A. Samenvatting van het dossier

Transcriptie

1 ADVIES VLAAMSE COMMISSIE VOOR RUIMTELIJKE ORDENING Ontwerp gewestelijk ruimtelijk uitvoeringsplan Gesloten jeugdinstelling Everberg Gemeente Kortenberg A. Samenvatting van het dossier A.1. Situering Het voorliggend gewestelijk ruimtelijk uitvoeringsplan, werd op 23 november 2007 door de Vlaamse regering voorlopig vastgesteld. Aanleiding tot opmaak van dit gewestelijk ruimtelijk uitvoeringsplan zijn de geplande oprichting en aanpassingswerken aan een gesloten instelling voor 124 jonge delinquenten op het voormalig militair domein De Grubbe in Everberg, gemeente Kortenberg. Dit domein situeert zich in de nabijheid van de E40 autosnelweg Brussel-Luik. Deze geplande werken kaderen in de uitvoering van een beslissing terzake van de federale regering van 30 januari De betreffende locatie werd door de federale overheid gekozen vanuit de opportuniteit om een bestaand gebouwencomplex opnieuw een zinvol gebruik te geven. Volgens het gewestplan (Gewestplan Leuven KB 07/04/1977) situeerde de site zich aanvankelijk op een militair domein. De site is gekend als De Grubbe, dat werd gerealiseerd in de eerste helft van de 20 ste eeuw en dat oorspronkelijk bestond uit de villa met een bijhorend park, zij werd pas later omgevormd tot militair domein. Op 13 december 1995 werd voor de betreffende site het gewestplan gewijzigd, daarbij werd de voormalige bestemming van militair domein gewijzigd als natuurgebied (N) en de zone met gebouwen meer specifiek als gebied voor natuureducatieve infrastructuur (NE). Aan de west- en noordzijde ervan paalt natuurgebied, aan de oost- en zuidzijde is agrarisch landschappelijk waardevol gebied gelegen. A.2. Ontwerp Het plangebied bestaat uit het voormalig militair domein De Grubbe dat gebruikt werd als kazerne voor de opleiding van onderofficieren. Het ontwerp van RUP maakt aanpassingen aan het gebouwencomplex mogelijk alsook uitbreidingen met nieuwbouw. Binnen de juridische mogelijkheden van de op vandaag geldende gewestplanbestemming werden reeds aanpassingswerken uitgevoerd, met meestal een tijdelijk karakter, teneinde een onmiddellijke ingebruikname van de bestaande infrastructuur reeds mogelijk te maken. Het ontwerp van RUP zet de gewestplanbestemming, gebied voor natuureducatieve infrastructuur, om tot een zone voor gemeenschapsvoorzieningen en openbare nutsvoorzieningen en laat daardoor meer structureel noodzakelijke aanpassingswerken toe, zoals het vervangen van een aantal bestaande gebouwen door nieuwbouw en het uitbreiden van het bestaande gebouwencomplex met bijkomende gebouwen. Deze structurele aanpassingen zijn nodig om de op deze plaats reeds gevestigde instelling optimaal te laten functioneren. De geplande aanpassingen zullen leiden tot een instelling met maximaal 124 cellen met bijhorende infrastructuur. 1/6

2 Op 21 december 2007 besliste de Vlaamse Regering de goedkeuringsprocedure van het gewestelijk RUP, die reeds voorlopig werd vastgesteld op 15 december 2006, te hernemen. Momenteel is de site reeds geschikt voor 50 minderjarige delinquenten. In tegenstelling tot het eerdere project, waarvoor door VLACORO op 26 juni 2007 een gunstig advies werd verleend en waarbij geen capaciteitsverhoging werd voorzien wordt met huidig ontwerp de opvangcapaciteit verhoogd van 50 naar 124 plaatsen voor nederlandstalige jongeren. Voor het plangebied wordt in eerste instantie de ontwikkeling beoogd van een juridischplanologisch kader voor de uitbouw van de gesloten instelling voor jeugdige delinquenten te Everberg, deelgemeente van Kortenberg. Er worden stedenbouwkundige voorschriften opgemaakt waarbij 2 verschillende bestemmingsgebieden worden onderscheiden: Gebied voor gemeenschapsvoorzieningen en openbare nutsvoorzieningen; Natuurgebied (N); De bij het gebied voor gemeenschapsvoorzieningen en openbare nutsvoorzieningen ontworpen stedenbouwkundige voorschriften verwijzen expliciet naar de aldaar reeds gevestigde gesloten jeugdinstelling. Andere activiteiten die niet in relatie staan tot het functioneren van deze instelling worden uitdrukkelijk uitgesloten. A.3. Overeenstemming met het Ruimtelijk Structuurplan Vlaanderen In de bij het ontwerp gevoegde Toelichtingnota stelt de ontwerper dat de keuze van de locatie niet gebaseerd is op een voorafgaande ruimtelijke afweging van geschikte locaties voor dergelijke gemeenschapsvoorzieningen. De betreffende locatie bevindt zich noch in een stedelijk gebied noch in een kern van het buitengebied. Binnen het RSV zijn evenmin, noch in de bindende bepalingen noch in het richtinggevend gedeelte, concrete verwijzingen naar de ontwikkeling van het betreffende RUP. Het gewestelijk ruimtelijk uitvoeringsplan voor de gesloten jeugdinstelling te Everberg is niet in overeenstemming met de ontwikkelingsperspectieven die omtrent gemeenschapsvoorzieningen in het RSV worden geformuleerd (RSV p. 362) in verband met de multifunctionaliteit van de stedelijke gebieden. De ontwerper maakt evenwel gebruik van de afwijkingsmogelijkheid, zoals deze is opgenomen en voorzien in de bepalingen van het art van het DRO 1, waarbij wordt gesteld dat voor een dringende maatschappelijke reden kan worden afgeweken van het richtinggevend gedeelte van het RSV. 1 Art. 19 3: Het richtinggevend gedeelte van een ruimtelijk structuurplan is het deel van het ruimtelijk structuurplan waarvan een overheid bij het nemen van beslissingen niet mag afwijken, tenzij omwille van onvoorziene ontwikkelingen van de ruimtelijke behoeften van de verschillende maatschappelijke activiteiten of omwille van dringende sociale, economische of budgettaire redenen. De uitzonderingsgronden voor een afwijking worden uitgebreid gemotiveerd. Ze mogen in geen geval een aanleiding zijn om de duurzame ruimtelijke ontwikkeling, de ruimtelijke draagkracht en de ruimtelijke kwaliteit van welk gebied ook in het gedrang te brengen. Dit deel bevat tenminste: 1 de doelstellingen en de prioriteiten inzake ruimtelijke ontwikkeling; [2 een beschrijving van de gewenste ruimtelijke structuur uitgaande van de bestaande ruimtelijke structuur en van behoeften en gevolgen op economisch, sociaal, cultureel en agrarisch gebied, en op gebied van mobiliteit, natuur en milieu, met inbegrip van veiligheid, in het bijzonder zoals bedoeld in artikel 2 en 24 van het samenwerkingsakkoord van 21 juni 1999 tussen de Federale Staat, het Vlaamse, het Waalse en het Brusselse Hoofdstedelijke Gewest betreffende de beheersing van de gevaren van zware ongevallen waarbij gevaarlijke stoffen betrokken zijn.]3 de maatregelen, middelen, instrumenten en acties tot uitvoering van het ruimtelijk structuurplan. (decreet van 21 november 2003, artikel 10) 2/6

3 In de toelichtingnota wordt gesteld dat de huisvesting van jeugddelinquenten een actueel maatschappelijk probleem en een dringende behoefte is. Zij stelt dat de maatregelen die de federale regering genomen heeft in uitvoering van haar betreffende beslissing van 30 januari 2002 de hoogdringendheid duidelijk aangeven en dat de beslissing van de federale regering aldus beantwoordt aan de decretale omschrijving: dringende sociale, economische of budgettaire reden In de toelichtingnota argumenteert de ontwerper uitvoerig het voorstel om van het richtinggevend gedeelte van het RSV te kunnen afwijken. Deze afwijking heeft een impact op de ruimteboekhouding. A.4. Openbaar onderzoek Het ontwerp van gewestelijk ruimtelijk uitvoeringsplan werd onderworpen aan een openbaar onderzoek gedurende 60 dagen van 19/12/07 tot 16/02/08. Conform het DRO art. 42 kunnen bezwaren worden bezorgd aan VLACORO of aan de betrokken gemeente uiterlijk op de laatste dag van het openbaar onderzoek. De gemeente bezorgt de bij haar ingediende bezwaren aan VLACORO binnen de drie werkdagen na het afsluiten van het openbaar onderzoek, in casu ten laatste op 20/02/08. Alle bezwaarschriften worden opgenomen in een databank 2 zodat in het advies van VLACORO ieder bezwaar kan worden geïdentificeerd. Bij het openbaar onderzoek werd in het totaal 1 bezwaarschrift ingediend. Hierbij werden geen laattijdige bezwaren ingediend. VLACORO dient over dit ontwerp van RUP advies uit te brengen binnen de 90 dagen na het afsluiten van het openbaar onderzoek, i.c. voor 16/05/2008. A.5. Adviezen Er werden 2 adviezen van gemeenten en provincies tijdig aan VLACORO overgemaakt en eveneens opgenomen in de databank: advies van de gemeenteraad van Kortenberg (15/02/2008); advies van de provincieraad van Vlaams-Brabant (11/02/2008). Adviezen die niet tijdig aan VLACORO werden bezorgd, worden conform art van het decreet van 18 mei 1999 houdende de organisatie van de ruimtelijke ordening niet behandeld door VLACORO. B. Advies van VLACORO B.1. Bespreking van de bezwaren en opmerkingen De nummers tussen [] verwijzen naar de bezwaarschriften zoals zij opgenomen zijn in de databank. 1. Namens Natuurpunt Afdeling Kortenberg [B1] A. Planologische compensatie van het verloren areaal aan natuurgebied 2 Uittreksel van de databank in bijlage. 3/6

4 Met de geplande bestemmingswijziging van natuurgebied naar gebied voor gemeenschapsvoorzieningen wordt de met het RSV voorziene ruimteboekhouding die voor natuurgebieden een uitbreiding voorziet niet gerespecteerd. Er is geen enkele garantie voor een daadwerkelijke compensatie van het hier voorgestelde verlies aan natuurgebied. Concreet wordt gevraagd een minstens even groot areaal bijkomend natuurgebied te voorzien in de nabijheid van het domein De Grubbe. Zowel de landschappelijke en erfgoedwaarde van De Grubbe als de grote ecologische waarde van de terreinen en de erop aansluitende steilrand zouden hierdoor versterkt en behouden kunnen blijven. Hiermee zou de ruimtelijke verweving van natuur en landbouw worden versterkt. B. Milieukundige impact van de voorziene infrastructuur De verordenende stedenbouwkundige voorschriften voorzien bepalingen die de milieukundige en ecologische impact van het centrum op het aanpalende natuurgebied beperken. Hier wordt aangedrongen op een correcte toepassing en een strikt toezicht op het naleven van deze voorschriften, in het bijzonder voor: a. Waterhuishouding In de voorschriften dient bijkomend opgenomen dat afspoelend en/of verontreinigd oppervlaktewater van het centrum terecht komt in het natuurgebied (water afkomstig van sporttereinen, parkings en andere verhardingen). Ook het infiltreren van het oppervlaktewater dient hierbij maximaal te worden gegarandeerd (infiltratiegebied), door het voorzien van waterdoorlatende materialen en oppervlaktewater zo weinig als mogelijk te laten afvloeien via de riolering. b. Grondwerken en overschotten Grondoverschotten ten gevolge van de geplande werkzaamheden mogen niet in het natuurgebied terecht komen. In voorkomend geval het stapelen van grondoverschot dient hiervoor contact te worden opgenomen met de concessiehouder van dit natuurgebied in casu de Vzw Natuurpunt. c. Verwijderen van bebouwing en infrastructuur in natuurgebied Natuurpunt vraagt dat de impact ten gevolge van de geplande verwijdering van bebouwing en infrastructuur uit het natuurgebied minimaal zou gehouden worden (voorwaarde bij stedenbouwkundige vergunningen en overleg met de Vzw Natuurpunt). d. Boscompensatie Deze voorziene compensatie dient volledig ten laste te vallen van de compensatieplichtige. Natuurpunt kan niet aanvaarden dat zij financieel of met personeelsinzet zou worden belast bij de uitvoering van deze compensatie. C. Landschappelijke impact van de voorziene infrastructuur. Er wordt aangedrongen om het geplande complex architecturaal zodanig te ontwerpen dat de visuele impact ervan op de wijde omgeving minimaal is. De voorschriften maken geen melding van de inplanting van het groenscherm, de Vzw stelt nadrukkelijk dat dit groenscherm dient te worden aangelegd op de terreinen met bestemming gemeenschapsvoorzieningen en openbare nutsvoorzieningen. A. VLACORO is van oordeel dat compensaties niet noodzakelijkerwijs of steeds binnen het bewuste RUP hun beslag moeten krijgen, maar dat die evenzeer het voorwerp kunnen uitmaken van specifieke maatregelen of van een gelijktijdig of van een later opstartend plan met betrekking tot de (ruimere) omgeving. Belangrijk daarbij is de ruimteboekhouding op Vlaams niveau te bewaken én te voldoen aan de natuur- en boswetgeving. B. a. VLACORO merkt op dat zowel in de verordenende stedenbouwkundige voorschriften (Art. 1) als in de toelichtingnota (p. 15) wordt gesteld dat het eigen afvalwater dient te worden gezuiverd op het eigen terrein. 4/6

5 Ten aanzien van het infiltreren van het oppervlakte water is het volgens VLACORO wenselijk dat de verhardingen maximaal worden voorzien in waterdoorlatende materialen. b. VLACORO merkt op dat de verordenende stedenbouwkundige voorschriften uitdrukkelijk stellen dat het stapelen grondoverschotten uitsluitend kan gebeuren in de voorziene zone voor gemeenschapsvoorzieningen en openbare nutsvoorzieningen (Art.1). Onder geen enkel beding kan hiervoor gebruik gemaakt worden van het naastgelegen natuurgebied. c. VLACORO is van mening dat de vraag, voor het minmaal houden van de impact ten gevolge van de afbraak en het verwijderen van de bebouwing en de infrastructuur in het natuurgebied, billijk en gerechtvaardigd is. VLACORO merkt op dat de stedenbouwkundige voorschriften van artikel 2 voorzien dat alle afbraakmateriaal en eventuele grondoverschot onmiddellijk dienen afgevoerd te worden uit het natuurgebied. d. Voor de boscompensatie (te rooien bos ten behoeve van de aanleg parkeerterrein) dient volgens VLACORO hiervoor de richtlijnen gevolgd zoals deze voorzien zijn in het bosdecreet. C. VLACORO merkt op dat in de toelichtingnota p. 15 het belang van de visuele en architecturale kwaliteit van het complex wordt onderlijnd. Het is volgens VLACORO aan de vergunningverlenende overheid om stedenbouwkundige aanvragen te evalueren, ook op hun architecturale en ruimtelijke kwaliteiten. Met het voorliggende RUP wordt enkel het kader aangereikt waarbinnen de ruimtelijke ontwikkelingen dienen te gebeuren. Ten aanzien van groenschermen stellen de stedenbouwkundige voorschriften van art. 1 wel degelijk dat aan de randen van de site een buffer moet worden voorzien en waaraan deze buffer dient te voldoen. Derhalve is volgens VLACORO aan deze bemerking voldaan. B.2. Bespreking van de adviezen 2. Provincieraad Vlaams-Brabant [A1] ONGUNSTIG De opgenomen bebouwingsgraad van 25 % is te ruim om te passen binnen de ontwikkelingsperspectieven voor de subdeelruimte Open Schicht die in het Provinciaal Ruimtelijk Structuurplan van Vlaams-Brabant zijn opgenomen. Door de ontwerper worden in de toelichtingnota de basisopties verduidelijkt en verantwoord. Deze bestaan erin dat de ontwikkelingsmogelijkheden strikt dienen beperkt te worden tot de bestaande bebouwde site en dat om de optimale benutting van deze site te garanderen de meeste bebouwing niet moet behouden blijven maar mag vervangen worden met inbegrip van uitbreidingen. Door het opleggen van een maximale bebouwing- en verhardingsindex alsook door het beperken van de maximum toegelaten bouwhoogte, worden deze uitbreidingen beperkt en wordt de ruimtelijke impact van het totaalcomplex op de omgeving voorafgaandelijk vastgelegd. Mede door de afbraak en verwijdering van de bestaande gebouwen en verhardingen die buiten de voor het centrum bestemde gebied (= gebied voor gemeenschapsvoorzieningen en openbare nutsvoorzieningen) gelegen zijn, wordt de het aanpalende natuurgebied niet alleen gevrijwaard maar wordt ook natuurherstel voorop gesteld. VLACORO is van mening dat de te verwachten ruimtelijke impact van het geplande complex op de omgeving binnen aanvaardbare perken blijft, zij kan de visie van de ontwerper bijtreden. 3. Gemeenteraad Kortenberg [A2] VOORWAARDELIJK GUNSTIG a. De stedenbouwkundige voorschriften dienen te worden aangepast zodat er een betere garantie wordt gegeven dat een restauratie van de villa gebeurt met respect voor het waardevolle, cultuurhistorische karakter en zodat voldoende randvoorwaarden voor een eventuele, aansluitende nieuwbouw worden opgenomen. b. De bebouwingsgraad van 25% laat teveel mogelijkheden voor een uitbreiding. De oppervlakten dienen beperkt te blijven tot de grootorde van het huidige inrichtingsvoorstel. 5/6

6 a. VLACORO merkt op dat de verordenende stedenbouwkundige voorschriften uitdrukkelijk stellen dat de villa dient behouden te blijven. In de bijhorende toelichtingnota wordt de betekenis van deze villa uitdrukkelijk vermeld en wordt gesteld dat de ruimtelijke kwaliteit van de site zowel zal bepaald worden door de nieuwe bebouwing als door de villa. Daarbij wordt gesteld dat de architecturale en de stedenbouwkundige kwaliteit een belangrijke opgave is voor de Regie der Gebouwen en dat deze kwaliteit dient te worden bewaakt bij het verlenen van betreffende stedenbouwkundige vergunningen, als een onderdeel van de goede ruimtelijke ordening van het gebied. b. Zie standpunt VLACORO onder kader 2. B.3. Eigen opmerkingen VLACORO Geen. B.4. Besluit Vlacoro geeft gunstig advies over het ontwerp gewestelijk ruimtelijk uitvoeringsplan Gesloten jeugdinstelling Everberg in de gemeente Kortenberg. mits - rekening wordt gehouden met de hiervoor gestelde opmerkingen. Verleend te Brussel op 1 april 2008 Lieve Reenaers, vaste secretaris Filiep Loosveldt, voorzitter Bijlage: overzicht van de ingediende bezwaarschriften en adviezen 6/6