target in pocket game

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "target in pocket game"

Transcriptie

1 target in pocket game leerlingenmap target in pocket game

2 inhoud Waarom ontwikkelt een OCMW totaalproject schuldpreventie? De realiteit van de cijfers 1 Het OCMW helpt niet alleen als er problemen zijn, maar wil ook problemen helpen voorkomen. 3 k Opdrachten 5 Target In Pocket Game Over het schrijven van een toneelstuk 1 Over het schrijven van Target In Pocket Game 2 Alles over het het toneelstuk zelf 3 Inhoud van het stuk 3 De auteur 4 De acteurs 5 Een bladzijde uit de toneelbrochure 6 Lessuggesties Voorbereiding op de voorstelling 1 Woordenschat 2 Nabespreking 6 Persoonlijke evaluatie 9 Schulden 11 Gokverslaving 25 Gamen en nemen 31 Steaming 41 Afsluiter een quiz 45 Bijlagen

3 Colofon Deze map werd ontwikkeld door :» de enthousiaste leerkrachten van : Onze-Lieve-Vrouwcollege, campus Centrum : Katlien Cousy, Christl De Saveur Koninklijk Atheneum Graaf van Egmont : Chris De Bodt BUSO St. Fransiscus : Annelies De Bruycker, Nathalie De Pauw» de enthousiaste medewerkers van : Vrij CLB Zuid Oost Vlaanderen : Carine Boone CLB GO! Oudenaarde Geraardsbergen : Hilde Leyman» de enthousiaste medewerker van PISAD Regio Zottegem : Marijke Van Audenhove en gecoördineerd door het OCMW Zottegem : Jeanine Bellens Dit alles in samenwerking met het Scholenoverleg Secundair onderwijs ZOHEOO Verantwoordelijke uitgever Vlaams Centrum Schuldbemiddeling, Paviljoenstraat 9, 1030 Brussel Fotografie Stefan Dewickere Vormgeving visueel denken Drukwerk Schaubroeck

4 Waarom? Waarom ontwikkelt een OCMW een totaalproject schuldpreventie?

5 Het OCMW voelt als eerste de toenemende schuldproblematiek bij de gezinnen. De laatste jaren worden de OCMW s meer en meer geconfronteerd met een toename van het aantal financiële hulpvragen. Meer en meer gezinnen slagen er niet meer in om met het gezinsbudget de basisvoorzieningen, als huur en energiefactuur, op tijd betaald te krijgen. Een schuldproblematiek weegt niet alleen materieel op het gezin maar slaat ook psycho-sociale wonden. Mensen in schulden hebben een diep schaamtegevoel, voelen zich bekeken, horen er niet bij en doen al het mogelijk om de kinderen te sparen. De schuldproblematiek mag geenszins beschouwd worden als een probleem eigen aan bepaalde maatschappelijk kwetsbare groepen. Het is een probleem dat iedereen op elk moment in zijn leven kan treffen. Een samenloop van enkele tegenslagen zijn genoeg om de neerwaartse spiraal te activeren.

6 De realiteit van de cijfers n Cijfers 2008 van de Kredietcentrale van de Nationale Bank, gepubliceerd in januari ,8 miljoen Belgen lenen + 2,6 % 7,9 miljoen kredietovereenkomsten + 5,2 % Belgen hebben een collectieve schuldenregeling + 8,8 % 56,2 % van de meerderjarige Belgen heeft een krediet 4 % van de meerderjarige Belgen heeft kredietschulden. Dit zijn personen. n Wat zijn de oorzaken van de financiële problemen? Het Vlaams Centrum Schuldbemiddeling stelde uit de registratiecijfers (2008) van OCMW s en CAW s volgende oorzaken vast : - overbesteding - gebrek aan een vast inkomen (jobverlies, onzekere werksituatie) - tekort aan administratieve vaardigheden - onvoorziene tegenslagen (ziekte, echtscheiding, ongeval ) Opvallend is dat de eerste drie oorzaken bijna even vaak vermeld worden in de helft van de dossiers. Ziekte komt in bijna één van de drie dossiers voor als oorzaak. In 45% van de dossiers is er sprake van energieschulden. Gezondheidsschulden en de gemakkelijke kredieten (winkelkaarten, kredietkaarten, postorderbedrijven) zijn elk goed voor 35 % van de schulden. n Hoe groot kunnen de schulden zijn? Het Vlaams Centrum Schuldbemiddeling stelde uit de registratiecijfers vast dat : - 43 % schuldenaars 1 tot 5 schuldeisers hebben - 32 % schuldenaars 6 tot 10 schuldeisers hebben 25% van de schuld gaat over een bedrag tussen en % van schulden staat voor een bedrag tussen en

7 n Wie kan helpen? De Openbare Centra voor Maatschappelijk Werk (OCMW) en de Centra voor Algemeen Welzijnswerk (CAW) worden door de Vlaamse overheid erkend om aan schuldbemiddeling te doen. Mensen die geconfronteerd worden met een al dan niet tijdelijke financiële nood kunnen bij het OCMW terecht voor diverse vormen van financiële hulpverlening: budgetbegeleiding, budgetbeheer, schuldbemiddeling en collectieve schuldenregeling. Budgetbegeleiding: de cliënt beheert zelf zijn budget, maar krijgt van de maatschappelijk werker wel het nodig advies welke schulden best eerst afgelost worden. Budgetbeheer: alle inkomsten worden gestort op rekening van het OCMW dat de op basis van een haalbaar afbetalingsplan de rekeningen betaalt. Afhankelijk van het budget dat nog rest krijgt de cliënt leefgeld voor voeding, kleding, persoonlijke uitgaven. Schuldbemiddeling: de schulden worden geïnventariseerd en de schuldbemiddelaar onderhandelt met de schuldeisers over een afbetalingsplan. Collectieve schuldenregeling: de schulden zijn zo hoog opgelopen dat aan de arbeisdrechter een aanzuiveringsregeling gevraagd wordt. Meer info: het decreet van 28 april 2006 houdende wijziging van het decreet van 24 juli 1996 regeling tot erkenning van de instellingen voor schuldbemiddeling in de Vlaamse Gemeenschap. 2

8 Het OCMW helpt niet alleen als er problemen zijn, maar wil ook problemen helpen voorkomen. n Jong geleerd is oud gedaan! Vertrekkend vanuit de praktijkervaring van de maatschappelijk werkers, verantwoordelijk voor de individuele begeleiding van de cliënten werd een totaalproject uitgewerkt dat zowel kinderen, jongeren als volwassenen wil bereiken. De specifieke aanpak op maat van de verschillende doelgroepen heeft als uiteindelijke doelstelling hen sociaal vaardiger te maken in het omgaan met geld. Kinderen en jongeren bewust leren omgaan met geld, ze sociaal vaardiger maken tegenover reclame, tegenover gokken via internet is weliswaar de eerste opdracht van de ouders maar in samenwerking met de scholen kunnen deze vaardigheden ook meegenomen worden in diverse lessenpakketten. In overleg en samenwerking met de directies van de Zottegemse basis- en secundaire scholen en de CLB s kreeg het schuldpreventieproject een plaats in de scholen. n De leerlingen van het vijfde en zesde leerjaar basisonderwijs kregen De geldkoffer, slim omgaan met je geld van het OCMW aangeboden. Dit didactische pakket vonden we in Nederland bij het Nationaal Instituut voor Budgetvoorlichting (NIBUD). Verschillende modules zetten de leerlingen aan om na te denken over bepaalde bronnen van inkomsten, reclame, prijzen en prijsverschillen, sparen en lenen. n De leerlingen van de eerste graad secundair proberen de Zakgeldkrant uit. Aan de hand van herkenbare voorbeelden, korte opdrachten en informatie leren jongeren zelf financiële keuzes maken en beslissingen nemen. Meer info: Nationaal Instituut voor Budgetvoorlichting 3

9 n De leerlingen van de tweede graad zagen de toneelvoorstelling Target in Pocket Game. Uit het overleg met de schooldirecties van de Zottegemse secundaire scholen en de CLB s bleek dat er weinig materiaal beschikbaar is voor deze leeftijdsgroep. Om deze leeftijdsgroep ook effectief te boeien en aan te spreken werd gekozen voor een toneelproductie die zeer nauw aansluit bij de leefwereld van de jongeren. vzw Pacco producties werd gevraagd om een educatief toneelstuk te maken waarin de thema s omgaan met zakgeld, gevaren van reclame, gevaren van gokken en internetgokken in het bijzonder, aan bod kwamen. n Voorkomen blijft nog altijd beter dan genezen! Cliënten die bij de maatschappelijk werkers in financiële begeleiding waren, krijgen als nazorg het groepsgericht vormingsaanbod IK tel mee! Het vormingsaanbod wordt door Leerpunt Zuid-Oost- Vlaanderen, afdeling Ninove aangemaakt in overleg met de maatschappelijk werkers en op maat van de cliënten. Uit de evaluatieformulieren van de cliënten blijkt dat de sessies voor hen zeker een meerwaarde betekenen. Zeker het groepsgevoel en de ervaring dat men er niet alleen voor staat is daarbij sterk aanwezig. Voor sommigen was het ook een doel om terug vroeg op te staan. De groep geeft ook aan dat ze effectief ook meetellen. Ze werden ernstig genomen, ze hadden iets te vertellen en er werd naar hen geluisterd. 4

10 k Opdrachten 1 Het OCMW Elke gemeente beschikt over een OCMW, een Openbaar Centrum voor Maatschappelijk welzijn. n Ken je de werking van een OCMW? n Een OCMW is een lokaal bestuur. Op welke manier, wanneer wordt dit bestuur samengesteld? n Breng eens een bezoek aan het OCMW of vraag een maatschappelijk werker om eens langs te komen in de klas. Zij kunnen jullie vanuit hun praktijkervaring zeker een boeiend verhaal brengen over het werken met mensen in armoede. 5

11 2 Leesoefening Lees het artikel Ik durf niet meer dromen, ik ben kapot vanbinnen, De Standaard, 26 augustus 2008 (zie bijlage). Vijf jaar leven met 50 per week, De Standaard, 26 augustus n We zijn soms nogal vlug in het beoordelen en veroordelen van mensen in armoede. Noteer een aantal van de meest gehoorde vooroordelen over mensen met financiële problemen. n Welke gevoelens maakt dit artikel bij je los? Toets het verhaal van Bea aan de eerder geformuleerde voordelen? n Is arm zijn enkel geen geld hebben? Wat is voor Bea de ergste ervaring van haar armoede? 6

12 k Opdrachten n Wie geld heeft kan ook arm zijn, lijkt wel een onmogelijke tegenstelling. Wat kan zo iemand dan wel nog missen om gelukkig te zijn? n Bekijk of er in je gemeente een vereniging waar armen het woord nemen bestaat. Nodig iemand uit en beluister zijn/haar verhaal. Meer info: Vlaams netwerk van Verenigingen waar armen het woord nemen Voortgangsstraat 323 B6, 1030 Brussel info@vlaams-netwerk-armoede.be 7

13 3 Kruip eens in de huid van een persoon in schuldbeheer Stijn Stijn is 23 jaar. Hij heeft een slechte relatie met zijn ouders en wil daarom zo snel als mogelijk op zijn eigen benen staan. Hij gaat alleen wonen. Hij werkt en heeft een inkomen van Stijn heeft het moeilijk om om te gaan met zijn geld en geeft meer uit dan goed voor hem is. Hij moet nog achterstallige betalingen bij de belastingen en bij de energiemaatschappij Eandis. Om erger te voorkomen zet Stijn zelf de stap naar het OCMW. Stijn heeft als maandelijkse vaste kosten: huur: 600 energie: 145 water: 25 GSM: 100 afbetaling bij de belastingen: 150 achterstallige facturen bij de energiemaatschappij: 50 Stijn krijgt een leefgeld van 60 / week. Hij komt daarmee niet rond en hij vraagt dan bijkomende steun. Hoe zou jij het leefgeld besteden? 8

14 k Opdrachten Lynn Lynn is 31 jaar en heeft een zoontje van 8 jaar. Zij werkte 4/5 in een tijdelijk contract. Ze verdiende daarmee Het contract werd niet verlengd waardoor het inkomen van Lynn terugviel op een werkloosheidsvergoeding van Zij kon niet weerstaan aan de verleiding van de reclame en kocht op krediet. Zij heeft als vaste kosten: huur: 317 energie: 152 water: 6 GSM: 150 lening auto die ze niet meer heeft: 144 internet: 43 schoolkosten: 50 3 afbetalingsplannen: Zij heeft krijgt nog een wekelijks leefloon van 60. Hoe zou jij die besteden? 9

15 10

16 werd geproduceerd, dus geschreven en op scène gezet door Paco Producties, in opdracht van het OCMW van Zottegem. Target in Pockt Game Target In Pocket Game

17

18 Over het schrijven van een toneelstuk Het schrijven van een toneelstuk is helemaal iets anders dan een roman schrijven. Een toneelstuk is een verhaal in dialoogvorm. De dialogen in romans hoeven niet zegbaar te zijn. Romantaal gaat tussen schrijver en lezer, van hoofd naar hoofd. Tussen toneeltaal en toeschouwer zit een mond, die de woorden spreekt, en een lichaam waar die woorden uitkomen. Toneeltaal is taal die spreekt. Elke zin die neergeschreven wordt, behalve de regieaanwijzingen, zal uiteindelijk gezegd worden. Een toneeltekst bereikt slechts zijn doel wanneer het wordt gespeeld Theaterschrijven kun je eigenlijk niet leren. Er zijn wel regels voor hoe dialogen moeten worden geschreven, op welke manier regieaanwijzingen kunnen worden verwerkt en er wordt zelfs les gegeven in hoe een stuk spannend kan blijven, maar het echte schrijven gebeurt toch vooral in het hoofd. In de fantasie van de auteur. Niet voor niets wordt er gepraat over talent, een gave: je hebt het of je hebt het niet. Je hebt je fantasie, maar daar heb je dan inspiratie voor nodig. Die kan je overal vinden. Je komt mensen tegen, situaties op straat of ergens in een wachtkamer of winkel of waar dan ook. Dat kan inspirerend werken voor het schrijven van een toneelstuk. 111

19 Over het schrijven van Target in Pocket Game Een schrijver kan heel wat zelf uitgevonden verhalen vertellen. Target in Pocket Game is een toneelstuk dat echter in opdracht is geschreven. Om de leerlingen iets mee te geven; een educatief theaterstuk. Maar ook bij zo n opdracht dient een verhaal verteld te worden. Je bedenkt een plot. Dat is de intrige. De verwikkeling, hoe dat verhaal loopt. Deze plot is dan de kapstok waaraan, zoals in Target, de verschillende opgelegde thema s worden opgehangen; in dit geval: schuldpreventie, game- en gokverslaving; maar ook agressie, cyberpesten, steaming. Als je al deze thema s gewoon naar voor zou brengen zonder een boeiend verhaal, zou het saai worden, het zou dan eerder een spreekbeurt over al deze thema s worden. De plot dient dus boeiend te zijn, met verrassende wendingen, een vleugje humor, de toeschouwers op het verkeerde been zetten een onverwacht einde. Spektakel, spanning en emoties zijn dan ook de ideale ingrediënten voor een geslaagd stuk. Naast het educatieve maken de leerlingen dus ook kennis met toneel. Een toneelbrochure bestaat dus uit dialogen. Dit stuk is geschreven in de gij-vorm, wat meer de spreektaal is. Zoals men zegt: dit bekt beter. Tussen de dialogen door zijn er, waar nodig, de regieaanwijzingen. Maar de regisseur beslist zelf hoe de actie en de manier van zeggen dient te gebeuren. 222

20 Alles over het toneelstuk zelf Target in Pocket Game Auteur : Paul Coppens Regie : Ronny Waterschoot Acteurs : Ronny Waterschoot, Lindsay Bervoets, Frederick Van Peer Film : Jacques Van Avermaet Duur : ca 60 min. Psychologen stelden vast dat gameverslaving overeenkomsten vertoont met de verschijnselen van gokverslaving. Met online gaming is de originele gameverslaving nu gecombineerd met een internetverslaving, wat nog heftiger is. En wat met de gewelddadige actiegames? Ze beginnen er steeds jonger aan. Vandaag zijn vele jongeren, ook meisjes, ermee bezig. Ze krijgen er niet genoeg van. De financiële gevolgen laten niet op zich wachten. Inhoud van het stuk De vijftienjarige Eline, lief en behulpzaam, gaat al sinds een jaar gebukt onder een diep geheim dat ze angstvallig voor zich houdt. Van één ding is ze zeker: niemand zal haar dat geheim ontfutselen. Niemand zal er in slagen haar belofte te doen breken. Het leven van een heel bijzonder iemand hangt ervan af. Dat mysterieus engagement en haar vastberadenheid zal haar echter in een nachtmerrie doen belanden. Want. Eline komt in contact met Lars, die zich nogal op een stoere manier opdringt. Maar algauw leert ze Lars beter kennen en het is haar meteen duidelijk: hij is verslaafd aan gewelddadige computergames. Door die verslaving maakt Lars heel wat schulden en komt hij in grote moeilijkheden. Eline probeert hem op andere gedachten te brengen. Maar niets helpt

21 Lars zal zich ook steeds agressiever gaan gedragen. Om haar geld af te persen begint hij Eline te bedreigen en vooral te bewerken via cyberpesten. Lars maakt zich ook schuldig aan steaming. Tot er nog iemand opduikt: de vader van Lars die zelf met haar contact opneemt. Hij zal haar helpen bij een opdracht voor een jeugdvereniging: een rollenspel over hoe jongeren dienen om te gaan met zakgeld; hoe je geld beheren en hoe vermijden dat je schulden maakt. Ondertussen gaat de situatie met Lars van kwaad naar erger en Eline geraakt er meer en meer bij betrokken. Beetje bij beetje komt ze tot een onthutsende vaststelling: ze is zelf een target een doelwit in een game dat te maken heeft met haar verschrikkelijk geheim Frank Vandenbroucke, Vlaams minister van Onderwijs woonde de première bij (november 2008). Na afloop van de voorstelling was hij zeer lovend: Het heeft mij echt gepakt. Mijn verwachtingen lagen niet al te hoog omdat stukken met een pedagogisch doel meestal voorspelbaar zijn. Maar dit was zeer verrassend en rijk aan thematiek. Wat hier getoond wordt, sluit aan bij de leefwereld van jongeren. Het is precies wat we nodig hebben om een aantal problemen bespreekbaar te maken. De auteur Paul Coppens is zeker geen onbekende in de theaterwereld. Hij is auteur acteur regisseur producent. Hij is een van de meest gespeelde toneelauteurs in Vlaanderen. Schreef tientallen blijspelen waaronder de kassuccessen: Klachten Klachten na achten Schat, je bent een schat Tango Tango Lieve Silvester Pak in, Stap uit (met G. Didelez) Maar schreef ook ernstiger werk, waaronder enkele thrillers ( de bekendste: De Pop, Fataal) en sociaal geëngageerd theater : De Zetel Klavers Bert Bekendste stukken in het beroepstheater : Schafttijd Hora Est De Tuinman 444

22 Schreef ook voor televisie. Zo was hij co-scenarist voor Wat nu weer (VTM) Meester (VTM) Hotel Hotel (VRT) Als acteur was hij op het kleine scherm te zien in : Familie Wittekerke Editie Samsonsoap Brussel Nieuwstraat Alexander. Als producent leidt hij momenteel zijn eigen theater- en evenementenbureau Paco Producties. Hij schrijft daarvoor nu ook heel wat educatieve theaterstukken voor de scholen. De acteurs LINDSAY BERVOETS > Eline Studeerde aan de televisieschool. Volgt momenteel toneelopleiding binnen theater Boeketoe o.l.v. Ronny Waterschoot. Film : speelde mee in de films Los en Loft. TV : speelde in Familie LouisLouise en in Flikken. Is regelmatig te zien in reclamespots. Frederick Van Peer > Lars Is afgestudeerd met de opleiding binnen theater Boeketoe o.l.v. Ronny Waterschoot. Heeft een getuigschrift: acteren voor camera. Film : speelde in een aantal kortfilms, waaronder The Curiosity of Chance in de USA. TV : speelde gastrollen in Spring Familie Spoed. Is ook te zien in verschillende reclamespots. RONNY WATERSCHOOT > Gunnar Is een bekend film- en tv-acteur. Studeerde af aan de Studio Herman Teirlinck. Was van 1969 tot 1993 verbonden aan de Koninklijke Vlaamse Schouwburg (KVS) in Brussel. Bij de jeugd van toen is hij gekend voor zijn rollen in verschillende jeugdfeuilletons: Kapitein Zeppos Fabian van Fallada Zwaard van Ardoewaan Keromar Tim De Opkoper Merlina. Recentelijk in : Matrousjka s Zone Stad Hij was van 1993 tot 2006 acteur (Didier De Kunst) en hoofdregisseur van Familie

23 Een bladzijde uit de toneelbrochure LARS ELINE LARS Wat nog niet is, kan nog komen. Maar ondertussen zou ik toch misschien als logé mijn intrek bij jullie kunnen nemen. Ik ben een dakloze, beseft ge dat wel goed? Dat zoekt ge zélf als ge van huis wegloopt. Gij helpt toch gasten die van huis weglopen? Eline schrikt plots. Lars merkt dit. Kijkt haar scherp aan. Korte stilte. ELINE LARS ELINE LARS ELINE LARS ELINE LARS ELINE LARS Wat wilt ge daarmee zeggen? Niks. (spreekt tot publiek) Daar ben ik toen niet verder op ingegaan. Nu besef ik dat dit een eerste zet was. Allee, komaan zeg. (tot hem) Lars, mijn ouders kennen u niet eens. Stel mij aan hen voor. Hebt gij uw vader al over mij verteld? Dat zal wel niet zeker? Ik ga niet terug naar die rotzak! Echt, ge kent hem niet. Hij is een echte bullebak. Overdrijft ge niet een beetje, Lars? Hoe zit het? Gaan we naar uw ouders? Nù? 666

24 ELINE LARS ELINE LARS Lars, dat gaat zomaar niet! Ik thuis komen samen met u en zeggen: ma, pa, dit is Lars. Na Kevin is dit een jongen die ik iedere dag zie. Pas op, hij is niet mijn lief maar hij blijft wel hier wonen. Dat zal nogal inslaan als een bom, ja. Oké. Ik heb het begrepen. Maar Lars, ge snapt ge toch zelf wel (onderbreekt haar) Gij wilt dus dat er met mij ook iets ergs gebeurt? Lars gaat weg ELINE (tot de zaal) Oók iets ergs gebeurt óók Dat klonk in mijn oren. Wat moest ik daarvan denken? Wist hij het van? (maar stopt, vertelt dan verder:) Ik was er echt niet goed van en hoe hij over zijn vader vertelde. De manier waarop. En dan plots ongelooflijk zijn vader belde me op! Zomaar! Hij wilde mij zo vlug mogelijk spreken. 777

25 888

26 Lessuggesties Deze lesideeën vormen een mix van materiaal waarin je voor en na het bekijken van de voorstelling kan grasduinen. Lessuggesties Met deze lessuggesties willen we een hulp aanbieden bij de voorbereiding en nabespreking van de toneelvoorstelling. Als leerlingen vooraf een bepaald verwachtingspatroon hebben kunnen opbouwen, kunnen ze de verrassende en voor hen misschien onbekende inhoud en vorm beter plaatsen.

27

28 Voorbereiding op de voorstelling n Als opwarmer kan je met de volgende vragen een gesprek over theater in het algemeen stimuleren: Ga je wel eens naar het theater? Wat is het laatste stuk dat je gezien hebt en wat vond je ervan? Herinner je je een voorstelling die echt meeviel of tegenviel? Waarom was dat? Is er iemand die toneel speelt of danst? Heb je dan al voor publiek moeten spelen? Vond je dat leuk? Vind je het een goed idee om met de klas naar het theater te gaan? n Na de voorstelling kan je aan de slag met volgende vragen: Wat vond je van het einde van het verhaal? Vind je het een realistisch verhaal? Waarom wel/niet? Vind je het een aangrijpend verhaal? Waarom wel/niet? Herken je bepaalde zaken, zo ja welke? Welke thema s komen in het stuk aan bod? Voor welk publiek is dit stuk geschreven? Welke deel/welke passage heeft op jou het meeste indruk gemaakt? Waarom? 111

29 Woordenschat Een toneelvoorstelling bijwonen heeft iets spannends, iets mysterieus. Je stapt als het ware een andere wereld binnen. Hopelijk raak je geboeid door de voorstelling, zodat je er echt van kan genieten en je even alles vergeet! Een theaterproductie organiseren en uitvoeren is het werk van een hele ploeg. Iedereen heeft daarbij een vastomlijnde rol. In de volgende opdrachten kan je daarover één en ander opsteken. n Opdracht 1: Zoek in het letterraster hoe de persoon genoemd wordt die je op de stippellijnen kan invullen: A P R O T A G O N I S T C A B Y B D R A M A L E K K E R H O L A C P R O D U C E N T W E O G A K D I G A K M U S I C A L R H Y A E I K R M B E N B L I J E S O T F O L A I A U T E U R X O C U B G A Z E R M T Y K A V I G E T R H F I L M S E U C A N V R A E S I B I A C T E U R B O L A Q R H J K O M E D I E R G Z O A M E R K O D S C E N O G R A A F F G J L U L I C H T O N T W E R P E R M A N T A G O N I S T M I M E V N K L U C H T R E G I S S E U R O G E L U I D S M A N P E S T X 222

30 hoofdrolspeler: tegenstander van de hoofdrolspeler: tekstschrijver: ontwerper van het toneeldecor: persoon die het tekstmateriaal aanreikt en evalueert: persoon die dansen en bewegingsmateriaal ontwerpt: toneelspeler: ontwerper van promotiemateriaal: persoon/organisatie die het stuk financiert: persoon die de tekst interpreteert, de spelers begeleidt en bepaalt hoe de voorstelling er zal uitzien: persoon die de spelers schminkt: persoon die bepaalt hoe een stuk belicht wordt: persoon die instaat voor de klank: persoon die instaat voor de praktische organisatie van de productie: (staat niet in raster) De volgende woorden zijn ook in het raster terug te vinden: klucht, mime, drama, musical, film, komedie (indien deze begrippen niet gekend zijn, kunnen de lln. de verklaring opzoeken in het woordenboek)

31 n Opdracht 2: Nog meer theatertaal. Weet je welk woord omschreven wordt? Hier en daar zijn enkele letters weergegeven om je op weg te helpen. 1. selectieronde waarin je als beginnend speler of danser een bepaalde rol kan proberen te krijgen 2. toneeltekst met aanwijzingen voor de acteurs 3. gelaatsuitdrukkingen 4. de intrige of verschillende verwikkelingen waaruit een verhaal bestaat 5. onderdeel van het totale toneelstuk, beginnend en eindigend met het komen of gaan van (een) acteur(s) 6. hoofdonderdeel van een toneelstuk 7. toneelstuk dat door 1 acteur wordt gebracht 8. hoogtepunt van een toneelstuk 9. voorwerpen die bij een toneelstuk nodig zijn, maar die niet tot het decor behoren 10. scènebeeld 11. beoordeling van een boek, film of toneelstuk in een krant of tijdschrift. 444

32 1. U 2. C 3. M 4. P 5. È 6. F 7. O 8. X 9. K W 10. C 11. C S 5 5 5

33 Nabespreking De leerlingen zijn met bepaalde verwachtingen naar Target in Pocket Game gaan kijken. Ze hebben het stuk gezien en het heeft wat kunnen bezinken. Tijdens de nabespreking kunnen ze hun bevindingen en reacties bij elkaar leggen. Hier volgen enkele vragen die een gesprek op gang kunnen brengen. Inhoud»»Waarover gaat het stuk volgens jou? (let hierbij op dat ze het niet verengen tot één thema, het stuk gaat over veel meer)»»heb je iets bijgeleerd?»»denk je na het bekijken van het stuk anders over cyberpesten, gamen, steaming en hoe iemand daaronder kan lijden?»»wat is volgens jou de belangrijkste scène om de inhoud van het stuk te begrijpen?»»kan je de voorstelling opdelen in stukken of scènes?»»welke tekstfragmenten herinner je je?»»zat er een evolutie in de voorstelling? Was er een climax?»»zat er spanning in de voorstelling?»»wat vond je van het begin?»»wat vond je van het einde? Personages»»Wat vind je ervan dat er slechts 3 acteurs op de planken staan?»»vind je het een goede vondst dat de sfeer wordt gecreëerd door middel van videobeelden?»»voelde je sympathie voor Lars, Eline of Gunnar?»»Voor welk personage voelde je antipathie? Waarom?»»Wie herkende je als acteur? 666

34 Ruimte en decor»»wat vond je van de theaterruimte?»»hoe zou je het decor beschrijven?»»werd er een bepaalde sfeer opgeroepen? Belichting en muziek»»was het gebruik van de belichting belangrijk?»»welke muziek kan je je herinneren?»»vond je het een goede keuze van de regisseur?»»welke rol speelde de muziek? Rekwisieten en kostumering»»werden er veel voorwerpen of attributen gebruik? Welke?»»Welke multimediale middelen werden gebruikt?»»vond je het gebruik functioneel?»»hoe was Lars, Eline gekleed en hoe zag hij/zij eruit?»»past deze look volgens jou bij de inhoud van het stuk? Interpretatie en evaluatie»»vind je het een juiste titel voor het stuk? Heb je een ander voorstel?»»waar heb je het meeste op gelet tijdens de voorstelling?»»zijn er beelden of zinnen blijven hangen?»»is het stuk realistisch?»»hoe voelde je je als toeschouwer, ging je volledig op in het verhaal of bleef je eerder neutraal toekijken?»»waren er dingen die je erg goed (gevonden) vond of die je echt stoorden?»»vind je dit een interessant stuk voor jongeren?»»zou je de voorstelling aanraden aan vrienden?»»heb je zijn gekregen om nog eens naar het theater te gaan?»»heb je zin gekregen om zelf eens te acteren? 777

35 Reacties (de leerkracht leest enkele reacties voor)»»wat vind je van deze reacties, kloppen ze volgens jou, waarom wel/niet? n Schrijfopdracht: Schrijf een recensie van de voorstelling voor de schoolkrant of een jongerentijdschrift. Daarnaast kan er ook nog gewerkt worden met de tekstfragmenten, sommige leerlingen kunnen misschien een poging ondernemen om de tekst te zeggen. Veel kijkplezier gewenst! 888

36 Persoonlijke evaluatie 1. Algemene waardering Omcirkel het cijfer dat je aan dit toneelstuk zou willen geven zeer slecht zeer goed In welke mate ben je het eens of oneens met de volgende beweringen? Omcirkel een cijfer van 1 tot Thema Het hoofdthema van dit verhaal boeit mij helemaal niet mee eens helemaal mee eens 3. Personages De meeste personages in dit toneelstuk worden op een geloofwaardige manier beschreven Taalgebruik De taal in dit verhaal spreekt mij aan Betrokkenheid Ik voel mij op een of andere manier betrokken bij de personages en/of de gebeurtenissen Ik zou anderen aanraden dit stuk ook eens te bekijken

37 10

38 schulden 1 Wie zijn schuld is het...? Over: schulden maken schulden aflossen in de schulden zitten Ruim één miljoen Belgen heeft schulden. Dat zijn gezinnen. Hoe komt dat? Dat komt bijvoorbeeld omdat mensen makkelijk geld kunnen lenen. Er wordt ook veel reclame voor gemaakt. Dat zie je op de tv en in de krant. Mensen denken daardoor dat het normaal is dat zij overal geld voor lenen. Ze vergeten dan: dat alles moet worden terugbetaald en dat zij veel rente moeten betalen. Wanneer heb je een schuld? Als je van iemand geld leent, dan heb je een schuld. Iedereen leent wel eens even iets en geeft het daarna terug. Je spreekt altijd af wanneer je het geld terugbetaalt. 11

39 2 Hoe ontstaan schulden? Veel mensen weten niet waaraan zij hun geld allemaal uitgeven. Als mensen betalen met de bankkaart, dan merken ze eigenlijk niet dat zij geld uitgeven. En met een creditcard kun je zelfs betalen als je geen geld (meer) hebt. Mensen hebben daarom al snel geen overzicht meer over hun geldzaken. Schulden ontstaan want : Mensen geven meer geld uit dan zij hebben. Sommige mensen geven altijd meer geld uit dan ze verdienen of hebben. Omdat mensen makkelijker rood kunnen staan bij de bank, hebben ze sneller een tekort op hun rekening. Als je in het rood staat, dan heb je meer geld uitgegeven dan je hebt. Je staat in de min. Als je rood staat is het vaak moeilijk om het bedrag weer aan te vullen. Veel mensen kopen spullen op afbetaling. Als je iets op afbetaling koopt,dan leen je eigenlijk geld. Je leent het geld om iets te kunnen kopen. Bijvoorbeeld bij Neckermann. Of bij de auto-dealer. Dat geld moet je in gedeeltes afbetalen en je betaalt rente. Je betaalt dus extra geld. Sommige mensen maken schulden met gokken. Mensen die verslaafd zijn aan gokken gooien meer geld in de gokautomaten dan zij hebben. Zij gaan geld lenen en krijgen grote schulden. Mensen raken hun werk kwijt. Als je veel geld hebt geleend, kan dat best goed gaan. Veel mensen krijgen toch geldproblemen als zij - hun baan kwijt raken - gaan scheiden - 12

40 Door de komst van de euro hebben veel mensen teveel geld uitgegeven. Want alles leek goedkoper, maar alles was duurder geworden. Daardoor kregen mensen schulden. Daar hebben veel mensen nu nog last van. 3 Wat is rente? Als je geld spaart bij de bank, dan krijg je rente. Je leent eigenlijk je geld uit aan de bank. De bank betaalt je daarom rente. Die rente is geld dat je verdient met je spaargeld. Als je geld leent bij de bank, dan betaal je rente. Je geeft de bank dus meer geld terug dan je hebt geleend. De bank verdient zo geld. Rente is geld dat de geldlener extra moet betalen/terugkrijgt.* OF Rente is geld dat de gelduitlener extra moet betalen/terugkrijgt.* * omkring het juiste Je betaalt rente aan de bank of het postorder-bedrijf om tijdens een bepaalde periode een bepaald bedrag te kunnen gebruiken. Je maakt daar afspraken over. Die staan in een contract. Je maakt ook afspraken over de rente die je moet betalen. Rente is geld dat banken en postorderbedrijven verdienen met het uitlenen van geld. Als je geld leent, betaal je ALTIJD rente! 13

Is het écht zo dat kinderen die veel mediageweld consumeren sneller zélf gaan slaan?

Is het écht zo dat kinderen die veel mediageweld consumeren sneller zélf gaan slaan? Artikel in Het Laatste Nieuws. Annick de Wit: OORLOGJE SPELEN: JA OF NEEN? Niet in ieder kind schuilt een Hans Van Themsche, met zijn voorkeur voor oorlogsgames. Maar hoe hou je de vinger aan de pols?

Nadere informatie

OCMW Zottegem Totaalproject schuldpreventie. Jeanine Bellens, coördinator Lokaal Sociaal Beleid Karen Schoenmaekers, Hoofd Sociale Dienst

OCMW Zottegem Totaalproject schuldpreventie. Jeanine Bellens, coördinator Lokaal Sociaal Beleid Karen Schoenmaekers, Hoofd Sociale Dienst OCMW Zottegem Totaalproject schuldpreventie Jeanine Bellens, coördinator Lokaal Sociaal Beleid Karen Schoenmaekers, Hoofd Sociale Dienst Totaalproject schuldpreventie Aanleiding Preventie schuldenproblematiek

Nadere informatie

speciaal onderwijs lesbrief gokken UITGAVE: STICHTING VOORKOM! T (030) 637 31 44 E-MAIL: STICHTING@VOORKOM.NL WWW.VOORKOM.NL

speciaal onderwijs lesbrief gokken UITGAVE: STICHTING VOORKOM! T (030) 637 31 44 E-MAIL: STICHTING@VOORKOM.NL WWW.VOORKOM.NL speciaal onderwijs UITGAVE: STICHTING VOORKOM! T (030) 637 31 44 E-MAIL: STICHTING@VOORKOM.NL WWW.VOORKOM.NL inhoud LES 1: KENNISMAKING MET GOKKEN 3 HOE KUN JE GOKKEN? 3 WIE IS DE WINNAAR? 4 EENS OF ONEENS?

Nadere informatie

Lesbrief Meneer Beer

Lesbrief Meneer Beer Lesbrief Meneer Beer Het verhaal Het verhaal gaat over Meneer Beer. Hij is verliefd op een prachtig berinnetje, maar hij durft het haar niet te vertellen. Hij vindt zichzelf maar een eenvoudige beer. Om

Nadere informatie

Preventief werken rond schulden

Preventief werken rond schulden Preventief werken rond schulden Studiedag Vlaams Centrum Schuldbemiddeling Drongen, 24 november 2011 Totaalproject schuldpreventie OCMW Zottegem Jeanine Bellens Coördinator Lokaal Sociaal Beleid Karen

Nadere informatie

DVD Jongeren en schulden

DVD Jongeren en schulden DVD Jongeren en schulden Werkwijze: De leerlingen bekijken het filmpje. Daarna krijgen zij een vragenlijst die ze beginnen invullen zo ver ze kunnen. Daarna wordt de film opnieuw bekeken in drie delen

Nadere informatie

WEGWIJS Bij budget & schuld

WEGWIJS Bij budget & schuld WEGWIJS Bij budget & schuld BudgetInZicht West-Vlaanderen caw-folder.indd 1 20-08-2014 16:43:51 HEB JE MOEILIJKHEDEN MET JE BUDGET OF HEB JE SCHULDEN? Raak je niet wijs uit je problemen, wil je advies

Nadere informatie

ZAKGELD Breng het in kaart

ZAKGELD Breng het in kaart ZAKGELD Breng het in kaart Omschrijving Leerlingen analyseren informatie over het zakgeld in België aan de hand van tabellen, grafieken en teksten. Ze toetsen het gegeven cijfermateriaal af met hun eigen

Nadere informatie

Discussiëren Kun Je Leren:

Discussiëren Kun Je Leren: Chantal Deken Discussiëren Kun Je Leren: discussielessen voor groep 3 t/m 8; sluit aan bij referentieniveaus Mondelinge taal; versterkt 21 e -eeuwvaardigheden als communiceren en samenwerken; compleet

Nadere informatie

JEUGDIGEN. Hulp na seksueel misbruik. vooruitkomen +

JEUGDIGEN. Hulp na seksueel misbruik. vooruitkomen + > vooruitkomen + Hulp na seksueel misbruik JEUGDIGEN Heb jij seksueel misbruik meegemaakt of iemand in jouw gezin, dan kan daarover praten helpen. Het kan voor jou erg verwarrend zijn hierover te praten,

Nadere informatie

v e rslaafd? Wat als je niet meer zonder kan

v e rslaafd? Wat als je niet meer zonder kan v e rslaafd? Wat als je niet meer zonder kan Alles over verslavingen Voor vragen over alcohol, illegale drugs, gokken en medicijnen: De DrugLijn tel. 078 15 10 20 www.druglijn.be SOS Nuchterheid tel. 09

Nadere informatie

Een nieuwe bank. Lesvoorbereiding Crisis graad 2. Verwondering

Een nieuwe bank. Lesvoorbereiding Crisis graad 2. Verwondering Een nieuwe bank Lesvoorbereiding Crisis graad 2 Voorzie speelgoed - geld, echte kleine muntstukken of print het blad met de centen. Op elk blad staan 100 centen in rijen van 10. Zo kan je gemakkelijk het

Nadere informatie

Theorieboek. leeftijd, dezelfde hobby, of ze houden van hetzelfde. Een vriend heeft iets voor je over,

Theorieboek. leeftijd, dezelfde hobby, of ze houden van hetzelfde. Een vriend heeft iets voor je over, 3F Wat is vriendschap? 1 Iedereen heeft vrienden, iedereen vindt het hebben van vrienden van groot belang. Maar als we proberen uit te leggen wat vriendschap precies is staan we al snel met de mond vol

Nadere informatie

!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!! Uitgave van Stichting Be Aware Januari 2015 WIL JE MINDER GAMEN?

!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!! Uitgave van Stichting Be Aware Januari 2015 WIL JE MINDER GAMEN? Uitgave van Stichting Be Aware Januari 2015 WIL JE MINDER GAMEN? Je vindt dat je teveel tijd doorbrengt met het spelen van games. Je beseft dat je hierdoor in de problemen kunt raken: je huiswerk lijdt

Nadere informatie

Mijn ouders zijn gescheiden en nu? Een folder voor jongeren met gescheiden ouders over de OTS en de gezinsvoogd

Mijn ouders zijn gescheiden en nu? Een folder voor jongeren met gescheiden ouders over de OTS en de gezinsvoogd Mijn ouders zijn gescheiden en nu? Een folder voor jongeren met gescheiden ouders over de OTS en de gezinsvoogd 1 Joppe (13): Mijn ouders vertelden alle twee verschillende verhalen over waarom ze gingen

Nadere informatie

De volgende onderdelen moeten in het verslag worden verwerkt:

De volgende onderdelen moeten in het verslag worden verwerkt: Het maken van een leesverslag in klas 3 en 4 VMBO Basis Voor het examenonderdeel fictie moet je een aantal boeken lezen. Gebruik bij het maken van het leesverslag het schema hieronder. Werk het schema

Nadere informatie

Tijdschrift Kindermishandeling April 2013 Onderwijsspecial deel 2. 8 tips voor een goed gesprek met je leerling

Tijdschrift Kindermishandeling April 2013 Onderwijsspecial deel 2. 8 tips voor een goed gesprek met je leerling 8 tips voor een goed gesprek met je leerling Edith Geurts voor Tijdschrift Kindermishandeling Het kan zijn dat je als leerkracht vermoedt dat een kind thuis in de knel zit. Bijvoorbeeld doordat je signalen

Nadere informatie

1 Ben of word jij weleens gepest?

1 Ben of word jij weleens gepest? Onderzoeksresultaten TipHorstaandeMaas.nl Pesten Pesten is van alle generaties. Het kan bijna overal plaatsvinden en is daarom dichterbij dan mensen soms denken 8 1 Ben of word jij weleens gepest? 7 6

Nadere informatie

MANIEREN OM MET OUDERPARTICIPATIE OM TE GAAN

MANIEREN OM MET OUDERPARTICIPATIE OM TE GAAN Blijf kalm; Verzeker je ervan dat je de juiste persoon aan de lijn hebt; Zeg duidelijk wie je bent en wat je functie is; Leg uit waarom je belt; Geef duidelijke en nauwkeurige informatie en vertel hoe

Nadere informatie

Onderzoek Je wordt 18 jaar en dan? De gevolgen voor je geldzaken

Onderzoek Je wordt 18 jaar en dan? De gevolgen voor je geldzaken Onderzoek Je wordt 18 jaar en dan? De gevolgen voor je geldzaken Rapportage Juli 2013 Meer informatie: info@wijzeringeldzaken.nl Samenvatting (1/3) 1. Veel 17-jarigen maken de indruk verstandig om te gaan

Nadere informatie

FOUT VRIENDJE? PAS OP! Hulp. Internet. Heb je vragen? Bel dan naar Meldpunt Jeugdprostitutie, tel.: 0900 044 33 22.

FOUT VRIENDJE? PAS OP! Hulp. Internet. Heb je vragen? Bel dan naar Meldpunt Jeugdprostitutie, tel.: 0900 044 33 22. PAS OP! Hulp Heb je vragen? Bel dan naar Meldpunt Jeugdprostitutie, tel.: 0900 044 33 22. Internet Wil je meer lezen? Kijk op www.jipdenhaag.nl/loverboys En test jezelf op www.loverboytest.nl Dit is een

Nadere informatie

Ben jij een kind van gescheiden ouders? Dit werkboekje is speciaal voor jou!

Ben jij een kind van gescheiden ouders? Dit werkboekje is speciaal voor jou! Hallo Ben jij een kind van gescheiden ouders? Dit werkboekje is speciaal voor jou Als je ouders uit elkaar zijn kan dat lastig en verdrietig zijn. Misschien ben je er boos over of denk je dat het jouw

Nadere informatie

Lesbrief verslaving aan games of sociale media

Lesbrief verslaving aan games of sociale media Lesbrief verslaving aan games of sociale media Tijd: 45 55 minuten Leerjaar 1-Profiel1,2,3 Introduceer het onderwerp kort: gamen en actief zijn op sociale media zijn superleuk. Hoe komt dat eigenlijk?

Nadere informatie

Uitleg boekverslag en boekbespreking

Uitleg boekverslag en boekbespreking Uitleg boekverslag en boekbespreking groep 7 schooljaar 2014-2015 Inhoudsopgave: Blz. 3 Blz. 3 Blz. 3 Blz. 4 Blz. 6 Blz. 7 Blz. 7 Stap 1: Het lezen van je boek Stap 2: Titelpagina Stap 3: Inhoudsopgave

Nadere informatie

DEEL 1. WERKBOEK 5 Eigen keuze. 2015 Monique van Dam YOU: De keuze is aan jou!

DEEL 1. WERKBOEK 5 Eigen keuze. 2015 Monique van Dam YOU: De keuze is aan jou! DEEL 1 1 WERKBOEK 5 Eigen keuze Inhoud 2 1. Hoe zit het met je keuzes? 3 2. Hoe stap je uit je automatische piloot? 7 3. Juiste keuzes maken doe je met 3 vragen 9 4. Vervolg & afronding 11 1. Hoe zit het

Nadere informatie

Werkboek Het is mijn leven

Werkboek Het is mijn leven Werkboek Het is mijn leven Het is mijn leven Een werkboek voor jongeren die zelf willen kiezen in hun leven. Vul dit werkboek in met mensen die je vertrouwt, bespreek het met mensen die om je geven. Er

Nadere informatie

Lou en Lena: NEE tegen geweld!

Lou en Lena: NEE tegen geweld! Mijn prentenboek Prentenboek voor leerlingen 1 e en 2 e leerjaar Lou en Lena: NEE tegen geweld! Mijn naam:... Mijn klas:... Mondiale Vorming - Plan België Hallo, ik ben Lou. En dit is mijn zus Lena. We

Nadere informatie

Datum: Jaar van verschijnen: Duur van de film:

Datum: Jaar van verschijnen: Duur van de film: NAAM: Kijk / luisterformulier Speelfilm Naam: Datum: Titel van de film: Regisseur: Jaar van verschijnen: Duur van de film: Lees de vragen op dit formulier voor het kijken en luisteren door. Je weet dan

Nadere informatie

2 Ik en autisme VOORBEELDPAGINA S

2 Ik en autisme VOORBEELDPAGINA S 2 Ik en autisme In het vorige hoofdstuk is verteld over sterke kanten die mensen met autisme vaak hebben. In dit hoofdstuk vertellen we over autisme in het algemeen. We beginnen met een stelling. In de

Nadere informatie

Toneelstuk Harde noten : nabespreking

Toneelstuk Harde noten : nabespreking Toneelstuk Harde noten : nabespreking Ondanks alle campagnes en initiatieven blijft pesten een moeilijk uit te roeien probleem dat ook de dertienjarige Kaat, hoofdpersonage uit de boeken Harde noten en

Nadere informatie

Deze folder legt uit hoe je SNAP kan gebruiken voor een blijvende verandering.

Deze folder legt uit hoe je SNAP kan gebruiken voor een blijvende verandering. Bij SNAP leren we ouders en kinderen vaardigheden om problemen op te lossen en meer zelfcontrole te ontwikkelen. Deze folder legt uit hoe je SNAP kan gebruiken voor een blijvende verandering. SNAP (STOP

Nadere informatie

In de eeuwigheid van het leven waarin ik ben is alles volmaakt, heel en compleet en toch verandert het leven voortdurend. Er is geen begin en geen

In de eeuwigheid van het leven waarin ik ben is alles volmaakt, heel en compleet en toch verandert het leven voortdurend. Er is geen begin en geen 14 In de eeuwigheid van het leven waarin ik ben is alles volmaakt, heel en compleet en toch verandert het leven voortdurend. Er is geen begin en geen einde, alleen een voortdurende kringloop van materie

Nadere informatie

Hulp en informatie om huiselijk geweld te stoppen. Help jezelf. Help de ander. 0900 1 26 26 26 5 cent per minuut. www.huiselijkgeweldhollandsmidden.

Hulp en informatie om huiselijk geweld te stoppen. Help jezelf. Help de ander. 0900 1 26 26 26 5 cent per minuut. www.huiselijkgeweldhollandsmidden. Hulp en informatie om huiselijk geweld te stoppen Help jezelf. Help de ander. 0900 1 26 26 26 5 cent per minuut www.huiselijkgeweldhollandsmidden.nl Huiselijk geweld stopt nooit vanzelf Misschien wil je

Nadere informatie

Geweld in huis raakt kinderen. Informatie en advies voor ouders. huiselijkgeweldwb.nl 0900 126 26 26. 5 cent per minuut

Geweld in huis raakt kinderen. Informatie en advies voor ouders. huiselijkgeweldwb.nl 0900 126 26 26. 5 cent per minuut Geweld in huis raakt kinderen Informatie en advies voor ouders Grafisch ontwerp: Ontwerpstudio 2 MAAL EE Bij huiselijk geweld tussen (ex-)partners worden kinderen vaak over het hoofd gezien. Toch hebben

Nadere informatie

Spaarpot van de Toekomst lesbrief en prijsvraag

Spaarpot van de Toekomst lesbrief en prijsvraag Spaarpot van de Toekomst lesbrief en prijsvraag In 2009 bestond het Nibud 30 jaar. Tijdens het jubileumjaar heeft het Nibud geld ingezameld om binnen het onderwijs extra aandacht te kunnen besteden aan

Nadere informatie

Kortfilm: No more credit, game over www.budgetsurvivalkids.be

Kortfilm: No more credit, game over www.budgetsurvivalkids.be Paviljoenstraat 9 1030 Brussel www.centrumschuldbemiddeling.be Kortfilm: No more credit, game over www.budgetsurvivalkids.be Auteurs Vlaams Centrum Schuldbemiddeling en jeugddienst In Petto in samenwerking

Nadere informatie

[PILOT] Aan de slag met de Hoofdzaken Ster

[PILOT] Aan de slag met de Hoofdzaken Ster [PILOT] Aan de slag met de Hoofdzaken Ster! Hoofdzaken Ster Copyright EffectenSter BV 2014 Hoofdzaken Ster SOCIALE VAARDIGHEDEN VERSLAVING DOELEN EN MOTIVATIE 10 9 8 10 9 8 7 6 4 3 2 1 7 6 4 3 2 1 10 9

Nadere informatie

Introductie. Lesinstructie. Lesinstructie. Leerdoelen. Introductie. Opzet. Bronnen

Introductie. Lesinstructie. Lesinstructie. Leerdoelen. Introductie. Opzet. Bronnen Introductie Introductie Gamen, Hyven, informatie zoeken, filmpjes kijken, muziek luisteren, spullen kopen of verkopen. Internetten doen we allemaal. Soms voor de lol, soms serieus, soms thuis, soms op

Nadere informatie

DO'S EN DON'TS VOOR OUDERS

DO'S EN DON'TS VOOR OUDERS WWW.PESTWEB.NL DO'S EN DON'TS VOOR OUDERS Kinderen en jongeren willen je hulp, als je maar (niet)... Wat kinderen zeggen over pesten Kinderen gaan over het algemeen het liefst met hun probleem naar hun

Nadere informatie

WEGWIJS budget en schuldhulpverlening

WEGWIJS budget en schuldhulpverlening WEGWIJS budget en schuldhulpverlening Inhoudstafel Inleiding pg. 3 1. Eenmalig advies pg. 4 2. Budgetbegeleiding pg. 6 3. Budgetbeheer pg. 8 4. Collectieve schuldenregeling pg. 12 Wat doet het OCMW na

Nadere informatie

Luisteren naar de Heilige Geest

Luisteren naar de Heilige Geest Luisteren naar de Heilige Geest Johannes 14:16-17 En Ik zal de Vader bidden en Hij zal u een andere Trooster geven om tot in eeuwigheid bij u te zijn, de Geest der waarheid, die de wereld niet kan ontvangen,

Nadere informatie

Schuldhulpverlening Wegwijs in de schuldhulp verlening

Schuldhulpverlening Wegwijs in de schuldhulp verlening Schuldhulpverlening Wegwijs in de schuldhulp verlening Wordt je schuldenberg te groot? Het Sociaal Huis helpt je verder. Inhoud Inleiding... 3 Onze kijk op hulp... 3 Eenmalige schuldbemiddeling... 4 Wat

Nadere informatie

v e rslaafd? Wat als je niet meer zonder kan

v e rslaafd? Wat als je niet meer zonder kan v e rslaafd? Wat als je niet meer zonder kan Alles over verslavingen Voor vragen over alcohol, illegale drugs, gokken en medicijnen: De DrugLijn tel. 078 15 10 20 www.druglijn.be SOS Nuchterheid tel. 09

Nadere informatie

Wanneer vertel je het de kinderen? Kies een moment uit waarop je zelf en de kinderen niet gestoord kunnen worden.

Wanneer vertel je het de kinderen? Kies een moment uit waarop je zelf en de kinderen niet gestoord kunnen worden. Hoe vertel je het de kinderen? Op een gegeven moment moet je de kinderen vertellen dat jullie gaan scheiden. Belangrijk is hoe en wat je hen vertelt. Houd rekening daarbij rekening met de leeftijd van

Nadere informatie

Workshop Handleiding. Verhalen schrijven. wat is jouw talent?

Workshop Handleiding. Verhalen schrijven. wat is jouw talent? Workshop Handleiding Verhalen schrijven wat is jouw talent? Inhoudsopgave Hoe gebruik je deze workshop? Hoe kun je deze workshop inzetten in je klas? Les 1: Even voorstellen stelt zich kort voor en vertelt

Nadere informatie

Probleem? Geen probleem. Met de vaardigheden die Humanitas je aanreikt, verander je je leven. Helemaal zelf. En het mooie is: iedereen kan het.

Probleem? Geen probleem. Met de vaardigheden die Humanitas je aanreikt, verander je je leven. Helemaal zelf. En het mooie is: iedereen kan het. ONTMOET HUMANITAS Probleem? Geen probleem. Met de vaardigheden die Humanitas je aanreikt, verander je je leven. Helemaal zelf. En het mooie is: iedereen kan het. Zonder uitzondering. Lukt het je niet alleen,

Nadere informatie

3 Pesten is geen lolletje

3 Pesten is geen lolletje Na deze les kun je: het verschil tussen plagen en pesten noemen; jouw ervaringen met pesten vertellen; uitleggen hoe je pesten kunt stoppen; afspraken maken over pesten. 3 Pesten is geen lolletje Pesten

Nadere informatie

Speciaal onderwijs LESBRIEF OVER GOKKEN UITGAVE: STICHTING VOORKOM! POSTBUS 91 3990 DB HOUTEN TELEFOON 030-6373144

Speciaal onderwijs LESBRIEF OVER GOKKEN UITGAVE: STICHTING VOORKOM! POSTBUS 91 3990 DB HOUTEN TELEFOON 030-6373144 Speciaal onderwijs LESBRIEF OVER GOKKEN UITGAVE: STICHTING VOORKOM! POSTBUS 91 3990 DB HOUTEN TELEFOON 030-6373144 Lesbrief over gokken INHOUD pagina Colofon: Deze lesbrief hoort bij het gokpreventieproject

Nadere informatie

Is jouw maand ook altijd iets te lang? Onderzoek Jongerenpanel Tilburg

Is jouw maand ook altijd iets te lang? Onderzoek Jongerenpanel Tilburg Is jouw maand ook altijd iets te lang? Onderzoek Jongerenpanel Tilburg Onderzoek uitgevoerd in opdracht van: Gemeente Tilburg DIMENSUS beleidsonderzoek December 2012 Projectnummer 507 Inhoudsopgave Samenvatting

Nadere informatie

JE CULTURELE ZELFPORTRET

JE CULTURELE ZELFPORTRET JE CULTURELE ZELFPORTRET Dit is het culturele zelfportret van Vul alles in hele antwoordzinnen in. Gebruik een ander lettertype of een andere kleur voor de antwoorden. Plak hier je pasfoto Film/tv 1 Ga

Nadere informatie

Schuldhulpverlening. Wegwijs in de schuldhulp verlening. Wordt je schuldenberg te groot? Het Sociaal Huis helpt je verder.

Schuldhulpverlening. Wegwijs in de schuldhulp verlening. Wordt je schuldenberg te groot? Het Sociaal Huis helpt je verder. Schuldhulpverlening Wegwijs in de schuldhulp verlening Wordt je schuldenberg te groot? Het Sociaal Huis helpt je verder. 12-2018_ocmwst_ Wegwijsindeschuldverleningbrochure.indd 1 17/12/18 14:49 Inhoud

Nadere informatie

Ben je slachtoffer? Folder voor jongeren

Ben je slachtoffer? Folder voor jongeren Ben je slachtoffer? Folder voor jongeren Mijn leven veranderde zo n drie jaar geleden. Juist de dag voor mijn mama s verjaardag kreeg ze van mijn vader een kogel door het hoofd. Wonder boven wonder overleefde

Nadere informatie

Lesbrief. Schuld Anne-Rose Hermer

Lesbrief. Schuld Anne-Rose Hermer Lesbrief Schuld Anne-Rose Hermer Doe meer met Thuisfront! Bij de boeken in de serie Thuisfront kunt u een gratis lesbrief downloaden van www.eenvoudigcommuniceren.nl. In deze lesbrief staan vragen, tips

Nadere informatie

Bewindvoering: hoe werkt het?

Bewindvoering: hoe werkt het? Bewindvoering: hoe werkt het? Samen je centen de baas JE HEBT EEN BEWINDVOERDER. EN NU? Een tijdje terug heb je ervoor gekozen om je geld samen met Mijn Geld en Zo te regelen. De rechter vindt dit goed.

Nadere informatie

STELLING HET SOCIALE LEVEN VAN JONGEREN ER IS NIKS MIS MEE OM VEEL OVER HET IS NIET GEVAARLIJK OM JE JEZELF OP MSN TE ZETTEN.

STELLING HET SOCIALE LEVEN VAN JONGEREN ER IS NIKS MIS MEE OM VEEL OVER HET IS NIET GEVAARLIJK OM JE JEZELF OP MSN TE ZETTEN. HET IS NIET GEVAARLIJK OM JE EMAILADRES DOOR TE GEVEN. ER IS NIKS MIS MEE OM VEEL OVER JEZELF OP MSN TE ZETTEN. IK ZOU, NAAST MIJN NAAM OOK DE STRAAT WAAR IK WOON DOORGEVEN. DAT IS GEEN GEHEIM! IK VIND

Nadere informatie

Gezinsinterventie Gezinsgesprekken voor gezinnen waarbij de ouder psychische problemen heeft

Gezinsinterventie Gezinsgesprekken voor gezinnen waarbij de ouder psychische problemen heeft Gezinsinterventie Gezinsgesprekken voor gezinnen waarbij de ouder psychische problemen heeft Inhoudsopgave Klik op het onderwerp om verder te lezen. Zorgen en vragen 1 Gezinsinterventie 2 Tien praktische

Nadere informatie

Die nacht draait Cees zich naar me toe. In het donker voel ik heel zachtjes zijn lippen op mijn wang.

Die nacht draait Cees zich naar me toe. In het donker voel ik heel zachtjes zijn lippen op mijn wang. Vanavond ga ik mijn man vertellen dat ik bij hem wegga. Na het eten vertel ik het hem. Ik heb veel tijd besteed aan het maken van deze laatste maaltijd. Met vlaflip toe. Ik hoop dat de klap niet te hard

Nadere informatie

Deze handreiking is van:

Deze handreiking is van: 9 lessen over het volgen van Jezus Deze handreiking is van: Deze cursus is geschreven Beryl Voorhoeve en opgemaakt door Judith Maarsen. Ten behoeve van de kinderstudiegroepen voor de bovenbouw Gebruikte

Nadere informatie

Les 3. Familie, vrienden en buurtgenoten

Les 3. Familie, vrienden en buurtgenoten www.edusom.nl Opstartlessen Les 3. Familie, vrienden en buurtgenoten Wat leert u in deze les? Een gesprek voeren over familie, vrienden en buurtgenoten. Antwoord geven op vragen. Veel succes! Deze les

Nadere informatie

Boekverslag Nederlands Ik mail je door Yvonne Kroonenberg

Boekverslag Nederlands Ik mail je door Yvonne Kroonenberg Boekverslag Nederlands Ik mail je door Yvonne Kroonenberg Boekverslag door een scholier 1665 woorden 24 april 2006 6,4 82 keer beoordeeld Auteur Genre Yvonne Kroonenberg Jeugdboek Eerste uitgave 2004 Vak

Nadere informatie

Instructie voor leerlingen.. 5. Gebruik van de lesbrieven. 6. Lesbrief: Wat wil je zijn en worden.. 7. Wat wil je zijn en worden.

Instructie voor leerlingen.. 5. Gebruik van de lesbrieven. 6. Lesbrief: Wat wil je zijn en worden.. 7. Wat wil je zijn en worden. VOORBEELD DE KLAS ALS TEAM (LEERLINGENBOEK) INHOUDSOPGAVE Instructie voor leerlingen.. 5 Gebruik van de lesbrieven. 6 Lesbrief: Wat wil je zijn en worden.. 7 Wat wil je zijn en worden. 11 Wat wil je zijn

Nadere informatie

13 Jij en pesten. Ervaring

13 Jij en pesten. Ervaring 82 13 Jij en pesten Wat doe ik hier vandaag? P Ik word me ervan bewust hoe erg het is om iemand te pesten en gepest te worden. P Ik leer dat ik met anderen steeds weer respectvol moet omgaan. P Ik ken

Nadere informatie

AMIGA4LIFE. Hooggevoelig, wat is dat? WWW.AMIGA4LIFE.NL T. 06-424 99985 @AMIGA4LIFECOACH VLAARDINGEN

AMIGA4LIFE. Hooggevoelig, wat is dat? WWW.AMIGA4LIFE.NL T. 06-424 99985 @AMIGA4LIFECOACH VLAARDINGEN AMIGA4LIFE Hooggevoelig, wat is dat? 7-10 jaar WWW.AMIGA4LIFE.NL T. 06-424 99985 @AMIGA4LIFECOACH VLAARDINGEN 1 voorlichtingsbrochure hooggevoeligheid - www.amiga4life.nl Ik heb een talent! Ik kan goed

Nadere informatie

Online Titel Competentie Groepsfase Lesdoel Kwink van de Week

Online Titel Competentie Groepsfase Lesdoel Kwink van de Week onderbouw Les 1 Online Dit ben ik! Besef van jezelf Forming Ik kan mezelf voorstellen aan een ander. Ken je iemand nog niet? Vertel hoe je heet. Les 2 Online Hoe spreken we dit af? Keuzes maken Norming

Nadere informatie

Wat doet NIM Maatschappelijk Werk?

Wat doet NIM Maatschappelijk Werk? Wat doet NIM Maatschappelijk Werk? Hulp, informatie en advies voor iedereen die het nodig heeft Bij NIM Maatschappelijk Werk kan iedereen die het nodig heeft (in Nijmegen en de regio) aankloppen voor gratis

Nadere informatie

Koningspaard Polle en de magische kamers van paleis Kasagrande

Koningspaard Polle en de magische kamers van paleis Kasagrande Koningspaard Polle en de magische kamers van paleis Kasagrande Eerste druk 2015 R.R. Koning Foto/Afbeelding cover: Antoinette Martens Illustaties door: Antoinette Martens ISBN: 978-94-022-2192-3 Productie

Nadere informatie

WEGWIJS IN DE BUDGET- EN SCHULDHULPVERLENING VAN OCMW EN CAW. Eenmalige bemiddeling Budgetbegeleiding Budgetbeheer Collectieve Schuldenregeling

WEGWIJS IN DE BUDGET- EN SCHULDHULPVERLENING VAN OCMW EN CAW. Eenmalige bemiddeling Budgetbegeleiding Budgetbeheer Collectieve Schuldenregeling WEGWIJS IN DE BUDGET- EN SCHULDHULPVERLENING VAN OCMW EN CAW Eenmalige bemiddeling Budgetbegeleiding Budgetbeheer Collectieve Schuldenregeling INLEIDING ONZE KIJK OP HULP In deze brochure vind je informatie

Nadere informatie

LESHANDLEIDING. NIVEAU vmbo 2 e en 3 e leerjaar. VAKGEBIEDEN burgerschap/maatschappijleer, Nederlands.

LESHANDLEIDING. NIVEAU vmbo 2 e en 3 e leerjaar. VAKGEBIEDEN burgerschap/maatschappijleer, Nederlands. LESHANDLEIDING NIVEAU vmbo 2 e en 3 e leerjaar. VAKGEBIEDEN burgerschap/maatschappijleer, Nederlands. DOELSTELLING Met deze les worden doelen bereikt die aansluiten op referentieniveau 2F en 3F mondelinge

Nadere informatie

SOCIALE VAARDIGHEDEN MET AFLATOUN

SOCIALE VAARDIGHEDEN MET AFLATOUN SOCIALE VAARDIGHEDEN MET AFLATOUN Dit thema is opgesplitst in drie delen; gevoelens, ruilen en familie. De kinderen gaan eerst aan de slag met gevoelens. Ze leren omgaan met de gevoelens van anderen. Daarna

Nadere informatie

De Budget Ster: omgaan met je schulden

De Budget Ster: omgaan met je schulden De Budget Ster: omgaan met je schulden Budget Ster Copyright EffectenSter BV 2014 Budget Ster MOTIVATIE EN VERANTWOORDELIJKHEID STRESS DOOR SCHULDEN BASISVAARDIGHEDEN STABILITEIT FINANCIEEL ADMINISTRATIEVE

Nadere informatie

Als je ouders uit elkaar gaan, zit je met heel wat vragen.

Als je ouders uit elkaar gaan, zit je met heel wat vragen. Als je ouders uit elkaar gaan, zit je met heel wat vragen. Kan ik kiezen bij wie ik ga wonen? Is het mijn schuld? Ben ik verplicht om op bezoek te gaan bij papa of mama? Waarom hebben mijn ouders elk een

Nadere informatie

Dip, down of depressie Hulp bij depressiviteit

Dip, down of depressie Hulp bij depressiviteit Dip, down of depressie Hulp bij depressiviteit Dip, down of depressie Hulp bij depressiviteit Iedere tiener is weleens somber en verdrietig, en vaak is het in één, twee dagen voorbij zonder dat je als

Nadere informatie

MEE Nederland. Raad en daad voor iedereen met een beperking. Moeilijk lerend. Uitleg over het leven van een moeilijk lerend kind

MEE Nederland. Raad en daad voor iedereen met een beperking. Moeilijk lerend. Uitleg over het leven van een moeilijk lerend kind MEE Nederland Raad en daad voor iedereen met een beperking Moeilijk lerend Uitleg over het leven van een moeilijk lerend kind Moeilijk lerend Uitleg over het leven van een moeilijk lerend kind Inhoudsopgave

Nadere informatie

Assertiviteit. BOL 1 e jaars AG studenten

Assertiviteit. BOL 1 e jaars AG studenten BOL 1 e jaars AG studenten In de beroepspraktijk verwacht men van je dat je kunt opkomen voor jezelf en voor je opvattingen over je stage, de hulpverlening etc. Men verwacht tegelijkertijd dat je dit op

Nadere informatie

Document vertellen en presenteren voor de groepen 1, 2, 3 en 4. Doelen van vertellen en presenteren in groep 1 en 2:

Document vertellen en presenteren voor de groepen 1, 2, 3 en 4. Doelen van vertellen en presenteren in groep 1 en 2: Document vertellen en presenteren voor de groepen 1, 2, 3 en 4 Doelen van vertellen en presenteren in groep 1 en 2: Leerlingen raken vertrouwd met het presenteren voor een groep Leerlingen raken vertrouwd

Nadere informatie

Inleiding. Autisme & Communicatie in de sport

Inleiding. Autisme & Communicatie in de sport Sanne Gielen Inleiding Starten met een nieuwe sport is voor iedereen spannend; Hoe zal de training eruit zien? Zal de coach aardig zijn? Heb ik een klik met mijn teamgenoten? Kán ik het eigenlijk wel?

Nadere informatie

Mijn lichaam is goed! Doe-opdrachten rond lichaamsbeeld voor 5-6 BaO

Mijn lichaam is goed! Doe-opdrachten rond lichaamsbeeld voor 5-6 BaO Mijn lichaam is goed! Doe-opdrachten rond lichaamsbeeld voor 5-6 BaO Hieronder vind je een lesvoorbereiding voor twee lesuren rond lichaamsbeeld bij kinderen van 10 tot 12 jaar. Het bevat verschillende

Nadere informatie

Lesbrief bij Een caravan in de winter van Louisa van der Pol

Lesbrief bij Een caravan in de winter van Louisa van der Pol Lesbrief bij Een caravan in de winter van Louisa van der Pol Voor groep 7 en 8 Inhoud van deze lesbrief Thema s in het boek Lesopzet Doel van de les Uitwerking Bijlage: opdrachtenblad Thema s in het boek

Nadere informatie

Thema Kinderen en school. Demet TV. Lesbrief 9. De kinderopvang

Thema Kinderen en school. Demet TV. Lesbrief 9. De kinderopvang Thema Kinderen en school. Demet TV Lesbrief 9. De kinderopvang zoekt opvang voor haar kind. belt naar een kinderdagverblijf. Is er plaats? Is de peuterspeelzaal misschien een oplossing? Gaat inschrijven

Nadere informatie

Kim Dalessi. K.dalessi@student.fontys.nl

Kim Dalessi. K.dalessi@student.fontys.nl 1 Inhoudsopgave Inhoudsopgave...2 Hallo!!...3 Aflevering 1...7 Opdracht 1...7 Opdracht 2...8 Aflevering 2...9 Opdracht 3...9 Opdracht 4...10 Aflevering 3...11 Opdracht 6...12 Opdracht 7...13 Werkblad Logboek...14

Nadere informatie

Ik-Wijzer Ik ben wie ik ben

Ik-Wijzer Ik ben wie ik ben Ik ben wie ik ben Naam: Lisa Westerman Inhoudsopgave Inleiding... 3 De uitslag van Lisa Westerman... 7 Toelichting aandachtspunten en leerdoelen... 8 Tot slot... 9 Pagina 2 van 9 Inleiding Hallo Lisa,

Nadere informatie

Lesbrief bij de voorstelling Mijn vriend en ik van Soulshine Connection

Lesbrief bij de voorstelling Mijn vriend en ik van Soulshine Connection Lesbrief bij de voorstelling Mijn vriend en ik van Soulshine Connection 1 Beste docent, Binnenkort gaat u samen met uw klas naar de voorstelling Mijn vriend en ik van Soulshine Connection. Deze lesbrief

Nadere informatie

150 Tips om kinderen te laten zien dat je om ze geeft!

150 Tips om kinderen te laten zien dat je om ze geeft! 150 Tips om kinderen te laten zien dat je om ze geeft! Scott de Jong http://www.positiefleren.nl - 1 - Je leest op dit moment versie 2.0 van het Ebook: 150 Tips om kinderen te laten zien dat je om ze geeft.

Nadere informatie

Gokverslaving. De kick die onweerstaanbaar is

Gokverslaving. De kick die onweerstaanbaar is De kick die onweerstaanbaar is Een onschuldig tijdverdrijf? Wie waagt er niet eens een gokje? De een koopt een staatslot, de ander zoekt zijn geluk achter de gokkast of kaart om geld. Veel senioren spelen

Nadere informatie

Verslaving. Deze folder is voor doven en slechthorenden die meer willen weten over verslaving. Als iemand niet meer zonder... kan

Verslaving. Deze folder is voor doven en slechthorenden die meer willen weten over verslaving. Als iemand niet meer zonder... kan ggz voor doven & slechthorenden Verslaving Als iemand niet meer zonder... kan Deze folder is voor doven en slechthorenden die meer willen weten over verslaving Herkent u dit? Veel mensen gebruiken soms

Nadere informatie

LESBRIEF. Laat uw leerlingen 10 minuten lezen in 7Days. Uw leerlingen mogen zelf weten welke artikelen ze deze 10 minuten lezen.

LESBRIEF. Laat uw leerlingen 10 minuten lezen in 7Days. Uw leerlingen mogen zelf weten welke artikelen ze deze 10 minuten lezen. Vrijdag 15 januari 016 Artikelen: Alle artikelen - 7Days week Inhoud: De leerlingen leren om kritisch te kijken naar de verschillende artikelen uit 7Days. De leerlingen leren strategieën toe te passen

Nadere informatie

Inhoud. Woord vooraf 7. Het allereerste begin 9. Oervaders 19. Israël als moeder 57. Wijsheid voor ouders en kinderen 83. Koninklijke vaders 113

Inhoud. Woord vooraf 7. Het allereerste begin 9. Oervaders 19. Israël als moeder 57. Wijsheid voor ouders en kinderen 83. Koninklijke vaders 113 Inhoud Woord vooraf 7 Het allereerste begin 9 Oervaders 19 Israël als moeder 57 Wijsheid voor ouders en kinderen 83 Koninklijke vaders 113 Profetische opvoedkunde 145 Kinderen in zijn koninkrijk 177 Leerling

Nadere informatie

Vroeg wijs met geld. gemeente www.heumen.nl. Informatie over hoe u uw kind helpt slim en verstandig om te gaan met geld

Vroeg wijs met geld. gemeente www.heumen.nl. Informatie over hoe u uw kind helpt slim en verstandig om te gaan met geld Vroeg wijs met geld Informatie over hoe u uw kind helpt slim en verstandig om te gaan met geld gemeente www.heumen.nl Heumen HU.090 brch vroeg wijs met geld.indd 1 04-02-14 09:30 Inhoudsopgave Zakgeld

Nadere informatie

Welke meningen over reclame staan tegenover elkaar? Teken een verbindingslijn tussen de 2 zinnen die bij elkaar horen:

Welke meningen over reclame staan tegenover elkaar? Teken een verbindingslijn tussen de 2 zinnen die bij elkaar horen: Welke meningen over reclame staan tegenover elkaar? Teken een verbindingslijn tussen de 2 zinnen die bij elkaar horen: Reclame is cool en gaaf! Reclame geeft nuttige informatie Reclame laat zien hoe het

Nadere informatie

Niemand hoeft verlegen te zijn

Niemand hoeft verlegen te zijn Centrum Basiseducatie Brusselleer Oefenmap lezen en schrijven p. 1 Verlegen mensen Niemand hoeft verlegen te zijn Kleine kinderen zijn vaak verlegen. Dat vindt iedereen normaal. Maar ook 1 op 5 volwassenen

Nadere informatie

HET BELANGRIJKSTE OM TE WETEN OM MEER ZELFVERTROUWEN TE KRIJGEN

HET BELANGRIJKSTE OM TE WETEN OM MEER ZELFVERTROUWEN TE KRIJGEN HET BELANGRIJKSTE OM TE WETEN OM MEER ZELFVERTROUWEN TE KRIJGEN Gratis PDF Beschikbaar gesteld door vlewa.nl Geschreven door Bram van Leeuwen Versie 1.0 INTRODUCTIE Welkom bij deze gratis PDF! In dit PDF

Nadere informatie

Gastles: Hoe word ik rijk?

Gastles: Hoe word ik rijk? Gastles: Hoe word ik rijk? Hoe word je rijk? Dat willen we natuurlijk allemaal weten. In deze presentatie krijg je veel tips. Eerst een quiz om te kijken hoe veel jullie weten. Wie weet er veel? Pak je

Nadere informatie

KINDEREN LEKKER IN HUN VEL

KINDEREN LEKKER IN HUN VEL KINDEREN LEKKER IN HUN VEL 1. Welkom wij zijn Karin Hallegraeff en Noelle van Delden van Praktijk IKKE Karin stelt zich voor en er komt een foto van Karin in beeld. Noelle stelt zich voor en er komt een

Nadere informatie

Het is de familieblues. Je kent dat gevoel vast wel. Je zit aan je familie vast. Voor altijd ben je verbonden met je ouders, je broers, je zussen.

Het is de familieblues. Je kent dat gevoel vast wel. Je zit aan je familie vast. Voor altijd ben je verbonden met je ouders, je broers, je zussen. De familieblues Tot mijn 15e noemde ik mijn ouders papa en mama. Daarna niet meer. Toen noemde ik mijn vader meester. Zo noemde hij zich ook als hij lesgaf. Hij was leraar Engels op een middelbare school.

Nadere informatie

Seksualiteit: Grenzen en Wensen

Seksualiteit: Grenzen en Wensen IJBURGCOLLEGE.NL Seksualiteit: Grenzen en Wensen Leerlingen handleiding Michiel Kroon Lieve leerling, Het is belangrijk om op een open en goede manier over seks te kunnen praten. De lessenserie die in

Nadere informatie

Informatie en advies voor ouders

Informatie en advies voor ouders Geweld in huis raakt kinderen Informatie en advies voor ouders 1 2 Wist u dat de gevolgen van het zien of horen van geweld in het gezin net zo groot zijn als zelf geslagen worden? Ook als het geweld gestopt

Nadere informatie

Je geldzaken goed geregeld: een rustig gevoel!

Je geldzaken goed geregeld: een rustig gevoel! Je geldzaken goed geregeld: een rustig gevoel! Samen je centen de baas INFORMATIE VOOR NIEUWE CLIËNTEN GELD EN GELDZAKEN: SOMS BEST LASTIG Het gebeurt iedereen wel eens. Dat je een brief krijgt die je

Nadere informatie

Tekst lezen en vragen stellen

Tekst lezen en vragen stellen 1. Lees de uitleg. Tekst lezen en vragen stellen Als je een tekst leest, kunnen er allerlei vragen bij je opkomen. Bijvoorbeeld: Welke leerwegen zijn er binnen het vmbo? Waarom moet je kritisch zijn bij

Nadere informatie

Vormingspakket Energie. De Lokale Adviescommissie en afsluiten van energie

Vormingspakket Energie. De Lokale Adviescommissie en afsluiten van energie De Lokale Adviescommissie en afsluiten van energie Normaal gezien sluit de netbeheerder de elektriciteit nooit af. Er zijn echter 3 uitzonderingen. De eerste uitzondering is als er gevaar is door technische

Nadere informatie

Melissa Even 4T4 Mevr. Scholten

Melissa Even 4T4 Mevr. Scholten Zakelijke gegevens. De titel van het boek is De engel Yannick. De naam van de auteur is Do van Ranst. De naam van de uitgever is Do Van Ranst en Davidsfonds uitgeverij nv. Het jaar dat het is verschenen

Nadere informatie