Inhoudsopgave. Inhoudstafel... Voorworden... Introductie... 1

Transcriptie

1 Inhoudsopgave Inhoudstafel... Voorworden.... vii ix Introductie Deel 1 De kmo in een geinternationaliseerde wereld 1. Verschillende vormen van internationalisatie Reële dimensie van de internationalisatie van KMO s Export van goederen en diensten De aard van het uitgevoerde element De buitenlandse vraag en de geografische afstand als determinanten voor de export Het belang van de concurrentiekracht Een heterogeen exportvermogen volgens de activiteitensector van de onderneming Import van goederen en diensten Financiële dimensie van de internationalisatie Directe investeringen in het buitenland Typologie De determinanten voor directe investeringen in het buitenland De stock aan DIB s per activiteitensector Portefeuilleparticipaties in het buitenland De internationalisatie van KMO s: Een SWOT analyse Sterktes: België als handelsnatie en KMO-land Kansen die internationalisatie biedt Motivatie om te internationaliseren Toegang tot nieuwe markten en diensten/producten Toegang tot kennis en technologie Te hoge productiekosten in eigen land De voordelen van internationalisatie Risico s en barrières van internationalisatie Risico s Betalingsrisico

2 Commercieel risico Transportrisico Wisselkoers, - economisch en fabricagerisico Politiek risico Culturele risico s Ingeschatte barrières Zwaktes: België kan beter Aandeel wereldexport neemt af Te beperkte aanwezigheid in groeilanden en hoogtechnologische producten Beleidsmaatregelen te weinig bekend Exportcijfers hangen sterk af van beperkt aantal grote ondernemingen De gevolgen van de internationalisering op de beheersprocessen van de KMO Kernfases van het internationalisatieproces De gevolgen van de internationalisatie op het beheer van de KMO Productie- en logistiek beheer Commercieel beheer Beheer van human resources Financieel beheer De gevolgen van de internationalisatie op het beheersysteem van de KMO Het informatiesysteem Het machts- en beslissingssysteem Het controlesysteem Deel 2 Financiële aspecten van de internationalisatie van KMO s 4. Financiering van KMO s in de context van de internationalisering Internationalisering en financieringsbehoeften Interne financiering van de internationale operaties Externe financiering van de internationale operaties Financiering van de export Het kaskrediet Het voorschot op vaste termijn of straight loan Klantendiscontokrediet (of cedentendiscontokrediet ) Het acceptkrediet export Het documentair krediet Inhoudsopgave INTKMO

3 Factoring voor de export Forfaiting Internationale leasing Andere vormen van bankfinanciering Financiering van de import Leveranciersdiscontokrediet Het acceptkrediet voor de import Het documentair krediet Internationale leasing Andere vormen van bankfinanciering Financiering van de buitenlandse investeringen of vestigingen Besluit Betalingsinstrumenten van internationale transacties De bankkaarten Geschiedenis Werking Voordelen en nadelen De overschrijving Principes Werking Algemene werking SWIFT-overdrachtmethode SEPA-systeem Voordelen en nadelen De cheque Principes Werking Voordelen en nadelen De wisselbrief Principes Geschiedenis Werking Algemene werking Systemen voor gewaarborgde betaling Endossement Voordelen en nadelen De internationale betalingstechnieken Betaling tegen factuur Rekening in het buitenland Principes Werking Voordelen en nadelen INTKMO Inhoudsopgave 239

4 6.3 Betaling onder rembours Werking Voordelen en nadelen Documentair incasso of documentaire afgifte Principes Werking Voordelen en nadelen Het documentair krediet Principes Geschiedenis van de kredietbrief Algemene werking Vormen van kredietbrieven De importeur De emissiebank De kennisgevende bank De exporteur Het juridisch kader Overzicht van de UCP 600 (2007) De betaling van het documentair krediet De betaling op zicht Uitgestelde betaling Betaling door acceptatie Voordelen en nadelen van het documentair krediet Het documentair krediet in het algemeen De verschillende betaalmethoden voor documentair krediet Speciale documentaire kredieten Het doorlopend krediet ( revolving credit ) Principes Werking Voordelen en nadelen Het overdraagbaar krediet Principes Werking Voordelen en nadelen Het back-to-back krediet Principes Werking Voordelen en nadelen Het documentair krediet met Red Clause, Green Clause Principes Werking Voordelen en nadelen De stand-by kredietbrief Principes Werking Voordelen en nadelen Inhoudsopgave INTKMO

5 7. Indekking van risico s Interne maatregelen Diversificatie Inwinnen van informatie Debiteurenbeheer/kredietmanagement Voorafbetalingen Hulpmiddelen bij de indekking van risico s Termijncontract en valutaoptie Bankgarantie Documentair krediet (letter of credit) Documentair incasso (documentaire afgifte) Factoring- & incasso Incasso Factoring Kredietverzekering Transportverzekering en andere verzekeringen Productaansprakelijkheidsverzekering Fabricagerisicoverzekering Deel 3 Publieke ondersteuningsmaatregelen voor de internationalisering van KMO s 8. Steunmaatregelen van het Brussels hoofdstedelijk gewest Steunmaatregelen van Brussels Invest and Export Criteria om in aanmerking te komen voor financiële steun Financiële steunmaatregelen voor de export De realisatie van exportbevorderende informatiedragers De prospectie van markten buiten de Europese Unie De deelname aan beurzen in het buitenland De deelname aan aanbestedingen voor markten buiten de Europese Unie De opening van vertegenwoordigingskantoren buiten de Europese Unie Steunmaatregelen van Exportbru Prospectiefinanciering Principes Tussenkomst van de overheid Aanvraagprocedure Internationale uitbreidingsfinanciering Principes Tussenkomst van de overheid Aanvraagprocedure Financiering voor de vestiging in het buitenland INTKMO Inhoudsopgave 241

6 Principes Tussenkomst van de overheid Aanvraagprocedure Steunmaatregelen van het Vlaamse gewest KMO portefeuille Inhoud van de maatregel Wie komt in aanmerking? Voorwaarden Tussenkomst Vlaamse overheid Minimum projectbedrag: Maximaal subsidie per mensdag: Aanvraagprocedure Meer informatie Subsidies van Flanders Investment and trade Aanvraagprocedure Steun voor registratie-, homologatie- en certificatiekosten ter ondersteuning van exportinspanningen Inhoud van de maatregel Voorwaarden Tussenkomst Vlaamse overheid Deelname aan een buitenlandse beurs of een nicheevenement Inhoud van de maatregel Voorwaarden Tussenkomst Vlaamse overheid Aanvraagprocedure Aanmaak productdocumentatie, commerciële vertalingen en inlassing in vakmedia Inhoud van de maatregel Voorwaarden Tussenkomst Vlaamse overheid Prospectie of zakenreis buiten de Europese Economische Ruimte Inhoud van de maatregel Voorwaarden Tussenkomst Vlaamse overheid Oprichting van een prospectiekantoor buiten de Europese Economische Ruimte Inhoud van de maatregel Voorwaarden Tussenkomst van de Vlaamse overheid Intrek in een dienstencentrum van FIT buiten de Europese Economische Ruimte Inhoud maatregel Voorwaarden Tussenkomst Vlaamse overheid Reis naar zetels van multilaterale instellingen buiten de Europese Economische Ruimte Inhoudsopgave INTKMO

7 Inhoud maatregel Voorwaarden Tussenkomst Vlaamse overheid Uitnodiging van aankopers en decision makers van buiten de Europese Economische Ruimte Inhoud maatregel Voorwaarden Tussenkomst Vlaamse overheid Strategisch ondernemen: steun bij extern advies of aanwerving van een kennismanager Inhoud maatregel Wie komt in aanmerking Tussenkomst Vlaamse overheid Aanvraagprocedure Meer informatie Fonds Vlaanderen Internationaal (FVI) Inhoud van de maatregel Wie komt in aanmerking Tussenkomst Vlaamse overheid Aanvraagprocedure Steunmaatregelen van het Waals gewest Steunmaatregelen van Sofinex Directe financiering Principe Voorwaarden Tussenkomst Procedure Waarborg Principe Voorwaarden Tussenkomst Procedure Akkoorden met de BMI Principe Voorwaarden Tussenkomst Procedure Ondersteuning van de export Bilaterale akkoorden Akkoorden met internationale instellingen Specifiek programma Milieu voor Europa Steunmaatregelen van AWEX (Agence wallonne à l Exportation et aux Investissemnets étrangers) Een expertise Informatiediensten Communicatiediensten Studiediensten INTKMO Inhoudsopgave 243

8 Bijstand bij het aanleren van talen Financiële hulp voor deelname aan commerciële evenementen Infrastructuur en diensten in het buitenland Assistentie om partnerschappen te ontwikkelen Financiële hulp bij de opening van een kantoor in het buitenland Personeel Steunmaatregelen op het federale niveau Maatregelen van Finexpo Intreststabilisatie Principe Voorwaarden Tussenkomst Procedure Intrestbonificatie Principe Voorwaarden Tussenkomst Procedure Intrestbonificatie met aanvullende gift Principe Voorwaarden Tussenkomst Procedure Gift Principe Voorwaarden Tussenkomst Procedure Lening van Staat tot Staat Principe Voorwaarden Tussenkomst Procedure Steunmaatregelen van de Belgische Maatschappij voor Internationale Investering (BMI) Korte beschrijving van de maatregelen van de BMI Directe participatie in kapitaal Achtergestelde en/of converteerbare leningen Leningen op lange termijn Bemiddeling Advies Procedure Steunmaatregelen van de Nationale Delcrederedienst (ONDD) Verzekering van leverancierskredieten Principe Begunstigden Inhoudsopgave INTKMO

9 Voorwaarden Tussenkomst Verzekering van koperskredieten Principe Begunstigden Voorwaarden Tussenkomst Verzekering koperskredieten in lokale valuta Principe Begunstigden Voorwaarden Tussenkomst Verzekering speciale contantzaken Principe Begunstigden Tussenkomst Verzekering contractgaranties (bonds) Principe Begunstigden Voorwaarden Tussenkomst Verzekering aannemersmateriaal Principe Begunstigden Voorwaarden Tussenkomst Verzekering investeringen Principe Begunstigden Voorwaarden Tussenkomst Financiële garantie voor werkkapitaalkredieten Principe Begunstigden Voorwaarden Tussenkomst Financiële garantie voor investeringskredieten Principe Begunstigden Voorwaarden Tussenkomst Financiële garantie voor obligatieleningen Principe Begunstigden Voorwaarden Tussenkomst Financiële garantie voor kredietlijnen van bankwaarborgen Principe Begunstigden Voorwaarden Tussenkomst Forfaiting (herfinanciering) van leverancierskredieten INTKMO Inhoudsopgave 245

10 Principe Begunstigden Voorwaarden Tussenkomst Steunmaatregelen van de Europese instellingen Principes Hulpinstrumenten met multilateraal karakter Enterprise Europe Network Doelstellingen Werking European SME Week Doelstellingen Werking Cluster Collaboration Doelstellingen Definities Werking Hulpinstrumenten met bilateraal karakter Japan en Zuid-Korea Context Executive Training Programme EU Gateway Programme EU-Japan Centre for Industrial Cooperation China Context China IPR SME HelpDesk EU SME Center India Context European Business and Technology Center (EBTC) Conclusie Index Bronnenlijst Inhoudsopgave Figurenlijst Tabellenlijst Kaderstukken Inhoudsopgave INTKMO

11 Figurenlijst Figuur 1 : Evolutie wereldhandel en productie (BBP), (jaarlijkse gemiddelden) Figuur 2 : Aandeel van de goederen in de export (percentages) Figuur 3 : Figuur 4 : Figuur 5 : Figuur 6 : Bijdrage van elke sector in de totale Belgische export (in percentages van het totaal) Inkomende en uitgaande DIB-stocks per Belgische activiteitensector, 2005 (in percentage van het totaal van de DIBstocks) Productie en verbruik van de Duitse en de Belgische KMO: hypothese van afwezigheid van handel Productie en verbruik van de Duitse en de Belgische KMO: hypothese van aanwezigheid van handel Figuur 7 : SWOT-analyse van de internationalisatie van KMO s Figuur 8 : Motivaties om te internationaliseren Figuur 9 : Redenen voor een verplaatsing van de bedrijfsactiviteiten, Figuur 10 : De betalingsmoraal binnen Europa Figuur 11 : Externe barrières voor internationalisatie Figuur 12 : Interne barrières voor internationalisatie Figuur 13 : Verschil in perceptie tussen internationaal actieve bedrijfsleiders en niet actieve bedrijfsleiders Figuur 14 : Motivatie voor de delokalisatie van activiteiten Figuur 15 : Exportgroei blijft achter in België Figuur 16 : Toenemend belang van Centraal- en Oost-Europa voor onze handel Figuur 17 : Aandeel van high tech in de totale export: 1999 en Figuur 18 : Figuur 19 : Figuur 20 : Figuur 21 : Aantal ondersteuningsprogramma s voor internationalisatie: een vergelijking binnenwest-europa Vereenvoudigd model van de verklarende factoren voor de prestaties van een KMO (aangepast, naar Crutzen & Van Caillie, 2009) De kenmerkende fases van het proces van internationalisatie van de KMO De determinanten van de performance van de sleutelprocessen voor waardecreatie van de internationaal actieve KMO INTKMO Figurenlijst 247

12 Figuur 22 : Exploitatiecyclus bij de export Figuur 23 : Externe barrières voor de ontwikkeling van activiteiten op en buiten de markten van de Europese Unie (EU) en de Europese Economische Ruimte (EER) Figuur 24 : Mechanisme van factoring bij de export Figuur 25 : De internationale financiële leasing Figuur 26 : De wisselbrief Figuur 27 : Voorbeeld van document van wisselbrief Figuur 28 : Werking van de betaling onder rembours Figuur 29 : Werking van het documentair incasso Figuur 30 : Figuur 31 : Formulier dat de opening van een documentair incasso mogelijk maakt Formulier dat de opening van een documentair krediet mogelijk maakt Figuur 32 : Werking van een onherroepelijk en bevestigd documentair krediet. 104 Figuur 33 : Figuur 34 : Werking van het geconfirmeerde, onherroepelijke en overdraagbare documentair krediet Werking van het geconfirmeerd, onherroepelijk, niet-concordant documentair back-to-back krediet Figuur 35 : Werking van de stand-by kredietbrief Figuur 36 : Schematische voorstelling bankgarantie Figuur 37 : De kredietverzekering schematisch voorgesteld Figuur 38 : Partners van het ABH Figuur 39 : Begeleiding door de MBI in de investeringscyclus van de onderneming Figurenlijst INTKMO

13 Tabellenlijst Tabel 1 : Tabel 2 : Belangrijkste bestemmingen voor de Belgische export (gegevens van 2010; in miljarden internationale dollars voor de export en het bbp, en in kilometer voor de afstand) Aandeel van de uitgevoerde productie van de verschillende sectoren en takken van de Belgische economie (in percentages van de totale productie van elke sector) Tabel 3 : Exportbestemmingen van België : 1993 en Tabel 4 : Moeilijkheden die Waalse ondernemingen ondervinden bij de export Tabel 5 : Redenen waarom Waalse ondernemingen niet exporteren Tabel 6 : Aantal KMO s ingeschreven in het exporteursbestand van het ABH volgens regio in functie van het aantal werknemers (augustus 2012) Tabel 7 : Toelatingscriteria KMO-portefeuille Tabel 8 : Tussenkomst KMO-portefeuille van de Vlaamse overheid INTKMO Tabellenlijst 249

14

15 Kaderstukken Kader 1 : Comparatieve voordelen en handelswinst Kader 2 : Incoterms Kader 3 : Het Agentschap voor Buitenlandse Handel Kader 4 : Brussels Invest and Export en Exportbru Kader 5 : Agentschap Ondernemen en FIT Kader 6 : Sofinex en AWEX Kader 7 : Finexpo, BMI en ONDD Kader 8 : Europese Investeringsbank (EIB) INTKMO Kaderstukken 251