Korte handleiding signaleren in SISA voor professionals binnen het Onderwijs

Transcriptie

1 Korte handleiding signaleren in SISA voor professionals binnen het Onderwijs I. den Ouden, SISA versie maart

2 INLEIDING Opbouw handleiding In deze handleiding wordt een antwoord gegeven op de volgende vragen: Wanneer signaleer ik in SISA 4 Risicoprofiel 5 Hoe signaleer ik in SISA 7 Onder welke voorwaarden signaleer ik in SISA 8 Wat doe ik na een match 8 Wie gaat er signaleren vanuit het onderwijs in SISA 9 Brief aan ouder(s) verzorger(s) 10 Sluitende aanpak Soms ondervindt een leerling problemen tijdens het opgroeien. Dan zijn er vaak verschillende organisaties die de leerling daarbij helpen. Het kan gebeuren dat meerdere instanties tegelijkertijd betrokken zijn bij dezelfde leerling. Dan is het belangrijk dat organisaties dit van elkaar weten. De hulp aan de leerling kan dan op elkaar worden afgestemd. Wat is SISA SISA is een signaleringssysteem, ook wel verwijsindex genoemd. SISA staat voor Stadsregionaal Instrument Sluitende Aanpak. De deelnemende regionale en lokale organisaties bepalen, volgens eigen criteria, wanneer ze een kind signaleren in SISA. Wanneer er twee signalen vanuit verschillende organisaties over hetzelfde kind binnenkomen, ontstaat er automatisch een match. De signalerende organisaties krijgen het bericht dat ook een andere organisatie hulp biedt. In dit bericht staat de naam en het telefoonnummer van de andere signaleerder, zodat ze contact met elkaar kunnen opnemen. De ouders van de leerling ontvangen van SISA een brief over de match. (zie bladzijde 9). In het systeem staat niet wat er met de leerling aan de hand is, alleen dát er iets aan de hand is en wie de signaleerders zijn. SISA zorgt ervoor dat je eigen signalen worden gematcht met andere signalen. Begrippen ZAT-MDO-ST CJG ELD-LVS-DMO Match Frequent overleg binnen de school tussen verschillende disciplines. Zorg Advies Team, Multi Disciplinair Overleg, Social Team. Centrum voor Jeugd en Gezin: per (deel)gemeente zijn de consultatiebureaus, de GGD, gezinscoaches, pedagogen, voorpostfunctionaris en CJG-regisseur hierin georganiseerd. Elektronisch leerling Dossier, Leerling Volg Systeem, Digitaal Meldpunt Onderwijs Er ontstaat een match wanneer twee professionals vanuit verschillende organisaties een signaal afgeven over dezelfde leerling. De beide signaleerders worden per op de hoogte gebracht van deze match. Een kind/jongere of de ouder(s)/verzorger(s) van de leerling (tot 18 jaar) worden geïnformeerd door een standaardbrief met daarin het bericht dat er een match in SISA heeft plaatsgevonden tussen twee of meer organisaties die bij hen betrokken zijn. De jongere van 18+ krijgt zelf een brief van SISA. Deze organisaties wordt gevraagd samen te werken zodat er een adequaat hulpaanbod kan worden gedaan. En hulp op elkaar kan worden afgestemd. Signaal In SISA wordt een signaal afgegeven van een leerling, op basis van één (of meerdere) risicofactoren. WAT de inhoud van het signaal is, wordt niet in SISA gezet, alleen DAT er een risico is geconstateerd. Een présignaal kan worden afgegeven wanneer er sprake is van een niet pluis gevoel over een leerling. Bij een presignaal kan geen match ontstaan. 2

3 Matchregisseur Risicofactoren Zodra er een match in SISA ontstaat van twee signalen (kan uit verschillende ketens zijn zoals zorg, welzijn, onderwijs, veiligheid, werken inkomen) krijgt één van de partijen de matchregie toegewezen. De matchregisseur neemt het initiatief tot afstemming tussen de professionals en is er verantwoordelijk voor dat er een digitaal afstemmingsformulier wordt ingevuld (en geregistreerd in SISA). Onderwijs heeft een aantal risicofactoren geformuleerd. Het is een open profiel, een richtlijn. Wanneer vanuit het onderwijs een ontwikkeling ontstaat waardoor het risicoprofiel aangepast dient te worden is dit altijd mogelijk. SISA Stadregionaal Instrument Sluitende Aanpak. De verwijsindex van de Stadsregio Rotterdam. VIR Verwijs Index Risicojeugd beter bekend als Landelijke Verwijsindex. Eind 2009 zijn alle gemeenten met een lokaal risicosignaleringssysteem aangesloten op de Landelijke Verwijsindex. Hierdoor is er een landelijke uitwisseling mogelijk van signalen over één kind/jongere. SISA is aangesloten op de Landelijke Verwijsindex. Hierdoor kunnen signalen over stads/regiogrenzen heen matchen. Coördinatie leerlingzorg Binnen het onderwijs bestaat een eigen interne zorgstructuur en zijn afspraken gemaakt over welke zorg je doorverwijst naar welke instantie/organisatie. Deze afspraken blijven bestaan. SISA is een ondersteuning van professionals. Op deze manier is de keten onderwijs geïnformeerd over het feit dat er ook andere ketens betrokken zijn bij dezelfde leerling. 3

4 WANNEER SIGNALEER IK IN SISA? Belang van signaleren Onderwijs krijgt steeds meer te maken met multi-problem gezinnen waar vaak meerdere organisaties tegelijkertijd bij betrokken zijn. Een sluitende aanpak is alleen mogelijk als betrokken instanties dit van elkaar weten en de hulp aan de jongere/het kind en gezin op elkaar afstemmen. Met een signaal in SISA maak je duidelijk dat je zorgen hebt om een leerling en je eraan wilt bijdragen dat de zorg rondom een leerling zo optimaal mogelijk wordt georganiseerd. Een signaal in SISA maakt het mogelijk om met alle betrokken instanties de zorg aan een leerling op elkaar af te stemmen, daar zijn ouders en kinderen ook bij gebaat. Meldingscriteria In principe wordt een leerling gesignaleerd zoals in onderstaand schema is weergegeven. Wanneer er sprake is van niet-pluis gevoelens en deze worden door collega s binnen het onderwijs gedeeld kan er een présignaal worden afgegeven. 4

5 SIGNALERINGSCRITERIA VOOR HET ONDERWIJS (RICHTLIJN RISICOPROFIEL) Ouders zijn altijd geïnformeerd, tenzij er gevaar dreigt voor de leerling. DE REGULIERE W ERKW IJZE V AN S CHOOL BLIJFT V AN KR ACHT. EEN SIGN AAL I N SIS A ONTSL AAT DE PROFESSION AL NIET TOT HE T OVERG AAN V AN VERDERE NOODZ AKELIJKE ACTIES VOOR DE LEERLI NG. Categorie Problematiek Eigen actie na melding in SISA Capaciteiten onderzoek en leerprestaties Internaliserende/ Externaliserende problemen Inventarisatie leefomstandigheden en opvoedsituaties Bij een door school ingezet traject met als mogelijk vervolg een verwijdering. Leerprestaties disharmoniëren (gedurende langere tijd) met wat op basis van capaciteiten verwacht mag worden. Mogelijkheden om dit op te pakken overstijgen competenties van de school. Ouders wijzen hulp bij doorverwijzen af. Er is sprake van langdurige neerslachtige stemming, verlies aan interesse, zelfbeschadiging, gevoelens van waardeloosheid, terugkerende gedachten aan dood of zelfdoding, extreem middelengebruik enz. Er is bij de leerling (en/of ouders) sprake van problemen waarvoor geen of onvoldoende hulp wordt gezocht door ouders en/of leerling. De problemen uiten zich in agressief of ander opvallend gedrag (verbaal en fysiek), onhandelbaar gedrag ten opzichte van zichzelf en of anderen, Verslavingsproblematiek: de jongere wiens functioneren wordt beïnvloed door een verslaving (alcohol, drugs, gokken). De leerling die de veiligheid van anderen in gevaar brengt door fysiek geweld, wapenbezit, emotioneel geweld/pesten, intimiderend gedrag of bij een schorsing van eenleerling naar aanleiding van (fysiek/emotioneel) geweld en/of wapenbezit. Wanneer ouder(s)/ verzorger(s) voor langere tijd afwezig of onbereikbaar zijn. Als er sprake is van meervoudige en/of complexe problematiek, een stapeling van problemen waardoor er zorgen ontstaan rondom het gedrag of ontwikkeling van de jongere. Als adviezen van de school voor ondersteuning of het zoeken van externe hulpverlening door ouder(s)/verzorger(s) herhaaldelijk niet worden opgevolgd. Bij het plaatsen van een melding bij AMK, ASHG (Advies en Steunpunt Huiselijk Geweld) of Raad voor de Kinderbescherming vanwege een van de hierna genoemde oorzaken, wordt ALTIJD een melding in SISA geplaatst: - vermoeden van of duidelijkheid over mishandeling (zowel emotioneel als fysiek) - verwaarlozing - huiselijk geweld - loverboy problematiek Melden bij inspectie en leerplicht. Doorverwijzing proberen te realiseren Middels schoolarts of mw doorverwijzen naar geschikte hulpverlening Hulp door middel van doorverwijzen Middels schoolarts of maatschappelijk werk doorverwijzen naar geschikte hulpverlening Aangifte bij de politie, verdere acties zoals die door het onderwijs zijn afgesproken reguliere acties zoals die door het onderwijs zijn afgesproken. Verdere acties zoals die door het onderwijs zijn afgesproken. Melding bij AMK en/of ASHG 5

6 Betrokken professionals in heden en verleden De jongere die in aanraking komt met justitie, waarbij in combinatie met andere factoren de school zich zorgen maakt over de betreffende jongere. Algemeen Als school diverse signalen krijgt van problemen met een jongere buiten school die neigen naar criminaliteit. De jongere die door diverse instanties wordt begeleid, maar waarbij acties uitblijven of niet tot de afgesprokenof gewenste resultaat leiden. Registratie van uitval in het voortgezet onderwijs (VO) of niet arriveren in het PO, VO en ROC. Alle risicovolle overstapmomenten van een leerling van het ene onderwijs naar het andere onderwijs. Bij veelvuldig onverklaarbaar verzuim. Op verzoek van ouders uitschrijven met onbekende bestemming. Vraagtekens bij vertrek naar het buitenland. KOV (Kennisgeving Ongeoorloofd Verzuim) invullen Acties zoals die door het onderwijs zijn afgesproken altijd door laten gaan. Zorgloket en/of leerplicht inschakelen. 6

7 Zorgstructuur onderwijs PO-VO-MBO Signaleren Probleem Bespreek in ZAT- MDO- ST Nee Geen signaal in SISA Zorgen blijven Nee Reguliere actie Ja Ja zorgen bespreken met ouders Info in LVS bijhouden Informeren over te ondernemen stappen & toestemming vragen om samen te werken met andere professionals en informatie te delen Conflict van plichten? Ja Signaleren in SISA présignaal In ZAT afstemmen wie signaleert. School, CJG of SMW Nee Webbased signaleren Signaleren in SISA ouders zijn geïnformeerd Match? Nee Eigen reguliere acties uitvoeren, zoals in het ZAT afgesproken Ja Match met BJZ of CJG Ja Hoofdregie door CJG Hoofdregie door BJZ Afgesproken acties afstemmen met andere professionals en tot een gezamenlijk plan van aanpak komen Voortgang eigen acties bewaken in 7

8 ONDER WELKE VOORWAARDEN SIGNALEER IK? Leg altijd in LVS vast dat met de leerling of de ouders gesproken is over het probleem, wat het probleem is en dat er met de leerling of de ouders besproken is wat de te ondernemen stappen zijn en hoe daarop gereageerd is. Bij een risicoleerling signaleer je altijd in SISA nadat je dit hebt besproken met meerdere professionals, bij voorkeur heeft dit plaatsgevonden in het ZAT, MDO of ST. Wees naar ouders en leerlingen zo transparant mogelijk over je handelen en informeer ze over de stappen die jij onderneemt. Het is belangrijk om ouders op de hoogte te brengen van je zorgen en aan te geven dat jij alleen de leerling niet die hulp kan geven die het verdient. Een signaal in SISA maakt het mogelijk om met alle betrokken instanties de zorg aan een leerling en/of gezin op elkaar af te stemmen en daar zijn ouders ook bij gebaat. Voor professionals uit het onderwijs is de wet Bescherming Persoonsgegevens van toepassing. Maar als ouders geen toestemming geven voor het doen van de melding in SISA of als de leerling in gevaar komt door de ouder(s) te informeren, is het mogelijk je te beroepen op een conflict van plichten. Je kunt dan melden middels een présignaal. Hierbij is het belangrijk om je overwegingen goed vast te leggen in LVS. Het conflict van plichten is er wanneer er sprake is van een dreigend gevaar. Het handelen buiten medeweten van ouders om moet noodzakelijk en proportioneel zijn. Omdat in SISA alleen DAT-informatie wordt weergegeven ( geen inhoudelijke informatie) en er een présignaal mogelijk is, kan, zonder dat ouders geïnformeerd worden door professionals, over de ketens heen samengewerkt worden waardoor een adequaat hulpaanbod mogelijk is. Indien een signaal in SISA is afgegeven, wordt er automatisch een bewaartermijn voor de melding aangemaakt. Indien de melding wordt afgesloten, wordt de melding inactief en niet meer matchbaar. Onderwijs start met een bewaartermijn van de signalen van zes maanden. De bewaartermijn kan per (pre)signaal handmatig aangepast worden. Je kunt SISA niet gebruiken als raadpleegsysteem. Je zult eerst zelf een (pre)signaal moeten afgeven voordat je de eventuele signalen van andere organisaties kunt zien. Bespreek de leerling altijd eerst in het casuïstiek overleg wat bij jullie op school gehouden wordt, daar kan allereerst afgestemd worden of er meer bekend is over de leerling vanuit andere disciplines, voordat je besluit een (pre)signaal af te geven. Tips voor het gesprek Behandel de ouders als gelijkwaardige gesprekspartner. Deel je zorgen over hun kind. Geef aan dat jij alleen hun kind niet de hulp kan geven die het verdient. Geef aan dat samenwerking met andere hulpverleners belangrijk is om de zorg aan hun kind op elkaar af te stemmen. Je wilt voorkomen dat dingen dubbel, helemaal niet of te laat gebeuren. Geef aan dat SISA er alleen voor zorgt dat hulpverleners bij wie hun kind al bekend is, contact met elkaar opnemen. Alleen de naam van de leerling en de meldende instantie staan vermeld en niet wat het probleem is. De melder informeert de ouder over de melding. Zodra er een match plaatsvindt, ontvangt de ouder een standaard brief van SISA. Voor klachten beschikt SISA over een klachtenprocedure. WAT DOE IK NA EEN MATCH? Het signaal in SISA wordt weggeschreven onder onderwijs. Na een match, gaat er automatisch een brief naar de ouders en de leerling zelf (18-) Is de leerling 18+, krijgt deze zelf de brief. In deze brief staat dat onderwijs gesignaleerd heeft onder in de brief van SISA wordt standaard een voetnoot toegevoegd met uitleg welke partijen er bij SISA zijn aangesloten. 8

9 Na een match wijst SISA automatisch een matchregisseur aan. Deze regisseur is ervoor verantwoordelijk dat de organisaties contact met elkaar opnemen en de zorg op elkaar afstemmen. De afspraken worden vastgelegd in een elektronisch afstemmingsformulier. De matchregisseur zorgt ervoor dat de afstemming in SISA wordt vastgelegd. De matchregie bij meerdere signalen wordt in SISA automatisch toegewezen op basis van een aantal uitgangspunten. De volgende uitgangspunten worden voor signalen van het onderwijs gehanteerd: 1. Indien er een match is met Bureau Jeugdzorg komt de matchregie altijd daar te liggen 2. Indien er een match is met het CJG dan krijgt het CJG de matchregie toegewezen 3. DOSA heeft een coördinerende rol over de ketens heen. Het is mogelijk om de regierol, na overleg met de signalerende partijen handmatig aan te passen, indien een situatie daartoe leidt. Bovenstaande betekent dat na een match uitwisseling van gegevens plaats vindt, om de zorg op elkaar af te kunnen stemmen. De onderwijs professional dient zich te houden aan de wet Bescherming Persoonsgegevens. Wissel alleen die informatie uit die relevant is om de zorg van verschillende partijen op elkaar af te stemmen en te komen tot een goed plan van aanpak. De CJG-coördinator kan alle signalen en matches van zijn of haar eigen CJG inzien. Hij bewaakt dan ook de voortgang en status van een match met het CJG. Deelgemeentebreed heeft de DOSA /GOSA regisseur een coördinerende rol over de ketens heen, zo ook in SISA WIE GAAT ER SIGNALEREN VANUIT HET ONDERWIJS? De zorgstructuur binnen het onderwijs is leidend als het gaat om wie er kan signaleren in SISA. Wanneer de leerling besproken is in het ZAT-MDO of ST (multidisciplinair) en is vastgesteld dat deze leerling gesignaleerd gaat worden in SISA, lijkt de intern begeleider- zorg coördinator of locatie directeur de aangewezen persoon. Door op deze wijze te melden wordt bereikt dat er één coördinatiepunt is van waaruit risicoinschattingen worden gemaakt op basis van informatie van alle betrokken professionals. Als meerdere disciplines bij de leerling betrokken zijn, zal afhankelijk van het soort probleem in het multidisciplinaire team worden bepaald welke discipline het beste het signaal op zich kan nemen. In de meeste gevallen waarbij de zorg is betrokken zal de schoolmaatschappelijk werker de aangewezen professional zijn. 9

10 Bezoekadres: Schiedamsedijk 95 Rotterdam Postadres: Postbus LP Rotterdam Website: Fax: (010) Inlichtingen: John Hartensveld Telefoon: (010) Aan de ouders/verzorgers van A.B. de Client Straatnaam AB ROTTERDAM Datum: Geachte ouders/verzorgers van A.B. de Client, Soms ondervindt een kind problemen tijdens het opgroeien. Om diegene daarbij te helpen kan het gebeuren dat er twee of meer instanties tegelijkertijd hulp bieden. Dan is het belangrijk dat zij dat van elkaar weten. Zo kunnen die organisaties samen ervoor zorgen dat uw zoon/dochter de juiste begeleiding krijgt. Daarom is het SISA-signaleringssysteem ontwikkeld (Stadsregionaal Instrument Sluitende Aanpak). Dit computersysteem houdt bij of meerdere instanties hulp bieden aan dezelfde jongere en zorgt ervoor dat die instanties contact met elkaar opnemen. Uw zoon/dochter is gesignaleerd door *Instantie A en Instantie B. Wat betekent SISA voor uw kind? Voor uw kind verandert er helemaal niets, hij/zij blijft gewoon contact houden met de instantie(s) waar hij/zij al bekend is. SISA zorgt er alleen voor dat die instanties beter met elkaar gaan samenwerken zodat uw kind het beste geholpen wordt. SISA weet alleen dat uw kind bekend is bij een organisatie, niet waarom. Die informatie is alleen bekend bij de signalerende instantie. De volgende gegevens van uw kind zijn in het systeem opgenomen: Naam: A.B. de Client Geboortedatum: SISA gaat vanzelfsprekend zeer zorgvuldig met deze gegevens om. Daarom is het signaleringssysteem goed beveiligd. Dit moet ook volgens de Wet bescherming persoonsgegevens. Heeft u nog vragen of bent u het niet eens met opname van de gegevens van uw zoon of dochter in het systeem, neemt u dan even contact op met Wilt u schriftelijk bezwaar** maken bij de beheerder dan kunt u dit doen binnen 14 dagen na dagtekening van deze brief. Wilt u de reglementen van het SISA-signaleringssysteem inzien, kijkt u dan op onder tabblad Ouders/Jeugd. Ik vertrouw erop dat u hiermee voldoende informatie heeft ontvangen. Met vriendelijke groet, Dhr. J. Hartensveld, mevr. D. Dirckx, beheerders SISA-signaleringssysteem * Alle organisaties/ diensten die signalen leveren aan het SISA-signaleringssysteem kunt u vinden op ** Bezwaar indienen is mogelijk indien uw gegevens die zijn opgenomen in het SISA-signaleringssysteem feitelijk onjuist zijn, onvolledig zijn, niet ter zake doen of in strijd zijn met de wet (Wet bescherming persoonsgegevens, artikel 36). 10