De inprentingsfase van de Jack Russellpup. 7. De socialisatiefase van de pup is bepalend voor de rest van zijn leven. 8

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "De inprentingsfase van de Jack Russellpup. 7. De socialisatiefase van de pup is bepalend voor de rest van zijn leven. 8"

Transcriptie

1 1

2 CONTENTS Hoofdstuk 1 De belangrijkste levensfases van de Jack Russell Terriër. 7 De inprentingsfase van de Jack Russellpup. 7 De socialisatiefase van de pup is bepalend voor de rest van zijn leven. 8 Hoofdstuk 2 Een goed begin is het halve werk. 9 Maak voor de thuiskomst van de pup afspraken met alle gezinsleden. 9 De pup helpen in zijn nieuwe omgeving. 9 Help de pup zijn eerste nacht door. 9 Hoofdstuk 3 De pup zindelijk maken. 11 Zindelijkheidstraining. 11 Hou de tijdstippen in de gaten. 12 Zoek een goede uitlaatplek op. 12 Straf de pup niet, maar beloon hem als het goed gaat. 13 Plasjes waar de pup niets aan kan doen. 13 Hoofdstuk 4 Begrijpen en begrepen worden. 15 Geef de pup zijn eigen plek. 15 Zo geef je de pup zelfvertrouwen en bouw je een goede band op. 15 Voel je verantwoordelijk voor de pup! 17 Observeer de pup en ontdek het karakter. 17 Hoofdstuk 5 Samen de grote mensenwereld in. 19 Angst voor geluiden. 19 Wennen aan een vreemde omgeving. 19 Ontmoeten van vreemde mensen. 20 Omgang met andere honden. 20 Met de auto mee. 20 Alleen leren zijn. 21 Aanmelden voor een puppytraining. 22 Hoofdstuk 6 Basistraining voor de Jack Russellpup. 22 Laat de Jack Russell jou volgen. 22 Oefen in het commando, kom hier! 23 Commando zit! 23 Commando naar je mand! 24 Commando lig! 24 Commando blijf! 24 2

3 De gouden regels van de roedel. 24 Relaties tussen baas en Jack Russell. 24 Slapen 27 Hoger gaan liggen of zitten. 28 Spelen. 28 Opzij gaan. 29 Respect tonen. 29 Eten. 30 Spel winnen. 30 Negeren. 31 Privileges geven. 31 Beslissingen nemen. 32 Voorop lopen. 32 Naar elkaar toe gaan. 32 Hoofdstuk 8 Jij bent de roedelleider. 34 De regels in de roedel worden zeer consequent toegepast. 34 Leer de Jack Russell te begrijpen. 34 Maak meteen duidelijk dat hij de laagste in rang is. 36 Technieken die je vanaf nu meteen moet toe passen! 36 Powertips. 39 Hoofdstuk9 Trainen met de Jack Russell tips om meer uit je training te halen. 40 Reageer direct op gebeurtenissen. 42 Voorkomen is altijd beter. 42 Tolereer agressief gedrag nooit. 42 Train niet op vaste tijdstippen. 43 Beloon je hond duidelijk, maar rustig. 43 Hecht nog niet teveel waarde aan het resultaat. 43 Train op een rustige plek waar de pup minder snel is afgeleid. 44 Bestraffen op de juiste manier. 45 Maak van het opvoeden een feest. 45 Geef je hond steeds kleine beloningen. 45 Speel en train direct na het wakker worden. 46 Geniet van de vooruitgang. 46 De 5 belangrijkste tips om de Jack Russell op te voeden. 46 Hoofdstuk 10 Kinderen en de Jack Russell. 49 3

4 Jack Russell, de ideale kindervriend. 49 Laat jonge kinderen niet alleen achter met de hond. 49 Wat je de kinderen moet leren. 50 Hoofdstuk 11 De Jack Russell als puber. 51 Sterilisatie of castratie? 51 Plaats in de roedel. 51 Regels. 51 Wees geduldig. 51 Gedragsproblemen. 52 Positieve of negatieve ervaringen. 52 Gedrag. 52 Verandering in gedrag. 52 Praatjesmaker. 53 De volwassen Jack Russell. 53 Hoofdstuk 12 De Jack Russell in actie. 55 Geef je Jack Russell iedere dag genoeg beweging. 55 Wat het uitlaten voor jouw Jack Russell betekent. 55 Wees ook buiten de roedelleider. 56 Sporten met de Jack Russell. 56 Spelletjes met de Jack Russell. 58 Hoofdstuk 13 Omgaan met gedragsproblemen. 59 De Jack Russell die niet alleen thuis kan zijn. 59 De Jack Russell die agressief is naar andere honden. 60 De Jack Russell die bedelt om aandacht of om eten. 61 Mijn Jack Russell vertoont angstig gedrag. 62 De Jack Russell die gaat blaffen in de auto. 62 Excessief blaffen. 64 Opspringen. 64 Destructief gedrag. 64 Agressie. 65 Bijten. 65 Weg lopen. 65 Hyperactiviteit. 65 4

5 Beste lezer, Allereerst wil ik u hartelijk bedanken dat u in mijn Jack Russel trainingsboek 2.0 wilde investeren en uiteraard voor het vertrouwen dat u mij daardoor geeft. Ik hoop u te kunnen ondersteunen en te inspireren bij het trainen en opvoeden van jouw Jack Russell Terriër. Verder hoop ik dat ik u van nu af aan in de rest van het boek mag tutoyeren en ik u dus me je mag aanspreken. Het is al weer ruim 2 jaar geleden dat ik door een vriend werd benaderd om mijn kennis op het gebied van Jack Russells om te zetten in het schrijven van een E-Book. Omdat ik van nature absoluut geen persoon was die ervan hield om op de voorgrond te treden( en nu nog steeds niet..) besloot ik destijds na enig aandringen het een en het ander op papier te zetten. Wat toen resulteerde in het Jackr Russell Trainingsboek Ik had toen nooit durven vermoeden dat het zo n enorm succes zou worden. In de afgelopen twee jaar heb ik enorm veel bedank mailtjes en vragen gekregen van klanten wat mij de energie gaf om een nieuwe versie uit te brengen wat dus uiteindelijk geresulteerd heeft in de 2.0 versie van het trainingsboek Jack Russells Die Luisteren Nogmaals bedanken voor je investering in mijn boek en wens je veel succes met het trainen van jouw Jack Russell Terriër. Veel succes, Netty Hendriksen. 5

6 Dit product is auteursrechterlijk beschermd. Houd er rekening mee dat als je iets van dit product kopieert of reproduceert, je een strafbaar feit pleegt. Mocht er van dit product wel iets gereproduceerd of gekopieerd worden zonder de uitdrukkelijke toestemming van de auteur dan zullen er mogelijk gerechtelijke stappen worden genomen wegens het schenden van dit auteursrecht. 6

7 HOOFDSTUK 1 DE BELANGRIJKSTE LEVENSFASES VAN DE JACK RUSSELL TERRIËR. De inprentingsfase van de Jack Russellpup. De inprentingsfase is de belangrijkste fase in het leven van de jonge hond en loopt tot de achtste week. De indrukken die de pup in deze weken opdoet zijn zeer belangrijk voor de rest van zijn leven. Zijn de pups grootgebracht in huis dan zal de inprentingsfase normaal gesproken goed doorlopen zijn. Komen ze uit een gesloten ruimte, bijvoorbeeld een donkere schuur waar ze nooit naar buiten zijn geweest, dan kan het zijn dat de pup een kennelsyndroom heeft. Dit houdt in dat de ze hun hele leven bang zullen zijn voor van alles en nog wat omdat ze te weinig indrukken hebben opgedaan in de eerste weken van hun leven. Als ze uit een donkere schuur komen maar de fokker heeft ze wel een uurtje per dag eruit gehaald om indrukken op te doen dan is dat ook voldoende omdat de pup over de gehele dag ontzettend veel slaapt. Als je te maken hebt met een goede fokker dan zullen de pups in huiselijke kring zijn grootgebracht. De pups zullen krantzindelijk zijn en misschien al gewend zijn om alleen in een bench te slapen. Een goede inprentingsfase zorgt voor een rustige hond, en geen hond die de hele dag doodongelukkig is vanwege verschillende soorten angsten. De inprentingsfase is natuurlijk in handen van de fokker, vraag dus op het moment dat je bij de fokker bent hoe deze verlopen is. 7

8 De socialisatiefase van de pup is bepalend voor de rest van zijn leven. De socialisatiefase is bepalend voor de rest van het leven van de Jack Russell. Deze fase loopt tot ongeveer 14 weken. Deze fase heb je dus zelf in de hand als je een Jack Russell koopt. Een erg belangrijke fase waarin ook jij als koper van een hond een belangrijke basis legt voor de rest van zijn leven. In deze fase laat je de pup kennis maken met zijn nieuwe omgeving om probleemgedrag in de toekomst te voorkomen. Maak een lijst met waar je met de pup allemaal naar toe zou moeten gaan om hem kennis te laten maken met de rest van de wereld. Hij zal moeten gaan wennen aan geluiden, mensen, omgevingen. Denk bijvoorbeeld aan het station, strand en bos. Ga op bezoek bij vrienden etc. Het gedrag van de baas is daarbij erg belangrijk. Als jij schikt zal hij zal schrikken, als jij bang bent zal hij wegkruipen, kortom hij zal jouw gedrag gaan overnemen. Wees dus bewust van je eigen gedrag en negeer angstgevoelens van je pup volkomen. Jij bent de leider en bepaalt of iets eng is. Betuttel hem niet als hij van iets schrikt. Doe je dat wel dan zal hij de volgende keer nog banger zijn. Als een pup in de socialisatiefase iets als positiefs ervaart zal hij dat ook ervaren in zijn volwassen leven. Zowel de positieve als de negatieve gebeurtenissen neemt hij mee naar zijn volwassen leven. Ga niet op één dag tegelijk naar het station, vliegveld, strand en winkelcentrum, maar bouw het voorzichtig op. Teveel indrukken in een korte periode zijn ook weer niet goed. Uitgangspunt van de socialisatiefase is dat de pup ervaringen krijgt in zoveel mogelijk verschillende omstandigheden en deze als positief gaat ervaren. Reageert hij bijvoorbeeld positief op voorbijkomende trams dan zal hij dat later ook doen. Reageert hij angstig op spelende kinderen en jij reageert er troostend op en stelt hem op zijn gemak dan zal de pup denken dat zijn angst terecht was en zal hij voor de rest van zijn leven angst houden voor spelende kinderen. De oplossing is dat je laat merken dat er niets engs aan is. De pup ziet jou als de roedelleider en zal snel je gedrag gaan overnemen. 8

9 HOOFDSTUK 2 EEN GOED BEGIN IS HET HALVE WERK. Maak voor de thuiskomst van de pup afspraken met alle gezinsleden. Maak met alle gezinsleden afspraken nog voordat de pup in huis komt. Als de pup er is moet iedereen exact op de hoogte zijn van de regels die moeten gelden. Een Jack Russell past zich snel aan als er maar consequent word opgevoed. Denk aan waar de pup wel of niet mag komen. Wat te doen bij te ruw spelen, hoe om te gaan als de pup een plasje doet waar het niet mag, hoe ga je om met de eerste nacht etc. Ga met zijn allen om de tafel zitten en zet alle afspraken op papier. Hoe consequenter er wordt opgevoed hoe sneller de Jack Russell zich zal aanpassen aan het leefritme van het gezin. De pup helpen in zijn nieuwe omgeving. Als de pup komt is dat voor iedereen een spannende dag, het is spannend, leuk en er is lang naar uitgekeken. Probeer hem vroeg in de ochtend al bij de fokker op te halen zodat hij ruimschoots de tijd heeft om aan zijn nieuwe omgeving te wennen. Neem hem wel direct mee naar huis en ga niet eerst met de pup bij familie of vrienden langs. Want deze dag is al stressvol genoeg. Voor de pup heeft deze dag een enorme impact. Hij wordt per slot van rekening uit zijn vertrouwde omgeving gehaald, hij mist zijn of haar vertrouwde geurtjes en staat er helemaal alleen voor zonder moeder, broertjes en zusjes. Geef de pup daarom alle tijd om te wennen. De pup heeft een hoop indrukken te verwerken. Zorg ervoor dat je de pup in huis lekker laat snuffelen en de omgeving leert kennen. Ga in het begin niet allemaal om de pup heen staan. Hij zou hierdoor gestrest kunnen raken en dat is natuurlijk niet de bedoeling, de pup moet zich zo snel mogelijk vertrouwd en veilig gaan voelen. Bewonder hem daarom maar van een afstandje en laat hem uit zichzelf naar iedereen toe gaan. Help de pup zijn eerste nacht door. Na zo'n vermoeiende eerste dag zou je verwachten dat hij wel in een keer door zou slapen deze nacht. Dat is echter niet altijd zo. Als de pup bij een fokker vandaan komt die hem niet in huiselijke kring heeft opgevoed dan zal de pup niet gewend zijn om al alleen in een bench te slapen. Het gemis van de geurtjes en de warmte van het oude nest zal dan te groot zijn. De pup gaat piepen en roept op die manier zijn roedel bij elkaar. Het allerbeste is om dit te negeren zodat hij door krijgt dat piepen geen enkele zin heeft. Kan je er echter moeilijk tegen en het niet weerstaan om de pup te troosten dan zou het een op- 9

10 lossing kunnen zijn dat je hem dichtbij je op de slaapkamer of overloop zet zodat je in ieder geval laat merken dat je dicht in de buurt bent. Maar doe dit echt alleen maar de eerste of de tweede keer anders heb je later een probleem met het zelfstandig maken. Wat ook helpt is een dekentje neerleggen wat in het oude nest lag zodat de pup toch bekende geurtjes ruikt. Maak ook gebruik van een tikkende wekker, een warme (geen hete!) kruik en een pluche beest zodat het oude nest een beetje nagebootst wordt. 10

11 HOOFDSTUK 3 DE PUP ZINDELIJK MAKEN. Zindelijkheidstraining. Als de pup van een goede fokker komt zal de pup al krantzindelijk zijn en tijdens rusttijden zijn eigen plek droog houden. Toch komt het jammer genoeg nog vaak voor dat de pup nog niet krantzindelijk is als je hem mee naar huis neemt. De belangrijkste regel bij het zindelijk maken is dat je je pup nooit mag straffen als hij in huis zijn behoefte doet, de pup weet namelijk niet dat dat niet mag. De Jack Russell denkt als een pup, in dit gedeelte waar hij slaapt en eet zal hij nooit zijn behoefte doen maar de rest van het huis is zijn territorium en daar kan hij gewoon zijn behoefte doen. Je moet de pup gewoon gaan aanleren waar hij wel moet plassen, maar niet straffen om duidelijk te maken waar hij niet mag plassen. Met straffen bereik je dat de pup denkt dat hij niet meer mag plassen in jouw bijzijn en dan gaat de pup het stiekem doen. Het gevolg daarvan is dat je 20 minuten staat te wachten tot hij zijn behoefte doet, je geduld helemaal op is en als je wegloopt van de pup en achterom kijkt, de pup snel even een plasje ziet doen. Belangrijk om te weten is dat een pup al zindelijk is van zichzelf! Hij zal nooit zijn eigen nest bevuilen. Tenzij de hond bij een fokker vandaan komt waar de bewegingsvrijheid te klein was en de puppy's hun eigen nest wel moesten bevuilen. Wat we de pup bij moeten brengen is dat het gehele huis ook zijn nest is en dat hij zijn behoefte buiten de deur moet gaan doen. Om de pup het snelst zindelijk te maken moet je hem om het uur uitlaten. Uitlaten is in de beginfase de pup meenemen naar de plek waar hij kan plassen en poepen. Het beste is om in een zo kort mogelijke tijd de pup buiten te krijgen om zijn behoefte te doen. In het begin is het raadzaam om met een vuilniszak te werken, die leg je op de grond met een krant erop. 11

12 De pup zet je steeds op de krant als je ziet dat de pup zijn behoefte wilt doen. De krant leg je steeds dichter bij de deur waar je straks door naar buiten wilt gaan. Daar moedig je de pup aan om zijn behoefte te doen. Als de pup zijn behoefte heeft gedaan, beloon de pup dan uitbundig en direct. Dus niet na 2 seconden als hij weer van de krant afloopt, want dan denkt de pup dat hij een beloning krijgt omdat hij van de krant afloopt. Maar echt direct als de pup zijn behoefte heeft gedaan. Zeg dan bijvoorbeeld plasje doen! Herhaal dit elke keer als de hond zijn behoefte heeft gedaan. Na een week zeg je tegen de pup plasje doen!. Als de pup dan richting krant loopt is de boodschap goed overgekomen en ben je al een aardig eind op weg om jouw Jack Russell zindelijk te maken. Beloon de hond dus altijd enthousiast, leg de krant steeds dichter bij de deur, op een gegeven moment staat hij voor de deur, laat hem dan buiten zijn plasje doen en beloon hem uitbundig. Zo gaat de hond na enige tijd zien dat iedere keer dat hij buiten plast hij beloont wordt. Uiteindelijk zal hij blijvend voor de deur gaan staan om aan te geven dat hij zijn behoefte moet doen. Hou de tijdstippen in de gaten. De tijdstippen dat er geplast en gepoept wordt zijn niet altijd te voorspellen maar je kunt er vanuit gaan dat bij het wakker worden, na het eten en na het spelen de hond vaak zijn behoefte wilt doen. Zorg dan dat je er op tijd bij bent. Je kunt niet altijd op tijd zijn maar hoe vaker je op tijd bent om de pup naar de goede plek te brengen hoe sneller hij zal leren. Zoek een goede uitlaatplek op. Als eerste werk je natuurlijk met de krant op de grond. Het is moeilijk om gelijk buiten te beginnen omdat de pup in de beginfase een hele boel ongelukjes zal maken en je de pup dan iets sneller op de krant hebt gezet dan buiten. 12

13 Als je buiten een plek zoekt ga dan niet teveel naar een hondenuitlaatplek als de pup nog niet al zijn inentingen heeft gehad. Op die plaatsen loopt hij een wat hoger risico om wat op te lopen. Ga wel gewoon naar buiten en blijf niet thuis. Voor de socialisatiefase is het natuurlijk erg belangrijk dat de pup buiten komt. Straf de pup niet, maar beloon hem als het goed gaat. Opvoeden door belonen is de leukste manier om een hond op te voeden. Daar wordt je zelf ook vrolijker en positiever van. Vermijdt straffen en geef met je stem aan of iets goed of niet goed is en de pup zal veel sneller leren. Plasjes waar de pup niets aan kan doen. Je hebt de onderdanigheidsplas en die zie je vooral als de pup zich op zijn rug draait als teken van onderdanigheid. In de natuur betekent zo'n plasje dat een vijandelijke hond de andere hond dan nooit iets aan zou doen. Het stomste wat je hierop zou kunnen doen is je hond bestraffen. Hoewel dit gedrag niet vaak in huis voor zou komen is het wel belangrijk om te weten. Een wat bekendere is de vreugdeplas. Je komt thuis en uit enthousiasme komen er een paar druppeltjes uit. Dit is totaal ongecontroleerd en dus ook totale onzin om de hond voor te bestraffen. Doe je dit wel dan zou het nog wel eens wat langer kunnen duren voor de pup er van af is, want over het algemeen groeien Jack Russells er wel overheen. 13

14 14

15 HOOFDSTUK 4 BEGRIJPEN EN BEGREPEN WORDEN. Geef de pup zijn eigen plek. Zorg ervoor dat de pup een eigen plek heeft waar hij zich terug kan trekken. Het moet er rustig zijn maar vanaf die plek moet hij ook de kamer in de gaten kunnen houden. Een Jack Russell hoort alles en houdt ook graag alles in de gaten dus hou hier ook rekening mee. Denk ook aan een bench of een mand. Kies je voor een mand zorg dan voor een plastic mand en geen rieten mand, die maakt hij in het begin graag kapot. Zo geef je de pup zelfvertrouwen en bouw je een goede band op. Zorg dat de pup voldoende speeltjes in de buurt heeft. Spelen geeft hem zelfvertrouwen en is de ideale mogelijkheid om de pup vertrouwd te maken met de omgeving. Als de pup speelt vergeet hij zijn eventuele angsten die hij in het begin kan hebben. Speel zoveel mogelijk met je pup. Hij raakt dan zijn overtollige energie kwijt wat hem ook rustiger maakt maar er ontstaat ook een hechtere band. Als het spel te ruw wordt en hij bijt in je handen, straf de pup dan niet, ze weten namelijk nog niet hoe ze met mensen moeten spelen. De beste oplossing is dan om te stoppen met spelen en weg te lopen. De pup weet dan na een paar keer wel wat de oorzaak is van jouw weglopen en zal daardoor minder ruw gaan spelen. Al is de Jack Russell pup nog zo klein en zijn de tandjes niet echt indrukwekkend. Loop gewoon weg, altijd je grenzen aangeven. Het is verstandig om je Jack Russell niet overal toe te laten. In een roedel is het niet gebruikelijk dat de ranglageren overal mogen komen. Mag hij wel of niet in de slaapkamer of in de keuken en mag hij wel of niet op de bank. Erg belangrijk bij het opvoeden van een Jack Russell is dat je nergens van afwijkt. 15

16 Ja is ja en nee is nee, dat is simpel gezegd maar is vaak moeilijk om uit te voeren. Als een Jack Russell doorheeft dat hij uiteindelijk zijn zin toch wel krijgt dan zal hij je met van alles op de proef gaan stellen! 16

17 Voel je verantwoordelijk voor de pup! Omdat de pup niet kan praten en niet weet wat de normen en waarden zijn van de mensenwereld duurt het een tijd voor er een goede verstandhouding is opgebouwd tussen jou en de pup. Liefde en vertrouwen zijn hierin toverwoorden. Als de pup door heeft dat je eerlijk en consequent bent zal hij een stuk sneller leren. Jack Russells houden van mensen en niets is hun te gek, ze gaan overal in mee en zijn super enthousiast, geniet daarvan en besef dat je verantwoordelijk bent voor het geluk en welzijn in zijn leven. Geniet van je pup en neem je verantwoordelijkheid door de pup op de juiste manier op te voeden. Observeer de pup en ontdek het karakter. Vraag ook bij de fokker naar het karakter van de pup. Een goede fokker zal alle karakters die bij de pups horen moeiteloos kennen. Maar wat kan je er dan mee? Nou qua opvoeding kun je een hele hoop doen, maar het werkelijke karakter blijft meestal gelijk. Als je achter het karakter komt beschik je al over belangrijke informatie en weet je waar je in de opvoeding extra rekening mee moet houden. Let de komende weken op signalen zoals dominant, onrustig, angstig en zenuwachtig gedrag. Overheerst er een van deze eigenschappen dan zou je al kunnen inspelen op toekomstige problemen. 17

18 Leg bij een angstige hond dus extra de nadruk op het socialiseren en leg bij een dominante hond extra de nadruk op het zijn en blijven van de roedelleider. De gemakkelijkste manier om het te testen is het dus aan de fokker vragen. Een andere manier is om de pup op te pakken in je armen te wiegen en voorzichtig op zijn rug te leggen. Biedt de pup weerstand dan hebben ze een sterk karakter ze zullen in de toekomst dan een leiderschapsrol op zich willen nemen. Je hebt ook pups die rustig blijven, deze honden zullen in de toekomst wat minder dominant zijn. 18

19 HOOFDSTUK 5 SAMEN DE GROTE MENSENWERELD IN. Angst voor geluiden. Als de pup in het begin van zijn leven niet goed genoeg in aanraking is geweest met vreemde geluiden kan de pup een fobie voor geluiden ontwikkelen, de pup is dan later bang voor onweer, vuurwerk, scooters, brommers of een tram die voorbij komt. Laat je pup zoveel mogelijk wennen aan geluiden door bijvoorbeeld ook een treinstation te bezoeken, omgeef je door kinderen, baby's, stofzuiger, drukke winkelcentra, met de auto mee, zet de tv of de radio eens keer een stuk harder. Op momenten dat het onweert of dat er vuurwerk wordt afgestoken en de pup vertoont angstig gedrag negeer dat dan volkomen. Wennen aan een vreemde omgeving. Maak een lijst met waar de puppy allemaal naar toe moet. Het is van groot belang dat de pup goed gesocialiseerd wordt, dus hij moet zich op volwassen leeftijd overal op zijn gemak voelen. Neem de pup mee naar het strand, drukke stad, treinstation, ga naar een park, ga met de pup in de bus zitten. Het is net als met wennen aan vreemde geluiden ook het ontmoeten van vreemde mensen, de pup zal veel aandacht krijgen. Hou hierbij in de gaten dat er niet continu mensen om de pup heen staan die hem willen aaien, de pup kan hierdoor juist ook gestrest raken. Dit zie je doordat de staart naar beneden gaat en hij een beetje wegkruipt voor de mensen. Bouw het allemaal rustig op en zorg dat het leuk blijft voor de pup. Durft de pup ergens niet heen te lopen houd dan een traktatie in je hand en probeer dan op deze manier je pup steeds verder te krijgen. 19

20 Ontmoeten van vreemde mensen. Het beste is je pup iedere dag kennis te laten maken met een nieuw persoon. Soms vindt de pup dit helemaal geen probleem en ervaart hij dit als bijzonder plezierig, soms ook echter is de pup schuw en angstig. In dit geval laat de mensen hem dan een brokje geven zodat hij de mensen als prettig gaat ervaren. Sleep de pup nooit naar mensen toe tegen zijn zin in maar laat de pup zelf eerst de boel aftasten. Als de pup schuw is vraag de mensen dan om niet met zijn allen om hem heen te gaan staan. Als je bezoek hebt, vraag ze om hem dan met rust laten en laat de pup naar hen toe komen. Mocht de pup dan komen, laat het bezoek dan een traktatie geven aan de pup. Omgang met andere honden. Breng de pup zoveel mogelijk in contact met andere honden. Zo leert de pup omgaan met andere honden en wordt hij op volwassen leeftijd een hond die sociaal is. Over het algemeen zijn volwassen honden altijd lief tegen puppy's en tolereren ze bijna alles van ze. Als je buiten je rondje doet met de pup vraag dan aan de eigenaar van de andere hond of zijn hond lief is voor puppy's. Zo voorkom negatieve ervaringen van je pup. Let goed op het spel dat jouw puppy aan het spelen is, het mag niet te ruw worden. Met de auto mee. Neem de pup gelijk mee voor zoveel mogelijk autoritten, niet iedere pup houdt ervan. De pup kan ook wagenziek zijn, zorg er dan voor dat de pup niet eerst gegeten heeft voordat hij de auto in gaat. Maar als de pup meegaat en vaak is dat voor leuke dingen zoals een bos of een strandwandeling dan gaat de pup maar al te graag met je mee. 20

21 Soms kan de Jack Russell gaan janken. Als dit probleem zich voordoet, is het beste om met twee mensen te gaan autorijden zodat de ander zich met de pup kan bezig houden. Dit is namelijk gedrag wat je gelijk moet corrigeren anders leidt een ritje met de auto later tot alleen maar frustraties en ergernissen. Als de rit voorbij is beloon dan je hond bij het verlaten van de auto. Alleen leren zijn. De overstap van een roedel naar helemaal alleen thuis is een grote stap voor de pup. Het is een periode waarin de pup veel stress heeft. Op het moment dat je besluit de pup alleen te laten is het belangrijk dat de pup zich eerst vertrouwd en veilig bij je voelt. Pas dan begin je met het rustig opbouwen van het alleen zijn. Voordat je de pup alleen gaat laten moet je hem eerst uitlaten, zorg dat de pup niet vol energie meer zit en zet de tv of radio aan. In het begin laat je hem maar vijf minuten alleen, meer niet. Je gaat dan gewoon in een slaapkamer zitten. Reageer niet op gepiep en kom daar absoluut niet voor terug, de pup gaat dan denken dat het helpt om je terug te krijgen als hij gaat piepen. Je wacht tot het stil is en dan ga je terug de woonkamer in. De pup zal je aanvliegen van blijdschap en dolblij zijn en nu komt het belangrijkste, Reageer hier niet op en negeer de pup volledig de eerste vijf minuten. Reageer niet met je stem, je lichaam of je ogen. Pas na een tijdje geef je de pup pas weer aandacht. Zo leer je de pup aan dat het geen wereldschokkend gebeuren is als de baas even weg is. Breidt dit steeds meer uit en oefen nu iedere dag hiermee en leer de hond dat hij onafhankelijk kan zijn en dat hij niet bang hoeft te zijn om alleen thuis te zijn. 21

22 Aanmelden voor een puppytraining. Zoals we hier al eerder in het boek aangaven is het voor een Jack Russell zeker aan te raden om een puppytraining te gaan volgen. Raadzaam is om informatie te verzamelen over een plaatselijke club in de buurt. Met zijn pittige karakter is de Jack Russell voor mensen zonder ervaring een pittige opgave, zeker als het om de juiste manier van opvoeden gaat. Op een puppytraining komen gehoorzaamheid en handelbaarheid ter sprake en leert de pup alle grondbeginselen. Hij maakt kennis met andere honden en de trainingen worden voor hond en baas altijd als bijzonder prettig ervaren. Er wordt je geleerd hoe je de pup netjes kunt leren zitten en hoe hij netjes aan de riem blijft lopen. Vaak kunnen de pups daarna nog wat met elkaar spelen en leren zodoende om te gaan met nog meer verschillende honden. Dus ook voor het socialiseren van de Jack Russell is dit zeker aan te raden. HOOFDSTUK 6 BASISTRAINING VOOR DE JACK RUSSELLPUP. Laat de Jack Russell jou volgen. Laat de pup eerst wennen aan zijn bandje voordat je er een lijntje aan vast maakt. Zorg dat het bandje niet te los zit. De meeste puppy's proberen zich los te rukken als ze erachter komen dat ze beperkt worden in hun bewegingsvrijheid. In het begin zal het niet al te gemakkelijk gaan met de pup maar naar verloop van tijd moet je de pup leren om links van je te laten lopen. Het kan ook rechts maar mocht je later een cursus met de hond gaan doen wordt er van je verwacht dat je de hond links laat lopen. De Jack Russell is zeer snel afgeleid en is ook moeilijk te trainen in het netjes naast de baas lopen. Je kunt hem in dat opzicht niet vergelijken met een herder of een labrador. 22

23 Om toch een goed resultaat te boeken moet je wat lekkers in je linkerhand houden. Je roept zijn naam om zijn aandacht te krijgen en laat het lekkers zien. Je loopt ongeveer 8 meter en beloont de pup daarna voor het meelopen. Verhoog daarna het aantal meters maar kijk uit, wacht niet te lang met belonen. Oefen in het commando, kom hier! Probeer dit eerst aangelijnd, ga op je hurken zitten en roep de hond met het commando hier bij je. De beloning is dan wat lekkers. Op zich is dit wel een redelijk eenvoudige oefening. Een ander verhaal wordt het als de pup zonder riem loopt en de afstand groter is. Oefen in het begin op plaatsen waar je pup niet weg kan lopen. De Jack Russell pup is erg eigenwijs en wil eenmaal los lopend vaak zijn eigen weg gaan toch is het van groot belang dat hij het spelletje wat hij wilt spelen niet van je wint. Loop niet achter hem aan, beter is gewoon van hem weg te lopen want dan is de kans vele malen groter dat de pup opeens wel komt. Kom hier is een belangrijk commando voor de Jack Russell zeker op latere leeftijd is er niets zo frustrerend als een Jack Russell die je steeds moet gaan halen. Dus het advies is eindeloos oefenen op dit commando, heb geduld en wacht tot de pup naar je toe is gekomen. Maak niet de fout om de pup te straffen als hij niet direct bij je is gekomen. Dit snapt de pup niet want die denkt dat hij gestraft wordt omdat hij naar je toe is gekomen. Commando zit! Dit commando is redelijk makkelijk te doen als je een een beloning in de hand houdt en het commando zit zegt. Je drukt dan op zijn achterste zodat hij in de zithouding raakt. Als de pup zit is het een kwestie van op het juiste moment belonen. Herhaal deze oefening dagelijks en de pup zal begrijpen wat uiteindelijk de bedoeling is.op zich is het commando zit belangrijk om de Jack Russell bijvoorbeeld rustig te krijgen wanneer hij aan de riem uitvalt naar andere honden. 23

24 Maar een makkelijk commando is het niet voor de Jack Russell. Je pup heeft echt de tijd nodig om het te leren dus het zal zeker niet van de ene op de andere dag gaan. Commando naar je mand! Zeg het commando naar je mand als je eerst de pup bij zijn naam hebt genoemd, daarna pak je hem op en zet hem in zijn bench of mand. Daarna beloon je hem uitvoerig herhaal dit een paar keer en de pup zal door gaan krijgen wat het commando betekent. Commando lig! Dit commando is hetzelfde aan te leren als zit maar is voor de Jack Russell een vreselijk moeilijke opdracht. Het zit niet in de aard om is even rustig te blijven liggen. Oefen dit commando ook niet teveel, het levert jou en de pup een hoop irritaties op. Je kunt hem in dit geval niet vergelijken met bijvoorbeeld een Labrador. Commando blijf! Als de pup het commando zit kan opvolgt kun je het verder uitbreiden met blijf. Ook dit is toch ook weer best een moeilijk onderdeel voor de Jack Russell. Des te groter de uitdaging zullen we maar zeggen. Je laat de pup eerst zitten en leer hem op dezelfde plaats te blijven tot je hem roept. Begin met drie seconden en bouw dit later uit naar een langere periode. Zeer moeilijk voor de Jack Russell pup maar vergeet niet dat de Jack Russell snel afgeleid is, een eigen wil heeft, intelligent is en veel doet voor een kleine beloning. Hoofdstuk 7 DE GOUDEN REGELS VAN DE ROEDEL. Relaties tussen baas en Jack Russell. Veel gedragproblemen bij Jack Russels ontstaan omdat de verhouding tussen baas en hond scheef zit. De relatie is in de meeste gevallen scheef komen te staan door onschuldige gewoontes. 24

25 Onschuldige gewoontes die uiteindelijk zeer bepalend zijn voor het gedrag van de Jack Russel en de relatie tussen jack Russell en baas. Ik zal eens wat enkele voorbeelden opnoemen: In bed slapen. Op schoot zitten. Spelen als de JR er om vraagt. Eerst de hond eten krijgen en daarna zelf gaan eten. Eerst de hond begroeten. De Jack Russell voorop laten lopen. Om het gedrag van de Jack Russell te begrijpen moet je vanuit een Jack Russell leren denken binnen een hondenroedel heerst nu eenmaal een rangorde. De hond die de meeste privileges heeft in de roedel is de leider. De bovengenoemde voorbeelden zijn allemaal privileges. Jack Russels die ondergeschikt zijn zullen altijd proberen om extra privileges te krijgen, en uiteindelijk proberen de leiding over te nemen. In een hondenroedel zal de leider ten alle tijden zijn privileges beschermen om de leider te kunnen blijven. Dus Laat jij je Jack Russell In bed slapen? Krijgt jouw Jack Russell ALTIJD TOESTEMMING om bij jouw op schoot te zitten? Ga jij altijd spelen als jouw JR er blaffend om vraagt? Geef jij altijd eerst jouw Jack Russell eten voordat je zelf gaat eten? Begroet je eerst de hond en daarna de rest van het gezin? Laat je jouw Jack Russell altijd eerst voorop lopen of als eerste de deur door gaan? Als bij 1 of meerdere vragen het antwoord ja is, besef dan dat je op dat moment toegeeft aan je Jack Russell wat de hond zal opvatten als onderdanigheid. Hoe vaker de Jack Russell merkt dat je onderdanig bent des te meer krijgt hij het idee dat ie de leider van de roedel is. Hoe meer de Jack Russell zich leider voelt des te meer deze zich er ook naar zal gaan gedragen. 25

26 Enkele voorbeelden van leidersgedrag: Vechten met andere honden. Mensen aanvallen die voorbij lopen. Brommers en fietsen opjagen. Trekken aan de riem. Beschermend gedrag. Vaak zal de Jack Russell voor dit gedrag gestraft worden wat eigenlijk ten onrechte is omdat deze juist bezig is om zijn verantwoordelijkheden te dragen. De verantwoordelijkheden die de Jack Russell op zich heeft genomen omdat dit nu eenmaal bij zijn verworven het leiderschap hoort.in een roedel is er altijd sprake van rangen en standen. Bij wolven zijn er twee leiders, de alpha reu en de alpha teef. Alle honden in deze roedel hebben allemaal hun eigen rang waarvan er niet 1 rang hetzelfde is, geen twee honden hebben dezelfde rang. Er is geen sprake van gelijkheid en ook niet van gelijke behandeling. Een ware leider ontpopt zich door respect te hebben en vriendschap te tonen. Het gaat er in de roedel dus niet zo aan toe dat de leider continu aan het bewijzen is dat hij de leider is. Jack Russels zijn absoluut niet in staat om als leider te functioneren en willen dit ook absoluut niet. Een Jack Russel zal er van nature ook nooit op uit zijn om de leiding op zich te nemen. Een Jack Russell heeft juist behoefte aan een geschikte leider. Alleen wanneer de leider niet goed functioneert gaat de Jack Russell de leiding over nemen. Dit doet de Jack Russell dus instinctmatig om de roedel te beschermen. Zonder leider kan een roedel in de ogen van een Jack Russell nooit functioneren. En één van de belangrijkste dingen in het bestaan als hond is duidelijkheid. Dus geeft de Jack Russell duidelijkheid. 26

27 Slapen De alfa hond (de baas dus in dit geval) bepaalt waar hij slaapt en niemand mag dan in de buurt komen. Om te zorgen dat je als de alfa hond gezien wordt doe je er verstandig aan de Jack Russell nooit en te nimmer in jouw bed te laten slapen. Omdat je hoger in de rangorde bent is het ook geen slecht idee om de slaapkamer als verboden gebied te verklaren. De rustplek van een ranghogere wordt altijd gerespecteerd door een ranglagere. De ranglagere mag van de ranghogere ook niet overal komen. Is het bij jou nu het geval dat je hond gaat grommen als je hem van zijn plaats haalt dan ziet de hond zich hoger in de rangorde dan dat hij jou ziet. Sta dus nooit toe dat jouw hond op je plek gaat zitten of liggen als jij opstaat. Zorg er dan te allen tijde voor dat je weer gewoon op die plek gaat zitten al is het maar voor 5 seconden. Blijf wel af van de hond zijn eigen plek. Deze plek moet voor hem veiligheid bieden en dat moet een plek zijn waar de hond zich veilig voelt. Vergelijk het met jezelf als je na een dag hard werken eindelijk in bed ligt. Dan vindt je het ook niet prettig als jouw baas je slaapkamer in komt lopen om je nog een standje te geven omdat jouw werk niet in orde was. 27

28 Hoger gaan liggen of zitten. De alfa bevind zich op een hoger niveau dan de andere en zit of ligt dus ook vaak hoger dan de rest. Om in het wild een goed overzicht te krijgen over de hele roedel is het handig om een hogere plek te bemachtigen om alles wat beter te bekijken. Honden die lager in rang zijn zullen zoiets nooit doen. Vaak zie je honden op de leuning van een bank gaan liggen en zie je de wat kleinere honden bij hun baas op schoot kruipen en zie je ze triomfantelijk de woonkamer inkijken. Om de hond zijn lagere rang duidelijk te maken is het dus verstandig om in de gaten te houden dat de hond geen letterlijk hogere positie inneemt dan jezelf of andere leden van het gezin. Waak er ook voor dat je Jack Russell zonder toestemming bij je op schoot kruipt. Spelen. De rangorde wordt dikwijls bepaalt tijdens het spelen. Honden in het wild kunnen het zich niet veroorloven om steeds te gaan vechten om de rangorde. Er zouden gewonden vallen en dat zou tijdens het jagen betekenen dat de roedel zwakker zou zijn en dat ze als groep minder succesvol zouden zijn of in het slechtste geval misschien wel gevaar zouden lopen. Waarom vechten honden dan weleens, vraag je je nu natuurlijk terecht af. Nou dat komt omdat dat honden zijn die niet bij elkaar in een roedel zitten. Ze passeren elkaar in hun territorium en dat verdedigen ze soms wel een met hand en tand. Maar echt vechtende honden zul je zelden aantreffen. 28

29 De rangorde wordt dus bepaalt met het spelen. Als je met je hond speelt bepaal dan ook zelf wanneer het spel begint en wanneer het spel ook eindigt. Hoe er gespeeld wordt en waar er gespeeld wordt. Wees er van bewust dat je hond het spel ziet om een hogere rang te bemachtigen. Opzij gaan. Alle honden maken plaats voor de alfa hond. Honden met een hoge rang gaan voor niets of niemand opzij. Zij gaan recht op hun doel af en alle honden met een lagere rang gaan voor hun opzij. Nu hebben honden nog al vaak de neiging om midden in een pad te gaan liggen, mensen hebben daarentegen weer sterk de neiging om rond de hond heen te lopen of er overeen te stappen. Volgens de regels van de roedel is dit dus een aardige denkfout. Ga dus nooit voor de hond opzij en als hij in de weg ligt zorg dan dat hij voor je opzij gaat. Hiermee bevestig je je hogere positie in de roedel. Respect tonen. Iedere hond bewijst iedere dag zijn eer aan de alfa hond. De alfa hond wordt als eerste begroet, krijgt als eerste te eten, gaat als eerste door de deuropening en krijgt het meeste respect van iedereen. Zorg voor duidelijkheid, het werkt verwarrend als je steeds de hond als eerste begroet en wel via andere regels duidelijk maakt dat bijvoorbeeld je partner de alfa in huis is. De hond is de allerlaagste in rang en krijgt dus als laatste te eten, gaat als laatste door de deuropening, wordt bij binnenkomst als laatste begroet en geniet minder respect dan de rest van het gezin. 29

30 Eten. De alfa hond eet als eerste daarna de rest van de roedel, tenzij de alfa het overige eten wilt bewaren. In het wild gaat het verdelen van het voedsel er op een iets andere manier aan toe dan wij gewend zijn. De alfa hond eet met zijn roedelteef als eerste van de prooi terwijl de rest van de roedel toekijkt. De rest van de roedel ligt te wachten op de restjes. Soms krijgen ze zelfs de restjes niet eens maar besluit de alfa de restjes te bewaren. Als een hond uit de roedel er dan op af komt wordt deze gewoon keihard gecorrigeerd door een beet in zijn nek. Als je nu aan tafel zit te eten en jij of andere mensen aan tafel stoppen je hond iets toe dan verbreek je in wezen ook weer een belangrijke roedelregel. Door de hond te voeren aan tafel geef je de hond dezelfde status als de mensen aan tafel. De hond moet wachten tot de alfa klaar is en pas dan krijgt de hond zijn eten. Het beste is om zijn eten na een kwartier weer weg te halen. Zo bepaal je dat de hond gaat eten wanneer jij dat wilt. Laat je het staan dan kan de hond ervoor kiezen om alles na een uur of twee pas op te gaan eten en heeft hij dan dus ook zelf bepaalt wanneer het tijdstip van eten was. Spel winnen. De alfa hond wint altijd alle spelletjes. De alfa wint altijd met spelen, ze bepalen wanneer het spel is afgelopen en zorgen altijd dat ze het spel met de rest van de roedel winnend afsluiten om hun hoger rang te bevestigen. Voor ons houdt dat in dat we moeten zorgen dat als we met de hond spelen we ons goed bewust moeten zijn van de positie van de hond. Is de hond dominant, laat hem dan geen enkel spelletje winnen. 30

31 Is de hond onderdanig dan kan het geen kwaad om deze hond een trekspelletje te laten winnen. Maar zelfs bij deze honden moet je ervoor zorgen dat je tijdens dit soort spelletjes de meeste winnend afsluit. Bepaal zelf wanneer het spel is afgelopen en zorg ervoor dat je het laatste spel in ieder geval altijd winnend afsluit. Negeren. Negeren van anderen doet alleen de alfa. Een hond die lager in rang is haalt het nooit in zijn kop om een ranghogere te negeren. In het wild zit de roedel zo in elkaar dat de rest van de roedel de alfa in de gaten moet houden omdat het andersom niet te doen zou zijn. Als de hond jou thuis compleet negeert, zorg er dan voor dat je de aandacht krijgt en laat het gewoon niet gebeuren. Geef zelf niet steeds altijd alle aandacht aan je hond door hem plat te knuffelen in het voorbij gaan of hem steeds overdreven te begroeten bij binnenkomst. Beter is het om af en toe de hond geheel te negeren om je hogere rang duidelijk te maken. Privileges geven. Een hooggeplaatste mag privileges uitdelen. oals mensen in bedrijven weleens bepaalde privileges krijgen zo gebeurt het ook in onze hondenwereld. Zelf kun je aan je hond het privilege geven dat hij bij je op schoot mag komen zitten of naast je op de bank. Eens gegeven blijft gegeven is niet van toepassing als de hond niet naar je luistert. Dan kan je het privilege weer intrekken. Kijk ook naar de status van de hond. Is hij te dominant en gedraagt hij zich als een ranghogere dan is het niet verstandig om privileges aan de hond te geven voordat hij zich gedraagt als allerlaagste in rang. 31

32 Beslissingen nemen. Alle beslissingen in de roedel worden genomen door de alfa hond. In de praktijk komt het er dus op neer dat iedere wens van de hond genegeerd moet worden. Wil de hond naar buiten, ga dan pas als het jou uitkomt. Wil de hond spelen, stuur hem naar zijn eigen plek en roep hem na een kwartier als het jou uitkomt om te gaan spelen. Geef de hond op verschillende tijdstippen zijn eten zodat hij niet om bijvoorbeeld iedere avond om 7 uur in de keuken gaat staan om zijn eten op te eissen. Jij bepaalt wanneer je hond eet en niet de hond zelf. De laagste in rang bepaalt niets de hoogste in rang neemt alle beslissingen. Voorop lopen. Een ranglaagste zal nooit ergens als eerste doorheen of naar binnen gaan. In het wild loopt de ranghoogste altijd voorop en gaat als eerste door een opening heen daarna volgt de rest van de roedel. Laat daarom je hond niet aan de riem trekken en zorg ervoor dat je als eerste door de deur naar binnen gaat en ook als eerste door de deur weer naar buiten gaat. Naar elkaar toe gaan. Een hogere in rang gaat nooit naar een lagere in rang behalve als hij de lagere wilt bestraffen. Als een lagere in rang naar een hond toegaat dan zullen ze lagere houding aannemen en staan de oren naar achter. Vaak likt hij dan de mondhoeken van de hogere om zich te onderwerpen. 32

33 Een hogere in rang zal nooit op een lagere in rang afstappen tenzij hij de hond wilt bestraffen. Thuis komt het er op neer dat de hond naar jou toe moet komen en dat het niet echt de bedoeling is dat jij naar de hond toe stapt om de hond een knuffel te geven. In dit geval is het beter de hond bij jete roepen, de hond op commando te laten zitten of liggen en de hond dan bijvoorbeeld een knuffel te geven. 33

34 HOOFDSTUK 8 JIJ BENT DE ROEDELLEIDER. De regels in de roedel worden zeer consequent toegepast. Als je kijkt naar hoe er onderling wordt omgegaan in een roedel dan zie je dat er duidelijke afspraken liggen voor iedereen. Er is een duidelijke hiërarchie en er wordt door de leiders van de roedel duidelijk en consequent opgetreden. Het consequent zijn is erg belangrijk in de opvoeding van de Jack Russell en het gezin hoort daarin ook echt op dezelfde lijn te zitten. Op die manier vorm je als gezin zijnde een roedel met duidelijke afspraken. Leer de Jack Russell te begrijpen. Belangrijk bij het opvoeden van een Jack Russell is het weten wat zijn behoeften en drijfveren zijn. Als je gaat opvoeden moet je wel de basis weten van wat er in zijn koppie omgaat en hoe de wereld ziet. Jack Russells leven van oorsprong niet alleen, maar net als wolven groeien ze op in een roedel. Op het moment dat je een pup mee naar huis neemt haal je de pup dus uit zijn vertrouwde roedel en komt hij bij jou thuis in een nieuwe roedel. Wolven hebben enorm veel gelijkenissen met honden en worden daarom vaak met elkaar vergeleken. Door studies te doen naar wolven, wordt ook steeds duidelijker wat de beste manieren zijn voor het opvoeden van honden. De Jack Russell is een roedeldier. Een roedel wolven wordt gebruikt om gevaren van buitenaf te weren door met zijn allen een collectief te vormen. Op jacht te gaan en grote prooien binnenhalen door als team samen te werken. Het leven in een roedel is duidelijk. Iedereen heeft een positie en er wordt consequent opgetreden want er zijn duidelijke regels. De groep heeft een leider en dat is de alfa wolf, hij is de intelligentste en de dominantste. 34

35 Hij loopt waar hij wil, gaat als eerste eten en corrigeert de rest van de groep waar dat nodig is. Hij geniet een groot respect, anderen gaan voor hem opzij. De alfa moet wel voor het eten zorgen en bepalen op welk tijdstip de jacht gaat beginnen. De tweede is de beta wolf, die hoeft alleen maar rekening te houden met de alfa. De laatste is de omega deze eet als laatste en gaat niet mee op jacht maar moet achter blijven in het kamp van de roedel. Als ranglaagste heb je wel het voordeel dat je gewoon van de groep je eten krijgt en dat er voor je gezorgd wordt. 35

36 Maak meteen duidelijk dat hij de laagste in rang is. Op het moment dat de pup bij je in huis komt weet hij van nature niet beter dan dat hij de laagste in rang is. Als een Jack Russel de laagste in rang is blijft het een geweldige hond. Wordt hij verkeerd opgevoed dan is de kans groot dat je te maken krijgt met overal in huis achterna lopen, niet alleen thuis kunnen zijn, bedelen, stress, de baas bijten, agressie naar kinderen enzovoorts. Als de regels niet duidelijk zijn gaat de Jack Russell, hoe klein hij ook is, je gezag op allerlei gebieden ondermijnen. Dit betekent niet dat je de hele dag streng moet zijn, integendeel, geef liefde en bouw wat tips in die ik hieronder prijs geef. Zodat je hem, zonder boos te worden, laat blijken dat hij de laatste in rang is. Technieken die je vanaf nu meteen moet toe passen! SPELEN. Spelen met de pup is erg belangrijk, het versterkt de band met de pup en het geeft de pup zelfvertrouwen maar hou het volgende in de gaten: Zorg dat de pup rustig met je omgaat, laat hem niet te hard bijten tijdens spelletjes, doet hij dat wel laat dan door het verheffen van je stem weten dat het niet geaccepteerd wordt. De pup moet weten dat hij gewoon niet hard mag bijten ook al gaat het om een spelletje. In een roedel zal de laagste in rang nooit maar dan ook nooit te ruw omgaan met zijn ranghogere. IN DE WEG LIGGEN. Dominant gedrag kan een Jack Russell ook vertonen door in de weg te gaan liggen of staan. Staat of loopt de pup in de weg loop er dan niet om heen maar duw hem opzij, iemand die lager in rang is zou om de hond heen lopen. 36

37 GEAAID WORDEN. Veel Jack Russells geven hun baas de opdracht dat ze geaaid moeten worden. Als de hond je vraagt om geaaid te worden negeer dat dan. Je hebt ook honden die gaan met hun koppie tegen hun baasje aan staan van, zo nu moet je me aaien. Ze geven dus het bevel van aai mij. Negeer dit, kies ervoor de pup te aaien wanneer jij dat zelf wilt. ETEN Ook met betrekking tot het eten kun je laten merken dat jouw pup de ranglaagste is: Geef de pup pas te eten als iedereen uitgegeten is. In een roedel is het ook de gewoonte dat een ranghogere eerst eet. Geef op verschillende tijden zijn eten. Puppy's hebben zo door op wat voor tijdstip zij eten krijgen. Ze kunnen rond dat tijdstip erom gaan vragen. Maar ook hier weer, jij bent de leider en jij bepaalt het tijdstip van eten. Als de hond weg loopt van zijn eten, haal dan het voer weg en zet het niet meer terug. Vreselijk zul je zeggen, ja misschien, maar alleen jij bepaalt wanneer het etenstijd is en als je het twee keer doet zal hij het nooit meer vergeten en zal hij voortaan alles in een keer opeten. EIGEN PLEK. Laat de pup nooit op je plek op de bank liggen. Een hoop honden hebben de neiging dat wanneer iemand opstaat uit zijn stoel of bank de plek over ten nemen van diegene. Dit is ook een teken van dominantie. Los het op door de pup naar zijn eigen plek te sturen. Nooit maar dan ook nooit ergens anders gaan zitten natuurlijk. BUITEN MET DE JACK RUSSELL Buiten gaat het spel om het leiderschap gewoon weer verder, de pup zal altijd zijn grenzen blijven verkennen om te kijken wat wel en wat niet kan. Hier geldt ook weer wat de ene keer niet mag mag natuurlijk de volgende keer ook niet. Laat hem buiten lekker snuffelen en overal aan ruiken. Door zijn zintuigen te gebruiken verkent hij de omgeving en ruikt hij welke honden er in de buurt zijn. Je kunt het het beste vergelijken met dat mensen het journaal op tv volgen, of dat wij iedere dag de krant lezen. 37

38 TIJDSTIP VAN NAAR BUITEN GAAN. Zorg dat je zelf degene bent die bepaalt op welk tijdstip de pup naar buiten gaat. Ligt de pup al voor de deur te wachten, stel de wandeling dan maar even uit. De pup mag niet zelf bepalen wanneer het tijd is om naar buiten te gaan. Bepaal zelf hoe lang je naar buiten gaat met de pup, trekt de pup je nog een zijstraat in ga hier dan niet op in. Jij bepaalt de koers en niemand anders. TREKKEN AAN DE RIEM. Met een Jack Russell valt het echt niet mee, maar het trekken aan de riem mag niet getolereerd worden. Probeer de aandacht vast te houden met een traktatie gevolgd door het woordje VOLG. JUISTE RICHTING. Bepaal buiten zelf de richting waar je naar toe loopt. Gaat de pup rechts af ga dan zelf links af. Zit de pup om een lantaarnpaal gedraaid met zijn riem, moet hij zelf een rondje lopen om eruit te komen en niet jij. De pup moet te allen tijde volgen. BEGROETEN. Bij thuiskomst begroet eerst alle anderen leden van het gezin en als laatste de pup. Komt de pup niet naar jou toe ga dan ook niet naar de pup toe. Dat doet een ranghogere niet. 38

39 OMGAAN MET DE EIGENSCHAPPEN VAN DE JACK RUSSELL. Intelligent, een enorme eigen wil, onverschrokken, een zeer hoge pijngrens, een op en top jager, houden van een potje vechten en ze zijn ook nog eens super enthousiast. Het is een groot genot om een Jack Russell te trainen en een enorme uitdaging om op te voeden. Veel sterke eigenschappen voor zo'n klein hondje. Er wordt natuurlijk niet voor niets gezegd dat het een grote hond in een klein jasje is. Vaak is de Jack Russell na een maand of twee drie een stuk pittiger dan de mensen vooraf hadden kunnen bedenken. Het verstandigste is dan ook voor iedereen met een Jack Russell om een puppy cursus te gaan volgen. De cursus op zich moet je zien als een goed verlengstuk van de opvoeding. Direct bij thuiskomst met de pup begint de juiste opvoeding, het is eigenlijk een continu proces waaraan je moet werken. Hieronder staan wat praktische tips waarmee je direct aan de slag kunt gaan: Powertips. Besef dat de Jack Russell een leider nodig heeft. Jij bent de leider van de roedel. De Jack Russell moet te allen tijde de ranglaagste zijn. Zorg voor duidelijke regels. Loop niet om de pup heen als hij in de weg loopt, staat of zit, maar zet hem gewoon aan de kant. Aai de pup niet als hij daar zelf om vraagt. Geef de pup als laatste van iedereen te eten. Geef de pup op verschillende tijden te eten. Gaat de pup op jouw plek liggen, stuur hem dan meteen weg. Laat niet de pup bepalen wanneer het tijd is om naar buiten te gaan. Begroet bij binnenkomst als laatste de Jack Russell 39

40 HOOFDSTUK9 TRAINEN MET DE JACK RUSSELL. 9 tips om meer uit je training te halen. Om je Jack Russel gezond, gelukkig en goed luisterend te maken is het belangrijk om minimaal 3 keer per week een kwartier tot 20 minuten met je Jack Russell te trainen. Om het maximale uit je training te halen heb ik hieronder 9 waardevolle tips opgeschreven die je direct kunt gaan toepassen. Tip 1. Train je hond voor je hem te eten geeft. Een hongerige hond is veel gewilliger om te reageren op beloningen met voedsel dan een hond met een volle maag. Benut het feit dat de meerderheid van de acties van een hond gemotiveerd worden door voedsel. Begin met je training minstens twee uur nadat je je hond voor het laatst hebt gevoerd. Probeer om je hond in de ochtend te trainen voor het ontbijt. Tip 2. Beloon op het juiste moment. Beloningen moeten worden gegeven direct nadat de hond het gewenste gedrag heeft laten zien. Doe het te vroeg of te laat en de hond zal niet zeker weten waarvoor hij beloond wordt. Je moet de actie heel duidelijk laten associëren met de beloning. Tip 3. Laat de hond eerst aan een actie wennen en introduceer dan pas de woorden. Moedig je hond fysiek aan te doen wat je wil, voordat je een mondeling commando probeert te gebruiken. Om bijvoorbeeld een hond te leren Zitten kan je zachtjes het achterdeel naar beneden duwen. Veel Jack Russells zullen van nature gaan zitten om omhoog naar jou te kijken. Pas wanneer de hond zich prettig voelt bij een actie, ga je het mondelinge commando gebruiken. Tip 4. Train niet te vaak. Te veel trainingssessies kunnen leiden tot een teveel aan informatie voor je Jack Russell waardoor hij zich overweldigd voelt en een negatieve associatie met trainen kan ontwikkelen. Train om dit te vermijden de hond niet meer dan vijf keer per dag. 40

41 Tip 5. Train niet te lang. Net als vermijden dat je te vaak traint, moet je er ook voor zorgen dat je de hond niet te lang per keer traint. Een trainingsessie moet niet langer dan ongeveer 15 minuten duren. Dat is het wel wat de gemiddelde Jack Russell kan verdragen zonder verveeld of afgeleid te raken. Te langdurig trainen kan zelfs contraproductief zijn. Hoe korter de trainingssessie, des te waarschijnlijker dat de hond geconcentreerd blijft op commando s en reageert op de juiste manier en des te meer kansen krijg je om het gedrag van de hond positief te versterken en te belonen als hij het goed doet. Tip 6. Maak de trainingen leuk. Trainingsessies voor de Jack Russell hoeven niet al te formeel te zijn. Maak de training onderdeel van een spel het favoriete speeltje van je hond is net zo'n effectieve beloning als iets lekkerstijdens een spelletje apporteren bijvoorbeeld, heb je de gelegenheid om je hond te leren Apporteren, terug te laten Komen, voor je te laten Zitten en het speeltje of bal te laten Geven. Experimenteer met het gebruik van spelletjes als beloning naast iets lekkers of helemaal in plaats van voedsel. Tip 7. Neem de training op in dagelijkse activiteiten. Er zijn heel wat momenten in de loop van een dag waarop je hond uit zichzelf iets doet dat je hem wil laten associëren met een mondeling commando. Zorg voor wat lekkers in je zakken en doe je voordeel met deze natuurlijke trainingsgelegenheden. Tip 8. Rond af met een positief slot. Probeer altijd een trainingssessie van een Jack Russell af te ronden met een succes en een flinke beloning voor je hond. Dit is deels de reden waarom het zo belangrijk is je trainingssessie kort te houden zodat de hond geconcentreerd blijft. Mensen leren van het maken van fouten honden niet. Ze leren door de dingen goed te doen, dus zorg ervoor dat het laatste wat je in iedere trainingssessie doet, voor je hond gemakkelijk te doen valt en flink beloond wordt. 41

42 Tip 9. Wees geduldig. Verwacht van je hond niet dat hij binnen een week achterwaartse salto's maakt. De training van een Jack Russell vraagt tijd. Volg deze tips op, blijf er aan werken en je zult uiteindelijk een zeer welopgevoede hond hebben. Reageer direct op gebeurtenissen. Aanmoedigen en corrigeren moeten direct plaats vinden na een gebeurtenis. Ben je vijf seconden te laat dan begrijpt jouw Jack Russell er al weer niks meer van. We nemen het volgende voorbeeld: Uw Jack Russell valt uit naar een hond op 10 meter afstand, je loopt er naar toe en bestraft de hond niet echt direct, maar pas na 20 seconden. De hond zal dit absoluut niet begrijpen en zich afvragen wat hij nu weer verkeerd heeft gedaan. In dit geval had het beter geweest om niet te reageren. Voorkomen is altijd beter. Klinkt simpel en kan het ook zijn als de Jack Russell aan de riem zit. Hou dan goed de omgeving in de gaten. Ziet u een hond aankomen tegen wie hij zou kunnen gaan uitvallen waarschuw dan alvast in de vorm van Jack, rustig of Jack, denk er om hè!. Op dit soort waarschuwingen vooraf reageert een Jack Russell altijd verbazingwekkend goed als ze aan de riem zitten. Lopen ze los in een grasveld dan is het echter veel moeilijker en kunnen ze opeens wel eens Oost- Indisch doof zijn. Tolereer agressief gedrag nooit. Uitvallen naar anderen honden en agressief gedrag vertonen Jack Russells die tijdens hun socialisatie niet goed gecorrigeerd zijn. Ze vallen honden aan die vaak stukken groter zijn en stellen zich super dominant op. 42

43 Soms loopt het wel eens verkeerd af en loopt de Jack Russell de verkeerde hond tegen het lijf. Het gebeurt dan wel eens dat een Jack Russell hierdoor dodelijk verwond wordt. Corrigeer daarom agressief gedrag onmiddellijk. Train niet op vaste tijdstippen. Je kan wel op vaste tijdstippen trainen, maar bouw ook verschillende en onverwachte trainingsmomenten in. Hier voorkom je mee dat de pup denkt dat hij alleen maar op vaste tijdstippen hoeft te luisteren. Dus varieer zoveel mogelijk. Het zijn ook steeds maar korte trainingen van zo n vijf minuten. Beloon je hond duidelijk, maar rustig. Train op basis van belonen en niet op basis van straffen. Geef leuke trainingen en beloon goed gedrag en vermijdt de oude technieken die op straffen gebaseerd zijn. Beloon je de hond, zorg er dan voor dat de hond weet dat hij beloond wordt. Zorg er ook voor dat hij weet waarom hij beloont wordt. Klinkt logisch maar het gaat o zo vaak mis. Beloon je Jack Russell het liefst rustig maar duidelijk zodat hij blij is met de beloning. Bij anderen hondenrassen geven ze nog vaak het advies om de hond overdreven te belonen. Doe dit niet bij een Jack Russell want een Jack Russell is zo snel enthousiast dat hij zich er alleen maar door gek laat maken en daardoor verslapt de concentratie. Belonen op een goede manier heeft veel te maken met een duidelijke en goede timing. Hecht nog niet teveel waarde aan het resultaat. Train niet te lang, het concentratievermogen van een pup is rond de vijf minuten daarna haakt hij af.veel mensen raken na 10 minuten gefrustreerd omdat ze denken dat de pup niet gemotiveerd zou zijn. 43

44 Hecht in het begin van de opvoeding niet al te veel waarde aan of de pup al exact de commando's uitvoert een Jack Russellpup is namelijk supersnel afgeleid en kan het gewoon niet opbrengen om meer dan 10 seconden stil te blijven zitten. Train op een rustige plek waar de pup minder snel is afgeleid. Zorg dat je de volle aandacht hebt voor dat je een commando geeft. Anders komt het echt niet aan bij de Jack Russell. En voor je het weet ben je 10 keer hetzelfde commando achter elkaar aan het geven en verliest het commando zijn krachtde juiste momenten kiezen. Train op het juiste moment, en het juiste moment is als de pup goed wakker is en nog niet gegeten heeft. Als de Jack Russell net gegeten heeft kan hij zich minder concentreren en zal hij minder belangstelling hebben voor de beloningen. Zeg als eerste steeds zijn naam en als tweede het commando. De pup moet zijn eigen naam gaan leren kennen. Het is dus Jack zit, of Jack blijf, spreek duidelijk en zorg voor aandacht zodat je maar een keer het commando hoeft te geven Voor straffen geldt dat je dat ook duidelijk en op het goede moment moet doen zodat de pup begrijpt wat hij fout heeft gedaan. Stel, je pup heeft een kussen wat op de bank lag kapot gemaakt en de stukken kussenvulling liggen door de kamer. Je komt de kamer binnen en de pup stapt vrolijk op je af. Je bent dan echt te laat om hem te bestraffen en het zou echt fout zijn om dat toch te doen. Hij zal het niet begrijpen en associeerd de straf niet met het kapot maken van het kussentje.hij weet niet wat hij fout heeft gedaan en het zal hem alleen maar nerveus maken. Straf dus op heterdaad, echt alleen als je er met je neus bovenop staat. Is hij daarna weer braaf blijf dan ook niet boos, zoiets begrijpt hij niet. Dus is hij daarna weer braaf is behandel hem dan ook weer als de liefste Jack Russell van de hele wereld. 44

45 Bestraffen op de juiste manier. De beste manieren om te straffen zijn je stem verheffen, weglopen, stoppen met het spelen of de hond negeren. Het meest effectief is om je hond vanaf het begin af aan al aan te sturen door je stem te verheffen. Ook met je eigen gedrag ben je in staat om je hond te bestraffen, voordat je de hond op deze wijze bestraft. Zeg dan ook foei, nee of stout, zodat de hond dat woord associeert met iets wat niet mag. Juiste timing is hier van belang; te laat straffen en de hond begrijpt er helemaal niets van. Als je de hond negeert doe dat dan ongeveer 10 minuten. Maak van het opvoeden een feest. Speel enthousiast met de pup, zorg dat hij het leuk vindt om met je te spelen. Zo bereik je het meeste met de Jack Russell. Het enthousiast krijgen is bij de Jack Russell niet moeilijk maar probeer zijn intelligentie goed te gebruiken. Kijk waar je hem mee kan motiveren en gebruik dat om de pup verder op te voeden.een Jack Russell is de leukste hond die je maar kunt hebben. Ze zijn dapper, eigenwijs, intelligent, lief voor kinderen en wat je ook doet ze gaan overal in mee. Ze zijn zo enorm enthousiast dat je er zelf extra energie van krijgt. Door hun tomeloze energie ben je als baas gewoon verplicht om van hun opvoeding een feest te maken. Geef je hond steeds kleine beloningen. Maak gebruik van piepkleine beloningen als de pup iets goed gedaan heeft. Zorg er alleen voor dat je geen grote beloningen geeft. Sommige mensen maken de fout om tijdens het uitlaten van de hond halve maaltijden weg te geven als beloning. Ongeveer de grote van een erwt mag de beloning zijn. De snelste manier waarop een pup wat leert is door het geven van beloningen. 45

46 De puppy zal snel door gaan krijgen dat een bepaalde actie garant staat voor een beloning. In het geval dat je pup niet warm loopt voor een lekkernij beloon hem dan met een speeltje waar je dan eventjes mee speelt. Speel en train direct na het wakker worden. De pup is dan fit en het beste in staat om naar je te luisteren. Oefen en speel iedere dag en sla geen dag over, herhaal iedere oefening een paar keer per dag maar ga niet te lang door. Het is al een keer gezegd, maar het is een veel gemaakte fout. Mensen gaan te lang door met trainen. Train een paar keer per dag een minuut of vijf met de Jack Russell.Zorg dat je zijn aandacht hebt want hij is o zo snel afgeleid. Dus niet langer dan vijf minuten want dat heeft echt geen zin. Geniet van de vooruitgang. Sta niet te lang stil bij de dingen die nog allemaal niet lukken. Kijk vooral naar de vorderingen die je hebt gemaakt. Wellicht heb je al een goede verstandhouding opgebouwd en zie je dat de hond bij jou een veilige en leuke omgeving heeft gekregen. Geniet van zijn opvoeding, maak er foto's van en hou er misschien een leuk dagboek over bij. De 5 belangrijkste tips om de Jack Russell op te voeden. Opvoed Tip 1. Houd de training positief. Je beste wapens als het gaat om het trainen van Jack Russells, zijn lekkere hapjes en spelletjes. Jack Russels reageren het best op de belofte van een beloning voor goed gedrag. Omgekeerd, het streng straffen van slecht gedrag kan het tegenovergestelde effect hebben van wat je wil het kan slecht gedrag zelfs verergeren. Dit komt omdat Jack Russells zo onafhankelijk en koppig zijn dat als je probeert hen te weerhouden van iets wat ze willen doen, dit hun verlangen om het te doen juist versterkt. Dus concentreer je erop van je hond gedaan te krijgen wat jij wil en beloon dat met sterk motiverend lekkers of spel. 46

47 Opvoed Tip 2. Ontwikkel routines. Dit is absoluut cruciaal. Alle dieren hebben een routine nodig. Het maakt hun leven comfortabel. In het wild betekent doorbreking van routine gevaar en wellicht de dood. Routines staan voor een veilig en stabiel leven. Jij moet controleren wanneer bepaalde dingen in het leven van je hond plaatsvinden. Jij bepaalt het moment van slapen, de etenstijden, de tijd om te spelen en de tijden om te trainen. Controle uitoefenen over wanneer je hond eet, slaapt en oefent, zal je helpen om de stemming en het energieniveau van je hond te controleren op de verschillende tijdstippen van de dag. Het zorgt ook voor een ander erg belangrijk ding: het helpt om beschouwd te worden als de leider van de roedel. Opvoed Tip 3. Wees de leider van de roedel. Als je wat trainingsadviezen gelezen hebt of gekeken hebt naar de Dog Whisperer, heb je dit zinnetje waarschijnlijk al eerder gehoord. Veel mensen laten de term vallen zonder werkelijk te begrijpen wat deze betekent of hoe deze van toepassing is op het trainen van een Jack Russell. De leider van de roedel zijn wil niet zeggen dat je je hond domineert of hem dwingt te doen wat je wil. Bij een Jack Russell zal dat alleen maar verzet oproepen. Het betekent eenvoudig dat je de leiding neemt. Het scheppen van routines is één manier om dat te doen. Alle beloningen met eten of speeltjes controleren is nog een manier. Maar je kan de leiding niet nemen door te domineren je moet het respect van de hond zien te winnen. Wat me op mijn volgende punt brengt: Opvoed Tip 4. Wees een teamspeler. Je doel is om aanvoerder van het team te zijn, geen slavendrijver. Lees die zin nog eens dit begrijpen is uiterst belangrijk voor het succes van je pogingen om je Jack Russell terriër te trainen. De training moet zowel voor jou als voor je hond leuk zijn. Wanneer een van jullie beiden gefrustreerd raakt, is het tijd om te ontspannen en de teugels te laten vieren met een spelletje. Gehoorzaamheidstraining is iets dat jij en je hond samen opbouwen. Het is een gezamenlijk project. Niet iets waardoor je ooit gefrustreerd of boos zou moeten worden. 47

48 Opvoed Tip 5. Houd de training leuk. Training dient regelmatig te worden onderbroken met spelletjes en gewoon spelen. Je kan spelletjes ook gebruiken als onderdeel van de training of als beloning. Als je Jack Russell verveeld raakt of overweldigd wordt door de trainingssessies, zal dat het moeilijker maken hem te trainen in de toekomst. De hond zal training als iets negatiefs gaan zien en zal training gaan mijden. Training dient precies zo ook leuk voor jou zelf te zijn. Vergeet niet je hond zal jouw voorbeeld volgen. Als jij plezier hebt in de training dan zal je hond dat ook hebben en als jullie alle twee plezier hebben, zullen jullie allebei sneller leren. 48

49 HOOFDSTUK 10 KINDEREN EN DE JACK RUSSELL. Jack Russell, de ideale kindervriend. Net als kinderen is een Jack Russell dol op wilde spelletjes en komt het goed van pas dat hij ook nog eens tegen een stootje kan. Nadeel van de Jack Russell is dat hij gemakkelijk opgepakt kan worden en dan als een soort speelgoed gebruikt wordt. De Jack Russell is een zeer verdraagzame hond die alles wil doen, rennen, balletjes terug brengen, graven etc. Hij is enorm energiek en altijd in voor spelletjes. Een Jack Russell die geplaagd en in het nauw gedreven wordt zal van zich afbijten en dan is de hond vaak de schuldige. In alle gevallen is hiervoor de volwassenen de verantwoordelijke. De Jack Russell terriër is de meest geschikte kindervriend van alle hondenrassen mits hij door zijn kleine uiterlijk maar niet gepest of in het nauw gedreven wordt. Laat jonge kinderen niet alleen achter met de hond. Zij beheersen niet het vermogen om te weten wat wel en niet kan bij een hond. Zij kunnen de hond pijn doen of onnodig achterna zitten en oppakken terwijl de hond misschien al voldoende signalen heeft gegeven dat hij het niet wilde. Met alle gevolgen van dien. Uiteindelijk is de hond de dupe, er wordt nu eenmaal meer getolereerd van de kinderen dan van de hond. Als de hond een keer van zich afbijt heb je de poppen aan het dansen. 49

50 Wat je de kinderen moet leren. Leer kinderen respect te hebben voor je hond. Als de hond slaapt laat hem slapen, laat ze de hond niet als speelgoed zien wat ze elk moment van de dag op kunnen pakken. Laat het eten met rust met de daarbij behorende kluiven. Als kinderen oud genoeg zijn om dit te begrijpen is het verstandig om ze dit te leren. 50

51 HOOFDSTUK 11 DE JACK RUSSELL ALS PUBER. Sterilisatie of castratie? Vanaf de leeftijd van een half jaar tot zo'n anderhalf jaar belandt je Jack Russell in de puberteit. De reu kan vanaf een half jaar sperma produceren en een teef wordt dan voor het eerst loops. Veel Jack Russell eigenaren kiezen voor sterilisatie van hun teef om (schijn)zwangerschap en loopsheid te voorkomen. Een reu castreren ze vaak omdat ze de reu vaak te dominant of soms wel eens te agressief vinden. Het is belangrijk je goed te laten voorlichten over dit onderwerp voordat je een beslissing neemt er zijn namelijk genoeg voor en tegens over dit onderwerp te verzinnen maar dat is per individueel geval weer verschillend. Het is ook aan te raden dit goed met je dierenarts te bespreken. Plaats in de roedel. In de pubertijd is de Jack russell nog steeds aan het kijken wat zijn plaats is in de roedel. Hij is aan het aftasten wat er mag en wat er niet mag. Regels. Hij begint nu ook al buiten los te lopen en net als bij mensen kunnen ook honden in de puberteit zich gaan verzetten tegen de bestaande regels. Belangrijk is dat de opvoeding gewoon doorgaat, net als bij kinderen stopt deze ook niet als ze in de puberteit komen. Een Jack Russell die zich gelijk aan alle regels houdt moet nog geboren worden en dat is maar goed ook. Wees geduldig. Koppigheid, eigenwijsheid en een sterke eigen wil is wat de Jack Russell ook zo leuk maakt. Wees geduldig en blijf trainen en opvoeden. 51

52 Gedragsproblemen. Het gedrag wat verkeerd is aangeleerd komt in deze fase naar voren. Als de Jack Russell niet goed is gesocialiseerd loop je tegen gedragsproblemen aan die moeilijk te verhelpen zijn. Positieve of negatieve ervaringen. De Jack Russell gaat in deze fase meer en meer op zijn instincten vertrouwen. Als de Jack Russell in een voor hem onbekende situatie terecht komt zal hij gaan putten uit de ervaringen die hij opgedaan heeft uit de socialisatiefase. Waren deze over het algemeen positief en was zijn opvoeding gestructureerd dan zal deze fase in zijn leven niet veel problemen opleveren. Gedrag. Jack Russells die niet goed gesocialiseerd zijn vertonen vaak agressief en angstig gedrag. Zij beschikken niet over positieve ervaringen waar ze wat mee kunnen en vertrouwen vaak de situaties niet waar ze in belanden. Het is het zaak deze samen met een gedragstrainer te verhelpen. Verandering in gedrag. Blijf in de gaten houden dat je nog steeds de roedelleider bent en blijft en dat de Jack Russell de ranglaagste is en blijft. Let op wat voor gedrag de Jack Russell gaat vertonen. Dit gedrag kan wel eens anders zijn dan toen hij nog pup was. 52

53 Ze kunnen opeens bang worden voor zaken waar ze eerst nog niet bang voor waren. Reageer dan als een leider en laat zien dat het nergens voor nodig is om bang te zijn en moedig de hond dan aan om hem over zijn angst heen te zetten. Ze kunnen ook opeens vreemde mensen of honden agressief benaderen terwijl ze dit nog nooit eerder hadden gedaan. Dit is vaak baldadig gedrag wat je wel gelijk in de kiem moet smoren. Praatjesmaker. De Jack Russell gaat praatjes krijgen, dat is in het begin misschien wel grappig om te zien maar besef je wel dat het niet zo grappig meer is om de komende 15 jaar jouw hond in bedwang te moeten houden omdat er een vreemde hond of persoon voorbij loopt. Blijft je Jack Russell angstig of bang, zoek uit waar het gedrag vandaan kan komen en kies dan voor de juiste oplossing. Misschien moet je denken aan een nare ervaring in de socialisatiefase waar je misschien niet eens iets vanaf hoeft te weten of een nare ervaring met andere honden. Vaak kom je de oorzaak nooit te weten. Raak niet in paniek je hoeft echt niet te wanhopen maar maak een plan van aanpak, het liefst wel samen met een hondentrainer. De volwassen Jack Russell. Het gedrag wat de Jack Russell vertoont op de leeftijd dat hij volwassen is, is niet voor 100% te wijten aan zijn opvoeding. Is er gefokt met angstige en agressieve honden dan bestaat er een grote kans dat dit bij de geboorte al is doorgegeven aan de pups. Dit is een van de redenen dat je bij het bezoeken van een nest moet zorgen dat je ook de vader en de moeder te zien krijgt. Je kunt met een beetje hondenkennis bang, angstig en agressief gedrag wel herkennen. Aan dit aangeboren gedrag is weinig te veranderen. Ook met de volwassen Jack Russell zal je moeten blijven werken aan de opvoeding. Logisch zul je zeggen maar heel vaak zie je dat de opvoeding stopt als de baas al blij is dat de hond de los kan lopen, af en toe gaat zitten en soms komt als de baas hem bij zich roept. 53

54 Als volwassen hond gaat de Jack Russell namelijk ook nog pogingen ondernemen om het leiderschap over te nemen. Veel spelletjes spelen met de Jack Russell of eventueel samen op een hondensport gaan versterken jouw leiderschap meer en meer. Leiderschap over een hondje van klein formaat klinkt redelijk zwaar, maar is wel heel belangrijk. Denk aan al die Jack Russells die in asiels belandt zijn omdat ze onhandelbaar zijn. Jack Russells hebben een sterke wil, een eigenwijs karakter, hebben super veel energie dus ze hebben echt iemand nodig die de touwtjes stevig in handen neemt voordat de Jack Russell het zelf doet. 54

55 HOOFDSTUK 12 DE JACK RUSSELL IN ACTIE. Geef je Jack Russell iedere dag genoeg beweging. De Jack Russell is een werkterrier en absoluut geen schoothondje en moet dan ook flink worden uitgelaten en dan moet je toch echt wel gedacht worden aan ongeveer 3 keer een uur per dag. Kan de hond zich buiten niet uitleven dan doet de Jack Russell dat binnen wat dan vaak gepaard gaat met vervelend gedrag. Wat het uitlaten voor jouw Jack Russell betekent. Zoals wij de krant lezen of het nieuws kijken, zo haalt de Jack Russell zijn informatie weg door buiten geurtjes te ruiken. Je ziet toch dat je hond vaak aan plas en poep ruikt hierin ruikt de hond de gemoedstoestand van de hond die daar dus geplast en gepoept heeft. Op die manier kunnen honden met elkaar communiceren. Zoals ook wij het nieuws bekijken, soaps volgen, kranten lezen, films huren, boeken lezen en internetten, zo heeft een hond ook zijn informatiekanalen. Daarom is het ook belangrijk dat een Jack Russell leert om goed aan riem te lopen. Als het steeds zo is dat de Jack Russell van links naar rechts schiet en hem dan steeds weer terug trekt dan komt er van rustig uitlaten en lekker overal aan ruiken weinig terecht. Lekker veel naar buiten gaan is ook goed voor de mentale gezondheid van de Jack Russell. Van veel binnen zitten en weinig beweging zal de Jack Russell depressief en ongelukkig worden omdat de Jack Russell zijn sterke eigenschappen niet kwijt kan. En bovenal is uitlaten van belang voor de sociale vaardigheden van je Jack Russell. Honden hebben een andere manier van communiceren met elkaar dan mensen. 55

56 Bedenk dan dat het contact met andere honden even zo belangrijk is dan honden dat weer met elkaar hebben. Ze begroeten elkaar vaak door aan elkaars achterste te gaan zitten ruiken. Hierdoor ruiken ze vaak in wat voor een gemoedstoestand de hond zich bevindt. Wees ook buiten de roedelleider. Op het moment dat de Jack Russell wordt uitgelaten ervaart hij dat alsof hij met de roedel op jacht gaat. Zorg ervoor dat je de leider bent en blijft dus ook buiten. Ga als eerste door de deur en bepaal zelf wanneer de wandeling plaats vindt. Staat de Jack Russell al vijf minuten bij de deur te blaffen dat hij naar buiten wil? Negeer dit dan want in wezen geeft hij dan jou het commando laat me uit. Wacht op jouw initiatief, bepaal zelf de duur van de wandeling, bepaal zelf de richting en laat je niet alle kanten optrekken. Het liefst laat je de Jack Russell maar aan één kant lopen. Op trainingen wordt je altijd geleerd om de hond aan de linkerkant te laten lopen. Sporten met de Jack Russell. Naast het uitlaten van de Jack Russell is het ook heel leuk om met dit ras een sport te gaan beoefenen waar de Jack Russell zijn talenten nog meer in kwijt kan. Hieronder noem ik de vier meest voor de hand liggende sporten. FLYBALL. We hebben een hele enthousiaste baas en een balgekke hond, vier hekjes en een ballenapparaat. De bedoeling is dat de baas en zijn hond een parcours gaan afleggen met hun hond. Je doet dat met andere hondeneigenaren in een team. Dus het is ook nog eens een teamsport. Je hebt teams met 4 honden en die strijden tegen elkaar. Sociaal gedrag en luisteren naar het commando zit en los zijn van groot belang. 56

57 JACHTTRAINING. Hierin wordt de Jack Russell eigenlijk zo opgeleid als waar hij oorspronkelijk voor bedoeld was, voor de jacht! Al zijn sterke eigenschappen komen aan bod. Hij leert sporen volgen apporteren en wild op te jagen In deze sport zijn verschillende diploma's te halen. In deze sport wordt dus op en top gebruik gemaakt van zijn sterke eigenschappen. BEHENDIGHEID. Agility is een sport waarin een parcours wordt uitgezet. Dat parcours is afhankelijk van welk soort hond de categorie is. Er wordt gekeken naar wat voor grootte de hond heeft en wat zijn zijn lenigheid is. Agility is een sport met allemaal verschillende hondenrassen op het parcours. Dit parcours moet worden afgelegd door de hond en door de baas en dat gaat vaak gepaard met flinke aanmoedigingen van de baas. Deze sport is voor zowel de hond als de baas erg leuk en verstevigd vaak de band met de hond enorm. JACK RUSSELL RACEN. it lijkt een beetje op de races met hazewindhonden. De Jack Russells worden in een hokje gezet, losgelaten en daarna rennen ze als een bezetene achter een prooi aan wat wordt voorgetrokken door en machine. Erg leuk om te zien, in het begin zie je nog wel dat de honden hun prooi gewoonweg vergeten en de aanwezigheid van de andere Jack Russells interessanter vinden. Maar dit is vaak vooral alleen in het begin. 57

58 Spelletjes met de Jack Russell. Voor zijn geestelijke en lichamelijke conditie is het belangrijk regelmatig spelletjes te spelen met je Jack Russell. Het verstevigd de band tussen baas en hond behoorlijk en met leuke spelletjes kunnen zowel de baas als de Jack Russell er echt van genieten. Belangrijke regels voor het spelen met de Jack Russell. Om optimaal te kunnen genieten en optimaal profijt te halen van het spelen moet je wel de volgende regels in acht nemen. Bepaal zelf wanneer er gespeeld wordt. Als de hond geen zin heeft ga dan ook niet verder. Negeer fouten en prijs wanneer de hond het goed heeft gedaan. Als je klaar bent met het spelen berg de speeltjes op zodat ze leuk zijn als je ze na een tijdje weer te voorschijn haalt. Speel niet als de Jack Russell net gegeten heeft. Zorg dat het spel niet te ruw wordt. Bepaal ook zelf weer wanneer het spel weer afgelopen is. 58

Inhoudsopgave. Disclaimer.

Inhoudsopgave. Disclaimer. 1 Inhoudsopgave 1. Wat de wolf met de hond gemeen heeft...3 2. De directe vijanden van de wolf...3 3. Cyclus van de wolf...4 4. De levensloop in het wild...4 De eerste 12 weken van de wolf...4 De wolf

Nadere informatie

PUPPYREN.nl. Puppyrennen, accessoires en info

PUPPYREN.nl. Puppyrennen, accessoires en info Inhoudsopgave 1. Hoe zorg ik ervoor dat mijn hond gaat luisteren?... 3 2. Puppycursus... 4 2.1 Wat leer je tijdens een puppycursus?... 4 2.2 Wat leer jij zelf tijdens de cursus?... 4 2.3 Wat leert een

Nadere informatie

Beide methodes komen uitgebreid aan bod in de komende pagina s.

Beide methodes komen uitgebreid aan bod in de komende pagina s. Voorwoord Zindelijkheidstraining is erop gericht om uw hond zo snel mogelijk te leren om buiten het huis zijn behoefte doen, of eventueel in een geschikte plek binnenshuis. We bespreken twee methodes voor

Nadere informatie

ZINDELIJKHEIDS- TRAINING EN BENCHTRAINING MIJN PERFECTE PUPPY

ZINDELIJKHEIDS- TRAINING EN BENCHTRAINING MIJN PERFECTE PUPPY ZINDELIJKHEIDS- TRAINING EN BENCHTRAINING MIJN PERFECTE PUPPY DOOR MONIQUE APPELS PAGINA 2 VAN 9 Monique Appels 1e druk: oktober 2012 Dit document behoort bij de online training Mijn perfecte puppy. Alle

Nadere informatie

Dag van de Hond. Kind & Hond. kunnen de beste maatjes worden!

Dag van de Hond. Kind & Hond. kunnen de beste maatjes worden! Dag van de Hond Kind & Hond kunnen de beste maatjes worden! In deze folder lees je hoe je goede maatjes met de hond kunt worden. Daarvoor moet je onder andere weten hoe hij in elkaar zit, wat hij nodig

Nadere informatie

PRAKTISCH KIND EN HOND HOUD HET VEILIG

PRAKTISCH KIND EN HOND HOUD HET VEILIG PRAKTISCH KIND EN HOND HOUD HET VEILIG l a n d e l i j k i n f o r m a t i e c e n t r u m g e z e l s c h a p s d i e r e n over houden van huisdieren Honden kunnen prima samengaan met kinderen, maar

Nadere informatie

Benchtraining aangeleerd wordt; de hond moet leren dat een bench niet eng is maar juist leuk!

Benchtraining aangeleerd wordt; de hond moet leren dat een bench niet eng is maar juist leuk! Benchtraining Een bench is een uitermate handig hulpmiddel bij de opvoeding van jouw hond. Denk bijvoorbeeld aan de zindelijkheid die sneller aan te leren is, of het voorkomen van het stukbijten van je

Nadere informatie

Omgaan & Trainen met je hond Door: Jan van den Brand. (3 e druk) 2015, Jan van den Brand www.hondentraining adviescentrum.nl

Omgaan & Trainen met je hond Door: Jan van den Brand. (3 e druk) 2015, Jan van den Brand www.hondentraining adviescentrum.nl Door: Jan van den Brand Inleiding Ik krijg veel vragen van hondeneigenaren. Veel van die vragen gaan over de omgang met en de training van de hond. Deze vragen spitsen zich dan vooral toe op: Watt is belangrijk

Nadere informatie

HANDIG VERDEDIGEN VAN VOER EN SPEELTJES

HANDIG VERDEDIGEN VAN VOER EN SPEELTJES HANDIG VERDEDIGEN VAN VOER EN SPEELTJES l a n d e l i j k i n f o r m a t i e c e n t r u m g e z e l s c h a p s d i e r e n OVER HOUDEN VAN HUISDIEREN HIER LEES JE HANDIGE INFORMATIE OVER HONDEN DIE

Nadere informatie

Dit door Willem Teunisse gemaakte boekje over. De "Alles of niets" methode, is gebaseerd op de werken van: Dr. Ian Dunbar

Dit door Willem Teunisse gemaakte boekje over. De Alles of niets methode, is gebaseerd op de werken van: Dr. Ian Dunbar Dit door Willem Teunisse gemaakte boekje over De "Alles of niets" methode, is gebaseerd op de werken van: Dr. Ian Dunbar De Alles of niets methode is een heel simpele manier om een hond te leren om wat

Nadere informatie

De manieren waarop een hond leert. Wat is gedrag?

De manieren waarop een hond leert. Wat is gedrag? De manieren waarop een hond leert Wat is gedrag? Echt alles wat een hond doet wordt gedrag genoemd. Honden gedragen zich zoals honden zich horen te gedragen. Ze doen volkomen natuurlijke en normale hondendingen

Nadere informatie

HANDIG ALS EEN HOND DREIGT

HANDIG ALS EEN HOND DREIGT l a n d e l i j k i n f o r m a t i e c e n t r u m g e z e l s c h a p s d i e r e n HANDIG ALS EEN HOND DREIGT OVER HOUDEN VAN HUISDIEREN HIER LEES JE HANDIGE INFORMATIE OVER HONDEN DIE DREIGEN. JE KUNT

Nadere informatie

MINDER HONDENBETEN DE 10 GOUDEN REGELS

MINDER HONDENBETEN DE 10 GOUDEN REGELS l a n d e l i j k i n f o r m a t i e c e n t r u m g e z e l s c h a p s d i e r e n MINDER HONDENBETEN DE 10 GOUDEN REGELS OVER HOUDEN VAN HUISDIEREN HONDEN KUNNEN GOEDE VRIENDEN VAN ONS ZIJN. MAAR ZE

Nadere informatie

Uw nieuwe hond. Als de grote dag is aangebroken. Een goed begin is het halve werk

Uw nieuwe hond. Als de grote dag is aangebroken. Een goed begin is het halve werk Uw nieuwe hond Als de grote dag is aangebroken. Een goed begin is het halve werk De dag dat de hond voor het eerst bij u thuis komt is altijd een beetje spannend. Zou het allemaal goed gaan, zal hij zich

Nadere informatie

Uw hond is bang, nerveus, zenuwachtig, U kunt hem niet betrekken in het doen van leuke dingen.

Uw hond is bang, nerveus, zenuwachtig, U kunt hem niet betrekken in het doen van leuke dingen. 1 Uw hond is bang, nerveus, zenuwachtig, U kunt hem niet betrekken in het doen van leuke dingen. Eerst en vooral is het een voordeel als u weet waarom uw dier zo nerveus is en bang. Er is ook een groot

Nadere informatie

Werkblad: Gedrag van honden

Werkblad: Gedrag van honden Werkblad: Gedrag van honden Wat ga je doen? Je gaat het gedrag van honden bekijken als ze buiten lopen, op straat of in een park. Wat is het doel? Deel I. Onderzoeken hoe honden zich gedragen. Vragen hierbij

Nadere informatie

PRAKTISCH ALLEEN THUIS BLIJVEN

PRAKTISCH ALLEEN THUIS BLIJVEN l a n d e l i j k i n f o r m a t i e c e n t r u m g e z e l s c h a p s d i e r e n PRAKTISCH ALLEEN THUIS BLIJVEN over houden van huisdieren Honden zijn groepsdieren en zijn van nature graag bij hun

Nadere informatie

Clicker Training. Train uw pup met de clicker training. Uw pup leren wat zijn naam is:

Clicker Training. Train uw pup met de clicker training. Uw pup leren wat zijn naam is: HIL02347 P&K Puppy Clicker NL 19/10/07 14:34 Page 1 Clicker Training Train uw pup met de clicker training Clicker training is in de jaren veertig ontwikkeld door trainers van zeezoogdieren. Zij ontdekten

Nadere informatie

Anneke Augustinus Alpha Hondengedragstherapeute

Anneke Augustinus Alpha Hondengedragstherapeute Het socialiseren van onze pup Anneke Augustinus Alpha Hondengedragstherapeute Indeling van de lezing: Praktijkvoorbeeld angst De socialisatie van de pup praktijkvoorbeeld dominante agressie De rangbevestiging

Nadere informatie

Jouw hond leren alleen thuis te blijven

Jouw hond leren alleen thuis te blijven Jouw hond leren alleen thuis te blijven Honden zijn roedeldieren, dit betekent dat zij altijd in groepen leven en van nature niet gewend zijn om alleen te zijn. Dit moeten ze dus nog leren. Meestal laten

Nadere informatie

Vrienden der Blinden Koksijde. Weekendopvang. Een hond als weekendpartner

Vrienden der Blinden Koksijde. Weekendopvang. Een hond als weekendpartner Mijn hond, mijn ogen, mijn vrijheid Vrienden der Blinden Koksijde Weekendopvang Een hond als weekendpartner GOUDEN REGELS bij weekendopvang Tijdstip afhalen & terugbrengen hond Vrijdagvoormiddag tussen

Nadere informatie

Gefeliciteerd. De allerbelangrijkste regel als we het hebben over kinderen en honden is:

Gefeliciteerd. De allerbelangrijkste regel als we het hebben over kinderen en honden is: Gefeliciteerd. Je bent zwanger en je hebt één of meerdere honden. Het wordt jullie eerste kind. Je bent net bij de verloskundige geweest, het gaat goed met je kindje, en je hebt deze folder meegekregen.

Nadere informatie

Verbeteren van de tekst

Verbeteren van de tekst Verbeteren van de tekst Het is erg belangrijk dat er een uitgebreide omschrijving wordt gegeven van de hond op de site. Dit omdat wij niet bij u thuiskomen om de hond zelf te ontmoeten. Om goed te kunnen

Nadere informatie

HONDENTOILET. Uw hond in 10 stappen op het hondentoilet (volwassen hond)

HONDENTOILET. Uw hond in 10 stappen op het hondentoilet (volwassen hond) HONDENTOILET Uw hond in 10 stappen op het hondentoilet (volwassen hond) Stap 1: zoek de juiste plaats voor het hondentoilet Plaats het hondentoilet in een hoek, zodat het wordt afgeschermd door twee muren.

Nadere informatie

Cliff-Pup van Pip dank aan familie Swagerman Met je pup en (jonge) hond lekker lopen zonder lijn

Cliff-Pup van Pip dank aan familie Swagerman Met je pup en (jonge) hond lekker lopen zonder lijn Cliff-Pup van Pip 2014- dank aan familie Swagerman Met je pup en (jonge) hond lekker lopen zonder lijn Loslopen is heel belangrijk voor een pup en (jonge) hond. Een hond moet de gelegenheid krijgen om

Nadere informatie

Wat wordt er besproken?

Wat wordt er besproken? Op maandag avond 24-11-14 is er in de praktijk een geweldig leuke lezing geweest over vuurwerk angst! Het was een groot succes met veel gezellige en vooral geïnteresseerde deelnemers, we willen deze dan

Nadere informatie

HANDIG DE TAAL VAN EEN HOND

HANDIG DE TAAL VAN EEN HOND l a n d e l i j k i n f o r m a t i e c e n t r u m g e z e l s c h a p s d i e r e n HANDIG DE TAAL VAN EEN HOND OVER HOUDEN VAN HUISDIEREN HIER LEES JE HANDIGE INFORMATIE OVER HONDENTAAL. JE KUNT ER

Nadere informatie

2 Ik en autisme VOORBEELDPAGINA S

2 Ik en autisme VOORBEELDPAGINA S 2 Ik en autisme In het vorige hoofdstuk is verteld over sterke kanten die mensen met autisme vaak hebben. In dit hoofdstuk vertellen we over autisme in het algemeen. We beginnen met een stelling. In de

Nadere informatie

Eten, slapen & zindelijk worden

Eten, slapen & zindelijk worden Eten, slapen & zindelijk worden Informatie voor ouders Het Centrum voor Jeugd en Gezin ondersteunt met deskundig advies, tips en begeleiding. Een centraal punt voor al je vragen over opvoeden en opgroeien,

Nadere informatie

BASISCURSUS LES 6: AF & BLIJF + HIER HONDENTRAINING NOORD-HOLLAND

BASISCURSUS LES 6: AF & BLIJF + HIER HONDENTRAINING NOORD-HOLLAND BASISCURSUS LES 6: AF & BLIJF + HIER HONDENTRAINING Een belevenis voor het leven! LES 6 PRAKTIJK AF & BLIJF AF EN BLIJF In les 4 hebben we al het zit en blijf behandeld. De af en blijf oefening werkt eigenlijk

Nadere informatie

E-BOOK 10 GOUDEN TIPS OVER KINDEREN EN EMOTIES. kinderen en Emoties 10 GOUDEN TIPS OVER KINDEREN EN EMOTIES

E-BOOK 10 GOUDEN TIPS OVER KINDEREN EN EMOTIES. kinderen en Emoties 10 GOUDEN TIPS OVER KINDEREN EN EMOTIES E-BOOK 10 GOUDEN TIPS OVER KINDEREN EN EMOTIES VOORWOORD In 2016 schreef ik de Gids over emoties bij kids 80 praktische tips. Mijn kennis en ervaring blijft zich echter door ontwikkelen. Daarom deel ik

Nadere informatie

HANDIG KONIJNEN KOPPELEN

HANDIG KONIJNEN KOPPELEN l a n d e l i j k i n f o r m a t i e c e n t r u m g e z e l s c h a p s d i e r e n HANDIG KONIJNEN KOPPELEN OVER HOUDEN VAN HUISDIEREN HIER LEES JE HANDIGE INFORMATIE OVER HET KOPPELEN VAN TWEE KONIJNEN.

Nadere informatie

EEN PUP IN HUIS! Een aantal leefregels/tips: De pup socialiseren:

EEN PUP IN HUIS! Een aantal leefregels/tips: De pup socialiseren: EEN PUP IN HUIS! Nu begint een leuke maar ook een drukke periode. Natuurlijk wilt u dat uw hondje opgroeit tot een gezonde, prettige labrador. Gedurende het eerste levensjaar van uw hond kunt u veel doen

Nadere informatie

https://www.youtube.com/watch?v=zajn57r8cz0 NEE oefening STAP 2 https://www.youtube.com/watch?v=wy4jf1u60t8 NEE oefening STAP 3

https://www.youtube.com/watch?v=zajn57r8cz0 NEE oefening STAP 2 https://www.youtube.com/watch?v=wy4jf1u60t8 NEE oefening STAP 3 Het is om soms volledig wanhopig van te worden. Denk je leuk met je pup op straat te gaan lopen en dan ben je de hele weg bezig ervoor te zorgen dat er niets van al die straatviezigheid in de bek van de

Nadere informatie

Leer je aandacht te richten en je zult rust vinden.

Leer je aandacht te richten en je zult rust vinden. Leer je aandacht te richten en je zult rust vinden. Belangrijke boodschap: Het is illegaal om dit ebook te kopiëren, verkopen of verdelen! Dit ebook hoor je te krijgen van www.emotivo.nl of een andere

Nadere informatie

Ontdek je kracht voor de leerkracht

Ontdek je kracht voor de leerkracht Handleiding les 1 Ontdek je kracht voor de leerkracht Voor je ligt de handleiding voor de cursus Ontdek je kracht voor kinderen van groep 7/8. Waarom deze cursus? Om kinderen te leren beter in balans te

Nadere informatie

Vragenformulier Gedragsbegeleiding

Vragenformulier Gedragsbegeleiding Vragenformulier Gedragsbegeleiding Vreemde Honden Petra van Wijngaarden - gedragsbegeleider honden 0651450229 info@vreemdehonden.nl www.vreemdehonden.nl www.facebook.com/vreemdehonden 1. Persoonsgegevens

Nadere informatie

Wanneer zijn de kinderen klaar voor een zindelijkheidstraining? Kinderen zijn mogelijk klaar voor een zindelijkheidstraining wanneer ze:

Wanneer zijn de kinderen klaar voor een zindelijkheidstraining? Kinderen zijn mogelijk klaar voor een zindelijkheidstraining wanneer ze: Zindelijkheidstraining Net als de meeste ouders kijkt u misschien uit naar de dag dat uw kind geen luiers meer nodig heeft. Uw kind zindelijk maken kan een enorme opgave lijken, vooral wanneer familie,

Nadere informatie

Waarom dit boek? 7. 1 De ik-fabriek, wat is dat? Lichaamsseintjes Je lichaam is net een fabriek 17

Waarom dit boek? 7. 1 De ik-fabriek, wat is dat? Lichaamsseintjes Je lichaam is net een fabriek 17 Inhoud Waarom dit boek? 7 1 De ik-fabriek, wat is dat? 10 2 Lichaamsseintjes 14 3 Je lichaam is net een fabriek 17 4 De ik-fabriek, hoe ziet die eruit? 18 4.1 De eerste verdieping: voelen 20 4.2 De tweede

Nadere informatie

Wat te verwachten bij een instinct test.

Wat te verwachten bij een instinct test. Wat te verwachten bij een instinct test. Je kan met je hond naar JJRanch komen om je hond te laten testen op het instinct om schapen te drijven. De test duurt ongeveer 15 tot 25 minuten, afhankelijk van

Nadere informatie

Theorieboek. leeftijd, dezelfde hobby, of ze houden van hetzelfde. Een vriend heeft iets voor je over,

Theorieboek. leeftijd, dezelfde hobby, of ze houden van hetzelfde. Een vriend heeft iets voor je over, 3F Wat is vriendschap? 1 Iedereen heeft vrienden, iedereen vindt het hebben van vrienden van groot belang. Maar als we proberen uit te leggen wat vriendschap precies is staan we al snel met de mond vol

Nadere informatie

Hondenetiquette. Joggers en fietsers maar zelfs wandelaars vinden honden niet altijd even fijn.

Hondenetiquette. Joggers en fietsers maar zelfs wandelaars vinden honden niet altijd even fijn. Hondenetiquette Honden zijn leuk! Maar zijn alle honden even leuk? Joggers en fietsers maar zelfs wandelaars vinden honden niet altijd even fijn. En om heel eerlijk te zijn jij vindt toch ook niet elke

Nadere informatie

Marcus 14,1-11 Maak Jezus blij met jouw liefde

Marcus 14,1-11 Maak Jezus blij met jouw liefde Marcus 14,1-11 Maak Jezus blij met jouw liefde Aangepaste dienst met medewerking van de Bliid Boadskip Sjongers uit Berlikum Liturgie Voorzang Gez 132 Dank u voor deze nieuwe morgen Stil gebed Votum Zegengroet

Nadere informatie

Ga zitten of liggen zodat je je hand op je buik kan leggen, ter hoogte van je navel.

Ga zitten of liggen zodat je je hand op je buik kan leggen, ter hoogte van je navel. DE TECHNIEKEN) Alle technieken doe je zittend of liggend. Liefst waar het stil of rustig is, of waar je je voor je gevoel even kunt terugtrekken uit gesprekken. Wanneer je je ogen kunt sluiten werkt het

Nadere informatie

4 Denken. in het park een keer gebeten door een hond. Als Kim een hond ziet wil ze hem graag aaien. Als

4 Denken. in het park een keer gebeten door een hond. Als Kim een hond ziet wil ze hem graag aaien. Als 4 Denken In dit hoofdstuk vertellen we hoe jij om kan gaan met je gedachten. Veel gedachten maak je zelf. Ze bepalen hoe jij je voelt. We geven tips hoe jij jouw gedachten en gevoelens zelf kunt sturen.

Nadere informatie

Deskundig antwoord op uw vragen over vuurwerkangst

Deskundig antwoord op uw vragen over vuurwerkangst Deskundig antwoord op uw vragen over vuurwerkangst Tinley Gedragstherapie voor Dieren verkoopt al jaren de Gedragstherapie CD met geluiden van vuurwerk en onweer. De cd is een hulpmiddel om huisdieren

Nadere informatie

Verhaal van puppy Sepp

Verhaal van puppy Sepp Verhaal van puppy Sepp Hallo allemaal, ik ben Sepp Ik wil graag mijn levensverhaal van de eerste 2 maanden bij mijn toen nog nieuwe gezinnetje vertellen. Ik ben een Dwergschnauzer zwart / zilver en op

Nadere informatie

Luisteren, hoe leren kinderen dat?

Luisteren, hoe leren kinderen dat? Leren luisteren Luisteren, hoe leren kinderen dat? Kinderen hebben grenzen en regels nodig. Ze zorgen voor duidelijkheid en veiligheid en ze leren hen omgaan met anderen. Verwacht niet van kinderen dat

Nadere informatie

OPVOEDTIPS VOOR JONGE OUDERS. 10 handige tips voor ouders van baby s en peuters

OPVOEDTIPS VOOR JONGE OUDERS. 10 handige tips voor ouders van baby s en peuters OPVOEDTIPS VOOR JONGE OUDERS 10 handige tips voor ouders van baby s en peuters Leuk dat je ons e-book hebt gedownload! In dit e-book vertellen we je graag meer over opvoeden. Want het opvoeden van je kind(eren)

Nadere informatie

Zindelijk worden. De hele dag droog blijven. Positief opvoeden Drenthe

Zindelijk worden. De hele dag droog blijven. Positief opvoeden Drenthe Zindelijk worden De hele dag droog blijven Positief opvoeden Drenthe Zindelijk worden De hele dag droog blijven Elke ouder is blij als er geen luiers meer op het boodschappenlijstje staan. Het betekent

Nadere informatie

HANDIG SPELEN MET EEN HOND

HANDIG SPELEN MET EEN HOND l a n d e l i j k i n f o r m a t i e c e n t r u m g e z e l s c h a p s d i e r e n HANDIG SPELEN MET EEN HOND OVER HOUDEN VAN HUISDIEREN HIER LEES JE HANDIGE INFORMATIE OVER SPELEN MET EEN HOND. JE

Nadere informatie

Cursus Elementaire Gehoorzaamheid ( E.G.)

Cursus Elementaire Gehoorzaamheid ( E.G.) Cursus Elementaire Gehoorzaamheid ( E.G.) www.fredriet.nl versie 4-2008 Inleiding Welkom bij de Elementaire Gehoorzaamheid (E.G.) training van Hondentrainingscentrum Fred Riet. Het feit dat u nu dit boekje

Nadere informatie

Zonder dieet lekkerder in je vel!

Zonder dieet lekkerder in je vel! Zonder dieet lekkerder in je vel! Vijf vragen en vijf stappen om te ontdekken hoe je jouw eetpatroon kunt veranderen en succesvol kunt afvallen. Overgewicht neemt ernstige vormen aan, veel volwassenen

Nadere informatie

HANDIG HONDEN ONTMOETEN

HANDIG HONDEN ONTMOETEN l a n d e l i j k i n f o r m a t i e c e n t r u m g e z e l s c h a p s d i e r e n HANDIG HONDEN ONTMOETEN OVER HOUDEN VAN HUISDIEREN HIER LEES JE HANDIGE INFORMATIE OVER HONDEN ONTMOETEN. JE KUNT ER

Nadere informatie

Cursus Omgaan met klachten

Cursus Omgaan met klachten Cursus Omgaan met klachten Aanleg beplantingen en grasvelden AOC Oost Almelo C. ter Steege Doel van deze les Je leert in deze cursus over: - Klachten - Klachten ontvangen - Valkuilen - Emoties opvangen

Nadere informatie

Bijlage 6: Schetsbordverhaal Zacheüs

Bijlage 6: Schetsbordverhaal Zacheüs Bijlage 6: Schetsbordverhaal Zacheüs 31 oktober 2010 Zacheüs Ellen Zuijdwegt-Dronkers Van dit verhaal is een schetsbord verhaal gemaakt Dit is tekenen of schilderen terwijl je vertelt. Dit kan heel eenvoudig

Nadere informatie

Laat Je Rela)e Niet Stuklopen

Laat Je Rela)e Niet Stuklopen Laat Je Rela)e Niet Stuklopen Door Robbert Raas www.stop-jaloezie.com Voorwoord Dit compacte e-book is geschreven als hulp bij de eerste stap naar een leven zonder vervelende jaloezie. Op stop-jaloezie.com

Nadere informatie

Over Eeje. Gefeliciteerd met je nieuwe Poo-Pee-Do. We hopen dat je er samen met je hond veel plezier aan zal beleven.

Over Eeje. Gefeliciteerd met je nieuwe Poo-Pee-Do. We hopen dat je er samen met je hond veel plezier aan zal beleven. HANDLEIDING Gefeliciteerd met je nieuwe Poo-Pee-Do. We hopen dat je er samen met je hond veel plezier aan zal beleven. Over Eeje Onder de merknaam Eeje ontwerpen we unieke concepten vanuit telkens weer

Nadere informatie

Inleiding. Autisme & Communicatie in de sport

Inleiding. Autisme & Communicatie in de sport Sanne Gielen Inleiding Starten met een nieuwe sport is voor iedereen spannend; Hoe zal de training eruit zien? Zal de coach aardig zijn? Heb ik een klik met mijn teamgenoten? Kán ik het eigenlijk wel?

Nadere informatie

Onrustige baby. Moeder en Kind Centrum. Beter voor elkaar

Onrustige baby. Moeder en Kind Centrum. Beter voor elkaar Onrustige baby Moeder en Kind Centrum Beter voor elkaar Inleiding Baby s huilen. Dit is normaal voor een baby. Maar úw kind blijft huilen en niets lijkt daarbij te helpen om uw baby te troosten. Klinkt

Nadere informatie

Capoen. Handleiding voor jonge kinderen en hun omgang met honden. Inhoud : Wolven en honden Verschillende rassen Gedrag

Capoen. Handleiding voor jonge kinderen en hun omgang met honden. Inhoud : Wolven en honden Verschillende rassen Gedrag Capoen Handleiding voor jonge kinderen en hun omgang met honden Inhoud : Wolven en honden Verschillende rassen Gedrag Het roedel Roedel tegenover land Plaats in het gezin Hoe wordt jij koning of koningin

Nadere informatie

Verantwoordelijkheid ontwikkelen. Informatiekit om uw medewerkers te helpen bij het voorkomen van werkstress

Verantwoordelijkheid ontwikkelen. Informatiekit om uw medewerkers te helpen bij het voorkomen van werkstress Verantwoordelijkheid ontwikkelen Informatiekit om uw medewerkers te helpen bij het voorkomen van werkstress 1 Inhoud Inleiding 3 A Verantwoordelijkheid nemen voor jezelf 4 - Goede afspraken maken - Stel

Nadere informatie

Deskundig antwoord op uw vragen over vuurwerkangst

Deskundig antwoord op uw vragen over vuurwerkangst Deskundig antwoord op uw vragen over vuurwerkangst (versie december 2015) Tinley verkoopt al jaren de Gedragstherapie CD met geluiden van vuurwerk en onweer. Dit is een hulpmiddel om huisdieren te leren

Nadere informatie

HOE NIEMAND MIJ GELOOFDE EN IK BIJNA ALLES VERLOOR

HOE NIEMAND MIJ GELOOFDE EN IK BIJNA ALLES VERLOOR HOE NIEMAND MIJ GELOOFDE EN IK BIJNA ALLES VERLOOR Deze lesbrief hoort bij Hoe niemand mij geloofde en ik bijna alles verloor van Gertrud Jetten. In dit boek wil Iris niets liever dan bij haar verzorgpony

Nadere informatie

Het zindelijkheidstraining beleid is van toepassing op alle medewerkers in loondienst.

Het zindelijkheidstraining beleid is van toepassing op alle medewerkers in loondienst. ZINDELIJKHEIDSTRAINING BELEID 1. TOEPASSING Het zindelijkheidstraining beleid is van toepassing op alle medewerkers in loondienst. 2. DOEL VAN HET DOCUMENT Het doel van het document is dat alle medewerkers

Nadere informatie

Als opvoeden even lastig is

Als opvoeden even lastig is Als opvoeden even lastig is Hoe pak je dat dan aan? Soms weet ik niet meer wat ik moet doen om hem stil te krijgen. Schattig? Je moest eens weten. Hoezo roze wolk? Mijn dochter kan af en toe het bloed

Nadere informatie

Inleiding WIST JE DAT JE GEVOEL VAAK BEPAALT WAT VOOR HUMEUR JE HEBT?

Inleiding WIST JE DAT JE GEVOEL VAAK BEPAALT WAT VOOR HUMEUR JE HEBT? Inleiding Gevoelens: we hebben ze allemaal. Maar soms is het lastig te weten hoe je je nu écht voelt. Je bent blij, maar ook zenuwachtig. Of je weet niet of je boos of verdrietig bent. Of je snapt niet

Nadere informatie

Een zichzelf activerend hondenfluitje, gebaseerd op een microchip. Een prettige, stress vrije, unieke training voor zowel hond als baas.

Een zichzelf activerend hondenfluitje, gebaseerd op een microchip. Een prettige, stress vrije, unieke training voor zowel hond als baas. Welkom! Dank u voor uw keuze voor de Dog-e-walk. Deze gebruiksaanwijzing bevat een volledige beschrijving van het gebruik van de traninigshulp Dog-e-walk. Voor een optimaal resultaat adviseren wij u de

Nadere informatie

Laura. Ingrid Mulder. t.b.v.:

Laura. Ingrid Mulder. t.b.v.: Laura Laura Ingrid Mulder t.b.v.: Schrijver: Ingrid Mulder Coverontwerp: Ingrid Mulder ISBN: 9789402127126 Ingrid Mulder / San Antón Morón December 2014 Inleiding Voorspoed was haar vreemd. Beter gezegd:

Nadere informatie

Hierbij ontvang je 14 tips over het ouderschap

Hierbij ontvang je 14 tips over het ouderschap Hierbij ontvang je 14 tips over het ouderschap Tip 1 De sleur van de dag is minstens zo belangrijk als het einddoel van je kind. Geniet er als ouder bewust van om te zien hoe je kind opgroeit en zich ontwikkelt.

Nadere informatie

Deskundig antwoord op uw vragen over vuurwerkangst

Deskundig antwoord op uw vragen over vuurwerkangst Deskundig antwoord op uw vragen over vuurwerkangst Tinley verkoopt al jaren de Gedragstherapie CD met geluiden van vuurwerk en onweer. Dit is een hulpmiddel om huisdieren te leren wennen aan geluiden van

Nadere informatie

Waar gaan we het over hebben?

Waar gaan we het over hebben? Waar gaan we het over hebben? Onderwerp: Mensen vinden het vaak prettig om elkaar aan te raken. Dat kan een knuffel zijn van je ouders, een vriendschappelijke stomp tijdens een stoeipartij met vrienden

Nadere informatie

Waar gaan we het over hebben?

Waar gaan we het over hebben? Waar gaan we het over hebben? Onderwerp: Sommige meisjes zijn heel snel verliefd, andere meisjes zullen niet snel of misschien zelfs helemaal niet verliefd worden. Dit is bij ieder meisje anders. Wat gebeurt

Nadere informatie

GameChangers. Dogs Talk Hondentraining & Gedrag

GameChangers. Dogs Talk Hondentraining & Gedrag 5MINUTEN GameChangers 1. Focus op mij Een sterke onbreekbare band met je hond, dat wil jij toch ook! Dit is voor iedereen haalbaar met enkele eenvoudige oefeningen die zorgen voor een sterke band en een

Nadere informatie

peuterpuber peuterpret!

peuterpuber peuterpret! van peuterpuber naar peuterpret! 10 tips voor meer gezelligheid Hoi, wat leuk dat je je hebt ingeschreven voor mijn nieuwsbrief! Met heel veel plezier maak ik elke maand een nieuwsbrief vol peuterpubers

Nadere informatie

Haalt mensen uit hun hoofd en brengt ze naar hun hart! 7 Tips tegen stress

Haalt mensen uit hun hoofd en brengt ze naar hun hart! 7 Tips tegen stress Haalt mensen uit hun hoofd en brengt ze naar hun hart! 7 Tips tegen stress www.yourpassion.nl info@yourpassion.nl 0165-769010 06-81934470 Inleiding Iedereen ervaart stress anders. De ene persoon krijgt

Nadere informatie

Luisteren naar de Heilige Geest

Luisteren naar de Heilige Geest Luisteren naar de Heilige Geest Johannes 14:16-17 En Ik zal de Vader bidden en Hij zal u een andere Trooster geven om tot in eeuwigheid bij u te zijn, de Geest der waarheid, die de wereld niet kan ontvangen,

Nadere informatie

GOED VRIENDJE? FOUT VRIENDJE?

GOED VRIENDJE? FOUT VRIENDJE? Hulp Heb je vragen? Bel dan naar Veilig Thuis, tel.: 0800 2000 Internet Wil je meer lezen? Kijk op www.jipdenhaag.nl En test jezelf op www.loverboytest.nl Dit is een uitgave van JIP Den Haag en Middin.

Nadere informatie

Omdat ik het zeg! Regels en grenzen bij kinderen in de basisschoolleeftijd

Omdat ik het zeg! Regels en grenzen bij kinderen in de basisschoolleeftijd Omdat ik het zeg! Regels en grenzen bij kinderen in de basisschoolleeftijd Inleiding Kinderen zijn kinderen. Ze moeten nog veel leren en hebben daarbij leiding en aanmoediging nodig van volwassenen. Door

Nadere informatie

HANDIG EEN BIJTEND KONIJN

HANDIG EEN BIJTEND KONIJN l a n d e l i j k i n f o r m a t i e c e n t r u m g e z e l s c h a p s d i e r e n HANDIG EEN BIJTEND KONIJN OVER HOUDEN VAN HUISDIEREN HIER LEES JE HANDIGE INFORMATIE OVER BIJTENDE KONIJNEN. JE KUNT

Nadere informatie

Hele fijne feestdagen en een gezond en vrolijk 2017! Raymond Gruijs. BM Groep ARBO West Baanzinnig

Hele fijne feestdagen en een gezond en vrolijk 2017! Raymond Gruijs. BM Groep ARBO West Baanzinnig De tijd vliegt voorbij en voor je weet zijn we al weer een jaar verder. Ik zeg wel eens: mensen overschatten wat je in een jaar kunt doen, maar onderschatten wat je in 3 jaar kan realiseren. Laten we naar

Nadere informatie

Kompas hondenadviesbureau Geeft richting aan hondengedrag. Socialisatie

Kompas hondenadviesbureau Geeft richting aan hondengedrag. Socialisatie Kompas hondenadviesbureau Geeft richting aan hondengedrag In de eerste drie maanden moet de hond wennen aan alles wat hij in zijn leven zou kunnen tegenkomen. Na die eerste drie maanden volgt een tweede

Nadere informatie

LinkedIn-updates in-company

LinkedIn-updates in-company LinkedIn-updates in-company Opdracht In dit document vind je zes verschillende LinkedIn-updates. Geef bij iedere update aan of dit een update is die bij je past. Dus zou je dit type update ook kunnen plaatsen?

Nadere informatie

Naam: Datum: Ik-Wijzer

Naam: Datum: Ik-Wijzer Ik-Wijzer Inhoudsopgave 1. Inleiding... 3 2. Jouw uitslag... 4 Pagina 2 van 8 1. Inleiding Hallo, Dit is de uitslag van jouw Ik-Wijzer. Hierin staat wat jij belangrijk vindt en wat je minder belangrijk

Nadere informatie

LinkedIn-updates open inschrijving

LinkedIn-updates open inschrijving LinkedIn-updates open inschrijving Opdracht In dit document vind je zes verschillende LinkedIn-updates. Geef bij iedere update aan of dit een update is die bij je past. Dus zou je dit type update ook kunnen

Nadere informatie

Spraytrainer met afstandsbediening - Trainingshandleiding

Spraytrainer met afstandsbediening - Trainingshandleiding Spraytrainer met afstandsbediening - Trainingshandleiding Dank u voor uw keuze voor PetSafe, wereldwijd het meest verkochte merk in elektronische trainingsmiddelen. Het is onze missie het meest vertrouwde

Nadere informatie

Preekje - Gezinsdienst. Ik ben de goede herder. Jubilate - 22 april uur. Voorganger: ds. Bert de Wit

Preekje - Gezinsdienst. Ik ben de goede herder. Jubilate - 22 april uur. Voorganger: ds. Bert de Wit Preekje - Gezinsdienst Jubilate - 22 april 2018-10.00 uur Ik ben de goede herder Voorganger: ds. Bert de Wit Schriftlezing: Johannes 10:11-16 (Bijbel in Gewone Taal) Gemeente van onze Heer, Jezus Christus,

Nadere informatie

Peutergedrag en grenzen stellen

Peutergedrag en grenzen stellen Peutergedrag en grenzen stellen GGD Regio Nijmegen Peutergedrag en grenzen stellen De peuterperiode is voor kinderen en ouders een heftige periode. Een kind groeit op en leert stap voor stap; het leert

Nadere informatie

ONTSLA JEZELF Jouw Eerste Stap Naar Werken Met Energie En Voldoening Dit rapport is geschreven voor iedereen die al lang op zoek is naar werk dat echt voldoening gaat geven en in een ideale wereld het

Nadere informatie

Tijdens de video- hometraining worden verschillende begrippen gebruikt. In de bijlage geven we een korte omschrijving van deze begrippen.

Tijdens de video- hometraining worden verschillende begrippen gebruikt. In de bijlage geven we een korte omschrijving van deze begrippen. Bijlage 11 Voorbeeld informatie VHT: Bouwstenen voor geslaagd contact Informatie Video - hometraining Belangrijke begrippen initiatieven herkennen volgen ontvangstbevestiging beurt verdelen leidinggeven

Nadere informatie

Voor plezier en ontspanning bij het opvoeden. 20 eenvoudige tips

Voor plezier en ontspanning bij het opvoeden. 20 eenvoudige tips 20 eenvoudige tips Voor plezier en ontspanning bij het opvoeden Wat leuk dat je mijn lijst met 6 leuke opvoedtips hebt aangevraagd! Ik help je graag om meer plezier in het opvoeden te krijgen zodat je

Nadere informatie

Waar gaan we het over hebben?

Waar gaan we het over hebben? Waar gaan we het over hebben? Onderwerp: Mensen vinden het vaak prettig om elkaar aan te raken. Dat kan een knuffel zijn van je ouders, een vriendschappelijke stomp tijdens een stoeipartij met vrienden

Nadere informatie

150 Tips om kinderen te laten zien dat je om ze geeft!

150 Tips om kinderen te laten zien dat je om ze geeft! 150 Tips om kinderen te laten zien dat je om ze geeft! Scott de Jong http://www.positiefleren.nl - 1 - Je leest op dit moment versie 2.0 van het Ebook: 150 Tips om kinderen te laten zien dat je om ze geeft.

Nadere informatie

Inleiding IN DIT BOEK LEES JE WAAROM STEUN, RESPECT EN VERTROUWEN BIJ VRIENDSCHAP HOREN.

Inleiding IN DIT BOEK LEES JE WAAROM STEUN, RESPECT EN VERTROUWEN BIJ VRIENDSCHAP HOREN. Inleiding Met wie heb je de meeste lol? En wie bel je als je een probleem hebt? Vaak zijn dat je. Sommige mensen hebben veel, andere mensen hebben er maar een paar. Vriendschap is belangrijk in ons leven.

Nadere informatie

ZELFVERTROUWEN EN ZELFBEELD BIJ KINDEREN Rehobothschool Geldermalsen. Karolijn Ilsink-Erwich

ZELFVERTROUWEN EN ZELFBEELD BIJ KINDEREN Rehobothschool Geldermalsen. Karolijn Ilsink-Erwich ZELFVERTROUWEN EN ZELFBEELD BIJ KINDEREN Rehobothschool Geldermalsen Karolijn Ilsink-Erwich 1 Wat wil ik u vertellen Wat is zelfvertrouwen? Wat is het belang van zelfvertrouwen? Hoe kan je het zelfvertrouwen

Nadere informatie

Stap voor stap ontdekken hoe jij het allerbeste uit jezelf kan halen. / created by: Mariëlla /

Stap voor stap ontdekken hoe jij het allerbeste uit jezelf kan halen.  / created by: Mariëlla / Stap voor stap ontdekken hoe jij het allerbeste uit jezelf kan halen Start each day with a gratefull heart 1 Inleiding Stap 1 Face your FEARS Stap 2 De Confrontatie en Acceptatie Stap 3 Zoek naar je innerlijke

Nadere informatie

We voelen ons allemaal wel eens ongerust, angstig, gespannen of gestresst. Daar is vaak een reden voor.

We voelen ons allemaal wel eens ongerust, angstig, gespannen of gestresst. Daar is vaak een reden voor. 220 denk goed voel je goed Angst de baas worden We voelen ons allemaal wel eens ongerust, angstig, gespannen of gestresst. Daar is vaak een reden voor. Iets nieuws of iets moeilijks doen, bijvoorbeeld

Nadere informatie

Info. Aanraken, knuffelen en meer... Informatie voor cliënten. Expertisecentrum voor epilepsie en slaapgeneeskunde

Info. Aanraken, knuffelen en meer... Informatie voor cliënten. Expertisecentrum voor epilepsie en slaapgeneeskunde Info Aanraken, knuffelen en meer... Informatie voor cliënten Expertisecentrum voor epilepsie en slaapgeneeskunde Inhoud INHOUD 1. Waar gaat het over 3 2. Aanraken 4 3. Hoe noem jij dat? 5 4. Baas over

Nadere informatie

Preek over Psalm 1,1 a.2 (jeugddienst): Hoe kan ik tijd met God doorbrengen?

Preek over Psalm 1,1 a.2 (jeugddienst): Hoe kan ik tijd met God doorbrengen? Preek over Psalm 1,1 a.2 (jeugddienst): Hoe kan ik tijd met God doorbrengen? Gemeente van onze Heer Jezus Christus! Ze zitten met z'n tweeën op haar kamer: Reinier en Marloes. Ze kennen elkaar al een poosje.

Nadere informatie