Het luik Stedelijke Vernieuwing

Transcriptie

1 Het luik Stedelijke Vernieuwing Situering binnen de stadsdiensten Zoals in het nieuwe bestuursakkoord is aangegeven, laat de stedelijke ontwikkeling van een stad als Gent zich onmogelijk vatten in afzonderlijke periodes van 6 jaar. Duurzaamheid is daarbij een belangrijk aandachtspunt, niet als modewoord, maar als effectieve beleidsoptie. Dit streven naar een duurzaam beleid impliceert onmiddellijk een aantal heel concrete werkmethodes. Ten eerste moet er voor het voeren van een duurzaam beleid bij het realiseren van projecten niet alleen gedacht worden aan het welzijn van deze generatie, maar ook aan de mogelijkheden van toekomstige generaties Gentenaars. Langetermijnplanning is daarbij onontbeerlijk, maar het mag de concrete vooruitgang van veel waardevolle projecten niet in het gedrang brengen. Ten tweede kan men enkel spreken van een duurzame omgang met de maatschappij als drie belangrijke pijlers in evenwicht zijn: zowel op economisch, sociaal-cultureel als ruimtelijk vlak moet de stad (be)leefbaar zijn. Dit impliceert dat ook bij het aanpakken van projecten op een geïntegreerde manier gewerkt moet worden. De bovenstaande methodes leiden automatisch tot een verhoging van de bestuurlijke kwaliteit, wat bovendien een voorwaarde is om tot een duurzame beleidsvoering te komen. Een belangrijk aspect hierin is de communicatie en participatie met de inwoners van Gent. Dit wordt ook erkend door het nieuwe bestuur, want communicatie en overleg zullen de ordewoorden zijn voor het bestuur en de administraties. Omdat het departement Stafdiensten een horizontale werking heeft en zo ondersteunend werkt voor alle verschillende departementen, werd duurzaamheid als effectieve beleidsoptie opgenomen in de strategische missie van het departement: het regisseren van een optimaal en duurzaam stedelijk beleid. De voorbije zes jaar werd in het kader daarvan de projectwerking geïntroduceerd binnen de stadsdiensten. Op die manier kan er op een duidelijke en efficiënte manier gewerkt worden aan projecten, ook als die complex en departementsoverschrijdend zijn. Maar het projectmatig werken leidt niet automatisch tot een meer duurzaam bestuur. Het kan er immers nog steeds toe leiden dat een veelheid van projecten naast elkaar blijft lopen, zonder dat er op een geïntegreerde manier met een complexe maatschappelijke opgave wordt omgegaan. Het zou er ook toe kunnen leiden dat problemen ad hoc worden aangepakt, zonder rekening te houden met het streefbeeld op lange termijn. Precies om ondermeer deze twee valkuilen van de projectwerking te ontwijken, besliste de stad Gent een tijd geleden over de aanstelling van Voorstelling luik Stedelijke Vernieuwing 8 14

2 programmaregisseurs, die ondergebracht zijn in de Dienst Stedelijke Vernieuwing en Gebiedsgerichte werking. Deze dienst maakt deel uit van het departement Stafdiensten, waardoor er a priori geen thematisch belang in het spel kan zijn. Hieronder gaan we achtereenvolgens in op de rol van de programmaregisseurs, het instrument dat hen daartoe ter beschikking wordt gesteld en de voorlopige afbakening van programmagebieden. Binnen het luik Stedelijke Vernieuwing werden ook programmacommunicatoren aangesteld. Verder in deze tekst wordt ook ingegaan op hun rol en de instrumenten die hen daartoe ter beschikking worden gesteld. Rol van de programmaregisseurs Het team van de programmaregisseurs is multidisciplinair samengesteld en werkt vanuit een neutrale positie. De regisseur heeft een afgebakend stadsdeel als werkterrein. Deze stadsdelen vormen ruimtelijk samenhangende gebieden en zijn ruimer dan één wijk. De programmaregisseur wordt verondersteld het helikopteroverzicht over dit afgebakend gebied te bewaren. Dit houdt in dat hij alle strategische en reguliere projecten die lopen in het gebied opvolgt en de opportuniteiten die hij gewaarwordt, opspoort en signaleert bij het gepaste beleidsorgaan. Niet alleen de opportuniteiten worden opgespoord, maar ook de leemtes die zouden bestaan tussen de verschillende projecten, worden in kaart gebracht en gesignaleerd. In het geval er tegenstrijdigheden zijn tussen verschillende projecten, worden die natuurlijk ook doorgegeven aan de bevoegde overlegorganen. Ook op het niveau van de concrete projecten binnen het afgebakend gebied, is er een rol weggelegd voor de programmaregisseurs. In de projectvoorbereiding kan namelijk vanuit zijn neutrale positie verwacht worden dat hij de projectfiche mee helpt voorbereiden en opmaken. Eens er een goedgekeurde projectfiche is, ligt de verantwoordelijkheid voor de concrete vooruitgang van het project bij de aangestelde projectleider. Het is belangrijk om bij de voorbereiding van de projectfiche na te gaan wat de beste organisatiestructuur is voor elk project en welke diensten daarin vertegenwoordigd moeten zijn. Naast het beheren van strategische programma s en het ondersteunen van de projectvoorbereiding, heeft de programmaregisseur ook een belangrijke rol te vervullen in het uitbouwen van een netwerk waar zowel interne als externe actoren deel van uitmaken. Op die manier kan de programmaregisseur de juiste mensen met elkaar in contact brengen, voor zover dit niet via de concrete projecten gebeurt. Voorstelling luik Stedelijke Vernieuwing 9 14

3 Aan de taak van een programmaregisseur wordt een belangrijk nieuw instrument verbonden, namelijk het strategisch programma. Wat precies de bedoeling is van zo n strategisch programma wordt hieronder meer gedetailleerd beschreven. Een strategisch programma als basisinstrument voor stedelijke vernieuwing Een strategisch programma moet mee richting geven aan de verschillende projecten die in de komende jaren gerealiseerd zullen worden in het afgebakend gebied en daarbij rekening houden met projecten in de naburige gebieden. Dit richting geven aan verschillende projecten gebeurt door het bepalen van de krijtlijnen en het omschrijven van de algemene contouren van de toekomstige ontwikkelingen, en dit zowel op ruimtelijk, economisch en maatschappelijk vlak. Een programma is gelinkt aan een strategische doelstelling op stadsniveau en wordt dus gevoed door de verschillende beleidsnota s die worden opgemaakt door de departementen. Anderzijds wordt een programma ook gevoed door de reeds lopende projecten in het gebied, om deze projecten zo goed als mogelijk in het programma op te nemen en ervoor te zorgen dat het programma niet een op zichzelf staand document is. Omdat een programma voor stedelijke vernieuwing ook elementen uit algemene beleidsdoelstellingen opneemt, vormt het niet enkel een kader voor de projecten die al lopen, maar ook voor diegene die in de toekomst opgestart worden. Het vormt een toetsingskader voor projectleiders bij het coördineren van strategische projecten en voor de programmaregisseur bij het opvolgen van projecten binnen het afgebakend gebied. Het is niet de bedoeling om in een programma een definitief eindbeeld te omschrijven, omdat de uitvoering van een programma voor stedelijke vernieuwing gebeurt in een dynamische context. Wijzigingen in die context kunnen ervoor zorgen dat de streefbeelden die naar voor geschoven worden geheel of gedeeltelijk vervangen worden. De zekerheid over de realisatie van projecten neemt ook af naarmate de projecten verder in de toekomst geplaatst worden. Dit betekent echter niet dat het streefbeeld zomaar ad hoc kan aangepast worden. De ingestelde structuren moeten er immers voor zorgen dat elke wijziging zorgvuldig wordt voorbereid en beslist door middel van overleg en onderhandeling tussen en met de betrokken partners. Een blijvend goede verstandhouding tussen de partners, gevoed door goede bemiddeling door de programmaregisseur, is hierbij essentieel. Niet alleen de bestaande beleidsnota s of lange termijn plannen vormen een belangrijke insteek voor een programma, ook het wijkprogramma dat wordt opgemaakt na vele inspraaknota s moet als vertrekpunt dienen. Het is vooral belangrijk dat de prioriteiten die daaruit afgelijnd worden, Voorstelling luik Stedelijke Vernieuwing 10 14

4 duidelijk een plaats krijgen in het programma. Het grootste verschil tussen een programma voor stedelijke vernieuwing en een wijkprogramma is het feit dat in een wijkprogramma de signalen van de bewoners van een wijk en de communicatie erover met de stad centraal staan, terwijl een programma voor stedelijke vernieuwing vooral op zoek moet gaan naar relaties tussen de projecten van de verschillende actoren (intern of extern). Wat betreft de opmaak van een strategisch programma voor stedelijke vernieuwing is de programmaregisseur wel de uiteindelijke verantwoordelijke, maar het spreekt voor zich dat een degelijk en gedragen programma enkel tot stand kan komen door samenwerking met de verschillende belanghebbende stadsdiensten. Hoe deze samenwerking georganiseerd wordt, kan verschillen van programma tot programma. Het is belangrijk er hierbij van uit te gaan dat elke stadsdienst de kans moet krijgen om een insteek te leveren. Voorlopige afbakening van programmagebieden Voorlopig werden voor de stad Gent een aantal programmagebieden afgebakend. Deze afbakening is gebaseerd op de lijst met stadsstrategische projecten die is opgenomen in het nieuwe bestuursakkoord. Het belangrijkste criterium dat werd gehanteerd bij de afbakening van de gebieden is de inhoudelijke en ruimtelijke samenhang per gebied. Daarnaast werd ook rekening gehouden met de bestaande onderverdeling in statistische sectoren, omdat dit het makkelijk maakt beschikbare gegevens over het programmagebied op te vragen. Er moet wel benadrukt worden dat het hier gaat over tijdelijke afbakeningen van gebieden, ingesteld voor de looptijd van een programma. Hieronder worden voor de stad Gent de verschillende programmagebieden afgebakend. Voor de lichter aangeduide gebieden kan er optioneel in de toekomst een programmaregisseur aangesteld worden. In de bijlage is per programmagebied een voorlopige aanduiding van de verschillende lopende projecten bijgevoegd, indien mogelijk met hun situering in het gebied. Voorstelling luik Stedelijke Vernieuwing 11 14

5 Voorstelling luik Stedelijke Vernieuwing 12 14

6 De rol van de programmacommunicatoren Zoals in de inleiding al aangegeven, worden naast programmaregisseurs ook programmacommunicatoren aangesteld. Dit past immers in de volgende strategische doelstellingen voor communicatie op stadsniveau: - doelgroepen zijn goed geïnformeerd, betrokken (gestimuleerd tot participatie) of gesensibiliseerd door een systematische, tijdige, correcte, evenwichtige en verstaanbare communicatie die de doelgroep(en) als uitgangspunt neemt (maatwerk) en die optimaal is afgestemd in het globaal strategisch communicatiekader - de Stad Gent onderhoudt systematisch en kwaliteitsvol zijn publieke relaties door het stimuleren van de juiste attitude, de terbeschikkingstelling van de juiste middelen en een aanpak op maat gesneden van de doelgroep. 3 De programmacommunicator kan voor de invulling van bovenstaande strategische doelstelling ingeschakeld worden in twee gevallen. Enerzijds is de programmacommunicator verantwoordelijk voor de opmaak en het beheer van een communicatieplan op het overkoepelende niveau van het strategisch programma. Dit houdt in dat de programmacommunicator instaat voor de communicatie van alle informatie die betrekking heeft op de stand van zaken, het verloop van het proces en de mogelijke impact van de stedelijke vernieuwing binnen een welbepaald afgebakend gebied en dit gedurende de looptijd van het programma. Op die manier kan er draagkracht en betrokkenheid gecreëerd worden voor het strategisch programma. Omdat een strategisch programma een kader creëert voor een aantal strategische projecten, spreekt het voor zich dat de verschillende trajecten voor communicatie binnen de programmacommunicatie op elkaar afgestemd moeten worden. Anderzijds kan de programmacommunicator vanuit zijn neutrale positie ook verantwoordelijk zijn voor de communicatie van strategische projecten binnen het territoriaal programma. Deze zijn (zoals omschreven in de inleiding) departementsoverschrijdend en gelinkt aan strategische doelstellingen. Op die manier zijn de betrokken departementen zelf verantwoordelijk welke informatie gecommuniceerd wordt, maar verzekert de stad er zich van dat ook de communicatie van strategische projecten optimaal is afgestemd op het globaal strategisch communicatiekader. 3 Deze strategische doelstellingen zijn voortgekomen uit de eerste fase van de perspectiefoefening rond communicatie. Voorstelling luik Stedelijke Vernieuwing 13 14

7 De programmacommunicator werkt vanuit een ondersteunende rol. De diensten blijven zelf verantwoordelijk voor het voorzien van een goede en duidelijke communicatie. Bij complexe projecten is het echter heel belangrijk dat de communicatie op een duidelijke en efficiënte manier georganiseerd wordt en is er dus nood aan iemand die de coördinatie op zich neemt. In dit geval is de programmacommunicator daarvoor de meest aangewezen persoon. Daarnaast is het ook de taak van de programmacommunicator om na te gaan bij de wijkcommunicatoren wanneer er voor de verschillende projecten een participatietraject wordt opgestart. De programmacommunicator kan dit dan mee opnemen in de het overkoepelend communicatieplan. Instrumenten ter beschikking van de programmacommunicator. Het belangrijkste instrument dat ter beschikking wordt gesteld van de programmacommunicator is het communicatieplan. Voor de projectcommunicatie is er al dergelijk model voorzien. Het spreekt voor zich dat er voor een efficiënte programmacommunicatie een nieuw model moet worden opgemaakt. Dit model moet niet enkel de nadruk leggen op de concrete communicatie van het overkoepelend programma, maar moet ook toelaten om de verschillende communicatieplannen van alle projecten die in het programma opgenomen zijn, op elkaar af te stemmen. In grote lijnen kan communicatie onderverdeeld worden in vijf pijlers: actieve openbaarheid, participatie, promotie, projectcommunicatie en interne communicatie. Dit zijn dan ook de vijf pijlers waarrond het communicatieplan zal worden opgebouwd. De taak van de programmacommunicator verschilt naargelang het soort communicatie dat gevoerd moet worden. Daarnaast lopen twee rode draden doorheen de vijf pijlers, de public relations en de strijd tegen de digitale kloof. Dit zijn aandachtspunten die continu mee worden opgenomen in het communicatieplan. Daarnaast spreekt het voor zich dat een aantal heel concrete werkinstrumenten ter beschikking staan van de communicator: nieuwsbrieven, websites, infostands, Het is evident dat het voor de opmaak van deze documenten input vereist is van alle diensten en departementen die bij het programma of het project betrokken zijn. Op die manier blijft de eindverantwoordelijkheid voor de aangeleverde inhoud bij de diensten en departementen. Voorstelling luik Stedelijke Vernieuwing 14 14