en daarmee een kostenbesparing te realiseren, staan werkgevers soms onvoldoende stil bij de voorwaarden die er gelden. De afdrachtvermindering onderwijs lijkt immers in elke situatie toegepast te (kunnen) worden. Tijd voor bezinning, of beter gezegd: te leren van de fouten van een ander. 26

27 Eén van de negen categorieën werknemers en leerlingen waarvoor momenteel de afdrachtvermindering onderwijs geclaimd kan worden, is die voor assistenten en onderzoekers in opleiding, de zogeheten AIO s en OIO s. Binnen de zorgsector kennen we ook de afkorting AIO maar daarmee wordt doorgaans een arts in opleiding aangeduid. Deze spraakverwarring leidt er in de praktijk toe dat voor de arts in opleiding (co-assistant) of arts geneeskundige in opleiding (arts-assistent) regelmatig de afdrachtvermindering onderwijs wordt geclaimd. Bij de betreffende afdrachtvermindering onderwijs voor AIO s en OIO s moet het gaan om degenen die tijdelijk bij de universiteit worden aangesteld om zich door het verrichten van wetenschappelijk onderzoek en door het ontvangen van onderwijs verder te bekwamen tot wetenschappelijk onderzoeker of technologisch ontwerper. Afgezien dat de co-assistant of arts-assistent in dienst zou moeten zijn van een universiteit of universitair ziekenhuis, moet hij worden opgeleid tot wetenschappelijk onderzoeker. In veel gevallen blijkt hiervan geen sprake te zijn. Een ander voorbeeld van onzorgvuldigheid bij het claimen van de afdrachtvermindering onderwijs zien we in de situatie dat werknemers, bijvoorbeeld bij een herstructurering van de activiteiten, overgaan naar een andere inhoudingsplichtige. Om de afdrachtvermindering onderwijs te kunnen claimen voor de beroepspraktijkvorming van de beroepsbegeleidende leerweg (BBL) of stage in het kader van een beroepsopleiding in de beroepsopleidende leerweg op mbo-niveau 1 of 2, moet de werkgever (lees: inhoudingsplichtige) een erkend leerbedrijf zijn. In de praktijk wordt veelvuldig niet stilgestaan bij de vraag of de nieuwe werkgever als erkend leerbedrijf is aangemerkt door het kenniscentrum beroepsonderwijs bedrijfsleven. Het risico is dus dat de afdrachtvermindering ten onrechte wordt geclaimd. Het advies derhalve om, zo nodig, tijdig met het kenniscentrum, voor de zorg, welzijn en sport is dat Calibris, in contact te treden voor deze erkenning. Bovendien zal de wijziging van de werkgever in principe ook moeten worden vastgelegd in (een addendum bij) de leer-werkovereenkomst die in veel situaties vereist is om de afdrachtvermindering onderwijs te mogen toepassen. Wellicht de meest bekende categorie werknemers waarvoor de afdrachtvermindering onderwijs kan worden toegepast, is die voor de werknemer die een BBL-opleiding of een duale opleiding in het hoger beroepsonderwijs volgt. Deze subsidie kan oplopen tot e (2010) per fulltime werknemer per kalenderjaar. Een eigen opleiding van een werkgever of een onderwijsprogramma dat een regionaal opleidingscentrum (ROC) als contractsactiviteit uitvoert, kwalificeren hier echter niet voor. De afdrachtvermindering onderwijs kan daarentegen wel weer worden toegepast voor BBL-opleidingen die niet voor financiering door het ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap in aanmerking komen. Daarbij geldt onder meer de voorwaarde dat van het ROC een reële onderwijsinspanning wordt verlangd. Omdat er (vooralsnog) geen formele urennorm bestaat, is onduidelijk hoe een reële onderwijsinspanning moet worden uitgelegd. Mede tegen deze achtergrond passen verschillende ROC s voor niet-bekostigde BBL-opleidingen de urennorm toe die voor bekostigde opleidingen geldt. Deze norm houdt in dat op jaarbasis ten minste 300 uren besteed moet worden aan het in instellingstijd verzorgd onderwijsprogramma. De situaties waarin deze norm niet wordt gehanteerd, is het dus onduidelijk of sprake is van een reële onderwijsinspanning. Indien de afdrachtvermindering onderwijs ten onrechte blijkt te zijn geclaimd, zullen deze bedragen moeten worden terugbetaald maar daarnaast is in beginsel ook een boete verschuldigd. Reden te meer om zorgvuldigheid te betrachten bij het claimen van de afdrachtvermindering onderwijs. Ingegeven door het financiële voordeel van de afdrachtvermindering onderwijs wensen werkgevers eigen opleidingen steeds vaker te upgraden naar een erkende, niet-bekostigde beroepsopleiding. Daarnaast behaalt de medewerker langs deze weg een erkende diploma of certificaten van een beroepsopleiding. Echter, bij puur financieel bejag blijkt men soms blind te zijn voor onder meer de voorwaarde die geldt ten aanzien van de omvang van het onderwijsprogramma. Een tendens dat ook door de belastingdienst is gesignaleerd. Kortom, de WVA biedt werkgevers de mogelijkheid om in het kader van de scholing van de werknemers een aanzienlijke besparing op de (loon)kosten te realiseren. Het risico bestaat echter dat deze besparing omslaat in een kostenpost. Om dit te voorkomen geldt een oud Nederlands gezegde: bezint eer gij begint! Mr. A.A. (Antoine) Roes Auteur is als loonheffingenadviseur werkzaam binnen de Gezondheidszorggroep van PwC/Human Resource Services Dit artikel werd in samenwerking met de expertgroep Belastingen geschreven. 27

28 28

29 Hammerhead HammerHEAD ZZP 2.0 of lump sum De zorgzwaarte bekostiging is nu al weer bijna twee jaar ingevoerd. Het nieuwe systeem moest meer recht doen aan de relatie tussen bekostiging en zorgzwaarte van een cliënt. Een nobel streven, maar het oude systeem, met de zorgzwaarte toeslagen, voldeed op zich ook prima om dat doel te kunnen bereiken. Toch waren we als controllers blij met de nieuwe systematiek. Eindelijk waren er normen voor de sturing van het primaire zorgproces beschikbaar. Deze ontbraken in het oude systeem. Ook de cliënten waren blij. Hun rechten waren nu ergens terug te vinden. Je kon daar met de instelling over spreken en onderhandelen. De blijheid heeft niet lang geduurd. Het nieuwe systeem bleek objectief maar wel te duur. Dan maar 5% rond rekenen en de zorgkantoren aansporen om de tarieven nog scherper te stellen. Tel daar bij op dat er zorgkantoren zijn die instellingen dwingen om lagere ZZP s af te rekenen dan feitelijk gerealiseerd, sector vreemde ZZP s om te catten naar lagere sector eigen ZZP s en de stijgende zorgzwaarte boven de contracteerruimte niet meer af te rekenen. Het gevolg is dat de Euro s en de normen niet meer met elkaar corresponderen. Het is nu dus een papieren systeem geworden. De onderhandelingen met de Zorgkantoren zijn dan ook voor een belangrijk deel verworden tot een handje klap aangaande beschikbare contracteerruimte en tarieven. De inhoud is naar de achtergrond verdwenen. De overheid heeft het lang volgehouden naar de cliënten toe te communiceren dat de ZZP-uren als een recht van de cliënt konden worden gezien. De verzorgende mocht dan familie uitleggen dat dat er wel stond maar ze het toch niet krijgen. De problematiek werd op het bordje van de verzorgende aan het bed gelegd. De overheid ziet nu ook in dat de ZZP-normen papieren normen zijn geworden en heeft de voorlichting naar cliënten toe aangepast. Men legt meer nadruk op het feit dat het een bekostiging- en verdeel systematiek is. Geeft men hiermee ook het failliet van de ZZP impliciet toe? De overheid heeft twee belangrijke knoppen om aan te draaien wil men de kosten van de zorg in de hand houden: de knop van de CIZ-indicaties en de knop van de contracteerruimte. De instellingen worden er tussen fijn gemalen. De Zorgkantoren mogen proberen de instellingen af te knijpen met als doel de steeds stijgende Q op te vangen in een dalende contracteerruimte. De Q heeft hierbij twee gezichten: meer cliënten en een hogere zorgzwaarte. Ofschoon het CIZ goed meewerkt aan het beperken van de Q is dit niet voldoende om de groei te stuiten. Deze is voor een belangrijk deel demografisch bepaald. Het gevolg van dit alles is een voortdurend dalende P. Deels op de vangen door een hogere efficiency deels door het leveren van minder kwaliteit maar toch vooral minder uren aan het bed. De bereikte efficiency hebben instelling eigenlijk al nodig voor de bekostiging van de nog steeds stijgende administratieve lastendruk ten gevolge van: implementatie normen voor verantwoorde Zorg, AZR, CQ meeting, kwaliteitssysteem, facturatie op cliëntniveau, versnippering van contractpartijen, herindicaties en facturatie standaarden. Alle verplichte ontwikkelingen op dit gebied snoepen samen met de tariefsverlagingen langzaam maar gestaag de verzorgende weg van het bed. Het is kortom de lengte of de breedte. Rekenkundig is het simpel uit te leggen. De verzorgende aan heb bed kan dit niet. De cliënt en de verzorgende hebben geen behoefte om uitleg maar willen verandering. Gaat de komst van twaalfduizend nieuwe verzorgenden voor de verzorgingshuizen en verpleeghuizen dan verlichting brengen? Ik vrees van niet. Voor we het weten worden de middelen door de zorgkantoren afgeroomd middels tariefskortingen om de groei in de extramurale zorg op te vangen. Is dit legitiem? Waarschijnlijk niet, maar men moet ook iets. Samengevat: Gaan we voor ZZP 2.0 en brengen we dan de objectieve ZZP- normen weer in overeenstemming met de hiervoor benodigde kostendekkende tarieven of doen we dat niet? In het laatste geval geef mij maar een lump sum bedrag en schaf daarbij dan het hele administratieve circus maar af. Waarschijnlijk is de verzorgende aan het bed dan beter af dan nu. 29

30 P. Cunia Emotionele achtbaan Dr. P. stapte achter in zijn eigen auto. Een jonge student sloot de deur achter hem. Dr. P. opende de bekende kalfslederen tas en pakte de set met stukken voor die dag. Een halve boom aan papierwerk staarde hem aan vanaf de achterbank. Eens kijken wat er vandaag allemaal getekend, gelezen, beoordeeld en richting organisatie uitgezet moest worden. Vol goede moed begon hij bovenaan de stapel, die goddank door zijn (zeer adequate) secretaresse was voor geprioriteerd. Eerst maar eens de stapel spoed: (1) een stapel rekeningen ter ondertekening, (2) een brief aan de IGZ over het zoveelste evaluatie-onderzoek, (3) een brief over de aanpak van een probleem binnen een maatschap, (4) het plan van aanpak voor DOT en (5) het definitieve begrotingsvoorstel. Eerst maar de begroting. Dr. P. realiseerde zich dat de smaakmakers binnen Amor en Adonis inmiddels alweer enkele weken bezig waren met het dichtkrijgen van de gaten binnen het financieel herstelplan. Zelf had hij al eerder enkele avonden zitten brainstormen met de financiële top van de organisatie om de jaarlijks terugkerende ombuigingsdoelstelling ook dit jaar weer op reguliere wijze vooraf in de begroting verwerkt te krijgen. Na veel vijven en zessen en veel dubbele of zelfs tripele sessies met het management van de Business Units leek dat nu gelukt. Hij zag zelfs onder aan de streep een kleine plus staan, en dat ondanks de toename aan kosten als gevolg van de CAO, en dat fijne construct van persoonsgebonden levensbudget, ondanks de medicatieverificatie opgelegd door de IGZ, goed voor meerkosten van bijna 1 mln, ondanks de te verwachten eisen aan de klinische verloskunde die tot een bedrag aan kosten van soortgelijke omvang leidde, ondanks de extra kosten voor de ICT-infrastructuur en de eisen van de NEN Hij begon te glimmen. Een warm gevoel verspreidde zich in zijn lijf: dat hadden management, bedrijfseconomisch adviseurs en medewerkers toch maar voor elkaar gebokst. Op dat moment ging de telefoon. Hij pakte z'n Blackberry, iphone of MobileMe of hoe dat ding ook maar weer mocht heten. Hij was verrast te horen dat de accountant belde. Het was nog wat vroeg voor bevindingen over de interimrapportage en paniek over de AO/IC-regeling verwachte hij ook nog niet dadelijk. Na enige korte beleefdheidsfrasen kwam de partner snel ter zake: "de rechter heeft de minister alsnog in het gelijk gesteld, P.". Het lijkt me toch aan te bevelen dat je daar al rekening mee houdt in je begrotingsvoorstel voor Dr. P. trok wit weg. Hij bedankte de accountant voor zijn snelle berichtgeving en belde snel met de koepelorganisatie en enkele vriendjes uit de sector om te overleggen of het niet eens tijd werd voor een hard en zakelijk Njet!. Tot zijn verbijstering zei eigenlijk iedereen: nee joh, dit is de politieke realiteit, we kunnen beter onderhandelen, misschien verspeel je je positie in het landelijk debat wel, kunnen we dit dossier niet koppelen aan dat andere, blah, blah, etc. Tegen tienen leek alle energie uit hem weggezogen. Hij herformuleerde de casus voor zichzelf nog een keer: vanaf 2005 werden zorginstellingen jaarlijks al gekort, vanaf die tijd was er al discussie over het volumerisico, in 2006 waren zorgverzekeraars nadrukkelijk als inkoopmacht gepositioneerd, er was een overschrijding van het budgettair kader zorg, ziekenhuizen hadden meer mensen geholpen, dat was zo afgesproken met zorgverzekeraars, er waren geen wachtlijsten ontstaan, de arbeidsproductiviteit in de ziekenhuizen was toegenomen en wie werd er nu gekort? Een bedrag van 550 mln. vertaal naar zijn eigen organisatie, dat was tegen de tien miljoen. Dat trok hij er in zes weken niet meer uit Hij mompelde tegen de chauffeur: Wanneer gaan ze nou eindelijk die bodemprocedure eens voeren om de volumeverantwoordelijkheid vast te stellen Wanneer gaan we nou eens als sector gezamenlijk, medisch specialisten, ziekenhuisbestuurders en financials actie voeren om aan te geven dat dit aanhoudende kortingsbeleid niet meer kan. Wanneer stoppen we nou eens met dat onzalige gepolder. Tot slot dacht hij: ik trek vanavond twee flessen wijn open. Ik hoop dat ze me goed smaken. Dan ga ik morgen naar de slijterij om te zeggen dat ik er twee heb afgenomen en dat ze kwalitatief goed waren, maar dat ik er toch maar eentje wil betalen. Of ik effe mag vangen 30

31

32 Financieel specialisten die een meerwaarde bieden op het complexe terrein van de zorg. Deze professionaliteit zorgt voor vertrouwen en vormt de basis voor onze samenwerking. Marie-Claire van Hek Manager Financiën en Control, Elisabeth Ziekenhuis AAG is hét advies- en servicebureau voor zorg, welzijn, kinderopvang, volkshuisvesting en overheden. Wij zijn breed vertegenwoordigd in deze sectoren, met opdrachtgevers in heel Nederland. De klant en de samenwerking staan bij AAG altijd centraal. Samen zijn wij succesvol. De professionals van AAG bieden innovatieve oplossingen met zowel kant-en-klare producten als maatwerk. Onze klanten kunnen daardoor de meest optimale keuzes voor de bedrijfsvoering maken. Samen succesvol Financial Services Organisatie & Vastgoed Payroll & HRM Services Opleidingen