MER-Verslag. Goedkeuring milieueffectrapport. Plan-MER voor site Flanders X-po (voorontwerp-rup SDW-5 Handelsbeurs) te Gent.

Transcriptie

1 Vlaamse overheid Departement Leefmilieu, Natuur en Energie Afdeling Milieu-, Natuur- en Energiebeleid Koning Albert II-laan 20, bus BRUSSEL tel: 02/ fax: 02/ MER-Verslag Goedkeuring milieueffectrapport Plan-MER voor site Flanders X-po (voorontwerp-rup SDW-5 Handelsbeurs) te Gent Initiatiefnemer: Stad Gent, Milieudienst 12 mei 2006 PLMER-0009-GK

2 1 Inleiding Het voorgenomen plan van de Stad Gent betreft de ontwikkeling van de site Flanders X-po te Gent als één geheel als een economisch gebied met grootschalige retail en leisurefuncties, kantoren en kantoorachtigen en expofuncties aangevuld met kortverblijf- en permanent wonen. Voor de ontwikkeling van het gebied dient vooraf een gemeentelijk Ruimtelijk Uitvoeringsplan (RUP) SDW-5 Handelsbeurs opgesteld te worden. Het plan is mer-plichtig in het kader van de Richtlijn 2001/42/EG van het Europees Parlement en de Raad betreffende de beoordeling van de gevolgen voor het milieu van bepaalde plannen en programma s, die worden voorbereid met betrekking tot ruimtelijke ordening of grondgebruik en die het kader vormen voor de toekenning van toekomstige vergunningen, in dit geval o.a. de mer-plichtige stadsontwikkelingsprojecten. Het kennisgevingsdossier is door de Cel Mer van de Afdeling Algemeen Milieu- en Natuurbeleid volledig verklaard op 13 augustus De ter inzage legging liep van 16 augustus 2005 tot en met 16 september Het kennisgevingsdossier was gedurende de ter inzage legging te raadplegen op de website van de Stad Gent, in het Administratief Centrum van de Stad Gent en op het Loket voor Stedenbouw en Openbaar Domein van de sector Sint- Denijs-Westrem/Zwijnaarde. De aankondiging van de terinzage legging is gebeurd via een aanplakking aan de toegangswegen tot de site, aan het stadhuis en de dienstencentra. Daarnaast is een persbericht verstuurd op 12 augustus Parallel aan de ter inzage legging werden de adviezen bij de administraties en openbare besturen gevraagd. De richtlijnen werden door de Cel Mer vastgesteld op 12 oktober 2005 en aan alle betrokkenen betekend op 25 oktober Tijdens de opmaak van het milieueffectrapport werd op regelmatige basis overleg gehouden en werd op 2 februari 2006 het ontwerpmer besproken. Daarbij gelden de richtlijnen als uitgangspunt van de besprekingen. Het definitieve milieueffectrapport werd ontvangen op 16 februari Het definitieve MER werd ingediend zonder dat er een consensus bereikt was over het verslag van de ontwerptekstbespreking tussen de Cel Mer en de stad Gent. Het verslag van de ontwerptekstbespreking vormt een essentieel document waarin de aanpassingen die moeten gebeuren om tot een goed te keuren MER opgelijst staan. Na eerste analyse van het ingediende definitieve MER werden een aantal vragen, onduidelijkheden en aandachtspunten m.b.t de verantwoording van de fasering en alternatieven, de link met mobiliteit en aanleg van infrastructuur, de luchtkwaliteitproblematiek en de waterbuffering problematiek overgemaakt aan de initiatiefnemer op 14 en 19 april Hierna heeft het studiebureau in opdracht van de initiatiefnemer (stad Gent, milieudienst) het definitief rapport aangevuld met volgende aspecten, de verantwoording van de fasering en het al dan niet onderzoeken van alternatieven m.b.t. de fasering, de luchtkwaliteitproblematiek en de waterbuffering problematiek, en opnieuw ingediend bij de Cel Mer 21 april De motivering om bepaalde aspecten al dan niet op te nemen in het aangepast definitief rapport werd toegelicht d.m.v. track changes in de documenten met opmerkingen die door de Cel Mer op 14 en 19 april 2006 bezorgd zijn aan de initiatiefnemer. Met dit goedkeuringsverslag wordt deze milieueffectrapportage in principe afgerond. Het MER heeft invulling gegeven aan de richtlijnen en bevat informatie om het aspect milieu een plaats te geven in de besluitvorming en voor het op te maken ruimtelijk uitvoeringsplan. 2

3 2 Vorm en presentatie Regelmatig wordt in het rapport het volgende vermeld noot in het kader van opmerkingen Cel Mer naar aanleiding van het definitief-mer, deze zin verwijst naar aanvullingen naar aanleiding van opmerkingen op de eerste versie van het definitief MER (zie 1. inleiding van het goedkeuringsverslag). Dit zijn in de meeste gevallen discussiepunten waar niet altijd eenzelfde inzicht en uitspraak inzake beoordeling bestaat tussen initiatiefnemer, merdeskundigen en administraties. 3 Doelstelling, verantwoording en besluitvorming art , 1, a en b De doelstelling van het voorgenomen plan betreft de ontwikkeling van de site Flanders X-po te Gent als één geheel als een economisch gebied met grootschalige retail en leisurefuncties, kantoren en kantoorachtigen en expofuncties aangevuld met kortverblijf- en permanent wonen. De verantwoording van het voorgenomen plan wordt gekaderd in het ruimtelijk Structuurplan Gent waarin het gebied als een strategisch project beschouwd wordt. Voor de ontwikkeling van het gebied dient een gemeentelijk Ruimtelijk Uitvoeringsplan (RUP) SDW-5 Handelsbeurs opgesteld te worden. De conclusies en milderende maatregelen van het plan-mer en de aandachtspunten uit dit goedkeuringsverslag die betrekking hebben op de afbakeningen van bestemmingen en de verantwoording ervan met bijbehorende stedenbouwkundige voorschriften in het voor-ontwerp-rup en dus ook later voor de vergunningen voor de projectonderdelen die daarin moeten passen dienen op passende wijze verwerkt te worden in de toelichtingsnota bij het voorontwerp-rup. 4 Voorgenomen plan en ontwikkelingsalternatieven art , 1, c en d Het voorgenomen plan betreft de ontwikkeling van de site Flanders X-po te Gent als één geheel als een economisch gebied met grootschalige retail en leisurefuncties, kantoren en kantoorachtigen en expofuncties aangevuld met kortverblijf- en permanent wonen. Het voorgenomen plan wordt voldoende toegelicht in deel 4 van het rapport. De perimeter van het voorontwerp-rup is niet identiek aan de contour van het Masterplangebied maar is ruimer aangezien er in het voorontwerp-rup een aantal zones herbestemd zullen worden waarbij in de huidige toestand al specifieke activiteiten plaatsvinden. Beide begrenzingen worden voorgesteld op kaart 2. In de fase van het kennisgevingdossier was het bestaande ziekenhuis Maria Middelares nog opgenomen binnen de voorontwerp-rup-perimeter; ondertussen maakt het ziekenhuis niet langer deel uit van de voorontwerp-rup-perimeter. De redenen hiervoor worden voldoende duidelijk toegelicht in het rapport. De bestaande residentiële woonwijken zijn ook opgenomen in de voorontwerp- RUP-perimeter. De redenen hiervoor worden voldoende aangegeven in het rapport. 3

4 Het voorgenomen plan wordt opgesplitst in 2 fases. Voor fase 1 wordt gerekend tot Elke fase heeft een voorgenomen maximaal toegelaten programma en heeft betrekking op specifieke zones uit het voorontwerp-rup. De zones per fase en het programma per fase worden toegelicht in deel 4 van rapport en op kaart 7 uit de kaartenbundel. Met betrekking tot de te onderzoeken ontwikkelingsalternatieven inzake fasering is de motivering in het rapport nog steeds heel sterk gericht op planeconomische aspecten. Dit geldt onder meer voor de motivering om de zones z5a en z5b (zone voor kantoorachtigen, wonen en natuur in het voorontwerp-rup) te behouden in fase 1 en in het rapport niet de milieuimpact te onderzoeken van één of meerdere alternatieven waarbij de invulling van de kantoorachtigen gebeurt in vb. in één of meer combinaties van de zones z3b, z6b en z6c die nu gepland zijn in fase II. Naast de in hoofdzaak plan-economische gerichte motivering is in de rand geprobeerd om een aantal andere argumenten ter motivatie in te roepen waar toch kanttekeningen bij te maken zijn. Een voorbeeld hiervan is de redenering op p.63 waarin gesteld wordt dat het vanuit hinderaspecten niet wenselijk zou zijn dat zone z3b (kantoorachtigen en kortverblijfwonen) in de eerste fase tot ontwikkeling komt i.p.v. de tweede fase (wissel met zone 5b) nl. omdat zone z3b immers weinig leefbaar zou zijn tijdens de aanleg- / werffase van de hoogbouw kantoren rondom in tweede fase (nl. in de zones zone z6b en z6c). Zone z3a (kantoorachtigen en kortverblijfwonen, zelfde voorschrift als zone z3b) is volgens het plan-mer gepland in fase 1, de zone aanpalend ten oosten aan deze zone nl. z6a (zone voor kantoren hoogbouw dus idem aan zone z6b en z6c) is pas gepland in fase 2. Hierbij kan men rekening houdend met de motivering op p.63 zich analoog de vraag stellen of deze planning vanuit hinderaspecten tijdens de aanleg/werffase van de hoogbouw kantoren wenselijk is. Bij de motivering om de ontwikkeling van de zones z5a en z5b uit het voorontwerp-rup in fase 1 te behouden en in het rapport geen alternatieven m.b.t. de fasering te onderzoeken wordt aangegeven dat het verlies aan natuurwaarden zou gecompenseerd worden door een direct uit te voeren natuurontwikkelingsproject en dat het stadsbestuur de opdracht zal geven aan een gespecialiseerd bureau om een inrichtingsplan op te maken zodat het ontwerpinrichtingsplan neergelegd kan worden als een te beoordelen milderende maatregel vooraleer het RUP definitief door de bestendige deputatie goedgekeurd wordt.hierbij kan de vraag gesteld worden of op deze manier voldoende invulling gegeven wordt aan artikel 8 van het natuurdecreet nl. het standstill-beginsel. Bij de toelichting i.v.m. het MOBER en parkeermanagement is er sprake van parkeerplaatsen die vereist zijn maar er wordt gesteld dat het aantal parkeerplaatsen beperkt zal worden tot rekening houdend met de mogelijke overbelasting van het wegennet en financiele haalbaarheid. Anderzijds staat er vermeld dat er na afronding van de MOBER toch beslist werd om parkeerplaatsen te voorzien. Gezien het feit dat er in de effectbeoordeling vermeld is dat er uitgegaan is van het MOBER en er bij de effectbeoordeling niet expliciet melding wordt gemaakt of er aandacht besteed is aan de parkeerplaatsen i.p.v zoals in het MOBER beschouwd, is het niet duidelijk of de effecten van de mee beoordeeld is in alle disciplines in het rapport. Bij de toelichting over het parkeermanagement wordt vermeld dat er op het einde van fase 1 een tekort is aan parkeerplaatsen en dat dit opgevangen kan worden door het ontwikkelen van parkeergebouwen in de voorontwerp-rupzones z6a en z6b. Er wordt niet duidelijk gesteld wat het aantal parkeerplaatsen is wanneer het tekort zich stelt.er wordt ook niet gemotiveerd waarom de ontwikkeling van het parkeergebouw gepland wordt in 2 verschillende voorontwerp-rup-zones. 4

5 5 Juridische en beleidsmatige context art , 1 e In het MER is de juridische en beleidsmatige context voldoende behandeld. 6 Milieueffectenonderzoek art , 2, a, b, c De hoofdlijnen en informatie van relevantie in het stadium van het planningsproces waarvoor het plan-mer is opgesteld, met name het gemeentelijk ruimtelijk uitvoeringsplan volgen hieromtrent een aantal kanttekeningen bij het uitgevoerde onderzoek. Deze samen met de resultaten zijn mee te nemen in de toelichtingsnota bij het voorontwerp-rup. Met betrekking tot de toename van de verharde oppervlakte ten gevolge van het plan, de impact hiervan op de infiltratiemogelijkheden en de link met de geldende beleidsvisies inzake hemelwater wordt een berekening gemaakt van de vereiste bergingsvolumes voor vertraagde afvoer, infiltratie en een combinatie van beide voor elke voorontwerp-rup-zone. Het rapport bevat hieromtrent nog een aantal onduidelijkheden en onzekerheden. Enerzijds wordt aangegeven dat indien binnen een bepaalde voorontwerp-rup-zone onvoldoende plaats is om een infiltratievoorziening te plannen, dat het hemelwater dan dient opgevangen en geïnfiltreerd te worden in een andere zone of dat er geopteerd dient te worden voor bufferbakken. Het voornemen om infiltratievoorzieningen in een andere zone te plannen wordt verder in de tekst heel sterk genuanceerd en er wordt meer geneigd naar bufferbakken nl. onder meer door de vermelding dat er dient uitgegaan te worden van het nietafwentelingsprincipe naar andere voorontwerp-rup-zones en dat integrale aanpak slechts aangeraden wordt indien verschillende zones samen ontwikkeld worden. In de tabel op p.251 en verder wordt aangegeven op welke manier buffering of infiltratie mogelijk kan verlopen. Uit de tekst op p.246 kan men afleiden dat men voor de berekeningen er vanuit gegaan is dat er minimaal een doorlatendheid van m/s aanwezig is op het terrein. Of dit effectief zo is, zal later in de inrichtingsstudie, die opgesteld zal worden in het kader van het inrichtingsplan dat per zone zal opgemaakt worden, nog moeten onderzocht worden. De tabel op p.251 bevat nog heel wat twijfels, onbekendheden, nader te onderzoeken elementen,., deze worden doorgeschoven naar later uit te voeren inrichtingsstudie. Hiermee rekening houdend stelt zich toch de vraag of er niet voor een deel gezondigd wordt tegen het milieubeleidsplanprincipe en of de informatie die hier aangereikt wordt voldoende is voor de adviserende instanties om in het kader van de watertoets op plan-niveau om een uitspraak te doen. Bij de discipline mens-mobiliteit wordt m.b.t. de parkeerbalans en de mogelijke problemen die zich kunnen voordoen tijdens piekmomenten in fase 1 een voorstel gedaan om met een pendelbusverbinding te werken naar externe parkings (vb. zuiderpoort). Er wordt hier geen link gelegd met het voorstel dat vermeld wordt in hoofdstuk 4 om het parkeertekort van op te vangen door de realisatie van een parkeergebouw in zone z6a en zone z6b. Daardoor blijft het onduidelijk of de ontwikkeling van de parkeergebouwen de pendelbus activiteit zou kunnen vermijden. In de milderende maatregelen wordt nog verder gegaan dan bij de 5

6 beschrijving van het plan. Daar stelt men niet alleen de ontwikkeling van parkeergebouwen voor maar ook het toevoegen van extra bouwlagen aan de parkeergebouwen in de zones z6a en z6b. Het is niet duidelijk of het toevoegen van extra bouwlagen dan een alternatief vormt voor het gebruik van pendelbussen tijden piekmomenten in de eindfase zoals voorgesteld in de effectbespreking van het rapport. Bij de disciplines mens-mobiliteit is onvoldoende rekening gehouden met de mogelijkheid van het voorzien van een evenementenstation wat op termijn kan evolueren naar een permanente treinhalte. Dit geeft tot gevolg dat er ook in de effectbespreking bij de discipline lucht hier geen rekening mee gehouden werd. Bij de discipline lucht wordt als achtergrondconcentratie 30 µg/m 3 gehanteerd in , terwijl in het MER (PR-MER-0051GK) van de ontwikkelingen Gent station een achtergrondconcentratie van 32 µg/m 3 gebruikt werd. Dit is een belangrijk verschil, ook voor wat betreft het aantal dagen met overschrijdingen (een verschil van 10). Er zijn geen redenen om aan te nemen dat de concentratie ter hoogt van Flanders X-po lager zou zijn dan in het gebied Gent St.-Pieters gezien het onderzochte gebied gesitueerd is tussen en vlakbij de E40 en de ringvaart en hierdoor beïnvloed worden. De invloed van drukke verkeersaders reikt tot op 300 m. Hierbij heeft de dienst Mer aan dat de inhoudelijke invulling en verantwoording van de scores de volle verantwoordelijkheid is van de deskundigen en initiatiefnemer. 7 Leemten in de kennis en monitoring en evaluatie art ,3 en 2,d De leemten die vastgesteld zijn in het kader van de milieueffectrapportage en de daaraan gekoppelde monitoring en evaluatie dient door te werken in de verdere besluitvorming (zie 10. besluit van dit goedkeuringsverslag). 8 Integratie en eindsynthese art ,2, e De integratie en eindsynthese vormt een overzicht van de elementen in het rapport aan bod komen. 9 Niet-technische samenvatting art ,4 De niet-technische samenvatting vormt een afzonderlijk leesbaar deel van het rapport dat de essentie van de overige delen beknopt weergeeft. De tekst is begrijpelijk voor een geoefend lezer. De tekst moet wel samengelezen worden met bedenkingen en opmerkingen in dit verslag. 6

7 10 Besluit Gelet op wat voorafgaat en gezien het verdere besluitvormingsproces (gemeentelijk RUP, MER-plichtige projecten) en de verdere monitoring en evaluatie die voorgesteld wordt naar aanleiding van de leemten - onder meer m.b.t. de parkeerbalans, infrastructuuraanleg, waterberging,.. en die moet gebeuren vanaf de start van de eerste ontwikkeling, voldoende mogelijkheden biedt om de bezorgdheden in dit verslag vermeld mee te nemen, wordt het plan-mer flanders X-po (voorontwerp-rup SDW-5 Handelsbeurs) te Gent, ingediend door Stad Gent goedgekeurd. J.P. Heirman Secretaris-generaal Departement Leefmilieu, Natuur en Energie 7