Een oriënterend onderzoek op chemische contaminanten in diervoedervetten

Transcriptie

1 Een oriënterend onderzoek op chemische contaminanten in diervoedervetten Auteurs: Drs. M. Aalten Drs. J. de Vries Ing. J.C.M.M. van den Akker VWA/KEURINGSDIENST van WAREN Oost Postbus AE Zutphen Telefoon: Telefax : OT@kvw.nl projectnummer: OT0VET001 datum: januari 2003 Project OT0VET van 13

2 Inhoud SAMENVATTING EN TREFWOORDEN INLEIDING MATERIAAL EN METHODEN RESULTATEN AANTAL BEZOCHTE BEDRIJVEN PER REGIO EN PER BEDRIJFSCATEGORIE ONDERZOEKSRESULTATEN DISCUSSIE CONCLUSIE DANKBETUIGING LITERATUUR AFKORTINGENLIJST BIJLAGEN Project OT0VET van 13

3 SAMENVATTING Op verzoek van het Directoraat Generaal Voedsel en Waren Autoriteit (DG VWA) heeft de Keuringsdienst van Waren (VWA/KvW) in oktober 2002, in aanvulling op de reeds lopende programma's, een bemonstering van frituurvetten bij Nederlandse vetveredelingsbedrijven en een bemonstering van diervoedervetten uit de mengvoederindustrie uitgevoerd. De vetmonsters werden onderzocht op de volgende parameters: Dimere en polymere triglyceriden (DPTG) Polychloorbifenyl (PCB's) Dioxines Organochloorpesticiden aldrin en dieldrin (DRIN's) Polycyclische aromatische koolwaterstoffen (PAK's) Acrylamide (Zware) metalen (lood, cadmium, kwik en arseen). Uit de resultaten bleek dat, gelet op de analyseresultaten die voortkomen uit het onderzoek naar de bovengenoemde parameters, de bemonsterde partijen (frituur)vetten geen risico vormen voor de volksgezondheid indien deze worden verwerkt in diervoeding. De analyseresultaten presenteren geen representatief beeld van de diervoedersector in z'n geheel. Vijf van de in totaal eenentwintig bezochte bedrijven betrokken vet van de horeca teneinde deze grondstof te verwerken in diervoeder, deze werkwijze is vanaf 1 november 2002 niet meer toegestaan. TREFWOORDEN: diervoedervet, frituurvet, PCB's, PAK's, drin's, dioxines, DPTG's, acrylamide, (zware) metalen. Project OT0VET van 13

4 1. INLEIDING Onlangs verschenen enkele perspublicaties over de houding van de overheid met betrekking tot het toegestane hergebruik van frituurvet in diervoeder. De aanleiding hiervan was o.a. de opmerking van het Belgische Federaal Agentschap voor de Veiligheid van de Voedselketen, nl. dat Nederland onnodig risico loopt door het toestaan van hergebruik van frituurvet, omdat niet altijd bekend is waar het frituurvet vandaan komt. In België is het gebruik van frituurvet na de dioxine-crisis, waar (éénmalig) verontreinigde olie in gebruikt frituurvet verwerkt was, verboden. Als afgeleide hiervan is het gebruik van uit België afkomstig frituurvet in de diervoedersector eveneens verboden. Gebruik van Nederlands frituurvet als diervoedergrondstof is echter toegestaan tenzij dit frituurvet afkomstig is van huishoudens (dit is een EU-regeling). In 2000 is een Europese richtlijn aangenomen door het Permanent Comitee Diervoeder, waarin het gebruik van dit soort vetten verboden werd. Deze richtlijn werd echter kort na het aannemen ingetrokken. Een Europees verbod is sinds die tijd uitgebleven. Wettelijke regelingen: Verordening PDV Voedervetten 1999 van Productschap Diervoeder (1) Regeling vetten in diervoeders (Landbouw, Natuurbeheer en Visserij) (2) Richtlijn 2001/102/EG (3) tot wijziging van Richtlijn 1999/29/EG (4). Concreet komt de regelgeving er nu op neer dat frituurvet niet afkomstig mag zijn van huishoudens en aangetoond moet zijn dat er niet meer dan 200 nanogram PCB's per gram aanwezig is. Daarnaast is er een norm voor dioxine in diervoedervetten waarbij een gehalte van 2 picogram per gram niet mag worden overschreden. De vetveredelingsbedrijven en inzamelaars van frituurvetten hanteren een Good Manufacturing/ Managing Practice (GMP) code. Deze GMP-code is onderdeel van de GMP-regeling in de diervoedersector. Diervoedervetten, en frituurvetten in het bijzonder, zijn ook in 2002 onderwerp van diverse controleacties door de diverse controlerende diensten (Keuringsdienst Diervoedersector, Algemene Inspectie Dienst en de Voedsel en Waren Autoriteit/Rijksdienst voor de keuring van Vee en Vlees). Op verzoek van de DG van de VWA werd door de VWA/KvW, in aanvulling op de reeds lopende programma's, een bemonstering van frituurvetten bij 6 vetveredelingsbedrijven en een bemonstering van diervoedervetten bij 15 bedrijven uit de mengvoederindustrie uitgevoerd. Doel van het onderzoek was het op korte termijn verkrijgen van inzicht in de kwaliteit van de ingezamelde frituurvetten (welke bestemd zijn of worden voor de diervoederindustrie) en diervoedervetten door middel van een steeksproefsgewijze bemonstering van vetten bij vetveredelingsbedrijven en enkele mengvoederbedrijven. Tevens werd middels dit onderzoek verder inzicht verkregen in de risico's voor de volksgezondheid van het gebruik c.q. de verwerking van (frituur)vetten in de diervoedersector. De vetmonsters werden onderzocht op PCB's, PAK's, dioxines, DRIN's, DPTG's en acrylamide. Daarnaast werden de monsters gebruikt voor een nieuwe onderzoeksmethode (Inductive Coupled Plasma Mass Spectrometer; ICP- MS) op (zware) metalen. Deze methode verkeert nog in een experimentele fase, hetgeen betekent dat aan de resultaten van dit onderzoek geen harde conclusies kunnen worden verbonden. De methode is nog niet gevalideerd. Project OT0VET van 13

5 2. MATERIAAL EN METHODEN Gedurende een periode van 2 weken zijn door medewerkers van de VWA/KvW (controleur/ veterinair deskundige) per regio een drietal mengvoederbedrijven bezocht (zelf te kiezen) en vetveredelingsbedrijven die zich in de regio bevinden. De bemonstering moest plaatsvinden van partijen (frituur)vet waarvan de bestemming (diervoeder) vaststond. Per mengvoederbedrijf werden (meng)vetmonsters genomen à 500 ml per monster van 1 partij. Bij de vetveredelingsbedrijven werden monsters à 500 ml genomen van uitsluitend (retour)frituurvet. Hier werden 2 verschillende partijen bemonsterd. Tevens diende er een vragenlijst te worden ingevuld (zie bijlage 1). Voor uitvoering van de bemonstering was de eerste richtlijn van de commissie van 1 maart 1976 houdende vaststelling van gemeenschappelijke bemonsteringsmethoden voor de officiële controle van diervoeders 76/371/EEG) (5) van toepassing. In het laboratorium van de VWA/KvW regio Oost zijn de vetmonsters op de volgende parameters onderzocht: Dimere en Polymere Triglyceriden (DPTG) Polychloorbifenylen (PCB's) Organochloorpesticiden aldrin en dieldrin (DRIN's) Polycyclische Aromatische Koolwaterstoffen (PAK's). De analyses vonden plaats volgens de "Standard Operational Procedure" (SOP) (6,7,8,9). Deelmonsters zijn naar de laboratoria van de VWA/KvW Noord en Zuid doorgestuurd voor een algemene screening op de metalen lood (Pb), cadmium (Cd), kwik (Hg) en arseen (As) met behulp van de ICP- MS. Een deelmonster is doorgestuurd naar het laboratorium van de VWA/KvW Noord- West voor screening op acrylamide door middel van de Liquid Chromatography Mass Spectrometer Mass Spectrometer (LCMSMS) en een deelmonster is doorgestuurd naar het RIKILT te Wageningen waar met behulp van de Dioxin Responsive- Chemically Activated LUciferase expression (DR- CALUX) methode monsters zijn gescreened op de aanwezigheid van dioxine. Enkele verdachte monsters hiervan zijn nader kwantitatief geanalyseerd op het RIVM met behulp van de GasChromatography- High Resolution Mass Spectrometer (GC-HRMS). 3. RESULTATEN 3.1 Aantal bezochte bedrijven per regio en per bedrijfscategorie Tabel 1: Aantal bezochte bedrijven ingedeeld naar branche per regio Regio ND NW OT ZD ZW Totaal Soort bedrijf Mengvoederbedrijf Vetveredelingsbedrijf Project OT0VET van 13

6 3.2 Onderzoeksresultaten In totaal zijn er 23 vetmonsters bestemd voor de diervoeder bemonsterd, waarvan 15 monsters afkomstig van mengvoederbedrijven en 8 monsters afkomstig van vetveredelingsbedrijven. Het onderzoek van de monsters op dioxine vond plaats bij het RIKILT en het RIVM. Het onderzoek op de overige parameters vond plaats bij de laboratoria van de VWA/KvW. De uitslagen zijn samengevat in tabel 2. Tabel 2: Resultaten onderzoek Diervoedervetten Mengvoedervetten Monsternummers Aard vet PAK's PCB's Dioxines DPTG Hg Pb Cd As Acrylamide Aldrin Dieldrin ug BAPEQ/kg ng/g ratio Calux/ TEQ GC-HRMS % mg/kg mg/kg mg/kg mg/kg ug/kg mg/kg mg/kg plantaardig 1,9 70,4 0,3 neg n.a. a a n.a. n.a. <60 <0,02 <0, plantaardig 2,2 < 0,1 6,6 n.a. n.a. n.a. n.a. <60 <0,02 <0, plantaardig/ dierlijk 14,6 < 0,3 n.a. n.a. n.a. n.a. n.a. <60 <0,02 <0, plantaardig 2 < 0,1 neg n.a. a n.a. n.a. n.a. <60 <0,02 <0, dierlijk 6,5 0,6 0,8 1 n.a. n.a. n.a. n.a. <60 <0,02 <0, plantaardig 3,3 < 0 3,7 n.a. a n.a. n.a. <60 <0,02 <0, plantaardig 4,8 0,9 1,1 / 0,39 n.a. n.a. n.a. n.a. n.a. <60 <0,02 <0, plantaardig/ dierlijk 4,6 3,8 2,8 / 0,46 n.a. a a n.a. n.a. <60 <0,02 <0, plantaardig 12,3 * 1,9 / 0,37 n.a. n.a. n.a. n.a. n.a. <60 <0,02 <0, plantaardig/ mog. dierlijk 2,9 < 0,4 4,4 n.a. a n.a. n.a. <60 <0,02 <0, plantaardig/ mog. dierlijk 2,5 < 0 4,1 n.a. n.a. n.a. n.a. <60 <0,02 <0, dierlijk 5,7 1,1 2 / 0,42 n.a. n.a. a n.a. n.a. <60 <0,02 <0, plantaardig 3,2 < 0,5 5,1 n.a. n.a. n.a. n.a. <60 <0,02 <0, dierlijk 3,5 3,8 2,8 / 0,42 n.a. n.a. n.a. n.a. n.a. <60 <0,02 <0, dierlijk 0,7 3,8 0,6 n.a. n.a. n.a. n.a. n.a. <60 <0,02 <0,04 Vetveredelaarvetten plantaardig 3,2 < 0,4 7,2 n.a. a. n.a. n.a. <60 <0,02 <0, plantaardig 3,1 < 0,3 4,3 n.a. n.a. n.a. n.a. <60 <0,02 <0, plantaardig 4,7 < 0,7 7,3 n.a. n.a. n.a. n.a. <60 <0,02 <0, dierlijk 12,2 0,6 1,4 / 0,42 0,2 n.a. n.a. n.a. n.a. <60 <0,02 <0, plantaardig 15,6 0,3 0,5 0,8 n.a. n.a. n.a. n.a. <60 <0,02 <0, plantaardig 2,1 < 0,4 7,3 n.a. n.a. n.a. n.a. <60 <0,02 <0, plantaardig 6,2 3,1 2,3 / 0,41 3,4 n.a. n.a. n.a. n.a. <60 <0,02 <0, plantaardig 2,9 < 1,2 / 0,31 6 n.a. n.a. n.a. n.a. <60 <0,02 <0,04 De analyse van monster op PCB's is niet mogelijk. Componenten in het monster vertoonden overlap met de specifieke massa van de te detecteren PCB's bij de gehanteerde detectiegrens. n.a = niet aangetoond a. = aangetoond Tabel 2a Component PCB's PAK's Aldrin Dieldrin Dioxine DR-CALUX Dioxine GC-HRMS DPTG Acrylamide (Zware) metalen Aantoonbaarheidsgrens 0,08-0,11 ng/g 0,3 ng/g 0,01 mg/kg 0,02 mg/kg 0,001 pg/g 0,1 pg/g percentage (A/A) 60 ug/kg niet gevalideerd Maximumgehalte in het voedermiddel ug/kg 50 ug/kg BAPEQ 0,01-0,2 mg/kg 0,75-6 ng/kg 16% Geen norm beschikbaar 0,1-500 mg/kg Het maximumgehalte is afhankelijk van component vet (plantaardig/dierlijk) Project OT0VET van 13

7 4. DISCUSSIE De resultaten van PAK's (tabel 2) voor de voedervetten zijn weergegeven in ug /kg Benz-Alpha- Pyreen Equivalenten (BAPEQ) waarbij de actiegrens ligt bij 15 ug/kg BAPEQ en de afkeurgrens bij 50 ug/kg BAPEQ (10,p17). Op één monster na liggen de waarden alle beneden de actiegrens. Het monster dat afwijkt ligt met 15,6 net boven de actiegrens en ruim onder de afkeurgrens. De resultaten van de PCB's (ng/g vet) zijn cumulatief (som van PCB28, PCB52, PCB101, PCB118, PCB153, PCB138, PCB156, PCB180) waarbij het maximumgehalte in het voedermiddel frituurvet ligt bij 200 ug/kg (2,p34) en voor dierlijke vetten, anders dan visolie, bij 250 ug/kg (10, p14). De analyseresultaten van alle monsters liggen ver beneden deze vastgestelde waarden. De nieuwe EU-norm voor dioxines, Richtlijn 2001/102/EG, is het maximumgehalte voor alle voedermiddelen van plantaardige oorsprong, inclusief plantaardige oliën en nevenproducten vastgesteld op 0,75 ng WHO-PCDD/F-TEQ 1 /kg. Voor dierlijk vet, inclusief melkvet en eivet geldt een maximumwaarde van 2,0 ng WHO-PCDD/F-TEQ/kg (voor visolie is deze vastgesteld op 6 ng). Bij de DR-CALUX-bioassay voor dioxines is de ratio de maat voor de relatieve respons t.o.v. een referentiemonster met 0,75 pg TEQ/g (uitgaande van het (laagste) maximumgehalte voor plantaardige olie), waarbij een ratio van 1 een gelijkwaardige respons inhoudt. Een monster wordt als negatief afgegeven als het signaal in de test niet duidelijk verhoogd is t.o.v. dat van een monster vet verrijkt met 0,75 pg TEQ dioxines. Bij het screeningsonderzoek naar dioxines via de DR-CALUX bioassay bij het RIKILT gaven 8 van de 23 vetmonsters een respons die groter was dan de norm die geldt voor plantaardige oliën. Deze monsters, veelal dierlijk vet en mengsels van dierlijk- en plantaardig vet, zijn als verdacht gekwalificeerd en vervolgens getoetst aan de norm die geldt voor plantaardig vet. Van deze verdachte monsters zijn aan het RIVM deelmonsters ter beschikking gesteld alwaar met behulp van de GC-HRMS een kwantitatieve analyse is gerealiseerd op 17 toxische PCDD/ F's. In geen van de onderzochte monsters werd het maximumgehalte voor PCDD/ F's voor dierlijk resp. plantaardig vet, voor zover van toepassing op de geanalyseerde produkten, overschreden. Dat de resultaten van de DR-CALUX hoger liggen dan van de GC-HRMS ligt aan het feit dat de DR-CALUX een totaal effect meet van alle verbindingen in het vet die een toxische bijdrage hebben waaronder onder andere dioxinen, furanen, PCB's, benzpyreen etc. terwijl de GC-HRMS slechts dioxinen en furanen meet. Voor diervoedervetten zijn geen grenzen beschikbaar voor het gehalte aan DPTG. In de 'Minimumspecificaties Voedervetten GMP-regeling diervoedersector' (10) wordt vermeld dat er geen aanleiding bestaat voor het direct opstellen van normen voor vetpolymeren. TNO Voeding is door het Productschap Diervoeder gevraagd een voorstel te doen om een literatuurstudie uit te voeren om vast te stellen welke componenten worden gevormd en in welke mate die schadelijk zijn voor de gezondheid. De resultaten van het DPTG onderzoek zijn daarom vergeleken met de Warenwettelijke grenzen van DPTG waarbij het vet nog geschikt wordt geacht voor menselijke consumptie. Deze grens ligt op 16% van het vet (11). De geanalyseerde vetmonsters hebben alle een waarde beneden de 16%. Wellicht kan in de toekomst de DPTG waarde gebruikt worden om aan te tonen of frituurvet in diervoeder aanwezig is. Hierbij moet wel in beschouwing worden genomen dat het gebruik van industriële frituurvetten in diervoeders nog wel is toegestaan. Tevens zou door middel van nader onderzoek moeten worden nagegaan of er in destructievetten die bestemd zijn voor de diervoeder DPTG's aanwezig kunnen zijn. 1 World Health Organisation- Poly Chlorinated Dibenzo- para- Dibenzodioxins/ Furanen- Toxisch Equivalent Project OT0VET van 13

8 Bij de bepaling van het gehalte aan zware metalen in diervoedervetten met behulp van ICP-MS zijn de metingen uitgevoerd met een niet gevalideerde methode. Deze methode is nog in ontwikkeling en er vooral op gericht op een eenvoudige wijze een brede screening op producten te doen plaatsvinden. Aangezien er sprake is van een nog niet gevalideerde methode kunnen de gevonden gehalten afwijken van de werkelijke waarden. Daarom is voor het weergeven van de resultaten van dit onderzoek gekozen voor aantoonbaar/niet aantoonbaar in het monster en zijn de resultaten niet kwantitatief weergegeven. Zodra minstens één van beide laboratoria lood, cadmium, kwik of arseen had aangetoond dan is dit in de tabel aangegeven als 'a' (aangetoond). Indien geen van beide het metaal konden aantonen dan wordt dit aangegeven als 'n.a' (niet aangetoond). In drie vetmonsters is kwik aangetoond en in zes monsters lood. Cadmium en arseen zijn bij geen van de monsters aangetoond. Uit het screeningsonderzoek op acrylamide is gebleken dat alle monsters een gehalte hebben dat kleiner is dan de detectiegrens. Deze grens is 60 microgram per kg. Bij de organochloorpesticiden aldrin en dieldrin (DRIN's) liggen de waarden van de monsters alle beneden de bepaalbaarheidsgrens. Voor aldrin ligt deze grens op 0,02 mg/kg vet en voor dieldrin op 0,04 mg/kg vet. Het maximumgehalte in mg/kg (ppm) van aldrin/ dieldrin, afzonderlijk of gezamenlijk uitgedrukt in dieldrin is voor alle diervoeders 0,01 mg/kg met uitzondering van vetten waarvoor geldt 0,2 mg/kg (4). Monsternummer bleek voor enkele parameters af te wijken van de andere monsters. De kwantitatieve hoeveelheid vet van het monster bleek slechts 6,76%. Dit terwijl de verwerker de grondstof kwalificeerde als plantaardig vet. De aard en samenstelling van dit monster zal nog nader worden onderzocht. Op 10 oktober 2002, halverwege dit onderzoek, is de EU-verordening 1774/2002 van het Europees parlement en de Raad tot vaststelling van gezondheidsvoorschriften inzake niet voor menselijke consumptie bestemde dierlijke bijproducten (kortweg de dierlijke bijproducten verordening) gewijzigd en gepubliceerd. Hierin is bepaald dat het vervoederen van keukenafval en etensresten of voedermiddelen die keukenafval en etensresten bevatten of daar van afkomstig zijn (incl. frituurvet) van huishoudens, horeca, grootkeukens en instellingen vanaf 1 november 2002 niet meer is toegestaan voor vee anders dan pelsdieren. Er geldt geen overgangstermijn. Vier vetveredelaars en één mengvoederfabrikant van de 21 bedrijven die zijn bezocht zullen zich moeten oriënteren op een andere leverancier van het te verwerken vet dan de horeca. Vetten, afkomstig uit de industrie (chipsindustrie, frietindustrie ed.), blijven wel toegestaan om verwerkt te worden in diervoeders. Project OT0VET van 13

9 5. CONCLUSIE Doel van dit onderzoek was het op korte termijn inzicht verkrijgen in de kwaliteit van de ingezamelde frituurvetten, bestemd voor de diervoederindustrie en diervoedervetten bij de mengvoederindustrie. Uit dit onderzoek is gebleken dat voor de onderzochte parameters aldrin, dieldrin, dioxines bij geen van de onderzochte monsters het maximumgehalte vastgesteld volgens Richtlijn 1999/29/EG en Richtlijn 2001/102/EG is overschreden. Voor de PCB's en de PAK's zijn eveneens bij geen van de monsters het maximumgehalte overschreden zoals zijn genoemd in de Regeling vetten en diervoeders (2) en de Minimumspecificaties Voedervetten (10). Voor de DPTG's en acrylamide zijn geen maximumgehaltes voor voedermiddelen vastgesteld maar de resultaten van het DPTG onderzoek lagen alle beneden de Warenwettelijke grens die geldt voor voeding die geschikt wordt geacht voor menselijke consumptie. Voor acrylamide lagen de resultaten beneden de detectiegrens. Cadmium en arseen is in geen enkel monster aangetoond. In enkele monsters blijkt kwik en lood aanwezig. Vanwege de gebruikte, niet gevalideerde methode kan hierover kwantitatief geen uitspraak worden gedaan. Het risico voor de volksgezondheid als gevolg van het gebruik c.q. de verwerking van (frituur)vetten in de diervoedersector lijkt hierdoor, voor wat betreft de onderzochte parameters, gering. Echter, door de beperkte hoeveelheid van het aantal bemonsterde partijen geven de resultaten geen representatief beeld van de diervoedersector. Project OT0VET van 13

10 6. DANKBETUIGING Gezien het ongeplande karakter van dit onderzoek en de uiteindelijk buitengewoon efficiënte samenwerking is een dankbetuiging zeer op zijn plaats aan ondermeer alle VT-teams van de VWA/KvW die, ondanks het betrekkelijk korte tijdsbestek waarin de monstername diende plaats te vinden, dit toch hebben weten te realiseren. Aan de medewerkers van de laboratoria van de VWA/KvW Oost (tevens verantwoordelijk voor de logistiek), Zuid, Noord en Noord-West, het RIKILT en het RIVM voor de snelle analyseresultaten, vaak vergezeld gaande met een uitgebreid verslag. Aan de medewerkers van het CBC voor hun inzet zodat alle gegevens snel in ISI konden worden verwerkt en niet in de laatste plaats dank aan hen die commentaar hebben geleverd bij het tot stand komen van dit rapport. Project OT0VET van 13

11 7. LITERATUUR 1. Productschap diervoeder, Diervoederwetgeving in Nederland deel 1, Verordening PDV Voedervetten 1999, (30 november 1999) 2. Regeling vetten in diervoeders, (2000), Regelingnummer TRCJZ/2000/697, Staatscourant 2000, 15, p, Richtlijn 2001/102/EG van de Raad van 27 november 2001 tot wijziging van Richtlijn 1999/29/EG van de Raad inzake ongewenste stoffen en producten in diervoeding. 4. Richtlijn 1999/29/EG van de Raad van 22 april 1999 inzake ongewenste stoffen en producten in diervoeding. 5. Eerste Richtlijn 76/371/EEG van de Commissie van 1 maart 1976 houdende vaststelling van gemeenschappelijke bemonsteringsmethoden voor de officiële controle van diervoeders 6. Wolters, R.P.J., Houwen-Claassen,. A.A.M. Bepaling van dimere en polymere triglyceriden in plantaardige en dierlijke olien en vetten met behulp van vloeistofchromatografie, Analysevoorschrift: CHE01-WV Rooselaar, J. (2000), GC/MS bepaling van 7 indicator PCB's m.b.v. on-line LC-cleanup, Analysevoorschrift: CHE01-OT Bos, H, Jonker, K.M. (2002). Bepaling van een aantal organochloorpesticiden in producten van dierlijke oorsprong, Analysevoorschrift CHE01-OT Rooselaar, J., de Vries, J., (2002), GC/MS bepaling van 10 polycyclische aromaten m.b.v. on-line LC-cleanup. Analysevoorschrift CHE01-OT Productschap diervoeder, Minimumspecificaties Voedervetten GMP-regeling diervoedersector, Kwaliteitsreeks nr 74, November Warenwetbesluit Bereiding en behandeling van levensmiddelen. 12. Verordening (EG) nr. 1774/2002 van het Europees Parlement en de Raad van 3 oktober 2002 tot vaststelling van gezondheidsvoorschriften inzake niet voor menselijke consumptie bestemde dierlijke bijproducten. Project OT0VET van 13

12 AFKORTINGENLIJST DR- CALUX DG VWA DPTG DRIN's GC- HRMS GMP ICP- MS KvW PAK's PCB's PCDD/ F RIKILT RIVM TEQ VWA WHO = Dioxin Responsive- Chemically Activated Luciferase expression = Directoraat Generaal Voedsel en Waren Autoriteit = Dimere en Polymere Triglyceriden = Organochloorpesticiden aldrin en dieldrin = Gaschromatography High Resolution Massa Spectrometer = Good Manufacturing/ Managing Practice = Inductive Coupled Plasma Massa Spectrometer = Keuringsdienst van Waren = Polycyclische Aromatische Koolwaterstoffen = Polychloorbifenyl = Poly Chlorinated Dibenzo- para- Dibenzodioxins/ Furanen = Rijks- Kwaliteitsinstituut voor Land- en Tuinbouwproducten = Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu = Toxisch Equivalent = Voedsel en Waren Autoriteit = World Health Organisation Project OT0VET van 13

13 BIJLAGEN Bijlage 1 Begeleidingsformulier vetmonster Project OT0VET van 13