Publieke en private financiering van hoger onderwijs Ib Waterreus. ORD Amsterdam, 11 mei 2006
|
|
|
- Jonas de Jonge
- 7 jaren geleden
- Aantal bezoeken:
Transcriptie
1 Publieke en private financiering van hoger onderwijs Ib Waterreus ORD Amsterdam, 11 mei 2006
2 Publieke en private financiering van hoger onderwijs
3 Inleiding Eind vorig jaar sloeg The Economist alarm over de Europese ambities voor de kenniseconomie: Groeiend aantal studenten, maar Weinig extra publieke middelen Geen ruimte voor inzet private middelen Risico van bezuinigingen op kwaliteit en grotere achterstand op VS: 17 van de 20 topuniversiteiten staan nu al in de VS 70% van de Nobelprijswinnaars werken in de VS China en India komen eraan... Behoefte aan nieuwe publieke en private financieringsarrangementen voor hoger onderwijs
4 Opbouw Verkenning van beleidsopties voor de toekomstige publieke en private financiering van het HO. In het kader van een komend advies over financiering van het onderwijs en deels gebaseerd op eerdere adviezen, zoals De helft van Nederland hoogopgeleid (2005) en Ruimte voor nieuwe aanbieders (2004). Daarbij komen de volgende onderwerpen aan bod: Ambitie: de helft van Nederland hoogopgeleid Verbetering prikkels door open bestel? De prijs van toponderwijs Beleidsopties en dilemma s
5 Ambitie: de helft van Nederland hoog opgeleid Utopie of haalbaar streven? Op korte termijn (2012) automatische toename omdat: nieuwe cohorten groter zijn dan vertrekkende Op langere termijn (2022) extra inspanningen vereist omdat: a) nieuwe cohorten kleiner zijn dan vertrekkende b) vertrekkende straks vaker hoogopgeleid zijn dan nu
6 Waarom? Beleidsdoelstelling kabinet in verlengde van EU-streven naar sterkste kenniseconomie ter wereld Verhoging ontwikkelingspeil bevolking: alle talenten benutten Maatschappelijk en economisch belang van (hoger) onderwijs Vraag van de arbeidsmarkt: toename 1,5 % per jaar (ROA)
7 Aanpak Optimale doorstroom binnen en tussen alle niveaus van het onderwijsbestel Meer verscheidenheid en hoger rendement in het hoger onderwijs Meer werkenden en niet-werkenden naar het hoger onderwijs: een leven lang leren Kortom: behoefte aan meer maatwerk en differentiatie. Bijvoorbeeld door: verhoging productiviteit (betere prikkels) en/of meer financiële middelen
8 Betere prikkels door een open bestel? Te verwachten effecten kansen op meer maatwerk meer keuzemogelijkheden lagere kosten hoger rendement meer prikkels voor innovatie meer variatie in kwaliteit (extra kwaliteit). risico s dat opleidingen verdwijnen (kapitaalvernietiging, verschraling) risico dat budgetten versnipperen over meer instellingen en meer opleidingen
9 Aandachtspunten bij open bestel Ongelijk speelveld: kruissubsidies tussen opleidingen en tussen onderzoek en onderwijs Bekostiging van opleiding of instelling Welke onrendabele opleidingen moet de overheid (extra) bekostigen om in stand te houden Financiële toegankelijkheid bij collegelddifferentiatie; studiefinanciering Regionale toegankelijkeid; voorkomen regionale monopolies (met name in hbo)
10 Meer ruimte voor nieuwe aanbieders Niet volledig vrij: Vanwege genoemde risico s geen volledig vrije toetreding, maar een voorkeur voor model dat de nadelen van het huidige gesloten bestel ondervangt. Gereguleerde toetreding: Combinatie van de mogelijkheid dat nieuwe aanbieders voor een opleiding bekostiging krijgen en de mogelijkheid dat bestaande aanbieders de bekostiging voor een opleiding verliezen. Vereisten voor bekostiging: Voldoen aan bekostigingsvoorwaarden. Voldoende ruimte in bekostigde deel.
11 Toponderwijs heeft een prijs HO in de VS is gemiddeld twee keer zo duur, de prijs van topuniversiteiten ligt nog aanzienlijk hoger. Verschil zit in hogere private bijdrage: Hogere collegegelden Eigen vermogen dat private universiteiten hebben opgebouwd uit legaten en schenkingen; Studenten op private universiteiten ontvangen een vergelijkbare subsidie als studenten op publieke universiteiten
12 Internationale vergelijking publieke en private bijdragen Uitgaven tertiair onderwijs als percentage van het BBP (2002) Publiek Privaat Totaal Nederland Referentie VS
13 Internationale vergelijking publieke en private bijdragen (2) Uitgaven tertiair onderwijs in US dollars per student (2002) Totaal Nederland Referentie VS
14 Kosten en prijzen universiteiten VS (in US dollars), Winston 1999 Gemiddelde kosten Gemiddelde prijs Gemiddelde subsidie Publieke instellingen Private instellingen Top 10% Onderste 10%
15 Beleidsopties en dilemma s (1) Voor de toekomstige financiering van het hoger onderwijs zijn verschillende mogelijkheden: Handhaving status quo: Verdeling beperkte publieke middelen over groeiend aantal studenten, beperkte private bijdrage Risico van kwaliteitsdaling en vertrek van studenten naar buitenland (brain drain naar Grieks model) Meer publieke bekostiging (Scandinavisch model) Betekent fors hogere collectieve lasten of bezuinigingen op andere (onderwijs)sectoren Risico van vertrek na afloop van studie
16 Beleidsopties en dilemma s (2) Gedifferentieerde inzet publieke bekostiging (NWOmodel voor onderwijs): Extra bekostiging voor topstudies met maatschappelijke meerwaarde Risico van hoge verdelingskosten en uitval of andere beroepskeuze van studenten Meer private bekostiging: Collegegelddifferentiatie, bijdragen van bedrijven en particulieren Risico s voor toegankelijkheid en voortbestaan studies met maatschappelijke meerwaarde
17 Conclusies Zoeken naar balans tussen publieke en private financiering van hoger onderwijs: Externe effecten en kapitaalmarktimperfecties rechtvaardigen publieke bijdrage. Grotere private bijdrage mogelijk mits toegankelijkheid gewaarborgd blijft Toezicht vereist om kwaliteit en keuzevrijheid te garanderen
18 Vragen? Voor meer informatie of het bestellen van publicaties Kijk op:
1 Wat zijn de verschillen tussen de huidige bekostigde en niet-bekostigde opleidingen en wat zijn de sterke en zwakke punten hierin?
Samenvatting In dit advies schetst de raad de uitkomsten van onderzoek naar verschillen tussen bekostigde en niet-bekostigde opleidingen, de voors en tegens van een meer open bestel, zijn invulling van
Excellence for productivity?
Seminar, directie Kennis, Aanleiding Belang human capital voor productiviteit is onomstreden Maar hoe werkt het: via brede basis van goed opgeleide werknemers of juist door toppers? Recente economische
Factsheet persbericht
Factsheet persbericht Studenten: meer werken noodzaak door hogere studiekosten 13 januari 2011 Inleiding Van november 2010 tot begin januari 2011 hield Zoekbijbaan.nl het Nationale Bijbanen Onderzoek.
Nieuw krachtenveld rond de Hogeschool Inleiding Werkconferentie Beroepsonderwijs in de Versnelling Haagse Hogeschool 23 februari 2006
Nieuw krachtenveld rond de Hogeschool Inleiding Werkconferentie Beroepsonderwijs in de Versnelling Haagse Hogeschool 23 februari 2006 A.M.L. van Wieringen Inhoudsopgave Naar 50% in de beroepsbevolking
BIJDRAGEN VAN HOGESCHOOL LEIDEN AAN HET HOGER ONDERWIJS
BIJDRAGEN VAN HOGESCHOOL LEIDEN AAN HET HOGER ONDERWIJS Opening Cursusjaar Hogeschool Leiden 6 september 2006 A.M.L. van Wieringen Inhoudsopgave Positie van het hoger beroepsonderwijs Bijdragen van Hogeschool
Kabinetsstandpunt over een open bestel in het hoger onderwijs en de bve-sector.
Kabinetsstandpunt over een open bestel in het hoger onderwijs en de bve-sector. 1. Aanleiding De ambitie van het kabinet om de innovativiteit van de kenniseconomie te verhogen vereist een stevig en vitaal
De Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Postbus EA DEN HAAG
>Retouradres Postbus 16375 2500 BJ Den Haag De Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Postbus 20018 2500 EA DEN HAAG Voortgezet Onderwijs Rijnstraat 50 Den Haag Postbus 16375 2500 BJ Den Haag
Thema 7 Hoger onderwijs Beleidsvariant A Besparingen in 2011-2015, in mld. euro s 2011 2012 2013 2014 2015 Structureel Variant 7A 0,06 0,10 0,20 0,35 0,61 1,21 Omschrijving variant Deze variant zet voor
NRTO. Nederlandse Raad voor training en Opleiding Amersfoort 11 oktober Door Ria van t Klooster
NRTO Nederlandse Raad voor training en Opleiding Amersfoort 11 oktober 2017 Door Ria van t Klooster Ria van t Klooster Directeur NRTO Bestuurslid SBB Toezichthouder BESTUURSLEDEN Hans Hillen Voorzitter
Datum 16 september 2009 Betreft Advies scenario's open bestel. Geachte heer De Vijlder,
a 1 > Retouradres Postbus 16375 2500 BJ Den Haag Commissie experimenten open bestel hoger onderwijs t.a.v. dr. F.J. de Vijlder, voorzitter Hogeschool van Arnhem en Nijmegen postbus 30011 6503 HN NIJMEGEN
De waarde(n) van weten
De waarde(n) van weten STRATEGISCHE AGENDA HOGER ONDERWIJS 2015-2025 9 oktober 2015 De HO tour Waarom veranderen? Leven en werken in een in toenemende mate onvoorspelbare, complexe en geglobaliseerde wereld.
Uw brief van Ons kenmerk Contactpersoon Zoetermeer. 24 februari 2003 SFB/2003/8253 18 juni 2003
OC enw De voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Postbus 20018 2500EA Den Haag Ministerie van Onderwijs Cultuur en Wetenschappen Europaweg 4 Postbus 25000 2700 LZ Zoetermeer Telefoon (079)
Bijlage K Vergelijking resultaten tussen partijen
BIJLAGE K: VERGELIJKING RESULTATEN TUSSEN PARTIJEN Bijlage K Vergelijking resultaten tussen partijen Bijlage K.1 onderwijs Tabel K.1.1 Onderwijsvoorstellen verkiezingsprogramma's 2011-2015 (bedragen in
Jaarcongres KIVI NIRIA Presentatie Alexander Rinnooy Kan Lid Innovatieplatform
Jaarcongres KIVI NIRIA 2009 Presentatie Alexander Rinnooy Kan Lid Innovatieplatform Vandaag Vrienden Van Wetenschap Positie van Nederland in de wereld Kennisinvesteringsagenda Sleutelgebieden Wat kunnen
Zwaar weer op komst voor de hogeschooldocent
Zwaar weer op komst voor de hogeschooldocent Inleiding HvA Onderwijsconferentie 29 maart 2006 A.M.L. van Wieringen Inhoudsopgave Memory Lane Functies hbo tot nu toe Oude en nieuwe functies Hogere verwachtingen
Uw brief van Ons kenmerk Contactpersoon Zoetermeer. FEZ/IR/2001/24182 van Rijn 13 juni 2001
OC enw De voorzitter van de Tweede Kamer der Staten Generaal Postbus 20018 2500 AE 's-gravenhage Ministerie van Onderwijs Cultuur en Wetenschappen Europaweg 4 Postbus 25000 2700 LZ Zoetermeer Telefoon
4 Toegankelijkheid optimaliseren
4 Toegankelijkheid optimaliseren Benutten van talent betekent ook dat degenen die na een vooropleiding geschikt zijn voor een opleiding in het hoger onderwijs dit onderwijs ook kunnen volgen. Institutionele
Tevredenheid over start en ontwikkeling op de arbeidsmarkt
Tevredenheid over start en ontwikkeling op de arbeidsmarkt Hbo ers uit sector Onderwijs vaker tevreden... 2 Tweedegraads lerarenopleidingen hbo en lerarenopleidingen kunst/lo het vaakst tevreden... 4 Afgestudeerden
Eindexamen economie 1-2 vwo 2009 - I
Beoordelingsmodel Algemene regel 3.6 is ook van toepassing als gevraagd wordt een gegeven antwoord toe te lichten, te beschrijven en dergelijke. Opgave 1 1 maximumscore 2 Een voorbeeld van een juiste verklaring
KIESWIJZER. De NWS KiesWijzer heeft als doel om haar leden beter te informeren op deze gebieden in de aanloop naar de Tweede Kamerverkiezingen.
NWS KIESWIJZER TWEEDE KAMERVERKIEZINGEN 2017 NWS KIESWIJZER Stichting Nederlandse Wereldwijde Studenten (NWS) is een netwerk van hoog opgeleide, internationaal georiënteerde Nederlanders die een opleiding
Studentenhuisvesting Feiten en trends 2010
Studentenhuisvesting Feiten en trends 2010 Studentenhuisvesting - Feiten en trends 2010-1- Studenten Aantal ingeschreven voltijd studenten in bekostigde HBO- en WO-instellingen in Nederland 2009-2010 2008-2009
Bureaucratisering en schaal. Louise van de Venne & Ib Waterreus
Bureaucratisering en schaal Louise van de Venne & Ib Waterreus Presentatie ORD 2005 paper suggesties voor de beleidsagenda Aanleiding Toenemende twijfel bureaucratiebeheersing en kostendoelmatigheid Kwantitatieve
Argumentenkaart Deeltijdwerken 3. Samenleving. Wat zijn de voor- en nadelen voor de samenleving als vrouwen meer gaan werken?
Argumenten Deeltijdwerken Wat zijn de - en nadelen de samenleving als meer gaan werken? Argumenten Deeltijdwerken Wat zijn de - en nadelen de samenleving als meer gaan werken? Argumenten Deeltijdwerken
Duurzaam toerusten voor arbeidsmarkt en
Duurzaam toerusten voor arbeidsmarkt en samenleving Stel hogere eisen aan het arbeidsmarktperspectief Handhaaf het startkwalificatieniveau met extra aandacht aan studiekeuze mbo niveau 2 studenten. Biedt
doelgericht investeren in onderwijs advies
doelgericht investeren in onderwijs advies Doelgericht investeren in onderwijs Colofon De Onderwijsraad is een onafhankelijk adviescollege, opgericht in 1919. De raad adviseert, gevraagd en ongevraagd,
Samenvatting Twente Index 2016
Samenvatting Twente Index 2016 Kijk voor regionale en lokale data op www.twenteindex.nl INLEIDING De Twente Index wordt door Kennispunt Twente samengesteld in opdracht van de Twente Board. De Board wil
Succesvol starten in het hoger onderwijs. Fons van Wieringen
Succesvol starten in het hoger onderwijs Fons van Wieringen Opbouw presentatie: 1. Probleemaanduiding 2. Wat doen instellingen en wat kan nog beter? 3. Wat kunnen instellingen onvoldoende en waar ligt
Flexibel en vraaggericht hoger onderwijs voor werkenden
Flexibel en vraaggericht hoger onderwijs voor werkenden Informatiebijeenkomst VBZ/Sigra 17 januari 2017 Yvonne Bernardt Ministerie van OCW 1 Opzet presentatie 1) Belang van meer flexibiliteit en vraaggerichtheid
Nederland vol Talent Tien speerpunten voor het onderwijs als werkplaats voor talent. Inleiding
de vakcentrale voor professionals Nederland vol Talent Tien speerpunten voor het onderwijs als werkplaats voor talent Inleiding Het Platform Onderwijs van de vakcentrale MHP, waarin de aangesloten organisaties
Onderzoekmemorandum Innovatie en de Lissabonagenda
Onderzoekmemorandum Innovatie en de Lissabonagenda Inleiding Nederland werkt, net als de andere Europese landen aan de Lissabon-doelstellingen van de EU om te komen tot een dynamische en concurrerende
STANDPUNT EN PLEIDOOI OVER EXTRAMURALE BEGELEIDING
VERENIGING BEDRIJFSTAK ZORG 400.11/me november 2011 STANDPUNT EN PLEIDOOI OVER EXTRAMURALE BEGELEIDING De verplaatsing van (extramurale) begeleiding van de AWBZ naar de WMO en dus de gemeenten biedt nieuwe
Aan de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Postbus EA..DEN HAAG
>Retouradres Postbus 16375 2500 BJ Den Haag Aan de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Postbus 20018 2500 EA..DEN HAAG Kennis IPC 5200 Rijnstraat 50 Den Haag Postbus 16375 2500 BJ Den Haag
Werkconferenties OTAV, Platform Opnieuw Thuis en VNG. Kennisvluchtelingen in uw gemeente
Kennisvluchtelingen in uw gemeente Waarom investeren in (potentieel) hoogopgeleiden? WRR: er dreigt onderklasse te ontstaan Beter voor vluchtelingen en voor de samenleving (competenties benutten, niet
Vragen V-100 bij Jaarverslag Ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid 2018
Vragen V-100 bij Jaarverslag Ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid 2018 Vraag 1 Wat gaat u doen om de doorstroom van mbo naar hbo te bevorderen, bijvoorbeeld door hbogerichte vakken in mbo-4
Spreektekst Jaarverslag OCW
Spreektekst Jaarverslag OCW Ten eerste wil ik de rapporteurs bedanken. Naast de verbeterpunten waar de rapporteurs namens de hele commissie op in zullen gaan wil ik namens de VVD drie punten accentueren.
ONDERZOEK NAAR KWALITEITSVERBETERING MBO OPLEIDINGSNIVEAU ROC TOP
ONDERZOEK NAAR KWALITEITSVERBETERING MBO OPLEIDINGSNIVEAU ROC TOP Plaats : Amsterdam BRIN nummer : 30RM Onderzoeksnummer : 290353 Datum onderzoek : augustus 2016 Datum vaststelling : 26 september 2016
Een Werkende Arbeidsmarkt
Een Werkende Arbeidsmarkt Bas ter Weel 16 mei2014 Duurzame inzetbaarheid Doel Langer werken in goede gezondheid Beleid gericht op Binden: Gezondheid als voorwaarde voor deelname Ontbinden: Mobiliteit als
DE HELFT VAN NEDERLAND HOOGOPGELEID. advies
DE HELFT VAN NEDERLAND HOOGOPGELEID advies DE HELFT VAN NEDERLAND HOOGOPGELEID Colofon De Onderwijsraad is een onafhankelijk adviescollege, opgericht in 1919. De raad adviseert, gevraagd en ongevraagd,
4TU.Federation. Voortzetten succes Techniekpact en opvang groei
4TU.Federation Voortzetten succes Techniekpact en opvang groei Groei van techniekstudenten the big picture Groei is snel, groot en duurzaam: van 21 tot 22 +6% Arbeidsmarkt vraagt om verdubbeling van de
logoocw De voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Postbus EA Den Haag 20 december 2004 HO/prog/2004/55113
logoocw De voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Postbus 20018 2500 EA Den Haag Den Haag Ons kenmerk 20 december 2004 HO/prog/2004/55113 Onderwerp voortgang Deltaplan Bèta/Techniek Bijlage
Beleidsmaatregelen in het hoger onderwijs en de rol van decanen in het studiekeuzeproces. Anja van den Broek
Beleidsmaatregelen in het hoger onderwijs en de rol van decanen in het studiekeuzeproces Anja van den Broek Aandachtspunten Beleidsmaatregelen Onderwijsdeelname en toegankelijkheid Veranderingen in studiekeuze
2. Beter nu dan later
Daarom Duits 1. Engels is niet voldoende Natuurlijk is kennis van de Engelse taal essentieel, maar: Englisch ist ein Muss, Deutsch ist ein Plus. Onderzoek wijst uit dat 86 procent van de Nederlandse ondernemers
Zekerheden over een onzeker land
Zekerheden over een onzeker land Parijs, 27 januari 2012 Paul Schnabel Universiteit Utrecht Demografische feiten 2012-2020 Bevolking 17 miljoen (plus 0,5 miljoen) Jonger dan 20 jaar 3,7 miljoen (min 0,2
De voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Postbus EA DEN HAAG. Betreft aanbieding OESO-rapport Education at a Glance 2019
>Retouradres Postbus 16375 2500 BJ Den Haag De voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Postbus 20018 2500 EA DEN HAAG Kennis Rijnstraat 50 Den Haag Postbus 16375 2500 BJ Den Haag www.rijksoverheid.nl
Betekenisvol sturen en verantwoorden
Betekenisvol sturen en verantwoorden Hier Oktober, komt 2018 tekst Souhail Chaghouani Hier komt ook tekst Business controller & manager staf Wat is de uitdaging? Utrechtse model Spoor 1: Spoor 2: Spoor
Datum 10 mei 2017 Schriftelijk overleg internationalisering van het onderwijs: nota naar aanleiding van het verslag
>Retouradres Postbus 16375 2500 BJ Den Haag Aan de voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Postbus 20018 2500 EA Den Haag.. Internationaal Beleid Rijnstraat 50 Den Haag Postbus 16375 2500 BJ
Tweede Kamer der Staten-Generaal
Tweede Kamer der Staten-Generaal 2 Vergaderjaar 2012 2013 33 400 VIII Vaststelling van de begrotingsstaten van het Ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap (VIII) voor het jaar 2013 Nr. 154 BRIEF
Een verkenning van de toekomstige arbeidsmarkt van de overheid
Een verkenning van de toekomstige arbeidsmarkt van de overheid Maikel Volkerink Jules Theeuwes Utrecht, 10 oktober 2012 www.seo.nl - secretariaat@seo.nl - +31 20 525 1630 SEO Economisch Onderzoek Onafhankelijk
TOELICHTING INDICATOREN STUDIE IN CIJFERS WO d.d. mei 2017
TOELICHTING INDICATOREN STUDIE IN CIJFERS WO d.d. mei 2017 Studie in Cijfers (vaak ook studiebijsluiter genoemd) geeft een beeld van hoe een opleiding aan een universiteit het doet in vergelijking met
Nieuwe ronde Regionaal investeringsfonds mbo
Nieuwe ronde Regionaal investeringsfonds mbo Voor zowel studenten als werkgevers is het belangrijk dat een beroepsopleiding goed aansluit op de arbeidsmarkt. Daarom werken steeds meer scholen en bedrijven
Dit onderdeel gaat over diploma s van bekostigde opleidingen. Hierbij onderscheiden we diplomarendement en het aantal diploma s.
Na nominaal plus 1 jaar 45 procent een diploma... 2 Rendement wo stijgt, hbo-rendement daalt... 4 Hbo-ontwerpopleidingen laagste rendement van de sector... 6 Hoger rendement wo biologie, scheikunde en
Voltijd hbo ers sinds twee jaar weer vaker een baan binnen achttien maanden
Een baan Voltijd hbo ers sinds twee jaar weer vaker een baan binnen achttien maanden... 2 Geen dip in baankansen voor wo-afgestudeerden... 3 Geen dip in kans op baan voor deeltijdstudenten... 4 Hbo bachelor
Eerste Kamer der Staten-Generaal
Eerste Kamer der Staten-Generaal 1 Vergaderjaar 2006 2007 30 933 Wijziging van onder meer de Wet studiefinanciering 2000 in verband met uitbreiding van de mogelijkheid met studiefinanciering in het buitenland
3.2 De omvang van de werkgelegenheid
3.2 De omvang van de werkgelegenheid Particuliere bedrijven en overheidsbedrijven nemen mensen in dienst. Collectieve sector = Semicollectieve sector = De overheden op landelijk, provinciaal en lokaal
Kinderopvang in eigen beheer. Resultaten marktonderzoek
Kinderopvang in eigen beheer Resultaten marktonderzoek Opgesteld door K. Soldaat Kenmerk Resultaten marktonderzoek Datum 26 juli 2011 Inhoudsopgave 1 Inleiding 3 2 Resultaten algemeen 4 3 Het makelaarsmodel
De arbeidsmarkt voor Ad gediplomeerden: Naar prognoses voor Ad opleidingen?
De arbeidsmarkt voor Ad gediplomeerden: Naar prognoses voor Ad opleidingen? Prof. dr. Didier Fouarge ROA, Maastricht University (www.roa.nl) d.fouarge@maastrichtuniversity.nl Dag van de Ad, Amersfoort,
2. Beter nu dan later
Daarom Duits 1. Engels is niet voldoende Natuurlijk is kennis van de Engelse taal essentieel, maar: Englisch ist ein Muss, Deutsch ist ein Plus. Uit een enquête onder bedrijven die actief zijn in Duitsland
Denk Breed. Inhuren van SW-medewerkers Veelgestelde vragen
Denk Breed Inhuren van SW-medewerkers Veelgestelde vragen Mensen met iets kunnen een organisatie verrijken. Deze mensen kunt u inhuren via Breed. Dit kan via individuele detachering of groepsdetachering.
Uw brief van Ons kenmerk Contactpersoon Zoetermeer. 5 april 2002 IB/02/ april 2002
OC enw De Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Postbus 20018 2500 EA 's GRAVENHAGE Ministerie van Onderwijs Cultuur en Wetenschappen Europaweg 4 Postbus 25000 2700 LZ Zoetermeer Telefoon
5.6 Het Nederlands hoger onderwijs in internationaal perspectief
5.6 Het s hoger onderwijs in internationaal perspectief In de meeste landen van de is de vraag naar hoger onderwijs tussen 1995 en 2002 fors gegroeid. Ook in gaat een steeds groter deel van de bevolking
Hoeveel manieren worden er gebruikt bij aardrijkskunde om de welvaart in een land te meten?
Samenvatting door L. 815 woorden 10 december 2013 4,7 74 keer beoordeeld Vak Methode Aardrijkskunde BuiteNLand Hoeveel manieren worden er gebruikt bij aardrijkskunde om de welvaart in een land te meten?
DUURZAME INNOVATIES VANUIT DE NEDERLANDSE DIERVEREDELING. Erwin Koenen
DUURZAME INNOVATIES VANUIT DE NEDERLANDSE DIERVEREDELING Erwin Koenen PROGRAMMA 1. Dierveredeling en Breed4Food 2. Bijdrage Breed4Food aan de ambities Uitvoeringsagenda Duurzame Veehouderij 3. Wat kunnen
Bijlage 3 Denkrichtingen
Bijlage 3 Denkrichtingen a) Aansluiting tussen onderwijsdeel en onderzoekdeel Probleem en doel Door groeiende studentenaantallen is scheefgroei ontstaan tussen het onderwijsdeel en onderzoekdeel wat de
1 Inleiding. 1.1 Adviesaanvraag. De economische effecten van internationalisering
1 Inleiding 1.1 Adviesaanvraag In dit advies formuleert de SER voorstellen om buitenlandse studenten die in Nederland hoger onderwijs volgen, na afloop van hun studie (tijdelijk) te behouden voor de Nederlandse
De internationale concurrentiepositie van de topsectoren in de regio. Trier. Otto Raspe, Anet Weterings, Mark Thissen & Frank van Dongen
De internationale concurrentiepositie van de topsectoren in de regio Trier Otto Raspe, Anet Weterings, Mark Thissen & Frank van Dongen Februari 2013 Centrale vraag in deze presentatie Welke investeringsagenda
Mekelweg 4, kamer LB02.800 2628 CD Delft 015-2781430 j.vandeluitgaarden-ninaber@tudelft.nl
Pagina 1/5 Mekelweg 4, kamer LB02.800 2628 CD Delft 015-2781430 j.vandeluitgaarden-ninaber@tudelft.nl Aan: TU Delft, College van Bestuur Van: Betreft: Prestatieafspraken TU Delft Datum: 2 januari 2011
Ouderavond 5 (t)vwo 29 september Welkom
Ouderavond 5 (t)vwo 29 september 2016 Welkom Even voorstellen Jules Storken Docent aardrijkskunde bovenbouw havo/vwo Decaan (t)vwo, leerjaar 2 t/m 6 Inhoud Mijn rol als decaan op 5 (t)vwo Loopbaanoriëntatie
Tweede Kamer der Staten-Generaal
Tweede Kamer der Staten-Generaal 2 Vergaderjaar 2011 2012 33 000 VIII Vaststelling van de begrotingsstaten van het Ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap (VIII) voor het jaar 2012 Nr. 229 BRIEF
Studiekeuze123 maakt HO transparant Wilma de Buck, programmamanager Anja van den Broek, directeur ResearchNed
Studiekeuze123 maakt HO transparant Wilma de Buck, programmamanager Anja van den Broek, directeur ResearchNed Studiekeuze123.nl Waarom? Gevolgen van verkeerde keuze Lissabon doelstellingen en kenniseconomie
Leven Lang Ontwikkelen. Erwin Pierik/ Rini Romme mei 2017
Leven Lang Ontwikkelen Erwin Pierik/ Rini Romme mei 2017 Adviezen rondom LLO De Onderwijsraad adviseert de regio te benutten om aansluiting van mbo op de arbeidsmarkt te versterken. Hervorm O&O-fondsen
Divosa najaarscongres. Marjet van Houten 26 november 2015
Divosa najaarscongres Marjet van Houten 26 november 2015 11/26/2015 Arbeidsmatige dagbesteding: niet voor spek en bonen! Welkom Veranderkracht? Bril met 3 glazen Vernieuwing in arbeidsmatige dagbesteding
Contextschets Techniek
Contextschets Techniek Nationaal Techniekpact 2020... 2 Welke activiteiten ondernemen de hbo-instellingen?... 2 Welke activiteiten ondernemen de universiteiten?... 3 Welke activiteiten onderneemt de 3TU?...
Uitgaven voor onderwijs 2012
Webartikel 2013 Uitgaven voor onderwijs 2012 Trends en ontwikkelingen Daniëlle Andarabi-van Klaveren 6-12-2013 gepubliceerd op cbs.nl CBS Centraal Bureau voor de Statistiek Uitgaven voor onderwijs 2012
Scharniermomenten in het onderwijs
Presentatie ORD 2005 Scharniermomenten in het onderwijs Fré Riemersma Scharniermomenten in het onderwijs paper H24 Het thema Aansluitingen K20 Scharniermomenten in het onderwijs T18 O18 Een oud probleem
Vervroegde aanmelding, matching en studiekeuzecheck. Eerste resultaten Startmonitor VSNU-conferentie Matcht het?
Vervroegde aanmelding, matching en studiekeuzecheck Eerste resultaten Startmonitor 2014-2015 VSNU-conferentie Matcht het? Vandaag Kort: Startmonitor Achtergronden studieuitval Vervroeging aanmelding en
De motor van de lerende organisatie
De motor van de lerende organisatie Focus op de arbeidsmarkt Naast het erkennen van leerbedrijven is Calibris verantwoordelijk voor ontwikkeling en onderhoud van kwalificaties in de sectoren zorg, welzijn
Als studenten na één jaar studie niet meer staan ingeschreven in het bekostigd hoger onderwijs worden zij gerekend tot de groep van uitvallers.
Uitval studenten... 2 Hbo ers in vallen minder uit... 3 Uitval in technische wo-masters lager... 5 Studenten met mbo-vooropleiding vallen minder uit... 6 Als studenten na één jaar studie niet meer staan
-A.J.E. (Arjen) Edzes- Assistant professor. regionale en ruimtelijke economie Rijksuniversiteit Groningen
De vraag van Student en Stad naar herkomst en vertrek van studenten in het hoger onderwijs is relevant en actueel. Dat is ook een van de redenen dat de gemeente twee keer heeft deelgenomen (in 2011: 'Brain
Monitor beleidsmaatregelen 2014. Anja van den Broek
Monitor beleidsmaatregelen 2014 Anja van den Broek Maatregelen, vraagstelling en data Beleidsmaatregelen Collegegeldsystematiek tweede studies uit de Wet Versterking besturing inclusief uitzonderingen
Het creëren van een innovatieklimaat
Het creëren van een innovatieklimaat Bertholt Leeftink Directeur- Generaal Bedrijfsleven & Innovatie Inhoud 1. Waarom bedrijven- en topsectorenbeleid? 2. Verdienvermogen en oplossingen voor maatschappelijke
Dag van de Beroepskolom. 12 oktober 2018
Dag van de Beroepskolom 12 oktober 2018 Doelstelling Kruip in de huid van een mbo-student en probeer te ervaren wat de belangrijkste beslismomenten zijn op weg naar het hbo Identificeer die momenten en
Het UAF begeleidt hoogopgeleide vluchtelingen
Het UAF begeleidt hoogopgeleide vluchtelingen Uitgangspunten: Vluchtelingen voeren zelf regie over hun integratie in Nederland Individuele routes, afhankelijk van leeftijd, vakgebied en arbeidsmarkt Collectieve
Tweede Kamer der Staten-Generaal
Tweede Kamer der Staten-Generaal 2 Vergaderjaar 2016 2017 22 452 Internationalisering van het onderwijs Nr. 54 VERSLAG VAN EEN SCHRIFTELIJK OVERLEG Vastgesteld 11 mei 2017 De vaste commissie voor Onderwijs,
NA HAVO-5. M. Wiegeraad
NA HAVO-5 M. Wiegeraad ONDERWERPEN HOGER ONDERWIJS: Hoger Beroeps Ondewijs (HBO) Wetenschappelijk Onderwijs (WO) Aanmelding Bacherlor / Master Buitenland? Doorstroming HAVO-5 VWO-5 HET HOGER ONDERWIJS
Voortgangsrapportage Onderwijs en Opleiding 2010 Beschrijving prestaties Nederland en andere lidstaten op EU benchmarks
ANNEX Voortgangsrapportage Onderwijs en Opleiding 21 Beschrijving prestaties Nederland en andere lidstaten op EU benchmarks 1. Deelname voor- en vroegschoolse educatie (VVE) De Nederlandse waarde voor
Tweede Kamer der Staten-Generaal
Tweede Kamer der Staten-Generaal 2 Vergaderjaar 2004 2005 29 891 Interdepartementaal Beleidsonderzoek: Open bestel in het hoger onderwijs en de bve-sector Nr. 1 BRIEF VAN DE MINISTER EN DE STAATSSECRETARIS
Onderwijs in Wat willen de ouders van Nederland?
Onderwijs in 2017-2021 Wat willen de ouders van Nederland? Geachte leden van de programmacommissie, Bijgaand treft u de input aan van Ouders & Onderwijs voor het verkiezingsprogramma van uw partij voor
FLEXIBILISERING, MAAR DAN METEEN GOED
FLEXIBILISERING, MAAR DAN METEEN GOED en met de Associate degree Hans Daale - Leido opzet Invoering van de associate degree als opleiding Flexibilisering, verticaal en horizontaal, van de beroepskolom
SELECTIE EN TOEGANKELIJKHEID VAN HET HOGER ONDERWIJS SAMENVATTING EERSTE 2 RAPPORTEN:
SELECTIE EN TOEGANKELIJKHEID VAN HET HOGER ONDERWIJS SAMENVATTING EERSTE 2 RAPPORTEN: A. VERKENNING NAAR MAATREGELEN ROND IN- EN DOORSTROOM IN HET BACHELORONDERWIJS B. VERSCHILLEN EN ONTWIKKELINGEN IN
Landelijk governance-beleid: doorwerking naar de onderwijspraktijk? MME thema III Governance 2 april 2009 Renée van Schoonhoven
Landelijk governance-beleid: doorwerking naar de onderwijspraktijk? MME thema III Governance 2 april 2009 Renée van Schoonhoven Voorstellen - directeur Actis - hoe daar gekomen: - sociologie, onderwijskunde
2018D19763 LIJST VAN VRAGEN
2018D19763 LIJST VAN VRAGEN De vaste commissie voor Financiën, heeft over de brief van de Minister van Financiën van 16 februari 2018 met zijn toelichting op de opbouw van het Nederlandse handelsoverschot
Elk talent telt nu echt
Elk talent telt nu echt Gastcollege t.g.v. afscheid Leo van Beek 17 september 2010 1 INHOUD 1. Wie staat er voor u en waarom? 2. Waar willen wij naar toe met Nederland? 3. Waarom telt ieder talent nu echt?
Langer werken voor het pensioen
Langer werken voor het pensioen Casper van Ewijk CPB Universiteit van Amsterdam Rotterdam, 20 mei 2005 Oudedag in discussie Nederland verwelkomt de 2,5 miljoenste AOW-er en het aantal zal stijgen tot 4,5
Discussiepaper Kenniseconomie Monitor 2006
Keizersgracht 174 Postbus 2960 1000 CZ Amsterdam t +31 (0)20 575 67 20 f +31 (0)20 575 67 21 www.kennisland.nl Hoger Onderwijs Discussiepaper Kenniseconomie Monitor 2006 Projectnummer KL: 3.06.01 Datum
De Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Postbus EA DEN HAAG
>Retouradres Postbus 16375 2500 BJ Den Haag De Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Postbus 20018 2500 EA DEN HAAG Hoger Onderwijs en Studiefinanciering Rijnstraat 50 Den Haag Postbus 16375
(Studie)loopbaanbegeleiding: wat levert het op?
(Studie)loopbaanbegeleiding: wat levert het op? Gastcollege minor Psychologie van studiekeuze en loopbaanbegeleiding Hogeschool van Amsterdam 27 november 2014 Tom Luken Luken Loopbaan Consult, Amsterdam
Resultaten Enquête Ingangseis Wiskunde B
Resultaten Enquête Ingangseis Wiskunde B Van A naar Bèta enquête Lijst Bèta 1. Inleiding In de opening van het academisch jaar 2016-2017 is door het College van Bestuur van de TU Delft aangekondigd dat
Tweede Kamer der Staten-Generaal
Tweede Kamer der Staten-Generaal 2 Vergaderjaar 2011 2012 30 220 Publiek ondernemerschap Toezicht en verantwoording bij publiek-private arrangementen Nr.6 LIJST VAN VRAGEN EN ANTWOORDEN Vastgesteld 14
Datum 21 april 2017 Beleidsreactie op het rapport 'Schakelen tussen bachelor en master in het hoger onderwijs'
>Retouradres Postbus 16375 2500 BJ Den Haag De voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Postbus 20018 2500 EA DEN HAAG.. Hoger Onderwijs en Studiefinanciering Rijnstraat 50 Den Haag Postbus 16375
Regionale structuren, energieloketten en aardgasvrij
Regionale structuren, energieloketten en aardgasvrij Op weg naar een aardgasvrije toekomst Utrecht, 27 maart 2018 Inhoud - Opdracht en aanpak - Context - Opbrengsten gesprekken - Stellingen - Scenario