t~ Technische Universiteit

Transcriptie

1 Faculteit Technische Bedrijfskunde t~ Technische Universiteit Rapportage Wetenschappelijk_ onderzoek 1990 t '.

2 FACULTEIT TECHNISCHE BEDRIJFSKUNDE RAPPORTAGE WETENSCHAPPELIJK ONDERZOEK 1990 INHOUDSOPGAVE Gebruikte afkortingen BLZ ALGEMEEN 5 Opzet 5 Onderzoekresultaten in Beoordeling van het onderzoek 7 Veranderingen onderzoekprogramma 8 Facultaire beleidsruimte 9 Maatschappelijke dienstverlening en kennisoverdracht 10 Beleid t.a.v. 2e geldstroom 11 Beleid t.a.v. 3e geldstroom 11 Categorie-indeling van de wetenschappelijke output 13 KWANTITATIEVE OVERZICHTEN BOK-ONDERZOEK 1990 VF-onderzoek, per VF-programma/per vakgroep 15 Niet VF-onderzoek, per thema/per vakgroep 17 VF-onderzoek, per faculteit/per vakgroep 18 Niet VF-onderzoek, per faculteit/per vakgroep 18 Onderzoek totaal, per faculteit/per vakgroep 18 Onderzoek 2e geldstroom, in mj/wp, per vakgroep 19 Onderzoek 3e geldstroom, in kfl. 19 Doorstroomplaatsen facultaire resp. instellingsbeleids- 20 ruimte, per vakgroep BESCHRIJVING VF-PROGRAMMA'S 21 VF-PROGRAMMA PRODUKTIE- EN LOGISTIEKE BEHEERSING Algemeen 21 Thema 1 - KBS-09 Produktiebeheersing Produktiebeheersing in complexe produktie- 25 KBS-10 eenheden Produktiebeheersing in de procesmatige 30 KBS/ORS-01 fabricage Produktiebeheersing in ketens van produktie- 31 voorraadsystemen OK-36 Inrichting beheersingssystemen voor kwaliteits- 32 TPS-14 zorg en logistiek Bedrijfskundige beschrijving van verwerkings- 42 processen gezamenlijk project van VF-Produktie- en Logistieke Beheersing en VF-Werk en Organisatie: ORS/T&A-02 Beheersing van Engineer-ta-order produktie in 45 een multiproject omgeving Thema 2 - Bedrijfseconomische beheersing BE-01 Economische besturing van primaire processen 48 Thema 3 - Onderbaudsbeheersing KBS-03 Onderbaudsbeheersing 53 Thema 4 - Externe logistiek gezamenlijk project van VF-Produktie- en Logistieke Beheersing en VF-Innovatie en Industriële Marketing: ORS/BE-01 Communicatie tussen verkoop en produktie 59 Thema 5 - Produktiebeheersing in dienstverlening KBS-06 Kwantitatieve beheersing in klinieken 63 van ziekenhuizen - 1 -

3 Thema 6 - Informatiesystemen t.b.v. produktiebeheersing gezamenlijk thema van VF-Produktie- en Logistieke Beheersing en VF-Informatiesystemen: Algemeen BISA-12 BE/BISA-01 BISA/ORS-01 Intelligente produktmodellering Informatiesystemen voor besturing van ordervoorbereiding bij 'Engineer-to'Order' produktiebedrijven Experimentele logistieke informatiesystemen: MPS-functie BISA/ORS-02 Experimentele logistieke informatiesystemen: 154 Materiaalcoördinatie BISA/ORS-03 Experimentele logistieke informatiesystemen: 156 Praktijksimulatie BISA-05 Externe logistieke integratie 159 T&A-12 T&A-13 T&A-14 T&A-15 Thema 2 - T&A-06b T&A-09 T&A-10 OK-11 OK-30 OK-37 TPS-02 Thema 3 - BISA/T&A-01 T&A/BISA-03 T&A VF-PROGRAMMA WERK EN ORGANISATIE Algemeen Thema 1 - Ergonomische vraagstukken bij ontwerp en besturing van hooggeautomatiseerde produktieprocessen Processimulatie t.b.v. selectie en training 72 van procesoperators De menselijke component van systeemfalen 76 (Her-)ontwerpprocedure voor informatiepresen- 83 tatie op beeldscherm Monitorgedrag van operators 87 Taakstructurering en werkorganisatie Werkorganisatie en werkgedrag 92 Sociotechniek voor Continue Stroom Produktie 94 (CSP) Prestatie-indicatoren en prestatiesturings- 99 systemen voor (interdependente) functies en afdelingen Besturen en beheren binnen organisaties in de 106 gezondheidszorg; toetsing aangewende middelen Centralisatie, decentralisatie en unit 107 management Change management 110 Optimale inrichting van produktiesystemen; 112 produktiviteiteverhoging in de industrie Menskundige en organisatie-aspecten van automatisering Kantoororganisatie en automatisering 116 Een group decision support system (GDSS) voor 118 het begroten van informatiesysteemontwikkelingsprojecten Informatievoorziening voor nieuwe organisatie- 122 vormen T&A/BISA/ORS-01 Menskundige en organisatie-aspecten van 125 automatisering 67 VF-PROGRAMMA INFORMATIESYSTEMEN Algemeen Thema 1 - Ontwerpmethodologie voor informatiesystemen BISA-04 Gestructureerd ontwikkelen van informatiesystemen BISA-08 Informatiebeleid en -planning

4 BISA-11 Kennis- en expertsystemen 132 Thema 2 - Menskundige en organisatie-aspecten van de automatisering BISA/T&A-02 Menskundige en organisatie-aspecten van de 140 automatisering BISA-07 Begroten en beheersen van automatiserings- 140 projecten Thema 3 - Informatiesystemen in produktie en logistiek gezamenlijk thema van VF-Informatiesystemen en VF-Produktie- en Logistieke Beheersing: Algemeen 145 BISA-12 Intelligente produktmodellering 146 BE/BISA-01 Informatiesystemen voor besturing van 149 ordervoorbereiding bij 'Engineer-tc-Order' produktiebedrijven BISA/ORS-01 Experimentele logistieke informatiesystemen: 151 MPS-functie BISA/ORS-02 Experimentele logistieke informatiesystemen: 154 Materiaalcoördinatie BISA/ORS-03 BISA-05 Thema 4 - BISA/TPS-01 Experimentele logistieke informatiesystemen: Praktijksimulatie Externe logistieke integratie Computer Integrated Manufacturing Computer Integrated Manufacturing (CIM) VF-PROGRAMMA INNOVATIE EN INDUSTRIELE MARKETING Algemeen 169 Thema 1 - Management van Innovatieprocessen OK-23 Management van technische innovatieprocessen 174 binnen de mogelijkheden en beperkingen van een 176 (business-unit van een) industriële onderneming OK-31 Design for Logistics 178 OK-32 Samenwerking tussen commercie en ontwikkeling 178 bij produktinnovatie OK-33 Strategische produktinnovatie 180 OK-34 Organisatie en management van produktinnovatie 182 OK-38 Risicomanagement bij produktinnovatieprojecten 84 TPS-11/0K-23 Learning/Experience/Progress Curve 186 Thema 2 - Marketing en Verkoop BE-02 Industriële Marketing 189 Thema 3 - Strategisch Management BE-04 Economische rechtvaardiging van investeringen 195 in nieuwe technologie TPS-12 Internationalisatie van technische produktie- 197 systemen BESCHRIJVING NIET VF-GEBONDEN THEMA'S VAKGROEP ORGANISATIEKUNDE Thema: OK-35 OK-39 OK-40 Bestuur en beheer in onderneming en maatschappij Kwaliteitsbeleid en organisatie Reflectie op thema's en methodologie in de organisatiekunde Een leeromgeving voor logistieke strategievorming

5 VAKGROEP OPERATIONELE RESEARCH EN STATISTIEK Thema: Kwantitatieve methoden in de bedrijfskunde ORS-01 Kwantitatieve Economische Methoden ORS-06 Statistische methoden Tijdreeksanalyse in financiële markten ORS VAKGROEP TECHNISCHE PRODUKTIESYSTEMEN Thema: Onderzoek naar de relatieve prestatiekracht van technische produktiesystemen TPS-13 Industrial Performance (efficiëntie x 216 effectiviteit) van technische produktiesystemen TPS-04 Produceren met minimaal energiegebruik 223 TPS-06 De energie-arme fabriek 227 TPS-09 Energie- en milieumanagement 231 TPS-10 Substitutie van produktiefakteren uitgaande 233 van technische produktiefuncties TPS-05 Optimale vormgeving van produktiesystemen 235 BESCHRIJVING NIET-VF, NIET THEMAGEBONDEN ONDERZOEK 238 VAKGROEP BEDRIJFSECONOMIE 238 Niet-projectgebonden onderzoeksresultaten/afstudeerverslagen 238 Overige wetenschappelijke activiteiten/maatschappelijke 242 dienstverlening VAKGROEP BESTUURLIJKE INFORMATIESYSTEMEN EN AUTOMATISERING 245 Niet-projectgebonden onderzoeksresultaten/afstudeerverslagen 245 Overige wetenschappelijke activiteiten/maatschappelijke 247 dienstverlening VAKGROEP KWANTITATIEVE ASPECTEN VAN BEHEERSINGSSYSTEMEN 249 Niet-projectgebonden onderzoeksresultaten/afstudeerverslagen 249 Overige wetenschappelijke activiteiten/maatschappelijke 251 dienstverlening VAKGROEP ORGANISATIEKUNDE 255 Niet-projectgebonden onderzoeksresultaten/afstudeerverslagen 255 Overige wetenschappelijke activiteiten/maatschappelijke 261 dienstverlening VAKGROEP OPERATIONELE RESEARCH EN STATISTIEK 263 Niet-projectgebonden onderzoeksresultaten/afstudeerverslagen 263 Overige wetenschappelijke activiteiten/maatschappelijke 267 dienstverlening VAKGROEP TECHNOLOGIE EN ARBEID 270 Niet-projectgebonden onderzoeksresultaten/afstudeerverslagen 270 Overige wetenschappelijke activiteiten/maatschappelijke 271 dienstverlening VAKGROEP TECHNISCHE PRODUKTIESYSTEMEN 273 Niet-projectgebonden onderzoeksresultaten/afstudeerverslagen 273 Overige wetenschappelijke activiteiten/maatschappelijke 276 dienstverlening - 4 -

6 Gebruikte afkortingen BE = BISA = KBS = OK = T&A = TPS = ZRP = vakgroep Bedrijfseconomie vakgroep Bestuurlijke Informatiesystemen en Automatisering vakgroep Kwantitatieve Aspecten van Beheersingssystemen vakgroep Organisatiekunde vakgroep Technologie en Arbeid vakgroep Technische Produktiesystemen Ziekenhuis Research Project i.o.m. in overleg met o.t.v. onder toezicht van VF = Voorwaardelijke Financiering

7 FACULTEIT TECHNISCHE BEDRIJFSKUNDE RAPPORTAGE WETENSCHAPPELIJK ONDERZOEK 1990

8 FACULTEIT TECHNISCHE BEDRIJFSKUNDE RAPPORTAGE WETENSCHAPPELIJK ONDERZOEK 1990 Ieder jaar worden onderzoekgegevens verzameld ten behoeve van het wetenschappelijk Verslag van de TUE en de Rapportage wetenschappelijk Onderzoek Technische Bedrijfskunde (verder te noemen Onderzoekrapportage). Verzameling en indiening van deze gegevens gebeurt volgens ministeriele richtlijnen, die voor alle w.o.-instellingen bindend zijn. Volgens deze richtlijnen wordt eerst een beschrijving gegeven van de voorwaardelijk gefinancierde (VF-)onderzoekprogramma's, gesplitst per thema, vervolgens van niet-vf-gebonden onderzoekthema's en tot slot van overig onderzoek, per vakgroep. De Onderzoekrapportage heeft ongeveer dezelfde inhoud als het Wetenschappelijk Verslag. In de Onderzoekrapportage zijn ook de afzonderlijke onderzoeksprojecten beschreven; bovendien is hierin per vakgroep een categorie overige wetenschappelijke activiteiten/maatschappelijke dienstverlening per vakgroep opgenomen. De voor u liggende Onderzoekrapportage heeft betrekking op het kalenderjaar In deze Onderzoekrapportage wordt gerapporteerd over vier VF-programma's: Produktie- en Logistieke Beheersing (v/h Beheersingssystemen) Dit programma is per gestart. Werk en Organisatie Gestart per Informatiesystemen (samen met Wsk/I) Gestart per Dit VF-programma wordt uitgevoerd door de faculteiten Wsk/I en Bdk, die elk ca 50% van de inzet in fte w.p. voor hun rekening nemen. Innovatie en Industriële Marketing (v/h Produktinnovatie) Gestart per Bdk levert verder een bijdrage van 0,1 fte wp in het VF-programma Besliskunde en Stochastiek (Wsk/I). Deze bijdrage wordt gegeven uit het VF-programma Produktie- en Logistieke Beheersing. Er is geen afzonderlijke projectbeschrijving. Ook zijn beschrijvingen opgenomen van niet-vf- gebonden thema's en in dat kader uitgevoerde onderzoeksprojecten. De Onderzoekrapportage bevat verder een aantal kwantitatieve overzichten, waarin onder meer de onderzoekinspanning in mensjaren w.p. en de onderzoekoutput zijn opgenomen. De volgende kwantitatieve overzichten zijn samengesteld: VF-onderzoek, per VF-programma/per vakgroep niet-vf-onderzoek, per thema/per vakgroep VF-onderzoek, per faculteit/per vakgroep niet-vf-onderzoek, per faculteit/per vakgroep Onderzoek totaal, per faculteit/per vakgroep Onderzoek 2e geldstroom, in mj/wp, per vakgroep Onderzoek 3e geldstroom, in kfl. Tijdelijk wetenschappelijk personeel t.l.v. facultaire resp. instellingsbeleidsruimte, per vakgroep

9 Onderzoekresultaten in 1990 De faculteit heeft in 1990 de 4 VF-programma's opnieuw geformuleerd. De nieuwe VF-programma's zijn m.i.v gestart. Bij de herziening zijn opmerkingen en adviezen voor verbetering van (de samenhang van) het onderzoek verwerkt. Dergelijke adviezen zijn niet alleen afkomstig van de officiële beoordelende instanties, maar ook van de verschillende externe visiting commissies die door de faculteit zelf zijn ingesteld voor beoordeling van de VF-programma's. In deze beoordelingscommisies hadden deskundigen van universitaire en industriële organisaties zitting. Met betrekking tot de omvang van de VF-programma's voor de periode zijn de volgende afspraken gemaakt: Produktie- en Logistieke Beheersing: inzet 19,5 fte wp, waarvan 3,8 3e geldstroom. Werk en Organisatie: 12,2 fte wp, waarvan 0,9 3e geldstroom. Informatiesystemen: inzet Bdk 8,55 fte wp, waarvan 1,4 3e geldstroom. Innovatie en Industriële Marketing: 5,5 fte wp, waarvan 0,5 3e geldstroom. In totaal dus 45,75 fte wp, waarvan 39,15 in de 1e geldstroom en 6,6 in de 3e geldstroom. Door de Universiteitsraad is de 1e geldstroomcapaciteit intern beschermd. Het B-deel bedroeg in ,0 fte wp. De kernthema's van onderzoek zijn in 1990 niet veranderd. De samenwerking tussen vakgroepen in het kader van het VF-onderzoek is opnieuw versterkt: bij de herformulering van de VF-programma's zijn de bijdragen van vakgroepen uitgebreid, zowel qua aantal als qua inzet per vakgroep. Ook de samenwerking tussen VF-programma's is vergroot door het opnemen met enkele gezamenlijke thema's, t.w. Menskundige en organisatie-aspecten van automatisering (tussen VF-Werk en Organisatie en VF-Informatiesystemen) Informatiesystemen voor logistiek en produktie (tussen VF-Beheersing en VF-Informatiesystemen). Rekening houdend met nieuwe ontwikkelingen rond het 'zwaartepunt' van het onderzoek van de faculteit zijn enkele nieuwe onderzoek-thema's geformuleerd: Distributielogistiek, Produktiebeheersing in dienstverlening, Computer Integrated Manufacturing, Informatiesystemen t.b.v. produktie en logistiek, Menskundige en organisatorische aspecten van de automatisering. In 1990 werd in de eerste geldstroom 34,7 fte w.p. (incl. 1,2 fte o.b.p.) gerealiseerd in VF-programma's. Daarmee werd de trend voortgezet dat de werkelijke inzet in VF-onderzoek aanmerkelijk groter is dan het B-deel. De inzet in onderzoek van capaciteit uit de 3e geldstroom is teruggelopen ten opzichte van 1989; deze is ook een fractie lager dan de voorgenomen inzet: in 1988 was dat 4,5; in ,5 fte w.p. en in ,4. Deze capaciteit is geheel ingezet in VF-programma's. De overeengekomen VF-inzet voor 1990 is niet volledig gerealiseerd. De capaciteit besteed aan overige onderzoektaken bedroeg 5,8 fte w.p

10 De inzet t.b.v. onderzoek heeft zich de afgelopen jaren als volgt ontwikkeld: jaar inzet t.b.v. onderzoek waarvan t.b.v. incl. 2e/3e geldstroom VF-programma's , 1 20, ,8 22, ,3 29, , 1 32, ,2 42, ,9 41, 1 De totale wetenschappelijke output ontwikkelde zich als volgt: dissertaties wetenschappelijke publikaties abstracts vakpublikaties overige produkten van wet. activiteit afstudeerverslagen Beoordeling van het onderzoek De vcw speelt een belangrijke rol bij de beoordeling van het wetenschappelijk onderzoek van de faculteit: nieuwe onderzoeksprojecten worden vooraf door de VCW beoordeeld; aan niet goedgekeurde projecten wordt geen capaciteit toegekend; onderzoeksresultaten worden jaarlijks - aan de hand van de Onderzoek-rapportage - door de VCW beoordeeld. Gecoördineerd door of op initiatief van de VCW worden VF-programma's elke twee jaar bijgesteld, wordt elk VF-programma periodiek ter beoordeling voorgelegd aan een beoordelingscommissie van externe deskundigen. Ter voorbereiding van haar advies over de kwaliteit van het onderzoek heeft de vcw in 1990 een gespreksronde met alle vakgroepen georganiseerd om zich te informeren over o.a. het onderzoekmanagement, kwaliteit van projecten en publikaties, evt. knelpunten m.b.t. onderzoekmiddelen. Het VCW-advies heeft geleid tot richtlijnen van het Faculteitsbestuur en Faculteitsraad m.b.t. gemiddelde inzet voor onderzoek, aantal publikaties e.d. Afgesproken is dat medio 1992 (halverwege de looptijd van de huidige VF-programma's) een gespreksronde VCW met VF-programmaleiders zal worden georganiseerd, in 1993 (ca een jaar voor de indiening van herziene VF-programmabeschrijvingen) een nieuwe gespreksronde VCW-vakgroepen zal worden voorbereid. De faculteit kent al vanaf 1987 de procedure dat ieder VF-programma circa een half jaar voor het aflopen daarvan door een panel van externe deskundigen wordt beoordeeld. Deze procedure zal in de toekomst worden gecontinueerd

11 In het kader van de externe beoordeling van de bedrijfskunde-discipline zijn alle VF-programma's in 1989 positief beoordeeld door KIVI; VF Informatiesystemen is daarnaast ook door SION positief beoordeeld. De externe beoordeling van de hele bedrijfskunde-discipline is in de plaats gekomen van de aanvankelijke procedure waarin de VF-programma's tranchegewijs v66raf werden beoordeeld. Aangekondigd is dat in 1992 opnieuw een verandering in het beoordelingssysteem zal worden aangebracht. In grote lijnen gaat het nieuwe beoordelingssysteem er als volgt gaan uitzien: alle onderzoek- dus niet alleen VF-programma's - zal worden beoordeeld op voortgang en wetenschappelijke produktie beoordeling van de afzonderlijke onderzoekprogramma's vindt plaats op lokaal niveau elke faculteit zal eens per 5 jaar een interne beoordeling uitvoeren, op een manier die vergelijkbaar is met de zelfstudie voor de onderwijsvisitatie per discipline zullen in VSNU-verband afspraken worden gemaakt over de criteria voor de interne beoordeling. Rekening kan dan worden gehouden met verschillen tussen vakgebieden, bijv. in publikatiepatroon, omvang van programma's, samenhang e.d. de beoordeling door de faculteit vormt vervolgens de basis voor een landelijke, externe beoordeling. Hiervoor zal per discipline een commissie worden gevormd van onafhankelijke deskundigen, voor een deel ook uit het buitenland afkomstig. Deze commissie krijgt tot taak om te toetsen of de interne beoordeling volgens de afgesproken criteria heeft plaatsgevonden. Verder zal zij in de landelijke vergelijking aangeven waar toponderzoek in het vakgebied wordt gedaan en welke 'witte plekken' er zijn. Veranderingen onderzoekprogramma Afspraak is dat nieuwe onderzoeksprojecten bij voorkeur direct worden ondergebracht in VF-programma's. Zij kunnen op die manier profiteren van de betere managementstructuur en het onderzoekklimaat in die programma's. Als gevolg van die afspraak zijn enkele niet-vf-gebonden onderzoekthema's beëindigd en opnieuw geformuleerd in het kader van VF-programma's. In 1990 zijn de volgende nieuwe onderzoeksprojecten geformuleerd: VF-Produktie- en Logistieke Beheersing: OK-36 Inrichting beheersingasystemen voor kwaliteitszorg en logistiek Bedrijfskundige beschrijving van bewerkingsprocessen Organisatie: TPS-14 VF-Werk en OK-37 T&A/BISA-03 Change management Een group decision support system (GDSS) voor het begroten van informatiesysteemontwikkelingsprojecten T&A-16 Informatievoorziening voor nieuwe organisatievormen Gezamenlijk thema van VF-Werk en Organisatie en VF-Informatiesystemen: T&A/BISA/ORS-01 Menskundige en organisatie-aspecten van automatisering (uitgevoerd bij T&A) BISA/T&A-02 Menskundige en organisatie-aspecten van automatisering (uitgevoerd bij BISA) Gezamenlijk thema van VF-Produktie- en Logistieke Beheersing en VF Informatiesystemen: BE/BISA-01 Informatiesystemen voor besturing van ordervoorbereiding bij 'Engineer-ta-Order' produktiebedrijven BISA/ORS-01 Experimentele logistieke informatiesystemen: MPS-functie - 8 -

12 BISA/ORS-02 Experimentele logistieke informatiesystemen: Materiaalcoördinatie BISA/ORS-03 coördinatie: Praktijksimulatie BISA-05 Externe logistieke integratie VF-Informatiesystemen: BISA/TPS-01 Computer integrated manufacturing (CIM) VF-Innovatie en Industriële Marketing: OK-38 Risicomanagement bij produktinnovatieprojecten Het VF-programma Energiebesparing (faculteit Bouwkunde) is in 1990 niet in de oorspronkelijke vorm gecontinueerd; daarmee is ook de BOKbijdrage in dit programma vervallen. Het in dit programma ondergebrachte onderzoeksproject 'De energie-arme fabriek' wordt in de faculteit (vakgroep TPS) als niet-vf-gebonden onderzoek voortgezet. De volgende niet VF-gebonden projecten zijn beëindigd of opnieuw geformuleerd in het kader van de herziene VF-programma's: BE-05 Informatie-analyse in de kantooromgeving BISA-02 Databases OK-08 Organisatie-ontwikkeling in de verpleegsector van algemene ziekenhuizen. OK-16 Material Management in de bouw, OK-24 Structuring eerstelijnszorg OK-27 Preventieve doorlichting en strategische beleidsvorming TPS-1 Generieke Innovatieprocessen beide in verband met herformulering en opname in het VF-programma Innovatie en Industriële Marketing. Facultaire beleidsruimte De faculteit wil jonge onderzoekers in de gelegenheid stellen zich verder te bekwamen in het onderzoek. Met name onder de 'eigen' Bdkingenieurs wordt actief geworven naar promotie-aio's. De faculteit had in 1990 een beleidsruimte van 20 aio-plaatsen. Op waren 27 aio's aangesteld. Door medefinanciering van aio-plaatsen door derden is het aantal promovendi groter dan het aantal formatieplaatsen. Via die vorm van financiering kan ook een suppletie op het aio-salaris worden gegeven, waardoor de bereidheid om een aio-aanstelling te aanvaarden wordt vergroot. Deze handelwijze, aangevuld met een actieve scouting onder veelbelovende BOK-studenten, heeft ertoe geleid dat vrijwel alle aio-vacatures konden worden vervuld. Eén aio heeft besloten zijn onderzoeksproject voortijdig te beëindigen, mede omdat de perspectieven in het bedrijfsleven gunstiger waren. Eén aio heeft op voorstel van de begeleidende hoogleraar/werkgroep zijn onderzoeksproject beëindigd, vanwege achterblijvende onderzoekresultaten. Bij de formulering en goedkeuring van een aio-project wordt erop toegezien dat de wetenschappelijke begeleiding gewaarborgd is. Voor ieder project wordt een verantwoordelijke begeleider aangewezen, alsmede een werkgroep en een begeleidingscommissie. Hieruit wordt in een later stadium de eerste promotor aangewezen. A.i.o.-plaatsen worden bij voorkeur toegekend aan projecten in VFprogramma's. De inzet van jonge onderzoekers op tijdelijke plaatsen is van groot belang voor de vernieuwing van het onderzoek

13 Onder ausp1c1en van NOBO en met medewerking van docenten van de vier bedrijfskunde-faculteiten zijn gezamenlijke cursussen ontwikkeld over resp. 'onderzoekmethodologie' en 'case study' als methode van onderzoek. Deelname aan deze cursussen is voor alle BOK-aio's verplicht gesteld. vanaf 1991 worden twee nieuwe cursussen aangeboden, 'human resources management' en 'logistiek'. Bij het geven van die cursussen worden ook aio's ingezet. Deelname van BOK-aio's is facultatief. In het kader van de opleiding van jonge wetenschappelijke onderzoekers laat de faculteit de cursussen Technica! Writing and Editing verzorgen. Deze cursus wordt ieder jaar herhaald. De gezamenlijk ontwikkelde aio-cursussen worden ondergebracht in een NOBO-netwerk i.o. Daarmee wordt de basis gelegd voor de ontwikkeling van een landelijke onderzoekschool bedrijfskunde. In verband met de opleiding van promovendi zijn ook contacten gelegd met de European Institute for Advanced Studies in Management (EIASM) in Brussel, i.v.m. een mogelijk Europees netwerk. OVerzicht van tijdelijk wetenschappelijk personeel (ltd/aio) per (verdeeld over de vakgroepen) VAK GROEP TOTAAL AANTAL PLAATSEN BEZETTE PLAATSEN ltd/toeg. aio onderz. WAARVAN IN VF-PROGRAMMA'S BE BISA KBS OK ORS T&A TPS 6,0 8,0 3,0 1, 0 3,0 4,0 2,0 3,0 6,0 3,0 1, 0 3,0 4,0 2,0 3,0 6,0 3,0 1, 0 3,0 4,0 1, 0 Totaal 27,0 22,0 21,0 Maatschaooelijke dienstverlening en kennisoverdracht Oe maatschappelijke dienstverlening bestaat met name uit steun aan bedrijven/instellingen via: * adviezen van onderzoekgroepen en individuele onderzoekers * contract-onderzoek * stages en afstudeeropdrachten * adviezen van de bedrijfskundewinkel. Kennisoverdracht vindt plaats door verspreiding van onderzoek-resultaten door: boeken en publikaties bilaterale contacten met onderzoekers in binnen- en buitenland aanbieding en presentatie van papers, deelname aan wetenschappelijke congressen e.d. lidmaatschap van wetenschappelijke en beroepsverenigingen lezingen en workshops. Onderzoekers van de faculteit investeren relatief veel tijd in kennistransfer. Ca 50% van de 'overige produkten van wetenschappelijke activiteiten' bestaat uit voordrachten, cursusbijdragen, adviezen e.d

14 Beleid t.a.y. 2e geldstroom Oe faculteit voert een actief beleid met betrekking tot het verkrijgen van middelen uit de 2e geldstroom. Door de VCW goedgekeurde promotieprojecten die zich daarvoor lenen worden ook ingediend bij een 2e geldstroomorganisatie. In 1989 zijn 5 aanvragen ingediend bij NWO en STW. Alle aanvragen zijn A-geclassificeerd. Voor 1 daarvan is voor 1990 een oio-plaats toegekend. Deze plaats is met prof.wijngaard meegegaan naar de Rijksuniversiteit Groningen. In 1990 zijn 8 projecten ingediendi daarvan zijn er 2 toegekend. Ecozoek financiert het aio-project Ontwikkeling van instrumenten voor diagnose en prestatie-evaluatie m.b.t. de logistieke bedrijfsvoering, o.l.v. prof.dr.ir.j.w.m.bertrand en prof.dr.j.a.m.theeuwes; SION financiert het project Een 'group decision support system (GOSS)' voor het begroten van informatiesysteemontwikkelingsprojecten, o.l.v. dr.ir.f.j.heemstra en dr.h.f.j.m.van Tuijl. Van de overige projecten ontving er 1 een C-classificatie (d.w.z. niet subsidiabel) en 5 kregen een A-classificatie, d.w.z. dat de projecten wel subsidiabel zijn, maar wegens gebrek aan middelen niet konden worden gesubsidieerd. Ondanks diverse acties van de faculteit om de 2e geldstroomfinanciering te verbeteren, is de toegang nog steeds problematisch. Hoofdreden is het krimpscenario dat NWO kent. De positieve beoordeling van vrijwel alle ingediende projecten is voor de faculteit een stimulans om het beleid voort te zetten. Ook op landelijk niveau wordt versterking van de positie van bedrijfskundig onderzoek bij 2e geldstroomorganisaties nagestreefd. NOBO werkt aan erkenning als NWO-stichting. Verwacht moet echter worden dat die erkenning pas op langere termijn gerealiseerd zal worden. Vooruitlopend op een eigen NWO-stichting heeft NOBO eind 1990 een commissie voor de beoordeling van 2e geldstroomprojecten ingesteld, die gevraagd en ongevraagd advies uitbrengt over alle door BOK-onderzoekers ingediende aanvragen. Van BOK-TUE zijn daarin benoemd prof.dr.ir.j.w.m.bertrand en dr.h.f.j.m.van Tuijl. Het NOBO-secretariaat bewaakt bovendien de voortgang van de projectaanvragen en op basis daarvan worden gesprekken gevoerd met het NWObestuur. Beleid t.a.v. 3e geldstroom Werving van 3e geldstroomfondsen heeft altijd veel aandacht van de faculteit gehad. Dat ligt ook voor de hand, gezien de aard van bedrijfskundig onderzoek. oe omvang van de 3e geldstroom in fte-aio bedroeg in ,6 fte, d.w.z. 17' van de totale onderzoekformatie. Researchcontracten worden slechts afgesloten als deze passen in het onderzoekbeleid van de faculteit en een extra ondersteuning betekenen voor lopend onderzoek. Vrijwel iedere vakgroep van de faculteit werft middelen uit de derde geldstroom (contractresearch). Ook aanbieding van materiële en personele middelen 'in natura' vergroot de 3e geldstroom. De verwachting is dat deze vorm van financiering in de komende jaren nog verder zal groeien

15 Naast de meer traditionele contractvormen worden ook andere mogelijkheden benut, bijv. sponsoring van langer lopende onderzoek-projecten door bedrijven, schenkingen van apparatuur, vergoeding van reis-/verblijfkosten van a.i.o.'s, etc. Door inzet van afstudeerders bij contractresearch wordt verdere uitbreiding van de 3e geldstroommiddelen beoogd. De Vaste Commissie voor de wetenschapsbeoefening mei

16 FACULTEIT BEDRIJFSKUNDE - RAPPORTAGE WETENSCHAPPELIJK ONDERZOEK 1990 Categorie-indeling van de wetenschappelijke output a. Dissertatie 1. Promotie bij eigen instelling, intern voorbereid; 2. Promotie bij eigen instelling, extern voorbereid; 3. Promotie elders (instelling vermelden), intern bereid. b. Wetenschappelijke publikatie (Hoofdstuk of artikel in een) boek uitgegeven door een (inter) nationaal vooraanstaand wetenschappelijk uitgever. Origineel artikel voortvloeiend uit eigen wetenschappelijk onder- zoek, gepubliceerd in (inter)nationaal wetenschappelijk tijdschrift met in principe "referee-systeem". Extern rapport, vergelijkbaar met wetenschappelijke publikaties (aantoonbare wetenschappelijke status b.v. blijkend uit aanwezigheid van over publikatie beslissende, gezaghebbende referenten). Extern rapport vergelijkbaar met wetenschappelijke publikaties en in opdracht van met name genoemde derden vervaardigd; ook voor deze categorie van publikatie is bibliografische naspeurbaarbeid wenselijk, doch niet in alle gevallen mogelijk). Congrespaper en conferentiebijdrage, mits gepubliceerd in proceedings of soortgelijke publikatievormen. Inaugurale rede, afscheidscollege. c. Abstract Samenvatting van een artikel, voordracht of casuïstische mededeling op (inter)nationale wetenschappelijke bijeenkomst, gepubliceerd in tijdsschrift of congresuitgave. d. Vakpublikatie Bijdrage aan encyclopedie, boekbespreking, commentaar, schoolboek. Origineel artikel of mededeling voortvloeiend uit eigen wetenschappelijk onderzoek, gepubliceerd in vaktijdschrift, al dan niet betrekking hebbend op eigen vakgebied. Artikel in meer algemeen georiënteerd of populairwetenschappelijk tijdschrift (of tijdschrift van beroepsvereniging, Intermediair) met uitzondering van dag- en weekbladen, tenzij het gaat om een (eenmalige) bijdrage van meer dan circa 2000 woorden. Overzichtartikel, klinische les, beschouwing, caput, referaat. Overige bibliografisch naspeurbare rapporten. e. Overige produkten van wetenschappelijke activiteit Voordrachten, conferentiebijdragen en congrespapers, posterpresentaties, e.d. voorzover niet gepubliceerd in proceedings of dergelijke. Rapport over onderzoekwerkzaamheden (intern rapport of eigen uitgaven niet opgenomen in boek of erkend tijdschrift), afstudeerverslagen. Overige informatiedragers, zoals audio-visuele media, ontwikkelde produkten etc. voorzover deze extern zijn uitgedragen

17 f. Overige wetenschappelijke activiteiten Redactielidmaatschappen van wetenschappelijke tijdschriften of daarvoor optreden als referent; lidmaatschappen van wetenschappelijke adviescolleges, commissies enz. Postacademisch onderwijs, gastcolleges; Collegedictaten, syllabi, leerboeken e.d. g. Maatschappelijke dienstverlening Ondersteuning van andere faculteiten, instellingen, bedrijven of instanties bij het oplossen van problemen. Activiteiten gericht op wetenschapstoepassing en innovatiebevordering

18 abel I-a:Kwantitatief overzicht voorwaardelijk gefinancierd onderzoek itel VF-Progratm~a :Produktie- en Logistieke Beheersing dentificatienummer :TUE-BDK / nderwerponts1uiting:- ISN : 3310, 1207, 3304, ZWO: T.120, T.130, S.190, P.160, P NABS: N. 048, ak- londerzoekinspanning (mje/wp)l wetenschappelijke output I roep l l I I I jgeldstromen rotaalldissertaties wet. ab- vak- oe- overil I 1e 2e 3e I I II III pub1.stracts pub1.trooiprod.l -----l l E I ISA I 1.2 * I I BS I K I I 1 I RS I 2.8 ** o I I &A I I I PS I I 4 1 I -----l l otaal! 15.5 ** I I inclusief 0,1 mje obp *inclusief 0,1 mje wp in VF-programma Besliskunde en Stochastiek (Wsk/I) abel I-b:Kwantitatief overzicht voorwaardelijk gefinancierd onderzoek itel VF-Progratm1a :Werk en Organisatie dentificatienummer :TUE-BDK / nderwerpontsluiting:- ISN : 3310, 5311, 6109, ZWO: T.110, T. 120, T. 130, S.260, S NABS: N.070, N.083, N.084, N.087 ak-!onderzoekinspanning (mje/wp)l wetenschappelijke output I roep l l I I I jgeldstromen: rotaalldissertaties wet. ab- vak- oe- overil I le 2e 3e I I II III publ.stracts publ.trooiprod. I -----l l E I I I ISA I I I BS I I I K I o I I RS I I I &A I 7.4 * 2.4 ** 9.8 I I PS I I 8 I l l otaal! I I =======================================:#==================================== ) Inclusief 0,5 mje obp. *) Inclusief 0,4 mje obp

19 Tabel 1-c:Kwantitatief overzicht voorwaardelijk gefinancierd onderzoek Titel VF-Programma :Informatiesystemen Identificatienummer :TUE-lnf / Onderwerpontsluiting:- ISN : 1203, 1207, ZWO: P.160, P.170, S NABS: N.076, N.083 Vak- londerzoekinspanning (mje/wp)l wetenschappelijke output I groep l l I I I lgeldstromen: Totaalldissertaties wet. ab- vak- oe- overil I le 2e 3e I I publ.stracts publ.trooiprod. I l l BE I 0. 3 o. 3 I 1 I BISA I 5.1 ) I I KBS I 0.0 I I OK I 0.0 I I ORS I o. 5 o I 5 5 I T&A I I I TPS I I I l l Totaalj I I ============================================================================== *)Inclusief 0,1 mje obp Tabel I-d:Kwantitatief overzicht voorwaardelijk gefinancierd onderzoek Titel VF-Programma :Innovatie en Industriele marketing Identificatienummer :TUE-BOK / Dnderwerponts1u1t1ng:- ISN : ZWO : S NABS: N.071, N.083 Vak- londerzoekinspanning (mje/wp)l wetenschappelijke output I groep l l I I I jgeldstromen: Totaaljdissertaties wet. ab- vak- oe- overi I I le 2e 3e I I II III publ.stracts publ.trooiprod. I l l BE I BISA I 0.0 I I KBS I 0.0 I I OK I I I ORS I I I T&A I 0.0 I I TPS I I I l l Totaalj I I ==~================:==========================================================

20 abel 11: Kwantitatief overzicht onderzoekthema's (niet-voorwaardelijk gefinancierd onderzoek) hema Vak- IOnderwerpontsluitinglonderzoekinspanning {mje/wp)l wetenschappelijke output I groepl l ISN ZWO NABS!geldstroom Totaal!dissertaties wet. ab- vak- oe- ov. lafstud. I I le 2e 3e I I II lil publ. stract publ.trooiprod. lversl l l l OK I 5311 S.190 N.083 I 1.2 "') 1.2 I 2 I I P.160 I I I I I.02 ORS P.160 N.070 I I I I 1209 N.083 I I I I.03 TPS I 3310 T.120 N.055 I I I ORS I 3322 T.130 N.071 I I I I 5310 T.140 N.072 I I I I S.190 I I I I.04BE I I I BISA I I l I 24 KBS I I I 5 5 I 25 OK I I I I 51 ORS I I I I 22 T&A I I I I 12 TPS I I I I 26 I I I I l l otaal I I I 183 ) Inclusief 0,1 mje obp!==~==~~~========~===~==~~=~=! ===================================~======!======== ode Thema-aanduiding Bestuur en beheer in onderneming en maatschappij 1.02 Kwantitatieve methoden in de bedrijfskunde 1.03 Onderzoek naar de relatieve prestatiekracht van technische productiesystemen 1.04 Onderzoekresu1taten, niet-vf, niet-themagebonden

21 Tabel III-1: Kwantitatief overzicht voorwaardelijk gefinancierd onderzoek gerubriceerd per vakgroep Vak-!onderzoekinspanning (mje/wp)l wetenschappelijke output I groep l l!geldstromen: Totaal I dissertaties wet. ab- vak- oe- overi I I le 2e 3e I I II III publ.stracts publ.trooiprod. I l l BE I I I BISA I I I KBS I , OK I 2.6 o I I ORS I , T&A I I I TPS I I I l l Totaal! I ===============================================~============================= In deze tabel zijn de gegevens verwerkt van het Bdk-aandeel in het VF-programma dat bij Wiskunde en Informatica (TUE-INF )is opgenomen. Tabel III-2: Kwantitatief overzicht niet-voorwaardelijk gefinancierd onderzoek gerubriceerd per vakgroep Vak- londerzoekinspanning (mje/wp)l wetenschappelijke output I groep l l----- lgeldstromen: Totaalldissertaties wet. ab- vak- oe- overi lafst. I le 2e 3e I I II III publ.stracts publ.trooiprod. lversl l l se BISA I I I 24 KBS I 0.0 I 5 5 I 25 OK I I I 51 ORS I I I 22 T&A I I I 12 TPS I I I I I----- Totaall I I 183 ================= ==========================================:====================== Tabel III-3: Kwantitatief overzicht totaal onderzoek gerubriceerd per vakgroep Vak- londerzoekinspanning (mje/wp)l wetenschappelijke output I groep l l !geldstromen: Totaalldissertaties wet. ab- vak- oe- ov. lafst. I le 2e 3e I I II III publ.stracts publ.trooiprod. lversl l l se BISA I I I 24 KBS I 7. 5 o I I 25 OK I I I 51 ORS I I I 22 T&A I I I 12 TPS I I I I I----- Totaall I I

22 Tabel IV: Specificatie onderzoekinspanning tweede geldstroom in mje/wp. VakgroepiWP 2 in dienst WP 2 in dienst Ivan de TUE van NWO, etc BE I BISA I KBS I OK I ORS I T&A I TPS I Totaal BI 0 0 T otaa 1 WP Omvang onderzoek Inspanning WP =======:======= =============== =~============================ Tabel V-1: Derde geldstroom (omzet excl. BTW) Globale indicatie van 'derden' (contractpartners, resp. instanties aan wie maatschappelijke diensten werden verleend) 'Derden' I bedragen x I lf 1.ooo l Ministerie van Economische Zaken Ministerie van Volkshuisvesting en Ruimtelijke Ordening Overige Ministeries: Rijksdiensten Provinciale i'nstellingen Gemeentelijke instellingen Semi-overheidsinstellingen Universiteiten Particuliere non-profit organisaties Bedrijfsleven Europese Gemeenschap Andere: Totaal mje obp ten laste van derden percentage personele kosten van totale kosten aantal contracten I I I I I I I I I I I I I I 1 1o.o 1 I I I n I I I o , ===========1 I o.4 I I 85% I I s9.o

23 Tabel VI: Tijdelijk wetenschappelijk personeel (LTD/aio); peildatum Vakgroep!Totaal aan- I Bezette plaatsen!vacatures, I!tal plaatsen! I incl. lopendel I I LTD AIO!sollicitatie I I I I I procedures I l l l l BE I 6.0 I I 3.0 I 3 I I I I I I BISA I 8.0 I I 6.0 I 2 I I I I I I KBS I 3. 0 I I 3. 0 I I I I I I I OK I 1.01 I 1.0, I I I I I I ORS I 3.0 I I 3.0 I I I I I I I T&A I 4. 0 I I 4. 0 I I I I I I I TPS I 2.0 I I 2.0 I I l l l l Totaal BDKI 27.0 I I 22.0 I 5.0 I 1================================================1 20 -

24 BESCHRIJVING VF-PROGRAMMA'S PER PROGRAMMA

25 VF-PROGRAMMA PRODUKTIE- EN LOGISTIEKE BEHEERSING ALGEMEEN Het onderzoekprogramma is gericht op de beheersing van het primaire proces van produktie-organisaties. Met primair proces is hier bedoeld het voortbrengingsproces van de primaire functie van een produktieorganisatie. Alle onderzoek in het VF-programma is gericht op de ontwikkeling van instrumenten, concepten en methoden voor verbetering van de bedrijfsvoering. Binnen het programma worden de volgende thema's onderscheiden: 1. Produktiebeheersing 2. Bedrijfseconomische beheersing 3. Onderhoudsbeheersing 4. Externe logistiek 5. Produktiebeheersing in dienstverlening 6. Informatiesystemen t.b.v. produktiebeheersing. De volgende vakgroepen van de faculteit Technische Bedrijfskunde nemen deel in het VF-programma: BE (Bedrijfseconomie) BISA (Bestuurlijke Informatiesystemen en Automatisering) KBS (Kwantitatieve Beheersingssystemen) OK (Organisatiekunde) ORS (Operationele Research en Statistiek) TPS (Technische Produktiesystemen). OMSCHRIJVING De in het VF-programma onderscheiden thema's worden hieronder kort beschreven. Thema 1. Produktiebeheersing In dit thema gaat het met name om de operationele beheersing binnen één bedrijf. Onderwerpen zijn: De afstemming van produktie op vraag. De coördinatie van produktie-afdelingen. De interne besturing van produktie-afdelingen. Het vraagstuk in het algemeen van de balans tussen logistieke performance (levertijd, flexibiliteit,... )en efficiency (bezettingsgraden, voorraadkosten, kosten uitbesteden,... ). Extra aandacht zal worden gegeven aan produktiesituaties met: procesmatige fabricage projectmatige fabricage en aan vraagstellingen betreffende de relaties tussen kwaliteitszorg en produktiebeheersing. de relaties tussen technische keuzes m.b.t. produktiemiddelen en -bewerkingen en de produktiebeheersing. Thema 2. Bedrijfseconomische beheersing In dit thema gaat het vooral om het tactische niveau van beheersing. De aansluiting van produktiebeheersing/logistiek op financiële beheersing. Belangrijke onderwerpen hier zijn budgettering en (economische) waardering. De gangbare methoden voor economische waardering van variabelen van produktiebeheersing en logistiek benadrukken de efficiency. Het belang van korte doorlooptijden, lagere voorraden, op tijd leveren, e.d. wordt onvoldoende afgewogen tegen het belang van efficiency. Het

26 onderzoek richt zich dan ook op de integratie van kostenbeheersing en logistieke beheersing. Thema 3. Onderhoudsbeheersing Het gaat hier om de analyse en ontwikkeling van systemen voor onderhoudsbeheersing. Hier wordt het (onderhouds) proces dus niet afgestemd op de klantenvraag naar goederen en diensten, maar op de onderhoudsbehoefte van het te onderhouden systeem, waarbij de onderhoudsbehoefte afhangt van het gebruik dat door het primaire proces gemaakt wordt van het systeem. Onderhoud en onderhoudsbeheersing worden gekenmerkt door een grote mate van onzekerheid. Daarom verschaft de onderhoudswereld verhelderende voorbeelden van multi-projectbeheersing (onderhoudsprojecten) en afdelingsbeheersing (onderhoudswerkplaats). Op dat type van problemen zal de eerstvolgende jaren de nadruk komen te liggen. Thema 4. Externe logistiek Naast de beheersing intern is van groot belang voor de totale logistiek de aanvoer en distributie, de coördinatie daarvan en de relatie met leverancier en afnemer. Dat is het gebied van dit thema. Daarbij komen de volgende onderwerpen vooral aan de orde: de beheersing van de distributie van een individueel produktiebedrijf de beheersing van het primaire proces van een zelfstandige distributeur coördinatie/communicatie verkoop en produktie co-makership beheersing van "factory networks" kostenbeheersing in de distributie Thema 5. Produktiebeheersing in de dienstverlening Dienstverlening is een voortdurend groeiende sector van het bedrijfsleven. Dienstverlening kenmerkt zich als volgt. Het produkt is een activiteit of een voorziening, en de koper verzekert zich via een contract van het op nader overeen te komen tijdstippen ter beschikking zijn van die activiteit of voorziening. Om de activiteiten te kunnen leveren zet het dienstverlenende bedrijf een produktie-organisatie op. Er zullen vele overeenkomsten zijn met produktie-organisaties in de industrie. Van deze overeenkomsten kan nuttig gebruik gemaakt worden via het vertalen van inzichten, systemen en methoden betreffende industriële logistiek naar dienstverlening. Dat zal hier hoofdonderwerp van onderzoek zijn. Dat houdt dus ook in een zorgvuldige analyse van de verschillen die er zijn tussen de verschillende soorten van dienstverlening en industriële produktie. Een belangrijk toepassingsgebied is de gezondheidszorg. De komende jaren zal ook onderzoek worden gedaan naar de logistiek in gegevensverwerkende organisaties. Thema 6. Informatiesystemen t.b.v. produktie en logistiek Dit thema vormt een interface tussen de VF-programma's Produktie- en Logistieke Beheersing bij de faculteit Technische Bedrijfskunde en het VF-programma Informatiesystemen bij de faculteiten Technische Bedrijfskunde en Wiskunde & Informatica. Binnen het VF-programma Produktie- en Logistieke Beheersing als totaal worden nieuwe concepten onderzocht voor besluitvorming en management van het primaire proces; deze concepten kunnen leiden tot nieuwe soorten informatiesystemen. Omgekeerd kunnen nieuwe ontwikkelingen in de informatietechnologie de mogelijkheid bieden van nieuwe beheersingsconcepten. Te behandelen onderwerpen zijn o.a

27 produktiemodellering (stuklijsten o.a.) alternatieven voor MRP externe logistieke integratie management informatiesystemen voor produktie en logistiek de modellering van produktiesystemen ten behoeve van kennisontwikkeling en opleiding met behulp van simulatie. VOORTGANG VAN HET ONDERZOEK Het grootste deel van de geplande activiteiten voor 1990 is in het verslagjaar 1990 gerealiseerd. Daarnaast is er door allerlei omstandigheden een aantal wijzigingen opgetreden, zowel van inhoudelijke als organisatorische aard. Deze zaken zullen hieronder per thema kort worden besproken. De formatieplaatsen van Wijngaard en Van der Veen zijn in 1991 niet langer beschikbaar voor dit VF-rogramma. Het faculteitsbestuur heeft besloten deze wegens vertrek vrijkomende formatieplaatsen te realloceren aan andere aandachtsgebieden. Dit wordt in kwantitatief opzicht gecompenseerd door de aanstelling als onderzoeker van een voormalig applicatieprogrammeur. Thema 1. Produktiebeheersing Binnen dit thema is de toegezegde capaciteit gerealiseerd voor de projecten KBS/ORS-01, KBS-09 en KBS-10. Voor het project OK-36 rond kwaliteitszorg en logistiek is het in 1990 niet gelukt een AIO aan te trekken. Inmiddels is dit wel gelukt en kan het project per starten. Ook zijn er nog geen andere OK-projecten gestart binnen dit thema, zodat de capacitatieve inzet vanuit OK in 1990 achterblijft bij de begroting. Wel is in 1991 binnen OK door Akkermans gewerkt aan de ontwikkeling en een project naar het gebruik van simulatie-tools ten behoeve van de logistieke besluitvorming op strategisch niveau. Dit project zal in 1991 ter rapportering onder VF-01 Beheersing aangeboden worden. Met deze beide projecten is dan voorzien in de gebudgetteerde inbreng vanuit OK. Het project TPS-14 werd voor 1990 gepland voor rapportering onder het thema Externe Logistiek. Medio 1990 werd duidelijk dat het onderwerp veel beter aansluit bij het thema Produktiebeheersing. Om die reden is besloten het project onder Produktiebeheersing te rapporteren. Een NWO-aanvraag voor een onderzoeksproject naar logistieke diagnosemodellen en performance-evaluatie is gehonoreerd, en kan per starten. Thema 2. Bedrijfseconomische beheersing Alle projecten binnen dit thema hebben op schema gelopen en de begrote capaciteitsinzet is voor 85% gerealiseerd. Thema 3. Onderhoudsbeheersing In 1990 hebben alle projecten binnen dit thema op schema gelopen, de begrote capaciteitsinzet. De begrote inzet van Wijngaard (0,1) zal in 1991 vervallen, evenals de inzet van Geraerds. De inzet van Lamberti is met diens vertrek in september 1990 beëindigd en zal niet worden gecompenseerd. Wel zal in 1991 gewerkt worden aan het aanstellen van een deeltijds hoogleraar (0,4) voor het gebied onderhoudsbeheersing. De AIO-aanvraag voor een onderzoeksproject naar de beheersing van situaties met sterk fluctuerende vraag is gehonoreerd en er is een onderzoeker gevonden die per start. Thema 4. Externe logistiek

28 Voor dit thema Z1Jn in 1990 de voorbereidende activiteiten uitgevoerd, die nodig zijn om te komen tot meerdere projecten. Deze activiteiten hebben capaciteit gekost, maar worden niet verantwoord onder het VFprogramma. Het project Comakership ORS/BE-01 Communicatie tussen verkoop en produktie Comakership is conform de planning verlopen en is ondergebracht in thema 4. Het project TPS-14 is verplaatst naar thema 1. De AIO-aanvragen voor een onderzoeksproject naar de distributie van chemicaliën is gehonoreerd. Indien er tijdig een onderzoeker kan worden aangesteld kan dit project in 1991 worden gerapporteerd. Het project TPS-05 dat tot nu toe loopt onder het subthema Internationale Industriële Produktie heeft een sterke relatie met vraagstukken rond de externe logistiek. Om die reden is besloten om dit project vanaf 1991 ook te rapporteren onder het thema Externe Logistiek van het VF-programma Produktie- en Logistieke Beheersing. De beoogde capacitatieve inzet is in dit thema in 1990 nog niet gehaald. In 1991 zal dit naar alle waarschijnlijkheid wel het geval zijn. In 1991 zal nog een aantal nieuwe onderzoeksprojecten worden gestart. Thema 5. Produktiebeheersing in de dienstverlening Alle projecten binnen dit thema hebben gelopen conform de planning en met de geplande capaciteitsinzet. Thema 6. Informatiesystemen ten behoeve van Produktiebeheersing Dit is een gemeenschappelijk thema met het VF-programma Informatiesystemen. Voor commentaar verwijzen we naar het algemene gedeelte van dat programma. De capaciteitsinzet blijft in dat thema sterk achter bij de begroting. SAMENWERKING Het thema Informatiesystemen t.b.v. produktiebeheersing wordt dubbel gecoördineerd, zowel vanuit VF-Produktie- en Logistieke Beheersing als vanuit VF-Informatiesystemen. Voor wat betreft onderwerpen als: logistieke organisatie (informatie) ondersteuning logistieke functionarissen projectmanagement versus produktiebeheersing bestaan er nauwe relaties met VF~werk en Organisatie. Delen van het onderzoek uit thema 4: Externe logistiek, n.l. co-makership en distributie, sluiten nauw aan bij VF-Innovatie en Marketing. Binnen Nederland, noch internationaal, zijn er formele taakverdelingsafspraken. Wel is er een zekere taakverdeling gegroeid. zowel nationaal als internationaal is er erkenning voor de TUE als centrum van deskundigheid op het gebied van dit VF-programma. Er bestaan intensieve contacten met de volgende beroepsverenigingen: VLM (Nederlandse Vereniging Logistiek Management) NGI (Nederlands Genootschap voor Informatica) SOR (Sectie Operationele Research van de Vereniging voor Statistiek) NVDO (Nederlandse Vereniging voor Doelmatig Onderhoud)