Flexibele jobs en armoede

Transcriptie

1 Flexibele jobs en armoede Annelies Debels CEPS/ I NSTEAD & FNR, Luxem burg WSE Arbeidsm arkt congres

2 Vraagstelling Verhogen flexibele j obs het risico op arm oede? Relevant ie: in-work poverty -debat work-work-work -debat flexicurity -debat Focus op: Deeltijds en tijdelijk werk Arm oederisico: inkom ensonzekerheid 2

3 Stijgend belang van deeltijds en tijdelijk werk Vrouwen deeltijds Mannen deeltijds Vrouwen tijdelijk Mannen tijdelijk 3

4 Armoede bij deeltijds en tijdelijk werkenden Deeltijds werk: Laag aant al geprest eerde arbeidsuren Lager loon per gewerkt uur Marginalisering versus behoud werknem ers? Balans inkom st en/ last en huishouden Tijdelijk werk: I nstabiele tewerkstelling Lager loon per gewerkt uur Balans inkom st en/ last en huishouden 4

5 Redenen deeltijds werk (2008) Kon geen voltijds werk vinden Zorg voor kinderen of andere afhankelijke personen Andere gezins- of persoonlijke verantwoordelijkheden Eigen ziekte of invaliditeit Combinatie met opleiding of training Andere redenen Vrouwen Mannen 5

6 Redenen tijdelijk werk (2008) Kon geen vast werk vinden Wil geen vast werk In opleiding of training Vrouwen Mannen 6

7 Meting en data EU-SI LC: European Union Statistics on I ncom e and Living Condit ions Risico op inkom ensarm oede: EU-grens: huishoudelijk equivalent inkom en valt onder 60% van het nat ionaal equivalent inkom en Verschillende inkomensbronnen samen: inkomen uit arbeid, uitkeringen, private inkomsten, I nkomen op jaarbasis Deelt ij ds werk: zelfpercept ie respondent Tijdelijk werk: tijdelijk/ bepaalde duur contract versus vast/ onbepaalde duur cont ract 7

8 Een aantal bedenkingen Wat we niet m eten: Marginale tewerkstelling: erg flexibele arbeid in het illegale circuit Tij delij ke werkloosheid : voorlopig geen dat a Het crisis-effect: data onverm ijdelijk m et vert raging Voor verder onderzoek 8

9 Armoederisico in verschillende categorieën van de actieve bevolking in België (2004) Werkend Voltijds Deeltijds Vast Tijdelijk 3,9 3,5 5,1 2,2 5,8 Werkloos 29,9 9

10 Een laag loon of een zware huishoudenslast? Deeltijds en voltijds Percentage werknemers Percentage arme werkenden met armoedeloon %met armoedeloon waarvan % arm 20 0 Voltijds Deeltijds Deeltijds Voltijds 10

11 Twee paradoxen Arm oedeloon leidt m eestal niet tot arm oede Toch heeft de m eeste arm oede te m aken m et een arm oedeloon Deeltijds werk gaat vaker gepaard m et een arm oedeloon dan voltijds werk Arm oedeloon leidt iets vaker tot arm oede bij voltijdsen dan bij deeltijdsen 11

12 Armoederisico naar reden deeltijds werk Deeltijds, kon geen voltijdse job vinden Deeltijds, andere persoonlijke redenen Voltijds 12

13 Blijft verhoogd armoederisico bestaan na controle voor andere factoren? Controle voor: beroep, sect or opleidingsniveau, leeftijd, burgerlijke staat, alle vaste individuele kenm erken aantal volwassenen en kinderen in het huishouden, al dan niet andere werkende in het huishouden ANTWOORD: Niet altijd voor deeltijds versus voltijds werkenden: Met andere werkende in het huishouden: geen verhoogd arm oederisico voor deelt ij dsen Zonder andere werkende in het huishouden: w el verhoogd arm oederisico voor deeltijdsen: 4 tot 5 keer vaker dan arm dan niet arm! 13

14 Armoede in een tijdelijke job: België Mate waarin armoederisico verhoogt in tijdelijke tegenover vaste job 2,5 2 1,5 1 0,5 BE DU FR IR VK DK FI NL GR IT PO SP 0 Geen andere werkende Andere werkende in het huishouden 14

15 Armoede in een tijdelijke job: een internationale vergelijking (1) Mate waarin armoederisico verhoogt in tijdelijke tegenover vaste job 3 2,5 2 1,5 1 0,5 0 BE DU FR DK FI NL VK IR GR IT PO SP Geen andere werkende Andere werkende in het huishouden 15

16 Internationale vergelijking samengevat Tijdelijke job verhoogt beduidend risico op arm oede Maar ondersteunende huishoudelijke context ook erg belangrij k: Noordelijke gordel van landen: armoederisico niet hoger bij tijdelijke werknemers indien andere werkende in het huishouden Paradox in zuidelijke landen en I erland: ƒ Tijdelijke werknemers wel slechter af met andere werkende in huishouden ƒ Maar niet slecht er af zonder andere werkende in huishouden ƒ Selectie-effect: enkel de niet-armen kunnen zich veroorloven zelfstandig/ apart huishouden te vormen 16

17 Conclusies Arm oede voor flexibele werknem ers is relat ief beperkt fenom een Niettem in gaat flexibel werk gepaard m et verhoogd arm oederisico Dit is wel degelijk te wijten aan deeltijdse/ tijdelijke aard van de job Grot endeels verdoken probleem van werkloosheid Maar: huishoudelijke context waarin de flexibele job plaatsvindt is ook bepalend Vooral problematisch wanneer enige job in het huishouden Tweespalt tussen deeltijds werk als voorrecht en onvrijwillig deeltijds werk Belangrijke groep tijdelijke werknem ers slaagt erin arm oede te voorkom en, m aar dit gaat ten koste van hun autonom ie Mogelijke beperkingen in keuzevrijheid mbt demografische beslissingen Focus op armoede mag niet ten koste gaan van andere aspecten van levenskwalit eit 17

18 Meer lezen? Debels, A. & Berghm an, J. (2009). Tijdelijke banen en arm oede in Europa: flexiarm oede? I n J. Vranken, G. Cam paert, D. Dierckx, & A. Van Haarlem (Eds.) Arm Europa. Over arm oede en arm oedebestrijding op het Europese niveau. Leuven: Acco. Debels, A. (2008). Tem porary job transitions: consequences for em ploym ent and poverty across European welfare states (pp ). I n R.Muffels (Ed.) Flexibility and Em plooym ent Security in Europe. Labour Markets in Transition. Cheltenham : Edward Elgar. Debels, A. (2008). Maakt een flexibele job arm? I n J. Vranken, G. Cam paert, K. De Boyser, C. Dewilde, & D. Dierckx (Eds.) Arm oede en sociale uitsluiting. Jaarboek Leuven: Acco. Debels, A. (2008). Flexibility and I nsecurity. The I m pact of European Variants of Labour Market Flexibility on Em ploym ent, I ncom e and Poverty Dynam ics (PhD Thesis). Leuven: Facult y of Social Sciences KULeuven. 18