11/6 Linux-problemen oplossen

Transcriptie

1 11/6 Linux-problemen oplossen Troubleshooting 11/6.1 Linux-troubleshooting 11/6.1.1 Inleiding Troubleshooting is niet iets wat u even op een cursus kunt leren. Sommige mensen zeggen dat het een kunst is die jaren toewijding en diepgaande kennis vereist. Hoewel dit ten dele waar is, zijn er ook aardig wat vaardigheden die u kunt aanleren om problemen met Linux op te lossen. Deze paragraaf is opgebouwd als een reeks. We beginnen met een algemeen inleidend deel. Hierin kijken we vooral naar de analyse, want u moet eerst een goede analyse maken van wat er precies aan de hand is voordat u het diepe in kunt. In volgende aanvullingen besteden we aandacht aan verschillende deelgebieden waar zich regelmatig problemen voordoen. 11/6.1.2 Probleemanalyse De problemen zijn onder te verdelen in twee hoofdgebieden. Ten eerste zijn er problemen die gerelateerd zijn aan bepaalde services. Vaak doen deze zich voor wanneer u probeert de service te configureren, maar het kan ook zijn dat de service het altijd goed gedaan heeft en dan om onduidelijke reden zomaar verdwijnt. Om in dit soort situaties beslagen ten ijs te komen moet u de services door en door kennen. Een probleem met een My SQL -server kan bijvoorbeeld worden veroorzaakt doordat een gebruiker niet goed aangemaakt is als My SQL -gebruiker. Zonder de vaardigheid om deze gebruiker aan te maken zult u het probleem nooit kunnen oplossen. In deze reeks gaan we na- Novell Netwerkoplossingen, aanvulling 30 11/6.1-1

2 Linux-problemen oplossen drukkelijk niet in op configuratieproblemen die ervoor zorgen dat u bepaalde onderdelen niet goed aan het werk krijgt. Dit heeft namelijk niet zozeer te maken met de kunst van het troubleshooten, maar meer met kennis van de betreffende service. De situatie waarin een service die het altijd goed gedaan heeft ineens problemen krijgt, zullen we wel behandelen, omdat hier meer algemene Linuxgeoriënteerde technieken bij om de hoek komen kijken. De tweede hoofdsoort problemen zijn problemen die te maken hebben met de Linux-opstartprocedure. Vaak draaien Linux-servers maanden of jaren lang zonder dat ze ooit opnieuw opgestart worden. Tijdens die jaren van trouwe dienst kan slijtage ontstaan aan bepaalde onderdelen. Zolang het onderdeel in kwestie gewoon door kan draaien, is er niets aan de hand. Op het moment echter dat u een computer opnieuw opstart, veroorzaakt dat een extra belasting op de hardware in de computer. Die belasting kan net te veel blijken te zijn, met als resultaat dat de computer helemaal niet meer wil opstarten. Om deze problemen met succes te kunnen aanpakken is het van belang dat u de juiste scope van het probleem weet aan te wijzen. Dit betekent dat u moet weten wat er gebeurt tijdens het opstarten en dat u ook duidelijk de verschillende fasen in de opstartprocedure van elkaar moet kunnen onderscheiden. We zullen daarom in deze reeks ook uitgebreid aandacht besteden aan de opstartprocedure. Voordat het zover is, zullen we het echter wat diepgaander hebben over het belangrijkste hulpmiddel: logging. Logging Een van de prettigste zaken van het werken met Linux is dat Linux-services loggen. Elke service logt, en voor de meeste services kunt u instellen in welke mate de logging plaatsvindt. Daarnaast genereren services bij het opstarten 11/6.1-2 Novell Netwerkoplossingen, aanvulling 30

3 Troubleshooting de nodige meldingen. U moet alleen wel weten hoe u die meldingen te zien kunt krijgen, want zeker als u een drukke server hebt, die per seconde tientallen regels naar /var/ log/messages kan schrijven, kom u niet echt ver door met tail -f /var/log/messages in real time te bekijken wat er in dit bestand allemaal voorbijkomt. U zult hooguit duizelig worden van het hoge tempo. Voordat we dieper ingaan op het naar uw hand zetten van logging, eerst nog wat anders. Als u werkt in een grafische omgeving, ziet u gewoonlijk geen melding als u een toepassing opstart. De service start of de service start niet; als u gewoon op het pictogram klikt dat de service (of het programma) behoort te starten en deze start niet, dan moet u het daar maar mee doen. Daar is verder niets aan te doen toch? Als u een service start door op het pictogram te klikken, is dit inderdaad volkomen waar. Er is echter een oplossing. Vrijwel elke service en vrijwel elk programma (het woord elk bestaat niet onder Linux, vandaar de aanduiding vrijwel elk ) stuurt eventuele foutmeldingen naar de Standard Error: STDERR. Dit is normaliter een consolevenster. Als u echter geen consolevenster open hebt, kan die service niets met de standaardfout. De oplossing is heel eenvoudig. Achterhaal eerst wat precies de naam is van het programma en zoek het dan op de harde schijf van de computer op. Vaak kunt u al deze informatie achterhalen door gewoon de eigenschappen te bekijken van het pictogram dat u gebruikt om de service in kwestie op te starten. Zo komt u er bijvoorbeeld achter dat de Linux Verkenner in de GNOME -desktop Nautilus heet en op Su SE gestart wordt door middel van het programmabestand /opt/gnome/bin/ nautilus. Open nu op uw distributie een consolevenster en typ daar dit commando eens handmatig. Het resultaat is Novell Netwerkoplossingen, aanvulling 30 11/6.1-3

4 Linux-problemen oplossen dat u allemaal opstartmeldingen voorbij ziet komen waarbij ook eventuele foutmeldingen keurig gepresenteerd worden. In de volgende listing is een voorbeeld te zien van hoe u door een grafisch programma vanaf de commandline te starten, precies ziet wat het wil doen. nuuk:~ /opt/gnome/bin/nautilus & [1] 3726 nuuk:~ Initializing nautilus-open-terminal extension Initializing nautilus-share extension ** (nautilus:3726): WARNING **: Can not caclulate _ NET _ NUMBER _ OF _ DESKTOPS ** (nautilus:3726): WARNING **: Can not calculate _ NET _ NUMBER _ OF _ DESKTOPS ** (nautilus:3726): WARNING **: Can not get _ NET _ WORKAREA ** (nautilus:3726): WARNING **: Can not determine workarea, guessing at layout Nautilus-Share-Message: REFRESHING SHARES Nautilus-Share-Message: Nautilus-Share-Message: spawn arg net Nautilus-Share-Message: spawn arg usershare Nautilus-Share-Message: spawn arg info Nautilus-Share-Message: end of spawn args; SPAWNING Nautilus-Share-Message: returned from spawn: SUCCESS : Nautilus-Share-Message: exit code 255 Nautilus-Share-Message: Nautilus-Share-Message: Called net usershare info but it failed: net usershare returned error 255: net usershare: usershares are currently disabled 11/6.1-4 Novell Netwerkoplossingen, aanvulling 30

5 Troubleshooting Syslog-ng Configuratie van syslog Als u echt precies wilt weten wat uw services doen, zult u in de meeste gevallen via syslog moeten gaan. Syslog bestaat in twee varianten: het oudere syslog en het nieuwere syslog-ng. De meeste distributies maken gebruik van syslog-ng omdat u daar heel precies in kunt aangeven wat precies waar gelogd moet worden. Zo biedt syslog-ng de mogelijkheid om berichten op basis van een bepaalde inhoud te filteren en weg te schrijven naar een specifiek logbestand. Dit is ideaal om ervoor te zorgen dat niet alles plompverloren weggeschreven wordt in /var/log/messages, maar om voor services die veel loggegevens wegschrijven een apart log te maken en de loginformatie voor die services juist niet weg te schrijven in /var/log/messages. Zo slaat u twee vliegen in één klap: u zorgt er niet alleen voor dat het /var/log/messages-bestand leesbaar blijft, maar ook regelt u dat u specifieke informatie in specifieke logbestanden kunt terugvinden. Op het eerste gezicht is syslog-ng complex, maar als u zich aanleert om op systematische wijze te kijken wat er precies gebeurt, valt het allemaal wel mee. We maken in het vervolg van deze paragraaf gebruik van een voorbeeld waardoor het eenvoudiger wordt de werking van syslog-ng te doorgronden. In dit voorbeeld zorgen we ervoor dat een nieuw logbestand aangemaakt wordt met de naam /var/ log/troep. In dit logbestand willen we alle berichten zetten waarin de tekst troep of de tekst onzin voorkomt. Tevens willen we ervoor zorgen dat deze tekst niet langer gelogd wordt naar /var/log/messages. Uiteraard zult u in het echt met andere tekststrings werken, maar op basis van dit voorbeeld zult u in staat zijn de werking van syslog-ng te begrijpen. Wanneer u dit voorbeeld begrijpt, kunt u iets soortgelijks opzetten voor elke Novell Netwerkoplossingen, aanvulling 30 11/6.1-5

6 Linux-problemen oplossen willekeurige service, zolang u maar begrijpt wat de service in kwestie precies wegschrijft naar de logbestanden. Het zal u overigens niet verbazen dat er weinig services zijn die berichten met de tekenreeks troep of onzin loggen. Gelukkig is er het logger-commando. Door als root op de commandoregel de opdracht logger troep te geven, zorgt u ervoor dat de tekst troep naar syslog gestuurd wordt. Standaard betekent dit dat er in /var/log/messages een regel komt te staan met daarin de tekst troep. Deze regel gaan we nu dus uit /var/log/messages weghalen en wegschrijven naar een apart bestand. Opbouw van /etc/syslog/syslog-ng.conf Om te bepalen wat syslog-ng doet, bewerkt u het configuratiebestand /etc/syslog-ng.conf. In dit bestand bepaalt u voor services hoe ze moeten loggen. Dit doet u door per service vier regels aan te maken: filter: hiermee bepaalt u wat er precies gelogd moet worden; source: hiermee geeft u aan waar de loginformatie vandaan komt; destination: hiermee bepaalt u waar de loginformatie weggeschreven moet worden; log: dit is de regel waarin u source, filter en destination combineert om te bepalen waar de loginformatie weggeschreven moet worden. Over het algemeen begint u ermee een filter te definiëren. Ter oriëntatie ziet u in de volgende listing een aantal voorbeelden van filters. filter f_iptables { facility(kern) and match( IN = ) and match( OUT = ); }; 11/6.1-6 Novell Netwerkoplossingen, aanvulling 30

7 Troubleshooting filter f_console { level(warn) and facility(kern) and not filter(f_iptables) or level(err) and not facility(authpriv); }; filter f_newsnotice { level(notice) and facility(news); }; filter f_newscrit { level(crit) and facility(news); }; filter f_newserr { level(err) and facility(news); }; filter f_news { facility(news); }; filter f_mailinfo { level(info) and facility(mail); }; filter f_mailwarn { level(warn) and facility(mail); }; filter f_mailerr { level(err, crit) and facility(mail); }; filter f_mail { facility(mail); }; filter f_cron { facility(cron); }; filter f_local { facility(local0, local1, local2, local3, local4, local5, local6, local7); }; filter f_acpid { match( ^\[acpid\]: ); }; filter f_netmgm { match( ^NetworkManager: ); }; 71,0-1 28% Zoals u in de voorbeelden kunt zien, kunt u er met sommige filters voor zorgen dat alle gegevens die bij een bepaalde service vandaan komen, worden afgevangen. Dit is het geval in een regel als filter f_news { facility(news); };. In ons geval doen we niet moeilijk en maken we een filter aan dat alleen maar kijkt of in een logregel een bepaald bericht voorkomt. Hiervoor gebruiken we de match. Om een filter aan te maken dat kijkt of de tekst troep dan wel de tekst onzin voorkomt, gebruiken we het volgende filter: Novell Netwerkoplossingen, aanvulling 30 11/6.1-7

8 Linux-problemen oplossen filter f_troep {match( troep }; or match ( onzin ); }; In deze filterregel kijken we tegelijkertijd naar twee dingen: komt de tekst troep dan wel de tekst onzin voor, dan hebben we een match. Tot zover voor wat betreft het aangeven waarnaar gekeken moet worden. Vervolgens moet u aangeven waar het bericht vandaan komt. Hiervoor kunt u gewoon gebruikmaken van de standaard-source-definitie die al bestaat. Deze ziet u in de volgende listing. source src { include internal syslog-ng messages note: the internal() soure is required! internal(); the following line will be replaced by the socket list generated by Su SE config using variables from SE config_ uncomment to process log messages from network: udp(ip( ) port(514)); }; Filter definitions 47,1 14% 11/6.1-8 Novell Netwerkoplossingen, aanvulling 30

9 Troubleshooting In dit voorbeeld wordt alleen gekeken naar berichten die lokaal gegenereerd zijn. U kunt echter ook een logserver configureren die kijkt naar berichten die deze host via het netwerk bereiken. Voor een eerste poging om een configuratie aan te maken is het aan te raden niet moeilijk te doen en gewoon de standaardconfiguratie zoals die hier staat te gebruiken. Niets doen dus voor wat betreft de source, dat kan altijd later nog een keer. Als derde element moet u aangeven waar de gegevens die voldoen aan het filter f_troep naartoe weggeschreven moeten worden. Hiervoor maakt u een destination aan. In deze destination verwijst u naar een bestand waarin de loggegevens weggeschreven moeten worden. In ons geval is dit het bestand /var/log/troep. De destination die ervoor zorgt dat de loggegevens in dit bestand weggeschreven worden, ziet er als volgt uit: destination troep { file( /var/log/troep ); }; U hebt nu alle ingrediënten die u nodig hebt om de troep uit dit voorbeeld netjes te kunnen loggen. Het enige wat nog ontbreekt, is een regel waarin het allemaal samenkomt. Deze regel komt er als volgt uit te zien: log { source(src); filter(f_troep); destination(troep); }; Hiermee is /etc/syslog-ng/syslog-ng.conf in orde. U moet nu alleen nog de syslog-ng-service opnieuw starten om de nieuwe configuratie in werking te stellen. Op de meeste distributies kunt u dit doen met behulp van de volgende opdracht: service syslog restart Novell Netwerkoplossingen, aanvulling 30 11/6.1-9

10 Linux-problemen oplossen Als u dit ook gedaan hebt, kunt u testen of het allemaal werkt door deze opdracht te geven: logger troep Als het goed is, heeft dit als resultaat dat een nieuw bestand wordt aangemaakt met de naam /var/log/troep waarin dit bericht weggeschreven wordt. Werkt dit, dan moet u nu nog één ding doen: ervoor zorgen dat deze berichten niet langer in /var/log/messages verschijnen. Het doel was immers ook om /var/log/messages wat minder omvangrijk te doen. U regelt dit door het filter dat gebruikt wordt in de destination die wegschrijft naar /var/ log/messages, aan te passen. In veel distributies heet dit filter f_messages. Zorg ervoor dat dit filter er als volgt uitziet: filter f_messages { not facility(news, mail) and not filter(f_iptables) and not filter(f_troep); }; Start nu de syslog-ng-service opnieuw op en u hebt de logservice aangepast. Uiteraard zult u in het echt niet willen filteren op troep en onzin. Nu is het zaak om uw /var/ log/messages eens goed te bekijken met als doel te achterhalen van welke berichten u vooral last hebt. Analoog aan wat in het voorgaande beschreven is, maakt u nu een filter aan voor deze berichten dat ervoor zorgt dat ze netjes naar een ander logbestand geschreven worden. Dit maakt de analyse van het system log een heel stuk eenvoudiger. Tot slot In deze paragraaf hebt kunnen lezen hoe u meldingen die door verschillende services op uw Linux-systeem gegenereerd worden, weg kunt schrijven naar specifieke logbe- 11/ Novell Netwerkoplossingen, aanvulling 30

11 Troubleshooting standen. Dit is een goed begin van een efficiënte troubleshooting, maar hiermee bent u er natuurlijk nog niet. In het vervolg van deze paragraaf leert u hoe u de opstartprocedure van uw computer analyseert zodat u ook precies weet waar het tijdens het opstarten verkeerd gaat. Novell Netwerkoplossingen, aanvulling 30 11/6.1-11

12 Linux-problemen oplossen 11/ Novell Netwerkoplossingen, aanvulling 30

13 Troubleshooting 11/6.2 Werken op de commandoregel Ook al worden Linux-distributies tegenwoordig met prachtige grafische interfaces geïnstalleerd, om een Linuxserver te kunnen beheren moet u toch echt kunnen werken op de commandoregel. In deze paragraaf vindt u een eerste inleiding daartoe. Een van de belangrijkste vaardigheden die u in deze paragraaf aanleert, is het opzoeken van informatie in de verschillende hulpsystemen. Ook leert u hoe u uw weg vindt in het bestandssysteem van een gemiddelde Linux-distributie. Daarnaast maakt u kennis met de belangrijkste commando s en is er een korte introductie met betrekking tot de moeder aller editors: Vi. Ook wordt een introductie gegeven over het beheer van gebruikers en van processen. 11/6.2.1 Het belang van de commandoregel Om met Linux aan het werk te kunnen is het noodzakelijk dat u de weg weet in de Linux-console. Veel taken kunt u ook vanuit de grafische interface laten uitvoeren, maar om het systeem volledig te kunnen beheren, moet u in de meeste gevallen gewoon nog ASCII-tekstbestanden aanpassen met een editor. De commando s en configuratiebestanden bieden namelijk veel meer mogelijkheden dan u ooit vanuit een grafische interface zult hebben. Ook is het werk vanaf de commandoregel redelijk distributie-onafhankelijk. Een optie die het doet op SuSE Linux zal in de meeste gevallen ook gewoon op Red Hat, Debian en andere distributies beschikbaar zijn. Loginprompt 11/6.2.2 Inloggen Nadat u uw Linux-systeem hebt gestart, wordt u verwelkomd door de loginprompt. Dit kan een grafische prompt zijn, maar ook een tekstuele loginprompt. Vanuit de grafische loginprompt activeert u een tekstuele prompt door Novell Netwerkoplossingen, aanvulling 23 11/6.2-1

14 Linux-problemen oplossen gebruik te maken van de toetsencombinatie Ctrl-Alt-F1. Ook Ctrl-Alt-F2 tot en met F6 werken; voor dit doel zijn namelijk zes zogenaamde virtuele terminals gereserveerd. Op deze loginprompt moet u zichzelf bekendmaken als een gebruiker die op het systeem gedefinieerd is. Hiermee wordt bedoeld: een gebruiker die niet automatisch ook alle permissies heeft op het systeem. Om er vervolgens voor te zorgen dat u alle permissies op het systeem krijgt, gebruikt u nadat u als een normale gebruiker bent aangemeld de opdracht su. Su staat voor switch user en zorgt ervoor dat u alles op het systeem kunt doen wat u maar wilt nadat u het wachtwoord van het beheerdersaccount root hebt ingevoerd. Er zijn verschillende manieren om in een susessie te werken. Als u alleen maar su typt, wordt daarmee een zogenaamde subshell gestart. In die subshell zijn niet alle omgevingsvariabelen van de gebruiker root beschikbaar. Typ daarom bij voorkeur su - in plaats van su. De - zorgt ervoor dat een loginshell gestart wordt voor de gebruiker waarvan u de identiteit aanneemt. Op SuSE Linux maakt u in een grafische omgeving gebruik van de opdracht sux in plaats van su; de x in sux geeft aan dat deze omgeving geoptimaliseerd is om ook grafische programma s probleemloos te starten. Tot slot kunt u bij de opdracht su een gebruikersnaam opgeven. Zonder gebruikersnaam gaat het systeem ervan uit dat u de identiteit wilt aannemen van de gebruiker root; met een gebruikersnaam neemt u de identiteit aan van de betreffende gebruiker. Als u als niet-root-gebruiker su hanteert, moet u overigens wel eerst het wachtwoord van de betreffende gebruiker invoeren. Aan het einde van een su-sessie is het aan te raden om weer uw normale identiteit aan te nemen. Dit doet u door vanuit de su-sessie de opdracht exit te gebruiken. Op dat 11/6.2-2 Novell Netwerkoplossingen, aanvulling 23

15 Troubleshooting moment hebt u weer de permissies van de gebruiker als wie u was ingelogd. De reden waarom u gebruik moet maken van de opdracht su en er geen gewoonte van moet maken in te loggen als root, is voor de hand liggend. Als u aangemeld bent als een gewone gebruiker, bent u namelijk uitstekend beschermd tegen uw eigen fouten en ook de schade die een eventueel virus aan kan richten. In beide gevallen hebt u alleen rechten op de bestanden in uw eigen homedirectory. Bent u daarentegen aangemeld als gebruiker root, dan hebt u rechten op alle bestanden op het systeem. Dit betekent dat als u bijvoorbeeld een typefout maakt en de opdracht rm -rf / home/pleunie in plaats van rm -rf /home/pleunie typt, het volledige systeem gewist wordt zonder dat er een waarschuwing gegeven wordt. Log in als gewone gebruiker en stap dan alleen als het nodig is over op root door su te gebruiken. Novell Netwerkoplossingen, aanvulling 23 11/6.2-3

16 Linux-problemen oplossen Ook virussen vormen een reden om niet als root te werken. Gelukkig bestaan er nog niet al te veel virussen voor Linux en misschien komt dat juist wel door de goede gewoonte van veel Linux-beheerders niet standaard als root te werken. Een virus dat door een gebruiker geactiveerd wordt, kan gebruikmaken van de permissies van deze gebruiker. De schade die dit virus kan aanrichten is om die reden beperkt: alleen bestanden in de directory van die gebruiker kunnen verwijderd worden. Wordt het virus daarentegen door de gebruiker root geactiveerd, dan heeft het virus ook de rechten van deze gebruiker en bent u dus in staat ongewild uw volledige systeem leeg te gooien. Almachtig Zes consoles Root is almachtig. Deze gebruiker valt buiten de normale beperkingen die u instelt door middel van rechten op het bestandssysteem. Werk dus alleen als root als het echt nodig is. 11/6.2.3 Virtuele consoles Een erg handige eigenschap van Linux is de mogelijkheid te werken met virtuele consoles. Dit betekent dat u meerdere malen gelijktijdig aangemeld kunt zijn. Standaard zijn er op een Linux-systeem zes virtuele consoles beschikbaar. U komt altijd binnen op de eerste virtuele console. Deze heeft bij het systeem de naam tty1. Als u de toetsencombinatie Ctrl-Alt-F2 gebruikt, activeert u daarmee de tweede virtuele console. Hierop kunt u zich aanmelden als een andere gebruiker. Het voordeel hiervan? U kunt op de eerste virtuele console als gebruiker root iets instellen, terwijl u op de tweede virtuele console kunt testen of deze instelling ook inderdaad werkt. Het grote voordeel daarbij is dat u vanuit een virtuele console in kunt loggen en dat is niet het geval als u in de grafische omgeving een terminalsessie opent. In totaal kunt u werken met zes virtuele consoles tegelijk. Is er ook een grafische omgeving actief, dan 11/6.2-4 Novell Netwerkoplossingen, aanvulling 23

17 Troubleshooting kunt u deze op virtuele console nummer zeven terugvinden. Is er momenteel geen grafische omgeving actief? Dan kunt u deze altijd handmatig starten met de opdracht startx, mits de grafische omgeving natuurlijk geïnstalleerd is. Als u werkt met virtuele consoles, is het ook handig te weten hoe u een overzicht op kunt vragen van alle gebruikers die op dit moment op het systeem zijn ingelogd. Het aardige van Linux is dat er verschillende manieren zijn om dit te doen. Gebruik bijvoorbeeld de opdracht who om een lijst te tonen van alle gebruikers die momenteel zijn ingelogd. Wilt u ook nog weten wat die gebruikers nu aan het doen zijn? Typ dan de opdracht w; u ziet dan niet alleen de namen en de TTY s van de gebruikers, maar ook nog welk programmabestand de gebruikers op dat moment in gebruik hebben. Bent u door al het heen en weer switchen vergeten op welke console u zelf bent ingelogd? Gebruik dan de opdracht who am i. Die toont u wie u bent en op welke TTY u aangemeld bent. Bovendien krijgt u te zien op welke datum en welk tijdstip u bent ingelogd. Novell Netwerkoplossingen, aanvulling 23 11/6.2-5

18 Linux-problemen oplossen Als u precies wilt weten wie is aangemeld op uw systeem en wat die gebruikers aan het doen zijn, is de opdracht w een goede keuze. 11/6.2.4 Navigeren door de directorystructuur Een van de belangrijkste zaken die u moet weten om efficiënt met Linux te kunnen werken is de manier waarop de directorystructuur is opgebouwd. In Linux draait namelijk bijna alles om bestanden die ergens in deze directorystructuur voorkomen. Als u net bent ingelogd, bevindt u zich op dit moment waarschijnlijk in uw homedirectory. U kunt dit herkennen aan het symbool ~ dat u in de aanduiding van uw prompt ziet. Mocht u dit symbool om de een of andere reden niet zien, dan kunt u altijd de volledige naam van uw huidige pad opvragen met de opdracht pwd (print working directory). Om door de directorystructuur te manoeuvreren kunt u gebruikmaken van de opdracht cd. Deze opdracht werkt bijna net zoals het gelijknamige DOScommando cd, alleen moet u in plaats van backslashes slashes gebruiken. Niet \ maar / dus. Als u bijvoorbeeld de 11/6.2-6 Novell Netwerkoplossingen, aanvulling 23

19 Troubleshooting opdracht cd / geeft, brengt u dat naar de root directory van het bestandssysteem. (Vergelijk dit maar met c:\ onder Windows.) Onder deze directory bevindt zich een aantal belangrijke subdirectories. We bespreken kort de belangrijkste hiervan. cd handigheidjes Als u cd typt zonder iets erachter, komt u in uw homedirectory. Typt u cd gevolgd door een -, dan gaat u terug naar de vorige directory die actief was. Op een Linux-systeem vindt u sommige standaarddirectory s altijd terug. /usr U kunt deze directory vergelijken met Program Files onder Windows. Onder /usr vindt u alle programmabestanden die niet direct deel uitmaken van de kern van het besturingssysteem. Als u een nieuw programma installeert, is het aannemelijk dat dit pro- Novell Netwerkoplossingen, aanvulling 23 11/6.2-7

20 Linux-problemen oplossen gramma na installatie ergens onder /usr terug te vinden is. Ook de volledige configuratie van de grafische gebruikersinterface bevindt zich hier. Grotere programmapakketten echter vindt u niet onder /usr, maar in de directory /opt. /etc Linux werkt meestal met ASCII text-configuratiebestanden. Deze configuratiebestanden bevinden zich vrijwel zonder uitzondering in de directory /etc. Betreft het een softwareonderdeel dat gebruikmaakt van meerdere configuratiebestanden (denk bijvoorbeeld aan de Samba-server die gebruikt kan worden om bestanden op het netwerk te delen), dan kan het voorkomen dat er met subdirectories onder /etc gewerkt wordt. Zo vindt u de configuratiebestanden voor de Samba-server onder /etc/samba. Ook erg belangrijk is de directory /etc/rc.d (/etc/init.d op sommige distributies). Hier vindt u namelijk de scripts waarmee services op uw server gestart worden. De volledige opstartconfiguratie staat eveneens in deze directory. /dev In de directory /dev vindt u alle devices (randapparaten). Onder Linux is elk stuk hardware te benaderen door middel van een speciaal device-bestand. Deze device-bestanden treft u aan in de directory /dev. Denk bijvoorbeeld aan/dev/cdrom (cdrom drive), /dev/hda1 (eerste partitie op uw eerste IDE harde schijf), /dev/fd0 (diskettestation) en /dev/null (het zwarte gat op uw computer). Hier vindt u bijvoorbeeld ook uw netwerkkaarten terug met benamingen als /dev/eth0 en /dev/wlan0. Op moderne distributies wordt deze directory automatisch gevuld met hardware die op uw systeem gedetecteerd is. Dit wordt geregeld door het proces udevd. 11/6.2-8 Novell Netwerkoplossingen, aanvulling 23

21 Troubleshooting udevmonitor Altijd al willen weten wat er precies gebeurt als u een plug-and-play-apparaat aansluit op uw computer? Typ dan eens als root in een terminalvenster de opdracht udevmonitor en verbind bijvoorbeeld een USB-stick aan uw computer. U zult precies zien hoe de stick geactiveerd wordt en welke bestanden daarbij komen kijken. /var Onder /var vindt u zaken die nogal snel en onbeheerst van grootte kunnen veranderen. Denk bijvoorbeeld aan de logbestanden die voorkomen onder /var/messages en de printer-spoolbestanden die u aantreft in /var/spool. Een andere beruchte directory die u hier meestal terugvindt, is de mail-spool. Dit zijn de mailboxen van alle gebruikers die op het systeem bekend zijn. Aangezien de directory /var zeer onbeheerst kan groeien, is het gebruikelijk om de directory /var op een aparte partitie te plaatsen zodat deze niet uw hele harde schijf vol kan schrijven. /boot Hier treft u onder andere het bestand /boot/vmlinuz aan (vaak bevat de naam van dit bestand het volledige kernelversienummer van uw systeem). Dit is uw Linux-kernel. Ook andere bestanden die nodig zijn om uw computer op te kunnen starten, treft u in deze directory aan. Zo is er ook het bestand initrd dat ervoor zorgt dat noodzakelijke kernelmodules geladen worden bij het opstarten van uw systeem. /bin en /sbin Hierin treft u de belangrijkste programmabestanden aan die nodig zijn om met uw systeem te kunnen werken. In tegenstelling tot de bestanden onder /usr gaat het hier om essentiële systeemonderdelen. Het Novell Netwerkoplossingen, aanvulling 23 11/6.2-9

22 Linux-problemen oplossen onderscheid tussen /bin en /sbin is dat in /sbin de zogenaamde system binaries staan. Dit zijn programmabestanden die voor het beheer van het systeem gebruikt worden, terwijl de bestanden in /bin ook door gewone gebruikers benaderd kunnen worden. /home Als uw Linux-systeem gebruikt wordt als server, komen op die server meerdere gebruikersaccounts voor. Het is ook gebruikelijk dat elke gebruiker zijn eigen homedirectory heeft. Deze bevinden zich in de directory /home. Sommige speciale gebruikers echter krijgen tijdens installatie hun homedirectory op een andere locatie. Zo bevindt de homedirectory van de gebruiker root zich direct onder de root van het bestandssysteem in de directory /root. Ook de homedirectory van de meeste systeemaccounts die nodig zijn om services te kunnen starten vindt u typisch juist niet in /home. 11/6.2.5 Opdrachten voor beheer van bestanden U weet inmiddels dat u cd kunt gebruiken om uw huidige directory te veranderen. Er is nog een aantal handige commando s waarvan u binnen een directorystructuur gebruik kunt maken. ls wordt gebruikt om een overzicht op te vragen van bestanden in een directory. Als u alleen maar ls gebruikt, krijgt u een lijst van alle normale bestanden in een directory. Gebruikt u daarentegen de opdracht ls -l dan krijgt u ook nog eens alle eigenschappen van deze bestanden te zien. Wilt u ook verborgen bestanden zien, dan kunt u de opdracht ls -al gebruiken. Op sommige distributies is dit overigens niet nodig en krijgt u automatisch ook alle verborgen bestanden te zien. 11/ Novell Netwerkoplossingen, aanvulling 23

23 Troubleshooting Onhebbelijkheid De opdracht ls heeft een onhebbelijkheid als u deze gebruikt om directory s te bekijken. Typ bijvoorbeeld maar eens de opdracht ls /etc. U krijgt dan niet de eigenschappen van de directory te zien, maar de inhoud ervan. Wilt u ervoor zorgen dat u juist bij directory s niet standaard de inhoud te zien krijgt, maar de eigenschappen ervan, typ dan ls -d. Overigens ook heel handig is de optie -t; deze zorgt ervoor dat het bestand dat het recentst is aangemaakt bovenaan staat in de lijst. De opdracht ls kent veel opties om u de inhoud van een directory te laten zien. De opdracht rm wordt gebruikt om ruimte te maken. Als u rm bestandsnaam geeft, wordt het bestand met de betreffende naam verwijderd. Wilt u echter groots uitpakken, dan gebruikt u de opdracht rm -rf /. Zeker als u root bent, heeft dit commando gegarandeerd succes. U verwijdert er namelijk alle bestanden mee van uw computer. Linux gaat er trouwens meestal van uit dat u weet wat u doet en zal Novell Netwerkoplossingen, aanvulling 23 11/6.2-11

24 Linux-problemen oplossen niet vragen of u zeker weet dat u dit wilt doen. U hebt er toch om gevraagd? Dus doet Linux het gewoon. Sommige distributies echter hebben maatregelen getroffen zodat u toch eerst zult moeten bevestigen voordat u op deze wijze onbedoeld uw hele systeem leeggooit. Om een nieuwe directory aan te maken gebruikt u de opdracht mkdir. Vooral de optie -p kan handig zijn bij dit commando. Als u bijvoorbeeld de opdracht mkdir -p /test/blah geeft, wordt in de directory /test een subdirectory blah gemaakt. De optie -p zorgt ervoor dat de directory /test ook gelijk aangemaakt wordt als deze nog niet bestond. Een van de dingen die u als beheerder van een server regelmatig in de gaten moet houden, is of u nog wel voldoende schijfruimte tot uw beschikking hebt. Hiervoor dient de opdracht df. Deze opdracht laat uitgedrukt in blokken zien hoeveel schijfruimte er op een bepaald volume is en wat daar nog van beschikbaar is. Juist die grootte in blokken is niet heel handig. Om de grootte op een leesbare wijze weer te laten geven geeft u aan df de optie -h (human) mee. De uitvoer wordt dan in een vorm gegoten die iets beter leesbaar is. 11/ Novell Netwerkoplossingen, aanvulling 23

25 Troubleshooting Met de opdracht df -h ziet u in één oogopslag hoeveel schijfruimte er nog beschikbaar is. 11/6.2.6 Mounten van devices Als u op een DOS- of Windows-pc een diskette invoert, is deze vrijwel altijd te benaderen onder de letter A:. Als u onder Linux echter A: typt, verschijnt de botte melding command not found. Dat komt omdat Linux een geheel eigen wijze heeft om te werken met diskettes en cd-roms. U moet ze namelijk eerst mounten. Automount Moderne Linuxen hebben automount. Dit zorgt ervoor dat uw cd s, USB-sticks en dvd s automatisch gemount worden als u in een grafische omgeving werkt. Toch hebt u als beheerder een goede kennis van het mount-mechanisme nodig. Als u namelijk niet in een grafische omgeving werkt, zult u echt handmatig moeten mounten. Ook is kennis van het mounten van devices een essentiële vaardigheid om problemen in de opstartprocedure van uw server op te lossen. Novell Netwerkoplossingen, aanvulling 23 11/6.2-13

26 Linux-problemen oplossen Waar het bij mounten op neerkomt, is dat u een apparaat (bijvoorbeeld een USB-stick) koppelt aan een bepaalde directory. Zodra u klaar bent met werken met het apparaat zult u de mount ook weer handmatig moeten verwijderen, wat u doet met de opdracht umount. Daarbij moet u er overigens wel eerst voor zorgen dat er geen bestanden op het betreffende apparaat in gebruik zijn, anders krijgt u namelijk de foutmelding Device busy. Uiteraard moet u om een mount uit te kunnen voeren er wel eerst voor zorgen dat de directory waarop u iets wilt mounten, al bestaat. Op de meeste distributies bestaan voor dit doel twee directory s. De directory /media is voor media die regelmatig gebruikt worden, zoals cd s en dvd s. Een mount die van tijdelijke aard is, zult u doorgaans terugvinden onder /mnt. Om een mount uit te kunnen voeren is het belangrijk dat u weet hoe het device heet dat u wilt mounten. Om bijvoorbeeld een cd-rom te mounten gebruikt u de opdracht mount /dev/cdrom /media/cdrom. Dit zal tot gevolg hebben dat de cd-rom geactiveerd wordt en u de bestanden die erop voorkomen kunt benaderen. Klaar met werken met de cd-rom? Geef dan eerst even de opdracht cd / zodat u zeker weet dat u niet in de directory /mnt/cdrom staat. Als dit het geval is, kunt u namelijk de opdracht umount niet uitvoeren. Vervolgens geeft u de opdracht umount /dev/cdrom (of umount /media/cdrom). Als u de inhoud van de directory /media/cdrom bekijkt, zult u zien dat dit als gevolg heeft dat u de cd-rom niet langer meer kunt benaderen op deze directory. Wilt u het helemaal eenvoudig regelen? Geef dan gelijk de opdracht eject. Hiermee zorgt u ervoor dat de cd-lade geopend wordt en kunt u het schijfje er gewoon uithalen. 11/ Novell Netwerkoplossingen, aanvulling 23

27 Troubleshooting Alle partities die voorkomen op de harde schijf van uw computer moet u eveneens eerst mounten. Uiteraard wilt u dat niet elke keer handmatig hoeven doen. Daarom wordt gebruikgemaakt van het bestand /etc/fstab. Hierin staat een aantal veelvoorkomende mounts al bij voorbaat gedefinieerd. Als u een kijkje in dit bestand neemt, ziet u dat er mounts geregeld worden voor al uw partities, maar ook dat er al standaardregels staan om het mounten van een diskette of cd-rom te vereenvoudigen. U kunt dit bestand overigens bekijken met de opdracht less /etc/fstab. Less is namelijk een viewer waarmee u de inhoud van ASCII-tekstbestanden kunt bekijken. U kunt deze viewer weer afsluiten met de opdracht q. (Gewoon in het less-scherm op de letter q drukken dus). Let bij het bekijken van /etc/fstab vooral op de eerste kolom. Hierin staan namelijk de namen van de devices die gemount worden en voor u als beheerder is het erg handig hier enig begrip van te hebben. Niet alles wat u in fstab ziet zijn overigens disk-devices. Er staan ook enkele mounts tussen van systeem-devices: dit zijn apparaten die noodzakelijk zijn voor het functioneren van uw server. Novell Netwerkoplossingen, aanvulling 23 11/6.2-15

28 Linux-problemen oplossen /etc/fstab zorgt ervoor dat enkele mounts bij het opstarten van uw server automatisch uitgevoerd kunnen worden. Bestanden bekijken De opdracht less biedt de mogelijkheid om de inhoud van bestanden te bekijken. Dit is echter niet de enige optie. Als alternatief kunt u gebruikmaken van de opdracht cat. Dit is vooral voor kleinere tekstbestanden handig, omdat de inhoud van het tekstbestand op het scherm gezet wordt meer niet. U kunt meteen weer verder werken. Bent u alleen benieuwd naar de laatste of juist de eerste regels van een tekstbestand? Gebruik dan tail (laatste regels) of head (eerste regels) gevolgd door de naam van het bestand dat u wilt bekijken. Een van de zaken die u ook in /etc/fstab kunt regelen, is het bestandssysteem dat gebruikt moet worden om het apparaat in kwestie te kunnen mounten. In de voorgaande afbeelding ziet u dat dit gebeurt in de derde kolom. In de meeste gevallen staat hier auto, wat ervoor zorgt dat Linux 11/ Novell Netwerkoplossingen, aanvulling 23

29 Troubleshooting zelf probeert uit te zoeken wat voor type bestandssysteem gebruikt wordt. Als op een bepaald medium echter altijd gebruikgemaakt wordt van een en hetzelfde bestandssysteem, kunt u dat direct in de derde kolom van /etc/fstab vermelden. 11/6.2.7 Help opvragen We hebben inmiddels al een aantal essentiële zaken besproken. Het belangrijkste is echter nog niet aan de orde geweest: op welke wijze moet u te werk gaan om hulp op te vragen? Linux heeft voor dit doel een uitstekende voorziening: de man-pagina s. Vrijwel elke opdracht heeft een man-pagina waarin de werking van dit commando uitvoerig beschreven wordt. In sommige gevallen gebeurt dit zelfs veel te uitgebreid. Zo telt de man-pagina van de standaard Shell bash bijna 6000 regels! Het opvragen van een man-pagina voor een bepaalde opdracht is eenvoudig: typ man opdracht en u belandt direct in de beschrijving van de opdracht. Is een manpagina erg uitgebreid? Dan is het handig te weten dat u binnen man-pagina s kunt zoeken. Gebruik hiervoor een slash gevolgd door de tekenreeks waarnaar u wilt zoeken, bijvoorbeeld /directory om in een man-pagina te zoeken naar het voorkomen van de tekst directory. Novell Netwerkoplossingen, aanvulling 23 11/6.2-17

30 Linux-problemen oplossen Met de opdracht man kunt u hulp opvragen over alle commando s die op uw systeem gebruikt worden. Ook werkt de opdracht voor veel configuratiebestanden. Een man-pagina van een opdracht is natuurlijk leuk, naar heeft ook een nadeel: u moet namelijk wel weten welke opdracht u nodig hebt. Het kan voorkomen dat u wel weet wat u wilt doen, maar dat het onduidelijk is welke opdracht daarvoor nodig is. Dan is het handig te weten dat u met man -k (keyword) een heel eind kunt komen. Als u bijvoorbeeld de opdracht man -k password geeft, krijgt u een overzicht van alle man-pagina s op uw systeem waarin in de beschrijving het woord password voorkomt. U zult ook zien dat er achter de namen van de commando s nummers tussen haakjes vermeld worden. Alleen de commando s waar (1) of (8) achter staat, zijn de moeite waard. Dit zijn namelijk de commando s die door gewone gebruikers (1) en beheerders (8) gebruikt kan worden. Staat er (5) achter, dan kan het ook interessant zijn, want dan betreft het een configuratiebestand. Helaas kent de opdracht man -k geen 11/ Novell Netwerkoplossingen, aanvulling 23

31 Troubleshooting mogelijkheid om direct aan te geven dat u alleen commando s in een bepaalde sectie wilt zien, bijvoorbeeld alle commando s die door gewone gebruikers uitgevoerd mogen worden. Dit gemis compenseert u door gebruik te maken van het filter grep. Hiertoe stuurt u de uitvoer van man -k opdracht door naar de opdracht grep door gebruik te maken van piping. Daarbij vertelt u aan grep waarop het moet filteren, in dit geval bijvoorbeeld op alle regels waar een 1 in voorkomt. Als u bijvoorbeeld de opdracht man -k password grep 1 geeft, wordt de uitvoer van man -k password door grep gefilterd. Grep haalt er alleen die regels uit waarin een 1 voorkomt. Zo weet u zeker dat u alleen de commando s ziet die voor eindgebruikers relevant zijn. Heel handig Grep is in het algemeen een zeer handige opdracht: u kunt er op veel manieren mee filteren en u kunt ermee zoeken in bestanden. De opdracht grep iets * bijvoorbeeld doorzoekt alle bestanden in de huidige directory om te kijken of de tekst iets erin voorkomt. Novell Netwerkoplossingen, aanvulling 23 11/6.2-19

32 Linux-problemen oplossen Met de opdracht man -k in combinatie met grep zoekt u naar opdrachten op basis van een bepaald trefwoord. De hulp die u met de opdracht man over commando s op kunt vragen is goed, maar soms net een beetje te veel van het goede, zeker als u alleen maar even een kort overzicht wilt hebben van de opties die u bij een bepaald commando kunt gebruiken. In dat geval kunt u bij vrijwel elk commando de optie --help gebruiken. Zo geeft man ls dus de uitgebreide man-pagina van de opdracht ls, terwijl ls -- help een redelijk beknopt overzicht geeft van de opties bij ls. Helaas is dit overzicht niet altijd zo kort dat het op één scherm past. Om ervoor te zorgen dat u toch ook rustig het begin van het scherm kunt lezen, kunt u de output van ls --help doorsturen ( pipen ) naar de opdracht less. De opdracht ls --help less laat u dus keurig scherm voor scherm de korte hulp over het gebruik van de opdracht ls zien. 11/ Novell Netwerkoplossingen, aanvulling 23

33 Troubleshooting Als u er met deze twee vormen van elektronische hulp niet uitkomt, is het goed te weten dat u altijd nog terechtkunt op internet. De eerste site die absoluut de moeite waard is, is de site van the Linux Documentation Project. U vindt deze site op Hier vindt u vrijwel alles wat ooit als open source-documentatie (niet-commercieel dus) over Linux geschreven is. Een andere site die zeer de moeite waard is, is de site van het toonaangevende tijdschrift Linux Journal. Deze site kunt u benaderen op Daarnaast is Google natuurlijk ook voor Linux een nuttig medium. is de meest waardevolle site op internet als het gaat om Linux-documentatie. 11/6.2.8 Zoeken naar tekst en bestanden Een andere vaardigheid die handig is om te beheersen als u met Linux aan de slag wilt, is het zoeken. U weet al hoe u met de opdracht man zoekt naar informatie over het Novell Netwerkoplossingen, aanvulling 23 11/6.2-21

34 Linux-problemen oplossen Drie opdrachten gebruik van opdrachten, maar het zal ook regelmatig voorkomen dat u wilt zoeken naar bestanden. Dit kunnen bestanden zijn met een bepaalde naam; soms zullen het echter bestanden zijn die aan een bepaalde eigenschap voldoen. Denk bijvoorbeeld aan alle bestanden die de tekst Gwen bevatten, of alle bestanden die zijn aangemaakt op een bepaalde datum. Er zijn drie opdrachten die u voor dit doel kunt gebruiken. Om te beginnen is er de opdracht locate, waarmee u snel kunt zoeken naar bestanden met een bepaalde naam. Vervolgens is er de opdracht find, waarmee u uitgebreid kunt zoeken naar bestanden die aan een bepaalde eigenschap voldoen. Tot slot is er de utility grep. Deze utility kunt u voor veel doelen gebruiken, onder andere om te zoeken in bestanden naar bepaalde tekst. Locate De eenvoudigste manier om snel te zoeken naar een bestand met een bepaalde naam is door de opdracht locate te gebruiken. Het enige nadeel van locate is echter dat dit commando werkt op basis van een database. Deze database wordt periodiek via een automatisch geplande opdracht (een zogenaamde cron-job) automatisch opnieuw gegenereerd met de opdracht updatedb. Dit betekent dat u met locate geen bestanden terug kunt vinden die u zeer kort geleden hebt aangemaakt. Toch is het een zeer interessante utility: locate werkt namelijk razendsnel, omdat het niet het volledige bestandssysteem af hoeft te zoeken, maar zijn informatie uit een database haalt. Om met locate bijvoorbeeld te zoeken naar bestanden waarin in de naam de tekenreeks host voorkomt, gebruikt u de opdracht locate host. U zult zien dat dit commando een aanzienlijke lijst geeft van bestanden waarin in de volledige naam de tekenreeks host voorkomt. Wilt u ook bestanden terug kunnen vinden die zeer kort geleden zijn aangemaakt? Gebruik dan eerst de opdracht updatedb &. Gebruik van het 11/ Novell Netwerkoplossingen, aanvulling 23

35 Troubleshooting teken & is niet verplicht, maar wel erg handig: hiermee zorgt u er namelijk voor dat de opdracht als achtergrondproces wordt uitgevoerd. Het voordeel hiervan is dat u gewoon verder kunt werken totdat de opdracht klaar is. Met de opdracht locate kunt u snel zoeken naar bestanden op basis van een tekenreeks die voorkomt in de volledige naam van het bestand. Grep U hebt reeds eerder kunnen lezen over de opdracht grep. We hebben in combinatie met de opdracht man -k bijvoorbeeld al grep gebruikt als filter. Door de constructie man -k password grep 1 filterde grep het resultaat van de opdracht man -k, zodat alleen regels getoond werden waarin het cijfer 1 voorkomt. U kunt deze opdracht echter ook gebruiken om te zoeken in de inhoud van bestanden in een bepaalde directory: als u bijvoorbeeld de opdracht grep root * geeft vanuit de directory /etc (geef dus eerst de opdracht cd /etc), zoekt grep in de tekst van alle Novell Netwerkoplossingen, aanvulling 23 11/6.2-23

36 Linux-problemen oplossen bestanden in deze directory of er ergens de tekenreeks root in voor komt. Zoals u in de afbeelding kunt zien, verschijnt er vervolgens een vrij rommelig resultaat. De opdracht laat namelijk niet alleen de namen van de betreffende bestanden zien, maar standaard ook de regels waarin de betreffende tekenreeks gevonden is. Als u de opdracht grep geeft, krijgt u alle regels te zien waarin de gezochte tekenreeks voorkomt. Wilt u ervoor zorgen dat u alleen de namen ziet van de bestanden waarin de betreffende tekenreeks voorkomt? Gebruik dan de opdracht grep met de optie -l (list). Als u bijvoorbeeld de opdracht grep -l root * geeft, ziet u alleen de namen van bestanden waarin deze tekenreeks voorkomt. 11/ Novell Netwerkoplossingen, aanvulling 23

37 Troubleshooting Als u grep gebruikt met de optie -l, ziet u een veel overzichtelijker resultaat. Subdirectory s en grep U kunt met grep ook subdirectory s doorzoeken. De voorziening hiervoor is echter niet gestandaardiseerd tussen de verschillende Linux-distributies. Soms hebt u de opdracht rgrep nodig; in andere gevallen gebruikt u grep -r om subdirectory s te doorzoeken. Find De krachtigste opdracht om te zoeken naar bestanden is de opdracht find. Deze opdracht is zelfs zo uitgebreid dat het mogelijk is direct aan te geven dat op het resultaat van de opdracht gelijk een actie uitgevoerd moet worden. Zo zoekt u bijvoorbeeld naar bestanden die aangemaakt zijn door gebruiker bob en verwijdert u deze bestanden net zo eenvoudig met één en hetzelfde commando. Het grote voordeel van find is dat u ermee kunt zoeken naar bestanden die aan een bepaald kenmerk voldoen. U kunt werke- Novell Netwerkoplossingen, aanvulling 23 11/6.2-25

38 Linux-problemen oplossen lijk zoeken naar alle mogelijke kenmerken van bestanden. Denk bijvoorbeeld aan: de naam van het bestand; de naam van de gebruiker die eigenaar is (de owner) van het bestand; de grootte van het bestand; de aanmaakdatum/tijd van het bestand; permissies die op het bestand van toepassing zijn. Als u find gebruikt, is het aan te raden u aan een vaste structuur van dit commando te houden. Direct na de opdracht geeft u eerst aan vanaf welk punt u wilt zoeken. Vervolgens geeft u aan op basis van welk kenmerk u wilt zoeken. Eventueel kunt u daarna nog aangeven welke actie er uitgevoerd moet worden op de bestanden die door find gevonden zijn. Om eenvoudig te beginnen: u kunt met find zoeken naar bestanden die een bepaalde naam hebben met een opdracht als find / -name hosts. Let even op het gebruik van de quotes: het is aan te raden de naam van de bestanden die u zoekt altijd tussen quotes te plaatsen. Als resultaat van dit commando krijgt u een lijst van alle bestanden met de naam hosts die op uw systeem voorkomt. Let overigens ook even op het nuanceverschil met locate host, die u een overzicht geeft van alle commando s waarin in de naam van de opdracht de tekenreeks hosts voorkomt. Quotes Bij Linux is het onderscheid tussen aanhalingstekens, enkelvoudige aanhalingstekens en backquotes belangrijk. Om het zo duidelijk mogelijk te houden hanteren wij voor deze items de Engelstalige namen. Als we het hebben over quotes, dan gaat het om dit teken:. Spreken we van single quotes, dan gaat het om dit teken:. Als we spreken over backquotes, ten slotte, bedoelen we `. 11/ Novell Netwerkoplossingen, aanvulling 23

39 Troubleshooting Met find is het echter ook mogelijk op basis van andere criteria te zoeken dan de naam van het bestand alleen. Zo kunt u met de opdracht find / -user gwen zoeken naar alle bestanden waarvan gebruiker gwen eigenaar is. Helemaal handig wordt het als u weet dat u op het resultaat van een zoekactie met find direct een andere opdracht uit kunt voeren. Gebruik bijvoorbeeld de opdracht find / - name jeroen -exec rm -rf {} \; om alle bestanden waarvan gebruiker jeroen eigenaar is van het systeem te verwijderen; handig als de gebruiker niet langer bij uw bedrijf in dienst is bijvoorbeeld. Met de optie -exec kunt u achter find alle commando s uit laten voeren die u maar wilt. In dit geval is dat het verwijderen van alle bestanden van jeroen. Let even op de verdere opbouw van deze opdracht. Achter de opdracht (rm -rf) komt de verwijzing naar wat er verwijderd moet worden; u ziet dat als de aanduiding {}. Door middel van deze tekens verwijst u naar het resultaat van de opdracht find. Vervolgens moet u een opdracht die u met -exec aanroept, altijd afsluiten met de tekenreeks \;. Vi 11/6.2.9 Tekstbestanden bewerken Een van de belangrijkste taken van de beheerder van een Linux-systeem is het aanpassen van ASCII-configuratiebestanden. De configuratie van vrijwel alle services op een Linux-server wordt namelijk bewaard in ASCII-tekstbestanden. Dit betekent dat u moet beschikken over een goede, krachtige editor om dit werk voor elkaar te krijgen. Er is eigenlijk maar één editor die hiervoor in aanmerking komt en dat is vi. Vi is niet de meest gebruikersvriendelijke editor, maar heeft wel het voordeel dat u deze op elk UNIXsysteem dat na 1974 gemaakt is aantreft. Als u vi beheerst, kunt u dus altijd en overal tekstbestanden aan- Novell Netwerkoplossingen, aanvulling 23 11/6.2-27