Nieuwsbrief FLORON. Brabant-oost. nummer 21: februari 2013

Transcriptie

1 Nieuwsbrief FLORON Brabant-oost nummer 21: februari 2013 district 19 coördinatie: Joep Spronk Heggeranklaan BR Eindhoven (040) Inhoud -stand van zaken in district 19 -projecten -drie Dommelhokken in Eindhoven -excursieverslagen bijzondere vondsten in programma flora van district 19 t/m opgave-formulier De in deze nieuwsbrief opgenomen kaartjes zijn gemaakt met "STIPT" (versie 6.6.2) van IKC-NBLF (auteur Peter Frigge) 1

2 Stand van zaken in district 19 Het inventarisatiejaar 2012 was wat aantallen betreft een relatief matig jaar. De deelname aan de verschillende vormen van veldwerk was redelijk. De papieren en elektronische oogst over 2012 (en restant over 2011) was: aantal totaal-lijsten (hok kompleet bezocht): 82 aantal totaal-lijsten (hok deels bezocht): 25 meldingskaartjes en losse opgaven: 143 detailformulieren: 73 BSP-formulieren: 13. Het aantal meldingen ontvangen over 2012 bedraagt Gegevens zijn ontvangen van: Peter Backbier, Koos Ballintijn, Gaby Bollen, John Bruinsma, Rob vd Burg, districtsexcursies, Jeanine v Elderen, fwg KNNV Eindhoven, Sjannie de Groot, Bart Hendrikx, Ton Hermans, Wouter Heijkamp, Riny v Isterdael, Hein de Koning, Johan v Laerhoven, Fred Lambert, Patrick Lansing, Petra v Leeuwen, Frank Lippe, Jo v Meurs, pwg IVN Veghel, pwg de Kempen, Jacques v Kessel, Rien Ondersteijn, Bert en Riet v Rijsewijk, Toon vd Schans, Marleen Smulders, Martin Soffers, Marco Spooren, Joep Spronk, veg-wg IVN Oss, Wim vd Ven, Ben Verheijen en Trudy Vos. In tabellen 1, 2 en 3 en in kaartje 1 wordt de stand van zaken cijfermatig en visueel weergegeven zoals gebruikelijk, zonder rekening te houden met het sluiten van de 'eerste Floron ronde' in tabel 1: aantal geïnventariseerde hokken kaart 45 kaart 51 kaart 57 totaal 850 kmh 1000 kmh 328 kmh 2178 kmh aant in % aant in % aant in % aant in % t/m t/m t/m t/m t/m t/m t/m t/m t/m t/m t/m t/m t/m t/m t/m t/m t/m t/m t/m t/m t/m

3 kaartje 1: onderzochte km-hokken t/m

4 De deelname aan het abundantie-schatting-project is redelijk. De detaillering van rode-lijstsoorten is goed. Dat geldt niet voor het detailleren van de typerende soorten (op de streeplijst met een t ) in alle hokken en maar matig voor het voorkomen van die soorten in Natura2000- hokken (zie ook projecten). Voor 2012 zijn de cijfers over rode lijst en abundantie-soorten: aantal aantal meldingen opgaven in % -rode-lijst totaal rode-lijst niet ingezaaid abundantie typerende soorten idem in Natura tabel 2: aantal soorten en meldingen totaal totaal rode lijst rode lijst aantal aantal aantal aantal soorten vondsten soorten vondsten jaar t/m t/m t/m t/m t/m t/m t/m t/m t/m t/m t/m t/m t/m t/m t/m t/m t/m t/m t/m t/m t/m Vanaf 2001 zijn de rode lijst-aantallen op basis van de nieuwe rode lijst Door opname van veel heidesoorten op de lijst 2000 die in ons district nogal veel voorkomen is het aantal meldingen van rode lijstsoorten op basis van deze lijst sterk gestegen. 1 Op basis van de nieuwe streeplijst, waarin nogal wat soorten al dan niet door uitsplitsing een nieuw nummer hebben gekregen. 2 exclusief dubbeltellingen (opgaven van dezelfde soort in hetzelfde hok in een ander jaar). Inclusief dubbeltellingen is het aantal vondsten t/m na eliminatie van dubbele nummers bv 1188, 2290 en 5497 voor Jacobskruiskruid. Van de 1881 in het district waargenomen soorten staan er 1179 op de standaardlijst. 4

5 kaartje 2: hokken van Natura2000-gebieden in district 19 5

6 tabel 3 west: aantal soorten per km-hok in district 19 (2012)

7 tabel 3 oost: aantal soorten per km-hok in district 19 (2012)

8 Projecten Typerende soorten in Natura2000-gebieden. In 2011 en 2012 zijn 47 Natura2000-hokken bezocht. Op kaartje 2 is aangegeven welke hokken Natura2000-hokken zijn. De donker weergegeven hokken zijn bezocht. De Natura2000-gebieden in het district zijn: - Loonse en Drunense Duinen / Leemkuilen - Vlijmens Ven, Moerputten en Bossche Broek - Kampina en Oisterwijkse vennen - Kempenland west - Leenderbos, Groote Heide en Plateaux - Strabrechtse Heide en Beuven De langwerpige elementen op het kaartje zijn de beken: Groote Beerze, Kleine Beerze, Reusel, Keersop, Run, Dommel en Tongelreep en het afwateringskanaal den Bosch-Drongelen, voor zover ze in de Natura2000-gebieden liggen. De bedoeling van het project is om de Natura2000-hokken opnieuw te bezoeken en daarbij de populaties van de typerende (en rode lijst-) soorten te detailleren (coördinaten, aantallen, e.d.). Bij aantreffen van de kenmerkende soorten buiten de Natura2000-gebieden wordt het natuurlijk zeer op prijs gesteld om deze gegevens ook op te schrijven. De lijst typerende soorten is lang. Ze zijn op de nieuwe streeplijsten herkenbaar aan de 't' die nu naast de indicaties van rode lijstsoort, aandachtssoort, habitatlijst-soort en doelsoort is opgenomen. Op de streeplijst op Nederlandse naam is bij een groot aantal soorten de t niet opgenomen. De deelnemers die Natura2000-hokken bezoeken wordt verzocht én die met Nederlandse streeplijsten (NL11) werken wordt verzocht bij de volgende soorten de t op de streeplijsten toe te voegen: Blauwe knoop, Borstelgras, Buntgras, Cypergras bruin, Dalkruid, Goudhaver, Hengel, Kamvaren, Klaverzuring witte, Kruiskruid schaduw-, Lelietje-van-dalen, Lepelblad deens, Mispel, Salomonszegel gewone, Snavelbies witte, Spurrie heide-, Tijm grote, Veldbies grote, Viooltje honds-, Viooltje maarts, Vleugeltjesbloem gewone, Wolfsklauw moeras-, Wollegras eenarig, Zegge blauwe, Zegge drienervige, Zegge stijve, Zegge zilte, Zilverhaver. Uiteraard kunnen de detailgegevens van de vondsten van de typerende soorten op de detailformulieren genoteerd worden en bij de DC ingeleverd worden, maar ook kunnen zij elektronisch opgeslagen worden en via de invoerportals zoals boven vermeld aangeleverd worden. Omdat Natura2000-gebieden beheerde terreinen zijn, is het veelal nodig om toestemming te hebben van de eigenaar. Vraag een toestemming tijdig aan. Actualisering Het actualiseringsproject liep tot en met Voor het district geldt dat er geen overtuigende deelname aan het project werd gegeven. Daar door is het ook maar de vraag of er voor district 19 apart een resultaat te bepalen is. Het Nieuwe Strepen Op basis van trefkansonderzoek wordt nagestreefd om snel landelijke trends in de plantenwereld te kunnen vaststellen. Daartoe zijn per district hokken geselecteerd waarin minstens 10% natuur voorkomt en minstens één typerende soort is gezien na 8

9 kaartje 3: Hokken van Het Nieuwe Strepen 9

10 1995. De hokken worden met een vast protocol bezocht in een beperkte tijd. De hokken worden tweemaal per jaar bezocht maar wel door andere waarnemers of groepen. Voor district 19 zijn de volgende hokken geselecteerd voor 2013: x y veldnaam Neterselsche Heide Blankeman Distelberg manege Heesbroek (west) Oostelbeers Halder Boixtel Keulsebaan De Ruyter van Steveninckkazerne Kuppenbunders Westerhoven Rijtakkers Veldhoven Oeienbosch De Scheeken (noord) Park Forum Olland Het Hoefijzer Hooge Beek (oost) Hoek Straterakkers Kempervennendreef De Molenheide Soniushof Zeelberg Drie Bruggen Leenderbos Laagveld Techn Universiteit Veghelse Dijk Scheidingsweg Stralingen Ronde Vlaas Lange Vlaas Eijerven Brilven Gijzenrooische Zeggen (west) Automobielfabriek Langbosch Olenakkers De Rijt Rijtvenweg Groot Witsem Menzelsche Loop Rijsvennen Braakhuizen Cranendonksche Bosch Papenvoortsche Heide (oost) Lieropse Heide Blauwe Kei Sang, Goorloop Stoeiing Oeijenbraak Heuvelse Brug Grotelsche Heide (noord), Plexat Ommel Prinsenmeer Grave, Jachthaven De ligging van deze hokken is weergegeven op kaartje 3. Het project wordt via de website geregeld. Om daarop te kunnen werken moet je bij je eerste bezoek een account aanmaken. Invasieve exoten Om de vinger aan de pols te kunnen krijgen en te houden is het van belang dat vondst van de invasieve exoten (voornamelijk waterplanten) doorgegeven worden. Dat kan op de gebruikelijke manieren van vondstmeldingskaartje tot directe opgave bij een van de invoerportals. De invasieve waterplanten zijn: Grote kroosvaren (Azolla fiiculoides) Waterwaaier (Cabomba caroliniana) Watercrassula (Crassula helmsii) Egeria (Egeria densa) 10 Waterhyacint (Eichhornia crassipes) Hydrilla (Hydrilla verticillata) Grote waternavel (Hydrocotyle ranunculoides)

11 Verspreidbladige waterpest (Lagarosiphon major) Smal kroos (Landoltia punctata) Waterteunisbloem (Ludwigia grandiflora) Kleine waterteunisbloem (Ludwigia peploides) Moeraslantaarn (Lysichiton americanus) Gele maskerbloem (Mimulus guttatus) Parelvederkruid (Myriophyllum aquaticum) Ongelijkbladig vederkruid (Myriophyllum heterophyllum) Watersla (Pistia stratiotes) Moerashyacint (Pontederia cordata) Breed pijlkruid (Sagittaria latifolia) Grote vlotvaren (Salvinia natans). Formeel hoort Smalle waterpest (Elodea nuttallii) ook bij de invasieve waterplanten, maar daarvan kennen we het voorkomen al. DNA-barcoding Ook in 2013 wordt doorgegaan met het verzamelen van monsters voor het DNAbarcoding-project. Hierbij wordt van soorten gevraagd om een monster te nemen en tevens de plant voor het herbarium te verzamelen. Deelname en nadere informatie kan worden verkregen via de website van FLORON of Drie Dommelhokken in Eindhoven Joep Spronk Er is al veel gezegd en geschreven over de compleetheid van streeplijsten en het aantal uren dat in een hok doorgebracht kan worden. In deze nieuwsbrief heeft Frank Lippe zich er twee maal over gebogen (2007: De inventarisatie van Oosterboer en 2008: Hoeveel soorten mis ik nog?) en ook de Atlas van de Flora van Eindhoven heeft een hieraan gerelateerde paragraaf. (Vijf groepen in een km-hok in Noord- Brabant in 1991). In deze tijden van Het Nieuwe Strepen overkwam het mij afgelopen jaar gelukkig dichtbij huis in drie kilometerhokken dat ik na een viertal uren helemaal niet het idee had dat ik het hok wel gezien had. Voor ik die indruk wel had was ik wel drie tot zeven uur verder. Deze drie hokken zijn dus echt bezocht met Het Ouderwetse Strepen. De cijfers van deze drie hokken zijn als volgt: hok uren voorjaar uren zomer aantal soorten ,5 6, , ,5 535 De hokken hebben als gemeenschappelijke kenmerken de Dommel die er doorheen stroomt en woonwijken ten noorden van de beek. Ten zuiden van de Dommel heeft het westelijke hok een (semi-)natuurgebied, het middelste en oostelijke hok de High Tech Campus en het oostelijke hok agrarisch gebied, een heitje, een volkstuin en schrale bermen. Op het Campus-terrein liggen ook grote waterpartijen. Het grote aantal soorten dat genoteerd werd is ongetwijfeld voor een groot deel een gevolg van direct menselijk handelen (aanplanten) en het natuurlijke gevolg daarvan (verwilderen). Voor het belangrijkste deel (gelukkig) maken de gevonden soorten wel deel uit van het normale soortenspectrum van onze omgeving. In onderstaande tabel 11

12 staan de totalen van de soorten behorend tot de standaardlijst (2003), het aantal soorten opgenomen op de Rode Lijst (2000) en het aantal verwildere soorten op de streeplijst. hok standaardlijst rode lijst verwilderingen Opvallend is het verrassend lage aantal rode lijstsoorten juist in het natuurgebied. Ook is ruim 4% een hoog relatief getal. De rode lijstsoorten van de Campus ( en ) zijn vaak lokale zeldzaamheden zoals Stijve moerasweegbree (Baldellia ranunculoides subsp. ranunculoides), Gipskruid (Gypsophila muralis), Geelhartje (Linum catharticum), Kleine tijm (Thymus serpyllum), Blonde zegge (Carex hostiana) en Stijve ogentroost (Euphrasia stricta). De laatste twee komen voor aan de waterrijke kant van de Prof. Holstlaan waar lang geleden de spoorlijn naar Aalst- Valkenswaard liep. Daar groeien ook de beschermde soorten Rietorchis (Dactylorhiza majalis subsp. praetermissa), Brede orchis (Dactylorhiza majalis subsp. majalis) en Steenanjer (Dianthus armeria). Niet beschermd maar lokaal uiterst zeldzaam of tot nu toe niet voorkomend zijn Zeegroene zegge (Carex flacca), Blauwe zegge (Carex panicea), Zilte rus (Juncus gerardii), Paddenrus (Juncus subnodulosus), Smalle rolklaver (Lotus glaber), Valse akkerkers (Rorippa x armoracioides), Kegelsilene (Silene conica) en Zittende zannichellia (Zannichellia palustris subsp. palustris). Kleverige ogentroost (Parentucellia viscosa) is niet zo zeldzaam meer als eertijds. De grote hoeveelheid adventieve en verwilderde soorten draagt voor een redelijk groot deel bij tot de rijkdom van de hokken. De tijd die nodig is geweest om sommige van deze soorten op naam te brengen is niet meegenomen in de uren van de tabel. De avonden na de bezoeken waren te kort om die klussen te klaren. De lijst van de verwilderingen is te lang om hier op te nemen, daarom beperk ik me tot de meest opvallende soorten: Ongelijkbladig vederkruid (Myriophyllum heterophyllum), Oenothera rubricaulis, Gele ribes (Ribes aureum), Roodbloeiende framboos (Rubus odoratus), Rubus parviflorus, Rubus deliciosus, Sorbaria (Sorbaria sorbifolia), Witte esdoorn (Acer saccharinum), Bleek cypergras (Cyperus eragrostis), Slipbladkaardebol (Dipsacus laciniatus), Zeegroene rus (Juncus inflexus), Prachtriet (Miscanthus sinensis), Roze hemelsleutel (Sedum spectabile), Zweedse lijsterbes (Sorbus intermedia), Paarse toorts (Verbascum phoeniceum), Stijf ijzerhard (Verbena bonariensis). Al lang komt langs het fietspad ten noorden van de Dommel Daslook (Allium ursinum) voor, wederom een beschermde plant. Nieuw was daar in de buurt Donzige klit (Arctium tomentosum). De woonwijken bevatten een allegaartje aan gewone soorten maar ook een lange lijst van ingeburgerde soorten zoals Straatliefdegras (Eragrostis pilosa) en Hoge fijnstraal (Conyza sumatrensis). Toch verraste een hok me met de combinatie Plat beemdgras (Poa compressa) en Kransgras (Polypogon viridis) op een pleintje en veel Bittere veldkers (Cardamine amara) langs het afwateringskanaal. De begraafplaats daarentegen was geen floristisch hoogtepunt. De graslanden tussen de Campus en de Dommel zijn in gebruik bij de ecologische boer van Gennep. Hier groeien Groot streepzaad (Crepis biennis), Moeraswederik (Lysimachia thyrsiflora), Oosterse morgenster (Tragopopgon pratensis subsp. 12

13 kaartje 4: Smalle rolklaver (Lotus glaber) t/m

14 orientalis), opnieuw Bittere veldkers (Cardamine amara) en Knautia (Knautia arvensis). Wat er mogelijk naast de grote aantallen soorten nog voor kan komen is natuurlijk niet te zeggen. Uit eerdere vergelijkingen bleek dat door een groepje floristen gemiddeld 70% van de soorten gezien werd. In het rijkste hok zou dat tot een fabelachtige uitkomt leiden. Bij halvering van het aantal gemiste soorten van de standaardlijst zou het nog steeds betekenen dat in hok ruim 600 soorten van de standaardlijst gezien zou kunnen worden en daarnaast nog de ruim 70 verwilderde. Hoe het ook zij het is een spectaculair gegeven dat in drie naast elkaar liggende hokken ruim 1/3 van de inheemse flora kan worden gevonden (571 van de 1537) of in totaal 647 wilde en verwilderde soorten. Verslagen van de districtsexcursies 2012 In 2012 werden hokken en tijdens een districtsexcursie bezocht. Daarnaast werd de jaarafsluiting gevierd in Zaltbommel in hok Zowel voor de districtsexcursies als de afsluitende excursie was de belangstelling matig. Zaltbommel De Waluwe hok Het hok ligt in de zuidoostelijke kant van Zaltbommel. Een groot deel is in gebruik als woongebied, waarvan een belangrijk deel een nieuwbouwwijk is. Er is nog wat agrarisch gebied en redelijk veel water (niet alleen de buien). Het op de kaart nog aangegeven onbebouwde deel in de oostelijke hokhelft wordt voorbereid voor bebouwing. Het bezoek kwam dus net op tijd om wat oude glorie op te schrijven, wat tot nu toe nog niet gebeurd was. In de voorjaars- en zomerronde werden 347 soorten aangetekend op de lijst. Dat is een zeer ruime hoeveelheid voor een op het oog vrij saai hok. De bermen in de bebouwing vertoonden een grote rijkdom. We stonden stil bij Pijlkruidkers (Lepidium draba), waarvan in de zomerronde de zo kenmerkende bladen verweerd waren. De voor het zuiden normale grassen waren volop present: Straatliefdegras (Eragrostis pilosa), Glad vingergras (Digitaria ischaemum), Harig vingergras (D. sanguinalis) en Groene naaldaar (Setaria viridis). Net buiten het hok groeide Klein liefdegras (Eragostis minor), zodat het verschil duidelijk werd. Ook de gewone wolfsmelk-soorten waren present: Heksenmelk (Euphorbia esula), Tuinwolfsmelk (E. peplus) en Kroontjeskruid (E. helioscopia). In de woonwijk groeide tussen de stoeptegels ook Bloedzuring (Rumex sanguineus), naar alle waarschijnlijkheid was dit een tuinverwildering. Aan verwilderde Klokjes was ook geen gebrek: niet alleen werden Dalmatiëklokje (Campanula portenschlagiana) en Kruipklokje (C. poscharskyana) en Akkerklokje (C. rapunculoides) genoteerd maar ook Ruig klokje (C. trachelium) bij het zwembad. Waar bij dat zwembad gebouwd werd bloeide overigens ook één exemplaar van Duits viltkruid (Filago vulgaris). Op een overhoekje ten westen van het zwembad zagen we ook een pol Voszegge (Carex vulpina). Daar en op een aantal andere plaatsen schreven we ook Bermooievaarsbek (Geranium pyrenaicum) op. Het was nog niet eenvoudig om te bepalen of we de soorten wild of verwilderd moesten noemen. We besloten gezien de manier van groeien en het aantal groeiplaatsen tot wild. Bijzonder aardig waren de bermen van de Steenweg waarlangs Stomp kweldergras 14

15 (Puccinellia distans subsp. distans) redelijk veel voorkwam. Op de geluidswal zijn vast allerlei zaken ingezaaid. Maar Groot streepzaad (Crepis biennis), Oosterse morgenster (Tragopogon pratensis subsp. orientalis) en Kleine pimpernel (Sanguisorba minor subsp. minor) zijn waarschijnlijk wel onverdacht. Het agrarisch deel herbergt weinig bijzonderheden. Het aardigst waren de sloten waaruit we Tenger fonteinkruid (Potamogeton pusillus) visten en Klein kroos (Lemna minor), Dwergkroos (L. minuta), Puntkroos (L. trisulca) en Wortelloos kroos (Wolffia arrhiza). Tegenover het industriegebied in het zuidelijke deel van het herontwikkelde terrein ligt nog een zeer aardig ruderaal veldje. Daar was het na de regen zeer goed toeven bij Rood guichelheil (Anagallis arvensis subsp. arvensis), Kaal breukkruid (Herniaria glabra), Tuinbingelkruid (Mercurialis annua), Goudgele honingklaver (Melilotus altissima) en Teunisbloemen waaronder Oenothera x fallax. Den Bosch Schutskamp hok Het hok ligt ten westen van het station en bevat woonwijken, industrieterreinen, niet toegankelijke sportparken en een merkwaardig terrein in de zuidoosthoek van het hok. Dit laatste is een aangelegd park met veel water en ook veel wilde planten waarvan een aantal het er ter plaatse zeer goed doet. Op de streeplijst zijn na de twee bezoeken 316 soorten aangetekend. In een stadshok als dit komen weinig soorten voor van voedselarme of matig voedselrijke omstandigheden. Dat geldt ook in dit hok met als uitzondering het genoemde park waarin we o.a. Bont kroonkruid (Securigera varia), Grote ratelaar (Rhinanthus angustifolius), Gewone agrimonie (Agrimonia eupatoria), Beemdooievaarsbek (Geranium pratense), Zachte haver (Helectotrichon pubescens), Voszegge (Carex vulpina) en Goudhaver (Trisetum flavescens) zagen. Een voormalig sportterrein is omgetoverd tot eenzelfde soort terrein. Daarin noteerden we ook niet alledaagse soorten als Valse voszegge (Carex otrubae) en Smal fakkelgras (Koeleria macrantha). In het water groeide veel Stomp fonteinkruid (Potamogeton obtusifolius). Die soort stond op wel meer plaatsen in het hok soms samen met Gekroesd fonteinkruid (P. crispus) of Haarfonteinkruid (P. trichoides). Van het bewoonde deel van het hok geen grote bijzonderheden op te geven. Wel noteerden we in het district minder algemene soorten: Gekielde dravik (Ceratochloa carinata), Bosrank (Clematis vitalba), Heen (Bolboschoenus maritimus), Groot streepzaad (Crepis biennis), Klein liefdegfras (Eragostis minor), Geel walstro (Galium verum), Kikkerbeet (Hydrocharis morsus-ranae), Watergentiaan (Nymphoides peltata), Klein glaskruid (Parietaria judaica), Postelein (Portulaca oleracea), Zeepkruid (Saponaria officinalis), Kransnaaldaar (Setaria verticillata) en Liggende klaver (Trifolium campestre). Het industrieterrein leverde natuurlijk ook nog enkele aardigheden op: Hemelboom (Ailanthus altissima), Bosaardbei (Fragaria vesca) en Handjesgras (Cynodon dactylon). Van Hertshoornweegbree (Plantago coronopus) kijken we niet echt meer op. Ook niet ongewoon in het rivierengebied is Grote pimpernel (Sanguisorba officinalis) die op een paar plaatsen in bermen werd aangetroffen. Bijzondere verwilderingen kunnen van dit hok nauwelijks gemeld worden: Canadese guldenroede (Solidago canadensis), Veelbloemige roos (Rosa multiflora), Rubus armeniacus en Zilverschildzaad (Lobularia maritima), horen bij deze verzameling. 15

16 Nieuw op de lijst verwilderingen is wel Sedum kamtschaticum. Zaltbommel Waal hok De traditionele afsluitende excursie werd gehouden in Zaltbommel, waar we een hok bezochten met natuurlijk de Waal met zandstranden en kribben, een woonwijk en het Kloosterwiel met daaromheen een vochtig loofbos. Ondanks het eenmalige bezoek laat in het jaar stonden er 243 soorten op de lijst. Op 50 plaatsen werd een typische of rode lijstsoort gekarteerd. Het detailleren van soorten begon al meteen in het begin van het hok. Op het talud van de dijk groeide veel Grote centaurie (Centaurea scabiosa) met enkele exemplaren Groot streepzaad (Crepis biennis), wat Mierikswortel (Armoracia rusticana), een enkele Gele morgenster (Tragopogon pratensis subsp. pratensis) en wat Goudhaver (Trisetum flavescens). Op de zandstranden van de Waal liepen we tegen een plant aan die we niet kenden. Dat is altijd een uitdagende zaak. Na uitgebreid zoeken en de hulp van de nodige electronica bleek dat we Stekend loogkruid (Salsola kali) hadden gevonden. Tot nu toe waren de binnenlandse vondsten van dit geslacht op naam gebracht als Zacht loogkruid (S. tragus = S. kali subsp. ruthenica) of in de Atlas van de Nederlandse Flora werd gemeld dat een splitsing in de twee soorten niet verantwoord was. Wij vonden nogal wat Stekend loogkruid, voornamelijk op het noordelijke deel van het zandstrand, maar niet onmiddellijk bij de rivier. Naast de bijzondere nieuweling noteerden we op de stranden en in de stroomdalgraslanden van de Waal ook Platte rus (Juncus compressus), Vlooienkruid (Pulicaria vulgaris), Liggende ganzerik (Potentilla supina). Ook noteerden we Welriekende ganzenvoet (Chenopodium ambrosioides). In eerdere bezoeken aan het hok werd deze soort niet gezien, maar wel Liggende ganzenvoet (C. pumilio). Deze zagen wij niet. Op een van de enkele kribben zagen we niet alleen Hertsmunt (Mentha longifolia), maar ook Kaal breukkruid (Herniaria glabra) en een vertegenwoordiger van het lastige geslacht Aster. We sleutelden het exemplaar uit tot Smalle aster (Aster lanceolatus). In het water van het Kloosterwiel werden geen bijzondere soorten aangetroffen.het bleef beperkt tot Dwergkroos (Lemna minuta) en Veelwortelig kroos (Spirodela polyrrhjiza). In het natte loofbos ten westen van het wiel groeiden onder andere Lievevrouwebedstro (Galium odoratum), Bleeksporig bosviooltje (Viola riviniana), Grote centaurie (Centaurea scabiosa) en Reuzenzwenkgras (Festuca gigantea). De bebouwde delen van het hok droegen alleen bij met algemene soorten. Ook bijzondere adventieven of verwilderingen werden er niet gezien. Nieuwe en bijzondere soorten voor district 19 voornamelijk meldingen uit 2012 Hoge dravik (Anisantha diandra): op volkstuincomplex ( ), Joep Spronk Selderij (Apium graveolens): Eindhoven-Stratum ( ), St.-Michielsgestel ( ), Berlicum-De Werst ( ); Joep Spronk, Fred Lambert en Frank Lippe Tengere zandmuur (Arenaria leptoclados): Eindhoven-Rozenknopje ( ); Trudy Vos, Riny van Isterdael en Sjannie de Groot 16

17 Zulte (Aster tripolium): waterberging Son ( ) John Bruinsma Herfstbitterling (Blackstonia perfoliata subsp. serotina): Uden Leijgraaf ( en ); Toon vd Schans Grote hardvrucht (Bunias orientalis): onderaan talud snelweg , Marleen Smulders en Jo van Meurs Kluwenklokje (Campanula glomerata): verwilderingen in Eindhoven-Schuttersbosch ( ) en Nuland ( ): FWE en Fred Lambert Dalmatiëklokje (Campanula portenschlagiana): Zaltbommel-de Waluwe ( ); districtsexcursie Zilte zegge (Carex distans): naast inzaaien bij de Leijgraaf (zie vorige nieuwsbrief) ook ingezaaid bij Kraanmeer ( ) en de Gooren ( ); IVN Veghel Blonde zegge (Carex hostiana): plassen High Tech Campus ( ); Joep Spronk Carex cf. scoparia: een zegge die in bloei lijkt op IJle hazenzegge (C. crawfordii) of Hazezegge (C. ovalis). In Leiden wordt onderzocht welke soort het betreft; waterberging Son ( ), John Bruinsma Blonde zegge (Carex hostiana): plassen High Tech Campus ( ); Joep Spronk Vlozegge (Carex pulicaris): schraalland t Spekt ( ): Rob vd Burg Strandduizendguldenkruid (Centaurium littorale): na inzaaien bij Uden (ook in 2012; Toon vd Schans) nu ook bij Meerkensloop/Leijgraaf ( ) met o.a. Stijve ogentroost (Euphrasia stricta) en Fraai duizendguldenkruid (Centaurium pulchellum); Frank Lippe Dwergbloem (Centunculus minimus): natuurontwikkelingsgebied de Plateaux ( ) Plantensociologische Kring Nederland Brave hendrik (Chenopodium bonus-henricus): Oss ( ) IVN-Oss Coreopsis basalis: ingezaaid in nieuwe natuur langs de Dommel ( ); FWE Koriander (Coriandrum sativum): Eindhoven-Rozenknopje ( ) en Eindhoven- Schuttersbosch ( ), Trudy Vos, Riny v Isterdael, Sjannie de Groot en FWE Holwortel (Corydalis cava): Best Nieuwe Heide ( , en ); Marleen Smulders en Jo van Meurs Veldwarkruid (Cuscuta campestris): ingezaaid akkertje Eindhoven Gijzenrooi ( ); Petra van Leeuwen Knolcyperus (Cyperus esculentus): berm N270 ( ); Sipke Gongrijp Slappe kropaar (Dactylis polygama): De Plateuax ( ), FWE Kartuizer anjer (Dianthus carthusianorum): Eindhoven-Stratum ( ); FWE Prachtanjer (Dianthus superbus): ingezaaid berm Best ( ); Joep Spronk Kleine zandkool (Diplotaxis muralis): Berlicum noordwest ( ); Frank Lippe Eivormige waterbies (Eleocharis ovata): waterberging Son ( ); John Bruinsma Slanke waterbies (Eleocharis uniglumis): schraal grasland Eindhoven Gijzenrooi ( ); Joep Spronk Galega (Galego officinalis): overhoekje Geldrop Rulse dijk ( ); Joep Spronk Gamochaeta pensylvanica: Veghel kwekerij ( ); Frank Lippe Gekroonde ganzenbloem (Glebionis coronaria): blijkbaar in veel gebruikt zaadmengsel, op verschillende plaatsen bij Geldrop en Heeze ( , en ); Joep Spronk Gipskruid (Gypsophila muralis): op dak kinderopvang Campus ( ); Joep Spronk 17

18 Grote biesvaren (Isoetes lacustris): Vught IJzeren Man ( en ); John Bruinsma. Tot nu toe waren alleen aangespoelde plantendelen gevonden, nu heeft John de groeiplaats bepaald. Zwaardrus (Juncus ensifolius): Nuland ( ); Fred Lambert Zilte rus (Juncus gerardii): plassen High Tech Campus ( ); Joep Spronk Wijbloeiende rus (Juncus tenageia): Eindhoven uitbreiding Stratumse Hei ( ); Petra van Leeuwen Kerria (Kerria japonica): verwilderingen bij Vught ( ), Berlicum-De Werst ( ) en Nuland-De Loofaert ( ); Fred Lambert Groot spiegelklokje (Legousia speculum-veneris): ingezaaid met o.a. Bosliefje (Nemophila menziesii) berm Eindhoven Zwaanstraat ( ); Joep Spronk Pijlkruidkers (Lepidium draba): Zaltbommel wegberm ( ); district 19 Peperkers (Lepidium latifolium): Uden noord ( ); Toon vd Schans Tuinkers (Lepidium sativum): Eindhoven-Schuttersbosch ( ) en Esch ( ); FWE en Fred Lambert Gespleten leeuwenbek (Linaria incarnata): Berlicum-Doornhoek ( ); Frank Lippe Geelhartje (Linum catharticum): Meerkensloop/Leijgraaf ( ) en High Tech Campus ( ); Frank Lippe en Joep Spronk Glad parelzaad (Lithospermum officinale): Uden-Bitswijk; Toon vd Schans Smalle rolklaver (Lotus glaber): Uden Leijgraaf ( en ), natuurontwikkelingsgebied Dommel/de Hogt ( en ) en plassen High Tech Campus ( ); Toon vd Schans, FWE en Joep Spronk Schijnpapaver (Meconopsis cambrica): Zaltbommel ( ) en Berlicum- Werstdreef ( ); district 19 en Fred Lambert Polei (Mentha pulegium): ingezaaid Eindhoven-Acht ( ), Veldhoven-Waterrijk ( ), Son waterberging ( ); Marleen Smulders en Jo van Meurs, Wim vd Ven, John Bruinsma Miscanthus x giganteus: een van de verwilderde bamboe-soorten: Waalre ( );; Jacques van Kessel Muizestaart (Myosurus minimus): den Bosch-Broek ( ) op twee plaatsen; Fred Lambert Wilde narcis (Narcissus pseudonarcissus subsp. pseudonarcissus): Aalst Voorbeeklaan ( en ) en Eindhoven Eikenburg ( ); Joep Spronk Rode ogentroost (Odontites vernus subsp. vernus): Meerkensloop/Leijgraaf ( ); IVN Veghel Oenothera rubricaulis: Eindhoven ruderaal terrein ( ) en Eindhoven pad langs zuidkant Dommel ( ); FWE en Joep Spronk Serradelle (Ornithopus sativus): ingezaaid akkertje Eindhoven-Stratum ( ); Joep Spronk Kale gierst (Panicum dichotomiflorum): Berlicum Koesteeg ( ) Frank Lippe Persicaria amplexicaulis: Rosmalen / Berlicum ( en ) Fred Lambert Blauwe spar (Picea pungens): Waalre-Elshouters ( ) en De Malpie ( ): Jacques van Kessel Vlozaad (Plantago afra): Veldhoven bij Poot van Metz ( ); Rutger Barendse 18

19 Zandweegbree (Plantago arenaria): Eindhoven-Schuttersbosch ( ); FWE Gewone vleugeltjesbloem (Polygala vulgaris): de Plateaux ( , ); FWE Kransgras (Polypogon viridis): Eindhoven-Ooievaarsnest ( ); Joep Spronk Voorjaarsganzerik (Potentilla tabernaemontani): op stoep de Roosten ( ); Joep Spronk Stomp kweldergras (Puccinellia distans subsp. distans): Zalbommel-De Waluwe ( ) en Moergestel-Vinkenberg ( ); FLORON-excursie en Joep Spronk Vlooienkruid (Pulicaria vulgaris): Zaltbommel Waal ( ); districtsexcursie Klein wintergroen (Pyrola minor): oude en nieuwe populatie op Het Hurkske ( ); Ton Hermans en Frank Lippe Valse akkerkers (Rorippa x armoracioides): berm prof. Holstlaan ( ); FWE Kanaalroos (Rosa majalis): St. Michielsgestel ( en ): Fred Lambert Sierlijke vetmuur (Sagina nodosa): Berlicum noordwest ( ); Frank Lippe Breed pijlkruid (Sagittaria latifolia): Eindhoven-Ooievaarsnest ( ); Joep Spronk Stekend loogkruid (Salsola kali): Zaltbommel Waal ( ) FLORON-excursie Kruidvlier (Sambucus ebulus): palenterrein De Plateaux ( en ), FWE Muurzeepkruid (Saponaria ocymoides): Uden-Kleuter ( ): Toon vd Schans Schildersverdriet (Saxifraga x geum): verwilderingen bij Vught ( ), St- Michielsgestel ( ) en Berlicum-De Werst ( ); Fred Lambert Sedum kamtschaticum: den Bosch-Schutskamp ( ); FLORON-excursie Blauw walstro (Sherardia arvensis): Eindhoven-Philipsdorp ( ); FWE Kegelsilene (Silene conica): Eindhoven-Zwaanstraat ( ) en Eindhoven-prof. Holstlaan ( ); Joep Spronk Spinazie (Spinacia oleracea): Eindhoven-Schuttersbosch ( ); FWE Zinkboerenkers (Thlaspi caerulescens): palenterrein de Plateaux ( ), FWE Oosterse morgenster (Tragopogon pratensis subsp. orientalis): Zaltbommel de Waluwe ( ); FLORON-excursie Bochtige klaver (Trifolium medium): perkje Luzac ( ); FWE Oostindische kers (Tropaeolum majus): Berlicum-De Werst ( ); Fred Lambert Paarse toorts (Verbascum phoeniceum): berm prof. Holstlaan ( ; Joep Spronk Bergereprijs (Veronica montana): Oisterwijk De Kampen berm zandpad ( ); Joep Spronk Donkersporig bosviooltje (Viola reichenbachiana): tuinontsnapping Heeze Engelse Tuin ( ); FWE Waldsteinia ternata: Vught-villapark ( ) en Nuland ( ): Fred Lambert Late stekelnoot (Xanthium strumarium): natuurontwikkelingsgebied Dommel ( ); FWE Palmlelie (Yucca filamentosa) en Yucca (Yucca gloriosa): Geldrop-Coevering ( ); Joep Spronk De in de vorige editie gemelde Gnaphalium purpureum blijkt G. pensylvanicum (= Gamochaeta pensylvanica) te zijn. 19

20 Programma 2013 De agenda voor 2013 telt de volgende activiteiten: -11 mei en 13 juli: den Bosch-de Vliert Verzamelen uur station den Bosch oost (in hok ) -22 juni: excursie plas en dras: we pogen den Bosch polder Ertveld ( ) te bereiken en te onderzoeken. Verzamelen uur station den Bosch westzijde. -25 mei en 27 juli: den Bosch-Aawijk/Oosterplas ( ) Verzamelen uur station den Bosch oost (in hok ) -24 augustus: excursie stad: den Bosch :kiezen uit , of : verzamelen uur station den Bosch westzijde. -afsluitende excursie met district Utrecht. Tijd Locatie zie FLORON-nieuws of website Voor een overzicht van overige excursies en meerdaagse kampen in 2013 zie het Floron-nieuws of de website 20