Onderwijs in Wat willen de ouders van Nederland?

Transcriptie

1 Onderwijs in Wat willen de ouders van Nederland? Geachte leden van de programmacommissie, Bijgaand treft u de input aan van Ouders & Onderwijs voor het verkiezingsprogramma van uw partij voor de periode Als de landelijke organisatie voor ouders met schoolgaande kinderen wil Ouders & Onderwijs graag de volgende thema s onder uw aandacht brengen. A. Onderwijs dichtbij huis, kleinschalig en divers B. Kwaliteit van het onderwijs C. Betrokkenheid ouders bij het onderwijs D. Inclusief onderwijs Per punt treft u in deze notitie een advies aan de programmacommissie. Dit advies wordt vervolgens beknopt toegelicht. Voorafgaand aan de adviezen wordt u zicht geboden op de motieven van ouders voor de keuze van een school. Ouders & Onderwijs is graag bereid om over de adviezen nader met u van gedachten te wisselen. Aan het slot van deze notitie treft u enige nadere informatie aan over Ouders & Onderwijs. Vooraf: Wat vinden ouders belangrijk? Uit een recente enquête van Ouders & Onderwijs met TNS-NIPO komt duidelijk naar voren wat de belangrijkste motieven zijn bij schoolkeuze. Gevraagd naar wat ouders het belangrijkste vinden bij de keuze van een basisschool ontstaat een heldere top 5: 1. Dichtbij huis (60%), bereikbaarheid (17%) en kleinschaligheid (17%) 2. Kwaliteit van het onderwijs (30%) 3. De sfeer op school (29%) en mate van persoonlijke aandacht (13%) 4. Denominatie (25%) 5. Onderwijsvorm (11%) Deze prioriteiten komen terug in deze notitie. Ouders & Onderwijs Catharijnesingel 30F 3511 GB Utrecht informatie@oudersonderwijs.nl Informatiedienst vraag@oudersonderwijs.nl

2 1. Onderwijs dichtbij huis, kleinschalig en divers Advies Scholen moeten optimale kansen krijgen om behouden te blijven, ook als het aantal leerlingen terugloopt. Bundeling van onderwijs met andere gemeenschapsvoorzieningen in één gebouw dient gestimuleerd te worden, en verder gefaciliteerd. Prikkels tot schaalvergroting van scholen of tot bundeling van scholen dienen uit het onderwijs te verdwijnen, zodat de school een menselijke maat blijft houden, en leerlingen de school als hun school blijven ervaren. Dit kan binnen grotere bestuurlijke samenwerkingen of verbanden. De variëteit tussen scholen moet groter, zodat kinderen en ouders beter een school kunnen kiezen die bij hen past. Ouders willen vooral een school dichtbij huis. Dat blijkt uit de enquête van Ouders & Onderwijs rond het basisonderwijs, en het is ook een criterium voor de keuze van de middelbare school. Een school dichtbij huis betekent dat klasgenoten dicht in de buurt wonen. Een korte loop- of fietsafstand betekent ook dat kinderen veilig en makkelijk naar school kunnen. Ook voor het middelbaar onderwijs speelt dat veel ouders hun kind het meest tot haar of zijn recht zien komen op een overzichtelijke school. Mensen willen geen leerfabrieken meer. De menselijke maat moet terug in het onderwijs. Maatschappelijk hebben twee kleinere scholen dus de voorkeur boven één grote. Een bijkomend voordeel is dat twee kleine scholen in plaats van één grote school de mogelijkheid van een keuze bieden. De variëteit tussen scholen moet groter, zodat meer keuzemogelijkheden ontstaan. Voor 25% van de ouders is de geloofsgrondslag een belangrijke overweging voor de keuze van de school. Ouders willen ook dat de keuze uit verschillende onderwijsvormen groeit. Basisscholen en middelbare moeten ook meer dan nu uiteenlopende accenten leggen in het onderwijsaanbod, zodat kinderen en ouders een school kunnen kiezen die bij hen past. Nu bieden scholen nog te veel van hetzelfde. B. Kwaliteit van het onderwijs Maak van Scholenopdekaart.nl de centrale en publieke bron van informatie over het onderwijs en over scholen, aansluitend op de behoeften van alle ouders. Meer transparantie creëert sterkere prikkels voor kwalitatief goede scholen. Ouders willen graag een school die bij hun kind past. Dat vraagt om kleinschaligheid en persoonlijke aandacht. Goed onderwijs biedt kinderen kansen zich te ontplooien en te groeien. Voor alle kinderen is belangrijk is dat ze gezien worden. Kwalitatief goed onderwijs sluit op hun persoonlijke ontwikkeling. Onderwijs wordt er beter van als school en ouders actief in gesprek zijn, zodat de leerkracht de ervaringskennis van thuis bij de didactiek kan betrekken. De kwaliteit van het onderwijs is niet een enkelvoudige maatstaf. Veel ouders vinden het belangrijk dat hun kind zich veilig voelt, en dat er actief wordt gewerkt aan het voorkomen en tegengaan van pesten. Voor een deel van de gezinnen is de grondslag van de school relevant en daarmee een aspect van de kwaliteit daarvan. Deels willen ouders ook bewust kunnen kiezen voor een onderwijsvorm op de school. Het is voor 2

3 kinderen belangrijk dat thuis en op school dezelfde waarden worden gedeeld. Homogeniteit op dit vlak draagt bij aan goed onderwijs. Als ouders zich goed kunnen informeren, kunnen ze beter kiezen wat in hun optiek de beste school voor hun kind is. Kwaliteit speelt een zeer grote rol in die keuze. Staatssecretaris Dekker heeft najaar 2015 de transparantiebrief naar de Kamer gestuurd. Het streven is dat de plek wordt waar ouders alle informatie kunnen vinden ten behoeve van een goede schoolkeuze. In de praktijk komt transparantie van scholen nog veel te langzaam van de grond. Ook bevat maar deels de voor ouders relevante informatie, is niet voor een breed publiek toegankelijk en ook niet breed bekend. Het huidige beleid volstaat niet om de benodigde transparantie en de bijbehorende verandering naar een open cultuur rond waarderingsmaatstaven voor het onderwijs te bewerkstelligen. Vanwege de gebrekkige bekendheid van vluchten ouders deels in particuliere sites, die gegevens van reproduceren. Prikkels voor de verdere ontwikkeling van komen daardoor niet op de plaats waar ze zijn moeten. C. Betrokkenheid ouders bij het onderwijs Een nieuw kabinet komt tot een nieuw ouderorgaan in elke school. Met ouders, scholieren, leerkrachten en scholen moet het gesprek aan worden gegaan over vernieuwing van de inspraak én zeggenschap van ouders. Scholen moeten ouders als verantwoordelijke voor het kind meer op waarde gaan schatten, en betrekken bij het gesprek over het onderwijs. Ouders ervaren niet altijd dat ze met school in gesprek kunnen over (het bevorderen van) de kwaliteit van het onderwijs. Voor de basisschool geeft 33% dat aan. Slechts 20% heeft het idee daar wel een stem in te hebben en 43% is neutraal. Dat is zorgwekkend. Voor de middelbare school of het MBO zijn de mogelijkheden om betrokken te zijn nog veel kleiner. Over de ontwikkeling van hun eigen kind wil 29% van de ouders samen met school kunnen beslissen, 30% wil daar met school over kunnen praten en 30% wil dat de school in ieder geval pro-actief communiceert. Nu zijn de mogelijkheden hiervoor onvoldoende. 81% van de ouders ervaart dat de school hen wel betrekt als extra handen nodig zijn, zoals bij schoolreisjes. Maar slechts 38% ervaart dat de school hen betrekt rond de kwaliteit van het onderwijs. Dat klopt niet. Met de veranderingen die het onderwijs te wachten staan met het advies #onderwijs2032 is betrokkenheid van ouders bij het onderwijs des te meer van belang. Gelukkig voelen ouders overwegend wel dat er naar hen wordt geluisterd door de rechtstreekse leerkracht van hun kind (27% ervaart dat zeker. 48% grotendeels). Medezeggenschapsraden zijn voor veel ouders onvoldoende zichtbaar en aanspreekbaar. 10% geeft expliciet aan zich er niet in te herkennen. 46% heeft eenvoudig geen idee. Ouders & Onderwijs merkt dat de medezeggenschap in zijn huidige vorm (met een beperkt aantal leden) niet spoort met betrokkenheid van ouders in den brede bij de school en bij het onderwijs. Medezeggenschapsraden zijn vergadertafels voor enkelingen geworden. Van hen vraagt de medezeggenschap erg veel, feitelijk té veel: kennis van weten regelgeving én kennis van alle thema s die rond de school en het onderwijs actueel zijn. De medezeggenschapsraad omvat naast ouders en leerlingen ook de vertegenwoordiging van het personeel. Elke geleding heeft echter eigen belangstellingen. Die bij elkaar brengen in één gesprek biedt 3

4 vaak geen meerwaarde, zo leert de praktijk. De gebundelde vorm past niet meer bij deze tijd. Leraren hebben recht op een ondernemingsraad. D. Inclusief onderwijs Kinderen moeten samen kunnen spelen en samen opgroeien. Inclusief onderwijs dient het uitgangspunt te zijn, gekoppeld te zijn aan naadloze organisatie van onderwijs en zorg voor de kinderen die dat behoeven. Kinderen die buiten het onderwijs vallen, moeten zo snel mogelijk worden terug begeleid. Growing up in separate schools prepares children for separate lives. Elk kind heeft kansen en uitdagingen. Als kinderen samen naar school gaan, vergemakkelijkt dat het samen spelen en later samen leven en werken. Inclusief onderwijs dient het uitgangspunt te zijn, en is ook de maatschappelijke opdracht ingevolge het Verdrag inzake de rechten van personen met een handicap. Initiatieven als Samen naar School van NSGK laten zien dat onderwijs aan meervoudig beperkte kinderen op reguliere scholen mogelijk is, maar zijn nu enkel mogelijk dankzij particuliere fondsen en donaties. Voor onderwijs aan meerbegaafde kinderen geldt hetzelfde. Het is onacceptabel dat het Nederlandse onderwijs voor wat betreft het bieden van maatwerk binnen gezamenlijk onderwijs achterloopt op vergelijkbare landen. Mits goed georganiseerd, ondervinden kinderen geen nadelen van gezamenlijk onderwijs. Het vraagt wel om leerkrachten die er voor gaan, en schoolleiders die hun team daarin coachen en onderwijs en begeleiding effectief organiseren. Inclusief onderwijs dient gekoppeld te zijn aan het naadloos bieden van onderwijs en zorg voor de kinderen die dat behoeven. Het aantal kinderen dat in Nederland geen onderwijs volgt omdat er geen passend onderwijs voorhanden zou zijn of vanwege een vrijstelling van de leerplicht is veel groter dan nodig (in 2014/ 15 respectievelijk en 5.077). Kinderen die uit het onderwijs vallen, dienen zo snel mogelijk te worden terug begeleid. Bewezen effectieve aanpakken landelijk en lokaal dienen vanuit de overheid te worden bevorderd. Over Ouders & Onderwijs Ouders & Onderwijs ( is hét informatiepunt voor ouders, de gesprekspartner voor de overheid en de onderwijssector en de verbinder van ouders rond het onderwijs. De activiteiten van Ouders & Onderwijs worden volledig bekostigd met subsidie van het ministerie van OCW. Ouders & Onderwijs vergaart op uiteenlopende wijzen ervaringen en signalen van ouders rond het onderwijs: Informatiepunt: maandelijks bellen en mailen ruim 700 mensen met allerlei vragen over het onderwijs van hun kinderen. Daarmee hebben we uit de eerste hand een duidelijk beeld van wat er bij ouders speelt in onderwijsland. Digitaal ouderpanel: Met korte enquêtes peilen we de ervaringen en voorkeuren van ouders over alles wat ouders aangaat in Nederland. Recent heeft Ouders & Onderwijs een grote enquête gehouden. Diverse uitkomsten daarvan vindt u terug in deze notitie. 4

5 Oudergroepen: Ouders & Onderwijs verbindt vele specifieke ouderorganisaties, oudergroepen en individuele ouders. We ontwikkelen in het bijzonder een netwerk met ouders actief in de medezeggenschap op basis- en middelbare scholen. 5