Memorandum in voorbereiding van de nieuwe regering

Transcriptie

1 Memorandum in voorbereiding van de nieuwe regering Belgian Midwives Association Federale Raad van Vroedvrouwen Onze vragen naar de volgende legislatuur Op korte/ middellange termijn Omzetten van KB 78 (december 2006) in uitvoeringsbesluiten. De uitbereiding van bevoegdheden (bekkenbodemreëducatie en echografie) moeten in concrete uitvoeringsbesluiten worden opgenomen. In het kader van het verbeteren van de volksgezondheid, is er nood aan meer ondersteuning van borstvoeding in België. Er zijn geen duidelijke nationale borstvoedingscijfers en ondersteuning op verschillende niveaus is een noodzaak. De vroedvrouw kan hier een belangrijke rol in spelen en moet hierin beleidsmatig ondersteund worden. Vroedvrouwen moeten gestructureerd ingezet en ondersteund worden in verschillende projecten aangaande verandering in levensstijl en aangaande de zorg voor specifieke en kwetsbare doelgroepen waaronder kansarme gezinnen. Er is meer ondersteuning nodig voor research binnen de onderzoeksterreinen van de vroedvrouw. De resultaten zullen de weg wijzen naar concrete actiepunten en de investering zal zich op deze manier snel terugbetalen in return on investment. Er is nood aan steun bij de profilering van het beroep door de werkgroep via de Federale Raad opnieuw op te starten. Er is meer ondersteuning noodzakelijk i.v.m. onze vraag naar uitbreiding van de vroedvrouwenopleiding. Er is een duidelijke argumentatie om tot een vroedvrouwenopleiding van 240 studiepunten te evolueren. Er is dringend nood aan de herijking van de nomenclatuur voor vroedvrouwen. Er werd reeds een voorstel uitgewerkt en aanvaard door de technische commissie binnen het RIZIV. Dit vraagt ondersteuning van de betrokken comités. Er is een noodzaak tot herbekijken van normering van kraamafdelingen in een ziekenhuis.

2 De telematicapremie moet ook voor de vroedvrouwen geregeld worden, net zoals bij de andere zorgverleners. Binnen IFIC moeten de vroedvrouwen erkend worden vanuit het competentieprofiel en verloond worden naar competentie, met aandacht voor de hoofdvroedvrouwen (verloond op een correcte wijze en buiten het rechtmatig aantal equivalenten) en de vroedvrouwen binnen de materniteit (uitbreiding van bevoegdheden). We vragen financiële steun voor de beroepsorganisaties die op vrijwillige basis hun expertise in alle mogelijke commissies en raden inzetten. Deze financiële steun wordt reeds toegekend aan verpleegkundigen deze discriminatie dient weggewerkt te worden! We vragen een goede begeleiding in de overgangsfase van de erkenningscommissie vanuit de federale naar de gewesten. Een KB om de regels te duiden is geschreven en zou in uitvoeringsbesluiten moeten opgenomen worden. De planningscommissie moet middelen ter beschikking krijgen om tot transparantie te komen over waar de noden van onze beroepsgroep zich situeren zoals ook gevraagd wordt door het Europees platform. Op lange termijn Vroedvrouwen moeten erkend worden als centrale zorgverlener binnen de eerste lijn (intra- en extramuraal) tijdens de perinatale periode. We vragen meer vroedvrouw-geleide zorg in de ziekenhuizen waarbij we een wetenschappelijk onderbouwd voordeel van minder interventies kunnen aantonen. Uiteraard in goede samenwerking met de gynaecologen/tweedelijn. Er lopen heden een aantal projecten die als voorbeeld kunnen dienen om na een grondige evaluatie te kunnen doorgroeien. Er is een structurele toelating nodig voor de zelfstandige vroedvrouwen in het ziekenhuis om autonoom bevallingen uit te voeren. Uiteraard moeten hier geargumenteerde samenwerkingsakkoorden uitgeschreven worden. Er zijn al enkele goede praktijken die als voorbeeld kunnen dienen.

3 Verdere verduidelijking Inleiding Vroedvrouwen werken in het domein van de reproductieve gezondheidszorg, met als focus de kwaliteit van de zorg voor de (toekomstige) moeder, haar kind, en in het verlengde daarvan het gezin. ( Beroepsprofiel van de Belgische vroedvrouw, 2007 in heden in proces van update) De vroedvrouw heeft een belangrijke rol te vervullen in onze maatschappij. De verwachtingen ten overstaan van de vroedvrouw van 20 jaar geleden, in vergelijking met de verwachtingen in de maatschappij van vandaag en morgen, zijn enorm geëvolueerd. In andere (Europese) landen zien we eveneens deze evolutie naar nieuwe vormen van verloskundige organisatiemodellen. De zwangere vrouw is ook niet meer dezelfde vrouw van 20 jaar geleden. De huidige vooruitgang in de medische technologie staat toe dat vrouwen met chronische problematieken zich ook reproduceren. Hierdoor wordt de zorg in het domein van reproductieve gezondheidszorg steeds complexer. Preconceptie De context van vandaag is dat zowel jongeren in de preconceptionele fase als kersverse ouders andere noden hebben dan 20 jaar geleden, Het feit dat zij nog zelden grootgebracht worden in een groot gezin, maakt dat er meer nood is aan ondersteuning buiten de klassieke familiecontext. Vroedvrouwen zouden meer betrokken moeten worden tijdens de preconceptie periode. Er zijn reeds een aantal (proef)projecten die aantonen dat leerpakketten door vroedvrouwen in het kleuter- en lager onderwijs mooie resultaten kennen naar kennisverruiming omtrent zwangerschap, bevallen en borstvoeding. Uiteraard is ook hier het hanteren van een al dan niet gezonde levensstijl een belangrijk onderwerp. De vroedvrouwen sluiten op dit moment aan bij bestaande projecten als VRGT/FARES (rookstopbegeleiding), Eetexpert (voedingsadviezen) en dergelijk meer. Recent wetenschappelijk onderzoek door Bogaerts et al. (2013) heeft duidelijk aangetoond dat een interventie van de vroedvrouw een significant verschil geeft in gewichtstoename tijdens de

4 zwangerschap. Reeds vóór de zwangerschap zou een gerichte counseling, volgens deze studie, een verschil maken. Desondanks, is er recentelijk een duidelijk signaal gekomen vanuit het RIZIV dat er moet bespaard dient te worden op de kosten welke onder meer fertiliteitbehandelingen met zich meebrengen. Een verplicht consult bij de vroedvrouw vooraleer een koppel instapt in een fertiliteitprogramma is 1 voorbeeld van hoe de vroedvrouw een belangrijke meerwaarde kan zijn. Dit consult kan namelijk aspecten van levensstijl omvatten en een correcte triage naar relevante zorgverstrekkers. In de ziekenhuizen is er momenteel een groeiende tendens waarneembaar om vroedvrouwen in te schakelen in de preconceptionele zorg. In fertiliteitscentra counselen vroedvrouwen koppels in de begeleiding van hun behandelingsschema s. Zij spelen tevens een steeds belangrijkere rol in de verdere behandeling en therapie binnen deze centra, uiteraard binnen haar opdracht die de gynaecoloog-specialist voorschrijft. Vroedvrouw als centrale zorgverlener in de perinatale periode Vroedvrouwen spelen een steeds grotere rol in prenatale raadplegingen, autonoom en in overleg met de artsen. Ook dit is een goede zaak. Op deze manier worden onze toekomstige ouders geïnformeerd, krijgen zij professionele adviezen en wordt er over gewaakt het verloskundig gebeuren zo normaal mogelijk te houden. De vroedvrouw is zeer toegankelijk en rechtstreeks raadpleegbaar. Uit de RIZIV-cijfers leren we dat de aanwezigheid van de vroedvrouw in de eerste lijn is toegenomen: de verloskundige verstrekkingen pre- en postnataal stijgen (IMA studies, 2006). De eerste lijn zorgt voor preventie en is een noodzakelijke poort om niet onnodig de 2 e of 3 e lijn te gaan consulteren. Haar rol binnen deze eerste lijn moet nog verder worden uitgebreid en tevens op een gepaste manier verloond worden. Reeds 3 jaar op een rij is er geen financiële groei toegestaan bij de vroedvrouwen terwijl wel een eis van competentie wordt gesteld. Zo dienen de vroedvrouwen onder meer mee te

5 doen in de ICT technologie, maar krijgen zij, in tegenstelling tot andere zorgverleners, geen telematicapremie toegekend. Er loopt heden een onderzoek binnen het KCE (Federaal Kenniscentrum) waar de postpartum zorg zowel kwalitatief als financieel bestudeerd wordt. We werken mee aan dit onderzoek en kijken uit naar de resultaten. De vroedvrouwen zullen in de toekomst een nog belangrijkere rol krijgen gezien het ziekenhuisverblijf na een bevalling steeds korter wordt. Dit zal een uiteindelijke reductie van kosten betekenen, maar er zal zondermeer extra geïnvesteerd moeten worden in de thuiszorg en in de steeds korter durende zorg die gegeven wordt in het ziekenhuis (Onafhankelijk Ziekenfonds, 2011). In ziekenhuizen groeit de belangstelling naar een MLC-model (midwifery led care), zowel op de verloskamer als in de kraamafdelingen. Het is een model waarin de vroedvrouw de eindverantwoordelijkheid heeft over de totaalzorg van moeder en kind, met een bijzondere aandacht voor de moeder-kindbinding en de kwaliteit van zorg. Zij onderkent het normale van het pathologische en zal doorverwijzen op een gepaste manier. Dit zorgmodel is internationaal bestudeerd met als resultaat dat MLC een hoog kwalitatieve zorg waarborgt met een significante daling van interventies, een grote tevredenheid bij ons doelpubliek en, belangrijk in tijden van financiële crisis, een ernstige reductie van kosten. ( Sandall et.al., 2013; Christiaens et.al., 2007) Vroedvrouwen zijn tewerkgesteld op een MIC (Maternal Intensive Care Unit) of een NIC (Neonatal Intensive Care Unit) - afdeling, en functioneren eveneens in de hoog gespecialiseerde diensten. Zij worden opgeleid om de technologische spits binnen hun werkterrein te kunnen hanteren en zij beheersen de kennis en de vaardigheden om hierin vlot te functioneren. Binnen de materniteiten zijn dikwijls beperkte neonatologie diensten geïntegreerd, de zogenaamde N *. Hierin zijn hoofdzakelijk vroedvrouwen werkzaam. We pleiten in een toekomstgerichte visie exclusief vroedvrouwen op deze diensten tewerk te stellen die, vanuit hun visie, aandacht geven aan de begeleiding van het volledige gezin met extra aandacht voor de borstvoeding. Wij pleiten voor een stimulatie van uit de overheid om kraamafdelingen family- centered te organiseren waarbij de afstand tussen moeder en pasgeborene zo klein mogelijk wordt gehouden.

6 Vervolgens, om volledig te zijn, kunnen vroedvrouwen ook op het domein van de gynaecologie tewerkgesteld worden. Hierbij in aansluiting wat de verloning betreft van vroedvrouwen werkzaam in het ziekenhuis: Het IFIC-model (Instituut Functieclassificatie www. geeft een aantal mogelijkheden aan vroedvrouwen. We willen er op wijzen dat vroedvrouwen op de materniteit binnen het MLC model steeds meer verantwoordelijkheden krijgen en daarom in dezelfde categorie moeten opgenomen worden als de vroedvrouwen werkzaam binnen de verloskamer. De verloning van de hoofdvroedvrouwen moet tevens op een normaal niveau gebracht worden Een ander belangrijk aandachtspunt is de voeding van de pasgeborene. De wetenschap geeft een duidelijk resultaat. De volksgezondheid wordt positief beïnvloed indien er gekozen wordt voor borstvoeding. Omdat borstvoeding sterk teruggedrongen werd in onze samenleving, is een gestructureerde ondersteuning noodzakelijk. Vroedvrouwen bieden hierop een antwoord. Zij zijn zeer goed geplaatst om op verschillende niveaus (aan het bed van de pasbevallen moeder, in de thuissituatie, binnen beleidsorganen en research) borstvoeding alle kansen te geven. Het vraagt nog een verdere stap in het ondersteunen van vroedvrouwen binnen deze opdrachten. Een duidelijk signaal vanuit het beleid is noodzakelijk. Research Vroedvrouwen werken evidence based en steeds meer vroedvrouwen vinden hun weg naar masteropleidingen en doctoraattitels waardoor onze onderzoeksvragen meer kansen te krijgen. De verwetenschappelijking van ons beroep is een weg waarin we verder willen gaan en welke we nog meer trachten uit te bouwen. Veranderende samenleving Vaak is hun pasgeboren kind het eerste kind dat jonge koppels in hun armen nemen. Zij weten, minder vaak dan vroeger, hoe er mee om te gaan of hoe het te voeden. Een andere context is de toenemende diversiteit (multiculturaliteit,

7 andere gezinsvormen, éénoudergezinnen, ). Dit is een ontzettend boeiende werkomgeving, maar ook hier worden extra competenties van de vroedvrouw gevraagd in het tegemoetkomen aan de zorgvraag voor elke specifieke zorggroep. Onze maatschappij is een maatschappij van uitersten, binnen onze rijke maatschappij is steeds meer (kinder)armoede. De vroedvrouw van vandaag wordt geconfronteerd met deze 4 e wereld en moet er adequaat kunnen mee omgaan. Kansarmoede vraagt extra aandacht. Ons streven is dat elke vrouw, uit welke sociale laag van onze bevolking ook, recht heeft op de kwaliteitszorg van een vroedvrouw. Het is zelfs een opportuniteit om deze kwetsbare gezinnen in de hand te nemen tijdens een intense prenatale opvolging. Dit in de hoop hun zo vatbaar te maken voor een verbetering van hun levenskwaliteiten in de brede zin van het woord, waardoor het hele gezin en vervolgens ook het kind maximale kansen krijgt. Vroedvrouw binnen een netwerk van andere zorgverleners Vroedvrouwen vandaag zijn partners geworden in een multidisciplinaire samenwerking, in de eerstelijnszorg samen met de huisartsenpraktijk of in een groepspraktijk en in gespecialiseerde settings. Ze zijn méér dan partners. De vroedvrouw heeft een scharnierpositie tussen de verschillende disciplines, is vaak de advocaat van de zwangere vrouw of het koppel, maar vooral de bewaker van de grenzen van de normale verloskundige zorgverlening. De vroedvrouw is ook de persoon die op alle momenten van de peripartale zorg de nodige en gepaste gezondheidsinformatie kan bieden waar deze jonge ouders recht op hebben. Dankzij haar kunnen vaak onnodige medische interventies vermeden worden, en aldus de zwangere en de omgeving van vermijdbare pathologie behoeden. Door middel van het bewaken van de fysiologie voorkomt de vroedvrouw onnodige financiële uitgaven. Competente vroedvrouwen worden in de basis gevormd dank zij een gedegen opleiding Sinds 2002 vragen wij een volwaardige basisopleiding van ten minste 4 jaar, ook in Vlaanderen (dit is reeds een feit in Wallonië), zodat de vroedvrouw haar competenties evenredig kan ontwikkelen met de hierboven vermelde noden

8 die door onze maatschappij gesteld worden. Wij zullen dit voor de komende periode blijven doen. Wij blijven streven naar een ruimere basisopleiding, om vervolgens te ijveren voor mogelijke beroepstitels of bijzondere vervolmakingen als evolutie in de carrièreplanning van de vroedvrouw. De vroedvrouwen in het werkveld begrijpen niet waarom onze vraag om de opleiding uit te breiden en te verruimen nog steeds niet positief beantwoord wordt. In de ziekenhuizen geeft dit aanleiding tot discriminatie: onze vroedvrouwen kunnen geen aanspraak maken op een beroepstitel én de vroedvrouwen die op de NICU werken en hetzelfde werk doen als hun verpleegkundige collega s kunnen de beroepstitel neonatologie niet verwerven. Dit is geen gezonde situatie. We hopen dat de volgende regering ons een goede ondersteuning geeft in ons ijveren voor een gepaste opleiding en een gepaste verloning zowel intra- en extramuraal. Onderwijs is uiteraard gewestelijk opgenomen, maar de communicatie tussen de verschillende ministeries zou een ondersteuning in de goede richting betekenen. Wij zijn ervan overtuigd dat een verruiming van de opleiding die de maatschappij geld kost op termijn een return on investment geeft: Veilige én kwaliteitsvolle zorg, welke vertrekt vanuit een zorgvraag, en welke beantwoordt aan de noden van de cliënt. Effectieve, efficiënte en goedkopere zorg. Dit betekent onder meer het vermijden van onnodige medische interventies waardoor een daling van het percentage keizersnedes, epidurale verdovingen, episiotomies,.. waarneembaar zal zijn. Het gepast bieden van GVO (Gezondheidspromotie) aan alle jonge ouders is investeren in preventieve gezondheidszorg. Onze vraag naar een ruimere opleiding wordt gesteld vanuit een consensus binnen het beroepsveld en krijgt ondersteuning van de gynaecologengroep.

9 Structurele financiële ondersteuning van onze beroepsgroepen Samen met de andere gezondheidszorgbeoefenaars vragen we een structurele financiële ondersteuning van onze beroepsgroep, zoals dit reeds voorzien is voor andere beroepsgroepen. Wij hebben sinds enkele jaren onze beroepsorganisaties verenigd in één overkoepelend orgaan voor België, namelijk de Belgian Midwives Association vzw (BMA). Wat mogelijk is voor de beroepsorganisaties van verpleegkundigen (budget van euro ), moet ook kunnen voor de andere zorgbeoefenaars in het kader van een gelijke behandeling en gelijke erkenning. Deze financiële ondersteuning kan aangewend worden om bepaalde opdrachten door te geven vanuit de overheid naar de beroepsorganisaties. Een aantal voorbeelden hiervan is de profilering van het beroep, de ondersteuning bij het ontwikkelen van kwaliteitscriteria, het ontwikkelen van zorgplannen die de transmurale zorg kunnen verbeteren, het opstellen van relevante onderzoekvragen. Dit alles om de kwaliteit van zorg steeds te verbeteren. Onze vroedvrouwen werken momenteel in vele raden en commissies. Dit vraagt een sterkere ondersteuning van overheidswege Planningscommissie Planning en aanbod voor vroedvrouwen in België moet efficiënter beheerd worden met de financiële middelen van de overheid. Vandaag blijkt er een overaanbod aan vroedvrouwen te zijn. Exacte cijfers ontbreken echter. Wij willen samenwerken met de planningscommissie van de FOD Volksgezondheid om de noden te evalueren en om vervolgens, op basis van de bekomen resultaten, de quota van de toegang tot de opleiding tot vroedvrouw te bepalen. Wij vragen aan de minister hiervoor de nodige financiële middelen vrij te maken, zodat wij op basis van de bekomen gegevens ook voor onze beroepsgroep de exacte noden kunnen evalueren. De 'Joint Action Health Workforce Planning and Forecasting' een Europees forum waar België een belangrijke rol in speelt, heeft eveneens deze informatie over ons beroep nodig.

10 Referenties Beroepsprofiel van de Belgische vroedvrouw, (23 januari 2007), FOD Federale Raad voor Vroedvrouwen Bogaerts A., Devlieger R, Nuyts E, Witters I, Gyselaers W and Van den Bergh B R H.(2013) Effects of lifestyle intervention in obese pregnant women on gestational weight gain and mental health: a randomized controlled trial; International Journal of Obesity, 37 ; Christiaens W., Bracke P. (2007). Place of birth and satisfaction with childbirth in Belgium and the Netherlands. Midwifery,.doi: /j.midw Intermutualistisch Agentschap (2006), Beschrijvende studie uitgaven 2000 tot Intermutualistisch Agentschap (2006), gebruik van keizersneden in België: algemene evolutie en discrepanties Onafhankelijk Ziekenfonds ( 2011) Le coût hospitalier des accouchements en Belgique, Mualités Libres, Operations et Expertise (note 2011) Sandall J, Soltani H, Gates S, Shennan A, Devane D.; (2013) Midwife-led continuity models versus other models of care for childbearing women. Cochrane Database of Systematic Reviews Issue 8. Art. No.: CD DOI: / CD pub3