Jeugdbeleid in de Raad van Europa

Transcriptie

1 JEUGDBELEID IN DE RAAD VAN EUROPA Jeugdbeleid in de Raad van Europa 213 Jan Vanhee 1 Internationaal jeugdbeleid Agentschap Sociaal-Cultureel Werk voor Jeugd en Volwassenen Het zijn interessante tijden voor het jeugdbeleid in Europa. Zopas werd door de Europese Commissie voor de komende tien jaar een nieuwe EU-Strategie inzake jeugd voorgesteld. De nieuwe strategie, met de titel Jongeren Investeringen en empowerment, erkent het feit dat: jongeren juist in de huidige economische en financiële crisis een van de kwetsbaarste groepen in de samenleving vormen; zij in onze vergrijzende samenleving een waardevolle kracht zijn. De nieuwe strategie is sectordoorsnijdend, met zowel korte- als langetermijnacties op beleidsterreinen die voor de jongeren in Europa van belang zijn, met name onderwijs, werkgelegenheid, creativiteit en ondernemerschap, sociale inclusie, gezondheid en sport, burgerparticipatie en vrijwilligerswerk. De nieuwe strategie legt ook (voor het eerst) de nadruk op het belang van jeugdwerk en behelst versterkte maatregelen voor een betere uitvoering van het beleid inzake jeugd op EUniveau. Binnen de Raad van Europa werd in oktober 2008 de 8 ste Ministerconferentie voor Jeugd in Kiev gehouden. Het thema van de conferentie was de toekomst van het jeugdbeleid in de Raad van Europa: Agenda 2020, en had als doel om een aantal prioriteiten te ontwikkelen voor het jeugdbeleid in de komende jaren. In de afsluitende verklaring werden volgende prioriteiten vooropgesteld: mensenrechten en democratie, samenleven in diverse samenlevingen, sociale inclusie en jongeren. In de verklaring werd de nood aan mainstreaming van de jeugddimensie door de hele organisatie benadrukt en werd een aantal essentiële elementen onderlijnd die de identiteit van de jeugdsector binnen de Raad van Europa vormen, zoals het comanagement, de rol van de Europese Jeugdcentra en het Jeugdfonds, de training van multipliers, de promotie en erkenning van het niet-formeel leren en de samenwerkingsmechanismen met de Europese Commissie. Al dat werk kreeg een sluitstuk door de unanieme aanname door het Comité van Ministers van een resolutie (CM/Res(2008)23) inzake jeugdbeleid op 25 november Verder in deze bijdrage vindt u de niet officiële vertaling van de tekst. Nieuw is dat er zowel binnen de EU als de Raad van Europa wordt gepleit voor sterkere banden tussen Europese samenwerking in jeugdzaken en beleid inzake kinderen. In mijn bijdrage sta ik stil bij de ontwikkelingen binnen de Raad van Europa op vlak van jeugdbeleid. I. DE RAAD VAN EUROPA IN HET KORT De Raad van Europa ( 1949) is een intergouvernementele, pan-europese organisatie die zich tot doel stelt: de rechten van de mens, de pluralistische democratie en de naleving van de wet te beschermen; het bewustzijn van de Europese culturele identiteit te promoten en de diversiteit ervan te stimuleren; oplossingen te zoeken voor de problemen waarmee de Europese samenleving wordt geconfronteerd (discriminatie van minderheden, xenofobie, onverdraagzaamheid, het klonen van mensen, aids, de bescherming van het leefmilieu enz.); de democratische stabiliteit in Europa helpen te versterken door ondersteuning te geven aan politieke, wetgevende en grondwettelijke hervormingen. De activiteiten van de Raad van Europa leiden vaak tot Europese conventies en verdragen in het licht waarvan lidstaten nadien hun eigen wetgeving kunnen verbeteren en harmoniseren. Enkele belangrijke verdragen zijn: het Europees Verdrag ter Bescherming van de Rechten van de Mens en de Fundamentele Vrijheden (EVRM) (1950); de Europese Culturele Conventie (1954); het Europees Sociaal Handvest, betreffende arbeidsomstandigheden, arbeidsvoorwaarden, vrijheid van vakvereniging, sociale zekerheid, opleiding en mobiliteit van werknemers (1961); het Europees Verdrag ter Voorkoming van Marteling (1989); en het Kaderverdrag voor bescherming van nationale minderheden (1994). 1. Jan Vanhee, voorzitter van CDEJ (Comité directeur européen de la Jeunesse) van de Raad van Europa sinds maart 2008 en de Joint Council sinds maart LARCIER TJK 2009/3 213

2 DOSSIER: KINDERRECHTEN IN EUROPA 214 De lidstaten van de Raad moeten het Europees Verdrag van de Rechten van de Mens en het Europees Verdrag ter voorkoming van Marteling naleven. Burgers en organisaties kunnen zich op deze verdragen beroepen bij het Europees Hof voor de Rechten van de Mens alsook bij het Europees Comité ter Voorkoming van Marteling. Het Comité van Ministers bestaande uit de 47 ministers van Buitenlandse Zaken of hun in Straatsburg gevestigde afgevaardigden (ambassadeurs/permanente vertegenwoordigers) ziet erop toe dat de lidstaten de uitspraken van deze twee organen naleven. Het Comité van Ministers is het besluitvormingsorgaan van de organisatie. Andere belangrijke organen van de Raad zijn: Het Secretariaat, met aan het hoofd de Secretaris- Generaal sinds 2004 onder leiding van Terry Davis (Verenigd Koninkrijk). De Parlementaire Vergadering waarin 636 leden zitting hebben (318 afgevaardigden en hun 318 plaatsvervangers), gekozen uit 47 nationale parlementen, alsmede speciale genodigden afkomstig uit de parlementen van de kandidaat-lidstaten. Het Congres van Lokale en Regionale Overheden (raadgevend orgaan), De Ontwikkelingsbank van de Raad van Europa. De Raad van Europa organiseert periodiek conferenties, waarin gespecialiseerde ministers uit de lidstaten samenkomen om te praten over grensoverschrijdende vraagstukken. Naar aanleiding van deze conferenties formuleren lidstaten programma s die gezamenlijk worden uitgevoerd. De Raad van Europa wordt ondersteund door +/ ambtenaren uit alle landen van Europa. De officiële talen van de Raad van Europa zijn Engels en Frans. De Parlementaire Vergadering hanteert ook Duits, Italiaans en Russisch als werktalen. Gewone begroting: EUR in II. JEUGDBELEID IN DE RAAD VAN EUROPA STRUCTUUR VAN DE JEUGDSECTOR Binnen de Raad van Europa zijn 49 landen actief binnen de jeugdsector. Ze hebben allemaal de culturele conventie ondertekend. Heel specifiek is het comanagement dat gehanteerd wordt. Zowel de gouvernementele als de niet-gouvernementele sector beslissen dus samen over de werkprogramma s en acties die ondernomen worden. Het CDEJ (Comité Directeur Européen de la Jeunesse) is het intergouvernementele orgaan waarin het beleidsvoorbereidende werk gebeurt. De jeugdwerkers zijn vertegenwoordigd in de raadgevende raad (le Conseil Consultatif). Deze raad bestaat uit 30 leden. Bij de samenstelling werd rekening gehouden met de vertegenwoordiging van nieuwe jeugdwerkvormen. Beide organen komen samen in de gezamenlijke raad (le Conseil Joint). Deze raad dient in consensus te beslissen over de werkprogramma s en de acties van de sector. De uiteindelijke concretisering gebeurt in het programmacomité, waarin de gouvernementele en de niet-gouvernementele sector samen aan de tafel zitten. Gezamenlijk beslissen met 79 stemgerechtigde leden is geen sinecure. Bovendien zijn de rol en de vertegenwoordiging van de verschillende structuren verschillend. 214 TJK 2009/3 LARCIER

3 JEUGDBELEID IN DE RAAD VAN EUROPA RESOLUTIE (CM/RES(2008)23) INZAKE JEUGDBELEID De resultaten van de 8 ste Ministerconferentie voor Jeugd in Kiev omtrent de toekomst van het jeugdbeleid in de Raad van Europa: Agenda 2020, kreeg een sluitstuk door de unanieme aanname door het Comité van Ministers van een resolutie (CM/Res(2008)23) inzake jeugdbeleid op 25 november Hieronder vindt u de niet officiële vertaling van deze tekst in het Nederlands. Deze tekst (waarin elk woord zijn belang heeft) is het resultaat van ongeveer drie jaar denkwerk en discussie. Voor het eerst geeft deze resolutie duidelijk invulling aan jeugdbeleid binnen de Raad van Europa. Bijzonder hierin is de afstemming van dit beleid ten aanzien van een beleid naar kinderen en jongeren. Geen evidente zaak als je weet dat de leeftijdsafbakeningen in de diverse lidstaten heel verschillend is. Bijvoorbeeld voor Vlaanderen gaat dit om de leeftijdsgroep 0 tot 25 jaar; in het Verenigd Koninkrijk van 0 tot 19 jaar; in Spanje van 13/14 jaar tot 29 jaar. Doorheen de discussies werd duidelijk dat er een betere afstemming van beleid noodzakelijk is ten aanzien van kinderen, jongeren en gezin wil de impact van alle inspanningen werkelijk bijdragen tot een betere ontwikkeling en ontplooiing van iedere burger. Wat staat nu te lezen in deze resolutie? Het Comité van Ministers, Rekening houdend met de Verklaring en het Actieplan, in mei 2005 in Warschau goedgekeurd door de derde Top van Staatshoofden en Regeringsleiders van de Raad van Europa, waarin in het bijzonder werd gesteld dat de Raad van Europa zijn unieke positie op het terrein van de jeugd verder zal ontplooien, waarbij het pan-europese karakter van de Organisatie opnieuw werd bevestigd; Rekening houdend met de Slotverklaring, goedgekeurd door de 8 ste Conferentie van de Ministers verantwoordelijk voor Jeugd van de Raad van Europa, gehouden in Kiev (Oekraïne) op 10 en 11 oktober 2008; Rekening houdend met Aanbeveling 1844 (2008) van de Parlementaire Vergadering over De jeugdagenda van de Raad van Europa opfrissen ( Refreshing the youth agenda of the Council of Europe ); Niet alledaags is dat de Parlementaire Vergadering enkele hoorzittingen spendeerde rond het thema Jeugdbeleid en hierrond een document maakte! Nadruk leggend op de specifieke bijdrage van de jeugdsector van de Raad van Europa, sinds 1972, aan de doelstellingen van de Organisatie en haar vermogen om passende antwoorden uit te werken op nieuwe situaties en uitdagingen; In gedachten houdend dat het jeugdbeleid van de Raad van Europa erop gericht is jonge mensen meisjes en jongens, jonge vrouwen en jonge mannen gelijke kansen en ervaringen te bezorgen, die hen in staat stellen de kennis, vaardigheden en competenties te ontwikkelen om een volledige rol te spelen in alle aspecten van de maatschappij; Eveneens herinnerend aan de transversale dimensie van dit beleid en het belang van jonge mensen te betrekken bij de formulering, implementatie en opvolging ervan; Rekening houdend met de uitdagingen waarmee jongeren geconfronteerd worden, zowel wat betreft de ruimere kansen die hun worden geboden als een toegenomen risico op onzekerheid, maar niettemin overtuigd van hun aanzienlijk potentieel en daarom van hun fundamentele rol bij het bevorderen van de kernwaarden van de Raad van Europa; Overtuigd van de nood aan een dynamisch jeugdbeleid in de Raad van Europa, dat zowel kinderen als jongeren omvat; Nadruk leggend op het belang van het opvolgen van het Actieplan dat in 2005 in Warschau werd goedgekeurd, in het bijzonder de jeugdcampagne voor diversiteit, mensenrechten en participatie Allemaal verschillend Allemaal gelijk ( All different All equal ), en het programma Een Europa bouwen voor en met kinderen ( Building a Europe for and with children ), 1. Besluit dat de volgende punten moeten beschouwd worden als prioriteiten voor het jeugdbeleid en acties van de Raad van Europa voor de komende jaren a. Mensenrechten en democratie, met bijzondere nadruk op garanderen dat jonge mensen volledig kunnen beschikken over mensenrechten en menselijke waardigheid, en hun engagement op dit gebied aanmoedigen; de actieve participatie van jongeren in democratische processen en structuren bevorderen; gelijke kansen voor de participatie van alle jongeren in alle aspecten van hun dagelijks leven bevorderen; gendergelijkheid effectief toepassen en alle vormen van geweld op basis van geslacht voorkomen; onderwijs voor bewustwording en actie bij jongeren over het milieu en duurzame ontwikkeling bevorderen; de toegang van alle jonge mensen tot informatie en adviesdiensten bevorderen. b. Samenleven in diverse maatschappijen, met bijzondere nadruk op jongeren in staat stellen om in hun dagelijks leven culturele diversiteit en interculturele dialoog en samenwerking te stimuleren; alle vormen van racisme en discriminatie, op om het even welke grond, voorkomen en bestrijden; initiatieven steunen van jongeren en hun organisaties met betrekking tot conflictpreventie en -beheersing, evenals verzoening na conflicten door middel van interculturele dialoog, waaronder ook de religieuze dimensie ervan; 215 LARCIER TJK 2009/3 215

4 DOSSIER: KINDERRECHTEN IN EUROPA 216 jeugdwerk met jonge vluchtelingen, asielzoekers en vluchtelingen ondersteunen; de ontwikkeling van subregionale samenwerking op het vlak van jeugd in Europa en daarbuiten verder stimuleren; jongeren aanmoedigen om wereldwijde solidariteit en samenwerking te stimuleren. c. Sociale insluiting van jongeren, met bijzondere nadruk op de integratie van buitengesloten jongeren ondersteunen; ervoor zorgen dat jongeren toegang hebben tot onderwijs, opleiding en werk, in het bijzonder door het stimuleren en erkennen van niet-formeel leren; de overgang van jongeren van onderwijs naar de arbeidsmarkt ondersteunen, bijvoorbeeld door mogelijkheden te versterken om privé- en werkleven met elkaar in overeenstemming te brengen; de autonomie en het welzijn van jongeren ondersteunen, net als hun toegang tot behoorlijke woonomstandigheden; ervoor zorgen dat jongeren in gelijke mate toegang hebben tot culturele, sportieve en creatieve activiteiten; intergenerationele dialoog en solidariteit stimuleren. 2. Besluit dat de hierboven genoemde prioriteiten moeten geïmplementeerd worden door middel van de volgende benaderingen, methodes en instrumenten a. Wat betreft ontwikkeling en samenwerking op het gebied van jeugdbeleid intergouvernementele en internationale samenwerking over de ontwikkeling van jeugdbeleid, met bijzondere focus op het vastleggen van normen en het ondersteunen van de uitvoering ervan; dienstverlening aan landen, in het bijzonder via internationale besprekingen van nationale vormen van jeugdbeleid en adviesmissies op het gebied van jeugdbeleid; samenwerking met de Europese Unie; partnerschappen met andere belanghebbenden en diensten die betrokken zijn bij terreinen die relevant zijn voor het jeugdbeleid van de Raad van Europa; comanagement, als een uniek en waardevol samenwerkingsmechanisme tussen regeringen en jeugdorganisaties. b. Wat betreft werk, onderwijs en opleiding van jongeren multilaterale samenwerking op het gebied van jeugd als een geschikte manier om internationaal begrip te bevorderen in de geest van de kernwaarden van de Raad van Europa; werken met multiplicatoren en de ontwikkeling van kwaliteitsvol jeugdwerk en de erkenning ervan ondersteunen; intercultureel leren als een niet-formele leermethode, in het bijzonder relevant voor het stimuleren van interculturele dialoog en het bestrijden van racisme en onverdraagzaamheid; de Europese Jeugdcentra en het Europees Jeugdfonds als unieke instrumenten om Europese samenwerking op het gebied van jeugd te ontwikkelen. c. Wat betreft onderzoek en kennis over jongeren onderzoek over jeugd en samenwerking tussen jeugdonderzoekers en beleidsmakers om evidencebased jeugdbeleid te bevorderen en om het werk van professionelen op het terrein van jeugd te ondersteunen; het uitvoeren van studies en het aanmaken van publicaties, educatief materiaal en opleidingsmateriaal om jeugdwerk en jeugdbeleid te ondersteunen; de verdere ontwikkeling van het Europees Kenniscentrum voor Jeugdbeleid. 3. Nadruk leggend op de belangrijke rol van de jeugdsector van de Raad van Europa binnen de Organisatie, en om grotere transparantie, flexibiliteit en efficiëntie te bereiken bij de uitvoering van het jeugdbeleid van de Organisatie, besluit het volgende De relevante cobestuurde organen van de jeugdsector van de Raad van Europa moeten activiteitenprogramma s ontwikkelen gebaseerd op de huidige resolutie en, indien van toepassing, de werkmethodes van de jeugdsector herzien en indien nodig hun voorstellen voorleggen aan het Comité van Ministers; Coördinatie tussen activiteiten in verband met kinderen en met jongeren moet verder versterkt worden; Er moeten maatregelen genomen worden om alle sectoren van de Raad van Europa te stimuleren om, in samenwerking met de jeugdsector, rekening te houden met de jeugddimensie wanneer zij hun activiteitenprogramma s afbakenen en uitvoeren; De ontwikkeling van jongerenmobiliteit, vrijwillige activiteiten en uitwisselingen in heel Europa en daarbuiten zal worden gestimuleerd en ondersteund; Het partnerschap met de Europese Commissie op het gebied van jeugd moet verder ondersteund blijven worden als een voorbeeld van goede samenwerking tussen de twee partners; De Europese Jeugdcentra en het Europees Jeugd Fonds moeten verder ondersteund blijven worden in hun rol van het ontwikkelen en versterken van Europese samenwerking op het gebied van jeugd, gebaseerd op de kernwaarden van de Raad van Europa; Er moet een communicatiestrategie ontwikkeld worden om een zo goed mogelijke visibiliteit van de jeugdsector van de Raad van Europa te garanderen binnen en buiten de Organisatie; 216 TJK 2009/3 LARCIER

5 JEUGDBELEID IN DE RAAD VAN EUROPA Er moet een coherente presentatie en een optimaal gebruik van menselijke, financiële en andere middelen gegarandeerd worden door het opstellen van programma s gebaseerd op specifieke doelstellingen en duidelijk afgebakende evaluatiecriteria; andere sectoren van de Raad van Europa moeten aangemoedigd worden om, indien van toepassing en uitvoerbaar, activiteiten te houden in de Europese Jeugdcentra; Er moeten bijkomende bronnen van financiering gezocht worden, waaronder ook vanuit de niet-gouvernementele sector. III. DE GEZAMENLIJKE RAAD OF MEE VORMEN GEVEN AAN DE UITWERKING VAN AGENDA 2020 Op de Gezamenlijke Raad van maart 2009 in Mollina (Spanje) werd nagedacht over en een begin gemaakt met de uitwerking van een toekomstig werkprogramma gebaseerd op bovenstaande resolutie. Er werd onder andere groen licht gegeven aan een roadmap voor de acties van de Raad van Europa omtrent participatie van kinderen en jongeren onder 18 jaar. Het is een concreet resultaat van de high-levelconferentie in Stockholm (september 2008) rond Building a Europe for and with children naar een strategie Belangrijk hierbij is dat er aan een betere afstemming zal worden gewerkt van activiteiten ten aanzien van kinderen en jongeren. Een naar mijn aanvoelen niet onbelangrijke stap om te komen tot een meer systematisch beleid inzake mensen(kinder-)rechteneducatie in Europa. Volledigheidshalve vermelden we ook dat het programma Building a Europe for and with children door het Comité van Ministers op 27 november 2008 werd goedgekeurd en naast de participatie van kinderen ook gericht is op de promotie van de rechten van het kind en de strijd tegen geweld tegen kinderen. VOOR MEER INFORMATIE: Nieuwe EU-Strategie voor jongeren: ec.europa.eu/youth/news/news1458_en.htm RAAD VAN EUROPA Webpagina Jeugdeenheid Resolutie inzake Jeugdbeleid _CM_resolution2008_23_en.asp#TopOfPage Prioriteiten Priorities_2010_en.asp Programma Building a Europe for and with children default_en.asp 217 LARCIER TJK 2009/3 217