X X B I K E & T R E K K I N G

Transcriptie

1 XX BIKE & TREKKING

2 T R I O - T E S T Drie gravelgrinders BMC Granfondo SANTOS Cross Lite TREK 920 gravelgrinders Dikbanders met krom stuur TEKST: THOMAS ETTEMA FOTOGRAFIE: JARNO SCHURGERS Krom stuur en tóch dikke banden, dat karakteriseert de zogenaamde gravelracer, racefietsen voor lange tochten over onverharde wegen. Redacteur Thomas Ettema zocht er drie bij elkaar die op het eerste gezicht op elkaar lijken en op het tweede gezicht helemaal niet. Ruim een jaar gelden voelde ik voor dit blad drie verschillende gravelracers aan de tand. Die fietsen bevielen me dermate goed, dat ook mijn eigen mountainbike langzaam muteerde in een soortgelijke machine. Vaste vork, drop-bar r en 40 mm cross-bandjes. Sinds deze transformatie pak ik voor bijna iedere rit, of het nou woon-werkverkeer is of een driedaagse tocht dwars door Nederland, mijn eigen gravelracer uit de schuur. En langzaam maar zeker beginnen zowel de mountainbike als de racefiets steeds meer stof te vangen. Wat dat wil zeggen? Dat het heel praktisch het is om zo n veelzijdige fiets te bezitten, met een comfortabele geometrie en iets bredere banden. Want dat zijn de basiseigenschappen van dit type fiets. Alle drie anders Gravelracen is een jonge en zich snel ontwikkelende discipline, waarbij iedere wedstrijd weer anders kan zijn. Zo zijn er in de Verenigde Staten wedstrijden van 160 kilometer die gemakkelijk in één dag te rijden zijn, tot avontuurlijke meerdaagse trips die vele honderden kilometers in beslag nemen. Sommige races gaan voor negentig procent over onverharde wegen. Andere races, zoals de Transcontinental, geven geen vaste route en vragen naast sterke benen ook om een goed richtingsgevoel. Voor iedere race-variant is een andere uitrusting en setup als ideaal te beschouwen. Dit type fiets wordt dan ook niet alleen ontwikkeld als specialistisch apparaat voor zeer specifieke wedstrijden. Nee, deze fietsen dienen veelzijdig, praktisch, degelijk en betrouwbaar te zijn. Geschikt voor diverse ondergronden, wisselende omstandigheden en vooral heel veel kilometers. En dat terwijl het wel degelijk 'racefietsen' zijn, waarbij een laag gewicht en een snelle zitpositie van belang zijn. Maar ook comfortabel, alsjeblieft, want een grindweg is toch even wat anders dan glad asfalt. Al deze vaak tegengestelde eigenschappen samenbrengen in één fiets is niet eenvoudig, wat ook duidelijk te zien is aan de drie geteste fietsen. De in deze test gepresenteerde fietsen van Trek, BMC en Santos verschillen op zeer veel vlakken van elkaar, maar voldoen tegelijkertijd allemaal wel aan de eerder genoemde criteria. Op welke manier benaderen deze drie merken het concept gravelracer? Er zijn nnog n zov oveel prach achtig e on- ontdekte, te, onver har de paden in Ned erl and. Idea al terrei rei n o mm m et een grave velra cer te ve rke kenne nnen. n Geknikte achterdriehoek uit Zwitserland Een gewoon frame zal het Zwitserse BMC niet zo snel maken, hun frames zijn op het vlak van geometrie en detaillering altijd onderscheidend. Zo ook deze aluminium Granfondo, die is uitgevoerd met een geknikte achterdriehoek voor meer comfort. Naast de framevorm valt de Granfondo ook op door zijn zeer felle groene kleur met reflecterende logo s. Mooi? In ieder geval onderscheidend, tussen alle zwarte en grijze fietsen van dit moment. De Granfondo is uitgevoerd met een conventioneel racestuur en dito remhendels/schakelaars. Deze 105 uitvoering heeft mechanische schijfremmen, de duurdere Ultegra uitvoering is voorzien van hydraulisch stoppers. Waar de Trek 920 en de Santos Cross Lite hun roots lijken te hebben in de mountainbike-wereld, daar is de BMC duidelijk een geëvolueerd racefiets. Met als verschil ten opzichte van de andere twee fietsen een minder compact frame, minder ruimte voor dikke banden en een lange stuurpen en bijbehorende zit. De Granfondo misstaat zeker niet als echte racefiets, een bandenwissel volstaat. Maar je kunt ook de andere kant op, naar dikker rubber, spatborden en dragers. Mooi: de bevestigingsoogjes zijn demontabel! >> BIKE & TREKKING XX

3 T R I O - T E S T Drie gravelgrinders Off -road dropba pbar fiet ietsen sen: e en zoekto cht naar ar de bal ans tussen comfor o t, gri pen nr rend ndeme ement. Meerkeuzemenu uit Nieuw-Vennep Het Nederlandse Santos, tegenwoordig opererend vanuit het Noord-Hollandse Nieuw-Vennep, staat al jaren bekend om z n degelijke aluminium vakantiefietsen, meestal opgebouwd met Rohloff naaf. Ook voor het nieuwste model, de Cross Lite, is een frame ontworpen rondom deze Duitse naaf, met de optie om een aandrijfriem te monteren. Omdat de standaard Rohloff draaischakelaar niet past op een racebocht gebruikt Santos een exemplaar van Co-Motion. Het stuur is overigens geen gewone racebocht, maar een exemplaar met een uitwaaierende onderkant, zoals je die ook steeds meer op strandracers ziet. Vertragen doet de Santos met Hylex schijfremmen van TRP, één van de betere hydraulische schijfremmen voor racers. De geometrie van de Santos Cross Lite is lang en laag. Dat resulteert in een stabiele fiets die zeer veel zekerheid biedt. Er is ruimte voor banden tot 2.35", zowel voor als achter. Ook met tassen achterop is de fiets lekker stabiel, met dank aan de laaggeplaatste stalen drager die Santos door de Duitse specialist Tubus laat produceren. De opbouw van deze testfiets is overigens maar één van de vele manieren om de Cross Lite op te bouwen; Santos gaat er prat op dat geen van hun fietsen hetzelfde is. Je kunt het frame dus ook gebruiken als basis voor een rigid mountainbike of een lichtgewicht reisfiets. Met pijn in mijn hart neem ik afscheid van deze drie eigen wijze fietsen, die elk op hun eigen manier bewezen hebben, dat gravelracer een verzamel naam is voor snelle, praktische en tegelijkertijd comfortabele fietsen die een onbekend pad niet schuwen. Modelnummer 920, maar dan in alu De 920 is een oude bekende bij Trek. Al in de jaren 90 werd een reisfiets onder deze naam geproduceerd. Toen met een stalen frame en recht stuur, tegenwoordig van oversized aluminium en voorzien van een racestuur met bar-end schakelaars. Deze afwijkende shifters maken het mogelijk om ook hier de volledig hydrau lische TRP Hylex remmen te monteren. Van de drie testfietsen is de 920 duidelijk het werkpaard. Stevige wielen met 50 mm banden, een 2x10 aan drijf lijn met mountainbike-verzetten en zowel voor als achter een serieuze bagagedrager. Een matte, ongrijpbaar groene laklaag accentueert de mooie en slimme details van zowel frame als vork. De lage trapas en lange achter vork resulteren in een stabiel rijdende fiets die erom vraagt vol ge laden te worden. Maar, na demontage van de dragers en montage van een paar smallere banden, blijkt de Trek bijna even lichtvoetig als zijn con cur ren ten. Welke is het best? Het is een bevoorrechte positie om dit soort nieuwe en bijzon dere fietsen te mogen testen. Maar na de eerste ritjes was ik de wanhoop nabij. Hoe ga je drie uitermate verschillende fietsen, met allemaal hun eigen charme en kwaliteiten, vergelijken in één test? Veel langere en kortere ritten later ben ik steeds meer de diversiteit van de fietsen gaan zien als een compliment voor de ontwerpers van BMC, Santos en Trek. Blijkbaar is het mogelijk om met dezelfde ontwerpvraag - een comfortabele en veel zijdige racefiets met iets dikkere banden - drie totaal verschillende con cepten neer te zetten. Elk concept is vervolgens sterk uitgevoerd, er geen slecht onderdeel terug te vinden op deze fietsen. Frame-ontwikkeling, samen stelling en afmontage staat bij alle drie op een hoog niveau. De gekozen geometrieën zijn zeer divers, maar iedere fiets stuurt goed en heeft een karakter dat overeen komt met het beoogde gebruiksdoel. Een directe competitie tussen deze ontwerpen, met een daaruit volgende winnaar, is daarom onmogelijk. Wat wel mogelijk is, is het geven van aanbevelingen. Welk model is voor welk type gebruiker? Mijn conclusie Thomas Ettema, testcoördinator BIKE & trekking Magazine Waar de Trek direct de associatie oproept met je eerstvolgende wereldreis en de BMC Granfondo een racefiets op steroïden lijkt te zijn, zoekt de Santos de middenweg. De doorgewinterde wielrenner die op zoek is naar meer avontuur of een stijlvolle reisgezel kan het beste eens de Granfondo modellenreeks van BMC bekijken. De mountainbiker die klaar is voor de Great Divide (of een iets minder extreme meerdaagse tocht) kan deze uitdaging met de Trek 920 aan gaan. Het custom-programma van Santos, waar de hier getoonde Cross Lite onderdeel van uit maakt, is voor de kritische fiets-consument een uitgelezen kans om datgene op te bouwen wat nergens anders te koop is. Het lijkt mij duidelijk dat hier geen winnaar of beste koop aan gewezen hoeft te worden. Aan iedere fietser die overweegt om een dergelijke fiets aan zijn collectie toe te voegen, zou ik het advies willen geven om vooraf goed te bedenken wat je er van verwacht. Om vervolgens op basis van die verwachtingen een passend gebruiks voorwerp te gaan proberen. Want dat is exact wat deze fietsen zijn, uitermate goed uitgedachte gebruiksvoorwerpen, kilometer vreters die nergens voor terugdeinzen. Met pijn in mijn hart heb ik afscheid moeten nemen van deze drie eigenwijze fietsen, die elk op hun eigen manier bewezen hebben dat gravel racer een verzamelnaam is voor snelle, praktische en tege lijker tijd comfortabele fietsen die een onbekend pad niet schuwen. XX BIKE & TREKKING

4 Specificaties en geometrie Prijs 2.099,- Maten 48/51/54/56/58/61 cm Info bmc-switzerland.com Framemateriaal triple butted aluminium Vork carbon Versnellingen Shimano 105 (2x11) Crankset Shimano 105 (50/34) Cassette Shimano 105 (11-32) Remmen Shimano R-517 (160 mm discs) Stuur/-pen BMC RDB3/BMC RST3 Zadel Selle Royal Saba Wielen DT Swiss X-1900 Spline Banden Continental Cyclocross Sport (35 mm) Gewicht 9,4kg (zonder pedalen) Zitbuis-/balhoofdhoek 73 / 71,5 Zit-/boven-/balhoofdbuis 560/556/160 mm Reach/Stack 378/578 mm Stuur/-pen 440/120 mm Achtervork 425 mm Bracket-drop 68mm Wielbasis 1.016mm BMC Granfondo GF02 Disc 105 Een mooi afgewerkt en uitbundig gedetailleerd aluminium frame is de basis voor deze racer op steroïden. Want opgepompt is deze Zwitserse krachtpatser zeker; de über-dikke onderbuis en balhoofdbuis resulteren in een knalstijve fiets. De zithouding is typisch voor een endurance racer; een lange stuurbuis die zorgt voor een niet al te diepe, maar wel gestrekte zit. Volgens BMC heeft het Granfondo frame ingebouwd comfort. Mijn indruk is echter, dat de gebruikte componenten daar meer invloed op hebben dan de dunne, geknikte achtervork. Het zijn eerder de dikke banden en de speciale carbon zadelpen die de demping verzorgen. Ik noemde de detaillering al; nokjes voor een drager en voor spatborden, het zit er allemaal op, maar het kan er ook vanaf. De welbekende Shimano 105 groep, tegenwoordig 11-speed, doet geruis- en probleemloos zijn werk. Een compact race crankstel plus een cassette geven een groot bereik in mooie gelijkmatige stapjes. De mechanische R-517 schijfremmen van Shimano zijn iets minder in vergelijking met de hydraulische tegenhangers, maar nog steeds vele malen beter dan een traditionele velgrem. Wel kan de brede remklauw problemen opleveren bij mensen met een grote schoenmaat. Zeker iets om even te checken tijdens een testrit. De Granfondo is gemaakt om lang en hard te fietsen, ongeacht de ondergrond. Het lijkt erop dat BMC geslaagd is in het vinden van een balans tussen rendement en comfort. Deze bijzondere balans heeft echter ook een bijzonder prijskaartje. 1. Oversized. De bovengemiddeld dikke onderbuis geeft het frame een solide basis. De versnellings kabels lopen ouderwets maar praktisch gewoon onderlangs. Opvallend: de grote, reflecterende logo's. 2. Krom. De knik in de staande achtervork is niet het gevolg van een ongeval, maar een bewust constructie die bedoeld is het comfort te verhogen? Merk je dat? Niet echt. Netjes: afneembare bevestigingsnokjes voor een achterdrager. 3. Massief. De superstijve carbon voorvork biedt plaats aan bredere banden. De kabel van de voorrem gaat door de vork heen. 4. Opletten. De mechanische schijfrem van Shimano remt minder krachtig dan de hydrau lische variant. Ook steekt de rem flink uit, wat lastig kan zijn met grote voeten BIKE & TREKKING XX

5 Santos Cross Lite In eerste instantie is het even zoeken naar de juiste houding op de Cross Lite van Santos. Het large frame met een bovenbuis van 615 mm levert, in combinatie met een lange stuurpen en een gebogen stuur, een voor mijn 186 centimeters lengte té gestrekte zit op. Gelukkig bouwt Santos iedere fiets naar wens van de koper en zijn een kleiner frame, kortere stuurpen of een ander stuur geen probleem. En wil je deze Cross Lite inzetten in wat ruiger terrein; dankzij de royaal bemeten achterbrug kun je ook een setje mountain bike-banden monteren. De trapas komt dan wel vrij hoog te liggen. Dat is fijn als je ook in de bocht wilt kunnen doortrappen, maar minder voor de stabiliteit. Relatief gezien, want een eventueel gebrek daaraan wordt gecom pen seerd door de lange achterbrug en dito wiel basis. Deze eigen wijze geometrie maakt de Cross lite tot een wel licht wat saaie, maar even eens voor spel bare en trouwe metgezel. En dat is waar het in deze klasse om gaat. Het schakelen met de draaischakelaar op het midden van het gebogen stuur is even wennen, maar ver loopt soepel en foutloos. De combinatie Rohloff-Gates is en blijft een topper: stil, schoon en pro bleem loos. De kabels lopen erg netjes buiten om langs de onderbuis. Misschien minder gelikt dan binnendoor, maar wel degelijk, klappervrij en snel vervangbaar. Stuurpen en zadelpen komen van Syntace, zadel is de on vol prezen Brooks Cambium. Een pakket compo nen ten van de beste kwaliteit. Alles is moge lijk bij Santos, maar wie een Cross Lite wil hebben, is met deze uitvoering gewoon goed bediend. Specificaties en geometrie Prijs vanaf 4.549,- (prijs testfiets) Maten S/M/L/XL Info santosbikes.com Framemateriaal triple butted aluminium Vork Santos Carbon Versnellingen Rohloff Speedhub (14-speed) d Crankset Truvativ FireX (??t) Cassette Gates CDC Beltdrive (??t) Remmen TRP Hylex (160 mm discs) Stuur/-pen Santos Beachracer/Syntace Zadel Brooks Cambium B17 Wielen Rohloff/Santos Banden Schwalbe One-1 (35 mm) Gewicht 11,6 kg (zonder pedalen) Zitbuis-/balhoofdhoek 73,5 /70,5 Zit-/boven-/balhoofdbuis 510/615/120 mm Stuur/-pen 440/110 mm Achtervork 472 mm Bracket-drop 66 mm Wielbasis mm Slijtvast. Santos gebruikt de oude aandrijfriem van Gates. Reden: die gaat veel langer mee dan de nieuwere Centertrack uitvoering met geleide-ribbel. 2. Speciale shifter. Santos monteert een racebochtschakelaar van Co-Motion die minstens zo goed werkt als het origineel van Rohloff. 3. Maatgevend. De Hylex schij fremmen van TRP behoren tot de beste hydraulische racefietsremmen die er te krijgen zijn. Lekker uit de weg: remklauw aan de binnenkant van de achterdriehoek. 4. Mudproof. De voorvork biedt volop ruimte aan dikke banden. Een geveerde voorvork past ook in het frame, mocht je dat willen. Of je kiest voor een stalen voorvork met lowrider-oogjes, zodat je ook aan de voorkant tassen kunt hangen. Alles kan. XX BIKE & TREKKING

6

7 T R I O - T E S T Drie gravelgrinders Specificaties en geometrie Prijs 1.699,- Maten 49/52/54/56/58/61 cm Info trekbikes.com Framemateriaal 100 Series Alpha aluminum Vork aluminum Versnellingen Sram X7/X5 (2x10) Crankset Sram S1000 (28/42) Cassette Sram PG spd (11-36) Remmen TRP Hylex (160 mm discs) Stuur/-pen Bontrager Race Zadel Bontrager Evoke 1.5 Wielen Bontrager Duster Elite Banden Bontrager XR1 (29 x 2.0 ) Gewicht 12,8 kg (zonder pedalen) Zitbuis-/balhoofdhoek 73,3 / 71,3 Zit-/boven-/balhoofdbuis 510/578/145 mm Reach/Stack 395/608 mm Stuur/-pen 440/100 mm Achtervork 465 mm Bracket-drop 85 mm Wielbasis mm Trek 920 Hoe het precies komt is lastig te verklaren, maar de Trek 920 voelt direct vertrouwd aan. Komt dit omdat de ontwerpers van Trek hun 29er mountainbikes als startpunt hebben genomen bij de ontwikkeling van de 920? Want wat je ziet is wellicht een reisfiets, maar wat je voelt is een mountainbike. Compacte zit, dikke banden, mountainbike-verzetten. De lage trapas en relatief lange balhoofdbuis zorgen voor een stabiel karakter en comfortabele zit. Niet spannend, maar dat moet een fiets als dit ook niet zijn. Ook de lange achtervork en bijbehorende lange wielbasis voorkomen onverwachte verrassingen als het om sturen gaat. Natuurlijk is de fiets vanwege de dragers zwaarder dan de andere twee en rollen de vrij grof genopte 50 mm banden minder snel. Maar desondanks rolt en stuurt de Trek 920 verrassend soepel. De stijfheid van frame, vork en wielen, beide voorzien van steekassen, is goed. Kom maar op met die zware tassen! Het comfort moet van de dikke banden komen. Tip: monteer ze tubeless, dus zonder binnenband en met een anti-lekvloeistof. Dat rolt lichter en voorkomt lekrijden. De meeste onderdelen zijn van Trek s eigen merk Bontrager. Prima kwaliteit, alhoewel ik mij afvraag hoe duurzaam de aluminium dragers zijn. Schakelmateriaal is geleverd door Sram. De combinatie van X7/X5 derailleurs en TT500 bar-end shifters schakelt gemakkelijk en zeker, maar niet zo snel als een conventionele racestuurschakelaars. De 920 heeft alles in zich om voor langere duur een fijne fietsmaat te worden, al moet je niet de snelste willen zijn. 1. Ruim. De 920 staat op 2.0 banden, maar dikker kan ook makkelijk. Een set brede spatborden vindt ook makkelijk een plaats. 2. Stijf. De aluminium vork vormt samen met de steekas een stevige combinatie waar mee je makkelijk zware lasten kunt torsen. De alu minium drager zit onconventioneel maar netjes gemonteerd. 3. Alternatief. De Sram 500TT bar-end shifters s zijn een zeer dege lijk en fijn schakelend alter natief voor een con ven tionele rem-schakel combinatie schake laar. Het schakelt wel iets minder snel. De relatief on diepe stuurbocht 'zit' erg com for tabel. 4. Druk. Er gebeurt heel veel achterin de Trek: schijfrem, steekas en bagagedrager vinden er allemaal een plek. Er is ook een bevestigingspunt voor een achterstandaard. Een mooi uitgevoerde drop-out die niets te wensen overlaat XX BIKE & TREKKING