Handboek Verenigingsondersteuning

Transcriptie

1 Handboek Verenigingsondersteuning

2 VOORWOORD, is een landelijk sportstimuleringsproject om leerlingen (6 tot 19 jr.) binnen het Speciaal Onderwijs te laten zien en ervaren hoe leuk sport en bewegen kan zijn. Het project is een initiatief van Gehandicaptensport Nederland, Nederlands Olympisch Comité*Nederlandse Sport Federatie (NOC*NSF) en de Landelijke Vereniging voor Cluster 3 scholen (LVC-3), met als doel de jeugdsport van kinderen met een beperking een impuls te geven. Dit handboek Verenigingsondersteuning is met name bedoeld voor sportverenigingen die in samenwerking met en met scholen voor speciaal onderwijs een G- aanbod binnen de vereniging willen starten. Tevens kan dit handboek ook als naslagwerk gebruikt worden voor verenigingen die al een G- aanbod hebben. Dit handboek ondersteunt, met name het bestuur en trainers van een vereniging, bij de start van binnenschools aanbod en vervolgstappen naar het buitenschools aanbod. Er wordt informatie en advies gegeven om dit hele proces zo goed mogelijk te laten verlopen. Leeswijzer In hoofdstuk 1 wordt uitgelegd wat het project inhoudt en de werkwijze. Hoofdstuk 2 gaat in op fase 1: het binnenschools aanbod. Welke ondersteuning kan de vereniging hierbij verwachten van o.a. en van de vakleerkracht bewegingsonderwijs. Vervolgens wordt in hoofdstuk 3 uitgelegd hoe de stap van het binnenschools naar het buitenschools aanbod wordt gemaakt en wat hier bij komt kijken. Ook hier wordt uitgebreid beschreven op welke manier de vereniging ondersteuning kan krijgen. Net als in hoofdstuk 2 wordt is er in deze fase ook aandacht voor promotie, ledenwerving en financiën. In hoofdstuk 4 wordt aangegeven wat de verschillende sportbonden te bieden hebben op het gebied van trainersopleidingen. Tenslotte wordt dit handboek afgesloten met tips en ervaringen van ervaren verenigingen op het gebied van de gehandicaptensport. Bunnik, september

3 INHOUDSOPGAVE Voorwoord Wat is? School is de spil Methode 4 2. De sportvereniging in het binnenschools aanbod Wat wordt er van het bestuur en de trainer verwacht? Ondersteuning vanuit Ondersteuning vanuit de vakleerkracht/combinatiefunctionaris Financiën Promotie en ledenwerving Continuering 9 3. Buitenschools aanbod binnen de vereniging Wat wordt er van het bestuur en de trainer verwacht? Ondersteuning vanuit Ondersteuning vanuit de combinatiefunctionaris Promotie en ledenwerving Financiën Tips en ervaringen voor de vereniging De sportbond Ondersteuning sportbonden Opleidingenaanbod vanuit de sportbond 16 COLOFON Titel Handboek Verenigingsondersteuning Uitgave 2 e uitgave, september 2010 Schrijver Suzanne Spexgoor Redactie ; Franceline van de Geer, Cindy Echten Contact p/a Postbus 200, 3980 CE Bunnik T: E: info@specialheroes.nl W: 3

4 1. SPECIAL HEROES 1.1 Wat is?, is een landelijk sportstimuleringsproject om leerlingen (6 tot 19 jr.) binnen het speciaal onderwijs te laten zien en ervaren hoe leuk sport en bewegen kan zijn. Het project is een initiatief van Gehandicaptensport Nederland, Nederlands Olympisch Comité*Nederlandse Sport Federatie (NOC*NSF) en de Landelijke Vereniging voor Cluster 3 scholen (LVC-3), met als doel de jeugdsport van leerlingen in het speciaal onderwijs een impuls te geven. concentreert zich tot en met 2012 op clusters 1 & 3 van het speciaal onderwijs. Dit zijn leerlingen met een chronische ziekte of met een visuele, lichamelijke, verstandelijke of meervoudige beperking. Ook worden er bij een aantal scholen cluster 2 & 4 pilots gedraaid. Met als doel het programma uit te breiden voor leerlingen met een auditieve beperking en voor leerlingen met gedragsproblemen. laat leerlingen in het speciaal onderwijs zelf ervaren hoe leuk sporten en bewegen is. Hierbij staan de kinderen centraal. Afhankelijk van hun sportwensen worden sport- en beweegactiviteiten aangeboden. Van voetbal tot hockey, van atletiek tot korfbal, van dansen tot boogschieten. Alles is mogelijk! Dit helpt de kinderen en hun ouders een sportvereniging te kiezen die past. 1.2 School is de spil De kennismakingsprogramma s starten altijd binnen de school. De regionale projectleider van Special Heroes werkt nauw samen met verenigingen en clubs in de buurt van de school én van de woonplaats van de leerlingen. Via de school worden ook ouders betrokken bij de sportkeuze betrokken. Zo ontstaan er voor de leerlingen mogelijkheden om in hun vrije tijd bij een vereniging te gaan sporten en bewegen. Net zoals hun broertjes en zusjes. 1.3 Methode De methodiek van kent 4 praktische fasen: Fase 1: Aanbieden van binnenschoolse sportactiviteiten (4-6 weken tijdens de gymlessen) Fase 2: Aanbieden van naschoolse sportactiviteiten (2-6 weken) Fase 3: Doorstroming naar de reguliere sportvereniging Fase 4: Blijvende ondersteuning door Fase 1: Binnenschools aanbod In overleg met de vakleerkrachten bewegingsonderwijs van de deelnemende scholen worden de binnenschoolse projecten vastgesteld. Gedurende het schooljaar worden 3 blokken van ongeveer 6 weken georganiseerd. Deze drie blokken worden door drie verschillende sportaanbieders verzorgd. Tijdens de gymlessen biedt een trainer van een sportvereniging in samenwerking met de vakleerkracht bewegingsonderwijs een kennismakingsaanbod van zo n 4 á 6 weken aan. Op deze manier kunnen de leerlingen in hun eigen veilige omgeving kennis maken met een tak van sport en met de uitvoerende sportvereniging en de trainer(ster). Voor de trainer en de vakleerkracht is deze samenwerking ook prettig. De trainer maakt kennis met de doelgroep en de vakleerkracht krijgt meer sportspecifieke kennis van een tak van sport en kan dat later wellicht in z n eigen lessen toepassen. 4

5 Fase 2: Naschools aanbod Na de binnenschoolse activiteiten hebben de leerlingen de mogelijkheid om nogmaals een blok activiteiten te volgen. Deze activiteiten vinden na schooltijd plaats op school of op locatie bij de sportverenging, voor een periode van 2 t/m 6 weken (afhankelijk van de vakleerkracht/ vaksectie bewegingsonderwijs of vereniging). De naschoolse sport dient in hetzelfde veilige klimaat plaats te vinden als het binnenschools aanbod. Aandachtspunt is dat veel leerlingen zijn aangewezen op georganiseerd vervoer. Uit ervaring met deelnemende scholen en sportverenigingen is gebleken dat deze fase vaak wordt overgeslagen. Over het algemeen wordt een binnenschools sportaanbod direct vervolgd met een buitenschools aanbod. Het naschoolse aanbod wordt dan vervangen door een aantal kennismakingslessen binnen de vereniging. In overleg met de vakleerkracht bewegingsonderwijs en de trainer van de vereniging wordt besloten of er naschoolse lessen worden aangeboden. Fase 3: Buitenschools aanbod Na de binnenschoolse en naschoolse fase kunnen leerlingen lid worden van de vereniging naar keuze. Blijvende deelname aan gekozen sportactiviteiten heeft de grootste kans van slagen als een groep leerlingen (eerst) als een aparte groep binnen de vereniging wordt opgenomen. Voor ouders betekent de doorstroom naar de sportvereniging dat zij dan zelf verantwoordelijk zijn voor de contributie en het vervoer naar de sportvereniging. Fase 4: Nazorgtraject blijft ook na de projectperiode van ondersteuning bieden aan de sportvereniging. Centraal staat hier het borgen van de continuïteit van het programma en de sportdeelname van de kinderen. Waar deze ondersteuning uit bestaat en hoe dit wordt aangeboden is te lezen in hoofdstuk 2.2 en 3.2 Ondersteuning vanuit. 5

6 2. DE SPORTVERENIGING IN HET BINNENSCHOOLS AANBOD 2.1 Wat wordt er van het bestuur en de trainer verwacht? Wanneer een sportvereniging besluit deel te nemen aan het project en een G- aanbod binnen de vereniging gaat opstarten, is het allereerst van belang dat er voldoende draagvlak vanuit het bestuur is om dit op te zetten. Het bestuur moet er volledig achterstaan om het project te laten slagen. Vanuit het bestuur zal er gezocht moeten worden naar geschikte trainer(ster)s die aan de slag wil(len) gaan met deze doelgroep. Maar wat is dan een geschikte trainer? Het is aan het bestuur om op zoek te gaan naar een trainer binnen de vereniging die veel affiniteit met de doelgroep heeft of bereid is zich hierin te verdiepen. Het training geven aan deze doelgroep vereist namelijk andere vaardigheden van een trainer dan de vaardigheden die hij bij een regulier team moet hebben. De sportactiviteiten voor kinderen en jongeren met een handicap moeten worden afgestemd op de individuele mogelijkheden, vaardigheden en wensen van de sporters. Dé verstandelijk en/of lichamelijk gehandicapte sporter bestaat niet en de individuele mogelijkheden kunnen sterk uiteen lopen. Een trainer moet zich dus goed kunnen inleven in de doelgroep, kunnen inspelen op onverwachte wendingen die een training kan aannemen en dus goed kunnen improviseren. Daarnaast moet een trainer het natuurlijk leuk vinden om met deze kinderen en jongeren aan de slag te gaan. Wanneer de trainer plezier en enthousiasme uitstraalt, hebben de kinderen er ook meer plezier in. Alleen affiniteit met de doelgroep is soms niet voldoende om training te geven aan sporters met een handicap. De voorkeur gaat dan ook uit naar een trainer met een aantal jaar trainingservaring. Deze ervaring zorgt ervoor dat de trainer minder aandacht hoeft te besteden aan de inhoud van de les en zich dus meer kan richten op de leerlingen. Zo denken ervaren trainers hierover: Hockeytrainer HVZ: De trainer moet ervaring hebben in het geven van trainingen, volledig opgeleid zijn, sociaal voelend zijn en om kunnen gaan met kinderen. Judotrainer Kreijtz: Een trainer moet met de kinderen en ouders om kunnen gaan. Je moet wat weten over hun beperking. G- sporttrainer De Waag:` Je moet het zelf leuk vinden om met de doelgroep bezig te zijn, hier ligt de basis.` Hoe vind je als vereniging zo n trainer? Allereerst moeten de leden op de hoogte worden gebracht van dit nieuwe team binnen de vereniging. Dit kan op verschillende manieren bekend worden gemaakt. Het bestuur kan dit bijvoorbeeld tijdens een algemene ledenvergadering of bijeenkomst ter sprake brengen. Men kan de leden ook informeren door een artikel in een clubblad te plaatsen of door een poster op te hangen, dit kan tevens als promotiemiddel voor nieuwe leden worden gebruikt. Tijdens een jaarvergadering of bijeenkomst en in het clubblad kan tevens een oproep voor trainers/begeleiders worden gedaan. Eventueel kan er in samenwerking met voor belangstellenden een avond worden georganiseerd, waarbij meer inhoudelijke informatie over de doelgroep, de trainingen en verwachtingen van de trainer/begeleider worden besproken. De projectleiders van hebben veel kennis en ervaring op dit gebied en zij zijn altijd bereid om een presentatie te geven bij de sportvereniging. Mocht een voorzitter of bestuurslid dit liever zelf doen, dan kan vooraf de hulp van worden ingeschakeld bij het organiseren van een informatieavond en/of het in elkaar zetten van een presentatie. 6

7 2.2 Ondersteuning vanuit Gedurende het hele binnenschoolse traject biedt ondersteuning aan de trainers die de binnenschoolse lessen aanbiedt. Om de trainer wegwijs te maken in de werkwijze van wordt hieronder stap voor stap uitgelegd hoe de vereniging en met name de trainer het project doorloopt en hoe hierin ondersteunt. 1. Handboek Wanneer de vereniging door wordt benaderd met de vraag een binnenschools sportaanbod te verzorgen en de vereniging besluit hieraan deel te nemen, ontvangt de vereniging en de desbetreffende trainer allereerst dit handboek Verenigingsondersteuning. Dit handboek geeft de trainer een eerste inleiding in het project en geeft aan wat er van diegene verwacht wordt en wat hij/zij van kan verwachten. 2. Persoonlijk gesprek Om zowel de vereniging als de trainer verder te informeren over en om kennis met elkaar te maken gaan wij graag een persoonlijk gesprek met de trainer en eventueel het bestuur aan. Op deze manier heeft de trainer de gelegenheid vragen te stellen en we zullen samen bekijken wat de mogelijkheden binnen de vereniging zijn. 3. Informatie over het desbetreffende project In samenwerking met de vakleerkracht van de desbetreffende school zal de trainer en de vereniging d.m.v. een informatieformulier zo goed mogelijk informeren over o.a. de volgende zaken: - Algemene gegevens over de school - Gegevens over de vakleerkracht bewegingsonderwijs en eventuele extra begeleiding - Gegevens over data, tijden, locatie/accommodatie waarop de lessen plaatsvinden - Gegevens over de doelgroep, aantal leerlingen, leeftijd, handicaps etc. Dit informatieformulier ontvangt de trainer ruim voor aanvang van de eerste les per mail of post, zodat hij/zij deze gegevens kan gebruiken bij het maken van de lesvoorbereiding. 4. Contact met de vakleerkracht bewegingsonderwijs Zodra de trainer en de vakleerkracht elkaars contactgegevens hebben ontvangen, vindt er een kennismakingsgesprek plaats om de zaken nog even door te nemen. Dit zorgt voor duidelijkheid aan beide kanten en zo kan het project goed van start gaan. Bovendien kan de trainer ook vast kennis maken met de leerlingen. 5. Aanbieden van de binnenschoolse lessen De trainer gaat nu daadwerkelijk de sportkennismakingslessen aanbieden op school of bij de vereniging, dit hangt ervan af welke locatie er met de vakleerkracht is afgesproken. Met name tijdens het binnenschools aanbod kent de trainer de leerlingen nog niet en weet hij/zij nog weinig tot niets over de achtergrond van de leerlingen. Belangrijk is dat de trainer hier de mogelijkheid heeft om de leerlingen te leren kennen en leert hoe met de verschillende leerlingen om te gaan. Tijdens het binnenschools aanbod is er een vakleerkracht bewegingsonderwijs en vaak ook een groepsleerkracht aanwezig. Zij kunnen ondersteunen tijdens de les en waarnodig extra informatie over de leerlingen geven. 6. Evaluatie binnenschools project Om ervoor te zorgen dat de leerlingen goed kunnen doorstromen naar het buitenschools aanbod, is het belangrijk hier tijdens het binnenschools aanbod al aandacht aan te besteden. De vereniging kan dit in samenwerking met en de vakleerkracht bewegingsonderwijs op een aantal manier doen: - Ouders middels een brief uitnodigen tijdens de laatste binnenschoolse activiteit op school of eventueel op de vereniging. - Leerlingen middels een brief uitnodigen voor een kennismakingsles binnen de vereniging - Ouders en leerlingen middels een brief informeren over de vervolglessen en het lidmaatschap van de vereniging. heeft goed in beeld welke projecten er op welke scholen in de regio gehouden worden. Wanneer een binnenschools project tegen het einde loopt zal ook scholen in de buurt informeren over het vervolgaanbod bij de vereniging. 7

8 Enthousiaste leerlingen van scholen in de buurt kunnen ook deelnemen aan de kennismakingslessen en zij kunnen vervolgens ook lid worden. probeert dit zo goed mogelijk te coördineren met als doel een geslaagde opzet van het buitenschools aanbod, zodat zoveel mogelijk leerlingen kunnen sporten. In hoofdstuk 3.2 worden de vervolgstappen beschreven. Hierin wordt aangegeven hoe het buitenschools aanbod binnen de vereniging verder zal verlopen en wat Special hier wederom in kan betekenen. 2.3 Ondersteuning vanuit de vakleerkracht / combinatiefunctionaris Wat is een combinatiefunctionaris? Een vakleerkracht bewegingsonderwijs kan tevens ook de rol van combinatiefunctionaris (CF) vervullen. Een combinatiefunctionaris is een professional die in dienst is bij één werkgever, maar werkzaam is in twee werkvelden/sectoren (onderwijs en sport). De combinatiefunctionaris binnen het speciaal onderwijs heeft als taak om leerlingen en sportverenigingen te begeleiden in de gehandicaptensport. Hij legt een verbinding tussen de scholen en de sportverenigingen door met één been in die school en met het andere been in de vereniging te staan en op die wijze leerlingen als het ware mee onder de arm naar de vereniging te kunnen nemen. Binnen het speciaal onderwijs richt de combinatiefunctionaris zich op twee doelgroepen. Ten eerste op de directe omgeving van de (potentiële) sporter met een beperking, waaronder de ouders. Ten tweede richt hij zich op de sportvereniging in de regio, waarin hij een ondersteunende rol heeft. Men moet namelijk iets opbouwen bij een vereniging wat nog niet bestaat. Veelal is er binnen de vereniging geen ervaring met kinderen en jongeren met een verstandelijke en/of lichamelijke handicap. De combinatiefunctionaris kan verenigingen hierin begeleiden en tevens enthousiast maken om ervoor te zorgen dat G- sport daadwerkelijk een plek krijgt wordt binnen de vereniging. Combinatiefunctionarissen aan het woord: Gerda Zegeling: Ik ken de leerlingen vanuit de gymles, ik weet hoe ze in elkaar zitten. Door zelf mee te doen heeft de trainer bij mij gekeken en ziet wat een goede aanpak voor de ene leerling is en wat een goede aanpak voor de andere leerling is. Ivo Jaakke: Het is moeilijk te bepalen wanneer het project geslaagd is, in principe is het project al geslaagd bij elke leerling die op z n plek zit binnen een sportvereniging. Emmy ten Hove: Mijn rol is dat ik naast mijn gewone baan als vakleerkracht bewegingsonderwijs, combinatiefunctionaris sport ben geworden. Ik probeer de leerlingen van mijn school te begeleiden en te ondersteunen naar de sportvereniging. Tijdens het binnenschools aanbod heeft de vakleerkracht/combinatiefunctionaris vooral de taak om de trainer te begeleiden en ondersteunen bij het lesgeven. De vakleerkracht/cf kent de leerlingen en kan de trainer informeren over de verschillende handicaps van de leerlingen; Hoe ga je om met de diversiteit aan leerlingen, hoe pas je de activiteiten aan op deze doelgroep, waar moet je rekening mee houden bij de lesvoorbereiding, etc. Deze ondersteuning wordt door trainers als zeer prettig ervaren en geeft hen meer rust tijdens het lesgeven. 8

9 2.4 Financiën Gedurende het binnenschoolse traject van het project neemt i.s.m. de school de kosten voor zijn rekening. Dit houdt in dat zij onder andere de kosten voor vervoer, trainer betalen en evt. in overleg met de vereniging de accommodatie en materiaal. Voor de vereniging zitten er in dit traject dus mogelijk nog geen kosten aan verbonden. 2.5 Promotie en ledenwerving Zoals in hoofdstuk 2.2 stap 6 Evaluatie al staat aangegeven begint de werving van nieuwe leden tijdens het binnenschools aanbod. Tijdens de laatste les kan er bijvoorbeeld voor gekozen worden om ouders uit te nodigen, zodat zij kennis kunnen maken met de trainer en om een beeld te krijgen van hoe een les eruit ziet. Deze laatste les vindt plaats op school, maar kan in overleg met de vakleerkracht bewegingsonderwijs ook plaatsvinden op de vereniging. Ook kan de trainer in samenwerking met en de vakleerkracht bewegingsonderwijs aanmeldingsbrieven uitdelen met daarbij een uitnodiging voor een aantal kennismakingslessen bij de vereniging. Wanneer er een combinatiefunctionaris aanwezig is, zal deze aanwezig zijn bij de kennismakingslessen om zo de drempel naar het buitenschools aanbod voor de leerlingen laag te houden. In hoofdstuk 3.4 wordt dit verder uitgewerkt. 2.6 Continuering is een project met een cyclisch proces. Wanneer een vereniging zo n 6 weken lang lessen heeft aangeboden op een school kunnen leerlingen die hierin geïnteresseerd zijn doorstromen naar de vereniging. Een volgend schooljaar kan de vakleerkracht opnieuw een aanvraag doen bij om de vereniging uit te nodigen voor een binnenschools aanbod. Zo worden nieuwe leerlingen enthousiast gemaakt voor de sport en zo ontstaat er continuering binnen het G- team. heeft een duidelijk overzicht van de binnenschoolse projecten op de scholen in een bepaalde regio en heeft dus toegang tot een grote doelgroep. Door goed overleg tussen Special Heroes en de vakleerkrachten van deze scholen kan een vereniging optimaal in die regio worden ingezet met als resultaat voldoende leerlingen om een G- team op te zetten. Judo-aanbod bij Judokwai in Aalten Judoleraar Conny van der Meer heeft een binnenschools aanbod verzorgd op de Magnoliaschool in Aalten, de Hamalandschool in Lichtenvoorde en de Christoffelschool in Didam (regio Achterhoek). Naar aanleiding hiervan hebben, Conny van der Meer en de drie vakleerkrachten samen een buitenschools aanbod bij Judokwai in Aalten gerealiseerd zodat leerlingen van al deze drie scholen door konden stromen. Momenteel wordt hier elke woensdagmiddag fanatiek en met veel enthousiasme gesport. 9

10 3. BUITENSCHOOLS AANBOD BINNEN DE VERENIGING Het opzetten van een sport- en bewegingsaanbod voor kinderen en jongeren met een handicap kost in het begin tijd en inspanning, maar dit betaalt zich zeker terug door de vele voordelen die deze nieuwe leden met zich meebrengen. De aanwas van gehandicapte leden draagt bij aan de groei van het ledenbestand. Het kan de vereniging niet alleen nieuwe leden, maar ook nieuwe vrijwilligers opleveren. jongeren met een verstandelijke en/of lichamelijke handicap zijn dikwijls uitstekend in staat tot het verrichten van vrijwilligerstaken. Het imago van de vereniging kan in positieve zin worden versterkt. Een sportvereniging die kinderen en jongeren met een handicap in haar midden heeft laat haar sociale gezicht zien en geeft uiting aan haar maatschappelijke verantwoordelijkheid. Het kan een verrijking voor de vereniging betekenen. De intense beleving van de sport door gehandicapten kan een positieve uitstraling hebben op de rest van de club. De vereniging kan zo een bijdrage leveren aan de maatschappelijke integratie van kinderen/jongeren met een handicap. 3.1 Wat wordt er van het bestuur en de trainer verwacht? De sportvereniging is een belangrijke partner om leerlingen te enthousiasmeren om blijvend deel te nemen aan sportactiviteiten. Het is belangrijk dat de vereniging die met een binnenschools aanbod start ook in de volgende fasen van het project wil anticiperen. De vereniging moet bereid zijn om naar aanleiding van het binnenschools aanbod sportactiviteiten binnen de vereniging te organiseren. Het kan natuurlijk ook dat de vereniging al een sportaanbod voor deze doelgroep heeft en dit aanbod kan uitbreiden met nieuwe leden. Allereerst gaat de vereniging opzoek naar een geschikt tijdstip waarop de lessen plaats kunnen vinden. Voor de trainer houdt dit in dat hij vanaf dat moment de lessen binnen de vereniging gaat verzorgen. Er is geen vakleerkracht en/of groepsleerkracht meer aanwezig, maar zoals eerder vermeld kan hij eventueel ondersteuning krijgen van de combinatiefunctionaris. Als de trainer extra begeleiding op de groep wenst, zal de vereniging hier zelf iemand voor moeten zoeken. Een mogelijkheid is om hier CIOSstudenten voor te vragen, maar ook andere leden binnen de vereniging kunnen hiervoor gevraagd worden. Zowel voor de trainer als voor de eventuele nieuwe leden is het prettig om een aantal kennismakingslessen aan te bieden. Op deze manier krijgen de leerlingen en hun ouders een beeld van hoe zo n training eruit ziet en de trainer krijgt een idee van hoe de groep/team eruit komt te zien en kan hier de lesvoorbereidingen op aanpassen. 3.2 Ondersteuning vanuit Uit ervaring met sportverenigingen die eerder hebben samengewerkt met is vaak naar voren gekomen dat sportverenigingen weinig bekend zijn en/of waren met deze doelgroep. Vanuit de vereniging kwamen veel vragen naar boven, zoals: - Hoe ziet de doelgroep eruit? - Welk sportaanbod kunnen wij mensen met een handicap bieden? - Wat zijn de wensen en behoeften van mensen met een handicap? - Wat moeten onze trainers er begeleiders in huis hebben? - Moeten we onze accommodatie erop aanpassen? - Zitten er extra kosten aan verbonden? - Kunnen wij extra hulp en ondersteuning krijgen? Toch zijn deze verenigingen de uitdaging aangegaan en de ervaringen zijn erg positief. Om de trainer en de vereniging ook in dit proces goed te begeleiden staan hieronder de stappen uitgewerkt die vereniging en de trainer kan gebruiken om ook het buitenschools traject goed te doorlopen. 10

11 7. Aanmeldingen inventariseren Tijdens of direct na de laatste les van het binnenschools aanbod heeft de trainer in samenwerking met de vakleerkracht bewegingsonderwijs aanmeldingsbrieven voor een kennismakingsles aan de leerlingen kunnen uitdelen. maakt graag een opzet voor een brief, waarnaar de vakleerkracht deze kan aanpassen en aanvullen waar nodig is. Nu is het zaak te inventariseren hoeveel leerlingen enthousiast zijn geworden en aan de kennismakingslessen willen deelnemen. 8. De combinatiefunctionaris Bij de stap van het binnen- naar het buitenschools aanbod speelt de combinatiefunctionaris (indien aanwezig op school) een belangrijke rol. Hij kan de trainer helpen bij het opzetten van de kennismakingslessen, meedenken over de inhoud van deze lessen en vervolgens naar de leerlingen communiceren wanneer deze plaatsvinden. Ook kan hij de leerlingen en hun ouders motiveren en enthousiasmeren voor het buitenschools aanbod. 9. Kennismakingslessen bij de vereniging De kennismakingslessen (bijvoorbeeld 3) worden binnen de vereniging gehouden, het liefst op een tijdstip waarop ook de vervolglessen zullen plaatsvinden. Deze lessen kunnen gratis zijn of tegen een speciaal tarief worden aangeboden. Tijdens deze lessen leert de trainer de groep beter kennen en kunnen de leerlingen bekijken of deze sport hen bevalt en dus willen blijven beoefenen. Ook tijdens de kennismakingslessen is de combinatiefunctionaris aanwezig om de trainer te begeleiden bij de activiteiten, te informeren over de leerlingen en antwoord te geven op vragen van zowel de trainers als ouders. Het is aan de trainer en aan de vereniging hoeveel kennismakingslessen er georganiseerd worden. 10. Tenslotte het buitenschools aanbod Wanneer er voldoende leden enthousiast zijn geworden kan er definitief een G- team binnen de vereniging worden opgestart. De leerlingen worden officieel volwaardig lid van de vereniging, ze betalen contributie en kunnen bijvoorbeeld deelnemen aan verenigingsactiviteiten. Zoals eerder gezegd blijft de vereniging ondersteunen op een aantal vlakken. Dit doen zij op de volgende manier: zal de vereniging in hetzelfde schooljaar of in een volgend schooljaar opnieuw vragen een binnenschools project te verzorgen zodat er weer nieuwe leerlingen bekend worden met de sport en de vereniging. Dit project kan op dezelfde school in een andere klas plaatsvinden, maar ook op een andere school in de buurt. Op deze manier draagt Special Heroes bij aan een structureel aanbod binnen de vereniging. Het organiseren van themabijeenkomsten Tijdens een bijeenkomst worden veelvoorkomende stoornissen en handicaps behandeld, wordt informatie gegeven over hoe om te gaan met de doelgroep en worden praktische tips voor tijdens de les gegeven. Het organiseren van netwerkmeetings programma. Tijdens een netwerkmeeting kunnen trainers (en bestuursleden) onderling van gedachte wisselen over diverse onderwerpen, kan informatie en kennis uitgewisseld worden en is er tijd om ervaringen met elkaar uit te wisselen. Doel hiervan is om elkaar een stukje ondersteuning te kunnen bieden en te leren van elkaars ervaringen. Als de trainer op eigen initiatief in contact wilt komen met andere verenigingen die een G- aanbod hebben, kan dit. Op de site staat een zogenaamde Sportieve Kaart waarop alle sportverenigingen met een G- aanbod binnen de diverse regio s te vinden zijn. Gegevens van de contactpersoon staan hierbij vermeld zodat makkelijk contact gezocht kan worden. Doel van is niet om een sportvereniging te overladen met nieuwe leden, hier zitten verenigingen die net met een G- aanbod starten niet op te wachten. heeft per stad/regio de sportwensen- en behoefte van de leerlingen in kaart gebracht en stemt dit af op de verschillende sportverenigingen in de buurt. 11

12 Wanneer er veel vraag is naar voetbal wordt er een extra voetbalvereniging bij het project betrokken zodat een vereniging met een kleine groep kan starten en later eventueel kan uitbreiden. Anderzijds is ook niet de bedoeling om een stad/regio te overladen met sportverenigingen met een G- aanbod. Op deze manier zitten al deze verenigingen met te weinig leden, en kan er geen goed aanbod gestart e/ of gecontinueerd worden. De kracht van is dat zij hier een goed overzicht in hebben en dat dit goed wordt gecoördineerd. 3.3 Ondersteuning vanuit de combinatiefunctionaris Wanneer er op school een combinatiefunctionaris werkzaam is, zal hij/zij ook na afloop van het binnenschools sportaanbod betrokken blijven bij de vereniging. De CF levert specifieke begeleiding aan de sportvereniging. Een voorbeeld hiervan is de aanwezigheid van de CF tijdens de sportactiviteiten. Enerzijds zal de CF de trainer tijdens de eerste trainingen informeren over kinderen/jongeren, zodat de trainer snel bekend met ze is, hij geeft tips en aanwijzingen waar de trainer rekening mee kan houden, hij geeft advies over de activiteiten en de aanpassingen die hiervoor gedaan kunnen worden en hij is aanwezig zodat dat trainer vragen kan stellen als hij daar behoefte aan heeft. Anderzijds is de CF ook aanwezig voor de kinderen/jongeren en hun ouders. Voor hen is de nieuwe sport, de trainer en de vereniging ook allemaal nieuw en dus geeft een bekend gezicht vanuit school een veilig en vertrouwd gevoel. Daarnaast kan de CF begeleiden bij het starten/uitbreiden van een sportaanbod door wederom een binnenschools aanbod op school of een school in de buurt aan te bieden met als gevolg nieuwe leden voor de vereniging. Tenslotte staat de CF open voor vragen vanuit het bestuur. Sportverenigingen die beginnen met een aanbod voor sporters met een beperking merken dat dit net even anders is dan een aanbod voor sporters zonder beperking. Juist door de ondersteuning kan snel en adequaat worden geholpen en zo wordt vaak al snel ervaren hoe geweldig het is om deze doelgroep binnen de vereniging te hebben. Daarnaast ondersteunt hij de vereniging bij het realiseren van een structurele G- aanbod binnen de vereniging. Hiervoor is het niet genoeg wanneer alleen de trainer enthousiast is, maar dat breed in de vereniging draagvlak ontstaat. Gesprekken met het bestuur en commissies kunnen hier voor nodig zijn. Dit laatste gaat dan vaak in samenwerking met de projectleider(s) van. 3.4 Promotie en ledenwerving Zodra het binnenschools aanbod is afgerond en een eventueel buitenschools aanbod wordt opgezet, is het de taak van het bestuur om dit zowel binnen als buiten de vereniging te promoten en daarbij nieuwe leden te werven. Hoe kun je als vereniging zo goed mogelijk naar buiten brengen dat er een G- aanbod binnen de vereniging gaat starten en dat nieuwe leden welkom zijn? Voordat je als vereniging nieuwe leden gaat werven is het belangrijk dat binnen de vereniging alles goed is geregeld om te kunnen starten met een aanbod. Denk hierbij aan zaken als: - Dag en tijd van de training vastzetten - Reserve trainer regelen om eventuele lessen over te nemen - Zorgen voor voldoende begeleiding - Een zaal/veld beschikbaar stellen - Eventuele aangepaste materialen aanschaffen en aanpassingen aan de accommodatie uitvoeren - Aantal kinderen vaststellen die in een groep of team geplaatst kunnen worden - Vaststellen welke doelgroep je als vereniging wilt aantrekken - Doelstelling wat het doel van de vereniging is en wat de trainer met de groep wil bereiken - Vaststellen wat de visie vanuit de vereniging is betreft deze nieuwe groep - Tenslotte heel belangrijk; ervoor zorgen dat het bestuur er volledig achter staat. Wel is het handig dat één bestuurslid deze nieuwe tak binnen de vereniging coördineert. 12

13 Wanneer er daadwerkelijk wordt begonnen met de promotie en het werven van leden is het goed om vooraf een plan van aanpak te maken. Welke acties wil de vereniging uitvoeren, wie is waar verantwoordelijk voor en hoe ga je het als vereniging aanpakken? Vervolgens ga je als vereniging zaken ondernemen om deze nieuwe groep binnen de vereniging te promoten en nieuwe leden te werven. Wat kun je zoal doen? - Werving en promotie begint al tijdens het binnenschools aanbod. Door ouders tijdens de laatste les op school uit te nodigen kunnen zij kennis maken met de sport, de vereniging en de trainer. Ze krijgen een goed beeld van hoe een training eruit zal zien. - Deel informatiefolders aan de leerlingen uit zodat ze alles thuis nog eens rustig na Kunnen lezen. Met name informatie over trainingsdagen en -tijden, gegevens van de trainer en algemene gegevens over de vereniging zijn voor leerlingen en ouders belangrijk. Wanneer de vereniging de promotie gaat uitbreiden, kan hierbij ondersteunen. heeft veel contacten met gemeenten, meerdere onderwijslocaties in de buurt, Sportservicebureau s, MEE s etc. - Organiseer een aantal kennismakingslessen. Deel tijdens de laatste les op school briefjes aan de leerlingen uit is samenwerking met de vakleerkracht bewegingsonderwijs waarmee ze zich kunnen opgeven voor deze lessen. Kinderen kunnen zo een aantal keer gratis meetrainen en zo kunnen ze sfeer proeven bij de vereniging. De combinatiefunctionaris zal tijdens de kennismakingslessen aanwezig zijn voor extra begeleiding. Daarbij geeft het de kinderen een veilig en vertrouwd gevoel. - Ontwerp posters en/of flyers die op school opgehangen en uitgedeeld kunnen worden. - Breng het onder de aandacht tijdens een ouderavond op school. Geef een korte presentatie over het G- aanbod binnen de vereniging. - Plaats een bericht op de website van de sportvereniging. Zo breng je zowel de leden van de vereniging als geïnteresseerden op de hoogte. - Betrek en mogelijk de combinatiefunctionaris in het werving- en promotieplan. De combinatiefunctionaris heeft goed in beeld welke leerlingen nog geen sport beoefenen en welke leerlingen geschikt zijn voor deze sport. Ook kan de combinatiefunctionaris leerlingen individueel motiveren en begeleiden naar de vereniging. Dit werkt laagdrempelig en het geeft de leerlingen een veilig en vertrouwd gevoel dat de vakleerkracht erbij is. - Wanneer er daadwerkelijk een G- aanbod is gestart vermeld dit op de site onder het kopje Sportieve kaart. Op deze manier kunnen kinderen en jongeren die op zoek zijn naar een sport zien dat er bij deze vereniging een aanbod wordt verzorgd. Ook wordt het doorgegeven aan de desbetreffende gemeente of samenwerkende organisaties en instanties, zodat ook zij op de hoogte zijn van het nieuwe sportaanbod. Zij kunnen informatie over dit nieuwe sportaanbod verwerken in bijvoorbeeld een sportgids of een activiteitenboekje. 3.5 Financiën Kosten voor de vereniging Zodra de vereniging een G- aanbod gaat opzetten zijn alle kosten die daarbij komen kijken voor de vereniging. Het gaat hierbij om trainerskosten, zaalhuur, eventuele aanschaf van aangepast sport- en spelmateriaal, kosten voor promotie- en wervingsmateriaal of eventuele aanpassingen aan de accommodatie. Uit ervaring van verenigingen die met een G- aanbod zijn gestart blijkt dat deze kosten uiteindelijk vaak wel meevallen en dus niet hoger uitvallen dat de kosten die nodig zijn voor het opstarten van een reguliere groep. 13

14 Ervaring van tafeltennisvereniging Litac Bij het opzetten van een g-groep heeft de vereniging geen extra kosten hoeven maken. Materialen waren er voldoende en de aanschaf van aangepaste materialen was in dit geval niet nodig. Kosten voor de trainer en de zaalhuur betalen zicht terug door de contributie die de leden betalen. Wanneer een vereniging toch met veel extra kosten komt te zitten, bestaan er mogelijkheden om subsidies aan te vragen, hieronder een paar voorbeelden: Fonds Gehandicaptensport De vereniging kan voor de aanschaf van sport- en spelmateriaal en voor aanpassingen aan de accommodatie een subsidieaanvraag indienen bij het Fonds Gehandicaptensport. Meer informatie hierover is te vinden op de site Gemeente Veel gemeenten beschikken over een budget voor gehandicaptensport. Zij verlenen dikwijls subsidies voor de aanschaf voor aangepast sport- en spelmateriaal, maar geven soms ook startsubsidies. Voor de subsidieaanvraag bij de desbetreffende gemeente, kan de vereniging het best direct contact opnemen met die gemeente. De mogelijkheden zijn per gemeente verschillend. Sportbonden Bij een aantal sportbonden is een subsidieregeling voor gehandicaptensport van kracht. Om erachter te komen of de sportbond waar de vereniging bij is aangesloten subsidies verstrekt, kan de vereniging het beste contact opnemen met de desbetreffende sportbond. Kosten voor de ouders Wanneer ouders besluiten hun kind aan te melden bij een sportvereniging zullen zij uiteraard ook gewoon contributie betalen, net als alle andere leden. 14

15 4. TIPS EN ERVARINGEN VAN VERENIGINGEN Binnen het eeste project, REC-Groot Gelre zijn de eerste ervaringen ten aanzien van de samenwerking tussen, de scholen voor speciaal onderwijs en sportaanbieders. Momenteel zijn hier 58 sportverenigingen actief op het gebied van Gehandicaptensport. Een heel aantal trainers zetten zich al jarenlang in voor kinderen en jongeren met een beperking en hebben hier veel ervaring in. Om deze ervaring met u te delen staat hieronder een aantal tips en ervaringen beschreven waar u als startende vereniging zeker iets aan zult hebben. Tip van hockeytrainer Hockey Vereniging Zevenaar Ga niet zomaar op eigen houtje iets opzetten, ga vooraf contact zoeken met vereniging die al iets dergelijks doet. Het scheelt enorm in het rendement van de opzet en uitwerking. Ervaring van voorzitter schermvereniging Scaramouche Onze conclusie is dat we ondanks dat we als vereniging geen ervaring hadden met G- sport heel veel plezier hebben beleefd aan het werken met mensen met beperkingen. Ook de deelnemers hebben de lessen met plezier gevolgd. Als je vereniging beschikt over een trainer met didactische en technische vaardigheden betreffende zijn sport en dit met veel plezier en enthousiasme kan overbrengen en sporters kan enthousiasmeren, is een uitdaging. Gaande het lestraject zal de trainer maatwerk voor iedere sporter moeten kunnen aanbieden waarbij men zich prettig moet voelen bij de uitoefening van zijn vrijetijdsbesteding / (top)sport. Vanzelfsprekend dient het verenigingsbestuur daarbij een actieve rol te vervullen. Tip van trainer korfbalvereniging Netwerken en contacten met collega-verenigingen zijn van groot belang. Door met elkaar in contact te treden kun je ervaringen met elkaar uitdelen, elkaar ondersteunen bij knelpunten en eventueel samen een toernooi opzetten. Tip van medewerker van een vrijetijdsinstelling Verenigingen moeten ervoor zorgen dat ze voorwerk hebben gedaan, voordat het plan aan alle leden van de vereniging wordt voorgelegd. Ze kunnen door middel van foto s aangeven wat sport voor kinderen en jongeren met een beperking inhoudt. De vereniging kan ook de video van laten zien om daarmee een positief beeld over G- sport neer te zetten. Hiermee wordt ook duidelijk wat kinderen met bijvoorbeeld het syndroom van Down kunnen en wat mensen met een lichtere handicap kunnen, maar vooral ook het plezier dat ze in het sporten hebben. Ervaring van secretaris schermvereniging Scaramouche is onze eerste participatie in de G- Sport. Wij vinden elke doelgroep een uitdaging op zich. De vereniging is bevoorrecht dat we vertrouwen hebben in onze trainers die al jaren goede schermers in de Nederlandse topsport afleveren. Dit vereist jarenlang geduld en liefde voor het vak. De kracht van het trainen is een goede communicatie en het werken met mensen, maar vooral teamwerk, hoe klein dit team, soms 1 op 1 ook is. We zijn ons ervan bewust dat we dit met zijn allen moeten doen. Ondersteuning en het uitwisselen van ervaringen willen we graag met andere verenigingen delen. Eventuele extra ondersteuning bij specifieke vragen is gewenst. Tip van hockeytrainer Hockey Vereniging Zevenaar Kijk eerst goed binnen eigen vereniging naar potentieel geschikte trainers en ga vooraf in gesprek met beoogde trainer(s) over doel en mogelijkheden. Ga dus ook met trainers werken die het hele jaar kunnen en niet halverwege stoppen omdat het te zwaar is. Tip van judoleraar DIO-Uchelen Indien men eigen leden intern of extern kan opleiden en zo aan de vereniging kan binden blijft kennis van functioneren binnen de vereniging en dit zorgt voor een structureel aanbod. Hockeytrainer van Doetinchemse Hockey Club Het gaat om 5 jongeren die we al voor het derde jaar trainen. Afgelopen jaar zijn we voor het eerst aan een regionale competitie gaan deelnemen. Omdat wij allen onze jeugdhockeytrainers- diploma s hebben en 2 trainers studies in deze richting hebben gedaan (o.a. orthopedagoog) verlopen de trainingen goed. We hebben een regionaal netwerk waarin we elkaars expertise kunnen delen. 15

16 5. SPORTBONDEN 4.1 Ondersteuning sportbond is in samenwerking met het NOC*NSF en een aantal sportbonden momenteel aan het kijken hoe zij hun krachten kunnen bundelen en samen het een en ander kunnen organiseren en ontwikkelen om sportverenigingen met een G- aanbod ondersteuning te kunnen bieden. 4.2 Opleidingenaanbod vanuit de sportbond Wanneer een vereniging besluit een aanbod voor mensen met een handicap op te zetten, moet de vereniging opzoek naar een trainer(ster) die deze lessen wil verzorgen. Deze trainer moet naast affiniteit ook kennis van de doelgroep hebben om deze groep goed te kunnen begeleiden. Het gaat hierbij met name om kennis over verschillende handicaps en stoornissen. Verschillende sportbonden verzorgen een opleiding voor trainers die zich willen richten op deze doelgroep. Bij de regionaal projectleider van kunt u een up tot date overzicht aanvragen. Kijk voor contactgegevens van de regionaal projectleider in uw regio op de site 16