BONTE BUURT EEN KANS VOOR IEDEREEN

Transcriptie

1 BONTE BUURT EEN KANS VOOR IEDEREEN

2 STAND VAN HET LAND BONTE BUURT In een Bonte Buurt woont een mix van mensen met diverse achtergronden en talenten van allerlei leeftijden en kleuren. Het is een kleine of grote woonbuurt waar mensen wezenlijk aandacht hebben voor elkaar. Iedereen is een goede buur en heeft iets te bieden. Eigen regie, privacy, wederzijds respect en gedeelde verantwoordelijkheid zijn onmisbaar. Als Bonte Buur leef je zowel op jezelf als met elkaar. Een Bonte Buurt is geen eiland of een gesloten woongemeenschap. Het is juist een bruisend middelpunt in een grotere buurt of wijk. Daarom zijn er toegankelijke openbare ruimtes voor sociale ontmoetingen en kleinschalige al dan niet commerciële activiteiten. Een Bonte Buurt is uitnodigend voor iedereen. Een verrijking! Een Bonte Buurt is geen eiland, maar een bruisend middelpunt in een wijk Een Bonte Buurt geeft invulling aan het recht en de behoefte van iedereen om echt deel uit te kunnen maken van de samenleving. Dat is geen eenvoudige opgave te midden van verschillende maatschappelijke ontwikkelingen, zoals: Een toenemende tweedeling in leefstijl en gezondheidsontwikkeling, gerelateerd aan de sociaaleconomische status van mensen Een steeds grotere culturele diversiteit Een veranderende arbeidsmarkt door flexibilisering, instroom arbeidsmigranten en technologische ontwikkelingen Een groeiend aantal huishoudens dat in armoede leeft Veranderende wetgeving, politieke ideeën en individuele wensen rond zorg, onder meer door vergrijzing Het hardnekkig blijven indelen van mensen in specifieke doelgroepen zoals ouderen, mensen met beperkingen, studenten, alleenwonenden, statushouders en asielzoekers In veel buurten en wijken zijn doorbraken nodig om maatschappelijke vraagstukken aan te pakken. Op een manier die mensen een toekomstperspectief biedt en wijken tot aantrekkelijke, sociale en duurzame, woon/werken leefomgevingen maakt. Aanhoudend isolement en uitsluiting van mensen die niet meekomen in een veeleisende samenleving Een toenemende noodzaak om echt voor een duurzaam milieu te zorgen Een grotere transparantie en verbinding door sociale media en online platforms Een door veel mensen ervaren kloof tussen burgers en politiek. Iedereen heeft met deze ontwikkelingen te maken, kijkt ernaar en reageert erop vanuit zijn eigen context. Dat leidt nogal eens tot wederzijds onbegrip en individueel leed. Ook zijn er hoge maatschappelijke kosten, doordat de gekozen oplossingen niet altijd passen bij de behoeftes en het leven van veel mensen. BONTE BUURTEN KOMEN ALS GEROEPEN Wanneer partijen met elkaar aan de slag gaan met de kwaliteit van de leefomgeving, stimuleert en ondersteunt dit de gemeenschappelijke kracht van mensen. Zo ontstaan initiatieven op het gebied van samen leven, zelfbeheer, duurzaamheid enzovoorts. 2 3

3 Wanneer partijen met elkaar aan de slag gaan, ondersteunt dit de gemeenschappelijke kracht van mensen Dit heeft een positief effect op zaken als zorg en aandacht voor elkaar, veiligheid, gezondheid, (re-)integratie en inclusie. Daarom komen Bonte Buurten als geroepen. Klassieke benaderingen, denkend vanuit specifieke doelgroepen zoals studenten, gehandicapten, senioren, grote en kleine huishoudens, hebben lang niet altijd meer het positieve effect dat ze wellicht ooit hadden. Simpelweg doordat steeds meer mensen zich ervan bewust worden dat contact met mensen met verschillende achtergronden, leeftijden en talenten het leven interessanter maakt. Veel mensen houden van diversiteit om een rijk leven te hebben en te behouden. Ouderen willen veelal niet meer alleen tussen ouderen wonen. Mensen met een beperking hebben meer kansen op persoonlijke groei als zij wonen en leven met verschillende mensen. Studenten willen steeds vaker, al dan niet in ruil voor wat woongenot, graag iets voor anderen betekenen. Ook een toenemend aantal alleenwonenden heeft graag andere mensen om zich heen. Steeds meer (eenouder) gezinnen zijn op zoek naar duurzame woonvormen, met buren die misschien hun kinderen willen opvangen of waarmee zij bepaalde materiële goederen delen. En ga zo maar door. Om invulling te geven aan deze veranderende behoeften is letterlijk ruimte voor nieuwe verbindingen tussen allerlei mensen nodig. Ruimte die energie geeft. Studenten willen steeds vaker iets voor anderen betekenen REGIE IN EIGEN HANDEN Belangrijk voor een Bonte Buurt is dat de regie nadrukkelijk in handen blijft van de mensen zelf. Dat betekent dat elke buurt zijn eigen ontwikkelingsproces ervaart en alle betrokkenen daarbij hun eigen worstelingen en successen doormaken. Een Bonte Buurt is niet weg te zetten als sjabloon. De charme ervan is juist dat elke Bonte Buurt uniek is en een eigen karakter heeft. VIJF PIJLERS 1. EEN SOCIAAL HART Mensen vormen gezamenlijk de Bonte Buurt. Buurtbewoners ontmoeten elkaar, ondernemen samen dingen als zij daaraan behoefte hebben en zijn werkelijk betrokken bij elkaar. 2. RUIMTE VOOR EEN BETEKENISVOL LEVEN VOOR IEDEREEN Mensen hebben zelf de regie over hun leven en geven daaraan, samen met anderen in hun Bonte Buurt, een eigen draai. 3. HART VOOR EEN DUURZAME TOEKOMST Mensen werken aan een veilige omgeving, wonen levensloopbestendig met nul-op-de-meter en zonder afval. Mensen kunnen gezond leven en kennis en goederen delen. 4. RUIMTE VOOR LEIDERSCHAP Mensen stimuleren en waarderen ondernemerschap. Pionieren, elkaar motiveren en eigen verantwoordelijkheid nemen horen hier vanzelfsprekend bij. 5. DIVERSITEIT ALS SLEUTEL TOT SUCCES Verschillen tussen mensen dragen bij aan de rijkdom van de leefomgeving. Met deze vijf pijlers kan elk netwerk een eigen kleur en uniek DNA aan zijn Bonte Buurt geven. BONDGENOTEN VOOR BONTE BUURTGENOTEN Een Bonte Buurt begint met de ontmoeting van alle partijen die hieraan willen meewerken. De spelers zelf bepalen wat de diverse woon- en leefwensen zijn van inwoners van een dorp of stad en de maatschappelijke vraagstukken die daarbij horen. De spelers gaan samen op weg naar de vorming van een Bonte Buurtnetwerk. Dit is een soort platform waar inwoners, sociaal ondernemers, professionals uit het sociale domein, investeerders en politici elkaar ontmoeten in een lerende omgeving. Beschouwen mensen elkaar eenmaal als bondgenoten in het bouwen aan een Bonte Buurt dan kan iedereen profiteren van de exponentiële kracht van relaties! 4 5

4 BELANGRIJKE VRAGEN Hoe willen mensen wonen en leven en met wie? Hoe stellen zij zich een ideale leefomgeving voor? Wat betekent voor hen een goede kwaliteit van leven en wonen? Hoe willen zij dat hun thuis er over 2 jaar uitziet? Hoe spelen mensen in op ontwikkelingen, kansen en uitdagingen om hen heen? DE BELANGRIJKSTE SPELERS BUURTBEWONERS De meeste mensen voelen zich graag verbonden sociale netwerken aan betekenis. Bovendien kan met hun buurt. Niet voor niets is het gezegde: ook de afhankelijkheid van professionals afnemen. Beter een goede buur dan een verre vriend. Het is de omgeving waar mensen zich thuis (willen) Overal zijn mensen die maatschappelijke voelen en waar zich een belangrijk deel van hun doelstellingen willen realiseren en daartoe uit leven afspeelt. eigen beweging initiatief nemen. Voorbeelden hiervan zijn bewonersinitiatieven rondom moes- Mensen krijgen energie en een nieuw perspectief en kruidentuinen, zelfbeheer van het buurthuis wanneer zij de gelegenheid hebben om met of bibliotheek, zorgen energiecoöperaties, het anderen een Bonte Buurt naar eigen wens in te delen van spullen en gezamenlijke werkplaatsen. richten. Wanneer buurtbewoners onderling gaan Een aantal ervan heeft niet alleen de potentie uit te sparren, begint de bal te rollen. groeien tot een Bonte Buurt, maar ook tot heuse sociale ondernemingen met publieke waarde. Ideeën over een Bonte Buurt groeien en krijgen vorm. Ondersteund door gemeenten en andere partners kunnen zij hun ideeën in de praktijk brengen. In het ontwikkelingsproces winnen Het is de omgeving waar mensen zich thuis voelen en waar zich een belangrijk deel van hun leven afspeelt INVESTEERDERS Dit zijn onder meer woningcorporaties en gemeenten die investeren in de fysieke en sociale infrastructuur zoals maatschappelijk vastgoed, digitale platforms en openbare ruimte. Daarnaast kunnen investeerders en projectontwikkelaars met andere partijen social impact bonds afsluiten om samen Bonte Buurten te ontwikkelen. Ook sociaal ondernemers en allerlei fondsen, gericht op het stimuleren van burgerinitiatieven, zijn potentiële investeerders in een buurt of wijk. SOCIAAL ONDERNEMERS Deze ondernemers streven naar een betere leefomgeving en beseffen dat dit ook om een andere vorm van ondernemen vraagt. Zij stellen de maatschappelijke missie van hun bedrijf voorop, zijn van nature innovatief, dragen bij aan de groei van de lokale werkgelegenheid en zijn winstgevend. Zij zijn in alle sectoren te vinden. Van hun maatschappelijke missie en werkgelegenheid profiteren uiteenlopende groepen in de samenleving. Beschouwen mensen elkaar eenmaal als bondgenoten dan kan iedereen profiteren van de exponentiële kracht van relaties 6 7

5 LEF EN VERTROUWEN VLIEGWIELEFFECT Wat mensen zelf creëren, steunen zij langdurig en door dik en dun. Werken aan de eigen Bonte Buurt zorgt voor versterking van sociale netwerken en voor een groter zelforganiserend vermogen in buurten en wijken. Wanneer het lukt om die ontwikkelingen op deze manier in gang te zetten werkt dat aanstekelijk en zorgt voor een vliegwieleffect. Het is een pragmatische werkwijze die uitgaat van sociale inclusie in plaats van zorgproblematiek Realiseren van een Bonte Buurt lukt vooral wanneer alle betrokkenen op een gelijkwaardige manier met elkaar aan de slag gaan. Met de uitdaging om ingesleten aannames over wonen en leven met anderen los te laten. Daarvoor is uitwisseling van ideeën, behoeftes, ambities en belangen nodig om van daaruit te onderzoeken wat mensen onderling bindt. Het goede nieuws is dat er vaak meer uitkomt dan iedereen van te voren had verwacht. Op deze wijze samen optrekken vraagt lef, doorzettingsvermogen en out of the box denken van iedereen. Van mensen zelf vergt het lef om vaak langdurig verantwoordelijkheid te nemen om een Bonte Buurt tot (verdere) ontwikkeling te brengen en te laten voortbestaan. Het is een uitdaging om ingesleten aannames over wonen en leven met anderen los te laten PROFESSIONALS IN HET SOCIALE DOMEIN Deze professionals zijn in dienst van of gelieerd aan maatschappelijke organisaties en gemeenten. Zij werken steeds meer wijkgericht en dragen bij aan een leefklimaat waarin mensen veilig, gezond en vertrouwd kunnen leven. Aan de kwaliteit van hun dienstverlening stellen mensen steeds hogere eisen. Dit vraagt om een pragmatische werkwijze die uitgaat van sociale inclusie in plaats van zorgproblematiek. Dat is niet altijd even gemakkelijk in het spanningsveld tussen samenleving, overheid, politiek en markt, waar de waarden van sociale inclusie nog niet altijd tot in de haarvaten zijn doorgedrongen. POLITICI, BESTUURDERS EN ANDERE LEIDINGGEVENDEN IN HET SOCIALE DOMEIN Zij zijn in de positie om de ontwikkeling van het Bonte Buurtconcept te stimuleren door daarvoor ruimte te creëren en het bijbehorende leiderschap op zich te nemen. Niet door de Bonte Buurt als nieuwe ontwikkeling op te leggen, maar door deze initiatieven bekend te maken en te faciliteren. Dit vereist een omslag van een op dienstverlening gerichte houding naar een stimulerende pro Bonte Buurt opstelling van alle betrokken partijen. 8 9

6 Het vraagt lef, doorzettingsvermogen en out of the box denken van iedereen OP ZOEK NAAR VERNIEUWERS Van politici en ambtenaren, maatschappelijke organisaties, investeerders en anderen vraagt het lef en vertrouwen om inwoners en sociaal ondernemers de ruimte te geven. Zij kunnen hen ondersteunen door fysieke ruimte en middelen beschikbaar te stellen en de bureaucratische rompslomp te verkleinen. Bonte Buurten dragen bij aan de oplossing van samenlevingsvraagstukken, waarmee ook anderen hun voordeel kunnen doen. Wij zoeken vernieuwingsgezinde inwoners, frisdenkers en doeners, (sociaal) ondernemers, professionals op het gebied van zorg, welzijn en wonen, investeerders, politici, mensen uit of gelieerd aan ambtelijke organisaties, die een Bonte Buurt willen ontwikkelen of het proces willen aanjagen. BONTE BUURT NL Bij Bonte Buurt NL is hokjesdenken taboe Bent u geïnteresseerd? Laat het ons weten! info@bontebuurtgenoten.nl Bonte Buurt NL wil initiatiefnemers en hun samenwerkingspartners ondersteunen bij de concretisering van een Bonte Buurt. Door nieuwe benaderingen van wonen en leven in buurten te verkennen en te doen wat nodig is. Zonder daarbij de dilemma s te ontlopen. Bonte Buurt NL werkt direct samen met de mensen om wie het gaat en zet daarbij haar expertise en netwerk in. Dit vanuit een holistische kijk op wonen en leven, dwars door alle sectoren, leeftijden of doelgroepen heen. Want bij een Bonte Buurt is hokjesdenken taboe. Het gaat om de verbinding te helpen maken tussen mensen die in alles kunnen verschillen, behalve in hun wens om deel te zijn van een Bonte Buurt! TEKST Astrid Greven Hans Jongmans Gemma van der Ploeg MET DANK AAN Marian Jongmans (fotografie) Joko Jongmans (illustraties) Mario Nossin VORMGEVING Joakim Smits Uitgave Mede mogelijk gemaakt door SMD Enschede 10 11

7