ARCADIS NEDERLAND CARBON FOOTPRINT 2010 IMAGINE THE SUSTAINABLE RESULT

Transcriptie

1 NEDERLAND CARBON FOOTPRINT 2010 IMAGINE THE SUSTAINABLE RESULT DIRECTIE NEDERLAND BV ARNHEM 28 juli 2011 B B

2 Nederland Carbon footprint 2010 Inhoud 1 Inleiding 2 2 Aanpak, afbakening & uitgangspunten Aanpak Afbakening Vaststellen boundaries Mutaties gehuurd oppervlak 6 Uitgangspunten Energiegegevens gebouwen Brandstofverbruik zakeliijk verkeer leaseauto s Brandstofverbruik zakelijk verkeer privéauto s Brandstofverbruik zakelijke vliegtuigreizen Aantal medewerkers Vloeroppervlakte gebouwen Carbon footprint Directe CO2-emissies Aardgasverbuik Brandstofverbruik zakelijk verkeer leaseauto s 14 Indirecte CO2-emissies door energieopwekking Elektriciteitsverbruik Ingekochte warmte en koude 16 Overige indirecte CO2-emissies Brandstofverbruik zakelijk verkeer privéauto s Brandstofverbruik zakelijke vliegreizen 19 Bijlage 1 Literatuurlijst 20 Bijlage 2 Verklaring verificatie carbon footprint Colofon 25 1

3 Nederland Carbon footprint 2010 HOOFDSTUK 1 Inleiding Binnen NL staat zowel interne als externe duurzaamheid hoog op de agenda. Interne duurzaamheid richt zich met name op het eigen huisvestingsbeleid (keuze van locatie, type en inrichting), de bedrijfsprocessen (duurzame inkoop, groene catering en inzicht in afvalstromen) en maatschappelijke betrokkenheid (het leveren van een bijdrage in maatschappelijke vraagstukken). Extern maken wij onze klant bewust van een duurzame oplossing voor hun vragen. De carbon footprint is een onderdeel van duurzaamheid, zowel intern als extern. Het is een maatstaf voor de invloed van menselijke activiteit op het milieu uitgedrukt in de hoeveelheid broeikasgassen. ANL wil met deze carbon footprint inzicht krijgen en derden inzicht geven in het effect van haar activiteiten op de CO2 problematiek. 2

4 Nederland Carbon footprint 2010 HOOFDSTUK 2 Aanpak, afbakening & uitgangspunten 2.1 AANPAK NEN-ISO Deze carbon footprint is gebaseerd op de NEN-ISO Op basis van de norm NEN-ISO is een onderverdeling gemaakt van de CO2-emissies in drie categorieën: directe CO2-emissies, indirecte CO2-emissies door energieproductie en overige indirecte CO2-emissies. Aan de hand van de CO2-Prestatieladder van ProRail zijn deze gegevens weer onderverdeeld in zeven soorten emissies. Deze zijn als volgt gecategoriseerd: Directe CO2-emissies Aardgasverbruik - Scope 1 Koelmiddelen koelinstallaties - Scope 1 Brandstofverbruik zakelijk verkeer leaseauto s - Scope 1 Indirecte CO2-emissies door energieopwekking Elektriciteitsverbruik - Scope 2 Ingekochte warmte & koude - Scope 2 Overige indirecte CO2-emissies Brandstofverbruik zakelijk verkeer privéauto - Scope 2 Brandstofverbruik zakelijke vliegreizen - Scope 2 Om de carbon footprint te bepalen van (ANL) zijn er gegevens verzameld over alle soorten emissie, op basis van deze gegevens en de conversiefactoren zijn de hoeveelheden CO2 bepaald. De carbon footprint omvat de scope 1 en scope 2 emissies zoals in de CO2-Prestatieladder van ProRail gehanteerd, zie Figuur 1 op de volgende bladzijde. De koudemiddelen en koelinstallaties vallen onder scope 1. In deze carbon footprint is het effect van het vrijkomen naar de atmosfeer van deze koelmiddelen niet meegenomen. De elektriciteit die wordt gebruik voor deze installaties wordt meegenomen in scope 2. De CO2-Prestatieladder van ProRail geeft de mogelijkheid om het effect van koudemiddelen buiten beschouwing te laten. 3

5 Nederland Carbon footprint 2010 Figuur 1 Indeling in scope 1,2 en 3 conform de CO2-Prestatieladder (Handboek 1.2). CONVERSIEFACTOREN Voor het vaststellen van de footprint zijn de conversiefactoren, zoals opgenomen in Handboek CO2-Prestatieladder 2.0 gehanteerd1. REFERENTIEJAAR Het gehanteerde referentiejaar voor de CO2-reductiedoelstellingen is In 2011 is een herberekening van de geverifieerde carbon footprints uit 2008 en 2009 uitgevoerd. Op basis van de conversiefactoren zoals opgenomen in het Handboek CO2-Prestatieladder 2.0, 23 juni Voor het berekenen van de doelstelling wordt uitgegaan van de herberekende carbon footprint. CONSOLIDATIE De wijze waarop consolidatie is uitgevoerd is de Operational control approach. Een onderbouwing van deze aanpak staat in 2.2 Afbakening. 2.2 AFBAKENING VASTSTELLEN BOUNDARIES ORGANIZATIONAL Aan de hand van het GHG-Protocol zijn de Organizational boundaries van BOUNDARIES Nederland BV bepaald. Er is gekozen voor de Control approach aanpak, waarbij ANL de verantwoordelijkheid neemt voor 100% van de uitstoot door bedrijfsonderdelen waarover zij operationele controle heeft. 1 Stichting Klimaatvriendelijk Ondernemen (2011): Handboek CO2-Prestatieladder

6 Nederland Carbon footprint 2010 OPERATIONELE Voor het bepalen van de operationele controle over de verschillende bedrijfsonderdelen zijn CONTROLE de volgende vier criteria gehanteerd: 1. Geen werkmaatschappij (alleen financieel, geen activiteiten dus geen CO2). 2. Geen rechtspersoon (in het kader van IFRS geen rechtspersoon en dus geen controle). 3. Geen personeel (geen personeel van ANL werkzaam). 4. Geen doorslaggevend belang (geen doorslaggevende belang c.q. stem in het genoemde bedrijfsdeel). Naar aanleiding van de bovenstaande criteria heeft ANL de entiteiten tot haar boundaries gedefinieerd: (KvK BTW NL B13) Deze boundaries omvatten de locaties c.q. gebouwen zoals opgenomen in Tabel 1. Geen van de gebouwen is, met uitzondering van de locatie Schoonebeek, in het bezit van ANL. Tabel 1 Nr. Naam Locatie Adres Entiteit ANL locaties Amersfoort, Eempolis P. Mondriaanlaan Apeldoorn Het Rietveld 59a 3. Arnhem Beaulieustraat Arnhem, Bellevue Utrechtseweg Assen Zendmastweg s-hertogenbosch bedrijfsrest. Utopialaan s-hertogenbosch Utopialaan Hoofddorp, Transpolis Polarisavenue Hoorn Nieuwe Steen Maastricht, Colonel Stationsplein 18d 12. Rotterdam Lichtenauerlaan Goes Vogelenzangweg Beilen Hanekampen Berken en Rodenrijs Noordeindseweg 388a 16. Enschede, Hof Espelo Weerseloseweg Schoonebeek Dwarsakker Apeldoorn Tweelingenlaan Assen Wiltonstraat 19a 20. Leusden Lochhorsterweg Rosmalen Kleine Elst Zwolle, Witpaard Govert Flincklaan Wageningen, In situ Nudepark 97a 25. Marknesse, Alkyon Voorsterweg Apeldoorn Weegschaalstraat Enschede Oldenzaalsestraat

7 Nederland Carbon footprint MUTATIES GEHUURD OPPERVLAK In 2010 hebben zich de volgende mutaties voorgedaan in het gehuurd oppervlak: Op de locatie Apeldoorn Rietveld is per 1 juli 2010 het metrage aangepast van m² naar m². De gerapporteerde metrage van de locatie Arnhem Beaulieu in 2009 was niet correct, dit is aangepast van m² naar m². De locatie Den Haag is per 1 januari 2010 afgesloten en wordt dus niet gerapporteerd in deze carbon footprint. Per 1 januari 2010 maakt ANL gebruik van het gehele gebouw op de locatie Rotterdam. De metrage is hier aangepast van m² naar m². De locatie Enschede, Hof Espelo is per 30 juni 2010 afgesloten. De locatie Apeldoorn Tweelingenlaan is per 31 oktober 2010 afgesloten. De locatie Apeldoorn Weegschaalstraat is er per 13 september 2010 nieuw bijgekomen. De locatie Enschede Oldenzaalsestraat 1165 is er per 1 juni 2010 nieuw bijgekomen. De inkoop van energie voor de gebouwen wordt in ca. de helft van de gebouwen door de verhuurder of beheerder uitgevoerd en doorberekend aan. Voor de locaties 3, 5, 12, 14, 15, 16,17, 19, 23, 27 en 28 (zie Tabel 1 op de vorige bladzijde) wordt de energie door ingekocht en is zij contracthouder. 2.3 UITGANGSPUNTEN ENERGIEGEGEVENS GEBOUWEN Energiegebruiken worden bepaald aan de hand van meetgegevens uit facturen of handmatige aflezing van de energiemeters. Bij het ontbreken van jaarafrekeningen cq. maandverbruiken of in de situatie dat het tijdvak niet gelijk is aan het kalenderjaar, wordt via berekening het jaarverbruik vastgesteld: Het aardgasverbruik en de geleverde warmte is berekend naar rato van het aantal graaddagen met als referentie temperatuur 18 C en als temperatuur de gemiddelde etmaaltemperatuur. Als bijvoorbeeld de gemiddelde etmaaltemperatuur gelijk is aan 6,8 C dan is het aantal graaddagen gelijk aan 18 6,8 = 11,2 graaddagen. In het jaar 2010 was het totaal aantal graaddagen gelijk aan 3.320,6. De etmaaltemperaturen zijn afkomstig van het KNMI, waarbij voor alle gebouwlocaties de temperaturen van weerstation de Bilt worden aangehouden; Het elektriciteitsverbruik wordt berekend naar rato van het gemiddelde elektriciteitsgebruik per dag. Voor drie locaties (opslagplaatsen Leusden, Rosmalen en Enschede Old.) zijn geen facturen of betrouwbare meetgegevens voor elektriciteit beschikbaar. In dit geval zijn de gegevens geïnterpoleerd op basis van de andere vergelijkbare locaties. Hiervoor is aangenomen dat het ontbrekende elektriciteitsverbruik voor de opslagplaatsen 25 kwh/m² bedraagt. Het gaat hier om 0,24% van het totale elektriciteitsverbruik. Voor de opslagplaatsen Assen WS, Leusden, Rosmalen en Enschede Old) is het aardgasverbruik niet bekend. In dit geval zijn de gegevens geïnterpoleerd op basis van de 6

8 Nederland Carbon footprint 2010 andere vergelijkbare locaties. Hiervoor is aangenomen dat het ontbrekende aardgasverbruik voor de opslagplaatsen 5 Nm³ bedraagt. Het totaal van de op basis van kentallen bepaalde hoeveelheid is gelijk aan 1,02% van het aardgasgebruik BRANDSTOFVERBRUIK ZAKELIIJK VERKEER LEASEAUTO S Het aantal lease-auto s wordt vastgesteld als gemiddelde van het aantal leaseauto s op 1 januari van het verslagjaar en 1 januari van het verslagjaar+1 (jaar volgend op verslagjaar). Het aantal wordt per brandstofsoort afgerond op gehele getallen. Het aantal leaserijders wordt verkregen uit de personeeladministratie. Brandstofgegevens worden verkregen van de leasemaatschappijen. Ook brandstoffen die buiten de tankpas om zijn getankt, worden via de declaratie bij de leasemaatschappij opgenomen in de brandstofadministratie. Brandstoffen getankt in het buitenland ten behoeve van privéreizen in het buitenland kunnen niet gedeclareerd worden en vallen buiten de brandstofadministratie. Tankpassen zijn alleen geldig in Nederland. Voor het berekenen van de brandstofverbruiken door de leaseauto zijn de volgende aannames gedaan: Het aantal privékilometers dat met de leaseauto wordt gereden is km per persoon per jaar. Dit is gebaseerd op onderzoek van Goudappel Coffeng in opdracht van de Vereniging van Nederlandse Autoleasemaatschappijen (VNA). Voor het omrekenen van gereden kilometers naar verbruikte liters brandstof zijn de omrekenfactoren van gebruikt BRANDSTOFVERBRUIK ZAKELIJK VERKEER PRIVÉAUTO S De zakelijke reizen met de privéauto zijn bekend op basis van de declaraties. Hierbij worden de gereden kilometers in een verslagjaar gelijk gesteld aan de kilometers gedeclareerd in het verslagjaar. Jaarlijks worden de gegevens medio februari opgevraagd. Omdat het (sinds 2010) mogelijk is na februari nog declaraties uit het voorgaande jaar in te dienen wordt in december van het jaar nogmaals een overzicht opgevraagd over de declaraties van het voorgaande verslagjaar. Het verschil wordt meegenomen in de carbon footprint van het huidige verslagjaar. Het type brandstof dat gebruikt wordt voor de zakelijke kilometers met privéauto wordt in 2010 voor het eerst geregistreerd. Voor 1,6% van de gedeclareerde kilometers geld dat het brandstofsoort niet bekend is. Aangezien het haast onmogelijk is het brandstoftype met terugwerkende kracht vast te stellen voor enkele honderden auto's is de vraag naar het brandstof type per uitgezet naar alle medewerkers van. Op basis van de antwoorden wordt een representatief beeld verkregen van de brandstofverdeling BRANDSTOFVERBRUIK ZAKELIJKE VLIEGTUIGREIZEN Voor het berekenen van de carbon footprint 2010 zijn gegevens gebruikt zoals verstrekt door BCD-Travel. Alle vliegtuigreizen worden via BCD-Travel geboekt. Incidenteel wordt door medewerkers zelf reizen geboekt. Hierbij wordt gebruik gemaakt van de creditcard 7

9 Nederland Carbon footprint 2010 gegevens van BCD-Travel, waardoor ook deze reizen in de ticketadministratie van BCDTravel worden opgenomen. De informatie van BCD-Travel bevat echter alleen de vliegafstanden van het gehele traject. Aangezien de CO2-prestatieladder uit gaat van CO2-coefficienten op basis van iedere startstop afstand, zijn de trajecten verder handmatig uitgesplitst naar start-stop afstanden. Hierbij is uitgegaan van de afstanden zoals weergegeven op Voor het referentiejaar 2008 is gebruik gemaakt van de website Deze website was echter ten tijde van de gegevensverwerking van 2009 niet beschikbaar. De impact van de andere basis voor vaststellen van de afstanden is nihil aangezien de websites enkel worden gebruikt voor het vaststellen van de klasse waarin het traject valt: km, km of groter dan 2500 km. De berekening van de hoeveelheid CO2 geschied op basis van de vliegafstanden per ticket zoals verstrekt door BCD Travel. De afstanden voor 2008 en 2009 per ticket zijn op identieke wijze vastgesteld AANTAL MEDEWERKERS Het aantal medewerkers in een verslagjaar is gelijk aan het aantal medewerkers met een arbeidscontract in de maand december van het verslagjaar plus de inhuur vanuit detacherings bureaus en uitzendbureaus. De inhuur wordt tot de medewerkers gerekend indien dit een structureel karakter heeft en er in de dagelijkse bedrijfsvoering geen verschil is met vaste medewerkers. Hier is sprake van als de ingehuurde medewerker zijn/haar gewerkt uren in de reguliere urenadministratie van ANL boekt. Op divisie niveau wordt op basis van geboekte uren de inhuur vastgesteld en een op een overgenomen in de rapportage van de formatiecijfers VLOEROPPERVLAKTE GEBOUWEN De vloeroppervlakten van de gebouwen worden uitgedrukt conform de NEN2580 in: VVO = verhuurbaar vloeroppervlak; BVO = bruto vloeroppervlak; Netto vloer oppervlak= binnenwerks oppervlak exclusief vaste wanden, vides en glaslijncorrectie. Voor de berekening van kentallen energiegebruik of CO2 per m² vloeroppervlak wordt uitgegaan van verhuurbaar vloeroppervlak. Voor de locaties waar de waarde van VVO niet beschikbaar is wordt dit afgeleid van de BVO of Netto waarde. Hierbij wordt uitgegaan van een gemiddelde waarde in de praktijk van VVO is gelijk aan 0,88 maal BVO of Netto. 8

10 Nederland Carbon footprint 2010 Figuur 2 Beschrijving vloeroppervlak conform NEN

11 Nederland Carbon footprint 2010 HOOFDSTUK 3 Carbon footprint 2010 Op basis van zes soorten CO2-emissies is de totale CO2-emissie van ANL berekend. De totale CO2-emissie in 2010 is gelijk aan ton CO2. In Figuur 3 is te zien dat het grootste aandeel (55%) hiervan wordt veroorzaakt door het brandstofverbruik van zakelijk verkeer leaseauto s. Figuur 3 Totale CO2-emissie ANL 2010 In Tabel 2 is de totale CO2-emissie onderverdeeld naar de verschillende soorten emissie weergegeven. Tabel 2 Activiteit Scope Totale CO2-emissie ANL 2010 CO2 [ton/jaar] Percentage [%] Directe CO2-emissies Aardgasverbruik Scope Brandstofverbruik zakelijk verkeer leaseauto s Scope Elektriciteitsverbruik Scope Ingekochte warmte & koude Scope Brandstofverbruik zakelijk verkeer privéauto Scope Brandstofverbruik zakelijke vliegreizen Scope 2 Indirecte CO2-emissies door energieopwekking Overige indirecte CO2-emissies Totaal

12 Nederland Carbon footprint 2010 In Tabel 3 wordt de CO2-emissie per medewerker en per vloeroppervlak weergegeven. Activiteit Tabel 3 Scope CO2-emissie ANl 2010 t.o.v. aantal medewerkers CO2 per medewerker [ton/ fte]2 CO2 per vloeropp. [ton/ m²]3 Directe CO2-emissies en gebouwoppervlak Aardgasverbruik Scope 1 0,26 Brandstofverbruik zakelijk verkeer leaseauto s Scope 1 2,29 1,38 Elektriciteitsverbruik Scope 2 0,90 4,72 Ingekochte warmte & koude Scope 2 0,09 0,48 Brandstofverbruik zakelijk verkeer privéauto Scope 2 0,51 Brandstofverbruik zakelijke vliegreizen Scope 2 0,13 Indirecte CO2-emissies door energieopwekking Overige indirecte CO2-emissies Totaal 4,18 6,58 Om een beeld te verkrijgen waardoor de CO2-emissies worden veroorzaakt zijn in Figuur 4 de zes emissies onderverdeeld naar twee hoofdactiviteiten: Zakelijk verkeer; alle brandstofverbruiken Energie gebouwen; aardgasverbruik, elektriciteitsverbruik en ingekochte warmte en koude. Figuur 4 Onderverdeling CO2-emissie naar hoofdactiviteiten Het zakelijk verkeer is verantwoordelijk voor 70% van de totale CO2-emissie van ANL. Van de CO2-emissie wordt 30% veroorzaakt door het energieverbruik van de gebouwen. Tabel 4 geeft de CO2-emissies onderverdeeld naar hoofdactiviteit weer. Voor het zakelijk verkeer is dit gelijk aan ton CO2. De CO2-emissie die wordt veroorzaakt door het energieverbruik van de gebouwen komt overeen met ton CO2. Hoofdactiviteit Tabel 4 Onderverdeling CO2 Percentage CO2 CO2 [ton/jaar] [%] [ton/fte] [ton/ 100m²] CO2-emissie naar Zakelijk verkeer ,93 hoofdactiviteiten Energie gebouwen ,25 6,58 Totaal ,18 6,58 2 In 2010 is het aantal medewerkers gelijk aan 2.183,3 fte. 3 In 2010 is het totaal verhuurbaar oppervlak gelijk aan m². 11

13 Nederland Carbon footprint 2010 Figuur 5 en Tabel 5 geven de hoeveelheid CO2-emissie onderverdeeld naar scope conform de NEN ISO Figuur 5 Onderverdeling CO2-emissie naar scopes Tabel 5 Scopes Onderverdeling CO2-emissie naar scopes CO2 Percentage CO2 [ton/jaar] [%] [ton/fte] Scope ,412 Scope ,988 Scope ,634 Totaal ,035 12

14 Nederland Carbon footprint 2010 HOOFDSTUK 4 Directe CO2-emissies In dit hoofdstuk worden de directe CO2-emissies (scope 1) veroorzaakt door ANL in 2010 weergegeven. Het betreft de emissies: 4.1 Aardgasverbruik ( 4.1) Brandstofverbruik zakelijk verkeer leaseauto s ( 4.2). AARDGASVERBUIK Bij ANL wordt het aardgas primair gebruik voor het verwarmen van de gebouwen. In 2010 komt de CO2-emissie veroorzaakt door het aardgasverbruik overeen met 574 ton. Dit is 6% van de totale CO2-emissie die wordt veroorzaakt door ANL in De grootste CO2emissie daarvan wordt veroorzaakt door de locatie Apeldoorn RV (24,8%). Gevolgd door de locaties Arnhem Beau (15,1%) en Assen ZM (12,3%). Figuur 6 bevat een overzicht van de CO2-emissies van de tien grootste locaties betreft aardgasverbruik in kg CO2 per vierkante meter per jaar. De overige locaties staan onder Overige kantoren. Figuur 6 CO2-emissie aardgasverbruik 2010 In Tabel 6 staan de CO2-emissies per locatie per vierkante meter weergegeven. Wederom voor de tien grootste locaties m² van de m² wordt niet verwarmd met aardgas maar met stadswarmte of warmte uit een warmte-koude opslagsysteem. 13

15 Nederland Carbon footprint 2010 Tabel 6 Vloeroppervlak [m²] Locaties CO2-emissie aardgasverbruik 2010 Zwolle ,5 Assen ZM ,0 Apeldoorn RV , ,5 Goes Den Bosch Rest ,5 Hoofddorp ,0 Marknesse , , ,9 Maastricht ,0 Overige kantoren , ,5 Arnhem Beau Hoorn Totaal 4.2 CO2 [kg/ m²/ jaar] BRANDSTOFVERBRUIK ZAKELIJK VERKEER LEASEAUTO S Het zakelijk verkeer binnen ANL wordt veroorzaakt door leaseauto s en privéauto s. In deze paragraaf wordt de hoeveelheid CO2-emissie veroorzaakt door de leaseauto s vastgesteld. In totaal is er liter brandstof verreden door 858 leaseauto s. Hiervan was liter ten behoeve van privé gebruik (excl. woon-werkkilometers) en liter ten behoeve van zakelijk verkeer. In Tabel 7 staat het verbruik per brandstofsoort weergegeven. Tabel 7 Brandstoftype CO2-emissie brandstofverbruik zakelijk Benzine verkeer leaseauto s 2010 Diesel LPG Totaal Hoeveelheid brandst. Conversiefactor CO2 [liter] [g CO2/ liter] [ton/jaar] De totale CO2-emissie veroorzaakt door het brandstofverbruik zakelijk verkeer leaseauto s is gelijk aan ton. Dit is 55% van de totale CO2-emissie van ANL in Het grootste deel van deze emissie (66%) wordt veroorzaakt door de dieselauto s. In Figuur 7 staat een overzicht van de totale ton CO2-emissie per brandstofsoort. Figuur 7 CO2-emissie brandstofverbruik zakelijk verkeer leaseauto s

16 Nederland Carbon footprint 2010 HOOFDSTUK 5 Indirecte CO2-emissies door energieopwekking In dit hoofdstuk worden de indirecte CO2-emissies door energieopwekking (scope 2) veroorzaakt door ANL in 2010 weergegeven. Het betreft de emissies: 5.1 Elektriciteitsverbruik ( 5.1) Ingekochte warmte en koude ( 5.2). ELEKTRICITEITSVERBRUIK Bij ANL wordt elektriciteit primair gebruik voor de verlichting, ventilatie en koeling van de gebouwen en het gebruik van kantoorapparatuur. In 2010 komt de CO2-emissie veroorzaakt door het elektriciteitsverbruik overeen met ton. Dit 22% van de totale CO2-emissie die wordt veroorzaakt door ANL in De grootste CO2-emissie wordt veroorzaakt door de locatie Amersfoort (36,4%). Gevolgd door de locaties Arnhem Beau (12,3%) en Apeldoorn RV (10,3%). Figuur 8 bevat een overzicht van de CO2-emissies van de tien grootste locaties betreft elektriciteitsverbruik in ton CO2 per jaar. De overige locaties staan onder Overige kantoren. Figuur 8 CO2-emissie elektriciteitsverbruik 2010 In Tabel 8 staan de CO2-emissies per locatie per vierkante meter weergegeven. Wederom voor de tien grootste locaties. 15

17 Nederland Carbon footprint 2010 Tabel 8 Locaties CO2-emissie elektriciteitsverbruik 2010 Arnhem BV Arnhem Beau Vloeroppervlak [m²] CO2 [kg/ m²/ jaar] , ,8 Amersfoort ,1 Hoofddorp ,3 Maastricht ,6 Den Bosch Bol ,7 Assen ZM ,6 Apeldoorn RV , ,7 Zwolle Goes ,9 Overige kantoren ,3 Totaal ,2 Opvallend is dat Amersfoort (die in totale uitstoot bovenaan staat) in deze tabel op de 3e plaats staat omdat dit kantoor veel minder CO2 per vierkante meter uitstoot. Daarnaast valt het op dat een kleine locatie als Arnhem Bellevue de meeste CO2-emisie per vierkante meter emitteert. Dit is te verklaren door de (data)servers op die locatie, die veel elektriciteit verbruiken. 5.2 INGEKOCHTE WARMTE EN KOUDE Op twee locaties wordt warmte ten behoeve van gebouwverwarming ingekocht en op één locatie koude voor gebouwkoeling. Het kantoor te Rotterdam wordt verwarmd middels warmte afkomstig van de stadsverwarming (ENECO Warmte BV). Het kantoorgebouw Eempolis te Amersfoort wordt verwarmd en gekoeld middels een warmte koude opslag systeem. In 2010 is, evenals in 2008 en 2009, met behulp van een huurketel bijgestookt in verband met onbalans van de WKO. Figuur 9 bevat een overzicht van de CO2-emissies in ton CO2 per jaar. In 2010 komt de CO2-emissie veroorzaakt door de ingekochte koude en warmte overeen met 197 ton. Dit 2% van de totale CO2-emissie die wordt veroorzaakt door ANL in In Figuur 9 staat een overzicht van de totale ton CO2-emissie per locatie en soort. Figuur 9 CO2-emissie warmte en koudeverbruik

18 Nederland Carbon footprint 2010 In Tabel 9 staan de CO2-emissies per locatie per vierkante meter weergegeven. Wederom voor de tien grootste locaties. Tabel 9 Locatie & omschrijving Hoeveelheid in 2010 CO2-emissie warmteverbruik 2010 Rotterdam - stadswarmte Amersfoort benodigde elektriciteit WKO Conversiefactor [g CO2/ ] CO2 [ton/ jaar] 793 GJ kwh liter Amersfoort - bijstook stookolie Totaal 197 Het kantoorgebouw Eempolis te Amersfoort beschikt over een warmte koude opslag systeem (WKO). Dit WKO systeem heeft in 2010 in totaal GJ warmte en GJ koude geleverd. Voor de opwekking en distributie van deze twee energiestromen is in totaal kwh aan elektriciteit gebruikt. 17

19 Nederland Carbon footprint 2010 HOOFDSTUK 6 Overige indirecte CO2-emissies In dit hoofdstuk worden de overige indirecte CO2-emissies (scope 2) veroorzaakt door ANL in 2010 weergegeven. Het betreft de emissies: 6.1 Brandstofverbruik zakelijk verkeer privéauto s ( 6.1) Brandstofverbruik zakelijke vliegreizen ( 6.2). BRANDSTOFVERBRUIK ZAKELIJK VERKEER PRIVÉAUTO S Het zakelijk verkeer binnen ANL wordt veroorzaakt door leaseauto s en privéauto s. In deze paragraaf wordt de hoeveelheid CO2-emissie veroorzaakt door de privéauto s vastgesteld. In totaal is er km gereden. In Tabel 10 staat het verbruik per brandstofsoort weergegeven. Tabel 10 Brandstoftype CO2-emissie Gereden km s Conversiefactor CO2 [km/ jaar] [g CO2/ liter] [ton/jaar] brandstofverbruik zakelijk Benzine ,1 verkeer privéauto s 2010 Diesel , ,6 LPG Totaal ,3 De totale CO2-emissie veroorzaakt door het brandstofverbruik zakelijk verkeer privéauto s is gelijk aan ton. Dit is 12% van de totale CO2-emissie van ANL in Het grootste deel van deze emissie (51,2%) wordt veroorzaakt door de benzineauto s. In Figuur 10 staat een overzicht van de totale ton CO2-emissie per brandstofsoort. Figuur 10 CO2-emissie brandstofverbruik zakelijk verkeer privéauto s

20 Nederland Carbon footprint BRANDSTOFVERBRUIK ZAKELIJKE VLIEGREIZEN Medewerkers van ANL maken gebruik van het vliegtuig om grote afstanden te overbruggen. In totaal is er km gevlogen in In Tabel 11Tabel 10 staat het verbruik per vliegafstand weergegeven. Tabel 11 Categorie CO2-emissie Afstand reizen Conversiefactor CO2 [km/ jaar] [g CO2/ km] [ton/ jaar] brandstofverbruik zakelijke Vervoer < 700 km vliegreizen 2010 Vervoer km Vervoer > km Totaal De totale CO2-emissie veroorzaakt door het brandstofverbruik zakelijke vliegreizen is gelijk aan 276 ton. Dit is 3% van de van de gehele CO2- emissie van ANL in De grootste CO2emissie wordt veroorzaakt door de vliegtuigreizen boven de km (65%). In Figuur 11 staat een overzicht van de totale ton CO2-emissie per vliegafstand. Figuur 11 CO2-emissie brandstofverbruik zakelijke vliegreizen

21 Nederland Carbon footprint 2010 BIJLAGE 1 Literatuurlijst Goudappel Coffeng. Zicht op de zakenautorijder. KNMI klimatologie: Datagegevens van het weer in Nederland (2011). Milieu Centraal. Nederlands Normalisatie-instituut (2006). NEN ISO :2006, Greenhouse gases Part 1: Specification with guidance at the organization level for quantification and reporting of greenhouse gas emissions and removals. Nederlands Normalisatie-instituut (2006). NEN ISO :2006, Greenhouse gases Part 2: Specification with guidance at the project level for quantification, monitoring and reporting of greenhouse gas emission reductions or removal enhancements. Nederlands Normalisatie-instituut (2006). NEN ISO :2006, Greenhouse gases Part 3: Specification with guidance for the validation and verification of greenhouse gas assertions. Stichting Klimaatvriendelijk Aanbesteden en Ondernemen (2011): Handboek CO2-Prestatieladder 2.0. Travelmath (2011). World Resources Institute & World Business Council for Sustainable Development (2004). The Greenhouse Gas Protocol: A Corporate Accounting and Reporting Standard. 20

22 Nederland Carbon footprint 2010 BIJLAGE 2 Verklaring verificatie carbon footprint

23 Nederland Carbon footprint

24 Nederland Carbon footprint

25 Nederland Carbon footprint

26 Nederland Carbon footprint 2010 Colofon NEDERLAND CARBON FOOTPRINT 2010 OPDRACHTGEVER: Directie Arnhem STATUS: Definitief AUTEUR: N.C.W. Spapens GECONTROLEERD DOOR: R. Kolkhuis Tanke VRIJGEGEVEN DOOR: H. Wilbers 28 juli :0.3 NEDERLAND BV Utopialaan Postbus BA 's-hertogenbosch Tel Fax Handelsregister Alle rechten voorbehouden. Behoudens uitzonderingen door de wet gesteld, mag zonder schriftelijke toestemming van de rechthebbenden niets uit dit document worden verveelvoudigd en/of openbaar worden gemaakt door middel van druk, fotokopie, digitale reproductie of anderszins. 25