Samenwerken, wel de structuur, niet de cultuur.
|
|
- Guido Bernard ten Hart
- 8 jaren geleden
- Aantal bezoeken:
Transcriptie
1 Rob de Vries Samenwerken, wel de structuur, niet de cultuur. Dit artikel beschrijft een collectief praktijkonderzoek op een basisschool. Op deze school is een veranderingsproces gaande. De leerkrachten moeten leren samen te werken. Voor een deel omdat daar urgentie voor is. Maar ook omdat zij dat zelf willen. De ambitie is, van en met elkaar leren door samen te gaan werken en daarmee het onderwijs op de school te verbeteren. Zo gezien lijken alle voorwaarden in orde. Urgentie en motivatie zijn aanwezig. Dan komt het nog slechts aan op faciliteren. En dat is precies wat er is gebeurd. De ondersteunende structuur is aangebracht. Maar toch lijkt de ontwikkeling te stagneren. Hoe dát kan? Beschreven wordt hoe interventies gericht op de structuur van een organisatie om die te vernieuwen niet genoeg zijn. Opvattingen en bekwaamheden van de mensen in de organisatie spelen een niet te onderschatten rol. De start van het veranderingsproces De Korenaar is een middelgrote openbare christelijke basisschool in Oostzaan. De leerlingen komen vanuit het hele dorp. Ook vanuit de buurgemeentes Zaandam en Amsterdam trekt de school leerlingen. De school staat goed bekend zoals blijkt uit onderzoek bij ouders; Waarde en normen staan hoog in het vaandel. Respect in de omgang. Brede kijk in de wereld om het kind heen. De sfeer die het team en leerkrachten uitstralen en ieder kind met respect als individu behandelen. (kwaliteitsvragenlijst Beekveld en Terpstra, 2011) De ouders waarderen in deze kwaliteitslijst de school met een 7.5. Het is ook een school met een herkenbare conventionele cultuur. Lesprogramma gebaseerd op het jaargroepensysteem. Vaste rollen en functies voor leraar en leerling. Voor allen dezelfde tijd, ruimte, onderwijsinhoud, doelen en prestaties. Nadat de school verhuisde naar een nieuw gebouw deed zich al snel een probleem voor. Het leerlingenaantal overtrof de beschikbaarheid aan lokalen. Uitwijken naar een noodlocatie was een optie. Maar deze stond een flink eind weg op het terrein van een andere school. Een andere optie was het herstructureren van de organisatie. Met gemiddeld veertig leerlingen per leerjaar was er de mogelijkheid om alle groepen heterogeen te maken. Ook pedagogisch didactisch waren er argumenten te vinden om dit te doen. Jongere kinderen leren van
2 oudere en leren zorgen voor elkaar. Het team stemde in met dit voorstel van de directie. Zo ontstonden vier groepen 1/2, drie groepen 3/4, drie 5/6, en drie 7/8. In de nieuwe structuur werden de traditionele onder- midden- en bovenbouw vervangen door units. De units, leerkrachten maar ook leerlingen, kregen de opdracht om meer samen te gaan werken. Om de samenwerking in de school te verbeteren is een collectief praktijkonderzoek gestart. De groep leerkrachten die het onderzoek uitvoeren krijgen als opdracht van het team de volgende vragen. -Wat houdt samen leren in voor ons? -Wie gaan er samen leren en welke anderen zijn daarbij betrokken? -Hoe zorgen we voor integratie op de bestaande cultuur? Voorop bij het team staat dat de leerling er beter van moet worden. Daarmee sluiten zij aan bij de opdracht van het bestuur. Vanuit christelijk geloof, levensovertuiging en daaraan ontleende waarden, waarderen wij ons handelen aan de opbrengst bij het kind (Agora Stichting voor Bijzonder Primair onderwijs in de Zaanstreek). Omdat al snel blijkt dat het onderzoek te complex zou worden wordt de focus op samenwerken van leerkrachten gericht. Stevens (2008) herkent deze verschuiving van aandacht. Hij zegt dat behoefte om de leerling in de focus te brengen vaak leidt tot de focus op de leerkracht. Logisch ook. Leraren zijn de sleutel tot ontwikkeling van onderwijs en de kwaliteit ervan en onderwijs wordt in dit geval ruimer opgevat dan als teaching en impliceert de gehele pedagogische paragraaf. De ambitie voor het onderzoek wordt daarmee; de leerkrachten willen beter samenwerken zodat van en met elkaar wordt geleerd om het onderwijs op De Korenaar te verbeteren. Waarom samenwerken? De ambitie om samen te gaan werken is op De Korenaar ontstaan vanuit een praktische oplossing. De urgentie om samen te gaan werken ligt in het verlengde daarvan. Bij het werken in units met heterogene groepen zijn er meerdere leerkrachten met globaal dezelfde onderwijsdoelen bezig. Deze gemeenschappelijkheid en de noodzaak om in de lijn van de school te werken maakt enige vorm van samenwerking onontbeerlijk. De noodzaak tot afstemmen van het werk door leerkrachten vinden we ook terug in de bekwaamheidseisen voor leerkrachten primair onderwijs. De leraar primair onderwijs moet ervoor zorgen dat zijn werk en dat van zijn collega's op school goed op elkaar zijn afgestemd. Hij moet ook bijdragen aan het goed functioneren van de schoolorganisatie (Stichting Beroepskwaliteit Leraren). Dit betekent niet dat er geen ruimte is voor verschillen. Senge et al. (2001) stelt dat het zelfs zeer onwaarschijnlijk is dat teamleden hetzelfde denken. Ze kunnen echter wel leren eendrachtig en effectief te werken. Castelijns, Koster & Vermeulen (2009) geven nog een reden om samen te werken. Om samen te werken is interactie nodig. Zij stellen dat gezonde interactie een basis is voor nieuwe kennis creëren.
3 Dan spreken we dus over leren. Samenwerking biedt dus de gelegenheid voor het leren van en met elkaar en kan ervoor zorgen dat de nieuwe manier van werken succesvol is. Samenwerken van leerkrachten kan ook profijtelijk zijn voor leerlingen. Kessels (2008) wijst naar de eisen die een voortdurend veranderende maatschappij aan de werknemer van morgen stelt. Naast complexe materiedeskundigheid spelen zelfstandig problemen oplossen en kunnen communiceren en samenwerken een belangrijke rol. Leerkrachten hebben zo gezien ook een voorbeeldfunctie te vervullen. De verbinding tussen voorgaande argumenten om samen te werken vinden we in het boek Scholen duurzaam ontwikkelen van Verbiest (2008). Hij beschrijft aan welke kenmerken een school moet voldoen om zich te ontwikkelen tot een professionele leergemeenschap. In een professionele leergemeenschap gaat het vooral om het collectief leren van de professionals. Schoolleiding en leerkrachten proberen via collectieve leerprocessen een gemeenschappelijk begrip en een gemeenschappelijke praktijk van goed onderwijs te ontwikkelen. Dit geeft het team van De Korenaar antwoord op de vraag wat het samen leren door samen te werken inhoudt. Ter ondersteuning van de samenwerking worden naast de vorming van de units een aantal interventies gepleegd. Deze interventies hebben een relatie met het ontwikkelen van de kenmerken van een professionele leergemeenschap: -De vergaderstructuur wordt aangepast. Plenaire vergaderingen worden minder in aantal en gericht op kennisdelen. -Ter ondersteuning van de interactie worden de unitvergaderingen, voorheen bouwvergaderingen, in aantal uitgebreid. -Er wordt een taakbeleid geïntroduceerd dat gericht is op evenredige verdeling van de taken. Maar ook de verantwoordelijkheid daarvoor. Daarmee wordt de participatie van leerkrachten in het beleid van de school bevorderd. -Leerkrachten maken een persoonlijk ontwikkelingsplan. Dit plan wordt met de ontwikkeling in de school afgestemd om professionalisering van leerkrachten te bepalen. Kortom, de structuur om tot een succesvolle professionele leergemeenschap te ontwikkelen ligt er. Alles in samenspraak en met instemming van het team. Een kritisch moment Het aanbrengen van de ondersteunende structuur is de basis voor de ontwikkeling die de school doormaakt. Dat die basis echter niet voldoende is wordt duidelijk op het moment dat het team evalueert op een studiedag. Deze studiedag met als thema communicatie leert de teamleden te reflecteren op verschillende communicatieaspecten. Deze zijn ontleend aan het boekje Hoe bedoelt u? van Schulz von Thun (2003). Senge et al. (2001) legt in relatie hiermee uit dat het van belang is niet alleen aandacht te besteden aan de woorden, maar ook aan de ruimte tussen de woorden; niet
4 alleen aan het resultaat van een actie, maar ook aan de timing; niet alleen aan wat mensen zeggen, maar ook aan de toon waarop mensen praten. De kern van de boodschap van Schulz von Thun is dat je alleen invloed hebt op jouw eigen perceptie van een boodschap. Als je leert signalen te herkennen die de eigenlijke boodschap verstoren, kan gestreefd worden naar metacommunicatieve oplossingen. Een metacommunicatieve oplossing is kort gezegd bij de feitelijke boodschap blijven. En zeggen wat je stoort als dit door de ander niet wordt gedaan. Ook niets zeggen terwijl er wel participatie wordt gevraagd is een verstoring. Het effect van de studiedag komt aan het licht als het team anoniem op posters reflecteert op de verschillende aspecten. Eén derde van de leerkrachten die deelnemen aan deze evaluatie geeft aan de nieuwe manier van werken niet te steunen. Dit komt als een schok voor de directie en het onderzoeksteam. De directeur zei achteraf gefrustreerd: Ze zijn gewoon aan het rebelleren! Maar is dat wel zo? Is dit een groep die simpelweg niet mee wil? In een literatuuronderzoek van Sardes (2006) in opdracht van het ministerie van OCW naar de rol van de leraar bij onderwijsinnovaties, wordt het bestaan van dit soort groepen onderkent. Zij stellen dat aandacht hieraan geven vaak een verloren investering is. De innovaties moeten zonder hen georganiseerd worden. Deze leerkrachten vertrekken zelf of kunnen elders geplaatst worden. Naast onwil kunnen er ook andere redenen zijn voor leerkrachten om terughoudend te zijn voor vernieuwing. In hetzelfde onderzoek van Sardes (2006) wordt gesproken over de invloed van de beeldvorming op vernieuwingsgezindheid van leraren. Deze wordt gevoed door de journalistiek en is overwegend negatief voor leraren. Bij geslaagde innovaties wordt de verandering als oorzaak genoemd, maar het mislukken wordt meestal aan de leraar toegeschreven. Ook ouders nemen hun perceptie op vernieuwing mee naar school. Mede onder invloed van dit soort journalistiek, maar ook vanuit onbegrip. Hun onderwijs zag er immers vaak heel anders uit. Senge et al. (2001) noemt het belang van het bewustzijn van de mentale modellen die de instelling van mensen bepalen. Mentale modellen zijn gebaseerd op ervaringen en informatie. Omdat deze bij geen mens hetzelfde zijn en bij elke nieuwe ervaring alleen die informatie wordt opgenomen die de eigen mentale modellen versterken, beschrijven twee mensen dezelfde gebeurtenis altijd anders. Deze mentale modellen beperken ook het vermogen om te veranderen. De moeilijkheden waar scholen (net als andere organisaties) voor staan, worden altijd sterk beïnvloed door de mentale modellen en verbanden in het hele systeem - op elk niveau, van de leraar en leerlingen in een klas tot de nationale, toezichthoudende overheidslichamen. Op De Korenaar staat een geschreven commentaar in de
5 eerder genoemde kwaliteitsmeting van 2011 van een ouder die vindt dat er voortgezet onderwijsje wordt gespeeld. Dit soort opmerkingen zijn voor leerkrachten zeer kwetsend. Vooral omdat hier een duidelijk gebrek aan vertrouwen in de professionaliteit van die leerkrachten wordt getoond. Dit zijn geen bemoedigende factoren voor een leerkracht om te volharden in de vernieuwing. De ontbrekende interventie. Het kwetsende gehalte van de hiervoor genoemde opmerking zet ons op het spoor van een andere mogelijke oorzaak van het gebrek aan steun voor de nieuwe manier van werken. De onderzoeksgroep heeft met behulp van vragenlijsten kwantitatieve gegevens verzameld over welke kenmerken van een professionele leergemeenschap er bij het team aanwezig zijn. Omdat er behoefte was aan verdieping en verduidelijking van deze gegevens zijn ook interviews met leden van het team afgenomen. De interviews konden in de context van de beschikbare tijd slechts bij een klein gedeelte van het team afgenomen worden. Zij geven samen met de vragenlijst wel inzicht in een mogelijk deel van de problematiek. Op de kenmerken observeren en feedback geven scoort het team zeer laag. Daarnaast geven de leerkrachten in de vragenlijst aan collega s niet aan te durven spreken op het professioneel functioneren. Dit beeld wordt bevestigd in de interviews, maar ook in de evaluatie van de studiedag. In de laatstgenoemde gegevens wordt ook de wens om meer samen te werken herhaald. Deze dualiteit kan een teken van onmacht zijn. Onmacht om in de nieuwe structuur van werken te presteren. Volgens Verbiest (2008) zijn collectieve leerprocessen gericht op de kritische analyse en bijstelling van de mentale modellen van de teamleden over onderwijs en opvoeding. Zo n kritische analyse vraagt reflectie en interactie op een diep niveau van de betrokkenen. Korthagen (2008) stelt dat de leraar en zijn professie niet los van elkaar kunnen worden gezien. Hij zegt dat kernkwaliteiten van de leraar zijn beroepsidentiteit bepalen. Zijn de kernkwaliteiten in harmonie met elkaar dan ontstaat er flow. Je handelt dan zowel in overeenstemming met wie je bent (authenticiteit) als in overeenstemming met wat nodig is in de omgeving. Problemen die leerkrachten ervaren zijn te herleiden zijn tot fricties tussen deze kwaliteiten. Ook Wielinga (2008) ziet de relatie tussen het geven van een adequate respons op wat zich in de omgeving voordoet. Hij legt verband tussen het gedrag van mensen en levende organismen in de natuur. Gezonde netwerken genereren energie en nodigen uit tot meer inzet en afstemming. Daardoor neemt het netwerk in waarde toe. De angst voor feedbackgesprekken wijst op het ontbreken van vaardigheden. De vaardigheid om op een diepgaande manier te reflecteren op het eigen handelen. De gegevens uit de interviews bevestigen dit beeld. Er wordt veel meer gesproken over het hoe en wat. Terwijl het in reflectie moet gaan over de kritische analyse en bijstelling van de eigen mentale modellen over onderwijs en opvoeden (Verbiest, 2008). Er zijn in het geval van het team van De Korenaar twee elkaar tegenwerkende
6 behoeften zichtbaar. Aan de ene kant is er de behoefte van individuen die onkundig zijn in of weerstand hebben tegen feedback. Aan de andere kant is er een collectieve behoefte tot interactie om samen te werken en te leren. Maar zoals we gezien hebben zijn er helemaal geen interventies gepleegd om het ontwikkelen van dit soort collectieve interactieprocessen te stimuleren. Volgens Verbiest (2008) moet er echter systematisch aandacht besteed worden aan de begeleiding en bewaking van de kwaliteit van deze collectieve leerprocessen. De mogelijkheid tot verbetering Levende processen zijn volgens Wielinga (2008) in principe zelfsturend. Als de beperkende factor bekend is kan dat aangegrepen worden om de blokkade voor de ontwikkeling weg te nemen. De basis voor de ruimte waarin gezonde interactie plaatsvindt noemt hij de vitale ruimte. Ook Castelijns, Koster & Vermeulen (2009) stellen dat daar het creëren van nieuwe kennis plaatsvindt. Met de Coherentiecirkel geeft Wielinga (2008) een handvat om verschillende typen blokkades te onderscheiden. Aansluitend kunnen leiderschapsrollen die nodig zijn die te doorbreken ingezet worden. Coherentiecirkel (Wielinga, 2001 getoond in Stevens, 2008) Op de kennis-as is de mogelijkheid om te leren aangegeven tussen de polen overeenkomsten en verschillen. Het is van belang voor de leerkrachten om die overeenkomsten en verschillen van elkaar te leren kennen. Kijken bij elkaar en het voeren van een kritische dialoog over de verschillen maakt nieuwsgierig en bevredigt. De positie-as geeft weer waar mensen staan in de interactie om kennis te ontwikkelen. Voor gezonde interactie is zowel individuele inzet als onderlinge afstemming nodig (Stevens, 2008). De kwadranten in de cirkel zijn bevorderende factoren voor interactie. Daar tegenover, buiten de cirkel staan remmende reacties van mensen die kunnen optreden. Op De Korenaar zien we dat teamleden willen vluchten naar de oude situatie van voor de verandering. De respons die Wielinga (2008) aangeeft om een tegenbeweging in te zetten ligt voor vlucht bij inspireren. De schoolleiding kan dat doen door het voortouw te nemen in reflectiegesprekken. Door deze reflectieve momenten structureel op te nemen in het programma kunnen teamleden hier ervaring in opdoen. Daarvoor moet kijken bij elkaar in de klas door teamleden en directie gefaciliteerd worden. Deze ontbrekende interventie is een voorwaarde om het team te helpen een werkcultuur te ontwikkelen die gebaseerd is op onderling vertrouwen en openheid.
7 Slotgedachten Volgens Stevens (2008) kunnen leerkrachten hun acties moeilijk verantwoorden. Beslissingen zijn gebaseerd op de beste oplossing voor die leerkracht en context op dat moment. De verstrengeling van zelf en kennis maakt zo n beslissing nooit onbetwist. Dit maakt de leerkracht kwetsbaar. Niet alleen op het professionele vlak, maar door de onlosmakelijkheid van de professie en het zelf, ook op persoonlijk vlak. Kelchtermans (2008) meent echter dat leerkrachten dit onder ogen moeten zien als een steeds terugkerende factor van de professie. De kwetsbaarheid is een structureel kenmerk van de pedagogische relatie, er is geen ontkomen aan. Door samen de verantwoordelijkheid te dragen voor het handelen komt het zelf minder kwetsbaar in beeld. Kritiek kan worden gedragen als kritiek op teamwork. Dit vermindert de kans op vluchten. En dat geeft hoop voor het team van De Korenaar. Want zij die van de gezamenlijke verantwoordelijkheid hebben geproefd en daar warm voor lopen. Zij willen en kunnen niet meer terug. Over de auteur Rob de Vries Rob de Vries is leerkracht van unit 7/8 op De Korenaar in Oostzaan. Hij verzorgt samen met zijn collega s in de unit het onderwijs en de begeleiding aan 84 leerlingen. Ook is hij leider van de unit. Vanuit deze positie en vanuit zijn opleiding tot innovator bij Interactum heeft hij bijgedragen aan de ontwikkeling van het unitwerken op de school.
8 Bibliografie Agora Stichting voor Bijzonder Primair onderwijs in de Zaanstreek. (sd). %20Bouwen%20aan%20goed%20onderwijs.pdf. Opgeroepen op juni 23, 2011, van %20Bouwen%20aan%20goed%20onderwijs.pdf Castelijns, J., Koster, B., & Vermeulen, M. (2009). Vitaliteit in processen van collectief leren. Antwerpen-Apeldoorn: Garant. Sardes. (2006, juni). Opgeroepen op mei 25, 2011, van Rijksoverheid.nl: Senge, P., Cambron-McCabe, N., Lucas, T., Smith, B., Dutton, J., & Kleiner, A. (2001). Lerende Scholen. Den Haag: Academic Service. Stevens, L. (Red.). (2008). Leraar, wie ben je? Antwerpen-Apeldoorn: Garant. Stichting Beroepskwaliteit Leraren. (sd). lerarenweb.nl instrumenten. Opgeroepen op maart 13, 2010, van lerarenweb.nl: Thun, F. S. (2003). Hoe bedoelt u? (Tweede, herziene druk ed.). Groningen/Houten: Wolters- Noordhoff. Verbiest, E. (Red.). (2008). Scholen duurzaam ontwikkelen, Bouwen aan professionele leergemeenschappen. Antwerpen-Apeldoorn: Garant.
De PLG-bril. De drie capaciteiten
De PLG-bril De PLG-bril (Verbiest, 2008) kan als hulpmiddel gebruikt worden om na te gaan in hoeverre de leerprocessen op verschillende niveaus met elkaar verbonden zijn en verbonden zijn aan de koers.
Nadere informatieBijlage 8.8: Professionele leergemeenschappen (Verbiest, 2012)
Bijlage 8.8: Professionele leergemeenschappen (Verbiest, 2012) Professionele leergemeenschappen (Verbiest, 2012) en netwerk-leren (De Laat, 2012) verhogen de kans op succesvol leren in het kader van een
Nadere informatieKenniskring leiderschap in onderwijs. Voorbeeld onderzoek in eigen organisatie
Kenniskring leiderschap in onderwijs Voorbeeld onderzoek in eigen organisatie Onderzoek doen Wie aanwezig? Wat wilt u weten? Beeld / gedachte / ervaring Praktijkonderzoek in de school = Onderzoek dat wordt
Nadere informatieBijeenkomsten 2012-2013
Bijeenkomsten 2012-2013 Datafeedforward Intervisie Lezing/masterclass gekoppeld aan professionele leergemeenschap Werken in een Professionele LeerGemeenschap Motto: Professionals doen het samen en doen
Nadere informatieSTICHTING KINDANTE. Visie Personeel
STICHTING KINDANTE Visie Personeel Visie Personeel 1 Inleiding De onderwijskundige visie van stichting Kindante vormt de basis voor de wijze waarop de Kindantescholen hun onderwijs vormgeven. Dit vraagt
Nadere informatieSKPO Profielschets Lid College van Bestuur
SKPO Profielschets Lid College van Bestuur 1 Missie, visie SKPO De SKPO verzorgt goed primair onderwijs waarbij het kind centraal staat. Wij ondersteunen kinderen om een stap te zetten richting zelfstandigheid,
Nadere informatieONDERWIJS EN INNOVATIE OP DE LINDERTE
ONDERWIJS EN INNOVATIE OP DE LINDERTE Onderwijs zoals we dat vroeger kenden, bestaat al lang niet meer. Niet dat er toen slecht onderwijs was, maar de huidige maatschappij vraagt meer van de leerlingen
Nadere informatieStudenten en leerkrachten leren praktijkgericht onderzoek doen. Anje Ros, Lector Leren & Innoveren Anja van Wanrooij, Basisschool Het Mozaïek
Studenten en leerkrachten leren praktijkgericht onderzoek doen Anje Ros, Lector Leren & Innoveren Anja van Wanrooij, Basisschool Het Mozaïek Tijdschema Inleiding Anje (15 minuten) Praktijk casus Anja (10
Nadere informatieSTICHTING KINDANTE. Visie Personeel
STICHTING KINDANTE Visie Personeel Visie Personeel 1 Inleiding De onderwijskundige visie van stichting Kindante vormt de basis voor de wijze waarop de Kindantescholen hun onderwijs vormgeven. Dit vraagt
Nadere informatieHR Performance Management
HR Performance Management Door: Bernadette van de Laak Inleiding Bij Performance Management (PM) gaat het erom dat menselijk kapitaal binnen een organisatie dusdanig wordt georganiseerd, dat stijging van
Nadere informatieDe ontwikkeling van de Mondriaan methode VISIE OP PROFESSIONALISEREN
M.11i.0419 De ontwikkeling van de Mondriaan methode VISIE OP PROFESSIONALISEREN versie 02 M.11i.0419 Naam notitie/procedure/afspraak Visie op professionaliseren Eigenaar/portefeuillehouder Theo Bekker
Nadere informatie19. Reflectie op de zeven leerfuncties
19. Reflectie op de zeven leerfuncties Wat is het? Wil een organisatie kennisproductief zijn, dan heeft zij een leerplan nodig: een corporate curriculum dat de organisatie helpt kennis te genereren, te
Nadere informatieGEMEENSCHAPPELIJKE VISIEONTWIKKELING OP LEESONDERWIJS
AANSLUITING PO-VO ONTWIKKELING/ DIFFERENTIATIE GEMEENSCHAPPELIJKE VISIEONTWIKKELING OP LEESONDERWIJS Dit document bevat de procesbeschrijving van de leergemeenschap taal uit de ketenverbinding van Openbaar
Nadere informatieBekwaamheidsdossier. februari 2006 O. OC0602_p8_12 Personeelsbeleid2.i8 8 19-01-2006 16:29:26
Bekwaamheidsdossier Laat zien wat je i februari 2006 O OC0602_p8_12 Personeelsbeleid2.i8 8 19-01-2006 16:29:26 Is het bekwaamheidsdossier een nieuwe papieren tijger? Dat hoeft niet. Leraren die zelf verantwoordelijk
Nadere informatieSamenwerking. Betrokkenheid
De Missie Het Spectrum is een openbare school met een onderwijsaanbod van hoge kwaliteit. We bieden het kind betekenisvol onderwijs in een veilige omgeving. In een samenwerking tussen kind, ouders en school
Nadere informatieSamen. stevige. ambities. werken aan. www.schoolaanzet.nl
Samen werken aan stevige ambities www.schoolaanzet.nl School aan Zet biedt ons kennis en inspiratie > bestuurder primair onderwijs Maak kennis met School aan Zet School aan Zet is de verbinding tussen
Nadere informatieDE KRACHT VAN HET COLLECTIEF ONDERWIJS VAN MORGEN
Op weg naar 2020 Dit is het verhaal van de NUOVO scholengroep. Verantwoordelijk voor voortgezet onderwijs aan ruim 5.000 leerlingen in de stad Utrecht. Tien openbare scholen bieden samen een breed aanbod:
Nadere informatieRESULTATEN. Rapportage De Kinkerbuurt, Amsterdam. Externe Benchmark
RESULTATEN Rapportage De Kinkerbuurt, Amsterdam Externe Benchmark februari 2013 1 ALGEMEEN 1.1 Inleiding Algemeen Het instrument de Kwaliteitsvragenlijst is een hulpmiddel om de kwaliteit van de school
Nadere informatieProfessionele leergemeenschap in het primair onderwijs. Myriam Lieskamp CNV Onderwijs
Professionele leergemeenschap in het primair onderwijs Myriam Lieskamp CNV Onderwijs Programma Wat is onderwijs 2032? Vijf niveaus van hoog betrouwbare scholen Wat is een professionele leergemeenschap
Nadere informatieOnderwijskundig Jaarplan ( OKJP) OnderwijsKundig JaarVerslag ( OKJV)
Werken aan kwaliteit op De Schakel Hieronder leest u over hoe wij zorgen dat De Schakel een kwalitatief goede (excellente) school is en blijft. U kunt ook gegevens vinden over de recent afgenomen onderzoeken
Nadere informatieOp expeditie naar waarde(n)
Op expeditie naar waarde(n) 21e eeuwse educatie Effectief leiderschap Vakmanschap: de leraar doet ertoe! Verbinding met de gemeenschap Waardengedreven onderwijs Op expeditie naar waarde(n) De hele opvoeding
Nadere informatieSamen het onderwijs verbeteren met behulp van onderzoek: Heeft jouw school een onderzoekscultuur?
Samen het onderwijs verbeteren met behulp van onderzoek: Heeft jouw school een onderzoekscultuur? Martin Vos Lerarenopleider en docent, FLOT Anje Ros Lector leren en innoveren, FHKE Programma 1. Belang
Nadere informatieSAAM wijzer Professioneel statuut De Fonkeling
1 SAAM wijzer Professioneel Statuut 1.1 Aanleiding Vanaf 1 augustus 2017 is de wet Beroep leraar en lerarenregister (WBL) van kracht. Met deze wet wordt beoogd dat de positie van de leraar versterkt wordt,
Nadere informatieKennisbenutting in onderzoekende scholen. Anje Ros Lector leren en innoveren, Fontys HKE
Kennisbenutting in onderzoekende scholen Anje Ros Lector leren en innoveren, Fontys HKE Onderzoeksproject 3-jarig NRO-traject: sept 2015 sept 2018 16 PO-scholen, 4 VO-scholen Doel: kennis over Bevorderen
Nadere informatieKorte versie beleidsplan
Korte versie beleidsplan 2015 2019 Voorwoord In dit strategisch beleidsplan Ieder talent blijft tellen beschrijft de Stichting Archipel Scholen de richting waarin de organisatie zich de komende vier jaar
Nadere informatieDocententeam ontwikkelt zich als leergemeenschap
Docententeam ontwikkelt zich als leergemeenschap Actie onderzoek naar invloedrijke factoren en interventies Voorstellen Voorzitter: Prof. dr. Elly de Bruijn Lector Beroepsonderwijs Faculteit Educatie Hogeschool
Nadere informatieLeiderschap. in een onderzoekende school
Leiderschap in een onderzoekende school Workshop Deel 1 Uw kijk op de onderzoekende school Deel 2 Onze kijk op de onderzoekende school: ons onderzoek en onze bevindingen Deel 3 Reflectie Uw kijk op de
Nadere informatiePedagogisch beleid in Brede School de Waterlelie, Prinsenhof te Leidschendam
Pedagogisch beleid in Brede School de Waterlelie, Prinsenhof te Leidschendam Inleiding: ATB de Springplank, een algemeen toegankelijke basisschool en Vlietkinderen, maatwerk in kinderopvang, beiden gehuisvest
Nadere informatieWerken aan een topteam!
Werken aan een topteam! 3 november 2016 1 Inhoud Even voorstellen Theorie van Luc Greven en anderen Dialoog 2 Even voorstellen Wie is wie? Wat zou je willen halen bij deze masterclass? 3 Goede schoolleiders?
Nadere informatie& Sociale Integratie. Beleidsstuk ACTIEF BURGERSCHAP. Actief burgerschap & Sociale integratie. Het Palet MeerderWeert 1
Beleidsstuk ACTIEF BURGERSCHAP & Sociale Integratie Actief burgerschap & Sociale integratie. Het Palet MeerderWeert 1 INHOUDSOPGAVE Hoofdstuk 1: Visie op actief burgerschap & sociale integratieactie Hoofdstuk
Nadere informatieElementen van een professionele leergemeenschap
Professioneel Statuut Op de Groen van Prinstererschool werken we aan een professionele leergemeenschap: een cultuur waarin alle betrokkenen in de school samenwerken, reflecteren, onderzoeken en professionaliseren.
Nadere informatiespoorzoeken en wegwijzen
spoorzoeken en wegwijzen OVERZICHT OPLEIDINGEN OPBRENGSTGERICHT LEIDERSCHAP Opbrengstgericht leiderschap Opbrengstgericht werken en opbrengstgericht leiderschap zijn termen die de afgelopen jaren veelvuldig
Nadere informatieHeikamperweg AZ Asten-Heusden
Heikamperweg 1 5725 AZ Asten-Heusden bbs.antonius@prodas.nl www.antonius-heusden.nl Beste geïnteresseerde in de kwaliteiten van BBS. Antonius, Kwalitatief en passend onderwijs verzorgen is een opdracht
Nadere informatieDe leerkracht stelt duidelijke opbrengst- en inhoudsdoelen op en geeft concreet aan wat verwacht wordt van het werken in de klas en de omgang met
Doelgericht werken De leerkracht stelt duidelijke opbrengst- en inhoudsdoelen op en geeft concreet aan wat verwacht wordt van het werken in de klas en de omgang met elkaar. Wat zien en horen we als onze
Nadere informatie10/12/2015. Uit evaluaties en klachten: nog nood aan tips voor communicatie en voor mogelijke interventies nog heel wat misverstanden.
Studiedag peer-mediation 15 december 2015 Argumenten om voor een extra publicatie te zorgen Heel wat beleidsinstrumenten voor het voorkomen en aanpakken van vormen van geweld op scholen door scholen niet
Nadere informatieUitdagingen voor de professionalisering en de loopbaan van leerkrachten. Geert Devos.
Uitdagingen voor de en de loopbaan van Geert Devos www.steunpuntssl.be Systeem van Effectieve Effectieve Focus op lespraktijk en leren van leerlingen Actief leren Observatie expert leraren met feedback
Nadere informatieOpbrengstgericht Werken
Opbrengstgericht Werken Opleidingen en maatwerk M&O-groep is een netwerkorganisatie met een gedreven groep professionals die sturen op kwaliteit. We verlenen diensten aan het onderwijs, gemeenten en jeugdzorg.
Nadere informatieLumina Life voor duurzame gezondheid en vitaliteit van mens en organisatie
Lumina Life voor duurzame gezondheid en vitaliteit van mens en organisatie Lumina Life is een uniek instrument dat medewerkers in de zakelijke markt helpt om duurzaam gezond en vitaal te kunnen blijven
Nadere informatieVormgeving christelijke identiteit binnen PricoH
Stoekeplein 8a 7902 HM Hoogeveen tel.: 0528-234494 info@pricoh.nl www.pricoh.nl PricoH heeft acht christelijke basisscholen onder haar beheer. Binnen deze acht scholen werken ruim 200 medewerkers, in diverse
Nadere informatieOpleidingsprogramma DoenDenken
15-10-2015 Opleidingsprogramma DoenDenken Inleiding Het opleidingsprogramma DoenDenken is gericht op medewerkers die leren en innoveren in hun organisatie belangrijk vinden en zich daar zelf actief voor
Nadere informatieVul voor u zelf vraag 1 tot en met 11 in van de checklist zichtbaar leren (Hattie 2013).
Werkblad Profesionele leergemeenschap CNV Schoolleiders Opdracht 1 Checklist Visibele learning Hattie 2013 Vul voor u zelf vraag 1 tot en met 11 in van de checklist zichtbaar leren (Hattie 2013). Wat is
Nadere informatieBegaafde leerlingen komen er vanzelf... Implementatie van een verandering van de pedagogische beroepspraktijk op basis van praktijkgericht onderzoek.
Begaafde leerlingen komen er vanzelf... toch? Implementatie van een verandering van de pedagogische beroepspraktijk op basis van praktijkgericht onderzoek. Teambijeenkomsten Anneke Gielis Begaafde leerlingen
Nadere informatieManagers en REC-vorming ----- GEEN VOORUITGANG ZONDER VOORTREKKERS
@ ----- Managers en REC-vorming ----- AB ZONDER VOORTREKKERS GEEN VOORUITGANG De wereld van de REC-vorming is volop beweging. In 1995 werden de eerste voorstellen gedaan en binnenkort moeten 350 scholen
Nadere informatieVAARDIGHEIDSTRAINING 3
VAARDIGHEIDSTRAINING 3 Taalbeleid, meer dan het plan Sophie Stroobants Programma 1. Acties uitwerken Een blik op de inhoudelijke en praktische aanpak Het belang van samen leren Ondersteuning door partners
Nadere informatieProfessionele leergemeenschappen in de lerarenopleiding Onderzoek naar de integratie van evalueren om te leren
Professionele leergemeenschappen in de lerarenopleiding Onderzoek naar de integratie van evalueren om te leren Jos Castelijns, Karel Koolen en Diana Baas (Hogeschool De Kempel) en Marjan Vermeulen (Open
Nadere informatieHET CREËREN VAN DRAAGVLAK
Draagvlak INLEIDING Kun je wel Cultuurprofielschool zijn als er binnen de school geen draagvlak voor is? Wat is draagvlak? Waarom is draagvlak belangrijk? Hoe creëer je draagvlak? Er is sprake van draagvlak
Nadere informatieRESULTATEN TEVREDENHEIDSONDERZOEK. De Oceaan, Assendelft november 2016 Ouderversie
RESULTATEN TEVREDENHEIDSONDERZOEK De Oceaan, Assendelft november Ouderversie 1 ALGEMEEN 1.1 Inleiding Algemeen Het instrument de Kwaliteitsvragenlijst is een hulpmiddel om de kwaliteit van de school en/of
Nadere informatieWaarom Wetenschap en Techniek W&T2015
Waarom Wetenschap en Techniek W&T2015 In het leven van alle dag speelt Wetenschap en Techniek (W&T) een grote rol. We staan er vaak maar weinig bij stil, maar zonder de vele uitvindingen in de wereld van
Nadere informatieWelkom. Presentation SWPBS conferentie 13 november 2015
Welkom Presentation SWPBS conferentie 13 november 2015 Wij werken aan een veilige school! SWPBS als proces van schoolontwikkeling en persoonlijke verantwoordelijkheid Angeline van der Kamp MA a.vanderkamp@fontys.nl
Nadere informatieKwaliteitskaart Kennis- en kwaliteitsontwikkeling
Kwaliteitskaart Kennis- en kwaliteitsontwikkeling Vier kwaliteitsaspecten staan centraal in Kennis- en kwaliteitsontwikkeling 1. Strategisch kwaliteitsmanagement (Kwaliteitszorg, dat zijn wij) 2. Professionele
Nadere informatieHoe begeleiden we praktijkonderzoek in BNBSON? Jan Labbe. Verhaal 1. Verhaal 2. Praktijkonderzoek in BNBSON 1
Hoe begeleiden we praktijkonderzoek in BNBSON? Jan Labbe Verhaal 1 Leerlingen ondervinden veel moeilijkheden in het eerste leerjaar Mijn collega s willen niet samenwerken Eerste oriëntatie: Er blijkt een
Nadere informatieProfessionele leergemeenschappen in het voortgezet onderwijs. Lineke de Vries; Roelof van Echten College, Hoogeveen
Welkom! Professionele leergemeenschappen in het voortgezet onderwijs Lineke de Vries; Roelof van Echten College, Hoogeveen Kees Verbeek; Jacobus Fruytier Scholengemeenschap, Apeldoorn Hans de Braal; Gomarus
Nadere informatieBijlage 2: De indicatoren van beleidsvoerend vermogen
Bijlage 2: De indicatoren van beleidsvoerend vermogen 1 2 3 4 1. Wat is beleidsvoerend vermogen? De scholen die een succesvol beleid voeren, gebruiken hun beleidsruimte maximaal zodat de onderwijskwaliteit
Nadere informatieVan kwaliteit in beeld naar kwaliteit in het klaslokaal. 3 November 2015 Linda Odenthal
Van kwaliteit in beeld naar kwaliteit in het klaslokaal. 3 November 2015 Linda Odenthal 3 Kwaliteitszorg de klas in Kwaliteitszorg in beweging INK-model Procedures ISO 9003 Bergen papier Plan 4 Kwaliteitszorgsysteem
Nadere informatieDe POSITIEVE organisatie
De POSITIEVE organisatie Uitwerking van de workshops: Hoe krijg je meer energie in je team? Onze omgeving verandert steeds sneller en ingrijpender. Positieve organisaties spelen hier beter op in en creëren
Nadere informatieCreatief leiding geven en Opbrengstgericht werken
Creatief leiding geven en Opbrengstgericht werken SOK, 7 december 2012 Harm Klifman 1 Wat gaan we doen? Vaststellen wat Opbrengst Gericht Werken(OGW) is Onderzoeken waarom OGW een trend is Als opstapjes
Nadere informatieAan de ouders, Vriendelijke groet, team prinses Beatrixschool. Verbeterpunten en acties
Aan de ouders, Voor u ligt het verbeterplan wat is opgesteld door het team naar aanleiding van de resultaten van de oudervragenlijst afgelopen november. Per onderdeel geven we aan welke items minder scoorden
Nadere informatieVisie op ouderbetrokkenheid
Visie op ouderbetrokkenheid Basisschool Lambertus Meestersweg 5 6071 BN Swalmen tel 0475-508144 e-mail: info@lambertusswalmen.nl website: www.lambertusswalmen.nl 1 Maart 2016 Inleiding: Een beleidsnotitie
Nadere informatieInformatiefolder Centrum Brein & Leren, Vrije Universiteit Amsterdam. Annemarie Trouw Schoolleider St Maartensschool, Limmen (NH)
Nieuwsgierigheid een basis in de school? Informatiefolder Centrum Brein & Leren, Vrije Universiteit Amsterdam Annemarie Trouw Schoolleider St Maartensschool, Limmen (NH) Sanne Dekker Neuropsycholoog, onderzoeker
Nadere informatieVoorwoord 4. Leeswijzer 6. Inleiding 8. 2. Wat gaan we de leerlingen leren? Hoe weten we of de leerlingen de leerstof geleerd hebben?
Inhoud Voorwoord 4 Leeswijzer 6 Inleiding 8 1. Focus op leren: een helder en overtuigend doel 13 2. Wat gaan we de leerlingen leren? Hoe weten we of de leerlingen de leerstof geleerd hebben? 29 3. Wat
Nadere informatieRESULTATEN. Saenstroom OPDC, Wormerveer april 2018
! RESULTATEN Saenstroom OPDC, Wormerveer april! 1. ALGEMEEN 1.1. Inleiding Algemeen Het instrument Qschool is een hulpmiddel om de kwaliteit van de school en/of het schoolbestuur in kaart te brengen. Het
Nadere informatieHet huis van JBC. Stap 1 op weg naar een gezamenlijke beleving van het nieuwe schoolgebouw
Het huis van JBC Stap 1 op weg naar een gezamenlijke beleving van het nieuwe schoolgebouw Van schoolvisie naar gezamenlijke beleving van het nieuwe gebouw Met leerlingen, school, ouders en architect aan
Nadere informatiePersoonlijk meesterschap
Persoonlijk meesterschap Het creëren van je eigen toekomst "A learner learns when a learner wants to learn" (Peter Senge) Jan Jutten www.natuurlijkleren.org 1. Inleiding De drijvende kracht in de school
Nadere informatieVerslag van dataverzameling in functie van het onderzoek van de NTU naar het schrijfleven van leerlingen
Verslag van dataverzameling in functie van het onderzoek van de NTU naar het schrijfleven van leerlingen Data verzameld in de derde graad van de basisschool en verslag opgesteld door Amber Van Geit Opleiding:
Nadere informatieLeergang Transformatief Leiderschap
feedback geven living labs advie processen/bijeenkomsten transformatief leiderschap coach perso Leergang Transformatief Leiderschap Anderen bewegen begint bij jezelf Succesvol mensen en organisaties in
Nadere informatieReflectieopdracht. 1 http://www.studielicht.be. Inhoud. Wat is het nut van reflecteren? Hoe ga ik aan de slag?
Reflectieopdracht Inhoud Wat is het nut van reflecteren?... 1 Hoe ga ik aan de slag?... 1 Hoe reflecteer ik met het kernkwadrant van Ofman?... 2 Hoe gebruik ik de reflectiecirkel van Korthagen?... 3 Waarmee
Nadere informatieDe curriculum van de masteropleiding PM MBO kan op verschillende niveau s bekeken worden:
Marco Snoek over de masteropleiding en de rollen van de LD Docenten De curriculum van de masteropleiding PM MBO kan op verschillende niveau s bekeken worden: Het intended curriculum : welke doelen worden
Nadere informatieOp weg naar een integraal kindcentrum. Janny Reitsma
Op weg naar een integraal kindcentrum Janny Reitsma Programma: Verkenning van het integraal kindcentrum Leiderschap: mensen in beweging zetten Leiderschap: planmatig organiseren Leren als strategie voor
Nadere informatieDECEMBER 2017 Lisa Jansen-Scheepers HET DRIESLAGMODEL
DECEMBER 2017 Lisa Jansen-Scheepers HET DRIESLAGMODEL Hoe het drieslagmodel kan worden ingezet ter ondersteuning van het getalbegrip in de realistische rekenles. Het belangrijkste doel van school is niet
Nadere informatieBouw je ideale school
Bouw je ideale school Over samen vormgeven van ouderbetrokkenheid 17 oktober 2013 Alfred Bakker De ideale school Vroeger was het beter De ideale school De ideale school is een utopie De ideale school Bouwen
Nadere informatie2/05/2017. BNB Schoolontwikkeling. Duurzame processen van schoolontwikkeling. Van gedrevenheid naar gedragenheid
Duurzame processen van schoolontwikkeling. Van gedrevenheid naar gedragenheid 28 april 2017 HR Studiedag BaNaBa Schoolontwikkeling Isabelle.step@arteveldehs.be klaas.vandommele@scarlet.be Linda.naert@arteveldehs.be
Nadere informatieDoorbreek je belemmerende overtuigingen!
Doorbreek je belemmerende overtuigingen! Herken je het dat je soms dingen toch op dezelfde manier blijft doen, terwijl je het eigenlijk anders wilde? Dat het je niet lukt om de verandering te maken? Als
Nadere informatieBewegen tot leren: Perspectieven voor een krachtige leeromgeving
Bewegen tot leren: Perspectieven voor een krachtige leeromgeving Jouw ervaring Neem iets in gedachten dat je nu goed kunt en waarvan je veel plezier hebt in je werk: Vertel waartoe je in staat bent. Beschrijf
Nadere informatieHoe word je succesvol in sales
Hoe word je succesvol in sales Verkopen gaat niet vanzelf. Zeker niet in deze tijd. Toch zijn nog steeds veel verkopers erg succesvol. Dat komt niet door het product of de dienst die ze aanbieden, maar
Nadere informatieCOMMUNICEREN VANUIT JE KERN
COMMUNICEREN VANUIT JE KERN Wil je duurzaam doelen bereiken? Zorg dan voor verbonden medewerkers! Afgestemde medewerkers zijn een belangrijke aanjager voor het realiseren van samenwerking en innovatie
Nadere informatieOntdek je wereld. Koersplan THUIS IN DE WERELD. Hoogen Dries 3, 5051 WK Goirle
Ontdek je wereld Koersplan 2019-2023 THUIS IN DE WERELD Hoogen Dries 3, 5051 WK Goirle 013-530 25 48 info@edu-ley.nl www.edu-ley.nl Betekenis geven aan ambities Missie: Waar staan onze scholen voor? Edu-Ley
Nadere informatieCompetentiemeter docent beroepsonderwijs
Competentiemeter docent beroepsonderwijs De beschrijving van de competenties in deze competentiemeter is gebaseerd op: - de bekwaamheidseisen uit de Algemene Maatregel van Bestuur als uitwerking van de
Nadere informatieSchooljaarplan Planperiode Versie 1 Datum Augustus Adres t Witzand 22. Telefoon
Planning Schooljaarplan Planperiode 2015-2019 Versie 1 Datum Augustus 2015 Naam school Adres t Witzand 22 Postcode OBS Prins Willem Alexander 9463PA Telefoon 0592 262400 E-mail Directeur pwa@primah.org
Nadere informatieCompetenties Schoolleider. Voor ieder kind het beste bereiken met passie, plezier en professionaliteit
Competenties Schoolleider Voor ieder kind het beste bereiken met passie, plezier en professionaliteit SOPOH Competenties schoolleiding 1 Inleiding: Voor het benoemen van de competenties voor de functionerings-/
Nadere informatieUitwerkingen van Brainpower sessies
Hieronder zijn de resultaten van de Brainpower ingeklonken weergegeven. We zijn zo dicht mogelijk gebleven bij de geschreven teksten, maar hebben de tweedeling leraar/directeur weggelaten. Het is voor
Nadere informatieHandboek gedragscodes voor leerkrachten, directie en ouders van Openbaar Onderwijs Alblasserdam
1 Handboek gedragscodes voor leerkrachten, directie en ouders van Openbaar Onderwijs Alblasserdam Doel We vinden het belangrijk om een gedragscode voor leerkrachten, ouders en directie op te stellen, waarin
Nadere informatieHandreiking 1 Leren van klachten en praktijk
Handreiking 1 Leren van klachten en praktijk Onnodige en dysfunctionele bureaucratie voorkomen in passend onderwijs Handreiking 1: Leren van klachten en praktijk z n minst een verschil van mening. Dat
Nadere informatiecompetentieprofiel groepsleerkracht/ docent algemeen vormend onderwijs Het Driespan
Samenwerken Omgevingsgericht/samenwerken Reflectie en zelfontwikkeling competentieprofiel groepsleerkracht/ docent algemeen vormend onderwijs Het Driespan Competentieprofiel stichting Het Driespan, (V)SO
Nadere informatieLoopbanen van leerkrachten: hefbomen voor schoolontwikkeling. Samen werken om te leren. Geert Devos.
Loopbanen van leerkrachten: hefbomen voor schoolontwikkeling Samen werken om te leren Geert Devos www.steunpuntssl.be Effectieve professionalisering Inhoudskenmerken Focus op lespraktijk en leren van leerlingen
Nadere informatieIDee NEDERLANDSE DALTON VERENIGING
IDee NEDERLANDSE DALTON VERENIGING 2 www.dalton.nl 3 DALTON IS AN INFLUENCE, A WAY OF LIFE Helen Huss Parkhurst (January 3, 1887 June 1, 1973) 4 eigenaarschap persoonlijke ontwikkeling betrokkenheid van
Nadere informatieWelkom op de informatie-avond!
Welkom op de informatie-avond! Programma: Presentatie over de uitslag van de tevredenheidsonderzoeken, de verbeterplannen en de resultaten van vorig schooljaar. Interactief met elkaar van gedachten wisselen
Nadere informatieDe waarde van de AOS in beeld. Anje Ros Lector, Fontys HKE Janneke van der Steen Onderzoeker, HAN Miranda Timmermans Lector, Pabo Avans
De waarde van de AOS in beeld Anje Ros Lector, Fontys HKE Janneke van der Steen Onderzoeker, HAN Miranda Timmermans Lector, Pabo Avans Welkom Programma PO 13:30 Presentatie 14:00 Parallelsessies: posterpresentaties
Nadere informatieMANIFEST BEROEPSONDERWIJS: ONDERWIJS VOOR HET LEVEN!
MANIFEST BEROEPSONDERWIJS: ONDERWIJS VOOR HET LEVEN! > WAAROM? > WIE WE ZIJN INHOUD > WAAR WE IN GELOVEN > WAT WE BEOGEN 6 THEMA S 1. DE BEDOELING VOOROP > 2. LEER-WERK-LEEF > 3. LIEFDE VOOR LEREN > 4.
Nadere informatieWelke vaardigheden hebben een invloed op het al dan niet succesvol zijn van het outplacement?
Welke vaardigheden hebben een invloed op het al dan niet succesvol zijn van het outplacement? Definitie outplacement Outplacement is een geheel van begeleidende diensten en adviezen die in opdracht van
Nadere informatieIN DE LUWTE OF IN DE WIND? Reflecties op ontwikkeling van scholen
IN DE LUWTE OF IN DE WIND? Reflecties op ontwikkeling van scholen 1 OPZET Regelluw met welk doel? Onderwijskwaliteit: wie bepaalt dat? Naar scholen als lerende organisaties Condities: Een visie op innovatie
Nadere informatiePijnpunten PBS. W i n d e s h e i m z e t k e n n i s i n w e r k i n g
Pijnpunten PBS Programma Welkom en voorstellen Pijnpunten SWPBS - Pijnpunten kort toelichten - World café: pijnpunten verkennen - Plenair inventariseren Wettelijk kader SWPBS Pedagogische kwaliteit van
Nadere informatieVragenlijst Schoolverlaters 2015
Vragenlijst Schoolverlaters 2015 Uitslagen Vragenlijst De Ark Inhoudsopgave Inhoudsopgave... 1 Inleiding... 2 De vragenlijst... 3 Gegevens... 3 Schoolgegevens... 4 Periode van afname... 4 Aantal respondenten...
Nadere informatieRapportage Kwaliteitskaart Sociale Veiligheid
Rapportage Kwaliteitskaart Sociale Veiligheid Afgenomen april / mei 2017. Ingevuld door ouders, kinderen van groep 7 en 8 en teamleden. Inleiding Kwaliteitszorg is: zorg en voor kwaliteit. Scholen die
Nadere informatie1 Aanbevolen artikel
Aanbevolen artikel: 25 november 2013 1 Aanbevolen artikel Ik kan het, ik kan het zélf, ik hoor erbij Over de basisingrediënten voor het (psychologisch) welzijn Een klassieke motivatietheorie toegelicht
Nadere informatieBegrippenkader Studieloopbaanbegeleiding en Reflectie
Begrippenkader Studieloopbaanbegeleiding en Reflectie Kariene Mittendorff, lectoraat Innovatief en Effectief Onderwijs Studieloopbaanbegeleiding Binnen scholen wordt op verschillende manieren gewerkt aan
Nadere informatiePILOTONDERZOEK SOCIALE KWALITEIT. Alphons Laudyschool
PILOTONDERZOEK SOCIALE KWALITEIT Alphons Laudyschool Plaats : Amsterdam BRIN nummer : 14UA OKE 02 VSO Onderzoeksnummer : 254088 Datum onderzoek : 16-17 december 2013 Datum vaststelling : 20 februari 2014
Nadere informatieFUNCTIEBESCHRIJVING EN -WAARDERING. Stichting Talent Leraar basisonderwijs LB
FUNCTIEBESCHRIJVING EN -WAARDERING Leraar basisonderwijs LB januari 2013 Opdrachtgever Nieuwstraat 23 A 1621 EA Hoorn Auteur Paul Janssen Project 5POBA4560 FUNCTIE INFORMATIE Functienaam Leraar basisonderwijs
Nadere informatieInhoudsopgave. Inleiding 13
Inhoudsopgave Inleiding 13 1 School en ouders 21 1.1 Twee opvoedingsmilieus 21 1.2 Pedagogische opdracht van de school 22 1.3 Rollen van ouders 23 1.4 Ouderbetrokkenheid en ouderparticipatie 24 1.5 Actieve
Nadere informatieWendbaar en waarde(n)vol onderwijs!
Wendbaar en waarde(n)vol onderwijs! In ons onderwijs staat de mens centraal, of het nu gaat om studenten of medewerkers, om ouders of werknemers uit het bedrijfsleven, jongeren of volwassenen. Wij zijn
Nadere informatie