Het lieve meisjessyndroom in de klas. Valkuilen en handvaten in het omgaan met jongeren met eetstoornissen in de klas en op school.

Transcriptie

1 Het lieve meisjessyndroom in de klas Valkuilen en handvaten in het omgaan met jongeren met eetstoornissen in de klas en op school.

2 Programma Getuigenis 1 Ziek worden op school. Wat nu? Getuigenis 2 Werking van de ziekenhuisschool Tienen Proces dat met een leerling in de ZHS wordt doorlopen Coaching op maat en leerzorg Observatie/beeldvorming met vertaling in onderwijsbehoeften Interactieve opdracht: praktijkvoorbeelden a.d.h.v. quotes Studiebegeleiding Studiekeuze en heroriëntatie Begeleiding van schoolse heropstart Getuigenis 3 Eten en uiterlijk, spannend in de thuisschool!?

3 Getuigenis 1

4 Ziek worden op school Wat nu?! Onderwijs in het ziekenhuis aan leerlingen met een eetstoornis

5 Visie Universitair Ziekenhuis Leuven: holistische visie op het zieke kind School in het ziekenhuis ziekenhuisfilosofie: kind kunnen zijn en blijven Stimuleren om te doen wat nog wel kan Gelijke onderwijskansen voor iedereen Wereld van het kind: Thuis + school Zieke kind: thuis + school + ziekenhuis Ziekenhuisschool: normaliseren! School = normale/gezonde stuk in de ziekenhuiswereld Elke jongere optimale kansen op persoonlijkheidsontwikkeling en participatie aan de samenleving zonder discriminatie op basis van gezondheidstoestand

6 3 werelden van het zieke kind een vreemde wereld erbij Gezin Ziekenhuisschool brugfunctie School Ziekenhuis Communicatie = sleutelwoord ZHS - leerkrachten onderling ZHS - behandelingsteam ZHS thuisschool ZHS ouders

7 Opdracht van ziekenhuisschool elke jongere wordt, door langdurige ziekte en opname in het ziekenhuis, bedreigd in zijn (schoolse) ontwikkeling elke jongere heeft recht op ziek-zijn elke jongere heeft recht op onderwijs Kwaliteitsvol onderwijs op maat Garantie op vlotte herinschakeling en inhoudelijk mee-zijn met eigen klas Kiezen voor onderwijs van hoofdvakken

8 Doelstellingen Onderwijstraject bewaken in overleg met thuisschool, behandelteam & ouders Streven naar A-attest is géén prioriteit Doel = leeftijdsadequate manier van schoolgaan, studeren, omgaan met leerkrachten & leeftijdsgenoten Individuele doelstellingen in overleg met leerling & team Evenwicht tussen aandacht voor inhoudelijke vooruitgang en aandacht voor studiegedrag

9 Recente opvallende schoolse evoluties Laatste 2 jaar meer gedifferentieerd publiek wat betreft opleiding/studierichting: niet meer enkel ASO-leerlingen Vraagt ook meer flexibele aanpak en beeldvorming van de leerkrachten Oppassen voor generaliserende typologieën

10 Getuigenis 2

11 De werking van ZHS Tienen Proces dat met een leerling in de ZHS wordt doorlopen Coaching op maat en leerzorg

12 De werking van ZHS Tienen Doelpubliek: meisjes tussen 14 en 18 jaar tweede en derde graad secundair onderwijs 8u individueel les per week Contact met de thuisschool (TS): elke leerling heeft een titularis in de ZHS Contact met de afdeling: wekelijkse teamvergadering Contact met de ouders: oudercontact indien nodig

13 3 pijlers goede ziekenhuisschool goede ziekenhuisschool schoolteam samenwerking thuisschool overleg behandelingsteam

14 Proces dat we met een leerling doorlopen Kijktherapie in de jongerengroep (groep 3): inschrijving + eerste kennismaking Contact met de TS: via leerlingenbegeleider, directie, titularis welbevinden en functioneren in de TS afspraken: vakkenpakket, leerstofafbakening, contactgegevens leerkrachten, schoolbezoek

15 Proces dat we met een leerling doorlopen Opstarten in ZHS: Ik-versterkend project (IVP) Verschillende categorieën: o o o o School Klas Vrije tijd Had je 10 miljoen wat zou jij dan doen? o Me, myself and I Doelstellingen: De leerling leren kennen: hoe zien ze school? Waar zijn ze mee bezig? Begin bandopbouw Toepassing: wordle

16

17

18

19

20

21 Proces dat we met een leerling doorlopen Beeld dat we via IVP krijgen = beginsituatie zelfbeeld >< zelfpresentatie (zelfhandhaving)! Beiden kunnen aanvankelijk sterk uit elkaar liggen maar kunnen in de loop van de opname dichter bij elkaar komen: het masker valt af. Toetsen aan onze eigen eerste indrukken en verdere evolutie Is er een verschil met het beeld dat TS schetst? Belangrijke schoolse start-observatie: Hebben ze alles losgelaten of is de school nog allesoverheersend? Casus ter illustratie

22 De lessen: coaching op maat en leerzorg I. Observatie/beeldvorming Via een aantal OBSERVATIEMOMENTEN gaan we na hoe onze leerlingen met studeren omgaan en hoe ze in de klas functioneren! Vakspecifiek of komen in alle vakken terug: versterkende observaties! Tijdsgebonden verschillen: gedurende de dag, op bepaalde dagen! DYNAMISCH (beeldvorming doorheen heel het proces bijschaven)! Generalisatie (Horn- en/of Halo-effect) klastitularis vakleerkrachten Klassenraad functioneren

23 De lessen: coaching op maat en leerzorg I. Observatie/beeldvorming Welke elementen worden geobserveerd? Presteren Basishouding Werkhouding Gedrag Sociale gerichtheid

24 De lessen: coaching op maat en leerzorg I. Observatie/beeldvorming Welke elementen worden geobserveerd? Presteren inhoudelijke niveaubepaling per vak: remediëren, uitdiepen, bijhouden schools tempo leerproblematiek uitklaren heroriëntering?

25 De lessen: coaching op maat en leerzorg I. Observatie/beeldvorming Welke elementen worden geobserveerd? Basishouding Zelfvertrouwen Creativiteit Stressgehalte Kritische houding Zelfbeeld, zelfwaardering, zelfpresentatie Beslissingsvermogen Kan leerling tot ontspanning komen na studeren? Kan leerling correct succeservaringen toekennen (externe versus interne attributie)? Wil leerling constant controle houden? Heeft leerling interesses?

26 De lessen: coaching op maat en leerzorg I. Observatie/beeldvorming Welke elementen worden geobserveerd? Werkhouding Werktempo Participatieniveau Concentratie, doorzettingsvermogen, afwerkingsniveau Zelfstandigheid Plannings- en organisatievaardigheden intrinsieke versus extrinsieke motivatie (taakgericht versus prestatiegericht) Leerstijl (zie volgende slide)

27 De lessen: coaching op maat en leerzorg I. Observatie/beeldvorming Leerstijl (Vermunt) component Ongericht Reproductiegericht Betekenisgericht verwerking nauwelijks stapsgewijs diepte concreet Toepassingsgericht sturing stuurloos extern zelfsturend extern + intern verwerven samen leren uit het hoofd zelf kritisch nadenken motieven niet duidelijk resultaatgericht persoonlijke interesse gebruiken geleerde kennis beroepsgericht

28 De lessen: coaching op maat en leerzorg I. Observatie/beeldvorming

29 Koppeling naar doelpubliek Reproductiegerichte leerstijl ~ actieve faalangst Ongerichte leerstijl ~ passieve faalangst Huidige publiek vnl lln uit sociale richtingen (humane, STW) evolueren naar betekenisgerichte leerstijl! Moeilijk: controle loslaten Link met studiebegeleiding

30 De lessen: coaching op maat en leerzorg I. Observatie/beeldvorming Welke elementen worden geobserveerd? Gedrag verbaal versus non-verbaal Hoe reageert leerling op: teleurstellende cijfers? correcties van gedrag? uitleggen van een taak? gezag? conflicten? Opvallend/typisch gedrag in kaart brengen (klas versus gang)

31 De lessen: coaching op maat en leerzorg I. Observatie/beeldvorming Welke elementen worden geobserveerd? Sociale gerichtheid Kan leerling met anderen samenwerken? Dienstbaarheid Sociaal contact met klasgenoten, collega s van afdeling? Gerichtheid op buitenwereld? Welke soort relaties bouwt leerling op (vriendschappelijk, functioneel?)

32 presteren basishouding werkhouding gedrag sociaal functioneren Overall, consistent beeld Trend: les, dag, vak Verschillend beeld per vaardigheid/per vak Klastitularis vertalen in onderwijsbehoeftes Opstarten studiebegeleiding

33 De lessen:coaching op maat en leerzorg II. Titularis vertaalt observaties in onderwijsen ondersteuningsbehoeften Belangrijke vragen (Handelingsgericht Werken) Wat heeft deze leerling nodig? Hoe vertalen we wat hij nodig heeft naar de aanpak van de leerkracht? Wat heeft die leerkracht nodig om die aanpak te geven? Heel concreet: deze leerling heeft instructies nodig die opdrachten nodig die Afspraken nodig die Feedback nodig die een leerkracht nodig die

34 Interactieve opdracht Praktijkvoorbeelden aan de hand van quotes

35 Actieve faalangst Passieve faalangst/vermijding Controle/zelfbepaling perfectionisme Ik kan dat niet markeren want ik heb juiste markeerstift niet X X bij. Is dat exact hetzelfde als in de TS? X Is dat op punten? (X) X Mijn boek ligt nog thuis/op de afdeling. X Ik heb geen tijd gehad. X Ik ga het toch niet kunnen. X Ik doe dat liever zo. X X Ik ken al alles. X Ik ben dom. X Ik weet perfect hoe ik moet studeren. X X Het was te druk in de leefgroep. X Mijn leerkracht zegt dat ik dat zo moet doen. X X Ik ga nooit meer kunnen volgen op school. X Daar heb ik al een toets van gehad dus dat moet ik niet X X meer kennen. Moet ik die titel niet in het groen zetten? X Je weet toch nooit zeker of de leerkracht dat niet zal X vragen. Als ik examen moet afleggen, ben ik alles vergeten. X Ik kan me echt niet concentreren. X X Ik ben mijn notities kwijt. X Minder dan een 8/10 is slecht. X X X

36 Studiebegeleiding Blessing or burden?

37 Stappenplan Wie stelt de vraag? ~ Wat is de motivatie? ~ Behandelfase advies van anderen (ouders, afdeling, groepsleden) of eigen initiatief? probleembesef? naar aanleiding van concrete situatie? hulpvraag? fase in het behandelingsproces Kennismaking en beeldvorming huidige situatie en problemen, gewenste situatie, hulpmiddelen en belemmeringen Bepaling van doelstelling en strategie vb. voorbereiding examens, faalangstreductietraining (zowel actief als passief), studiemethode bijsturen, hulpmiddelen zoeken, etc. Bandopbouw en vertrouwen

38 Niet het doen veranderen maar het denken Schema s, samenvattingen en planningen zijn niet per se een hulpmiddel OP MAAT!! Ik denk ik voel ik doe (faalangstreductietraining) Blijven doorvragen kan soms doorbraak betekenen

39 Studiekeuzebegeleiding

40 Studiekeuzebegeleiding Indien heroriëntatie aangewezen is Op vraag van leerling, ZHS, TS, afdeling, ouders maar steeds in OVERLEG Eigen beeld van studierichtingen toetsen en realistisch beeld stimuleren Eventueel gekoppeld aan een oudercontact Via gesprek, beeldmateriaal en/of vragenlijsten

41 Begeleiding van schoolse heropstart

42 Schoolse heropstart Ontslagfase (= laatste vier weken van de behandeling): op maandag naar TS Voorbereid door ZHS én afdeling samen met de leerling: voorspelbaarheid creëren. Steeds duidelijke afspraken met TS Gedurende hele ontslagfase mogelijkheid om valkuilen en problemen voor te bereiden en te bespreken, zowel op de afdeling als op de ZHS Positieve ervaringen stimuleren Uitdagingen aangaan

43 Getuigenis 3

44 Eten en uiterlijk, spannend in de thuisschool!? An Vandeputte

45 Terug in de thuisschool = bangelijk voor jongere zelf Te verwachten : - Kans op terugval = +++ want nog onvoldoende geautomatiseerd bij spanning - Puber in volle normale groei An.Vandeputte@gmail.com

46 Terug in de thuisschool is ook = onmacht voor klas = onwennig voor leerkracht = onzekerheid voor oudergroep Te verwachten reacties bij onmacht : - Betutteling - Kwaadheid - Negeren An.Vandeputte@gmail.com

47 Welke klasaandacht? Spoor aanreiken om jongere en klas te verbinden Makkelijkst via herkenbaar + thema : opgroeien! Niet via probleem : klas is jungle + neg. aandacht is mogelijks ziekmakend An.Vandeputte@gmail.com

48 Herkenbaar/verbindend voor iedereen in de klas Terug op school = een opgroeiende jongere die zoekt verder te bouwen in eigen groeiproces An.Vandeputte@gmail.com

49 Groeien: een grote opdracht voor iedereen... kinderlichaam afhankelijk In het gezin meisje/jongen > volwassen lichaam > iemand worden > leeftijdgenoten > partner in relatie

50 Groeien is. Veel lichamelijke veranderingen ineens Puberen is fysische storm in kinderlichaam MAAR: groei (in de lengte èn in de breedte) geslachtskenmerken herverdeling lichaamsvetten menstruatie eerste zaadlozing géén controle over de ontwikkeling van je lichaam illusie media : niet volgroeide lichaam = ideaal DUS : - groeihulp : educatie en modelleren - mediaweerbaarheidstraining An.Vandeputte@gmail.com

51 Groeien is Sociaal uitbreken Jongeren met gezonde sociale contacten relativeren meer DUS : Groepswerk per twee : Leefwereld & vrienden uitdagen Vrije tijdsactiviteiten Kennismaken met elkaars hobby s an@eetexpert.be 51

52 Groeien is Zoektocht naar autonomie Autonomie = loskomen van je ouders durven afgaan op je eigen oordeel durven ingaan tegen druk van leeftijdgenoten DUS : jongeren aanmoedigen tot experimenteren ontdekkansen wie ik ben en wat ik kan Binnen veilige grenzen an@eetexpert.be 52

53 Groeien is Jezelf aanvaarden & graag leren zien Uiterlijk wordt bron van onzekerheid Negatieve gevoelens worden gekoppeld aan uiterlijk (// media) DUS: Spaarzaam met opmerkingen over uiterlijk Mediaweerbaar maken Educatie over fysisch groeien

54 Zelfbeeld en zelfwaardering = sterk thema voor iedereen in de klas Zelfbeeld = het beeld dat iemand van zichzelf heeft Zelfwaardering = de positieve of negatieve evaluatie van de eigen persoon Gezonde zelfwaardering = correcte inschatting, met goede en minder sterke kanten naast elkaar, en met gevoel dat ik het kan! An.Vandeputte@gmail.com

55 Zelfbeeld en zelfwaardering Zelfwaardering groeit : kleuters neiging tot overschatten, 8jarigen vergelijken met anderen, pubers neiging tot onderschatten Globale zelfwaardering : Ik ben content over mezelf Domeinspecifieke zelfwaardering Schoolse vaardigheden Sport Uiterlijk Sociale contacten An.Vandeputte@gmail.com

56 Invloed zelfbeeld : gevolgen hoge zelfwaardering welbevinden, bevredigende sociale relaties, gevoelens van competentie en autonomie, doorzetting, academisch en beroepsmatig succes, gunstigere omgang met lichamelijke ziektes

57 Helpen bij positief zelfbeeld en zelfwaardering Stimuleren tot inoefenen van vaardigheden Begeleiden van interactie met omgeving Zoeken naar passende opvoedingsstijl: o niet teveel psychologische controle o niet te permissief & overwaarderend Feedback bij groeimomenten Bijsturen van verwachtingen Bijsturen bij signalen An.Vandeputte@gmail.com

58 Signalen Hulpvragers : doe ik het goed? Vermijders : ik durf dat niet Opgevers : Ik kan dat niet Verzetters : Ik wil dat niet An.Vandeputte@gmail.com

59 TIP : procesgerichte feedback ipv persoonsgerichte feedback Gevolgen persoonsgerichte feedback : faalangst stijgt! Leg de nadruk op de moeite die iemand gestopt heeft in werk ipv resultaat. Ook bij negatieve feedback kan je procesgericht feedback geven An.Vandeputte@gmail.com

60 TIP : Vergelijk jongere met zichzelf, niet met de groep of iemand anders Het is de inspanning die telt! Door voorbeeldige jongeren voorop te stellen geef je idee dat perfectie telt Leer jongere ook met zichzelf te vgl-en, en niet met anderen Leer jongere omgaan met foutjes en leer eruit te leren An.Vandeputte@gmail.com

61 TIP : Probeer niet altijd te evalueren Je kan ook feedback geven door te beschrijven : ik zie dat je getekend hebt met veel kleur! Je toont wel interesse, maar jongere wordt niet altijd geëvalueerd

62 TIP : Zuinig met applaus, beter gematigd positieve evaluaties Gevolgen opgeblazen zelfwaardering sociale moeilijkheden en gedrags- problemen (vb. pesterijen, delinquentie), frustratie en depressie An.Vandeputte@gmail.com

63 TIP : Gerichte coaching Groeigericht coachen = aansluiten bij psychologische basisbehoeften : A(utonomie), B(etrokkenheid), en C(ompetentie) A : keuze inbrengen/ stimuleer tot vinden van eigen oplossingen/ Zinvolle uitleg geven/ Fun! B : empathie lkr-lln, interesse in leefwereld lln, samenwerking stimuleren &minimale competitie C : Verduidelijken opbouw & verwachtingen, procesgerichte feedback (itt persoonsgericht) an@eetexpert.be 63

64 Groeigericht coachen bij terugvallen Vooruitgaan = nieuwe situaties = spanning = terugval! Terugval is onderdeel van goed herstel Welke groeigerichte benadering mogelijk bij terugval?

65 Jouw reactie?

66 Jouw reactie?

67 Hoe reageer jij?

68 Jouw reactie?

69 Bedankt voor jullie aandacht! Vragen?