Accreditatiekader voor de permanente educatie van predikanten en kerkelijk werkers

Transcriptie

1 Accreditatiekader voor de permanente educatie van predikanten en kerkelijk werkers vs. okt2014/evds Inhoudsopgave 1. Algemene voorwaarden met betrekking tot de permanente educatie Inhoud van de voortgezette nascholing De opzet van de voortgezette nascholing Voorwaarden met betrekking tot de aangestuurde voortgezette nascholing Praktijk en context van predikant en kerkelijk werker Permanente educatie is competentiegericht leren Accentueringen binnen de domeincompetenties De professionele competentie De persoonlijke en spirituele competentie De domeincompetenties voor de beroepsbeoefenaren

2 1. Algemene voorwaarden met betrekking tot de permanente educatie 1.1. Inhoud van de voortgezette nascholing Karakterisering van de voortgezette nascholing De Protestantse Kerk wil met de kwaliteitsimpuls van de permanente educatie een bijdrage leveren aan de bedieningsvreugde en het werkplezier van de predikanten en kerkelijk werkers. Zij kunnen daarmee hun vak bijhouden, als theoloog, catecheet of pastor. Permanente educatie is een middel, het gaat niet om het bijeensprokkelen van de benodigde punten, maar om het actief bezig zijn met het onderhouden van de eigen professionaliteit. Daarmee is permanente educatie ook niet het verzamelbegrip voor alle studie die een predikant of kerkelijk werker onderneemt. Activiteiten als het studeren bij de preekvoorbereiding behoren immers tot de reguliere werkzaamheden. Ook in de afgelopen periode van het studieverlof waren er veel voorkomende (soms gezamenlijke) studieactiviteiten, welke naast het drie maanden studieverlof plaatsvonden en niet als onderdeel daarvan. Datzelfde geldt voor de nieuwe situatie. Er bestaat geen noodzaak om een dergelijke activiteiten nu als een onderdeel te zien van de permanente educatie De opzet van de voortgezette nascholing De onderdelen en de invulling daarvan De permanente educatie omvat vier (drie) onderdelen: A. Aangestuurd aanbod B. Open erkend aanbod C. Het volgen van specifieke opleidingen of specialisaties D. Vrij studieverlof (alleen voor predikanten) Daarbij wordt de voortgezette nascholing voor predikanten onderverdeeld in drie ongeveer even grote onderdelen en voor kerkelijk werkers in twee onderdelen: 1. Studieactiviteiten uit een door de kerk aangestuurd aanbod, afhankelijk van werktijd minimaal 2,5-6,5 punten. 2. Studieactiviteiten uit een open aanbod dat erkend is voor de PE, de resterende punten, afhankelijk van de werktijd maximaal 2,5 6 punten. Dit tot een gezamenlijk (aangestuurd en open) maximum afhankelijk van werktijd van 5 12,5 punten ( uur). 3. (voor predikanten) Een vrij in te vullen studieverlof van één maand (afhankelijk van de werktijd max. 170 uur). (1 studiepunt staat voor 28 uur studiebelasting) werktijd punten punten totaal uren max. uren totaal perc. aangestuurd open erkend punten punten studieverlof* uren max ,5 6,0 12, ,0 5,0 11, ,0 4,5 9, ,0 3,5 7, ,0 3,0 6, ,5 2,5 5, * Naar rato van werktijdpercentage te berekenen, effectief één (aaneengesloten) maand. 2

3 A. Aangestuurd cursusaanbod Deze cursussen worden verzorgd door de PThU en de vier door de Protestantse Kerk in Nederland erkende theologische hbo-opleidingen: Christelijke Hogeschool Ede Christelijke Hogeschool Windesheim Hogeschool InHolland NHL Hogeschool De PThU en genoemde hbo-opleidingen zullen daarvoor cursussen aanbieden met een omvang van 2 of meer studiepunten. Een overzicht van dit aanbod staat op de websites van deze onderwijsinstellingen. Voor predikanten wordt het aanbod van de PThU onderscheiden in 3 vakgebieden: Bijbelse theologie, systematische theologie en praktische theologie. Predikanten moeten per periode van vijf jaar uit meer dan één vakgebied cursussen volgen. Beoogd wordt dat zoveel mogelijk cursussen interdisciplinair aangeboden worden (samenstelling van de drie vakgebieden). Bij dit aanbod is het mogelijk één of meer weken aaneengesloten te studeren (met bijvoorbeeld aansluitend een vrije zondag). Deze cursussen bestaan in de regel uit twee of meer contactdagen en voor het overige uit zelfstudie. Predikanten kunnen cursussen uit het aangestuurd aanbod van de hogescholen volgen binnen het open erkend aanbod en vrij studieverlof. Kerkelijk werkers kunnen cursussen uit het aangestuurd aanbod van de PThU volgen binnen het open erkend aanbod. B. Open erkend aanbod Onderscheidend bij de keuze voor onderstaande mogelijkheden is dat ze een bijdrage leveren aan het leereffect dat men zichzelf voor de permanente educatie heeft gesteld. Inzet van de permanente educatie is om tot een evenwichtig scholingsplan te komen, waarin activiteiten in principe over meerdere terreinen verspreid zijn. Binnen het open erkend aanbod zijn meerdere mogelijkheden 1 : 1. Het volgen van cursussen en opleidingen* Cursussen uit het aangestuurd aanbod, zie hierboven, maar ook ander erkend aanbod. Erkend aanbod wordt in de vorm van een te downloaden overzicht gepubliceerd op de website Indien een cursus of opleiding die de predikant/kerkelijk werker wil volgen daar niet vermeld staat, moet individueel erkenning aangevraagd worden via het formulier voor individuele aanvragen, dat ook te downloaden is via diezelfde website. Indien de cursus of opleiding door de aanbieder ervan niet gewaardeerd is in ECTS, moeten de totale uren studiebelasting worden aangegeven. 2. Het deelnemen aan studiedagen* Bij- en nascholing kan ook gevolgd worden door het deelnemen aan erkende studiedagen. Daarbij geldt als uitzondering binnen de PE-regeling dat vier studiebelastingsuren gelden voor ¼ studiepunt. In de praktijk komt het erop neer dat alleen volledige studiedagen erkend worden en geen studiedagdelen. Erkend aanbod wordt in de vorm van een te downloaden overzicht gepubliceerd op de website voor de PE. Indien een studiedag die de predikant/kerkelijk werker wil volgen daar niet vermeld staat, moet individueel erkenning aangevraagd worden via het formulier voor individuele aanvragen, dat ook te downloaden is via de website voor de PE. Ook werkgemeenschappen kunnen studiedagen (of een reeks van studiebijeenkomsten) laten erkennen in het kader van de PE, mits deze een open karakter hebben. In dat geval zullen deze studieactiviteiten ook opgenomen worden in het overzicht van open erkend aanbod op de website. Het is belangrijk er op te letten dat de te volgen studiedagen passen in het persoonlijk scholingsplan. Niet iedereen binnen een werkgemeenschap heeft dezelfde leervragen. 1 Een * betekent dat vooraf erkenning van de commissie permanente educatie vereist is. 3

4 3. Het deelnemen aan studiereizen* Aan een studiereis moet een door de organisatoren aangeboden studieprogramma met literatuurstudie verbonden zijn. Gemeentereizen naar bijvoorbeeld Israël en de voorbereiding daarvan komen niet in aanmerking. Per 28 uur studiebelasting 2 1 studiepunt. 4. Het volgen van een beroeps verdiepend traject* Een intensieve aansluitende vormingsperiode (bezinningsweek, retraite) gericht op vaardigheden en houding enerzijds en levensbeschouwelijke vorming en spiritualiteit anderzijds. Per PE-cyclus is maximaal 2,5 studiepunt te behalen bij een studiebelasting van 70 uur. 5. Trajecten in het kader van teamvorming* Trajecten in het kader van teamvorming van predikanten en kerkelijk werkers kunnen onder de voorwaarde van externe begeleiding door bijvoorbeeld de werkbegeleiding voor predikanten en kerkelijk werkers erkend worden in het kader van de PE, maximaal met 1,5 studiepunt per PE-cyclus. 6. Het volgen van intervisie* De intervisie vindt gestructureerd en methodisch en onder begeleiding plaats en beslaat uit minimaal tien bijeenkomsten van gemiddeld twee uur. Deelname aan een intervisiegroep geldt voor maximaal 1,5 studiepunt per PE-cyclus. Ook werkgemeenschappen kunnen deze vorm van intervisie laten erkennen in het kader van de PE. 7. Het volgen van supervisie Supervisie moet worden gevolgd bij een door de commissie permanente educatie erkende supervisor. Een traject bestaat uit minimaal tien sessies en geldt voor 1,5 punt (tevens het maximum per PEcyclus). Erkend worden supervisoren die: Aangesloten zijn bij de Landelijke Vereniging voor Supervisie en Coaching (LVSC) Aangesloten zijn bij de Raad voor de Klinische Pastorale Vorming en Pastorale Supervisie in Nederland 8. Literatuurpakket met leesverslag In samenspraak met een docent van de PThU wordt een literatuurpakket samengesteld. Een literatuurpakket geldt voor maximaal 5 studiepunten per PE-cyclus bij een studiebelasting van 140 uur. Daarnaast kan ook het vrij studieverlof voor de literatuurstudie gebruikt worden. In overleg met de docent worden inhoud en omvang van het leesverslag vastgesteld en een prijs afgesproken. Bijdragen aan het vakgebied Het leveren van een bijdrage aan de ontwikkeling van het vakgebied kan onderdeel zijn van de permanente educatie. Hiermee kunnen maximaal 3 studiepunten per PE-cyclus behaald worden, via één of meerdere van de hieronder beschreven vormen. 9. Het lesgeven binnen het vakgebied Gastdocentschap, het houden van een referaat, ed. ten behoeve van vakgenoten of studenten in opleiding voor predikant/kerkelijk werker: ¼ studiepunt per dagdeel (incl. voorbereiding). 10. Het ontwikkelen van een cursus op het vakgebied Cursusontwikkeling ten behoeve van een bovenplaatselijk gestructureerd aanbod voor vakgenoten of studenten in opleiding voor predikant/kerkelijk werker, in de regel binnen het kader van of in samenwerking met een kerkelijk orgaan, cursusorganisatie of opleiding: 7 ontwikkeluren = ¼ studiepunt. 11. Publiceren Publiceren over het vakgebied als (mede)auteur via boeken, artikelen in vaktijdschriften ed. De inhoud en vorm is conform de binnen de theologie aanvaarde (wetenschappelijke) standaard: 800 woorden = ¼ studiepunt. 12. Het participeren in vakinhoudelijke commissies De activiteit dient gericht te zijn op beroepsinhoudelijke ontwikkeling en geen onderdeel uit te maken van de reguliere werkzaamheden: 1 vergadering (incl. voorbereiding) = ¼ studiepunt. 2 Studiebelasting: excursies met educatief karakter, studiebijeenkomsten, literatuur/zelfstudie, etc. 4

5 C. Het volgen van specifieke opleidingen of specialisaties Het is mogelijk om eenmalig een periode van vijf jaar voortgezette nascholing te gebruiken voor een specifieke opleiding of specialisatie. Daarvoor moet vrijstelling aangevraagd worden bij de commissie permanente educatie onder vermelding van de soort opleiding. Voor aanvraag van vrijstelling i.v.m. promotieonderzoek is invulling van het aanvraagformulier noodzakelijk, zie website. Voor de universitaire theologiestudie door kerkelijk werkers is vermelding van de te verwachten studieduur noodzakelijk. Promotiestudies Op aanbeveling van de promotor kan gedurende een promotietraject door de commissie voor één periode van vijf jaar de totale verplichting tot voortgezette nascholing (afhankelijk van werktijd max. 12,5 studiepunten en 170 uur studieverlof) worden toegekend aan de promotieactiviteiten. Gedurende andere cycli van vijf jaar zal men het aangestuurd aanbod moeten volgen. De overige onderdelen van de permanente educatie kan men inzetten voor (delen van) het promotieonderzoek. Universitaire theologiestudie kerkelijk werkers Op aanbeveling van de PThU kan door de commissie aan een hbo-afgestudeerde kerkelijk werker voor één periode van vijf jaar de totale verplichting tot voortgezette nascholing (afhankelijk van werktijd max. 12,5 studiepunten) worden toegekend aan de studie. Gedurende andere cycli van vijf jaar volgt men in elk geval het aangestuurd aanbod. Het onderdeel open erkend kan men zo nodig inzetten voor het voltooien van de opleiding. Overzicht van specialisaties 1. Klinisch pastorale vorming 2. Driejarige postacademische opleiding Geestelijke Begeleiding aan de PThU 3. Opleiding Contextueel Pastoraat 4. Opleiding pastorale supervisie 5. Training Coachend en toerustend leiding geven in de gemeente 6. Minor GVO 7. Missionaire specialisatie Meer informatie over deze specialisaties staat op de website van de PE. D. Vrij studieverlof De predikant is vrij in de keuze van de vorm en inhoud van het studieverlof. De invulling maakt wel deel uit van het persoonlijk scholingsplan. Het staat predikanten vrij in dit studieverlof ook activiteiten uit het aangestuurd of open aanbod te volgen of dit te benutten voor specifieke opleidingen of specialisaties. 5

6 2. Voorwaarden met betrekking tot de aangestuurde voortgezette nascholing 2.1. Praktijk en context van predikant en kerkelijk werker In de kerkorde en de nota Om de heiligen toe te rusten tot dienstbetoon wordt het profiel van de predikant omschreven als voorganger in de liturgie, herder in het pastoraat en de zorg voor het welzijn van de gemeente en leraar in de catechese en de toerusting. In de kerk kunnen kerkelijk werkers in diverse functies voor verschillende werkterreinen aangesteld worden. Dit vraagt een goede afstemming en samenwerking van beide beroepsgroepen (predikant en kerkelijk werker) in de kerk. Uit onderzoek blijkt dat 87% van de werkers in de kerkelijke gemeente werkzaam zijn in het pastoraat. Daarnaast zijn kerkelijk werkers op veel terreinen actief, verhoudingsgewijs wordt veel in jeugdwerk, catechese en opbouwwerk gewerkt. Brede inzetbaarheid blijft een kernwoord voor kerkelijk werkers in de kerk. Naar soorten gemeenten kennen gemeenten met wijken (centrale gemeenten) tweemaal zoveel kerkelijk werkers als het gemiddelde. In gemeenten die aangeven geen predikant te hebben blijkt de behoefte aan pastorale zorg door kerkelijk werkers te worden vervuld. Daarnaast laten onderzoek en verzuimanalyses bij predikanten en kerkelijk werkers een samenspel zien van werkgerelateerde en persoonsgerelateerde factoren bij arbeidsgerelateerd verzuim, met als belangrijkste achtergrond knelpunten in de arbeidsverhoudingen. Het is niet toevallig dat de permanente educatie juist nú wordt geïntroduceerd. De ontkerkelijking en ontkerstening in onze samenleving impliceert een fors functieverlies van de kerk. Functieverlies enerzijds en hoge verwachtingen anderzijds zetten de professionele werkers in de kerk onder druk. De grote vraag is: Hoe is het christelijk geloof geloofwaardig? De nota Om de heiligen toe te rusten tot dienstbetoon noemt een aantal consequenties van deze ontwikkeling voor de persoon van de predikant en wat het vraagt van de predikant als professional: Sterker dan voorheen komt het daarom aan op de authenticiteit en de integriteit van de predikant als persoon, en op zijn/haar bekwaamheid om verantwoording af te leggen van zijn/haar geloofsovertuiging. Meer dan voorheen komt het er op aan dat de predikant in staat is het gesprek aan te gaan met andersdenkenden binnen de geloofsgemeenschap en daarin ook positie durft innemen. Meer dan voorheen is tijd en zorg nodig voor de voeding van de eigen spiritualiteit van de predikant en voor de versterking van zijn/haar kerkelijk commitment. Daartoe dient er aandacht te zijn voor collegiale gemeenschapsvorming. (Hoe) houden predikanten ook zelf de lofzang gaande? Dat hij/zij transparant zal zijn in zijn/haar handelen, dat hij/zij leiding kan en durft geven en dat hij/zij kan samenwerken op verschillende niveaus. De voor predikanten geldende actuele accentueringen typeren in grote mate ook het werkveld van de kerkelijk werker. Binnen deze actuele context staan in de visie van de kerk drie praktijken centraal 3 : 1. de missionaire praktijk, 2. de praktijk van de gemeenteopbouw en 3. de praktijk van de toerusting 3 (zie ook: Leren leven van de verwondering) Missionair: nadruk op het volgen van missionaire roeping; verbeteren van imago en kwaliteit van de kerk; de nieuwste communicatiemiddelen intensiever gebruiken; de tegenstelling tussen de dienst van het Woord en de daad overwinnen; een belangrijke bijdrage leveren aan de samenleving Gemeenteopbouw: versterken meningsvorming in verscheidenheid die de eenheid versterkt en verdiept; jeugd en jongeren krijgen alle ruimte; voeren van het kerkelijke gesprek als geloofsgesprek; doelgerichte gemeenteopbouw; doelgerichte oecumene Toerusting: geloofsgesprek; geloofsverdieping; geloofsoverdracht; zoeken naar nieuwe vormen van spiritualiteit 6

7 2.2. Permanente educatie is competentiegericht leren De synodale nota stelt dat het denken in competenties richtinggevend is bij de voortgezette nascholing van predikanten en kerkelijk werkers. Dit betekent dat er in de activiteit een relatie tot stand dient te worden gebracht met de praktijk en dat de reële context van ambt/bediening en gemeente richtinggevend is. Op basis van dit synodale kader heeft de commissie de volgende uitgangspunten geformuleerd: Persoonlijke en spirituele/geestelijke ontwikkeling en competentiegroei van de deelnemer staan centraal. Er wordt uitgegaan van de vermogens waar iemand al over beschikt, de zogenaamde Eerder Verworven Competenties (EVC s). Uitgangspunt is een persoonlijk ontwikkelingsplan, waarin hij/zij leervragen en groeibehoeften formuleert waar hij/zij de komende periode aan gaat werken. Op basis van deze leervragen kiest de predikant/kerkelijk werker de te volgen cursussen. Een cursus beoogt integratie van kennis, vaardigheden en attitude door middel van contextrijk leren, toetsbaar aan een bepaald gedrag. De te volgen cursussen zijn niet vanuit één discipline ontwikkeld, maar centrale begrippen zijn samenwerking tussen disciplines, maatwerk en samenhang tussen de vakken. Er wordt waar mogelijk samengewerkt met ander instituten en/of mede gebruik gemaakt van andere deskundigen dan die van het eigen instituut In de cursussen wordt actief gebruik van casussen gestimuleerd Discussie tussen beroepsgenoten kan een onderdeel zijn van de cursusinhoud Cursisten dienen zich gedegen te kunnen voorbereiden op de cursus De cursussen kunnen geheel of gedeeltelijk via e-learning of op locatie worden aangeboden. De permanente educatie dient zowel gericht te zijn op het ontwikkelen van de beroepskennis, vaardigheden en houding, als op de verdieping van de levensbeschouwelijke en spirituele dimensie. We maken daartoe onderscheid in professionele en persoonlijke competenties. De accenten die daarbij centraal staan worden bepaald door de visie van de kerk op heden en toekomst van de praktijk en de context, alsmede op het beroepsprofiel van de predikanten en kerkelijk werkers. 3. Accentueringen binnen de domeincompetenties 3.1. De professionele competentie De synodale nota stelt dat bepalend voor de inhoud van de voortgezette nascholing is wat nodig is voor de beroepsbeoefenaar om deze kerntaken met toenemende deskundigheid en vreugde uit te oefenen en zijn/haar gaven daarin verder te ontwikkelen. De kerk kan in eigen verantwoordelijkheid, op grond van vigerend beleid, bepaalde competenties doen accentueren of nieuwe competenties toevoegen. Predikanten De permanente educatie strekt zich dus uit over het totaal van de voor de gemeentepredikant vastgestelde competenties. Daarbij is elke predikant verplicht binnen de periode van vijf jaar ten minste één module te volgen in twee van de drie velden Bijbelvakken/Bijbelse theologie, de systematische theologie en de praktische theologie. Ten aanzien van het geheel van de domeincompetenties van de gemeentepredikant heeft de commissie de volgende accenten geformuleerd: Voorgaan versterken van (de persoonlijkheid in) de liturgische expressiviteit (woord, handeling, zang en muziek) en de homiletische bekwaamheid in staat een visie te ontwikkelen op de eredienst in de context van de huidige cultuur en in staat daarin op vernieuwende wijze voor te gaan 7

8 Pastorale vaardigheden versterken van de mystagogische bekwaamheid (coaching en inwijding) in staat zelfstandig en kritisch te reflecteren op en het relevant kunnen hanteren van moreel - ethische dilemma s Toerusting, leiding geven en beleid bronnen van het geloof contextueel te kunnen bemiddelen en bespreekbaar maken het kunnen ontwikkelen van een visie op relevant gemeente- en kerk-zijn nu het kunnen ontwikkelen van een visie op de rol van de kerk in de samenleving Kerkelijk werkers Ook voor kerkelijk werkers strekt de permanente educatie zich uit over het totaal van de voor de kerkelijk werker vastgestelde competenties. Ten aanzien van het geheel van de domeincompetenties van de kerkelijk werker heeft de commissie de volgende accenten geformuleerd: Pastorale vaardigheden en pastoraal-psychologische diagnostiek versterken van de mystagogische bekwaamheid (coaching en inwijding) het relevant kunnen hanteren van moreel - ethische dilemma s Leiding geven en beleid versterken van het vermogen om, binnen de specifieke context van de kerkelijke gemeente, doelgericht vrijwilligers te (bege)leiden. versterken van het vermogen om binnen de actuele context van de gemeente te werken aan verandering een bijdrage kunnen leveren aan het ontwikkelen van een aansprekende visie op relevant gemeente- en kerk-zijn nu Toerusting en onderwijs geven bronnen van het geloof contextueel te kunnen bemiddelen en bespreekbaar maken Voorgaan in specifieke/speciale vieringen versterken van de persoonlijkheid in het voorgaan (inclusief in jongerenvieringen en vieringen in verzorgings- en verpleeghuizen, bij uitvaarten en andere speciale vieringen) een bijdrage kunnen leveren aan de ontwikkeling van een visie op eigentijds vieren en in staat op vernieuwende wijze in deze vieringen voor te gaan 3.2. De persoonlijke en spirituele competentie In de Permanente Educatie wordt ingezet op het versterken en vergroten van de kennis en vaardigheden van de beroepsbeoefenaar. Hieraan vooraf gaat echter dat een predikant of kerkelijk werker niet alleen afhankelijk is van wat hij/zij weet en kan, maar ook van zijn of haar leven met of vanuit de Heer, van zijn of haar openheid voor wat de Heer in schriftlezing, in gebed, in het geleefde leven op zijn/haar pad brengt. Het is belangrijk dat binnen de Permanente Educatie ook aan deze kant van predikant en kerkelijk werker wordt gewerkt, geoefend, gecorrigeerd en geïntegreerd. Daarom stimuleert de commissie het voor erkenning indienen van cursussen, retraites, trainingen die juist dit aspect van het ambt/de bediening versterken. Accentueringen voor de beroepsbeoefenaren ten aanzien van de persoonlijke en spirituele competentie zijn: Versterken van de spirituele dimensie: hoe blijf je zelf geestelijk in leven Ontwikkelen van de vaardigheid van teamwerker: hoe werk je collegiaal en zelfstandig (zelfvertrouwen, zelfkennis, onderlinge samenwerking en leren van elkaar) Persoonlijke en professionele grenzen kunnen bewaken, leren hoe om te gaan met werkdruk en verwachtingen, reflectie op persoon en relatie, op zelfbeeld en inschatting van anderen Versterken van het leiding geven: hoe ontwikkel je authentiek (geestelijk) leiderschap in een mondige gemeente en samenleving 3.3. De domeincompetenties voor de beroepsbeoefenaren De hiervoor genoemde accentueringen geven richting aan de nascholing. De door de opleidingen opgestelde domeincompetenties zijn daarvoor het totaalkader waarbinnen die richting geconcretiseerd dient te worden. Daarom zijn hier de door de PThU en de Hbo-opleidingen vastgestelde beroepscompetenties integraal overgenomen. 8

9 Domeincompetenties voor de gemeentepredikant Het competentieprofiel is als volgt geordend: I De hermeneutische kerncompetentie (beneden nr. 1) II De academische competenties (nr. 2-3) III De beroepsgerelateerde competenties: Intermediair: waarnemen en bemiddelen (nr. 4-6) Pastor : begeleiden en bijstaan (nr. 7) Voorganger/leraar: vieren en leren (nr. 8-10) Leider: leiden en organiseren (nr ) IV De persoonsgerelateerde competenties (nr. 14/15-16) 1. Hermeneutische bekwaamheid. Het vermogen om methodisch, bereflecteerd en vernieuwend teksten, tradities, verhalen en praktijken in hun contexten en wisselwerkingen te lezen, te interpreteren, te verstaan en te vertolken en zichzelf hierbij te laten lezen, interpreteren, verstaan en vertolken. 2. Academische bekwaamheid. Het vermogen om zelfstandig de theologische wetenschap te beoefenen, hierbij op wetenschappelijke wijze gebruik te maken van bronnen en van relevante kennis uit andere wetenschapsgebieden, en verantwoording af te leggen van eigen interpretaties, en daarmee een bijdrage te leveren aan de ontwikkeling van de protestantse theologiebeoefening. 3. Disciplinaire bekwaamheid. Het vermogen om wetenschappelijk onderzoek in een van de theologische onderzoeksgebieden (Sources, Beliefs, Practices) te verrichten en een originele bijdrage daaraan te leveren. 4. Verbindende bekwaamheid. Het vermogen om in interactionele situaties verbindingen te leggen tussen cultuur en kerk, tussen traditie en dagelijks leven, tussen de plaatselijke kerk en de catholica. 5. Representatieve bekwaamheid. Het vermogen om a. als vertegenwoordiger van Evangelie en (protestantse) kerk, van een levensbeschouwelijke organisatie of van de theologie te fungeren in een kerkelijke, seculiere en/of multireligieuze context; en b. om te gaan met de verwachtingen die er dienaangaande leven ten aanzien van de eigen persoon als ambtsdrager. 6. Missionaire bekwaamheid. Het vermogen om a. te communiceren met mensen van fundamenteel verschillende achtergronden en levensbeschouwingen; b. eigen overtuigingen en geloof te verwoorden en te verkondigen in het besef van de specifieke context waarin dit gebeurt. 7. Pastorale bekwaamheid. Het vermogen om personen en groepen te begeleiden en bij te staan in geloofs- en levensvragen en anderen daarvoor toe te rusten. 8. Homiletische bekwaamheid. Het vermogen om in een preek of meditatie exegese, bijbelse theologie en christelijke traditie te verbinden met de leefwereld en de existentiële vragen van de hoorders. 9. Liturgische bekwaamheid. Het vermogen om vorm te geven aan en voor te gaan in liturgische bijeenkomsten in het besef van de specifieke context waarin dit gebeurt. 10. Didactische bekwaamheid. Het vermogen om in catechese en vorming leerprocessen te initiëren, te begeleiden en anderen daarvoor toe te rusten. 11. Agogische bekwaamheid. Het vermogen om a. veranderingen in een geloofsgemeenschap te initiëren en te begeleiden; b. de gemeente bij te staan in het verwoorden van haar roeping en visie; c. beleid ten aanzien van taken, relaties en communicatiepatronen te (helpen) initiëren, te ontwikkelen en uit te (laten) voeren; d. personen en groepen te motiveren. 12. Communicatieve bekwaamheid. Het vermogen om a. zich zowel mondeling als schriftelijk zorgvuldig, begrijpelijk en doelgericht uit te drukken; b. informatie te verwerken en via het voor het doel geschikte medium te verspreiden; c. in interactie te treden met personen en groepen; d. te communiceren over de eigen communicatie (metacommunicatie). 13. Coöperatieve bekwaamheid. Het vermogen om a. vanuit de eigen specifieke verantwoordelijkheid in gemeente en samenleving samen te werken met ieder die daarvoor in aanmerking komt; b. samenwerking te bevorderen; c. aanspreekbaar te zijn op eigen houding en gedrag als ambtsdrager. 14. Beroepsethische bekwaamheid. Het vermogen om a. vanuit beroepsethisch perspectief het eigen handelen vorm te geven en te evalueren; b. personen en groepen te begeleiden bij het vinden van een antwoord op ethische vragen; c. in eigen houding en gedrag gestalte te geven aan de waarden, deugden en normen (integriteit, betrouwbaarheid, respect, verantwoordelijkheid, etc.), die passen bij het beroep. 9

10 15. Personale bekwaamheid. Het vermogen om a. op reflectieve wijze om te gaan met de eigen biografie, de eigen geloofsidentiteit en praxis, en het eigen gedrag; b. met innerlijke ruimte de ontmoeting met een (vreemde) ander aan te gaan. 16. Integratieve bekwaamheid. Het vermogen om de diverse competenties en beroepsverantwoordelijkheden, en de drie dimensies van ambtsdrager, professional en privépersoon, die steeds tegelijkertijd aan de orde zijn, te integreren in eigen denken, voelen, willen en handelen. Domeincompetenties voor de kerkelijk werker 1. Hermeneutische competentie Het vermogen om enerzijds de bronnen van de religieuze traditie, gemeenschap en/of organisatie, die hij/zij vertegenwoordigt en anderzijds de mens in zijn huidige context in hun onderlinge betekenisvolle samenhang te vertolken. 2. Pastorale competentie Het vermogen om mensen, individueel en groepsgewijs, vanuit een contextuele optiek en op hermeneutisch verantwoorde wijze te ondersteunen in het omgaan met religieuze en levensvragen in zeer uiteenlopende situaties. 3. Liturgische competentie Het vermogen om religieuze vieringen en rituelen van verschillende aard en doelstelling gestalte te geven en daarin (mede) voor te gaan. 4. Missionaire competentie Het vermogen om de eigen religieuze traditie met anderen te communiceren en uit te dragen en op een open en uitnodigende wijze aanwezig te zijn in de samenleving, ook in een cross-culturele context. 5. Educatieve competentie Het vermogen om een krachtige leeromgeving voor individuen en groepen te creëren en om leeren vormingsprocessen met levensbeschouwelijke thema s te faciliteren. 6. Agogische competentie Het vermogen om vanuit de religieuze traditie, gemeenschap en/of organisatie die men vertegenwoordigt op een bewuste, doelgerichte, procesmatige en systematische wijze (samen) te werken aan verandering. 7. Leiderschap Het vermogen om individuen (professionals en vrijwilligers), groepen en organisaties te leiden en te begeleiden op levensbeschouwelijk gebied, gericht op het bereiken van gestelde doelen. 8. Communicatie Het vermogen om adequaat en doelgroepgericht te communiceren met individuen, groepen en organisaties zowel mondeling als schriftelijk, verbaal als non-verbaal. 9. Persoonlijke competentie Het vermogen om vanuit de eigen spiritualiteit of de spiritualiteit die hij/zij zich heeft eigengemaakt vanuit de religieuze gemeenschap en/of organisatie die hij/zij vertegenwoordigt te reflecteren op attitude, identiteit en handelen in beroepssituaties en om zich persoonlijk en professioneel te ontwikkelen. 10