Handvest van de sociaal verzekerde: 20 jaar, stoppen we of gaan we verder?

Transcriptie

1 Handvest van de sociaal verzekerde: 20 jaar, stoppen we of gaan we verder? Philippe Bouchat FOD Sociale Zekerheid

2 Plan I In de diepte: welke principes en waarden liggen ten grondslag aan het Handvest? II In de breedte: hoe pakken onze buurlanden het aan? III Besluit: het Handvest, stoppen we of gaan we verder? Ph. Bouchat - SPF Sécurité sociale - Colloque

3 I In de diepte Welke principes en waarden liggen ten grondslag aan het Handvest?

4 I In de diepte 1ste periode voor het opstijgen: de contextuele situatie van het Handvest 2de periode tijdens de vlucht: de huidige situatie van het Handvest 3de periode de landing: kritische analyse van de huidige situatie van het Handvest

5 I In de diepte 1ste periode voor het opstijgen: de contextuele situatie van het Handvest

6 1ste periode voor het opstijgen: de contextuele situatie van het Handvest a) Oorsprong van het Handvest Paternalistische visie: zorg dragen voor de sociaal verzekerde Einddoel: Eerst armoede en kwetsbaarheid bestrijden

7 1ste periode voor het opstijgen: de contextuele situatie van het Handvest b) Formele omgeving Handvest van de belastingplichtige van 1986 (p.m.) Handvest van de gebruiker van de overheidsdiensten (1992) Handvest voor een klantvriendelijke overheid (2005) Herstellen van het vertrouwen tussen de burger en de overheidsdiensten

8 1ste periode voor het opstijgen: de contextuele situatie van het Handvest c) Welke waarden liggen ten gronde aan de structuur van het Handvest? c.1. toekenning van rechten + klantgericht c.2. de 5 doelstellingen van het Handvest rechtszekerheid transparantie snelheid & zorgvuldigheid administratieve vereenvoudiging toegankelijkheid

9 I In de diepte 2de periode tijdens de vlucht: de huidige situatie van het Handvest

10 2de periode tijdens de vlucht: de huidige situatie van het Handvest a) Uitvoeringsmaatregelen Eén algemeen en zeer beperkt uitvoerings-kb MAAR: Tal van afwijkingen Tal van sectorgebonden uitvoeringsmaatregelen Uitgebreide en niet altijd goed ingeburgerde rechtspraak Uitvoeringsmaatregelen: een ondoordringbaar bos.

11 2de periode tijdens de vlucht: de huidige situatie van het Handvest b) Toepassingsveld sociale zekerheid = sociale bescherming 6de staatshervorming: dossier kinderbijslag (art. 94 LSRI) Toepassing op de inningsinstellingen Toepassing op de ministeries Toepassingsveld: een veld vol kuilen.

12 2de periode tijdens de vlucht: de huidige situatie van het Handvest c) verwijlintresten art.20 : van rechtswege = van ambtswege = zonder voorafgaande kennisgeving, zonder aanvraag, zonder vaststelling van vergissingen of fouten Maar, in de praktijk aanvraag (door advocaat) Fouten/vergissingen vaststellen wetsvoorstel Jan Spooren et al. analyse administratieve en budgettaire impact momenteel voorwerp van discussie in de Kamer

13 2de periode tijdens de vlucht: de huidige situatie van het Handvest Probleem van het vertrekpunt - vertraging bij de toekenningsbeslissing - vertraging bij de uitvoering van de beslissing Probleem van het anatocisme Wettelijke intrestvoet (2,50%) vs sociaal tarief (7%) Problematiek van de verwijlintresten: een moeras

14 2de periode tijdens de vlucht: de huidige situatie van het Handvest d) Herziening van beslissingen Keuze van de instelling: art.17 en/of 18? Begrip en toerekenbaarheid van de fout Impact van de rechtzetting van ambtswege van art.17 Wachttijd art.18 De problematiek betreffende de herziening van beslissingen: drijfzand

15 I In de diepte 3de periode de landing: kritische analyse van de huidige situatie van het Handvest

16 3de periode de landing: kritische analyse van de huidige situatie van het Handvest Een ondoordringbaar bos (uitvoeringsmaatregelen), een veld vol kuilen (toepassingsveld), moeras (verwijlintresten), drijfzand (herziening van beslissingen) MAAR een aantal troeven: Bruikbaarheid van het Handvest staat buiten twijfel Omstandige rechtspraak Bestuursovereenkomsten van de OISZ permanente WG (monitoring) Sociaal verzekerde = klant e-gov van de sociale zekerheid Handvest heeft iets van een Renaissance-schilderij (clairobscur).

17 3de periode de landing: kritische analyse van de huidige situatie van het Handvest Ph. Bouchat - SPF Sécurité sociale - Colloque

18 II In de breedte Hoe pakken onze buurlanden het aan?

19 II In de breedte Hoe pakken onze buurlanden het aan? Nederland: Wet SUWI (2001 van kracht 2002) luik sz + luik tewerkstelling actieve participatie van de klant nationale klantenraad rechten gelijk aan het Handvest

20 II In de breedte Hoe pakken onze buurlanden het aan? Duitsland: hoofdstukken I en X van het sociaal wetboek rechten gelijk aan het Handvest Luxemburg: geen Handvest of iets gelijkaardigs bijzonder geval van zorgverzekering (maar rechten niet zoals in ons Handvest)

21 II In de breedte Hoe pakken onze buurlanden het aan? Frankrijk: geen vergelijkbaar document rechten verspreid in uiteenlopende regelgevingen wet van 12 april 2000 relaties administratie (in brede zin = ook instellingen van sociale zekerheid) burger UK: geen vergelijkbaar document / gelijkaardige rechten uitdrukkelijke verwijzing naar Beveridge-verslag (1942)

22 III Besluit: het Handvest, stoppen we of gaan we verder? Ph. Bouchat - SPF Sécurité sociale - Colloque

23 III Besluit: het Handvest, stoppen we of gaan we verder? Vaststelling 1: falen van de armoedebestrijding => is de wet een adequaat instrument? Vaststelling 2: falen van de toenadering tussen burger en overheidsdienst => Handvest niet bekend! Vaststelling 3: 5 doelstellingen gedeeltelijk bereikt Vaststelling 4: Handvest = een lopend project met heel wat troeven Vaststelling 5: Handvest = bron van inspiratie, die zich op zijn beurt kan laten inspireren door Nederland Stoppen of verdergaan? Verdergaan, mits hervormingen waarvan er al een aantal werden genomen.

24 DANK U VOOR UW AANDACHT Voor verdere inlichtingen: philippe.bouchat@minsoc.fed.be FOD Sociale Zekerheid