Een heks als voorouder

Transcriptie

1 Een heks als voorouder 7 januari 2014, Berend Bossen. Inleiding Enkele jaren geleden ben ik (Berend Bossen) begonnen met stamboomonderzoek. Ik richt mij vooral op de vraag: wie zijn mijn voorouders. Enige tijd later heb ik het stamboomonderzoek uitgebreid tot het onderzoek naar de voorouders van mijn vrouw (Zwaantje Mellema). Ik had reeds ontdekt dat ik afstam van Swantke Wilts, die als heks verbrand is op de Geselberg bij Wedde. Onlangs heb ik ontdekt dat ook mijn vrouw afstamt van Swantke. In dit document beschrijf ik hoe de arrestatie, het verhoor en de executie zijn verlopen. Zowel mijn vrouw als ik zijn de 14e generatie nakomelingen van Swantke. In de bijlagen zijn alle tussenliggende geslachten beschreven. Op 13 september 1589 is Swantke Wilts door Matthias Ort gearresteerd. Matthias Ort was Drost te Wedde van 1566 tot Arrestatie Swantke werd ervan verdacht een tovernaersche te zijn (in Westerwolde werd een heks vaak aangeduid als tovernaersche). Swantke was getrouwd met Imel Wiltes, een eigenerfde boer. Zij woonden in Vlagwedde op de Erve Wiltingh. Deze erve (hoeve) was gelegen in het centrum van Vlagtwedde, (op de hoek van de Schoolstraat en de doctor. P. Rinsemastraat). Nergens zijn in de 16e eeuw in Nederland zoveel heksen ter dood gebracht als in de provincie Groningen, dat een heksenbolwerk is geweest. Ook mannen, zelfs kinderen moesten eraan geloven en niet alleen armen. Soms zat er een ordinaire machtsstrijd achter de beschuldiging van toverij. Alleen al in Westerwolde, een streek met naar schatting ongeveer 2500 inwoners, belandden in drie jaar tijd ca 20 mensen op de brandstapel. Men wijt dit relatief hoge aantal aan het niveau of de houding van de rechters. In deze streek speelde de persoonlijke macht en winzucht van rechters waarschijnlijk een grote rol. Een andere reden is dat er vanuit de stad Groningen weinig controle uitgeoefend werd op de lokale rechtsgang. In omgevingen waar de stad het voor het zeggen had, zoals in het Gorecht en t Oldambt, was er veel meer controle en vonden heksenprocessen veel minder plaats. In de middeleeuwen kende elke gemeenschap wel één of meerdere vrouwen die veel kennis bezaten van geneeskunde, kruiden en planten. Zij boden hulp aan hen die dat nodig hadden, fungeerden vaak ook als vroedvrouw. Vaak leefden zij wat in afzondering en toen op een goed moment het Christendom zijn stempel op de wereld wilde drukken, werd alles wat afweek van het normale al snel veroordeeld. En als zo n zonderlinge vrouw goed kon doen waarom zou zij ook geen kwade zaken kunnen doen? Zoals de plotse dood van het vee van haar

2 buren, de kinderloosheid van een ander echtpaar of mislukte oogsten. In de 14e eeuw kwamen er steeds meer verhalen over heksen die een satanische samenzwering zouden vormen welke tegen de christelijke gemeenschap was gericht. De heksen hadden een verbond met satan gesloten, die hun occulte vermogens verschafte waarmee ze hun naasten schade konden berokkenen. 's Nachts vlogen zij zonder dat iemand het merkte naar hun heksensabbat, waar zij naakt dansten, met de duivel copuleerden en ongedoopt kindervlees aten. De hoogtijdagen voor de heksenvervolgingen (en het dieptepunt als we het bekijken vanuit heksenoogpunt) vonden plaats in de 15e en 16e eeuw. In 1484 kwam paus Paulus Innocentius VIII aan de kerkelijke macht. Zijn ideeën over heksen en hun vervolging werden twee jaar later vastgelegd in het boek genaamd Malleus Maleficarum (Heksenhamer), een boekwerk in drie delen van in totaal 806 bladzijden. Het eerste deel geeft een verhandeling over het fenomeen hekserij in relatie met de duivel. Het tweede deel beschrijft de wandaden van heksen en tovenaars. Het derde deel beschrijft hoe je een heks kon herkennen. Ook is beschreven hoe een vrouw door de pijnbank tot een bekentenis kon worden gedwongen en hoe je ze vervolgens kon verdelgen (meestal door ze levend te verbranden). In de heksenhamer ging men ervan uit dat het alleen vrouwen betrof. Sterker nog: het boek ademde een enorme vrouwenhaat uit. De Geselberg of Galgenberg is een van de opgestuwde heuveltjes uit de laatste ijstijd tussen Veele en Wedde. In de periode tussen 1587 en 1597 zijn er op de Geselberg meerdere personen wegens hekserij levend verbrand. Voor de Geselberg staat een gedenksteen waarop de namen van deze heksen vermeld staan. De heuvel van +4,5 boven NAP steekt ongeveer twee en een halve meter boven het maaiveld uit.

3 De midwinterhoornblazers 'De giezelbaargbloazers' uit het dorpje Veele, hebben hun naam ontleend aan deze heuvel. Bron: Wikipedia. Bijgeplaatst door de redactie. Enkele citaten uit de Heksenhamer: De heksen koken armpjes en beentjes van kinderen - bij voorkeur van niet gedoopte- en bereiden daaruit een zalf waarmee ze een stoel of een stuk hout bestrijken. Daarop gezeten verheffen ze zich door de lucht. Ze zenden hagel, boze stormen en onweer. Zij veroorzaken onvruchtbaarheid bij dieren en mensen. Zij bieden ook kinderen bij de duivel aan. Ze vliegen van plaats naar plaats. Ze betoveren de geest van de rechters. Ze bewerken mensen die op de pijnbank worden gefolterd en toch blijven zwijgen. Ze horen van de duivel alles over de toekomst. Ze zorgen ervoor dat vrouwen zieke kinderen krijgen. Ze veranderen de harten van mensen van liefde in haat. Ze veranderen mensen in dierengestalten. Ze doden pasgeboren kinderen en offeren ze aan de duivel. Ze stelen kinderlijkjes uit de graven en koken ze dan in een ketel; daarvan maken zij zalven om hun toverkunsten en hun luchtreizen mogelijk te maken Naast de katholieken gingen in de loop der jaren ook de protestanten deelnemen aan de heksenvervolgingen. Zo ook in Westerwolde. De Drost van Wedde was leenheer (een soort bestuursambtenaar) die de Heerlijkheid Wedde (Westerwolde) bestuurde. Hij huisde in de Burcht van Wedde (Wedderborg). De juridische bevoegdheden van de drost zijn niet geheel duidelijk. In ieder geval zorgde hij er voor dat een verdachte werd opgepakt en verhoord en tevens inde hij de door de rechter opgelegde boetes. De drost van Wedde legde verantwoording af aan de gravin van Aremberg, eigenaresse van de heerlijkheid Wedde. Hij stuurde haar ter verantwoording de rekeningen m.b.t. de heksenprocessen. Ook hield hij nauwkeurig bij wie op de brandstapel het leven liet. Dankzij hem valt nog te achterhalen wat er is voorgevallen. In Westerwolde bestond vanouds een tweedeling in de maatschappij. Aan de ene kant had je de erfgesetenen of eigenerfden. Deze personen bezaten een erfelijke boerenhoeve met daarbij een bepaalde oppervlakte aan esgrond (de Marke). Aan de andere kant had je de keuterboeren, die geen rechten hadden op esgronden. Het landrecht dat in Westerwolde van kracht was, bepaalde dat de erfelijke boerderij niet opgedeeld werd tussen de kinderen, maar dat deze in zijn geheel overging op de erfopvolger (meestal de oudste zoon). De andere kinderen werden afgeboedeld en ontvingen hun erfdeel in de vorm van geld. Indien er geen zonen waren of dat er omstandigheden waren dat de oudste zoon niet in aanmerking kon komen om erfgesetene te worden, kon ook de oudste dochter erfgesetene worden. De eigenerfde boerderijen hadden namen naar het geslacht dat er vanouds woonachtig was (b.v. erve Wiltingh). Wanneer een eigenerfde boerderij in het bezit kwam van een dochter of van een andere familie, dan ging de man van de dochter of de nieuwe eigenaar zich noemen naar de boerderij waarop hij of zij eigenerfde was geworden. In het dorp Vlagtwedde hebben zich oorspronkelijk 18 eigenerfde boerderijen bevonden. Ook de kerk was volberechtigd in de marke, zodat er in totaal 19 eigenerfden waren.

4 Of ook de richter erfgerechtigd was in de Vlagtwedder marke is niet bekend. Wel moest hij een eigenerfde zijn, maar dat kon hij ook elders zijn. Zo is bekend dat het richtersgeslacht Ten Veenhuis steeds een erfplaats heeft aangehouden in Veenhuizen. Direct na haar arrestatie wordt Swantke Wilts op t water Verhoor gegooid. Zij moest de zogenaamde waterproef doorstaan. Omdat zij op het water bleef drijven was daarmee aangetoond dat zij een heks was. Na de waterproef werd zij ter tortuur gestelt. Zij werd door de scherprichter M. Henrich uit de stad Groningen verhoord, in aanwezigheid van de rechter van Westerwolde (Johan ten Veenhuis) en de rechter van Bellingwolde (Henrich Schenkel). Als bijzitters waren aanwezig: Else ten Veenhuis (zoon van de rechter), Herman Geerts, Andries van Schoonhoven en Luppe Jacobs. Op 14 september 1589 heeft rechter ten Veenhuis Swantke Wilts voor de tweede maal peinlich examinieren laeten door de scherprichter. Bij dit verhoor waren naast de twee rechters als bysittern aanwezig: Else ten Veenhuis en Herman Geerts, Andries van Schoonhoven en Marten Marschalck. Op 15 september 1589 voor Swantke voor de derde keer verhoord. Hierbij zijn aanwezig de rechter van Westerwolde met vier bijzitters (de rechter Heinrich Schenkel, Elso ten Veenhuis en twee biechtvaders). Bij de waterproef werden handen en voeten van de aangeklaagde kruislings aan elkaar gebonden (rechter duim aan linker grote teen en linker duim aan rechter grote teen). Daarna gooide men de beschuldigde in deze dubbelgevouwen houding op het water. Bleef ze drijven dan was dit een bewijs dat ze een heks was. Door de (gedwongen) houding bleven de meeste beschuldigden wel enige tijd op het water drijven. Zonk een beschuldigde naar beneden dan was dit een bewijs van haar onschuld en werd ze weer vrijgelaten. Echter: veelal was het te laat en was de onschuldige al verdronken. Ter tortuur stellen is het martelen, ook wel folteren of pijnigen genoemd, van een beschuldigde door een scherprichter om hen tot een bekentenis te dwingen. Een scherprichter (=beul) ondervroeg beschuldigden door ze langdurig te martelen. Vormen van marteling waren bijvoorbeeld het gebruik van duimschroeven, de pijnbank, het rad, de beenschroeven, roodgloeiende tangen en de strappado. Bij de strappado werd de beschuldigde naakt aan één been en de daarmee samengebonden armen opgehesen, terwijl aan het andere been gewichten werden opgehangen. In de loop van de ondervraging werden de gewichten verzwaard. In bijna ieder geval vertelde de gemartelde vroeger of later wat de folteraar wilde horen. En ze noemden (uiteindelijk) ook namen van 'medeplichtigen'. En dat betekende dat er nog meer onschuldige mensen werden gearresteerd. Aan bekentenissen zonder tortuur werd minder waarde gehecht: alleen als de beschuldigde door de pijn niet meer rationeel kon denken, verzon zij geen leugens meer en sprak zij zonder remmingen de waarheid, zo was de gedachte. De heksenprocessen werden gehouden in de Burcht van Wedde. De rechtszaak was een soort meervoudige zitting (het Crimineel Gericht), bestaande uit de rechters van Vlagtwedde en Bellingwolde, de drost van Wedde en twee bijzitters (assessoren). De bijzitters waren Westerwoldse eigenerfden. De biechtvaders werden geleverd door de zeven karspelen (kerkelijke gebieden) waarin Westerwolde was opgedeeld. Zonder uitzondering moesten de heksen voor hun verhoor worden ontkleed en geschoren, behalve hun hoofdhaar. Een heksenproces was nogal eenzijdig. De beschuldigde moest namelijk bewijzen dat ze onschuldig was, hetgeen onbegonnen werk was. De heks kreeg geen verdediger aangewezen, want degene die haar zou verdedigen werd zelf van hekserij beschuldigd. Bovendien waren de beschuldigden al voor de eigenlijke zitting zo vreselijk gemarteld dat zij zichzelf schuldig hadden verklaard. Wel was het noodzakelijk dat de bekentenissen tijdens de officiële rechtszitting werden herhaald. Ontkenden de beklaagden tijdens deze zitting, dan begonnen de martelingen opnieuw. Een belangrijk onderdeel van de verhoren was het verkrijgen van namen van medeplichtigen. Men ging er van uit dat iedere heks lid was van een zogenaamde heksenkring. Een heksenkring bestond veelal uit 6 heksen. De scherprichter wilde de namen horen van de overige heksen. Als de antwoorden niet snel genoeg kwamen, begon het folteren opnieuw. De beklaagden riepen daarom willekeurige namen die hen te binnen schoten, of die ze in de mond werden gelegd. Degenen die werden genoemd als heks waren veelal mensen die het gericht niet sympathiek waren, goed bij kas zaten, of zich afwijkend gedroegen.

5 Nadat Swantke op 15 september 1589 voor de derde keer is Executie verhoord wordt zij direct door de rechter van Westerwolde, samen met twee andere beklaagden (Hidde Busemans en Alheit Hindrix genant Krusesche), veroordeeld tot verbranding op de brandstapel. Het vonnis wordt nog dezelfde dag voltrokken op de Geselberg, net buiten Wedde. Swantke wordt, samen met Hidde Busemans en Alheit Hindrix genant Krusesche op de brandstapel geplaatst, waarna de scherprichter de brandstapel ontsteekt. Swantke wordt (levend) verbrand. De scherprichter moest de beschuldigden verhoren en martelen, maar hij was ook de uitvoerder van lijfstraffen en het executeren van ter dood veroordeelden. Tussen Wedde en Wessinghuizen ligt een met bomen begroeid heuveltje, met de opmerkelijke naam Geselberg. Hier heeft in de Middeleeuwen een galg gestaan, waaraan veroordeelden werden opgehangen. Deze galg lag vlakbij een belangrijke doorgaande weg om voorbijgangers eraan te herinneren de rechte weg niet te verlaten. Op de Geselberg zijn restanten van een urnenveld gevonden. Tussen 11 en 27 september 1589 laaide op de Geselberg het vuur maar liefst vier keer hoog op. Twaalf personen vonden de dood. Slechts één beschuldigde werd na de waterproef vrijgelaten. Anders dan bij de heksenprocessen in 1587 waren er nu ook twee mannen bij. De verbrandingen waren openbaar, dus waarschijnlijk kwam er veel publiek naar de voorstelling. Op beschuldiging van hekserij werden op de Geselberg aan het einde van de zestiende eeuw in totaal 22 personen levend verbrand. Tegenwoordig houdt een gedenksteen de herinnering hieraan levend. Plaquette bij de Geselberg bij Veele. Bron: Berend Bossen.

6 Uiteraard waren er diverse kosten verbonden aan de Kosten heksenprocessen. Zo kregen de rechters en bijzitters een vergoeding voor eten en drinken (waaronder wijn en bier). Ook de scherprichter werd goed betaald. Ook de gebruikte folterwerktuigen en hulpmiddelen zijn nauwkeurig bijgehouden door de Drost (halskettingen, lijfkettingen, ijzeren halsbanden, voetkettingen, ijzeren stangen en vele krammen en spijkers). Tijdens de heksenprocessen in september 1589 zijn in totaal 12 heksen veroordeeld. De kosten voor deze 12 terechtstellingen bedroegen in totaal 442 gl. en 5 st. Waarschijnlijk moesten de nabestaanden deze kosten naar draagkracht vergoeden. Zo moest Imel Wilts na afloop van het proces van zijn vrouw een bedrag van 67 Emslander guldens en 10 st betalen. Daarnaast moest iedere huisman in Westerwolde een voet turf betalen voor iedere verbrande heks. Interessant is de vraag hoeveel 67 Emslander gulden uit 1589 anno 2012 waard zou zijn. Helaas is het omrekenen vanemslander of Caroli guldens voor de Westerwoldse situatie uit het jaar 1589 naar huidige euro's bijna niet te doen. Een mogelijkheid zou zijn om de grondprijs in Westerwolde van omstreeks 1589 te vergelijken met de grondprijs in Omdat er van vóór 1654 vrijwel geen prijzen van land of huizen bekend zijn, is een vergelijking met huidige grondprijzen niet mogelijk. Daarbij komt nog dat de ene akker de andere niet is, en de waarde in 1589 per perceel enorm kon verschillen in verband met ligging, vruchtbaarheid, enzovoorts. Zo werden bij de invoering van het kadaster in 1832 in Westerwolde de bouwlanden in 5 klassen en de huizen in 14 klassen ingedeeld. Ook een vergelijk met salarissen, de kosten van producten, of de kosten van levensniveau is helaas niet mogelijk. Het enige wat er uit die tijd bekend is, zijn de verschillende rekeningen van werkzaamheden die zijn verricht voor reparaties aan de burcht van Wedde. Daarbij komt nog dat Westerwolde één van de armste streken van ons land was, waar de mensen maar net het hoofd boven water konden houden. Zeker in 1589 was het zwaar in Westerwolde door doortrekkende legereenheden die werden ingekwartierd bij de lokale bevolking en die dan ook vaak nog geld "leenden" ook. Bronnen 1. Westerwolders en hun woningbezit van 1568 tot 1829, deel 2, (het karspel Vlagtwedde), auteurs: C.J. en R.M.A. Wegman. 2. Westerwolders en hun woningbezit van 1568 tot 1829, deel 3, (het karspel Vlagtwedde), auteurs: C.J. en R.M.A. Wegman. 3. Westerwolders en hun woningbezit van 1568 tot 1829, deel 6, (het karspel Wedde), auteurs: C.J. en R.M.A. Wegman. 4. Onder de Clockeslach van Vlachtwedde, auteurs: S.H. Achterop, J.R. Bruning, R. Kraai, C.J. Wegman. 5. In de schaduw van de Geselberg, auteur: Martijn van Wersing. 6. Genealogie van de familie Kuper van Veele, auteur: Harm Kuper. 7. Bronnen voor de Geschiedenis van Westerwolde, auteur: H. Gras. 8. Genlias. 9. Diverse websites. - Bijlage 1 - Afstamming in rechte lijn Berend Bossen en Zwaantje Mellema (beide)

7 01. Swantke Wiltes, geb. ca 1525 in Vlagtwedde, overl. 15 september 1589 op de Geselberg, getrouwd ca 1550 in Vlagtwedde met Imel Wilts, geb. ca 1520, overl. na Hamelke Imels Wilts, geb. ca 1565 in Vlagtwedde, overl. na 1632 in Bourtange, getrouwd ca 1590 in Vlagwedde met Harmen Eefsingh, geb. ca 1550 in Veele, overl. na 1592 in Veele. 03. Frerick Harms Eefsingh, geb. ca 1590 in Veele, overl. ca 1677 in Veele, getrouwd 24 mei 1624 in Vlagwedde met mej. Geerts Stroedingh, geb. ca 1595 in Ellersinghuizen, overl. voor 1655 in Veele. Frerick en zijn vrouw hadden 4 kinderen: a. Hidde b. Gebcke > voorouder van Zwaantje (zie bijlage 3) c. Rixte > voorouder van Berend (zie bijlage 2) d. Taelcke - Bijlage 2 - Afstamming in rechte lijn : Berend 04. Rixte Frericks Eefsingh, geb. ca 1627 in Veele, overl. ca 1685 in Veele, getrouwd ca 1650 in Vlagtwedde met Berent Hindricks Joling, geb. ca 1605 in Veele, overl. ca 1676 in Veele. 05. Frerick Berends Joling, geb. ca 1655, overl. 7 juli 1699 in Veele, getrouwd 17 april 1692 in Vlagwedde met Geeke Jans, geb in Hasselcke (Duitsland), overl. na 1736 in Stobben (Vlagtwedde). 06. Berent Frericks Joling, geb. ca 1693 in Vlagtwedde, overl. ca 1774 in Vlagtwedde, getrouwd 4 september 1718 in Vlagtwedde met Jeygien Jans, geb.???, overl. na 1776 in Veele. 07. Harm Berents Joling, geb. 1739, overl. 7 december 1811 in Veele, getrouwd 17 februari 1760 in Vlagtwedde met Frouke Klaassens, geb. 26 december 1736 in Nieuwe Pekela, overl. 2 mei 1811 in Veele. 08. Jantien Harms Joling, geb in Veele, overl. 25 januari 1856 in Veele, getrouwd 3 juni 1796 in Vlagtwedde met Roelf Jans Velema, geb in Veele, overl. 22 maart 1845 in Veele. 09. Kenna Roelfs Velema, geb. 16 juli 1805 in Veele, overl. 20 augustus 1877 in Veele, getrouwd 29 december 1832 in Oudeschans met Harm Harms Kuper, geb. 6 februari 1807 in Blijham, overl. 2 mei 1883 in Oude Pekela. 10. Jantje Kuper, geb. 1 januari 1834 in Roswinkel, overl. 24 februari 1898 in Ellersinghuizen, getrouwd 3 mei 1856 met Hilvert Bruining, geb. 3 april 1799 in Ellersinghuizen, overl. 14 december 1870 in Ellersinghuizen. 11. Kenna Bruining, geb. 6 juni 1857 in Ellersinghuizen, overl. 30 december 1891 in Onstwedde, getrouwd 1 juni 1882 in Vlagtwedde met Roelf Bossen, geb. 18 december 1854 in Veele, overl. 1 oktober 1940 in Onstwedde.

8 12. Hilvert Bossen, geb. 26 maart 1855 in Veele, overl. 19 maart 1969 in Renneborg, getrouwd 17 juni 1911 in Vlagtwedde met Grietje Hidding, geb. 24 juni 1887 in Ter Haar (Vlagtwedde), overl. 19 februari 1958 in Renneborg. 13. Roelf Bossen, geb. 25 september 1915 in Vlagwedde, overl. 11 mei 1979 in Vlagtwedde, getrouwd 14 maart 1942 in Onstwedde met Anna Wiecherdina Koning, geb. 26 maart 1917 in Kopstukken, overl. 1 januari 2011 in Vlagtwedde. 14. Berend Bossen, geb. 17 januari 1951 in Renneborg, getrouwd 6 juni 1973 in Vlagtwedde met Zwaantje Jantina Mellema, geb. 11 juni Bijlage 3 - Afstamming in rechte lijn : Zwaantje 04. Gepcke Frericks Eefsingh, geb. ca 1625 in Veele, overl. 9 januari 1708 in Veele, getrouwd ca 1647 met Jan Wubbes, geb in Veele, overl. juni 1666 in Veele. 05. Frerick Jans Eefsingh, geb in Veele, overl in Veele, getrouwd ca 1674 in Vlagtwedde met Geertruit Harms Luiringh, geb. ca 1651 in Veele, overl. 13 maart 1703 in Veele. 06. Jantien Frericks Eefsingh, geb in Vlagtwedde, overl. na 1745 in Vlagtwedde, getrouwd ca 14 april 1720 met Aijcke Geerts Sterenborg, geb. na 1680 in Sterenborg (Onstwedde), overl. na 1746 in Vlagwedde. 07. Geertruid Aickes Veenhuis, geb. 27 september 1722 in Vlagtwedde, overl. ca 1784 in Groningen, getrouwd op 10 juni 1745 in Vlagtwedde met Hindrik Berents Witkop, geb in Ter Apel, overl. ca 1780 in Ter Apel. 08. Aike Hindriks Veenhuis, geb. 29 maart 1748, overl in Vlagtwedde, getrouwd op 7 juli 1776 in Vlagtwedde met Johanna Heeres Haselhoff, geb in Vlagtwedde, overl. 6 juni 1795 in Vlagtwedde. 09. Hindrik Aikes Veenhuis, geb.????, overl. 1 februari 1828 in Onstwedde, getrouwd op 1 mei 1808 met Hillegien Remkes Heijes,geb. 2 april 1781 in Onstwedde, overl. 4 augustus 1835 in Onstwedde. 10. Remke Veenhuis, geb. 6 december 1821 in Barlage (Onstwedde), overl. 15 juni 1902 in Barlage. (Onstwedde), getrouwd op 5 april 1856 in Onstwedde met Grietje Brands, geb. 23 oktober 1829 in Onstwedde, overl. 8 november 1910 in Barlage (Onstwedde). 11. Jan Veenhuis, geb. 15 maart 1857 in Barlage, overl. 19 december 1943 in Barlage, getrouwd op 4 april 1891 in Onstwedde met Hindertien Huls, geb. 8 februari 1860, overl. 19 maart 1926 in Onstwedde. 12. Zwaantje Veenhuis, geb. 23 augustus 1894 in Onstwedde, overl. 1 oktober 1984 in Jipsinghuizen, getrouwd op 16 mei 1923 in Vlagwedde met Jan Alting, geb. 22 december 1894, overl. 3 juli 1961 in Jipsinghuizen.

9 13. Jantina Roelfina Alting, geb. 23 maart 1928 in Jipsinghuizen, getrouwd op 20 juni 1951 in Vlagtwedde met Evert Jan Mellema, geb. 20 november 1926 in Sellingen, overl. 22 januari 2004 in Ter Apel. 14. Zwaantje Jantina Mellema, geb. 11 juni 1952 in Sellingen, getrouwd op 7 juni 1973 in Vlagtwedde met Berend Bossen. geb. 17 januari 1951 in Renneborg. Nederlandse Genealogische Vereniging Afdeling Drenthe en Noordwest-Overijssel.