1. Geef aan of de onderstaande beschrijvingen dood, levenloos of levend zijn. Dood Levenloos Levend Een dolfijn in het water

Transcriptie

1 Voorbeeld instaptoets vmbo Deel 1: Wat is biologie? Deze toets is niet bedoeld voor een cijfer, maar om te laten zien wat je al weet en kan. Je krijgt dan ook geen cijfer, maar het is het wel belangrijk dat je zo goed mogelijk probeert je best te doen en de opdrachten zo goed mogelijk te maken. Veel succes. 1. Geef aan of de onderstaande beschrijvingen dood, levenloos of levend zijn. Dood Levenloos Levend Een dolfijn in het water Riet in de duinen Het zand van het strand Een aangespoelde kwal op het strand Het water van de zee Het zeewier 2. Waaraan herken je een levend wezen? 3. Waarom zijn levenloze dingen belangrijk voor levende wezens? 4. Levende wezens groeien en ontwikkelen. Groeien is langer, groter, breder worden. Ontwikkelen betekent veranderen. Noem een voorbeeld van: A. ontwikkeling van een boon. B. ontwikkeling van een meisje in de puberteit Bron: 1

2 5. Een organisme is: A Een orgaanstelsel B. Een weefsel C. Een levend wezen D. Een ander woord voor biologie 6. Zoek de volgende begrippen bij elkaar. Zoek in de tweede en derde kolom het bijpassende voorbeeld uit de eerste kolom. Werk met 4 verschillende kleuren. Organisme deel van een organisme met een of meerdere functies spermacel van een stier Orgaanstelsel de kleinste eenheid van het leven, dat in staat is zelfstandig te bestaan Orgaan levend wezen ademhalingsstelsel nier Cel groep van samenwerkende organen okapi 7. Wat is GEEN functie van de wortel van een plant? A. vastzetten van de plant in de bodem B. opnemen van water uit de grond C. opslaan van reservevoedsel D. opnemen van koolstofdioxide uit de lucht 8. Schrijf op van groot naar klein. Cel Orgaan Orgaanstelsel Organisme 9. Hoe heet onderdeel 2 van de cel Bron: 2

3 Deel 2: Herkennen van organen en orgaanstelsels 1. Trek lijnen naar de stelsel en organen die bij elkaar horen. orgaanstelsel orgaan verteringsstelsel beenderstelsel en spierstelsel ademhalingsstelsel voortplantingsstelsel zenuwstelsel luchtpijp baarmoeder slokdarm wervelkolom kuitspier 2. Voer de volgende opdrachten uit bij het plaatje van de mens. Zet een A bij de maag Zet een B bij het hart Teken het middenrif in de afbeelding Zet bij een orgaan, uit het bij het ademhalingsstelsel C. Bron: 3

4 3. Deze rups ziet eruit als een takje. Wat is het voordeel hiervan voor de rups? A. Zo blijft hij beter op een plek zitten. B. Zo kan hij makkelijker een prooi vangen. C. Zo kan hij zelf zuurstof maken. D. Zo wordt hij minder snel opgegeten. 4 Tot welk orgaanstelsel horen de volgende organen Kiest uit: SKELET SPIERSTELSEL VERTERINGSSTELSEL ADEMHALINGSSTELSEL - VOORTPLANTINGSSTELSEL biceps en triceps penis luchtpijp schedel rib dunne darm buikspier lever 5. Bekijk het onderstaande plaatje. P A. Welk orgaan is P B. Geef in de tekening de dunne darm aan met de letter Q. C. Welk orgaanstelsel zie je hier voornamelijk?. Bron: 4

5 6. Tot welke AFDELING van het dierenrijk behoort onderstaand dier: A. Vissen B. Zoogdieren C. Amfibieën D. Reptielen 7.Hieronder zie je een doorsnede van een kip. A. Welk orgaanstelsel zie je in het plaatje? B. Schrijf een verschil van dit orgaanstelsel bij de kip en bij de mens? Bron: 5

6 8. Hieronder zie je een plaatje van de doorsnede van een paard. Veel van de organen van een paard hebben dezelfde naam als bij een mens. Er is een verschil. In dit plaatje zie je de karteldarm. Met welk orgaan van mens kun je de karteldarm het beste vergelijken? Bron: 6

7 Deel 3: Biologische vaardigheden (tekenen en microscopie) 1. Jet maakt een tekening van een appel, tijdens een practicum bij biologie. Bekijk het plaatje. Gaat het om een natuurgetrouwe tekening of een schematische tekening? En is het een dwarsdoorsnede of een lengtedoorsnede A. Het is een natuurgetrouwe tekening, het betreft een dwarsdoorsnede. B. Het is een natuurgetrouwe tekening, het betreft een lengtedoorsnede. C. Het is een schematische tekening, het betreft een dwarsdoorsnede. D. Het is een schematische tekening, het betreft een lengtedoorsnede. 2. Geef op het plaatje aan hoe een dwarsdoorsnede wordt gemaakt. Bron: 7

8 3. Hieronder zie je een grafiek met de gemiddelde lengte van kinderen van 1 t/m 6 jaar. Zijn kinderen gemiddeld groter of kleiner dan 1 meter als ze drie jaar zijn? 4. Pauline wil weten hoe hoog de bloeddruk is van kinderen van 12 jaar. Zij meet de bloeddruk van een jongen en een meisje van 12 jaar. Ze berekent het gemiddelde. Hoe kan Pauline haar onderzoek verbeteren. Door allen bij jongens of alleen bij meisjes te meten Door alleen bij kinderen te meten die veel sporten Door bij veel meer kinderen van 12 jaar te meten Door de leraar de meting te laten doen. 5. In de klas zijn tuinkerszaadjes geplant in een bakje met vochtige watten. Er zijn 2 proefopstellingen. In beide bakjes zitten 12 tuinkerszaadjes en beide bakjes krijgen evenveel water en licht. Bij proefopstelling A is het 4 C en bij proefopstelling B is het 19 C. Bij proefopstelling A zijn na drie dagen 3 tuinkerszaadjes ontkiemd. Bij proefopstelling B zijn na drie dagen 10 tuinkerszaadjes ontkiemd. Wat kan met behulp van deze proefopstellingen onderzocht worden? A. Hoeveel water bij verschillende temperaturen kan worden verdampt door kiemplantjes van tuinkers. B. Hoeveel water bij verschillende temperaturen kan worden opgenomen door kiemplantjes van tuinkers C. Hoeveel water bij verschillende temperaturen kan worden opgenomen door kiemplantjes van tuinkers D. Hoeveel tuinkerszaadjes ontkiemen bij verschillende temperaturen Bron: 8

9 6. Welke conclusie kan uit deze twee proefnemingen (van vraag 5) worden getrokken? 7. Hieronder zie je een microscoop. Misschien heb je daar al eens mee gewerkt. Met een microscoop kun je meer zien dan je met je eigen ogen kunt. Aan een microscoop zitten allemaal verschillende onderdelen. Schrijf de volgende namen of letters op de juiste plek. A:VOET B:LAMP C:TAFEL D:PREPARAATKLEM E:STATIEF 8. Met de microscoop kun je kleine dingen vergroten. Je kunt berekenen hoeveel je vergroot. Stel het oculair van de microscoop vergroot 10x en het objectief 40x. Hoe vaak vergroot de microscoop? Bron: 9

10 Reflectievragen na deel 1 t/m 3 Wat vond je de leukste vraag om te maken? Leg uit wat je daar zo leuk aan vindt. Welk onderdeel van de test vond je het moeilijkst? Wat is biologie? Herkennen van organen en orgaanstelsels bij verschillende organismen Biologische vaardigheden (tekenen en microscopie) Onderdeel Kun je uitleggen waarom je dat vindt? Bron: 10

11 Bij deze vraag geef je jezelf cijfers voor de verschillende onderdelen. Kleur de balk in tot en met het cijfer dat je jezelf geeft. Onderdelen van biologie Liefde voor de natuur Werken met grafieken en tabellen Werken met microscoop Natekenen van de natuur Kennis van planten Kennis van dieren en mensen Milieuvriendelijk zijn Je huiswerk maken Iets presenteren voor de groep Samenwerken Een medeleerling helpen Een moeilijke tekst lezen Overleggen met de leraar Hoeveel zin je hebt in dit vak Bron: 11

12 Nog een paar vragen over biologie Wordt biologie je favoriete vak? Wat denk je nu? Ja / Nee want Denk je dat je goed bent in biologie? Ja / Nee want Maak het diagram vol Ik hoop dat bij biologie de volgende onderwerpen aan de orde komen (hier kunnen ook voorbeeldonderwerpen worden genoemd??) Bron: 12

13 Deel 4: Onderzoeksopdracht Verschillen tussen jongens en meiden??? Wat kun je veel meten aan het lichaam van mensen. Kijk eens naar Susan. De schoenmaat van Susan is 39, haar voeten zijn 27,5 cm lang. Haar lengte is 165 cm en ze vindt zichzelf een beetje te zwaar. Ze heeft kort, donker krullend haar en ze kan de 100 meter in 14 seconden lopen. Maar de lengte van haar ringvinger weet ze niet en ook haar longinhoud niet en ook niet hoeveel botten ze in haar hand heeft. Susan zit in eerste klas van het voortgezet onderwijs met nog 24 anderen. Alle leerlingen zijn heel verschillend. Veel meiden zijn behoorlijk groter dan de jongen. Jullie gaan onderzoek doen naar de volgende theorie over de verschillen tussen meiden en jongens. Een theorie luidt: Aan de groeispurt in de puberteit gaat het groter worden van de voeten vooraf. Logisch, want als je groter wordt, is het erg handig dat je niet omvalt. Bekend is dat de gemiddelde jongen groter wordt dan het gemiddelde meisje. Bij jongens begint de groeispurt later dan bij meisjes. Hebben jongens nu al grotere voeten dan meisjes terwijl ze nog niet langer zijn dan meisjes? Door het meten van lichaamslengte en voetlengte kun nagaan of deze theorie bij jullie in de klas klopt. De onderzoeksvraag is: Wat is het verschil in lengte tussen jongens en meisjes in de klas, vergeleken met de lengte van de voeten van jongens en meisjes. De veronderstelling is: Jongens hebben in de eerste klas van het voorgezet onderwijs even grote voeten dan meisjes, terwijl meisjes gemiddeld langer zijn dan jongens. Hoe pak je dit aan? Welke gegevens heb je nodig? Welke materialen heb je nodig? Op welke manier kun je antwoord geven op de onderzoeksvraag? Verzamel de gegevens die nodig zijn voor het kunnen beantwoorden van je onderzoeksvraag. Meet van iedereen de lengte en de lengte van de voet. Spreek af hoe je de gegevens in een tabel zet, bijvoorbeeld in schoenmaat of in centimeters. Gebruik een tabel in Excel om de gegevens in te vullen. Sla de gegevens vindbaar op. Verzamel de benodigdheden: meetlat, eventueel meter met schoenmaten, rekenmachine. Meet en reken het gemiddelde uit van de lengtes en voetlengtes van meisjes en jongens. Van de verzamelde gegevens bepaal je het gemiddelde van: a) de lengte en voetlengte van jongens b) de lengte en voetlengte van meisjes. Verwerk je gegevens in een tabel. Trek één of meer conclusies met je groep. Gebruik de conclusies om antwoord te geven op de onderzoeksvraag. Mag je de conclusies trekken die jullie hebben genoemd? Vergelijk je conclusies met je veronderstelling. Klopt dit? Bron: 13

14 Reflectievragen na het onderzoek Je hebt onderzoek gedaan naar het de maten van jullie voeten en dit vergeleken met de lichaamslengte van iedereen in de klas. Bij onderzoek kun je werken volgens onderstaande fasen. Fasen onderzoeken 1 Probleemstelling en onderzoeksvraag formuleren 2 Voorbereiden van je onderzoek: Kiezen van de onderzoeksmethode (bijvoorbeeld bronnenonderzoek, experiment, observatie, interview, enquête) Planning Bronnen 3 Opzetten en uitvoeren van het onderzoek en het verzamelen van gegevens. 4 Verwerken van de gegevens. 5 Formuleren van conclusies en onderzoeksresultaten vergelijken met de hypothese. 6 Maken van het onderzoeksverslag en de presentatie. 7 Evaluatie en reflectie: proces product leerproces van de leerling Bij dit onderzoek is de onderzoeksvraag gegeven. Daarna was er geen informatie over de aanpak (stap 3, 4 en 5) en ook niet over het maken van een verslag of presentatie. Benoem bij de fasen 3, 4 en 5 wat je hebt gedaan en wanneer je hulp hebt gevraagd en aan wie? Opzetten en uitvoeren van het onderzoek en het verzamelen van gegevens. Verwerken van de gegevens. wat heb je gedaan? heb je hulp gevraagd? aan wie heb je hulp gevraagd? Formuleren van conclusies en onderzoeksresultaten vergelijken met de hypothese. Hoe zou je dit onderzoek willen presenteren? Bron: 14