De Verschrikkelijkheid van het moment: de rol van zelfvertrouwen en herstel van zelfvertrouwen in het proces van studeren, 28 maart 2013

Transcriptie

1 De Verschrikkelijkheid van het moment: de rol van zelfvertrouwen en herstel van zelfvertrouwen in het proces van studeren, 28 maart 2013 Marc Ophalvens, Studentenpsycholoog gedragstherapeut

2

3 I. Zelfbeeld = Denken over, perceptie en beoordeling van zichzelf : kennis/ vaardigheden/ eigenschappen/ kwaliteiten /gebreken/ eigenaardigheden Opbouw: op basis van ervaringen en distilleren van eigenschappen

4

5 Overall negatief zelfbeeld = algemene kijk op zichzelf doorgaans gevat in een algemene uitspraak over zichzelf De essentie gevat ik heb niets te bieden (op geen enkel vlak) ik ben niet interessant (op geen enkel vlak) ik ben lelijk, dom en doe niets goed ik begrijp niet dat mijn vriend iets in mij ziet

6 Overall negatief zelfbeeld = Men registreert in het eigen handelen nooit het positieve = voorspelt in alles en nog wat het onvermogen.!! brengt doorgaans met zich mee: bij mij zal aanpak X toch niet werken (want ik ben te zwaar / hopeloos geval ) De verschrikkelijkheid van het moment = elke ervaring die dit overall etiket van mezelf bevestigt. (noot : soms ook bij vlotte, aangename, succesvolle, goed voorkomende personen. )

7 Situationeel (aangetast) negatief zelfbeeld Situationeel negatieve kijk op zichzelf: negatieve zelf uitspraken beperkt tot bepaalde domeinen/ thema s Bv. M.b.t. studie aanpak, ten aanzien van kans op mislukken ten aanzien van relaties met anderen ten aanzien van je sport Wiskunde kan ik niet Dit lukt mij nooit (maar andere belangrijke - dingen wel) Daar heb ik het karakter niet voor Een power point maken over dat thema zie ik echt niet zitten cfr. Gebrek aan self efficacy = eigen inschatting om bepaalde taken tot een goed einde te brengen of zijn doelen te bereiken.

8 Negatief zelfbeeld: inschatten ernst Vasev (vragenlijst aangaande studie en examenvaardigheden Depreeuw e.a.) - schaal ZV : vooral situationeel geformuleerde vragen maar bij extreem lage score wijst het op overall negatief zelfbeeld (PC < 10) - schaal FA: faalangst - schaal SW: studiewaardering - schaal VI: vermijding-inzet

9 Negatief zelfbeeld: inschatten ernst Spontaan gegenereerde zelf-uitspraken Vraag ernaar: 1) noem eens zoveel mogelijk positieve eigenschappen van jezelf 2) zeg eens welke kleine of grote ervaringen je vandaag meemaakte waarvan je kan zeggen hey dat is ferm van mij

10

11 Negatief zelfbeeld: inschatten ernst : Rosenberg Self-Esteem Scale (10 items) - Over het algemeen ben ik tevreden met mezelf - Soms vind ik dat ik nergens voor deug - Ik beschik over een aantal goede kwaliteiten - Ik ben in staat om allerlei dingen net zo goed te doen als de meeste andere mensen - Ik vind dat ik niet veel heb om trots op te zijn - Soms voel ik me beslist nutteloos - Ik vind dat ik minstens even veel waard ben als anderen - Ik zou willen dat ik wat meer respect had voor mezelf - Al met al ben ik geneigd mezelf een mislukking te vinden - Ik ben wel over mezelf te spreken (helemaal mee eens / mee eens/ mee oneens/ helemaal mee oneens// scores van 0 tot 3 // hoog is positief ZB //lager dan 15 is zeer laag)

12 Overall negatief zelfbeeld: remediëring (Methode: Manja De Neef: negatief zelfbeeld, hulpboek) 1) Logboek positieve ervaringen inzoomen op alle mogelijke alledaagse micro - ervaringen 2) Eigenschappenlijst 3) Boycot 4) Gedragsverandering initiëren 5) Positief verhaal over jezelf wat maakt jou tot waardevol persoon

13 Negatief zelfbeeld: voorbeeld vanuit remediëring Ik heb geen ruzie gemaakt met mijn broer. Dit mini-positief feit kan getuigen van eigenschappen als: -geduldig - verdraagzaam - beheerst -verstandig - vredelievend - empathisch

14 Negatief zelfbeeld: voorbeeld vanuit remediëring Ik heb goede muziek in de auto geluisterd. Dit mini-positief feit kan getuigen van eigenschappen als: - kunnen genieten - goed voor jezelf zorgen - een goede smaak hebben - zich kunnen concentreren - ontspannen kunnen rijden -

15 II. Initiëren van studie-gedrag De essentie gevat: De verschrikkelijkheid van het moment (in relatie tot de pregnante verleiding van het alternatief) Drie fundamentele verkeerde premissen 1. keuze als eindpunt 2. congruentie gedrag en gedachten / gevoelens 3. De verschrikkings-misvatting

16

17 De rol van zelfbeeld Gebrek aan Self efficacy = geloof dat mij dat toch niet lukt om het anders aan te pakken (mede a.g.v. misvattingen) = onveranderlijk zelfbeeld zo ben ik nu éénmaal daar heb ik het karakter niet voor ik kan alleen maar onder druk werken = extreem self fulfilling = eigenlijk ook beslissing aanpak onwetendheid speelt hier een rol In combinatie met zelf overschatting

18 De remediëring Psycho educatie Sturing via toepassing zelfcontroleprincipes Doelstelling Studieregistratie Goestingmanagement : eerste inspanning, dan ontspanning Met sterke explicitering en uitvergroting van het keuzemoment als beslissingsmoment = Mental set creëren

19 III. Examens en risico op mislukking De essentie gevat (deelaspect zelfbeeld) : Kan ik erop vertrouwen dat wanneer het (ten langen laatste ) fout zou lopen met mijn studieloopbaan, ik dit op één of andere manier te boven kom en mijn leven nog zinvol kan invullen? Indien niet, dan zit ik gevangen in de angst.

20 Examens en risico op mislukking Angst-gerelateerde gedachten (als deel van zelfbeeld) - Dat lukt mij nooit - Ik kan dat niet - Ik ben dom - Ik ga niets meer weten - Ik ga tilt slaan - Ik ga het niet kunnen - Als hij daar iets van vraagt ben ik zeker gebuisd

21

22 Examens en risico op mislukking: zelfbeeld/zelfvertrouwen versterken Zelfvertrouwen bijtanken = Geruststelling geven (dat het wel goed zal gaan ) Zichzelf kunnen voorhouden dat men standhoudt als het misloopt

23 Examens en risico op mislukking: zelfbeeld/zelfvertrouwen versterken Psycho-educatie met gerichte oefeningen = in eerste instantie inzoomen op situationele 1) Expliciete uitweg voor the worst case scenario 2) Expliciete exposure houding oefenen 3) Gedachten zijn maar gedachten 4) Eigen kracht aktiveren + 5) Doelstelling 6) Mindfulness

24