A. Samenvatting van het dossier

Transcriptie

1 ADVIES VLAAMSE COMMISSIE VOOR RUIMTELIJKE ORDENING Ontwerp gewestelijk ruimtelijk uitvoeringsplan Gesloten Jeugdinstelling Everberg Kortenberg A. Samenvatting van het dossier A.1. Situering Het voorliggend gewestelijk ruimtelijk uitvoeringsplan, werd op 15 december 2006 door de Vlaamse regering voorlopig vastgesteld. Aanleiding tot opmaak van het gewestelijk ruimtelijk uitvoeringsplan zijn de geplande oprichting en aanpassingswerken aan een gesloten instelling voor jonge delinquenten op het voormalig militair domein De Grubbe in Everberg, gemeente Kortenberg. Dit domein situeert zich in de nabijheid van de E40 autosnelweg Brussel-Luik. Deze geplande werken kaderen in de uitvoering van een beslissing terzake van de federale regering van 30 januari De betreffende locatie werd door de federale overheid gekozen vanuit de opportuniteit om een bestaand gebouwencomplex opnieuw een zinvol gebruik te geven. Volgens het gewestplan (Gewestplan Leuven KB 07/04/1977) situeerde de site zich aanvankelijk op een militair domein. De site is gekend als De Grubbe, dat werd gerealiseerd in de eerste helft van de 20 ste eeuw en dat oorspronkelijk bestond uit de villa met een bijhorend park, zij werd pas later omgevormd tot militair domein. Op 13 december 1995 werd voor de betreffende site het gewestplan gewijzigd, daarbij werd de voormalige bestemming van militair domein gewijzigd als natuurgebied (N) en de zone met gebouwen meer specifiek als gebied voor natuureducatieve infrastructuur (NE). Aan de west- en noordzijde ervan paalt natuurgebied, aan de oost- en zuidzijde is agrarisch landschappelijk waardevol gebied gelegen. A.2. Ontwerp Het plangebied bestaat uit het voormalig militair domein De Grubbe dat gebruikt werd als kazerne voor de opleiding van onderofficieren. Het ontwerp van RUP maakt aanpassingen aan het gebouwencomplex mogelijk alsook uitbreidingen met nieuwbouw. Binnen de juridische mogelijkheden van de op vandaag geldende gewestplanbestemming werden reeds aanpassingswerken uitgevoerd, met meestal een tijdelijk karakter, teneinde een onmiddellijke ingebruikname van de bestaande infrastructuur reeds mogelijk te maken. Het ontwerp van RUP zet de gewestplanbestemming, gebied voor natuureducatieve infrastructuur, om tot een zone voor gemeenschapsvoorzieningen en openbare nutsvoorzieningen en laat daardoor meer structureel noodzakelijke aanpassingswerken toe, zoals het vervangen van een aantal bestaande gebouwen door nieuwbouw en het uitbreiden van het bestaande gebouwencomplex met bijkomende gebouwen. Deze structurele aanpassingen zijn nodig om de op deze plaats reeds gevestigde instelling optimaal te laten functioneren. Momenteel is de site reeds geschikt voor 50 minderjarige delinquenten. De opvangcapaciteit blijft met huidige RUP-ontwikkeling evenwel beperkt tot 50 plaatsen. Er wordt aldus geen verhoging van de opvangcapaciteit voorzien. Voor het plangebied wordt in eerste instantie de ontwikkeling beoogd van een juridischplanologisch kader voor de uitbouw van de gesloten instelling voor jeugdige delinquenten te Everberg, deelgemeente van Kortenberg. 1/8

2 Er worden stedenbouwkundige voorschriften opgemaakt waarbij 2 verschillende bestemmingsgebieden worden onderscheiden: Gebied voor gemeenschapsvoorzieningen en openbare nutsvoorzieningen; Natuurgebied (N); De bij het gebied voor gemeenschapsvoorzieningen en openbare nutsvoorzieningen ontworpen stedenbouwkundige voorschriften verwijzen expliciet naar de aldaar reeds gevestigde gesloten jeugdinstelling. Andere activiteiten die niet in relatie staan tot het functioneren van deze instelling worden uitdrukkelijk uitgesloten. A.3. Overeenstemming met het Ruimtelijk Structuurplan Vlaanderen In de bij het ontwerp gevoegde Toelichtingsnota stelt de ontwerper dat de keuze van de locatie niet gebaseerd is op een voorafgaande ruimtelijke afweging van geschikte locaties voor dergelijke gemeenschapsvoorzieningen. De betreffende locatie bevindt zich noch in een stedelijk gebied noch in een kern van het buitengebied. Binnen het RSV zijn evenmin, noch in de bindende bepalingen noch in het richtinggevend gedeelte, concrete verwijzingen naar de ontwikkeling van het betreffende RUP. Het gewestelijk ruimtelijk uitvoeringsplan voor de gesloten jeugdinstelling te Everberg is niet in overeenstemming met de ontwikkelingsperspectieven die omtrent gemeenschapsvoorzieningen in het RSV worden geformuleerd (RSV p. 362) in verband met de multifunctionaliteit van de stedelijke gebieden. De ontwerper maakt evenwel gebruik van de afwijkingsmogelijkheid, zoals deze is opgenomen en voorzien in de bepalingen van het art van het DRO 1, waarbij wordt gesteld dat voor een dringende maatschappelijke reden kan worden afgeweken van het richtinggevend gedeelte van het RSV. In de toelichtingnota wordt gesteld dat de huisvesting van jeugddelinquenten een actueel maatschappelijk probleem en een dringende behoefte is. Zij stelt dat de maatregelen die de federale regering genomen heeft in uitvoering van haar betreffende beslissing van 30 januari 2002 de hoogdringendheid duidelijk aangeven en dat de beslissing van de federale regering aldus beantwoordt aan de decretale omschrijving: dringende sociale, economische of budgettaire reden In de toelichtingnota argumenteert de ontwerper uitvoerig het voorstel om van het richtinggevend gedeelte van het RSV te kunnen afwijken. Deze afwijking heeft een impact op de ruimteboekhouding. 1 Art. 19 3: Het richtinggevend gedeelte van een ruimtelijk structuurplan is het deel van het ruimtelijk structuurplan waarvan een overheid bij het nemen van beslissingen niet mag afwijken, tenzij omwille van onvoorziene ontwikkelingen van de ruimtelijke behoeften van de verschillende maatschappelijke activiteiten of omwille van dringende sociale, economische of budgettaire redenen. De uitzonderingsgronden voor een afwijking worden uitgebreid gemotiveerd. Ze mogen in geen geval een aanleiding zijn om de duurzame ruimtelijke ontwikkeling, de ruimtelijke draagkracht en de ruimtelijke kwaliteit van welk gebied ook in het gedrang te brengen. Dit deel bevat tenminste: 1 de doelstellingen en de prioriteiten inzake ruimtelijke ontwikkeling; [2 een beschrijving van de gewenste ruimtelijke structuur uitgaande van de bestaande ruimtelijke structuur en van behoeften en gevolgen op economisch, sociaal, cultureel en agrarisch gebied, en op gebied van mobiliteit, natuur en milieu, met inbegrip van veiligheid, in het bijzonder zoals bedoeld in artikel 2 en 24 van het samenwerkingsakkoord van 21 juni 1999 tussen de Federale Staat, het Vlaamse, het Waalse en het Brusselse Hoofdstedelijke Gewest betreffende de beheersing van de gevaren van zware ongevallen waarbij gevaarlijke stoffen betrokken zijn.]3 de maatregelen, middelen, instrumenten en acties tot uitvoering van het ruimtelijk structuurplan. (decreet van 21 november 2003, artikel 10) 2/8

3 A.4. Openbaar onderzoek Het ontwerp van gewestelijk ruimtelijk uitvoeringsplan werd onderworpen aan een openbaar onderzoek gedurende 60 dagen van 05/02/07 tot 05/04/07. Conform het DRO art. 42 kunnen bezwaren worden bezorgd aan Vlacoro of aan de betrokken gemeente uiterlijk op de laatste dag van het openbaar onderzoek. De gemeente bezorgt de bij haar ingediende bezwaren aan VLACORO binnen de drie werkdagen na het afsluiten van het openbaar onderzoek, in casu ten laatste op 11/04/07. Alle bezwaarschriften worden opgenomen in een databank 2 zodat in het advies van VLACORO ieder bezwaar kan worden geïdentificeerd. Bij het openbaar onderzoek werden in het totaal 3 bezwaarschriften ingediend. Hierbij werden geen laattijdige bezwaren ingediend. A.5. Adviezen Er werd 1 advies van de provincieraad tijdig aan Vlacoro overgemaakt en opgenomen in de databank: advies van de provincieraad van 20 maart 2007 (verzending 2 april 2007). B. Advies van Vlacoro B.1. Bespreking van de bezwaren en opmerkingen De nummers tussen [] verwijzen naar de bezwaarschriften zoals zij opgenomen zijn in de databank. 1. Natuurpunt Kortenberg [B1] a. De bezwaarindiener stelt dat zij er van uit gaan dat de sanering van de huidige terreinen zo snel mogelijk zou moeten kunnen starten en dat de geplande natuurherstellingswerken in het natuurgebied op een correcte wijze zullen uitgevoerd worden. b. Huidige RUP-ontwikkeling heeft voor gevolg dat in de ruimtebalans een vermindering van natuurgebied van 1,4 ha optreedt. De bezwaarindiener vraagt ter compensatie een minstens even grote oppervlakte te herbestemmen natuurgebied op een andere locatie, bij voorkeur in de gemeente Kortenberg. Deze compensatie zou moeten opgenomen worden in het besluit van de definitieve vaststelling van het gewestelijke RUP, zodat een concrete realisatie ervan wordt gegarandeerd. c. De bezwaarindiener stelt dat er een tegenstrijdigheid is tussen het voorstel van RUP en de toelichtingnota op de pags 10 en 11, waarbij er achter de parking een groengebied zou worden voorzien. Van dit onderdeel werd steeds gesteld dat het zou worden ingekleurd als natuurgebied. Duidelijkheid is hier noodzakelijke en in voorkomend geval dienen aanpassingen te worden verwerkt in de ruimtebalans. 2 Uittreksel van de databank in bijlage. 3/8

4 a. VLACORO neemt akte van het standpunt van de bezwaarindiener, maar stelt dat het ontwerp van RUP geen concreet geplande natuurherstellingswerken omschrijft en voorziet, zij reikt enkel het kader aan waarbinnen ruimtelijke ontwikkelingen kunnen gebeuren. De inrichting van de voorziene zone voor gemeenschapsvoorzieningen en openbare nutsvoorzieningen staat los van het afgebakende natuurgebied. Voor de uitvoering van de werken ten behoeve van de gesloten jeugdinstelling kan op geen enkele wijze gebruik gemaakt worden van het natuurgebied. De ontworpen stedenbouwkundige voorschriften (Art. 2) stellen dat het natuurgebied bestemd is voor de instandhouding, het herstel en de ontwikkeling en het herstel van de natuur en het natuurlijk milieu, en dat recreatief medegebruik een ondergeschikte functie is. b. VLACORO is van oordeel dat compensaties niet noodzakelijkerwijs steeds binnen het bewuste RUP hun beslag moeten krijgen, maar dat die ook het voorwerp kunnen uitmaken van specifieke maatregelen of een gelijktijdig of later opstartend plan met betrekking tot de (ruimere) omgeving. Belangrijk daarbij is de ruimteboekhouding op Vlaams niveau te bewaken én te voldoen aan de natuur- en boswetgeving. c. VLACORO stelt geen tegenstrijd vast aangezien de betreffende zone voor parking wel degelijk deel uitmaakt van de afgebakende zone voor gemeenschapsvoorzieningen en openbare nutsvoorzieningen. VLACORO kan evenwel niet uitmaken in hoeverre deze regeling strookt met een voorafgaand gepleegd overleg en met gemaakte afspraken tussen betrokken partijen. Aangezien voor de inname van het gedeelte parking ook bijkomend natuurgebied wordt voorzien binnen de contouren van het met het ontwerp voorgestelde plangebied van huidig ontwerp van RUP is er volgens VLACORO voor dit specifiek onderdeel geen sprake van compensatie. 2. Gecoro Kortenberg [B2] a. De bezwaarindiener maakt de opmerking dat door de bestemmingswijziging van het gewestplan, van gebied voor natuureducatieve infrastructuur naar gebied voor gemeenschapsvoorzieningen en openbare nutsvoorzieningen, resulteert in de ruimtebalans tot een vermindering van 1,4 ha van de bestemming natuurgebied. Volgens de Gecoro leidt dit tot een evenwichtsverlies dat moet worden gecompenseerd. Een natuurgebied van 1,4 ha ter compensatie dient te worden gezocht bij voorkeur in de buurt van de gesloten jeugdinstelling, met het oog op het verbinden van de natuurgebieden in dit deel van de gemeente Kortenberg. b. De bezwaarindiener dringt aan op het verplichten van de zuivering van het geproduceerde afvalwater door middel van een kleinschalige waterzuivering binnen het gebied dat is bestemd voor gemeenschapsvoorzieningen en openbare nutsvoorzieningen. a. Zie kader 1 punt b. b. VLACORO stelt vast dat de verordenende stedenbouwkundige voorschriften, onder art. 1 voor het gebied voor gemeenschapsvoorzieningen en openbare nutsvoorzieningen, uitdrukkelijk vermelden dat de zuivering van het geproduceerde afvalwater moet gebeuren in dit bestemmingsgebied. 3. Het college van burgemeester en schepen van Kortenberg [B3] a. Aangaande de voorziene bebouwingsgraad: De stedenbouwkundige voorschriften laten een bezetting toe van 60% en een bebouwingsgraad van 40% waardoor een grootschalige uitbreiding mogelijk is. Immers de bestaande bebouwingsgraad bedraagt momenteel slechts 10%. b. Aangaande het cultuur-historisch erfgoed: 4/8

5 Het gebouw B, waarvan de afbraak wordt voorzien, is mogelijks waardevol. Het aanvraagdossier geeft hieromtrent te weinig informatie. Het dossier bevat hieromtrent te weinig gegevens. Het lijkt noodzakelijk dat een gefundeerde studie van het gebouwenpatrimonium (A en B) wordt gemaakt met het oog op eventueel behoud. Eventuele restauratie wordt in de stedenbouwkundige voorschriften vermeld ten behoeve van het gebouw A, daarnaast wordt nieuwbouw mogelijk gemaakt zonder dat daarbij vormvereisten worden voorzien. In de stedenbouwkundige voorschriften moet het behoud van waardevolle elementen worden ingeschreven. Bij nieuwbouw moeten voldoende garanties worden geboden zodat het waardevolle karakter van de villa wordt gerespecteerd. Het oorspronkelijke dakvolume van de toestand van de jaren 40 zou moeten hersteld worden. c. M.b.t. de bestaande juridische situatie: 1. vergunningstoestand: Huidig ontwerp van RUP laat niet toe uit te maken voor welke handelingen en werken reeds stedenbouwkundige vergunningen werden verleend. Dit werd aan de ontwerper reeds medegedeeld naar aanleiding van de plenaire vergadering. 2. buurt- en voetwegen: Binnen het plangebied van het ontwerp van RUP liggen twee buurtwegen, nr 4 en nr. 22, waarvan de wegzate eigendom is van de gemeente, waarop de wet van 10 april 1841 van toepassing is. Deze wegen hebben een openbaar karakter. Op het plan met de bestaande juridische toestand moeten de juiste breedtes van deze wegen worden vermeld. Het is wenselijk dat een betreffend uittreksel uit de atlas der buurtwegen in de toelichtingnota wordt opgenomen. d. Ingevolge het goedgekeurde Gemeentelijk Ruimtelijk Structuurplan: 1. Door de vermindering van natuurgebied met 1,4 ha dient het versterken van de ecologische infrastructuur via een inrichtingsplan tussen de natuurverbindingselementen en de KLE rondom het natuurgebied ter hoogte van de gesloten instelling mee te worden opgenomen in het uitvoeringsplan. 2. Een verplichte sanering van het natuurgebied dat deel uitmaakt van het gewestelijk RUP, dient opgenomen te worden in de stedenbouwkundige voorschriften betreffende deze zone (art. 2 natuurgebieden). De restanten van het vroegere militaire domein, zoals koterijen, barakken en bergingen moeten afgebroken worden. Het natuurgebied gelegen binnen het gewestelijk RUP moet verder worden hersteld en geherwaardeerd 3. Het college dringt aan op het verplichten van de zuivering van het geproduceerde afvalwater. Een aangepaste waterzuivering is volgens haar te voorzien in het gebied bestemd voor gemeenschapsvoorzieningen en openbare nutsvoorzieningen. a. Aangaande de voorziene bebouwingsgraad: VLACORO is van mening dat de opgegeven verhouding 60/40 om reden van de nood aan voldoende flexibiliteit zoals vermeld in de toelichtingsnota p.11, verantwoord is. b. Aangaande het cultuur-historisch erfgoed: In de bij het ontwerp van RUP horende toelichtingnota wordt gesteld dat de meeste bestaande gebouwen geen echte monumentwaarde hebben en dat er werd voor gekozen dat de bestaande bebouwing niet noodzakelijk moet worden behouden. Alleen het behoud van de villa wordt hier voorop gesteld. Deze toelichting stelt nog dat, aangaande de bebouwing, de bewaking van de architecturale en stedenbouwkundige kwaliteit zal dienen te gebeuren door de Regie der gebouwen. VLACORO is van mening dat eveneens, op niveau van het vergunningenbeleid, er voldoende ruimte is om de bewaking van de architecturale en stedenbouwkundige kwaliteit te garanderen. c. M.b.t. de bestaande juridische situatie: 1. VLACORO stelt vast dat een opgave van de vergunningstoestand ontbreekt. Zij is van mening dat, in het kader van de noodzaak aan de juridische correctheid van aanlegplannen, deze in het advies gemaakte bemerking gerechtvaardigd is en dat een toevoeging van de vergunningstoestand van alle bestaande constructies aan het ontwerp dient te gebeuren. 5/8

6 2. VLACORO vraagt dat de juiste breedtes van de buurtwegen worden vermeld op het plan van de bestaande toestand d. Aangaande het goedgekeurde Gemeentelijk Ruimtelijk Structuurplan: 1.Zie kader 1 punt b. 2. VLACORO stelt vast dat de sanering waarvan sprake het gevolg is van de verordenende stedenbouwkundige voorschriften. Deze voorschriften leggen weliswaar geen concrete uitvoeringsmaatregelen op maar zij zorgen er wel voor dat deze mogelijk worden gemaakt (Art. 2). Zie ook kader 1 punt a. 3. Zie kader 2 b B.2. Bespreking van de adviezen 4. De provincieraad van Vlaams-Brabant [A1] verleent een ONGUNSTIG advies. Dit ongunstig advies steunt in conclusie op de strijdigheid van dit ontwerp van RUP met het goedgekeurde Provinciaal Ruimtelijk Structuurplan. In de overwegingen van dit advies worden volgende negatieve vaststellingen gemaakt: a. De bezettingsgraad (60%) en de bebouwingsgraad (40%) laten grootschalige ruimtelijke ontwikkelingen toe die de huidige bebouwingsgraad (10%) fundamenteel wijzigen. b. M.b.t. het cultuurhistorisch erfgoed is het dossier beperkt gestoffeerd. Er zijn aanwijzingen dat het gebouw B, dat is voorzien om te worden afgebroken, mogelijk historisch waardevol is. Het dossier bevat hieromtrent te weinig gegevens. Het lijkt noodzakelijk dat een gefundeerde studie van het gebouwenpatrimonium (A en B) wordt gemaakt met het oog op eventueel behoud. Eventuele restauratie wordt in de stedenbouwkundige voorschriften vermeld ten behoeve van het gebouw A, daarnaast wordt nieuwbouw mogelijk gemaakt zonder dat daarbij vormvereisten worden voorzien. In de stedenbouwkundige voorschriften moet het behoud van waardevolle elementen worden ingeschreven. Bij nieuwbouw moeten voldoende garanties worden geboden zodat het waardevolle karakter van de villa wordt gerespecteerd. Het oorspronkelijke dakvolume van de toestand van de jaren 40 zou moeten hersteld worden. c. In het licht van de juridische mogelijkheden van de gewestplanbestemming werden ten behoeve van de aldaar reeds gevestigde instelling reeds enkele stedenbouwkundige vergunningen verleend. Tijdens de plenaire vergadering werd reeds opgemerkt dat het voorliggende document (ontwerp van RUP) niet toelaat uit te maken welke delen van het complex op vandaag beschikken over een rechtmatig bekomen stedenbouwkundige vergunning. d. Binnen het plangebied van het ontwerp van RUP liggen twee buurtwegen, nr 4 en nr. 22, waarvan de wegzate eigendom is van de gemeente, waarop de wet van 10 april 1841 van toepassing is. Deze wegen hebben een openbaar karakter. Op het plan met de bestaande juridische toestand moeten de juiste breedtes van deze wegen worden vermeld. Een betreffend uittreksel uit de atlas der buurtwegen is in de toelichtingnota op te nemen. VLACORO neemt kennis van dit ongunstig advies, maar kan dit om volgende reden niet bijtreden. VLACORO merkt op dat in het BVR dd. 15 december 2006, houdende de voorlopige vaststelling van het betreffende ontwerp van gewestelijk RUP, uitdrukkelijk wordt gesteld dat de voorgehouden bestemmingswijziging van het betrekking hebbende gewestplan het noodzakelijk gevolg is van de door de federale overheid bewust gestelde en met redenen omklede keuze om op de kwestieuze site, in het bestaande ongebruikte gebouwencomplex van het voormalig militair domein, een nieuw en zinvol gebruik te laten ontstaan. 6/8

7 Het feit dat het voorzien van de nieuwe bestemming op de betreffende locatie niet strookt met de ter zake geldende bepalingen van het richtinggevend gedeelte van het RSV, en dus evenmin met de betrekking hebbende bepalingen van het richtinggevend gedeelte van het van een lagere orde zijnde PRS, wordt volgens VLACORO afdoende verantwoord in de bij het ontwerp van RUP horende toelichtingnota, onder de rubriek: 1.3. Toetsing van de beslissing van de federale regering aan het ruimtelijk structuurplan Vlaanderen verantwoording van de locatiekeuze in afwijking van het richtinggevend gedeelte van het ruimtelijk structuurplan Vlaanderen. De beslissing van de federale regering van 30 januari 2002 gaat uit van de dringende nood van de rechtbanken om jeugddelinquenten te kunnen plaatsen. De keuze van de site in Everberg is onder meer gebaseerd op de beschikbaarheid van het omheinde gebouwencomplex, de centrale ligging in de omgeving van Brussel en in de onmiddellijke nabijheid van de E40. Het decreet ruimtelijke ordening voorziet dat van het richtinggevend gedeelte van een ruimtelijk structuurplan kan afgeweken worden onder meer voor een dringende maatschappelijke reden (Art. 19 3). De huisvesting van jeugddelinquenten betreft een actueel maatschappelijk probleem, en is een dringende behoefte. De maatregelen die de federale regering genomen heeft in uitvoering van de beslissing van 30 januari 2002 geven de hoogdringendheid uitdrukkelijk aan. De beslissing van de federale regering beantwoordt dus aan de decretale omschrijving dringende sociale, economische of budgettaire reden. De afwijking van het richtinggevend gedeelte van het RSV en bijgevolg ook van het PRS kadert volledig in de bepalingen van art van het DRO, zij heeft zowel een onvoorzien als dringend karakter waarvoor een herziening van het RSV niet kan worden afgewacht. VLACORO is van mening dat, gelet op de feitelijkheid van de bestaande plaatselijke toestand, deze afwijking geenszins een aanleiding is die de duurzame ruimtelijke ontwikkeling en de ruimtelijke kwaliteit van het plaatselijk gebied in het gedrang brengt. a. Zie kader 3 punt a. b. Zie kader 3 punt b. c. Zie kader 3 punt c1. d. Zie kader 3 punt c2. 5. De gemeenteraad van Kortenberg [A2] heeft geen advies verleend. Wel werd door het college van burgemeester en schepenen een bezwaar ingediend. Zie kader 3. B.3. Opmerkingen VLACORO Geen opmerkingen. 7/8

8 B.4. Besluit VLACORO geeft gunstig advies over het ontwerp gewestelijk ruimtelijk uitvoeringsplan mits rekening wordt gehouden met de hoger vermelde opmerkingen. Verleend te Brussel op 26 juni 2007, Lieve Reenaers, vaste secretaris Filiep Loosveldt, voorzitter Bijlage: overzicht van de ingediende bezwaarschriften en adviezen 8/8