Projectplan de Zuiderling

Transcriptie

1 Projectplan de Zuiderling T.b.v. Stadsinitiatief Rotterdam De Ruilmunt op Rotterdam Zuid Groei van welvaart en geluk op Rotterdam Zuid Peoples money for peoples communities Rotterdam, 8 februari 2013 Luc Manders & Martien Kromwijk

2 Voor bewoners op Rotterdam Zuid De Zuiderling is bedoeld en beschikbaar voor alle bewoners op Zuid; jong en oud, arm en rijk. Peoples money for peoples communities 2

3 Partners Hieronder staan diverse organisaties vermeld met wie we contact hebben, samenwerken, informatie delen, workshops georganiseerd hebben, samenwerkingsovereenkomsten aangaan en inzetten voor onze campagne. Toekomstige partners zijn alle bewoners, community initiatieven, ondernemers en instellingen die kansen zien zichzelf of hun initiatief te versterken en/of verduurzamen door middel van de Zuiderling. + Bewoners-Initiatieven, Community Initiatieven, Verenigingen, Straat-, Buurt- en Wijkinitiatieven 3

4 Inhoudsopgave 1. Inleiding P Samenvatting P Stadsinitiatief criteria +korte toelichting P De initiatiefnemers P Persoonlijke gegevens P Motieven P Team P De Zuiderling P Missie P Doelgroep P Doelstellingen P Waarde van de Zuiderling P Hoe werkt de Zuiderling? P Versnellingsrente P Koppeling aan andere ruileenheden P Effecten en betekenis op Rotterdam Zuid P De Markt P Beheer P Betaalsysteem P Informatiesysteem P Vraag en aanbod website P Zuiderlingwinkel op Zuid P Marketing & communicatie P Communicatieplanning P Communicatie in de introductiefase P Organisatie P Rechtspersoon / Ondernemingsvorm P Governance P Juridische context P Financieel P Investeringsplan P Exploitatiebegroting P Risico management P Financieel beheer P Planning P Actielijst P Planning op hoofdlijnen P Betrokkenheid Rotterdammers en Partners + Geluk & welvaart meter P. 27 4

5 Bijlagen I Wetenschappelijke begeleiding / Drift Erasmus Universiteit / University of Leicester / Universiteit Wageningen II Aanbevolen literatuur Het geld van de Toekomst III Aanbevolen websites IV Enkele (inter)nationale voorbeelden van complementaire munteenheden V Kopie paspoort Luc Manders, zie afzonderlijke bijlage 5

6 1. Inleiding Geachte leden van de board, Voor u ligt het projectplan van de Zuiderling. We presenteren het u vol trots. Met de Zuiderling zetten we de Stad en met name Rotterdam Zuid naar de hand van de bewoners. De impact en betekenis zijn baanbrekend. Dat maakt ons plan krachtig en ambitieus tegelijk. Waarom? De Zuiderling bevordert samenwerking & gemeenschapszin op Rotterdam Zuid De Zuiderling stimuleert de lokale economie en werkgelegenheid op Zuid De Zuiderling zet Rotterdam Zuid positief op de (internationale) kaart De Zuiderling vergroot de interactie en het contact tussen mensen De Zuiderling versterkt en verduurzaamt community initiatieven De Zuiderling activeert potentieel en kwaliteiten van mensen De Zuiderling is een ruilmiddel dat voor veel werk ontbreekt De Zuiderling vervult behoeften van alle mensen De Zuiderling versterkt de uitwisseling tussen on(der)benut potentieel én onvervulde wensen en behoeften, en draagt zo bij aan meer welvaart en geluk voor alle bewoners van Rotterdam Zuid. Rotterdam Zuid is de ideale plek om deze ruilmunt vorm te introduceren. In het afgelopen jaar hebben we nationale en internationale voorbeelden van alternatieve munteenheden onderzocht en bezocht. We hebben workshops gegeven, getest met bewoners op Zuid en onze contacten met bewoners, organisaties en wetenschap leiden ertoe dat vrijwilligers en diverse organisaties op Zuid inmiddels met ons meedenken en met name meedoen. Met de Zuiderling worden mensen, gemeenschappen en community initiatieven versterkt en verduurzaamd. Ze krijgen een ruilmiddel in handen om anders onderbenutte menskracht en andere hulpmiddelen in te zetten. Wij wensen u veel leesplezier en wensen uiteraard dat u ons selecteert voor de shortlist op 10 april. Met trotse Rotterdamse groet, Luc Manders & Martien Kromwijk 6

7 2. Samenvatting Vanaf 21 augustus 2013 kan iedereen op Rotterdam Zuid Zuiderlingen verdienen door de eigen talenten aan te wenden, waar anderen weer behoefte aan hebben. Dit geldt zowel voor mensen die al een baan hebben als mensen die dat niet hebben. Na een slimme en grootse communicatie campagne, gefundeerd op gesprekken met bewoners van Zuid en introductie via community initiatieven die er door verduurzamen, wordt de Zuiderling eind van de zomer 2013 geïntroduceerd, via een cascade aan Zuiderlingen-parties. Deelnemen aan en het geven van zo n party draagt de informatie over, en levert bijschrijven van Zuiderlingen op, o.a. zichtbaar aan de rekening courant op de mobiele telefoon en met briefgeld. Eén Zuiderling staat voor een half uur tijdsbesteding aan het talent, de dienst, die een ander afneemt. Op het saldo is een versnellingsrente, wat aanmoedigt om snel de verdiende Zuiderlingen te besteden aan de dienst van een ander. Die ander kan een bekende zijn, familie, of een buur, maar desgewenst kan de leverancier van de dienst ook gevonden worden door onze vraag- en aanbod website en via social media. Ambitiescenario Als op deze manier in het eerste jaar 15% van de bewoners op Rotterdam Zuid meedoet, en gemiddeld per week 2 uur op deze wijze actief is, dan wordt gemiddeld per jaar 31.2 mln. aan extra economie gemaakt, in 6.2 miljoen transacties (iedere transactie is 1 /2 uur tijd).* Dit levert meer welvaart en geluk op voor de bewoners, en produceert en passent ook waarde die de overheid belangrijk vindt. Een deel daarvan, en de commerciële waarde van de digitale platforms van de Zuiderling worden gebruikt om de jaarlijkse beheerkosten te dekken. Voor de Zuiderling wordt een BV opgericht die na 2 jaar haar aandelen overdraagt aan een nog op te richten BewonersTrust Rotterdam Zuid (naar Engels voorbeeld). Batige saldi van zowel de BV als de Bewonerstrust komen ten goede aan bewonersinitiatieven op Rotterdam Zuid. Dit wordt statutair vastgelegd. *) In dit plan vertellen we ons verhaal aan de hand van het door ons realistisch geachte ambitiescenario. Dit realisme baseren wij mede op de vele try outs die we al gedaan hebben. In alle berekeningen vanaf hoofdstuk 6, en dus ook in de gehanteerde begroting gaan we echter vanuit het voorzichtigheidbeginsel uit van het veel lagere basisscenario. 7

8 2.1 Kader Stadsinitiatief criteria Haalbaarheid Is de projectplanning van het initiatief realistisch en haalbaar? Onze voorbereiding is gestart in In 2012 hebben we ons onderzoek gedaan en de belangrijkste partners gevonden. De introductie van de Zuiderling vindt plaats op 21 augustus De planning loopt vervolgens in fasen voor de komende 3-5 jaar. Voortdurend stellen we bij waar nodig. Begroting Is de begroting van het initiatief deugdelijk? We hebben een investeringsplan en een exploitatiebegroting opgesteld. We hebben risico s ingeschat, met eigen middelen tot heden alles vooruitbetaald en een realiteitscheck laten doen op onze financiële planning. Binding Rotterdammers Versterkt het initiatief de band tussen de Rotterdammers? De Zuiderling versterkt en vergroot de interactie, het contact en de verbondenheid tussen alle mensen op Zuid. Jong en oud, arm en rijk,; iedereen kan en mag meedoen en ook community initiatieven zullen gebruik maken van de Zuiderling om zich te versterken en verduurzamen. Heel Rotterdam kan trots zijn op wat we bereiken op Zuid. Beeldbepalend voor Rotterdam In welke mate versterkt het initiatief de herkenbaarheid en het specifieke karakter van Rotterdam? De Zuiderling kan een wereldwijd voorbeeld worden van een geslaagde alternatieve munt. In communicatie-uitingen zal altijd Rotterdam als beeld naar voren gebracht worden. De kracht zit in het doen met elkaar; niet lullen maar poetsen (of bijles geven). Openbaar Kan iedere Rotterdammer gebruikmaken van het initiatief? Alle Rotterdammers op Zuid kunnen gebruikmaken van de Zuiderling. De schaalgrootte van Zuid is ideaal is voor ons initiatief. Rotterdam Noord kan op een later moment aanhaken of meedoen. Eerst heeft ons initiatief voldoende stabiliteit nodig op Rotterdam Zuid. Stedelijke impact In welke mate overstijgen de effecten van het initiatief het straat-/buurtniveau? Alle deelgemeenten op Rotterdam Zuid krijgen met de Zuiderling goud in handen. Bewoners, straten, wijken, deelgemeenten en geheel Zuid en daarmee Rotterdam profiteert van het succes van de Zuiderling. Straat-, wijk- of buurtniveau overstijgende community- en bewonersinitiatieven worden sterker en daarmee heel Rotterdam. Draagvlak In welke mate zijn Rotterdammers betrokken bij de ontwikkeling en uitvoering? Vanaf 2012 zijn we in gesprek met bewoners en partners op Rotterdam Zuid. D.m.v. workshops, gesprekken met sociale leiders, social media en contact met diverse community- en bewonersinitiatieven hebben we in co-creatie de bekendheid vergroot en gevraagd aan bewoners hoe de Zuiderling hen kan ondersteunen. De Zuiderling is daarom van iedereen op Rotterdam Zuid. Peoples money for peoples communities Draagkracht In welke mate is het Rotterdamse bedrijfsleven betrokken bij ontwikkeling en uitvoering van het initiatief? Tot heden hebben we in een groot aantal workshops contact met het bedrijfsleven en social enterprises gezocht en medewerking verkregen. Daarnaast hebben we expertise opgehaald bij organisaties met specifieke kennis. (zie ook partner pagina) Multiplier effect In welke mate genereert het initiatief extra investeringen in Rotterdam? Extra investeringen ontstaan in tijd, in activiteit en groei van mensen, in energie, in PR en bekendheid van Rotterdam op nationaal en internationaal niveau. 8

9 3. De initiatiefnemers 3.1 Persoonlijke gegevens Naam Luc Manders Martien Kromwijk Adres Beatrijsstraat 25a Groene Zoom 161 Postcode 3021 RB 2411 SP Woonplaats Rotterdam Bodegraven Mobiel nummer adres Geboortedatum Nationaliteit NL NL Opleiding HBO WO Commerciële Economie Economie Werkervaring 20 jaar 35 jaar Directeur / ondernemer Directeur /organisatieleider Kwaliteiten Leiderschap Community building Projectmanagement Netwerk (op Zuid) Met mensen werken Ervaring in grote projecten Kennis van Rotterdam Zuid Kennis van Rotterdam Zuid Creatief Denkt in scenario s Besluitvaardig Doorzettingsvermogen Wapenfeiten Samenlevingswerk.nl Herstructurering Hoogvliet Buurtvrouwen op Zuid Münchhausen beweging Bureau Arbeidsmarktmeester SS Rotterdam Website Twitter Facebook dezuiderling@gmail.com ZuiderlingRdam De Zuiderling 3.2 Motieven & relevante uitspraken Wat ons drijft hebben we al aangegeven in de inleiding. Wij worden extra gemotiveerd door; - de diverse workshops die we in 2012 en 2013 georganiseerd hebben met bewoners en partners.. - onze gesprekken met sociaal leiders en community initiatieven op Zuid.. - de groei van het aantal complementaire munteenheden in Nederland en elders.. - het enthousiasme dat de Zuiderling bij bewoners en onze partners teweegbrengt.. - de mogelijkheden die bewoners zien om hun eigen initiatief met De Zuiderling te versterken en ondersteunen, en hoe de Zuiderling hen sterker maakt en verduurzaamt Team Luc en Martien kennen elkaar en elkaars kwaliteiten en valkuilen. We versterken elkaar in de ervaring die we bezitten en ons netwerk in en buiten Rotterdam en op Rotterdam Zuid. Onze gedeelde visie om de welvaart en het geluk op Rotterdam Zuid te vergroten maakt ons een uitstekend Team. Community initiatieven, sociale leiders en organisaties op Zuid met wie we spreken en samenwerken merken onze gedrevenheid, ons enthousiasme en onze volhardendheid. We krijgen van hen terug dat dat inspireert, activeert en uitnodigt tot meedoen en meedenken. Samen met diegenen die ons helpen zijn wij een uitstekend Team. 9

10 4. De Zuiderling : de ruilmunt op Rotterdam Zuid De Zuiderling is een complementaire munt. Een complementaire munt of alternatieve munteenheid is een munt die bestaat naast de reguliere euro. Wij noemen de zuiderling: De ruilmunt op Rotterdam Zuid. Een complementaire munt, heeft betrekking op een overeenkomst tussen een groep mensen en/of ondernemingen om een niet-traditionele munteenheid als ruilmiddel te accepteren. De munt wordt complementair genoemd omdat deze niet de conventionele munteenheid wil vervangen, maar moet dienen om sociale functies te vervullen waarvoor de officiële munteenheid niet was ontworpen. Het idee en tevens uitwerking hiervan bestaan al eeuwen, vanaf het moment dat ruilhandel plaatsvindt. In de laatste 50 jaar wordt op een sterk groeiend aantal plekken in de wereld (ook in Nederland) geëxperimenteerd en gewerkt met complementaire munteenheden (zie Bijlage III). Onbenut potentieel Het idee komt voort uit de notie dat alle mensen capaciteit en kwaliteiten in zich hebben waar niet altijd geld ( ) voor betaald wordt of kan worden. Vaak ook ontbreekt een adequaat ruilmiddel. Capaciteit en kwaliteiten die mensen hebben, vertegenwoordigen echter wel degelijk waarde. Als deze waarde niet geactiveerd, gewaardeerd of ingezet wordt, om wat voor reden dan ook, spreken we van onbenut of onderbenut potentieel. Juist de inzet en mobilisering hiervan zijn de basis van dit ruilsysteem. Onvervulde behoeften Met name in tijden van crisis en op locaties met hoge werkloosheid is het hebben van een betaalde baan niet voor iedereen mogelijk. Dit betekent voor veel mensen ook minder toegang tot de dingen en diensten die geld kan kopen. Enerzijds zal voor deze mensen een groot aantal behoeften daardoor niet vervuld worden en anderzijds heeft ieder mens, met óf zonder baan, onvervulde behoeften. De invulling of vervulling van deze behoeften zijn de basis van dit ruilsysteem. De Zuiderling versterkt de uitwisseling tussen on(der)benut potentieel én onvervulde wensen en behoeften. Rotterdam Zuid is qua schaalgrootte, kracht, problematiek, kansen, aanwezig potentieel, aanwezige behoeften en Moment in Time de ideale plek om de Zuiderling te introduceren. Enkele relevante uitspraken in deze context: - Zorg voor ouderen, begeleiding voor kinderen, en ieder daartussen heeft kan hier baat bij hebben - Een lokale ruilmunt stelt mensen in staat zichzelf te zijn en hun talenten te verzilveren - Een groeiende locale economie leidt tot duurzame welvaart - Een goede buur op Zuid is goud waard! (i.e. Zuiderlingen) - Vergroting van welvaart en geluk op Rotterdam Zuid - Ik heb euro s genoeg, maar ik ruil minder leuke taken voor wat ik wél leuk vind - Werk is er genoeg. Betaalde banen niet altijd - We don t need money, we need the things money can buy 10

11 4.1 Missie Groei van welvaart en geluk op Rotterdam Zuid Peoples money for peoples communities Toelichting: Welvaart is de mate waarin behoeften met beschikbare middelen kunnen worden bevredigd. Geluk is de mate van tevredenheid met de huidige levensomstandigheden. 4.2 Doelgroep Iedereen op Rotterdam Zuid; jong en oud, arm en rijk Iedereen op Rotterdam Zuid met beschikbaar potentieel Iedereen op Rotterdam Zuid met een onvervulde behoefte Voorbeelden van vergroting van welvaart en geluk voor onze doelgroep - een student die bijles geeft aan een jongen van 13 - iemand doet 1 x per week de administratie van de wereldkeuken - iemand die Frans leert van een ander door conversatieles - een volwassene die de heg knipt van een oudere man 2 km verderop - een kind dat uitleg geeft aan een ander kind over Afrika (voor het proefwerk) - iemand die een ander naar het ziekenhuis brengt omdat zij een auto heeft - Twee ouders geven hun verdiende Zuiderlingen aan een dame die opa extra in de gaten houdt - een oudere die computerles geeft aan een bejaarde die een Ipad gekregen heeft - iemand met vroegpensioen die helpt bij de tuin van de zorginstelling - een vrouw die een behangklus doet voor een ander in huis - een bejaarde die schaakles geeft aan een jongere 4.3 Doelstellingen Kwalitatief De Zuiderling bevordert samenwerking & gemeenschapszin op Rotterdam Zuid De Zuiderling versterkt en verduurzaamt community en bewoners initiatieven De Zuiderling stimuleert de lokale economie en werkgelegenheid op Zuid De Zuiderling zet Rotterdam Zuid positief op de (internationale) kaart De Zuiderling vergroot de interactie en het contact tussen mensen De Zuiderling activeert potentieel en kwaliteiten van mensen De Zuiderling is een ruilmiddel dat voor veel werk ontbreekt De bekendste en succesvolste ruilmunt van de wereld De Zuiderling vervult behoeften van alle mensen Kwantitatief Geluk + 81 Welvaart e jaar Groei naar deelnemers, Zuiderlingen in omloop 2e jaar Doorgroei naar deelnemers en Zuiderlingen in omloop 3e jaar, 4e Continuïteit van deelnemers en Zuiderlingen in en 5e jaar omloop Transacties Oplopend gem. aantal transacties per persoon per maand in de eerste 2 jaar 11

12 4.2 Waarde van de Zuiderling 1 Zuiderling = 1 half uur dat kost je maar 30 minuten, dat doe ik voor 1 Zuiderling 2 Zuiderlingen = 1 uur het kost 2 Zuiderlingen per uur, voor 2 ZL ben ik je man Als de waarde van één Zuiderling geldt de maatstaf een half uur besteedde tijd. Dat is veruit het eenvoudigst. Een half uur is een makkelijke rekeneenheid, voldoende groot en passend bij veel activiteiten die verricht zullen worden. Er zijn ook systemen in de wereld die onderscheid maken naar schaarste van de dienst of opleidingsniveau van de producent maar beide zijn minder passend bij de missie van de Zuiderling. Natuurlijk kunnen gebruikers van de Zuiderling bij hun transactie ook een andere waarde hanteren. Als iemand bereid is voor één uur koken niet 2 maar 3 of 4 Zuiderlingen te betalen dan kan dat; het is niet voor de hand liggend, maar het maakt verder geen inbreuk op het model. Het is ook niet controleerbaar, en daar is ook geen noodzaak toe. Als waarde van een Zuiderling naar de reële economie gaan wij vooralsnog uit van 5 voor 1 Zuiderling. Daarmee ontstaat een grondslag voor het berekenen van de welvaartsgroei door de Zuiderling. Verder is dit pas van belang in de 2e en 3e fase van ons plan. Er wordt vooralsnog van uitgegaan dat er gemiddeld 20 Zuiderlingen per deelnemer in omloop zijn, en dat eind 2014 het gebruik is volgroeid tot 25% van de bewoners op Rotterdam Zuid, dus mensen. Er zijn dan Zuiderlingen in omloop. 4.3 Hoe werkt de Zuiderling Voorbeeld 1; het abstracte concept 1. Wat heb ik nodig? - De behoefte 2. Wie kan en wil het doen? - Het potentieel en kwaliteit 3. Wanneer doet hij/zij het? - De activiteit 4. Ik betaal met Zuiderlingen - De beloning Voorbeeld 2. Testworkshop op Katendrecht Op één van onze testworkshops (voorbeeld Zuiderlingenparty) is de volgende ruilhandel letterlijk ontstaan; Situatieschets: - Woensdagmiddag uur, november 2012, Katendrecht - 5 mensen uit de bijstand, 5 mensen met een baan, Luc en Martien als initiatiefnemers - Korte presentatie over ruilen, behoeften, kwaliteiten en over de Zuiderling - We ruilden met suikerklontjes; die toevallig op tafel stonden - De dochter van Aysen krijgt inmiddels pianoles van meneer de Wit (zij had het geld niet) - Helena maakt empanadas voor Jenny (zij viert een feestje) - John kan goed klussen en verricht een behangklus voor Mariame (hij heeft tijd over) - Luc geeft een workshop mogelijkheden zien en ontvangt ook empanadas (voor oud en nieuw) - Bart biedt aan zijn netwerk te informeren over de Zuiderling (en kan daar Zuiderlingen mee verdienen) - Veel vragen, gelachen, kritisch meedenken maar het belangrijkste onderkende iedereen: Suikerklontjes (i.e. Zuiderlingen) waren niet het doel maar wel het middel om tot deze ruil te komen en het geluk +81 en welvaart +139 te laten stijgen. Deze mensen kenden elkaar niet maar nu wel. Dit onderschrijft onze eerste kwalitatieve doelstelling. 12

13 Voorbeeld 3. A - Ik help een buurtgenoot van me met het knippen van zijn heg (ik kan dat en heb een heggenschaar); B - Deze buurtgenoot geeft me daarvoor 10 Zuiderlingen (die zij heeft verdiend door in het buurthuis dat anders gesloten zou worden een meidengroep op te vangen); C - Ik ga deze besteden aan een student die mijn kind dat moeite heeft met wiskunde wat bijles gaat geven, of aan iemand die me helpt met mijn PC probleem; D - Wellicht besteedt de student die Zuiderlingen bij een Marokkaanse buurvrouw die een keertje lekker eten kookt; E De Marokkaanse buurvrouw kan er met haar vriendinnen de boekhouder mee betalen die de administratie van hun wereldkeuken ondersteunt. De Zuiderling; ruilen op basis van beschikbare tijd en kwaliteit. 1 Zuiderling = 1 half uur Versnellingsrente De Zuiderling kent een negatieve rente, ook wel versnellingsrente genaamd. Tweemaal per jaar, eind juni en eind december, wordt de rekening courantwaarde verminderd met 10% (afronding naar boven op hele eenheden). Dit als aanmoediging om gebruik te maken van het beschikbare saldo, een stimulans op actief zijn (dit in tegenstelling tot de traditionele munt, waarbij het opsparen juist lonend is als de rente hoger is dan de inflatie). 13

14 4.3.2 Koppeling aan andere ruileenheden Het aantal initiatieven in binnen-, en buitenland groeit snel. Er ontstaat ook logica om te komen tot een uitwisselbaarheid van de ruilmunten: kan de student die op Rotterdam Zuid door te zorgen voor een oude buurvrouw straks zelf bij een internationale stage of in Deventer eten en wassen inkopen met de verdiende ruilmunt? Wenselijk van wel. Daarop willen we anticiperen, al kan dit pas vorm krijgen als de Zuiderling in het eigen gebied een uitgekristalliseerde performance heeft. We veronderstellen dat onze partner WeHelpen daarin een belangrijke rol zal spelen, en verwachten tevens bijdragen uit het onderzoeksprogramma van Qoin. 4.4 Effecten en betekenis op Rotterdam Zuid Als op deze manier in het eerste jaar 15% van de bewoners op Rotterdam Zuid meedoet, en gemiddeld per week 2 uur op deze wijze actief is, dan wordt gemiddeld per jaar 31.2 mln aan extra economie gemaakt; in 6.2 miljoen transacties (iedere transactie is 1 /2 uur tijd). Tenminste zo belangrijk als deze meeropbrengst in directe welvaart is het indirecte effect van actief zijn, participatie en sociale samenhang op thema s als gezondheid, vergroting eigen kracht en arbeidsparticipatie, sociale cohesie. Uiteindelijk is deze meeropbrengst zo ook te benoemen in de term geluk. Het is onderdeel van de ondernemingsopzet van de BV De Zuiderling i.o. om de betekenis voor Rotterdam Zuid in termen van verheffing, meer welvaart en meer geluk te maximeren. Daarom wordt samengewerkt met de BewonersTrust Rotterdam Zuid i.o. Deze wordt naar Engels model ( community trust ) en in co-creatie met bewoners op Rotterdam Zuid opgericht. Op deze wijze kan extra meerwaarde gevonden worden in verbinding en draagkracht van bewoners op Zuid en met trajecten als Samenlevingswerk, Wijkarrangement, Buurtvrouwen en allerlei andere initiatieven op Rotterdam Zuid. De batige exploitatiesaldi van de op te richten BV zullen daarvoor bestemd worden; het waarde-aandeel van de initiatiefnemers in de BV wordt uiteindelijk aan de BewonersTrust Rotterdam Zuid overgedragen. Een belangrijk beoogd effect is dat de Zuiderling bestaande en nieuwe community initiatieven zal verduurzamen. Deze initiatieven zijn allemaal zeer gerelateerd aan de inzet van mensuren, meestal op vrijwillige basis. Hierin ligt tegelijk de kwetsbaarheid in continuïteit. Voorafgaand aan de introductie van de Zuiderling zal met veel van deze initiatieven en social enterprises worden doorgenomen op welke wijze de Zuiderling hun initiatief kan ondersteunen en verduurzamen (er zijn al try outs van geweest. Vanaf begin februari is hierop iemand die het initiatief steunt een expeditie langs initiatieven daadwerkelijk begonnen!. Ook tijdens de looptijd zal hieraan permanent aandacht worden besteed. De deelname aan het Stadsinitiatief plaatsen we in deze context: de te ontvangen bijdrage zal grotendeels gerelateerd worden aan de ondersteuning van community initiatieven, door beschikbaarheid van Zuiderlingen, om zo hun initiatief duurzamer te maken, en een sterkere verbinding met hun omgeving te bieden. 4.5 De Markt De levensvatbaarheid van de Zuiderling kan mede worden afgeleid uit vergelijkende studies, waaruit tevens blijkt wat de succes-, en faalfactoren zijn. Daarvan is geleerd in de opzet van de Zuiderling. De ervaringen in andere initiatieven blijven we actief volgen via onderzoek en onze wetenschappelijke begeleiding (zie ook bijlage I). Daaruit is ook de conclusie getrokken dat Rotterdam Zuid de ideale schaal heeft om de ruilmunt te introduceren. Op een kleinere schaal is er onvoldoende diversiteit en volume in vraag resp. aanbod. De gewenste functionaliteit en de variëteit die verwacht mag worden in geproduceerde dienst, alsmede de behoefte daaraan wordt/is in de voorbereidingsfase met regelmaat getest in gespreksrondes met bewoners en met sociale leiders en community initiatieven op Rotterdam Zuid (zie ook de daadwerkelijk ondervonden bevestiging in voorbeeld 2 in par Om optimaal gebruik te maken van de talenten en inzet van een ieder (geheel in lijn met de missie) is de Zuiderling ontworpen in workshops, in co-creatie met partners die daaraan kunnen en willen bijdragen. In het bijzonder zijn ook bestaande vergelijkbare initiatieven uitgenodigd en is en wordt met hen uitgewisseld. 14

15 5. Beheer 5.1 Betaalsysteem Het beheer leunt voornamelijk op een betaalsysteem dat op mobiele telefonie toepasbaar is. (SMS) Ook een gecombineerde start met papiergeld* is door nieuwe technieken een betaalbare optie geworden en zit verwerkt in ons plan. Betaling per mobiele telefonie lijkt echter ideaal, op de toekomst gericht, iedereen heeft toegang, en het is gemakkelijk te hanteren op de locatie van de transactie. Een voorlopige tussenstap langs internet is wellicht noodzakelijk, maar niet gewenst, omdat het bereik van internet onder de huishoudens van Rotterdam Zuid beperkter is dan mobile telefonie. De functionaliteit biedt ondersteuning aan: Aanmelden in instappen (à 4,50) Aflezen saldo in Zuiderlingen Betaling aan derden, met eenvoudige categorisering van type dienst WeHelpen en Qoin helpen hierbij, parallel aan daarin al bedreven partners. Zo vermijden we dat een duur eigen systeem wordt ontworpen. Er zijn verschillende systemen en betaalbare alternatieven beschikbaar via o.a. KPN en Stro.org met wie we inmiddels contact hebben. * Naast de SMS-mogelijkheid starten we ook met een beperkte hoeveelheid briefgeld van de Zuiderling. Dit briefgeld heeft een meervoudig doel; tastbaar ruilmiddel, versterking van ons beeldmerk, bekendheid, see, feel & touch en kan gekocht worden (door o.a. toeristen). Hogeschool Rotterdam helpt ons met het het ontwikkelen van andere opties in de social media, zoals een App(licatie) en slimme koppelingen op de website. Deze worden ondersteunend aan het succes maar zullen gelet op de beschikbaarheid en bekendheid bij bewoners vooralsnog niet primair het grootste gebruik regelen. 5.2 Informatiesysteem Op eenvoudige wijze, en zonder privacy regels te overtreden wordt traceerbaar gemaakt: Welke saldi er zijn; dit is van belang vanwege vanwege de versnellingsrente, zie par Hoe groot de omloopsnelheid is; dit is van belang voor de fiscale afspraken, de zgn. renseigneerplicht, zie par 7.3. in welke hoofdcategorieën van diensten er wordt omgezet; dit is van belang voor inzicht in de effecten en uitruil van beheerkosten, zie par 8.2. Het informatiesysteem en de privacy worden weergegeven in de Algemene Voorwaarden van de Zuiderling die op internet en bij de deelnemers bekend zijn, evenals de Handleiding de Zuiderling. 5.3 Vraag en aanbod website Veelal zal de uitwisseling van vraag en aanbod tot stand komen met bekenden, familie of relaties uit de buurt, gestimuleerd door sociale leiders en community initiatieven. Maar tevens is ondersteuning wenselijk met een digitale site van vraag en aanbod, vergelijkbaar met Marktplaats. Er bestaan al sites waarin vraag/aanbod inzichtelijk wordt gemaakt, en er is een veelvoud aan initiatieven daartoe (Wehelpen, zorg voor elkaar.com etc). Hierbij zal op de beste manier aansluiting worden gezocht (o.a. in samenwerking met Hogeschool Rotterdam). Bij aanvang zullen personeel en vrijwilligers (waaronder studenten van de Hogeschool Rotterdam) worden ingezet om op én buiten de site mensen actief te koppelen en zo het tot stand komen van transacties bevorderen. De bekendheid en de routine in het gebruik worden hiermee bevorderd. De vrijwilligers verdienen hiermee Zuiderlingen. Hiervoor worden er in de introductiefase

16 gereserveerd. De site van vraag en aanbod heeft door het intensievere gebruik ook een commerciële waarde die zal worden benut, en verwerkt in het verdienmodel (zie par 8.2). Vooralsnog schatten we deze waarde als beperkt in, op circa ,-- per jaar. 5.4 Zuiderlingwinkel op Zuid (info-shop) Voor de ontmoeting met bewoners, het bieden van informatie en service, zal er op Rotterdam Zuid een kleine infoshop worden geopend. Deze kan ook met anderen worden gedeeld om de kosten te beperken, en de bemensing ook eenvoudiger te regelen. Vanuit deze locatie kan ook de organisatie verder werken. Voor het insluiten van partnerinitiatieven zou deze shop eventueel ondergebracht kunnen worden in de LETS-winkel in Feijenoord of bij een corporatie. Niet alleen de LETS zijn in beeld, de Zuiderling wordt intensief verbonden met de vele community initiatieven en social enterprises om deze te versterken en te verduurzamen. Ook daar hebben we diverse mogelijkheden om in te passen. Voor een betere bediening van de deelnemers is het preferent om op meerdere gelegenheden een info desk te plaatsen, daar waar veel publiek komt. 16

17 6. Marketing & communicatie Met De Zuiderling kiezen we voor een slimme communicatiestrategie gericht op bewoners en toekomstige gebruikers van De Zuiderling. Samen met de campagne voor het Stadsinitiatief start ook de aanzwellende campagne voor de introductiefase; als u terugkomt van vakantie is Rotterdam Zuid niet meer hetzelfde. / Na de zomervakantie Vervolgens is onze communicatiestrategie gericht op groei van de bekendheid en belangstelling, groei van het gebruik en om het gebruik tenminste op constante hoogte te houden. Hiervoor wordt in het bijzonder ook ingezet op story telling over gebruik. Verhalen over wat de Zuiderling voor iemands ontplooiing en geluk betekent. Bij dit alles overwegen we gebruik te maken van beeldmerk bekenden van Rotterdam Zuid (Robin van Persie e.a.) of bepalende gebouwen (De Kuip, Ahoy, SS Rotterdam) en slogans die het effect van trots op Zuid benadrukken. De communicatiestrategie en doelstellingen zijn ook gedeeld met communicatie deskundigen, en vastgelegd in een afzonderlijk communicatieplan. Bijstelling en verdere uitwerking van het communicatieplan wordt vormgegeven met studenten van de Hogeschool Rotterdam met wie we o.a. een grootse publiciteitsstunt voorbereiden op 21 augustus 2013 bij introductie. Deze houden we graag nog even geheim Communicatieplanning De totale ontwikkeling van de Zuiderling kent 3 fasen met bijbehorende communicatiestrategie Fase 1, introductie als ruilmunt. Deze eerste fase is nodig in de E van Eenvoud, om het ook eenvoudig overdraagbaar te maken via de Zuiderlingen parties en om de Zuiderling goed te neer te zetten: niet zomaar uitwisselbaar met de, maar additioneel gericht op talent, arbeidspotentieel, diensten en geluk. Fase 2, nader te bepalen (2015?), koppeling aan reële economie van winkels en goederen. De kans is aanwezig dat dit spontaan al eerder gaat gebeuren: deelnemers die hun verdiende Zuiderlingen gebruiken om in een winkel op Zuid goederen te kopen. De overgang naar de 2e fase zal daarop worden afgestemd. De winkelier kan de Zuiderlingen zelf weer gebruiken om met buurtbewoners aanvullende service en diensten te organiseren, en voor extra potentieel voor zijn omzet, extra business kansen. Hij kan ze ook inzetten voor andere wijk- of bewonersinitiatieven. In de volgende fase kan de winkelier ook inruilen voor euro s. Fase 3, nader te bepalen (2016?), uitwisselbaar maken met de euro. Zodat de winkelier zijn Zuiderlingen ook bij de bank kan uitwisselen, maar ook deelnemers hun ingezette uren op deze wijze kunnen via euro s kunnen omzetten naar bijvoorbeeld reizen of bestedingen buiten Rotterdam Zuid. Het bereiken van alle fases is voorzien (communicatieplan) maar dat hoeft niet direct. Het kan wenselijk zijn om met de nodige vertraging eerst de goede framing en routine te bereiken. Bijvoorbeeld bij voldoende omloop en bekendheid Communicatie in de introductiefase (A) Na een slimme communicatie campagne, en gefundeerd op gesprekken met bewoners van Zuid, wordt de Zuiderling eind van de zomer 2013 geïntroduceerd, via een cascade aan Zuiderlingen-parties. Deelnemen aan en het geven van zo n party draagt de informatie over, en levert bijschrijven van Zuiderlingen op: Het organiseren van een party levert 10 Zuiderlingen op, Het bijwonen van een party 6 Zuiderlingen. Een party-bezoeker die gaat meedoen sms t dat aan de organisatie, en maakt daarmee 4,50 over als instapbijdrage, en ontvangt direct 6 Zuiderlingen 17

18 retour (ter waarde van 30.--), kortom een aanmoedigende bonus (die zelfs ter plekke al gematcht kan worden met andere aanwezigen). Door zelf ook nog een Zuiderlingenparty te organiseren kan hij er nog 10 Zuiderlingen bij verdienen. De eerste party kent een slimme selectie van 12 sociale leiders van Rotterdam Zuid, vanuit verschillende buurten en verschillende bewonersgroepen. Doordat zij het ieder in hun eigen buurt en eigen community doorzetten ontstaat er al snel een brede spreiding. Tentatief Als op 21 augustus 2013 de eerste 12 sociale leiders hun party houden, en zij organiseren er zelf weer een met 12 deelnemers, waarvan er 8 geïnteresseerd raken en ook een party houden met 12 deelnemers, waarvan er 8. etc. Als van dat aantal ook nog eens 40% uitvalt en zich uiteindelijk niet aanmeldt, dan is in 5 rondes (met tussenpozen van 3 weken) eind 2013 het aantal van deelnemers bereikt. Door mond op mond reclame groeit dat door tot medio In ons ambitiescenario groeit dit tot deelnemers eind 2014). (B) In de tweede plaats is er de introductie via community initiatieven. Deze worden vooraf bezocht, en met hen wordt doorgenomen hoe hun initiatief sterker en duurzamer kan worden door de inzet van Zuiderlingen. De ondersteuning die via het Stadsinitiatief ontvangen kan worden zal mede worden ingezet om aan de community initiatieven Zuiderlingen beschikbaar te stellen, om zo een extra sprong in de ontwikkeling en de verbinding met de buurt te maken. [Dit is in het ondernemingsmodel niet meegerekend; komt in mindering op de Zuiderlingen die gericht worden ingezet door derden; zie C hieronder]. (C) Aanvullend kan/zal er ook introductie mogelijk zijn door derden, en afgeleid van bepaalde programma s als bijvoorbeeld huiswerkbegeleiding, zorgondersteuning (initieel worden er Zuiderlingen op deze wijze gericht ingezet opbrengst ,--). Ondermeer door het Nationaal Programma Kwaliteitssprong Rotterdam Zuid is hierop een positieve intentie uitgesproken. Overigens bestaat hiervoor geen afhankelijkheid van de overheid; ook instellingen voor zorg en onderwijs, sportclubs en bedrijven waaronder IkzitopZuid kunnen zich op dezelfde wijze verbinden. Vrijwilligers die in de introductiefase voorlichting geven en actief het gebruik bevorderen door te matchen kunnen in totaal Zuiderlingen verdienen. Samenvattend: er worden per deelnemer 20 Zuiderlingen in omloop gebracht, 10+6 via de parties, 3 via een gericht bestedingsprogramma dat door derden wordt ingekocht (of dankzij het Stadsinitiatief via community initiatieven kunnen worden ingezet), en 1 door vrijwilligers bij de introductie. Bij deelnemers eind 2013 zijn er dan in omloop, wat op kan lopen tot eind Verondersteld in ons basisscenario wordt dit het niveau van stabilisatie. Hierop is een gevoeligheidsanalyse gemaakt in verband met het effect op het businessplan. 18

19 7. Organisatie 7.1 Rechtspersoon / Ondernemingsvorm BV De Zuiderling i.o. Voor de Zuiderling richten we de BV De Zuiderling op (i.c. Luc Manders). Deze wordt zo snel als opportuun is opgericht. In het ondernemingsdoel van de BV wordt vastgelegd dat niet het maximeren van de ondernemingswaarde het doel is, maar het optimaliseren van de collectieve vooruitgang op Rotterdam Zuid: Peoples money for peoples communities. Batige exploitatiesaldi van de BV De Zuiderling zullen bestemd worden voor de Bewonerstrust Rotterdam Zuid. Deze gelden worden toegekend aan diverse community initiatieven op Zuid door de Raad van Ontwikkeling. Deze resultaatbestemming van de BV wordt statutair vastgelegd en heeft daarmee geen commerciële grondslag. De oprichting van de BV maakt het direct mogelijk om als rechtspersoon (BV) handelingen te verrichten en tegelijkertijd te starten met de oprichting van de Bewonerstrust Rotterdam Zuid. De Bewonerstrust Rotterdam Zuid. Deze wordt naar Engels model en in co-creatie met bewoners van Rotterdam Zuid opgericht. Op deze wijze kan extra meerwaarde gevonden worden in verbinding en draagkracht van bewoners op Zuid en met trajecten als Samenlevingswerk, Wijkarrangement, Buurtvrouwen en allerlei andere initiatieven op Rotterdam Zuid. Het waarde-aandeel van de initiatiefnemers in de BV De Zuiderling wordt uiteindelijk aan de BewonersTrust Rotterdam Zuid overgedragen. We verwachten dat dit binnen 2 jaar mogelijk is. 7.2 Governance In de fase voordat tot oprichting van de BV De Zuiderling overgegaan wordt, worden kosten en opbrengsten op een afzonderlijke, identificeerbare kostenplaats bijgehouden. De BV kent een Raad voor Ontwikkeling. Deze wordt bemenst door kwartiermakers, sociale leiders en vooraanstaande bewoners van Rotterdam Zuid, die er voor staan om wenselijk binnen een periode van 2 jaar te komen tot de Bewoners Trust Rotterdam Zuid, bestuurd door bewoners van Rotterdam Zuid, peoples communities. Deze trust neemt de waarde en het meerderheidsbelang over van de BV De Zuiderling. De initiatiefnemers besturen en dragen de organisatie, met minimale ondersteuning. 7.3 Juridische context In brede zin is reeds door anderen naar diverse partijen afgeregeld hoe een lokale ruilmunt zich formeel verhoudt tot de bestaande juridische context. Onze partner Qoin is daarin gespecialiseerd, en in de voorbereidingsfase wordt van die kennis gebruik gemaakt. Door het coöperatieve platform WeHelpen is dit inmiddels operationeel, en ook toepasselijk op de Zuiderling zodra we lid worden van de coöperatie. De begroting van de Zuiderling voorziet hierin. Fiscus De belastingdienst heeft een algemene richtlijn voor alternatieve (LETS) geldsystemen. Die gebieden (volgens de zgn. renseigneringsplicht) inzicht te bieden in de omloop van de Zuiderling (die daartoe in het informatiesysteem wordt bijgehouden, en in het reglement genoemd). Verder is een deelnemer zelf verantwoordelijk voor eventuele aangifte. Er is een algemene vrijstelling tot de verdienste van 3000 eenheden op jaarbasis. Deelnemers zijn als het om beroepsuitoefening gaat zelf verantwoordelijk voor belastingopgave. Er zullen vooraf afspraken met de fiscus worden gemaakt en vastgelegd in een ruling, zodat met de daaruit voortvloeiende vormvereisten direct rekening kan worden gehouden. Dit lijkt wenselijk omdat het transactievolume van de Zuiderling aanzienlijk groter wordt dan van reeds bestaande systemen die onder WeHelpen 19

20 8.3 Risicomanagement De risico s die te detecteren zijn voor de Zuiderling zijn geanalyseerd door ze in een schema te brengen naar mate van waarschijnlijkheid en impact van het risico als deze zich voordoet. Deze techniek zal gedurende de onderneming met enige periodiciteit worden herhaald. Impact Intro-party s stagneren Betaalsysteem hapert Overheid haakt af bij inkoop Geen startfonds Populariteit daalt snel Framing als Sozawe Vervalsingen, fraude Kans Als belangrijkste risico s zijn benoemd: a. Introductie via Zuiderlingenparties stagneert. Maatregelen: o Zelf als initiatiefnemers meer initiële parties houden. o Meer uitgifte langs lijnen van community initiatieven en sociale leiders. o Extra inzet studenten en vrijwilligers b. Overheid stopt met inkoop uit versnellingsrente. Maatregelen: o Verkoop Zuiderlingen niet alleen via de overheid, maar langs meerdere kanalen. o Van meet af aan overheid committeren; goed relatiemanagement. c. Betaalsysteem hapert. Maatregelen: o Kiezen van een beproefd systeem met al een bestaand gebruikersplatform. o Extra cash geld. d. Populariteit van de Zuiderling daalt. Maatregelen: o Permanente communicatiestrategie. o Met sociale leiders en community initiatieven permanent impulsen geven. e. Er wordt geen funding van de voorbereidingsfase gevonden. Maatregelen: o Privaat lenen door BV i.o. met garantstelling initiatiefnemers. f. De Zuiderling wordt te veel geframed als een stimuleringsmaatregel van Sociale Dienst. Maatregelen: o Met gemeente dit risico bespreken, en terughoudendheid verkrijgen, in eigen belang. g. Vervalsingen en fraude met Zuiderlingen. Maatregelen: o Accepteren, effect is beperkt, extra beveiligingskosten zijn hoger. 24

21 8.4 Financieel beheer De Administratie van de BV de Zuiderling i.o wordt bij een boekhoudbureau belegd (naast het informatiesysteem dat de stroom van Zuiderlingen registreert). Jaarlijks zal hierop controle door een externe accountant plaatsvinden. Voor de financiële beheersing wordt op kasstromen gestuurd, waartoe het basisscenario wordt verfijnd naar maandelijkse kasstromen. 25

22 9. Projectplanning 9.1. Actielijst De initiatiefnemers werken met een actielijst die continu bijgesteld en aangevuld wordt. Dit betreft het voeren van gesprekken met bewoners, potentiële partners en relevante organisaties. Daarnaast zijn we continu actief met PR en het begeleiden van studenten en vrijwilligers die ons ondersteunen. Dit betekent regelmatig overleg waarin we onze planning en actielijst aanpassen, bijsturen waar nodig en besluiten nemen. 9.2 Planning op hoofdlijnen Hieronder volgt een korte uiteenzetting van onze planning op hoofdlijnen tot eind 2013 om u te overtuigen van onze strategie en voortgang. Tot : 2012 Q1 Q2 Q3 Q Q1 Q2 Q3 Q4 ev. Beide initiatiefnemers doen hun ding (zie hfd.3, Google, linkedin, Facebook) Luc leest het boek van Bernard Lietaer; het geld van de toekomst Martien leest het boek van Bernard Lietaer; het geld van de toekomst We geven elkaar een hand en gaan het doen. De Zuiderling is een feit.. De eerste planning wordt opgesteld Onderzoeksfase, veel gesprekken, lezen, leren van voorbeelden hoe het kan werken en waarom het op plekken ook niet werkt! Studiereis London + positive check door promovendus van Bernard Lietaer Gesprekken met potentiële partners. Gesprekken met community initiatieven & try outs Bezoeken en onderzoeken meerdere initiatieven (o.a. België, Nederland, Engeland, Italie, Japan, Brazilie) Begeleiding vanuit Erasmus universiteit (Drift) en University of Leicester Congresbezoek Belgie + gesprek met Bernard Lietaer Gesprekken met (potentiële) partners Gesprekken met community initiatieven, sociaal leiders en try outs Indienen bij Stadsinitiatief Verbinden op WeHelpen en Qoin Gesprekken en verdere inventarisatie community initiatieven Start campagne Stadsinitiatief Slimme campagne i.s.m. alle community initiatieven die we ondersteunen Huisstijl & communicatieplan (i.s.m. Hogeschool Rotterdam) Financiering rond Oprichting BV, Statuten, Raad voor Ontwikkeling, Algemene Voorwaarden Voorbereiding introductie + website + handleiding Gerichte inzet van community initiatieven en gesprekken met sociaal leiders Introductie + campagne + (landelijke en internationale) PR Inrichting betaal- en infosysteem, Publiciteitsstunt i.s.m. Hogeschool Rotterdam Monitoring en bijsturing Continue monitoring en stimulance voor het verdere succes 26

23 9.3 Betrokkenheid Rotterdammers en Partners In 2012 hebben we een aantal workshops gegeven, getest met bewoners op Zuid en onze contacten met bewoners, organisaties en wetenschap leiden ertoe dat vrijwilligers en diverse organisaties op Zuid inmiddels met ons meedenken en met name meedoen. Onze database met community initiatieven groeit gestaag incl. het aantal partners dat mogelijkheden ziet voor hun initiatief. Met de Zuiderling worden mensen, gemeenschappen en community initiatieven versterkt en verduurzaamd. Ze krijgen een ruilmiddel in handen om anders onderbenutte menskracht en andere hulpmiddelen in te zetten. De bewoners en sociaal leiders die we spreken erkennen dit en geven aan mee te willen doen. De Zuiderling voor bewoners op Zuid Geluk en welvaart meter Word je gelukkiger als je hulp krijgt uit je omgeving voor iets dat je nodig hebt? Ja / Nee Stijgt je welvaart als je behoeften kan vervullen met mensen uit je omgeving? Ja / Nee Stijgt je geluk en je welvaart derhalve als je mensen kan belonen met Zuiderlingen en daarmee ook voor jezelf? Ja / Nee *geluk + 81 & welvaart

24 Bijlage I Bijlage 1.1. Erasmus Universteit Dutch research institute for transitions Onderstaande tekst is de begintekst van een wetenschappelijk artikel te wijten aan de Zuiderling. Deze wordt i.s.m. Marco Sachy opgesteld. Marco Sachy is Doctoraal Student, o.a. begeleid door Bernard Lietaer. Met beide onderzoekers hebben we veel contact en worden we gesterkt in onze opzet van de Zuiderling. Complementary Currencies Roebin Lijnis Huffenreuter Dutch Research Institute For Transitions Whatever it may have been in the past, money has come to be what it now is only through thinking about it. Miller (1962, 122) This document gives a brief overview of international projects concerning complementary currencies (CC s). For advising the Dutch CC-project De Zuiderling, which will be launched early 2013, this document will provide: 1) A brief history of CC-projects around the world 2) Main goals of CC and international examples 3) Process descriptions of CC examples 4) Evaluation of CC examples 5) Three steps to consider 6) Summary questions 7) References This document is not exclusive, as there are about 2500 CC s at present in the global economy. Their study encompasses different levels and domains, which illustrate the different uses of CC s. This document is meant as a short summary of the history illustrated by the most important pros and cons of 10 CC examples. These examples highlight different takes on and aspects of CC-projects. Lessons from these examples can contribute to the understanding of CC theory and practice. Eventually, answering the questions will provide a clear and extensive overview of De Zuiderling before its implementation early next year. Bijlage 1.2. Development Economics aan Wageningen University Geertje Dingemanse verricht haar Master Thesis over de introductie van een extra economie als instrument in armoedebestrijding en heeft zowel met ons contact als met Drift i.e. Roebin Lijnis Huffenreuter omtrent De Zuiderling. 28

25 Bijlage II Aanbevolen literatuur Bernard Lietaer Het geld van de toekomst Dit boek heeft ons beiden geïnspireerd en aangezet om de Zuiderling op te zetten. Auteur: B. Lietaer Engels / Nederlands (18 talen) 478 pagina s Februari 2001 Recensie(s) NBD Biblion recensie In dit lijvige boekwerk doet de auteur, hoogleraar economie aan een vermaarde Amerikaanse universiteit (Berkeley), een poging om in begrijpelijke (gewone mensen)taal de toekomstige rol van geld in onze maatschappij te verkennen. Hij doet dit door eerst in kaart te brengen welke rol geld nu speelt en vervolgens door enkele scenario s uit te werken over de toekomstige rol van geld. Belangrijk hierbij is dat er meer geldsystemen mogelijk zijn dan uitsluitend munten en giraal geld. Zo kan er ook betaald worden in zorguren of in bonuspunten. In Nederland en België zijn al meer dan honderd van dergelijke geld systemen in gebruik. Kortom, een boeiend en lijvig boek voor diegene die eens op een andere manier tegen geld wil aankijken. Ofschoon het boek beoogt geschikt te zijn voor leken, kan enige economische voorkennis geen kwaad. Bevat noten en veel toepasselijke voorbeelden per hoofdstuk. (Biblion recensie, Drs. W.P.M. Beekmans) In Het geld van de toekomst biedt de internationaal befaamde Bernard Lietaer oplossingen voor deze problemen, in een maatschappij waarin geld belangrijker lijkt te zijn dan de mens. Aan de hand van voorbeelden uit de praktijk wordt deze duurzame voldoening verder toegelicht. Hiermee laat Bernard Lietaer een samenleving zien waarin andere valuta dan munt- of giraal geld een rol spelen: de zogenaamde complementaire valuta, zoals bonuspunten en zorguren (de Zuiderling) Alleen al in Nederland en België zijn meer dan honderd van dergelijke valuta in omloop. Het toenemende gebruik van hiervan zal kunnen leiden tot een duurzame samenleving waarin de zorg voor mens en milieu centraal staat. * Bernard Lietaer is dé autoriteit op het gebied van complementaire systemen. 29

26 Bijlage III Aanbevolen websites Interessante links voor de geïnteresseerde en om een goed oriënterend beeld te vormen: 1. (Online database van alternatieve munteenheden wereldwijd) 2. (Amsterdams voorbeeld op kleine schaal) 3. (Belgisch voorbeeld op kleine schaal in Gent) 4. (Introductie op 19 september; grote MKB betrokkenheid incl. bank) 5. (Uitleg en diverse casestudies wereldwijd) 6. (Rotterdamse ruilwinkels op kleine schaal) 7. (Engels voorbeeld: designed to support Brixton businesses and encourage local trade and production) 8. Uitzending Tegenlicht VPRO op 28 januari 2013; afleveringen/ /gat-in-de-markt.html 9. Column Rens van Tilburg; Volkskrant; Geld is wat we afspreken dat het is. 10. A complementary currency for Nantes; 30