PROVINCIAAL HERSTRUCTURERINGSPROGRAMMA BEDRIJVENTERREINEN GRONINGEN

Transcriptie

1 PROVINCIAAL HERSTRUCTURERINGSPROGRAMMA BEDRIJVENTERREINEN GRONINGEN B.V. Groningen / Arnhem Mei 2010

2 INHOUDSOPGAVE 1. INLEIDING Achtergrond Leeswijzer 2 2. OPGAVE EN AMBITIE Herstructureringsopgave Groningen Typen en aard van de herstructurering Prioritering van de herstructureringsopgave 9 3. UITVOERINGSSTRATEGIE Uitvoering op regionaal niveau Vervolgstap: naar een regionale uitvoeringsorganisatie Regierol voor de provincie Groningen Mogelijkheden voor financiering Parkmanagement en duurzame bedrijventerreinen UITVOERINGSPROGRAMMA Programma per regio Monitoring van de herstructureringsopgave FINANCIERING BIJLAGE A: BEGRIPPEN RONDOM VEROUDERING 33 BIJLAGE B: INVESTERINGSKOSTEN 36 Provinciaal Herstructureringsprogramma Bedrijventerreinen Groningen

3 1. INLEIDING Dit hoofdstuk schetst de achtergrond en totstandkoming van dit Provinciaal Herstructureringsprogramma. Ook is een leeswijzer opgenomen. 1.1 Achtergrond De provincie Groningen streeft naar zorgvuldig ruimtegebruik. Dat doet de provincie door bij nieuwe ruimtelijke ontwikkelingen altijd eerst optimaal gebruik te maken van de beschikbare ruimte, die we zo nodig door herstructurering beschikbaar maken. Is dan nog ruimte nodig, dan zoeken we naar mogelijkheden om de ruimteproductiviteit te verhogen door meervoudig ruimtegebruik. Alleen als die mogelijkheden er ook niet zijn, is uitbreiding van het ruimtegebruik aan de orde. Dit is conform de methodiek van de SER-ladder en zoveel mogelijk expliciet afgestemd met betrokken regio s. Herstructurering van bedrijventerreinen speelt een zeer belangrijke rol binnen ons provinciaal bedrijventerreinenbeleid. Juist daarom hechten we als provincie veel belang aan het inventariseren van de totale verouderingsopgave en het maken van goede afspraken (over uitvoering van bedrijventerreinenbeleid) op (sub)regionale schaal. Daarbij sluiten we als provincie aan bij de afspraken uit het Convenant Bedrijventerreinen Dit Provinciaal Herstructureringsprogramma geeft richting aan de uitvoering van de herstructurering op korte termijn: De bevindingen van de Bestuurlijke Werkgroep Uitvoeringsstrategie (her)inrichting bedrijventerreinen ( kortweg BWU), onder leiding van de heer Jorritsma, zijn uitgangspunt voor onze uitvoeringsstrategie. Komende tijd willen wij verdere afspraken maken met de Groningse regio s en gemeenten over de uitvoering van de regionale investeringsagenda s herstructurering. Het Provinciaal Herstructureringsprogramma dient bovendien ter onderbouwing van de Groningse herstructureringsaanpak zoals afgesproken in het Convenant Bedrijventerreinen dat met de andere provincies samen (IPO), de VNG en het Rijk in december 2009 is ondertekend. Hierin committeert de provincie Groningen zich aan een gezamenlijke, versnelde aanpak van landelijk circa hectare verouderde bedrijventerreinen. Hiervoor stelt het Rijk 400 miljoen beschikbaar, waarvan 4,6 miljoen voor Groningen voor de periode tot en met Leeswijzer Hoofdstuk twee schetst de Groningse herstructureringsopgave ook per regio en de wijze waarop wij deze gaan prioriteren. In hoofdstuk drie is de opgave doorvertaald in een uitvoeringsstrategie: zowel voor de afzonderlijke regio s als op provinciaal niveau. Hoofdstuk vier schetst ons herstructureringsprogramma voor per regio, alsmede de afweging voor provinciale ondersteuning. Hoofdstuk vijf tot slot gaat in op de financieringsmogelijkheden voor Groningen. In de bijlagen is achtergrondinformatie opgenomen bij dit herstructureringsprogramma. Provinciaal Herstructureringsprogramma Bedrijventerreinen Groningen

4 2. OPGAVE EN AMBITIE Dit hoofdstuk brengt de Groningse herstructureringsopgave in beeld (paragraaf 2.1 en 2.2) en schetst de wijze van prioriteren voor provinciale ondersteuning (paragraaf 2.3). 2.1 Herstructureringsopgave Groningen Circa 450 tot 460 hectare bedrijventerrein verouderd in de provincie Van het totale oppervlak bedrijventerreinen groter of gelijk aan 2 hectare bruto in de provincie Groningen is circa 450 tot 460 hectare verouderd soms met meerdere typen veroudering op één oppervlak verdeeld over veertig bedrijventerreinen. Niet elk bedrijventerrein is overigens geheel verouderd, vaak gaat het slechts om een gedeelte van het bedrijventerrein. Hieronder gaan we eerst kort in op de vier vormen van veroudering, vervolgens zullen we in de subparagrafen daarna de herstructureringsopgave uitsplitsen naar regio. Vormen van veroudering De verouderingssituatie van bedrijventerreinen kan worden ingedeeld naar vier vormen: Technische veroudering: het betreft hier gebrek aan onderhoud; de veroudering betreft de fysieke en niet-fysieke infrastructuur, die niet langer als passend gezien wordt op de vestigingseisen van bedrijven, zoals slijtage aan materialen, maar ook het ontbreken van bijvoorbeeld glasvezelkabel, andere ICT-voorzieningen, een te smal wegprofiel of het ontbreken van openbaar vervoer voor arbeidsintensieve bedrijven. Economische veroudering: het betreft hier veroudering door wijziging in marktontwikkelingen. Dit uit zich in het afnemen van de bijdrage, welke het terrein levert aan de economische ontwikkeling van de stad of regio (bruto regionaal product, aantal arbeidsplaatsen). Maar het gaat ook over de afname van de grondwaarde en de technologische veroudering van het bedrijfsonroerendgoed op het bedrijventerrein, doordat perceel en gebouw incourant zijn geworden. Ruimtelijke veroudering: ruimtelijke veroudering door ongunstige aspecten van de ligging, conflict tussen de verschillende grondgebruikfuncties. Dit uit zich in de inrichting en lay-out van het bedrijventerrein, maar ook de ruimtelijke inpassing in de omgeving. Maatschappelijke en beleidsmatige veroudering: sociale veiligheid en andere leefbaarheidsaspecten, door bijvoorbeeld gewijzigde regelgeving (milieu, veiligheid, arbeidsomstandigheden). Of dat vanuit beleidsmatige afwegingen een bedrijventerrein of een bepaald soort bedrijvigheid niet meer gewenst is, bijvoorbeeld door de nabijheid van een woonwijk of transformatieplannen. Hieronder geven we per regio en per terrein aan van welke vorm van veroudering er sprake is. Deze informatie komt uit de investeringsprogramma s van de vier regio s (Regio Groningen/Assen, Regio Oost, Regio Eemsdelta en Overig ProvincieGroningen ). In deze programma s zijn de verschillende bedrijventerreinen met behulp van factsheets uitgebreid geanalyseerd. Regio Groningen/Assen In de Groningse gemeenten in de regio Groningen/Assen (RGA) is circa 125 hectare bedrijventerrein verouderd. De veroudering beslaat een elftal bedrijventerreinen, in de gemeenten Groningen, Hoogezand-Sappemeer, Leek en Haren. De grootste Provinciaal Herstructureringsprogramma Bedrijventerreinen Groningen

5 herstructureringsopgaven liggen op de bedrijventerreinen Diepswal (Leek), Oldebert (Leek) en Hoendiep (Groningen). Tabel 1: overzicht verouderings- en herstructureringsopgave Gemeente Bedrijventerrein Verouderd (bruto ha) R E T M Groningen Hoendiep x X Hoogkerk Oost 3 x X Peizerweg 18 x x X Vierverlaten 1 5 X Hoogezand-Sappemeer Sappemeer-Oost 7 x X NOMA (Van Neckstraat) 8 X Westerbroek West 2 x x Leek Industriepark Leek 2 10 x X Oldebert 24 X X Diepswal 30 X X Haren Felland I & II 0 Totaal Bron: Stec Groep (2010), gebaseerd op inventarisatie Stec Groep 2009 en de regionale afweging en prioritering die RGA zelf opstelde begin 2010 Waarbij: R=Ruimtelijk verouderd; E=Economisch verouderd; T=Technisch verouderd; M=Maatschappelijk verouderd. 1 Er is wel behoefte aan een nieuwe externe ontsluiting richting A7 vanwege de matige interne ontsluiting. Dit staat los van de veroudering van het terrein 2 In (concept) herstructureringsprogramma Regio Groningen/Assen is de locatie Netam meegenomen als onderdeel van Industriepark Leek (3,3 hectare) Provinciaal Herstructureringsprogramma Bedrijventerreinen Groningen

6 Regio Oost In de regio Oost is bijna een vijfde van de totale voorraad bedrijventerreinen verouderd. In totaal gaat het om achttien bedrijventerreinen met een totaal areaal verouderd terrein van iets minder dan 260 hectare. De gemeenten Oldambt en Veendam kennen qua omvang de grootste opgave. Het gaat in het bijzonder om de bedrijventerreinen Dallen 1 (Veendam), Rensel (Oldambt) en Reiderland (Oldambt), maar ook het Avebe terrein in Vlagtwedde (privaat terrein). Tabel 2: overzicht verouderings- en herstructureringsopgave Gemeente Bedrijventerrein Verouderd R E T M (bruto ha) Bellingwedde Veelerveen 1,5 x x X X Menterwolde Industrieweg fase 1 25 x x X X Duurkenakker 5 x x X Achter de Wal 4 x X Oldambt Verlengde Hoofdstraat 2 x X X Rensel 35 x x X Hoogebrug 1 15 x x X Reiderland 20 x x X Pekela AA-stroom 16 x x X X Pekela-West 3 5 x X Stadskanaal Dideldom 9 x X Veendam Dallen 1 / Meihuizenweg 26 x X Stolberg / Industrieweg 13,5 x x X Vrijheid 18 x x X Beneden Verlaat 8 x X Phoenix 12 x X Zwaaikom 3 x x X Vlagtwedde Avebe terrein 40 x x Totaal 258 Bron: Stec Groep (2010) Waarbij: R=Ruimtelijk verouderd; E=Economisch verouderd; T=Technisch verouderd; M=Maatschappelijk verouderd. 3 Het openbaar gebied van bedrijventerrein Pekela-West is onlangs opgeknapt Provinciaal Herstructureringsprogramma Bedrijventerreinen Groningen

7 Regio Eemsdelta De regio Eemsdelta bestaat uit de gemeenten Delfzijl, Eemsmond, Appingedam en Loppersum. De herstructureringsopgave beslaat zo n 50 hectare, verdeeld over zes terreinen. De gemeente Delfzijl en de gemeente Appingedam (Woldweg) hebben de grootste opgave, zowel in kwantiteit als in aanpak. Tabel 3: overzicht verouderings- en herstructureringsopgave Gemeente Bedrijventerrein Verouderd R E T M (bruto ha) Appingedam Woldweg 24 x x X Delfzijl Eemsdokkanaal Zuidzijde 7 x x x X Farsumerhaven (GSP) 4 x x X Eemsmond Uithuizen Noord 2 x x Edama 11 x x Loppersum Boerdam 1 x x Totaal 49 Bron: Stec Groep (2010) Overig Provincie Groningen De overige gemeenten in de provincie delen we in onder Overig Provincie Groningen. In totaal zijn in deze regio vijf bedrijventerreinen verouderd. De herstructureringsopgave bedraagt zo n 23 hectare (exclusief de revitalisering van de locatie haven Lauwersoog). De grootste opgave ligt in de gemeente Zuidhorn op het bedrijventerrein Mokkenburg. Tabel 4: overzicht verouderings- en herstructureringsopgave Gemeente Bedrijventerrein Verouderd R E T M (bruto ha) Bedum Industrieterrein Bedum 3 x x X De Marne Haven Lauwersoog Onbekend Grootegast Park West 4 x x Marum De Hoek 6 x x x Zuidhorn Mokkenburg 10 x x Totaal 23 Bron: Stec Groep (2010) Waarbij: R=Ruimtelijk verouderd; E=Economisch verouderd; T=Technisch verouderd; M=Maatschappelijk verouderd. Provinciaal Herstructureringsprogramma Bedrijventerreinen Groningen

8 2.2 Typen en aard van de herstructurering Onder herstructurering vallen alle eenmalige ingrepen op een bedrijventerrein die tot doel hebben veroudering van een bedrijventerrein als geheel te bestrijden en die niet tot het reguliere onderhoud gerekend worden. In tabel 4 is aangegeven welk type ingreep vanuit markttechnisch oogpunt het meest waarschijnlijk en wenselijk is voor dit bedrijventerrein. Wij maken een onderscheid in vier gradaties van herstructurering in lijn met de maatregelen die de THB (Taskforce (Her)ontwikkeling Bedrijventerreinen) voorstelt en die gebruikt worden in IBIS die van elkaar afwijken in ambitieniveau en intensiteit (en kosten) van te nemen maatregelen: Facelift: doel van een facelift is de veroudering van de fysieke ruimte en opstallen, op het bedrijventerreinen tegen te gaan. Daarbij gaat het om ingrepen die de uitstraling van het terrein ten goede komen zoals het verbeteren van openbare ruimte, bewegwijzering, het openbaar groen, bedrijfsonroerend goed, beeldkwaliteit, et cetera. Bij een zware facelift wordt er ook in het private domein ingegrepen, zoals een gevel-tot-gevelaanpak, maar wel op een beperkte wijze. Revitalisering: bij een revitalisering horen naast alle ingrepen in het publieke domein zoals die ook bij een face lift voorkomen, vooral ingrepen in de interne en externe ontsluiting (voor zover deze toegerekend kan worden aan het bedrijventerrein). Ten behoeve van de verbetering van de infrastructuur kan incidenteel beperkt verwerving van private kavels nodig zijn, bijvoorbeeld voor de aanleg van extra parkeerplaatsen, om wegen te verbreden of om keerlussen en rotondes, opstalplaatsen voor vrachtwagens aan te leggen. Wanneer in het verlengde van deze verwervingen voor infrastructuur beperkte kosten voor bodemsanering, sloop van opstallen nodig is, hoort dit ook bij de kosten voor een revitalisering. Kenmerkend voor revitaliseringen is dat er géén terrein verworven wordt dat vervolgens weer opnieuw wordt uitgegeven aan ondernemers. In dat scenario is sprake van herprofilering. Herprofilering: bij herprofilering wordt het bedrijventerrein grondig aangepakt (met bijvoorbeeld bedrijfsverplaatsingen) waardoor het terrein in het zelfde of een ander (kwalitatief hoger) segment gesitueerd kan worden. Het terrein blijft echter wel de functie van bedrijventerrein behouden. De doorgaans hoge kosten onder andere voor noodzakelijke bedrijfsverplaatsing maken herprofilering van een bedrijventerrein kostbaar. Transformatie: bij transformatie vindt er verandering van de functie van het bedrijventerrein plaats naar bijvoorbeeld detailhandel en/of wonen. Transformatie impliceert een zeer grondige herstructurering van het terrein, waarbij dus een deel van de voorraad wordt onttrokken. Vanuit de nieuw beoogde functie worden doorgaans strenger eisen gesteld aan de kwaliteit van het terrein (milieu, ruimtelijke kwaliteit, etc.) waardoor intensieve en kostbare ingrepen op het gebied van bedrijfsverplaatsing en inrichting van het terrein noodzakelijk zijn. Transformatie is daarmee de meest kostbare vorm van herstructurering. De ontwikkeling van nieuwe economische en/of woonfuncties met een hogere waarde biedt echter eveneens de beste mogelijkheden om de hoge kosten (gedeeltelijk) terug te verdienen. Uiteraard kan een gemeente ook een andere aanpak kiezen dan de aanpak die we in tabel 5 voorstellen, bijvoorbeeld gelet op de lokale of regionale marktomstandigheden en ruimtevraag van bedrijfsmatige en andere functies (wonen, onderwijs, et cetera). Bovendien bepaalt ook de financiële ruimte en bestuurlijke ambitie het type ingreep. Tot slot spelen ook grondposities, aanwezigheid en interesse van marktpartijen een rol. Tabel 5: overzicht type herstructureringsopgave per regio Gemeente Bedrijventerrein Verouderd (bruto ha's) Regio Groningen/Assen F R H T Provinciaal Herstructureringsprogramma Bedrijventerreinen Groningen

9 Groningen Hoendiep x x Hoogkerk Oost 3 x Peijzerweg 18 x x x Vierverlaten 5 x Hoogezand-Sappemeer Sappemeer-Oost 7 x x NOMA (Van Neckstraat) 8 x Westerbroek West 2 x Leek Industriepark Leek / Netam 10 (3,3) x x Oldebert 24 x x x Diepswal 30 x x x Haren Felland I & II 0 Regio Oost Bellingwedde Veelerveen 1,5 x x Menterwolde Industrieweg fase 1 25 x x x Duurkenakker 5 x x Achter de Wal 4 x Oldambt Verlengde Hoofdstraat 2 x Rensel 35 x x Hoogebrug 1/2/3 15 x Reiderland ½ 20 x x Pekela AA-stroom 16 x x Pekela-West 5 x Stadskanaal Dideldom 9 x Veendam Dallen 1 / Meihuizenweg 26 x x Stolberg / Industrieweg 13,5 x x Vrijheid 18 x Beneden Verlaat 8 x Phoenix 12 x Zwaaikom 3 x Vlagtwedde Avebe-terrein 40 x x Regio Eemsdelta Appingedam Woldweg 24 x x Delfzijl Eemsdokkanaal Zuidzijde 7 x Farsumerhaven (GSP) 4 x Eemsmond Uithuizen Noord 2 x Edama 11 x Loppersum Boerdam 1 x "Overig Provincie Groningen" Bedum Industrieterrein Bedum 3 x De Marne Haven Lauwersoog Onbekend x Grootegast Park West 4 x Marum De Hoek 6 x x Zuidhorn Mokkenburg 10 x TOTAAL F=Facelift; R=Revitalisering; H=Herprofilering; T=Transformatie; Provinciaal Herstructureringsprogramma Bedrijventerreinen Groningen

10 2.3 Prioritering van de herstructureringsopgave Bestuurlijke afspraken maken over de uitvoering en verdeling subsidie Wij gaan als provincie bindende, bestuurlijke afspraken maken met de regio s over de uitvoering van de herstructurering. Hiervoor zullen wij naast de 4,6 miljoen subsidiegeld voortkomend uit de afspraken in het Convenant Bedrijventerreinen (Rijksmiddelen) ingezet ook een provinciale bijdrage beschikbaar stellen. Een prioritering en fasering van de uitvoering is nodig uit kostenoverwegingen - herstructurering is duur - en omdat niet elk bedrijventerrein er even slecht aan toe is of de wens of noodzaak bestaat deze te herstructureren. Bovendien willen wij onze provinciale bijdrage in de eerste fase van de uitvoering tot en met 2013 zo gericht mogelijk inzetten, op projecten die voor 2013 zeker in uitvoering komen. Prioritering afgestemd in regionale investeringsprogramma s In de investeringsprogramma s van de vier regio s in Groningen wordt al een prioritering gemaakt van de te herstructureren bedrijventerreinen. Hiervoor wordt gebruik gemaakt van een aantal varianten. De regio Groningen-Assen heeft een eigen prioritering gemaakt. Deze prioritering wordt ook in het investeringsprogramma van de regio Eemsdelta en Overig Provincie Groningen gebruikt. De regio Oost-Groningen heeft, op basis van ambtelijke en bestuurlijke werkbijeenkomsten, eigen argumenten gebruikt om tot een prioritering te komen. In de regio Groningen/Assen, de regio Eemsdelta en Overig Provincie Groningen wordt een prioritering gemaakt aan de hand van de mate van veroudering van de bedrijventerreinen. Deze veroudering wordt gemeten aan de hand van de volgende criteria (in mate van oplopende veroudering): plaats in de levensfase; staat van gebouwen; staat van openbare ruimte (infrastructuur en groenvoorziening); percentage leegstand; Daarnaast is er in de regio Groningen/Assen een extra criterium toegevoegd, te weten het economisch belang van een bedrijventerrein. Dit is gebaseerd op het aantal arbeidsplaatsen op een terrein. Dit criterium zegt daarmee iets over het direct belang van het bedrijventerrein voor de lokale en regionale economie. In de regio Oost zijn tijdens ambtelijke en bestuurlijke werkbijeenkomsten een aantal argumenten naar voren gebracht waarop bedrijventerreinen tegen elkaar afgewogen kunnen worden. Deze argumenten zijn: 1. Kans op resultaat: met andere woorden hoe zwaar is de herstructureringsopgave in relatie tot de mogelijkheden die het terrein biedt voor aanpak, of is er sprake van laaghangend fruit? 2. Fase in de levenscyclus: in welke fase van de levenscyclus bevindt het bedrijventerrein zich? Is het vanuit waardestijging wel interessant om het bedrijventerrein nu (al) aan te pakken, of is het verstandig nog een tijd te wachten? Om de herstructurering betaalbaar te houden is deze indicator zeer belangrijk, in sommige situatie is het beter te wachten en het bedrijventerrein te laten Verelenden. 3. Snel beginnen: kan bij wijze van spreken de schop vandaag nog in de grond of moeten eerst nog bedrijven worden uitgeplaatst, danwel een andere locatie gezocht worden? Provinciaal Herstructureringsprogramma Bedrijventerreinen Groningen

11 4. (Indicatieve) toekomstwaarde: de toekomstwaarde van een bedrijventerrein geeft een indicatie van de potentie van een terrein op langere termijn. Is dit bedrijventerrein bijvoorbeeld gelegen op een zichtlocatie, of zijn er plannen voor een bredere gebiedsontwikkeling? 5. (Indicatief) draagvlak (politiek en ondernemers): draagvlak is belangrijk voor het welslagen van een herstructurering, zowel vanuit de politiek, maar zeker ook vanuit de ondernemers. Omdat in het geval van Oost-Groningen de opgave vooral bestaat uit de aanpak op private kavels is draagvlak bij ondernemers van groot belang. Aanvullende eisen voor ondersteuning vanuit Rijksmiddelen Wij als provincie Groningen sluiten ons aan bij de prioritering en indeling die de regio s maken in hun investeringsprogramma s. Wel stellen we een drietal belangrijke aanvullende eisen voor het verkrijgen van de subsidie die voortkomt uit de afspraken in het Convenant Bedrijventerreinen (Rijksmiddelen): 1. de te plegen ingreep. Facelift en transformatie komen voor rekening van de gemeenten, zoals afgesproken in het Convenant Bedrijventerreinen Alleen projecten die ingrepen behelzen die vallen onder de noemen revitalisering en/of herprofilering kunnen in aanmerking komen voor ondersteuning vanuit de Rijksmiddelen 4 ; 2. regionale samenwerking. Belangrijk is of de betreffende gemeente met omliggende gemeenten samenwerkt op het vlak van bedrijventerreinen en economie; een (sub)regionale programmering en afstemming is daarvoor het minimale niveau; 3. economisch belang; hierbij is het van belang dat het betreffende bedrijventerrein onderdeel uitmaakt van een groter gebied en een (sub)regionale functie/oriëntatie heeft. Daarmee zorgt het vliegwieleffect van de ingreep in de meeste gevallen ook voor een kwaliteitsimpuls voor het omliggende (werk-)gebied. Ook het aandeel dat het terrein heeft in de werkgelegenheid van gemeente en regio wordt meegenomen in de afweging om in aanmerking te komen voor de Rijksmiddelen. NB: de uiteindelijke prioriteringslijst is een dynamische lijst, waaraan gemeenten geen rechten kunnen ontlenen. Bovendien betekent een hoge score op de prioriteringslijst (en voldoen aan bovenstaande aanvullende eisen) niet automatisch dat het betreffende herstructureringsproject voor subsidie in aanmerking komt. Eind 2011 worden de uitvoeringsafspraken opnieuw onder de loep genomen. Subsidiering van projecten waarvoor de co-financiering 5 dan nog niet rond is, of waarvan het planstadium nog niet heeft geresulteerd in een Masterplan of uitvoeringsplan kan on hold worden gezet. Wij hebben in het Convenant Bedrijventerreinen immers de afspraak gemaakt dat projecten waarop wij als provincie de Rijksmiddelen voor herstructurering inzetten voor 31 december 2013 van start moeten zijn gegaan. Om verouderde bedrijventerreinen in de toekomst te voorkomen, vragen wij als provincie specifiek aandacht voor de invoering van parkmanagement, zorgvuldig ruimtegebruik en het realiseren van ruimtelijke kwaliteit. In de projectaanvraag zijn deze drie aspecten een belangrijk toetsingscriterium voor provinciale ondersteuning. Op projectniveau zal het gaan 4 Dit betekent dat herstructureringsprojecten met een hoge prioriteit, maar waarvan de herstructureringsopgave niet bestaat uit revitalisering en/of herprofilering, wel in aanmerking kunnen komen voor subsidie vanuit provinciale ondersteuning. Hiermee komt de provincie Groningen eerdere afspraken met de regio s na en sluit de provincie aan op de investeringsprogramma s van de regio s. 5 De provincie Groningen ziet als ideaalbeeld voor co-financiering dat circa 75% van de kosten voor herstructurering worden gefinancierd door de gemeenten en de private sector (ondernemers), de overige kosten kunnen worden gefinancierd behulp van provinciale ondersteuning en rijksmiddelen. De 25% bijdrage is maximaal. Deze kan lager uitvallen als een groot beroep wordt gedaan op deze middelen. Provinciaal Herstructureringsprogramma Bedrijventerreinen Groningen

12 om mogelijkheden voor ondersteuning in de kosten voor kennis en proces (planvorming). Ook voor de uitvoering is subsidie beschikbaar. Om in aanmerking te komen voor provinciale ondersteuning vanuit de Rijksmiddelen moet uiterlijk 1 november 2011 een Masterplan gereed zijn, inclusief een door de gemeenteraad goedgekeurd financieringsplan. De uitvoeringsfase moet voor 31 december 2013 gestart zijn. Provinciaal Herstructureringsprogramma Bedrijventerreinen Groningen

13 3. UITVOERINGSSTRATEGIE In dit hoofdstuk is de herstructureringsopgave doorvertaald in een uitvoeringsstrategie 3.1 Uitvoering op regionaal niveau Regionale afstemming onontbeerlijk, maar wel maatwerk Bedrijven zijn vooral regionaal actief waar het gaat om (her)vestiging en hun bedrijfsactiviteit 6. Onder regionaal wordt hier verstaan: een straal van circa 15 tot 25 kilometer. Dit roept om een noodzaak tot bedrijventerreinenbeleid op bovengemeentelijk niveau. De Taskforce (Her)ontwikkeling Bedrijventerreinen (THB) onderschrijft deze noodzaak. Zij ziet herstructurering bovendien als een regionale opgave en daarbij de provincies en regionale ontwikkelingsbedrijven als belangrijkste uitvoeringsorganen. Regionale afstemming is onontbeerlijk om de negatieve effecten van de huidige praktijk van het (gemeentelijk) bedrijventerreinenbeleid tegen te gaan. Niet alleen waar het gaat om nieuwe uitleg, maar juist ook bij herstructurering en transformatie van verouderde bedrijventerreinen. Dit betekent dat vraag en aanbod in evenwicht moeten zijn, dat er geen sprake is van regionale concurrentie en dat er afspraken worden gemaakt over de segmentering van bedrijventerreinen in de regio. In de provincie Groningen willen wij de gemeenten geen blauwdruk geven, waarop aan die regionale afstemming invulling wordt gegeven. Uitgangspunt voor ons provinciaal beleid is een bottum-up aanpak, waarbij de regio s zelf de regionale agenda, de organisatiestructuur en inzet van (financiële) arrangementen bepalen. Drie intensiteitniveaus van regionale samenwerking Regionale samenwerking kan op verschillende niveaus plaatsvinden, zoals figuur 1 weergeeft. Naarmate de ambities hoger zijn vindt (meer) verevening plaats, zijn meer gemeenten en meer private kavels betrokken. Welke vorm en intensiteit van regionale samenwerking past bij een regio, hangt in belangrijke mate af van: a. de organisatiegraad van de regio; b. de regionale markt- en investeringssituatie; c. de bestuurlijke ambitie die de regio heeft. Er zijn grofweg drie intensiteitniveaus mogelijk, zoals de figuur aangeeft. Wij vinden als provincie regionale samenwerking op het gebied van bedrijventerreinen maatwerk en voor ieder van onze regio s uniek, net als de bijbehorende, verschillende ambitieniveaus. In de regio Groningen-Assen wordt momenteel al intensief samengewerkt; in deze regio zijn onder meer afspraken gemaakt over de grondprijsmethodiek en verevening op lokale schaal. Met de regio Oost-Groningen en de gemeenten in de regio s Eemsdelta en Overig Provincie Groningen verkennen wij komende jaren welke vorm van regionale samenwerking bij de regio past en welk intensiteitniveau nagestreefd kan worden. In Oost-Groningen wordt hiervoor momenteel al gewerkt aan een convenant bedrijventerreinen met een concreet uitvoeringsprogramma. In elk van de regio s werken we gezamenlijk en op maat aan een intensiteitniveau in de regionale samenwerking dat past bij: 6 Het afzetgebied van bedrijven overschrijdt wel vaak deze regionale grens. Provinciaal Herstructureringsprogramma Bedrijventerreinen Groningen

14 de regionale marktsituatie; de organisatiegraad van de regio; de bestuurlijke ambitie. Dit betekent dat de regionale samenwerking binnen de provincie Groningen veel verschillende vormen aan kan nemen en kan variëren van bijvoorbeeld regionale afstemming van prijzen, uitgiftetempo en fasering van locaties tot een regionale of provinciale herstructureringsmaatschappij die oude terreinen opknapt, dan wel oude en nieuwe terreinen in hun onderlinge samenhang (her)ontwikkelt (zie figuur 1). Figuur 1: intensiteitniveaus regionale samenwerking Bron: Stec Groep (2010) De wijze van toekomstige (opschaling) van de samenwerking moet nog verder uitgewerkt worden. Aan de hand van diverse criteria moet bepaald worden welke vormen de voorkeur hebben (per regio). Daarbij kan gedacht worden aan de volgende selectiecriteria: a. de aard en omvang van de herstructureringsopgave (aantal hectares, type herstructurering, regio s); b. de mate waarin de provincie regie wenst te voeren; c. de aansluiting bij bestaande (sub)regionale samenwerkingsverbanden; d. voorkeuren van bestuurders en de kracht van organisaties; e. de termijn waarop men resultaat wil boeken. Om vast te stellen welke vorm van regionale samenwerking past bij de regio scoren wij de regio s op drie aspecten: markt, organisatiegraad en bestuurlijke ambitie. Hieronder geven we per regio een korte beschrijving. Provinciaal Herstructureringsprogramma Bedrijventerreinen Groningen

15 Regio Groningen/Assen Samenwerking op het gebied van ruimtelijke ontwikkeling Sinds 1996 werken de gemeenten en provincies in de regio Groningen/Assen samen op het gebied van ruimtelijke ontwikkeling met als doel meer kwaliteit in en voor de regio te bereiken. Deze kwaliteit wordt bereikt door een gemeente- en provinciegrens overschrijdende samenhangende aanpak van wonen, werken, mobiliteit en landschap waarbij duurzame ontwikkeling voorop staat. De bundeling van wonen, werken en mobiliteit langs de zogenaamde T-structuur (gevormd door de A7: Leek/Roden-Hoogezand- Sappemeer en de A28: Groningen-Assen) is hierbij het centrale uitgangspunt. Deelnemers van de regionale samenwerking zijn de provincies Drenthe en Groningen en de gemeenten: Assen, Bedum, Groningen, Haren, Hoogezand-Sappemeer, Leek, Noordenveld, Slochteren, Ten Boer, Tynaarlo, Winsum en Zuidhorn. Een zevental gemeenten maakt afspraken over bedrijventerreinen Eind maart zijn de regionale samenwerkingsafspraken bedrijventerreinen van de regio Groningen-Assen ondertekend. Hiermee is een belangrijke stap gezet in de verbetering van de kwaliteit van de regionale bedrijventerreinen en hun omgeving. De regio Groningen- Assen speelt hiermee een trekkersrol in het kader van de uitwerking van de doelstellingen van het ministerie van VROM over de (her)ontwikkeling van bedrijventerreinen. De afspraken maken deel uit van het regionaal programma Bedrijventerreinen waarin de gemeenten Assen, Groningen, Haren, Hoogezand-Sappemeer, Leek, Noordenveld, Tynaarlo en de provincies Groningen en Drenthe samenwerken De regionale samenwerkingsafspraken bedrijventerreinen zijn een set van afspraken met als doel de kwaliteit van de bedrijventerreinen te verbeteren en de kwaliteit van de omgeving te behouden. De belangrijkste punten zijn: De grondprijzen van de bedrijventerreinen worden per 1 januari 2010 markconform binnen de regio Groningen/Assen. Deze prijzen zijn gebaseerd op een taxatie (met behulp van de residuele waardebepalingmethode) van het terrein en een prijsadvies van onafhankelijke deskundigen. De extra opbrengsten van de verkoop van de bedrijventerreinen worden gekoppeld aan kwaliteitsverbetering op de bedrijventerreinen die de gemeenten exploiteert. De gemeenten stellen, als onderdeel van de regionale kwaliteitsambities, een regionaal herstructureringsplan op om de kwaliteit van de bedrijventerrein te verbeteren. De deelnemende gemeenten maken jaarlijks afspraken om op regionale schaal te komen tot een marktconform aanbod van bedrijventerreinen. De deelnemende gemeenten werken samen om de kwaliteit van de terreinen zo hoog mogelijk te maken en te houden. Zo zullen de deelnemers expertise delen, gezamenlijk aan marketing doen en kwaliteitsverbeterende projecten initiëren op gebied van duurzaamheid, parkmanagement en beeldkwaliteit Met het convenant gaat de regio van een sterke, gezamenlijke visie op de uitvoering op weg naar de daadwerkelijke uitvoering. In tabel 5 wordt een kort overzicht gemaakt van de uitgangssituatie voor regionale samenwerking op het vlak van bedrijventerreinen. Tabel 6: uitgangssituatie voor regionale samenwerking bedrijventerreinen Marktsituatie Organisatiegraad Bestuurlijke ambitie Provinciaal Herstructureringsprogramma Bedrijventerreinen Groningen

16 Samenhangend economisch gebied; 12 gemeenten, waarvan 9 Groningse; Vier Groningse gemeenten hebben convenant ondertekend; Veroudering: hectare; Relatief sterke economische dynamiek (Assen, Groningen, kernregio). Bron: Stec Groep (2010) WGR-regeling; Afspraken samenwerking in bindend convenant (2004); Afspraken bedrijventerreinen in een convernant dat in maart 2009 is ondertekend over grondprijsmethodiek, hogere grondprijzen en kwaliteitsfonds herstructurering per gemeente; Organisatie: dagelijks bestuur, PO en projectteam. Versterken economische positie en behouden gebiedskwaliteit; Programmering nieuw aanbod en opstellen uitvoeringsagenda (verbreden overeengekomen afspraken). Mogelijke vervolgstappen starten met de uitvoering van het eigen convenant en monitoren van de voortgang; verkennen mogelijkheden industrieschap (bijvoorbeeld Groningen-Leek-Noordenveld) en andere organisatievormen (zoals een regionale ontwikkelingsmaatschappij (ROB) of een regionaal herstructureringsfonds / regionale verevening); intensievere gebiedsmarketing en profilering. Als provincie zien wij voor wat betreft deze regio een rol weggelegd als: aanjager, stimuleren uitvoering, door leveren kennis, capaciteit en bestuurlijke kracht; leveren van extra financiële middelen en/of toegang daartoe; belonen van successen ( goed gedrag ); monitoren samenwerking in relatie convenant / BWU (extra eisen). Regio Oost De regio Oost is goed georganiseerd De organisatiegraad in Oost-Groningen is groot. Op regionaal niveau werken de gemeenten samen in de stuurgroep en streekraad Oost-Groningen. Door middel van GBL-overleg (Groninger Bedrijvenlocaties) spreken de gemeenten elkaar ook regelmatig over profilering van bedrijventerreinen. Ook op subregionaal niveau zijn in het verleden afspraken gemaakt om samen te werken op het gebied van bedrijventerreinen. De gemeenten Veendam en Pekela en tot 1 april 2010 ook de gemeente Menterwolde werken in Oostboog bedrijvenlocaties samen om de bedrijventerreinen aan de N33 in de markt te zetten. Dit vooral ook om de concurrentie in deze subregio te verminderen. Oostboog is vooral betrokken bij de profilering en acquisitie van bedrijventerreinen in het gebied. Daarnaast verzorgt Oostboog het accountmanagement van het bestaande bedrijfsleven in de gemeenten. Reiderland, Scheemda en Winschoten zijn per 1 januari 2010 gefuseerd tot de gemeente Oldambt. Een aantal jaren geleden is al besloten samen te werken op het gebied van bedrijventerreinen. Dit om overaanbod te voorkomen en onderlinge concurrentie te verminderen. Hiertoe is de BOBV (Bedrijventerreinen Oldambt BV) opgericht. Deze heeft tot Provinciaal Herstructureringsprogramma Bedrijventerreinen Groningen

17 doel het in de markt zetten van de nieuwe en bestaande bedrijventerreinen en deels het accountmanagement van gevestigde bedrijven. De derde subregio bestaat uit de gemeenten Bellingwedde, Stadskanaal en Vlagtwedde. Laatstgenoemde twee gemeenten geven op dit moment gezamenlijk het bedrijventerrein Zuid-Groningen in Ter Apelkanaal uit. Op het eerste gezicht is de wil voor samenwerking tussen deze drie gemeenten uitgesproken. Regio maakt gebruik van subregionale aanpak van herstructurering De regio Oost beschikt over een investeringsprogramma bedrijventerreinen. Hierin komt de herstructureringsopgave, de kosten en de prioritering in terug. Ook is er aandacht voor de verhouding tussne vraag en aanbod. Voor de aanpak van de herstructureringsopgave maakt de regio Oost gebruik van de subregionale organisatiegraad. Hiervoor zijn meerdere redenen: De bedrijfsruimtemarkt is een regionale markt waarbinnen het gros van de bedrijven over een afstand van maximaal 15 tot 25 km verplaatst. Op schaal van Oost-Groningen passen de subregionale organisatiestructuren hier het beste bij. De situatie in Vlagtwedde is immers anders dan die in Veendam. Binnen de drie samenwerkingsverbanden bestaat draagvlak voor samenwerking. De gemeenten werken al langdurig met elkaar samen, waardoor onderling vertrouwen bestaat. In Oost-Groningen verband bestaat ook vertrouwen, maar omdat partijen op dit moment alleen nog met elkaar overleggen duurt het veel langer om de herstructurering op te pakken. Omdat er nu al samengewerkt wordt op het gebied van bedrijventerreinen in de subregio s, kan snel worden gestart met het aanpakken van de opgave. De subregionale samenwerkingsverbanden moeten zich sec bezig houden met afstemming, aanjagen en planvorming. De feitelijke schop in de grond geschied door de betreffende gemeente. De natuurlijke binding binnen de huidige samenwerkingsverbanden is groot. Hierdoor is er meer draagvlak voor moeilijke thema s als verevening. Belangrijk is dat opbrengsten uit de verkoop van grond op een (nieuw) bedrijventerrein ten goede komen aan de herstructurering van het andere bedrijventerrein. Ook als hier een gemeentegrens tussen ligt. Om niet vast te lopen in argumenten als ik betaal niet voor de problemen van de ander is samenwerking op subregionaal niveau veel natuurlijker. Uit de gesprekken met bestuurders is gebleken dat deze bereid zijn vergaand samen te werken binnen subregionaal niveau en op dit moment minder heil zien in samenwerking op het niveau van Oost-Groningen. Provinciaal Herstructureringsprogramma Bedrijventerreinen Groningen

18 Nu samenwerking verder uitwerken met behulp van convenant en uitvoeringsprogramma De regio is momenteel bezig met het opstellen van een convenant bedrijventerreinen (inclusief uitvoeringsprogramma), met daarin afspraken over programmering, fasering, grondprijsmethodiek en mogelijk ook (regionale) verevening. Dat nu wordt gekozen voor een subregionale organisatiegraad, betekent dus niet dat regionale afspraken op termijn onhaalbaar zijn. Mocht blijken dat er in de toekomst toch draagvlak is om ook in groter verband samen te werken, dan staat deze initiële keuze de regio niet in de weg. De keuze voor een subregionale aanpak kan daarmee ook worden gezien als een ingroeimodel naar een Regionaal Ontwikkelbedrijf (ROB) op schaal van Oost-Groningen. Met de intentie om verdere afspraken te maken (met behulp van een convenant) kiest de regio voor een hogere intensiteit van samenwerking. Als provincie Groningen stimuleren we dit traject. Tabel 7: uitgangssituatie voor regionale samenwerking bedrijventerreinen Marktsituatie Organisatiegraad Bestuurlijke ambitie Samenhangend Subregionale Regio overweegt een economisch gebied; samenwerking: Oldambt, revitaliseringsfonds; 7 gemeenten; Oostboog en De regio wil afspraken Overaanbod aan (nieuwe) bedrijventerreinen tot 2020; Stadskanaal/Bellingwedde/ Vlagtwedde; maken over planning en segmentering van Relatief zware Investeringsprogramma bedrijventerreinen, concrete herstructureringsopgave; Veroudering: circa bedrijventerreinen, inclusief prioritering; maatregelen en acties voor de hectare. Samenwerkingsmodel en afspraken moeten verder worden uitgewerkt. herstructureringsprojecten (inclusief financiering) en afspraken om concurrentie tussen gemeenten tegen te gaan. Bron: Stec Groep (2010) Mogelijke vervolgstappen afspraken maken over programmering en segmentering van bedrijventerreinen en convenant tekenen; concrete maatregelen en acties voor de herstructureringsprojecten (inclusief financiering); uitvoeringsprogramma opstellen, inclusief resultaten monitoren; verkennen mogelijkheden regionale verevening, inclusief regionaal herstructureringsfonds (mogelijk met behulp van grondprijsmethodiek); intensievere gebiedsmarketing en profilering. Als provincie zien wij voor wat betreft deze regio een rol weggelegd als: aanjager, stimuleren uitvoering, door leveren kennis, capaciteit en bestuurlijke kracht; eisen stellen en randvoorwaarden meegeven aan bedrijventerreinenbeleid; processen en events organiseren om de regio aan het werk te zetten; stimuleren toepassen residuele grondprijsmethodiek; leveren van extra financiële middelen en/of toegang daartoe. Regio Eemsdelta Provinciaal Herstructureringsprogramma Bedrijventerreinen Groningen

19 De gemeenten Delfzijl, Appingedam, Eemsmond en Loppersum (DEAL) werken met Groningen Seaports, Bedrijvenpark Fivelpoort, de NOM en de provincie Groningen samen in de Eemsdelta. Het gaat hierbij om de industrie- en bedrijventerreinen in de drie gemeenten, waaronder de Eemshaven, de industrie- en havencomplexen te Delfzijl en Bedrijvenpark Fivelpoort. De samenwerking is gericht op de ontwikkeling als economische kernzone en de ontwikkeling van de vier gemeenten als een stedelijk gebied. De vier gemeenten willen stap voor stap toewerken naar een eenduidige samenwerkingsvorm waarbij sprake is van een gezamenlijk back-office. Partijen richten zich bij de samenwerking vooral op: economie, wonen en voorzieningen, klimaatadaptie en de organisatorische samenwerking DEAL. Op het gebied van economie nemen partijen het initiatief om de randvoorwaarden voor de havens en voor bedrijfsvestiging verder te ontwikkelen. Ook liggen er kansen uitwerking te geven aan gezamenlijke positionering, profilering en ontwikkeling van de Eemsdelta. Herstructurering van bedrijventerreinen valt (nog) niet direct onder de afspraken van Eemsdelta; mogelijk dat de herstructureringsopgave in de toekomst kan worden meegenomen. De provincie Groningen gaat hiervoor met de Eemsdelta in gesprek. Groningen Seaports Groningen Seaports bestaat om op verantwoorde en duurzame wijze de economische activiteiten - en dus de werkgelegenheid - in de direct onder haar beheer dan wel regie vallende havens, bedrijventerreinen en andere logistieke knooppunten te stimuleren. Het is een samenwerking tussen de gemeente Delfzijl, gemeente Eemsmond en de provincie. Momenteel is de regio gestart met een investeringsprogramma bedrijventerreinen. In dit investeringsprogramma is naast aandacht voor de omvang, kosten en prioritering van de herstructureringsopgave, ook aandacht voor de verhouding tussen vraag en aanbod naar bedrijventerreinen. De uitkomsten van de verouderingsanalyse is door de provincie in dit herstructureringsprogramma al meegenomen. Tabel 8: uitgangssituatie voor regionale samenwerking bedrijventerreinen Marktsituatie Organisatiegraad Bestuurlijke ambitie Gemeenten: Eemsmond, Regionale samenwerking Gemeenten geven Loppersum, Appingedam en Delfzijl; tussen de gemeenten en samenwerkingspartners; vooralsnog de voorkeur aan lokale oplossingen; Overige samenwerkingspartijen: Opzetten en afspraken Eerste ideeën bestaan Groningen Seaports, Bedrijvenpark Fivelpoort, de NOM en de provincie Groningen; Verouderingsopgave is relatief beperkt: circa 50 hectare; maken over economisch actieprogramma. om functies van de samenwerking binnen de Eemsdelta en/of Groningen Seaports uit te bouwen (mogelijk ook herstructurering oppakken) Markt: relatief sterke economische dynamiek. Bron: Stec Groep (2010) Provinciaal Herstructureringsprogramma Bedrijventerreinen Groningen

20 Vervolgstappen We zien als provincie de volgende mogelijke vervolgstappen voor het bedrijventerreinenbeleid van de regio Eemsdelta: ambitiebepaling: fasering en uitgifte van bestaande bedrijventerreinen en herstructureringsopgave in de regio; verkennen behoefte en kansen en verdere uitbouw van de regionale samenwerking; indien nodig: uitwerken plannen en programmering. Als provincie zien wij voor wat betreft deze regio een rol weggelegd als: aanjager, stimuleren van nieuw beleid, door leveren kennis, capaciteit en bestuurlijke kracht; eisen stellen en randvoorwaarden meegeven aan bedrijventerreinenbeleid; stimuleren toepassen residuele grondprijsmethodiek; leveren van extra financiële middelen en/of toegang daartoe. Overig Provincie Groningen Beperkte samenwerking De overige gemeentenhebben nog geen ambities uitgesproken op het gebied van regionale samenwerking op het gebied van bedrijventerreinen. Binnen de overige gemeenten in Groningen wordt wel tussen gemeenten samengewerkt. Er is de stuurgroep Noord en een stuurgroep West. Kort lichten we hieronder beide samenwerkingsverbanden toe: Stuurgroep Noord De belangrijkste economische pijlers van Noord-Groningen zijn landbouw, recreatie en toerisme en kleinschalige en regionale economie (bijvoorbeeld dienstverlening aan huis). Daarnaast heeft het gebied een grootschalige, meer industriele economie in het Eemsmondgebied. Regio Noord wil de bestaande, regionale economie versterken en werken aan een goede leefbaarheid in de dorpen. Daarom zijn woningbouw en bereikbaarheid belangrijke onderwerpen. Ook wil de regio Noord de kwaliteit van het landschap verbeteren. Voor 2009 en 2010 ligt de nadruk op: recreatie en toerisme, natuur, landschap en cultuurhistorie, landbouw en plattelandsontwikkeling. Stuurgroep West Het gebied dat grenst aan provincie Fryslân is regio West. Het bestaat uit de gemeenten Zuidhorn, Grootegast, Marum en Leek. Zij werken samen met de provincie en het waterschap Noorderzijlvest, dat ook het Wetterskip Fryslân vertegenwoordigt in de stuurgroep West. De belangrijkste economische pijlers in regio West zijn landbouw en industrie. In het meerjarenprogramma heeft de regio ook aandacht voor bedrijventerreinen. De regio streeft naar efficiënter ruimtegebruik, betere landschappelijke inpassing en op de markt afgestemd kwaliteitsniveau via gezamenlijk beleid en uitgifte van bedrijventerreinen. Daarnaast streeft de regio naar ruimte voor ondernemen mét landschappelijke inpassing van bedrijven op basis van ruimtelijke kwaliteit zowel binnen als buiten de woonkernen. Momenteel is de regio gestart met een investeringsprogramma bedrijventerreinen. In dit investeringsprogramma is naast aandacht voor de omvang, kosten en prioritering van de herstructureringsopgave, ook aandacht voor de verhouding tussen vraag en aanbod naar bedrijventerreinen. De uitkomsten van de verouderingsanalyse is door de provincie in dit herstructureringsprogramma al meegenomen. Provinciaal Herstructureringsprogramma Bedrijventerreinen Groningen

21 Tabel 9: uitgangssituatie voor regionale samenwerking bedrijventerreinen Marktsituatie Organisatiegraad Bestuurlijke ambitie Gemeenten: Marum, Geen vorm van regionale Gemeenten geven Grootegast, Zuidhorn, De samenwerking; vooralsnog de voorkeur Marne, Winsum, Bedum, Ten Wel op subregionaal aan lokale oplossingen. Boer, en Slochteren; Verouderingsopgave is relatief beperkt: circa 20 niveau samenwerking: Stuurgroep Noord en Stuurgroep West. hectare; Markt: vooral lokaal, beperkte dynamiek. Bron: Stec Groep (2010) Vervolgstappen We zien als provincie de volgende mogelijke vervolgstappen voor het bedrijventerreinenbeleid van de regio Overig Provincie Groningen : ambitiebepaling: fasering en uitgifte van bestaande bedrijventerreinen en herstructureringsopgave per (sub)regio; verkennen behoefte en kansen regionale samenwerking (per subregio); indien nodig: uitwerken plannen en programmering. Als provincie zien wij voor wat betreft deze regio een rol weggelegd als: aanjager, stimuleren van nieuw beleid, door leveren kennis, capaciteit en bestuurlijke kracht; eisen stellen en randvoorwaarden meegeven aan bedrijventerreinenbeleid; stimuleren toepassen residuele grondprijsmethodiek; leveren van extra financiële middelen en/of toegang daartoe. 3.2 Vervolgstap: naar een regionale uitvoeringsorganisatie Stappenplan BWU In de handreiking van de Bestuurlijke Werkgroep Uitvoeringsstrategie (Her)ontwikkeling Bedrijventerreinen (BWU, 2009) wordt onderscheid gemaakt in een zestal stappen om te komen tot een regionale uitwerking van het bedrijventerreinenbeleid: Stap 1: start en ambitiebepaling; Stap 2: markt- en investeringsanalyse; Stap 3: organisatieanalyse; Stap 4: planning en programmering; Stap 5: visie op de uitvoering; Stap 6: uitvoering. Wanneer we de regionale samenwerking in Groningen afzetten tegen het stappenplan (de menukaart ) van de BWU van de heer Jorritsma ontstaat het volgende beeld voor onze provincie. Figuur 2: indeling Groningse regio s naar stappenplan BWU Provinciaal Herstructureringsprogramma Bedrijventerreinen Groningen

22 1. Start en ambitiebepaling 2. Markt- en investeringsanalyse 3. Organisatieanalyse 4. Planning en programmering 5. Visie op de uitvoering 6. Uitvoering Regio Groningen/Assen Regio Oost Regio Eemsdelta Overig Provincie Groningen Bron: Stec Groep (2010). Evident is dat er in Groningen nog stappen gezet kunnen worden op het gebied van de regionale samenwerking, vooral in Oost-Groningen, Eemsdelta en Overig Provincie Groningen. 3.3 Regierol voor de provincie Groningen Regisseur bedrijventerreinenbeleid Van ons als provincie Groningen wordt verwacht regisseur te zijn van het provinciale en interregionale bedrijventerreinenbeleid (voor zowel nieuwe als bestaande bedrijventerreinen), hiervoor de beleidskaders vast te stellen (in het provinciale omgevingsplan) en indien nodig ook de juridische RO-instrumenten in te zetten. Het initiatief voor regionale samenwerking ligt in eerste instantie bij de gemeenten. Indien gemeenten zelf moeite hebben initiatief te nemen of de samenwerking wil niet lukken, dan kan de provincie Groningen op basis van de Nota Ruimte, de nieuwe Wro en het nieuwe provinciaal omgevingsplan (POP) een leidende rol nemen. Het Convenant Bedrijventerreinen zegt hierover specifiek: Provincies regisseren het bedrijventerreinenbeleid door middel van de Structuurvisie en bijbehorend juridisch en financieel instrumentarium. Aanvullend daarbij gebruiken de provincies de provinciale herstructureringsprogramma s om de uitvoering van de herstructureringsopgave te regisseren; voeren in de vertaling van deze afspraken en uitgangspunten, in samenwerking met (samenwerkende) gemeenten een regiospecifiek bedrijventerreinenbeleid; stellen samen met gemeenten een uiterste einddatum, maar maximaal 2 jaar na ondertekening van dit Convenant, vast voor het tot stand komen van regionale samenwerking tussen gemeenten. Indien er na de genoemde termijn geen regionale samenwerking in een regio functioneert, dan zorgen provincies voor het tot stand komen van de regionale samenwerking in die regio; zorgen voor de afstemming tussen regio s op basis van regulier overleg. Desgewenst kunnen provincies hiervoor een platform creëren; nemen regionale samenwerking op als provinciaal belang in hun Structuurvisie. De provincie Groningen vult die regierol in door: a. aan te sluiten op bestaande vormen van samenwerking tussen de gemeenten en deze waar mogelijk te intensiveren. In de regio Groningen/Assen en regio Oost heeft dit al geleid tot een Investeringsprogramma Bedrijventerreinen (2009). In de regio Groningen/Assen zijn al afspraken gemaakt over de regionale grondprijsmethodiek en Provinciaal Herstructureringsprogramma Bedrijventerreinen Groningen