Conceptversie. Wijkontwikkelingsplan Donderberg. donderberg Graag!! Gemeente Roermond Wonen Limburg Wonen Zuid Provincie Limburg

Transcriptie

1 Conceptversie Wijkontwikkelingsplan Donderberg donderberg Graag!! Gemeente Roermond Wonen Limburg Wonen Zuid Provincie Limburg Februari 2012

2 Voorwoord Pm

3 Inhoudsopgave Inleiding De opdracht Situatieschets De aanpak Participatie als sleutelwoord Relatie met de Regionale woonvisie Leeswijzer 7 Deel 1: WIJKVISIE DONDERBERG: GRAAG!! Wat goed was, kan goed worden Ruimte maken voor samenspel Leven met aandacht Passende zorg, eigen kracht Een wijk die werkt Een aansprekende wijk 17 2 Van visie naar concrete maatregelen Wat willen we bereiken? Ingrepen voor de korte termijn: het WOP met een Uitvoeringsprogramma Fase Concrete ingrepen en maatregelen voor de middel lange en lange termijn 22 3 De bewoner centraal Analyse Het doel van participatie Uitgangspunten Hoe ziet participatie eruit? Samenwerking 26 Deel 2: WIJKONTWIKKELINGSPLAN 27 1 Leefbaarheid en Veiligheid Inleiding Wat willen we bereiken? Maatregelen Participatie 33 2 Wonen Inleiding Wat willen we bereiken? Maatregelen Participatie 45 3 Leren en werken Inleiding 46

4 3.2 Wat willen we bereiken? Maatregelen Participatie 49 4 Jeugd en opgroeien Inleiding Wat willen we bereiken? Maatregelen Participatie 54 5 Welzijn en Zorg Inleiding Wat willen we bereiken? Maatregelen Participatie 58 4 Deel 3: UITVOERINGSPROGRAMMA FASE Deel 3: UITVOERINGSPROGRAMMA FASE Projectorganisatie 60 2 Financiën 63 3 Communicatie Inleiding Algemene doelstelling Uitgangspunten Doelgroepen Communicatiestrategie Identiteit en communicatiestijl Communicatiemiddelen Tot slot 72 4 Monitoring en evaluatie Maatschappelijk rendement Wat monitoren we? Meetbare doelen Bijsturen en de wisselwachter 76 Bijlage 1 Wijkprofiel Donderberg 77

5 Inleiding Dit is het wijkontwikkelingsplan voor de wijk Donderberg in Roermond. Het plan is het resultaat van een intensieve samenwerking tussen gemeente Roermond, woningcorporaties Wonen Zuid en Wonen Limburg en de Provincie Limburg en is tot stand gekomen in samenspraak met bewoners en andere belanghebbenden. 0.1 De opdracht De gemeente Roermond, Wonen Zuid, Wonen Limburg en de Provincie Limburg sloten in januari 2011 een intentieovereenkomst met als doel het concretiseren van de doelstelling om de wijk Donderberg duurzaam te herontwikkelen en te transformeren, zodanig dat de leefbaarheid en veiligheid voor de fysieke, sociale en economische structuur versterkt en verbeterd wordt. Vanaf dat moment is er intensief samengewerkt om tot dit plan te komen. Deze samenwerking is niet vrijblijvend. Bij het vaststellen van dit wijkontwikkelingsplan is herschikking van eerder beleid, middelen of meerjarenplannen aan de orde bij alle partners. Samenwerkingsafspraken liggen vast in een overeenkomst die integraal onderdeel uitmaakt van dit plan. Het plan legt de basis om samen stevig te investeren in een wijk die op allerlei punten alles behalve doorsnee is. Een basis om er samen voor te zorgen dat de Donderberg weer een wijk wordt waar de vraag Wil je er wonen? beantwoord wordt met Graag! 0.2 Situatieschets De Donderberg is een wijk waar de leefbaarheid ernstig is verstoord. De overwegend goedkope woningen, geconcentreerd in de Sterrenberg en de Componistenbuurt, hebben de afgelopen jaren veel mensen met een laag inkomen aangetrokken. Dit heeft ertoe geleid dat er sprake is van economische homogenisering: een grote groep mensen met weinig kansen op de arbeidsmarkt. Het heeft invloed op de ontwikkeling van kinderen, die veelal kampen met een (onderwijs)achterstand en beperkte ouderlijke betrokkenheid. Het leidt tot beperkte maatschappelijke participatie en oplopende problemen van verwaarlozing, sociale isolatie en onveiligheid. Dit beeld wordt bevestigd door het wijkprofiel dat is opgenomen in bijlage 1 van het wijkontwikkelingsplan. Ook op basis van een onderzoek naar de leefbaarheid in Limburg dat is uitgevoerd door de GEO Groep 1 blijkt dat met name de Sterrenberg en in mindere mate de Componistenbuurt een zeer kritische score laten zien. De uitvoering van de wijkvisie zal in 2012, op basis van het wijkontwikkelingsplan, van start gaan. Dit wil echter niet zeggen dat we pas in 2012 starten met het duurzaam ontwikkelen van de Donderberg. De gemeente Roermond, de woningcorporaties, professionals en vrijwilligers zetten zich al jaren in om van de Donderberg een wijk te maken waar het prettig en goed wonen is. De afgelopen jaren zijn we afzonderlijk van elkaar diverse projecten en programma's in de wijk gestart die ieder afzonderlijk hun effect sorteerden. Zo is er fors geïnvesteerd in de woningen en is het contact met bewoners geïntensiveerd. Een algehele verbetering van de leefbaarheid in de Donderberg blijft echter uit, zoals blijkt uit diverse onderzoeken en analyses. Deze analyses laten zien dat de wijk nog steeds te maken heeft met een aantal samenhangende problemen op fysiek, sociaal en economisch gebied die de leefbaarheid en veiligheid fors onder druk zetten. Het veiligheidsgevoel van bewoners in de wijk staat sterk onder druk, onder andere door diverse incidenten. 1 Toelichting GEO Groep op 26 januari 2011 op de resultaten en de diverse toepassingen van meting leefbaarheid voor gemeenten in Midden-Limburg. Blad 4

6 De beleving van bewoners wordt ook beïnvloed door het feit dat zij wonen in een wijk die met regelmaat negatief in de publiciteit komt. We zijn er dus nog lang niet. De Donderberg loopt het risico dat de nu al zeer kwetsbare buurten (Sterrenberg en in mindere mate Componistenbuurt) verder afzwakken en dat de beter scorende buurten (Kastelenbuurt en Vliegeniersbuurt) in toenemende mate achteruit gaan. Er zijn vooruitlopend op dit wijkontwikkelingsplan door de partners al twee programma s met extra investeringen ingezet: Duurzaam Verbinden In februari 2010 heeft de gemeente Roermond in het kader van de regeling 40+wijken van het toenmalige Ministerie van Wonen, Wijken en Integratie voor de wijk Donderberg een subsidieaanvraag ingediend voor het programma Duurzaam Verbinden. Duurzaam verbinden heeft een geweldige impuls gegeven aan bestaande initiatieven en er zijn nieuwe projecten van start gegaan. In dit programma, dat loopt tot en met 2013, ligt de nadruk op maatregelen die zich richten op de sociale component (wonen, werken, leren en opgroeien, integratie en verbeteren van de objectieve en subjectieve veiligheid) van de wijkaanpak in de Donderberg. Tevens maakt de verbouwing van de Donderie deel uit van het programma. De totale kosten voor de uitvoering van Duurzaam Verbinden bedragen ruim 4,7 miljoen. Naast de 2,1 miljoen subsidie van de rijksoverheid, zijn er bijdragen van de gemeente Roermond, Wonen Zuid, Wonen Limburg, de Provincie Limburg en de Stichting Beheer Koopsom Donderie. Integraal Veiligheidsplan De incidenten die de afgelopen jaren in de Donderberg hebben plaatsgevonden (o.a. steek- en schietpartijen, overlast en vernielingen) hebben de onveiligheidsgevoelens van bewoners verder doen toenemen. Ook de negatieve publiciteit in landelijke en regionale pers heeft het imago van de wijk geen goed gedaan. In de kadernota Integrale Veiligheid Roermond en het Uitvoeringsprogramma 2012 is dan ook het terugdringen en voorkomen van criminaliteit, verloedering en overlast als speerpunt opgenomen. De inwoners van de Donderberg moeten zich veiliger gaan voelen in hun wijk. Naast de extra investeringen in de Donderberg vindt er ook reguliere inzet plaats vanuit de gemeente Roermond, Wonen Limburg, Wonen Zuid en andere professionals. Denk hierbij bijvoorbeeld aan de inzet van opbouw- en jongerenwerk, extra beveiliging en camerabewaking bij de flats, de financiering van de woonkamers in de Sterrenberg en Componistenbuurt en de Zorg- en Adviesteams in het onderwijs. 0.3 De aanpak In het coalitieakkoord Slagvaardig en Spaarzaam (14 april 2010) heeft de gemeente Roermond aangegeven dat een ingrijpende en integrale aanpak van de problemen in de wijk Donderberg een van de belangrijkste prioriteiten voor de coalitieperiode is. Daarnaast zijn in het kader van de regiovisie Oog voor Midden-Limburg strategische opgaven geformuleerd waaronder een programmalijn Wonen. Binnen dit programma vallen o.a. projecten die worden gefinancierd vanuit regionale gelden (met name regiofonds). Een van de projecten die hieronder vallen is de aanpak herstructurering van de Donderberg. Dit was voor de gemeente Roermond, Wonen Zuid, Wonen Limburg en de Provincie Limburg aanleiding om in 2010 de voorbereidingen te treffen om een Wijkontwikkelingsplan voor de Donderberg op te stellen. De ondertekening van de intentieovereenkomst in januari 2011 door de vier partners was de afsluiting van deze voorbereidende fase en het startschot voor het daadwerkelijk ontwikkelen van het wijkontwikkelingsplan Donderberg. Gedurende het voorjaar 2011 hebben we dan ook in tientallen gesprekken en workshops met diverse betrokkenen gezocht naar antwoorden op de vraag hoe van de Donderberg weer een gewilde wijk Blad 5

7 met een hechte gemeenschap gemaakt kan worden. Wijkbewoners werkten in enkele scenariogroepen toekomstbeelden uit voor hun wijk en de vier buurten. Die toekomstbeelden presenteerden we tijdens het eerste Grote Gesprek in mei 2011 waaraan ruim 150 mensen deelnamen en waarmee de analysefase werd afgesloten. In de daaropvolgende maanden ontstonden de eerste contouren van dit wijkontwikkelingsplan. In november 2011 namen meer dan 250 mensen deel aan het tweede Grote Gesprek waar de maatregelen op hoofdlijnen gedeeld werden. Nu is het plan klaar en start de uitvoering: we gaan samen aan de slag! Het wijkontwikkelingsplan bestaat uit een aanpak in drie fasen, namelijk op korte ( ), middellange ( ) en lange termijn ( ). Niet in alle buurten van de Donderberg gaan we dus tegelijkertijd en even intensief aan de slag. De Kastelenbuurt en Vliegeniersbuurt zijn buurten die goed functioneren daar waar de Sterrenberg en in mindere mate de Componistenbuurt zeer kwetsbaar zijn. De focus van dit plan ligt in de eerste fase bewust op de Sterrenberg en het centrum als het gaat om ingrijpende fysieke maatregelen. In het hart van de wijk moeten álle wijkbewoners zich thuis voelen. Daar waar voorzieningen en ontmoetingsplekken ondersteuning bieden aan kwetsbare bewoners maar ook ontwikkelkansen bieden aan talentvolle of ondernemende bewoners en zo samen bijdragen aan een krachtigere gemeenschap. Alle sociaal maatschappelijke maatregelen worden ook in de eerste fase nadrukkelijk ingezet ten behoeve van de hele wijk. Voorafgaand aan dit alles zal de Provincie Limburg op korte termijn middels een maatschappelijke kosten-baten analyse (hierna: MKBA) de huidige en toekomstige voor- en nadelen zo objectief mogelijk in kaart brengen. Zodoende verzekeren we ons ervan dat we de goede dingen goed doen. 0.4 Participatie als sleutelwoord Een ingrijpende en integrale aanpak van de problemen in de Donderberg is een van de prioriteiten van dit wijkontwikkelingsplan. Maar er is meer. Een van de belangrijkste lessen uit de wijkaanpak uit het verleden is het vergroten van de verantwoordelijkheid van bewoners en andere betrokkenen uit de wijk bij hun directe woon- en leefomgeving. We realiseren ons dat dit een omslag is voor zowel bewoners, professionals als de politiek in denken en doen ten opzichte van de wijkaanpak zoals die tot nu toe in de Donderberg heeft plaatsgevonden. Participatie is dan ook een sleutelwoord. In het voortraject hebben bewoners via scenariogroepen en op de Grote Gesprekken ideeën of onderwerpen aangedragen die nu weer landen in concrete uitvoeringsmaatregelen van dit plan (bijvoorbeeld de sterke behoefte vanuit de wijk aan een centrale ontmoetingsplek, het zichtbaar maken van ondernemerschap aan huis of de aanpak van huisjesmelkers). Bij elke maatregel in dit plan wordt in het uitvoeringsprogramma uitgewerkt op welke manier bewoners, ondernemers en andere betrokkenen in staat worden gesteld de Donderberg samen duurzaam te ontwikkelen. Blad 6

8 0.5 Relatie met de Regionale woonvisie De regio Midden Limburg Oost kent een Regionale woonvisie voor de periode Hierin staat dat de herstructureringsopgave van de regio zich concentreert in de gemeente Roermond en dat het benodigd aantal betaalbare (huur-)woningen binnen de gemeente afneemt als gevolg van de verwachte afname van inwoners die hierop aangewezen zijn. Deze opgave is weliswaar richtinggevend maar is geen kwantitatieve randvoorwaarde voor de ontwikkeling van plannen. Het wijkontwikkelingsplan Donderberg zal niet leiden tot een forse afname van de woningvoorraad in de wijk. Het plan heeft hiermee dan ook nagenoeg geen invloed op het verminderen van de planvoorraad zoals afgesproken in de regiovisie. Wel heeft het uitvoeringsprogramma effect op de kwaliteit van de woningvoorraad en brengt het een verschuiving teweeg die wat invulling betreft past bij de inhoud van de regiovisie (van grondgebonden (eengezins-) sociale huurwoningen naar nultreden woningen, zorgwoningen en woningen voor specifieke doelgroepen in verschillende prijsklassen). 0.6 Leeswijzer Dit wijkontwikkelingsplan bestaat uit vier delen: Deel 1: Wijkvisie In het eerste hoofdstuk wordt de wijkvisie Donderberg Graag!! weergegeven die ten grondslag ligt aan het plan en haar uitvoeringsprogramma. Hoofdstuk 2 beschrijft hoe we van visie naar concrete maatregelen komen en wat we willen bereiken. Hoofdstuk 3 zet de bewoner centraal en laat zien op welke wijze het plan werkelijk van de wijk wordt door de inzet van bewonersparticipatie. Deel 2: Wijkontwikkelingsplan In het tweede deel worden vijf thema s uitgewerkt die het hart van het plan vormen. Bij elk thema worden na een inleiding met korte analyse, de te behalen resultaten benoemd, alsmede de te nemen maatregelen én de inzet van bewonersparticipatie. De projectenkalender geeft een beknopt overzicht aan van alle maatregelen als opmaat naar de in detail uitgewerkte uitvoeringsprogramma s. Achtereenvolgens komen aan bod: Hoofdstuk 1: Leefbaarheid en Veiligheid Hoofdstuk 2: Wonen Hoofdstuk 3: Leren en Werken Hoofdstuk 4: Jeugd en Opgroeien Hoofdstuk 5: Zorg en Welzijn Deel 3: Uitvoeringsprogramma Fase 1 In het uitvoeringsprogramma staat beschreven hoe we uitvoering gaan geven aan de verschillende thema's van het wijkontwikkelingsplan in de eerste fase ( ). Sommige acties zijn voor de korte termijn, andere hebben een langere weg te gaan via onderzoek, planvorming en uitvoering. Per opgave wordt ingegaan op het te behalen resultaat en de weg ernaar toe. Deel 4: Organisatie en communicatie In het laatste deel worden in hoofdstuk 1 de projectorganisatie rondom het wijkontwikkelingsplan en de financiële consequenties beschreven. In hoofdstuk 2 komt de communicatie en marketing Blad 7

9 aan bod. Hoofdstuk 3 beschrijft hoe tussentijds de meetlat langs de resultaten gelegd wordt en op welke manier evaluatie zal plaatsvinden. Bijlagen In de bijlage is het wijkprofiel van de Donderberg opgenomen. Blad 8

10 Deel 1: WIJKVISIE DONDERBERG: GRAAG!! De wijkvisie Graag!! geeft richting aan de duurzame ontwikkeling van de Donderberg op de lange termijn. We spreken dan van de periode 2012 tot en met De wijkvisie wordt nader uitgewerkt in het wijkontwikkelingsplan (deel 2) en het uitvoeringsprogramma waarin de te nemen maatregelen nader worden beschreven. 1.1 Wat goed was, kan goed worden De Roermondse wijk Donderberg heeft veel mee: ruime woningen, veel voorzieningen, een royale buitenruimte met veel groen. De snelweg en het station zijn vlakbij en er zijn volop werkmogelijkheden op fietsafstand. Bij de oplevering was Donderberg dan ook een gewilde wijk en er zijn nog veel bewoners die er al meer dan twintig jaar wonen. Er is dan ook alle reden voor een optimistische visie op de toekomst. Wat eens goed was, kan ooit weer goed worden. De wijk Donderberg heeft voldoende kwaliteiten om een gewilde en gezonde woonwijk te wonen, waar heel verschillende mensen goed samen wonen, werken en leven. De gemeente, twee woningcorporaties en de provincie willen stevig investeren in een wijk, die op allerlei punten alles behalve doorsnee is. Ze voelen zich daarin gesteund door bewoners, ondernemers en maatschappelijke organisaties in de wijk. Er zijn verschillende goede redenen om juist nu tot actie over te gaan. Er zijn negatieve aanleidingen: jongerenoverlast, werkloosheid, criminaliteit en sociale problematiek baren de bewoners zorgen en bezorgen de wijk een slecht imago. Maar minstens zo belangrijk zijn de positieve redenen. Roermond heeft in de afgelopen jaren een enorme sprong gemaakt in haar economische ontwikkeling. Die is nog niet afgerond; na ontwikkelingen in de detailhandel liggen er nieuwe kansen in maakindustrie, maintenance, logistiek, zorg en verzorging. Met grote beroepsopleidingen, een groot arbeidspotentieel, een goed draaiend winkelcentrum, een goede bereikbaarheid en veel woningen die geschikt zijn voor ondernemers zou de Donderberg daar een graantje van mee kunnen pikken. In een regio waar een dalende bevolking leidt tot een vermindering van het voorzieningenaanbod, biedt de Donderberg een goede sociale infrastructuur voor mensen die op die voorzieningen zijn aangewezen: gezinnen met schoolgaande kinderen en mensen die zorg en begeleiding nodig hebben, waaronder veel ouderen. En ook in de woningmarkt heeft de Donderberg potentie. Nederlanders zijn de laatste jaren steeds groter gaan wonen. De woning is daarbij steeds vaker de plek geworden waar niet alleen gewoond, maar ook geleerd, gewerkt en gezorgd wordt. De woningvoorraad biedt daarvoor nu al kansen, maar het is ook de moeite waard om nog niet bestaande voorraad toe te voegen op plekken waar nu teveel van dezelfde woningen staan. Voor toekomstige woningzoekenden uit Roermond en daarbuiten zijn er goede redenen om voor deze wijk te kiezen. Dat zou ook goed zijn voor de wijk, want hoe bewuster en enthousiaster bewoners kiezen voor een wijk, des te groter is de bereidheid om te investeren in huis, tuin en buurt. De huidige situatie is helaas anders: in de laatste jaren is de Donderberg een wijk geworden waar velen terecht kwamen in de goedkope, grote woningen, maar zich nauwelijks realiseerden dat wie een huis kiest, ook zijn buren kiest 2. We moeten dus zorgen dat de Donderberg een wijk wordt waar mensen voor kiezen. Waar de vraag Wil je er wonen beantwoord wordt met Graag!. En ook wie er al lang woont, moet er goed kunnen blijven wonen. In het huidige huis, of in een 2 Een variant op het Turkse spreekwoord: je koopt geen huis, je koopt buren Blad 9

11 woning die beter is afgestemd op nieuwe wensen en behoeften. Ook huidige bewoners moeten het wonen in de wijk als een zelf - van harte - gemaakte keuze beschouwen. Ondanks alle zorgen over de problemen die de wijk haar reputatie hebben bezorgd, geloven heel veel mensen in de kracht van de Donderberg. Er is veel nostalgie en er zijn veel dromen over de toekomst. Maar er zijn ook wel eens twijfels over de maakbaarheid. Je kunt, net als tien en vijftien jaar geleden, investeren in nieuwe stenen. Je kunt, zoals in het nu lopende actieprogramma Duurzaam Verbinden gebeurt, heel stevig investeren in programma s gericht op ontmoeting, educatie en de aanpak van criminaliteit. Maar is dat voldoende om een wijk er echt weer bovenop te krijgen? De voorliggende wijkvisie is geen droombeeld van een ideale toekomst. Het is ondenkbaar dat er straks ruim bewoners in een wijk wonen die lief en leed samen delen en altijd voor elkaar klaar staan. Ook kan het succes van een wijk nooit volledig bepaald worden door instanties die er professionele inzet leveren. We leven in een vrije wereld met een open woningmarkt en een wijk wordt uiteindelijk alleen goed als vrije mensen er van harte voor kiezen. Het lot van de wijk is in handen van diegenen, die iets te kiezen hebben: huidige en toekomstige bewoners van huur- en koopwoningen, ondernemers, maatschappelijke organisaties. Willen zij gaan voor de Donderberg, of gaan ze er vandoor? Maar wij kunnen wel alles op alles zetten om ervoor te zorgen dat de keuze in het voordeel van de Donderberg uitpakt. Door de wijk zo te maken, dat mensen met bijzondere wensen ervaren hoeveel ruimte daarvoor is in deze wijk. Door actief in te grijpen in de structuur van de wijk, waardoor deze overzichtelijker en aantrekkelijker wordt. Door veel aandacht te hebben voor de drive van gewone wijkbewoners en bijzondere professionals, die meer willen doen voor de wijk dan contractueel van ze gevraagd kan worden. Maar ook door nog preciezer te kijken hoe problemen kunnen worden aangepakt op korte termijn, maar ook met goede preventieve maatregelen waardoor uitval en overlast op langere termijn wordt voorkomen. De Donderberg moet en kan een wijk worden, waar mensen graag wonen, werken, zorgen, spelen en leren. Kortom: leven! Dat gaat niet vanzelf. In de eerste plaats moeten we letterlijk en figuurlijk ruimte maken voor samenspel. In de tweede plaats moeten we denken aan een houding die te typeren is als leven met aandacht. In de derde plaats vraagt een wijk als de Donderberg om passende zorg, waarbij de eigen kracht van mensen benut wordt. In de vierde plaats moet de Donderberg een wijk die werkt kunnen worden. Ten slotte moet de Donderberg een aansprekende wijk durven te zijn. Het zijn mooie woorden die niet vanzelf werkelijkheid worden. Bij deze wijkvisie wordt in deel 2 een wijkontwikkelingsplan vastgesteld, waarin de maatregelen worden beschreven die nodig zijn om de gewenste ontwikkelingen mogelijk te maken. Ook wordt daarbij een financieel kader vastgesteld en worden goede afspraken over de samenwerking gemaakt. Maar de idealen voor de Donderberg zijn niet voor geld te koop. Veel belangrijker is dat alle betrokkenen werken vanuit een gedeelde visie op het soort wijk dat de Donderberg moet worden. En zich daarbij altijd realiseren dat het resultaat pas behaald is als huidige en nieuwe bewoners kunnen zeggen: Donderberg, Graag!! Blad 10

12 1.2 Ruimte maken voor samenspel Wegen, pleinen en woningen vormen de biotoop (letterlijk plek om te leven) waarin mensen leven. In de Donderberg wonen heel veel verschillende mensen en de grote uitdaging is om die variatie tot een succesfactor te maken. Er zijn daarvoor verschillende strategieën te bedenken. In het Wijkontwikkelingsplan worden stevige maatregelen ter verbetering van de fysieke en sociale structuur en de veiligheid van de wijk beschreven. In deze visie beschrijven we de gedachte achter die maatregelen. De strategie is samen te vatten als ontmoeting in het centrum, specialisatie in buurten. In de eerste plaats moet in het hart van de wijk heel duidelijk zijn dat dit een wijk voor iedereen is. Dat moet blijken uit de voorzieningen, die veel meer gastvrijheid moeten uitstralen dan nu het geval is. Het moet blijken uit evenementen als een kleurrijke weekmarkt. Het moet blijken uit het ondernemersklimaat, waarin ambachtsmensen, werkers in zorg en verzorging, cateraars, winkeliers en kenniswerkers samen laten zien dat er vele manieren zijn om een eerlijke boterham te verdienen. Het moet blijken uit het activiteitenaanbod, dat zich niet alleen op hen richt die de meeste zorg nodig hebben, maar toegankelijk is voor iedereen die graag met anderen musiceert, sport, schildert, speelt of praat. Ontmoeting Veel actieve bewoners vinden ontmoeting het belangrijkste thema in de wijk. Door de Donderbergweg de uitstraling van een Laan te geven, van de rotonde aan de Oranjelaan tot de kinderboerderij in de Componistenbuurt, wordt die ontmoetingsfunctie zichtbaar gemaakt. De laan en het winkelcentrum moeten zo beheerd worden dat iedereen zich er welkom voelt, maar ook weet dat er basisregels zijn waar iedereen zich aan dient te houden. In het centrumgebied zijn ook voorzieningen voor doelgroepen, maar in de openbare ruimte voelt iedereen zich even welkom. In de buurten is er veel meer plaats voor maatwerk en verwantschap. Ook dat zorgt dat mensen bewust kunnen kiezen voor de wijk; in buurten wonen mensen bij elkaar met gedeelde verwachtingen en belangen, en kunnen ze er ook op worden aangesproken mee te werken aan het leefklimaat in hun buurt. Er zijn daarvoor flinke ingrepen in de centrale as van de wijk nodig. De vernieuwing van het Winkelcentrum moet een einde maken aan de naar binnen gekeerde structuur van steen en blik die nu het hart van de wijk typeert. Een kleurrijke weekmarkt zou de Donderberg goed op de kaart kunnen zetten. De Donderbergweg moet nog duidelijker de laan worden waarlangs bewoners en bezoekers van de wijk lopend, fietsend of voorzichtig rijdend de voorzieningen kunnen bereiken. Met de verbouwing van de Donderie heeft de eerste voorziening een veel betere uitstraling gekregen, en anderen zullen volgen. Daarbij staat voorop, dat het Hart van de Donderberg de plek is waar iedereen elkaar kan ontmoeten: jong en oud, wit en zwart, werkend en rustend, ondernemer en klant. Die brede toegankelijkheid moet met zorg worden onderhouden, zodat geen enkele groep zich buitengesloten voelt uit het hart van de wijk. Wat voor de centrale as van de wijk geldt, hoeft niet in elke buurt het geval te zijn. Blad 11

13 De Donderberg is een zodanig diverse wijk met zulke verschillende bewoners, dat er ruimte moet zijn voor variatie in woonmilieus. De Componistenbuurt wordt verrijkt met een woonvoorziening voor ouderen met een zorgvraag die zeker ook andere bewoners van de wijk van dienst kan zijn. Bijvoorbeeld door dienst te doen als eetpunt, ontmoetingspunt, uitvalsbasis voor wijkverpleegkundigen, het rekruteren van vrijwilligers die zorgbehoevende mensen van de componistenbuurt naar de zorgvoorziening toe brengen. Een outreachende functie dus. De Kastelenbuurt mag zich best als zodanig op de kaart zetten, want het is goed voor de wijk als de mooie woningen kopers aantrekken die zich niet laten afschrikken door het imago van de Donderberg. De Vliegeniersbuurt heeft een prachtig wandelgebied ter beschikking, maar heeft weinig gebouwde ontmoetingsmogelijkheden. In de Van Gogh-school kunnen meer buurtfuncties een plaats krijgen. Op verzoek van veel bewoners wordt gezocht naar manieren om te zorgen dat de Koninginnelaan niet een barrière vormt, maar de bewoners van de Componisten- en Vliegeniersbuurt hebben ook een paar goede voorzieningen aan hun kant van deze weg. In de Sterrenberg is meer aan de hand. Er is daar een mismatch tussen de variatie aan bewoners en de eenzijdigheid van de woningvoorraad. Bovendien is het teveel een woonvoorraad, waarin de mogelijkheden voor werk, zorg en opvoeding te beperkt zijn, zeker als er sprake is van een zorgbehoefte. Ook de openbare ruimte nodigt nu niet uit tot ontmoeting. De Sterrenberg zal gefaseerd worden verbeterd. De strategie is om de slechtste en minst functionele woningen te vervangen of te herontwikkelen tot nog niet bestaande nieuwbouw: woningen die je nu nog niet in elke makelaarskrant tegenkomt. Hierdoor ontstaan buurtjes, die steeds een duidelijke profilering op één leefstijl of zorgbehoefte hebben. De zogenaamde niches. Op termijn zal daardoor een wijk ontstaan waarin gezinnen met een ziek of gehandicapt kind, zzp-ers met een gezin, ouderen met een zorgvraag of jongeren met behoefte aan begeleiding goede zorgen krijgen, van professionals, van buren en van elkaar. Daartoe voelen huishoudens met een hoger inkomen zich waarschijnlijk ook aangetrokken. Mensen functioneren soms het beste tussen mensen met een vergelijkbare levensstijl en levensvragen en soms tussen mensen die juist anders zijn en leven. Een jonge Somalische en een oudere Turkse vrouw hebben plekken nodig waar ze kunnen samenwerken, maar zoeken soms ook herkenning in eigen kring. De leden van de Donderböl spreken graag Nederlands bij de Rotterdamse kapper, maar op de Bontje Aovend wordt sappig Remunjs gesproken. Gezinnen met een chronisch ziek kind zoeken soms de aansluiting met anderen met een zorgbehoefte, maar willen ook een gewoon gezin in een gemengde buurt kunnen zijn. In de woningvoorraad moet meer recht gedaan worden aan de diversiteit van de mensen die nu in de wijk wonen, en moeten kansen gecreëerd worden voor mensen die op zoek zijn naar bijzondere combinaties van wonen, zorgen en werken. De openbare en particuliere buitenruimte moet veel overzichtelijker en aantrekkelijker worden. 1.3 Leven met aandacht De toekomst van de Donderberg komt niet uit een betonmolen. Hoe belangrijk het ook is, een betere fysieke omgeving garandeert niet dat er ook een prettige, zorgzame samenleving ontstaat. Daar is meer voor nodig. In de eerste plaats is het belangrijk meer aandacht te hebben voor mensen die nu al actief zijn in de buurt. Overheid en maatschappelijke organisaties streven naar een samenleving waarin burgers meer verantwoordelijkheid dragen voor hun eigen leven. De beste manier om die boodschap te onderstrepen is aandacht voor de mensen die zich al inzetten voor de wijk. Actieve bewoners moeten kunnen rekenen op een gemeente die met ze meedenkt en zaken mogelijk maakt. Samen met corporaties en scholen kan voor toegankelijke huisvesting van activiteiten gezorgd worden. Gemeente en instanties streven naar zo eenvoudig mogelijke procedures. Er zijn in de Donderberg ook veel professionals die zich graag verder voor de wijk willen Blad 12

14 inzetten dan waar ze contractueel verantwoordelijk voor gehouden kunnen worden. Dat zijn cadeautjes waar bewoners blij mee zijn, en daarom willen gemeente en corporaties er heel zorgvuldig mee omgaan. Scholen, zorginstellingen, kerken en moskeeën, ondernemers en brancheorganisaties zijn onmisbare partners in de wijk. De gemeente zal zich een werkwijze eigen moeten maken waarmee wensen en voorstellen van partners snel worden opgepikt en ondersteund. Niet primair met geld, maar met aandacht, ontschotten en ontdrempelen. Ont-willen en ont-drempelen In de traditionele beleidssystematiek bepaalt een gemeente in welke wijken voorzieningen zoals een bibliotheek in stand gehouden wordt. Wie betaalt bepaalt, en wie bepaalt betaalt. Er is dan een democratisch genomen besluit, waarbij de gemeente wil en instanties mogen. Maar als er initiatiefnemers in de wijk opstaan, die manieren zien om op eigen kracht een voorziening te realiseren, dan past de gemeente bescheidenheid (je zou dat ont-willen kunnen noemen). De bal ligt dan bij de initiatiefnemers. Vaak zullen zij een voorziening anders vormgeven dan gebruikelijk is. In plaats van de bibliotheek, die aan allerlei wettelijke voorschriften moet voldoen, komt er dan een leespunt, een ruilwinkel of witte boekenkast. Met bijzondere openingstijden (zondagmiddag?), met bijzonder personeel (scholieren, vrijwilligers of deelnemers aan een reïntegratietraject), op een bijzondere plaats (Niekée of Moskee?) De rol van de gemeente verandert dan van opdrachtgever in ontdrempelaar: zorgen dat mensen met een ambitie voor de buurt deze waar kunnen maken. De Donderberg heeft een prima wijkkrant die goed gelezen wordt. Het is een prima podium om waardering te tonen voor de goede dingen in de wijk. Toch is er bij veel bewoners een grote verlegenheid. Verlegenheid om hulp te vragen, om hulp te bieden en om hulp te accepteren. Professionals kunnen het goede voorbeeld geven, door mensen mee te vragen bij een bezoek aan informele activiteiten in de wijk. Het WMO-loket verwijst niet alleen door naar professionele zorg, maar ook naar initiatieven van st. Sterrenberg, de Woonkamer, de kerk en de moskee. Een belangrijk aspect in het leven van mensen is hun opleiding en werk. In de eerste plaats is het van belang om meer positieve aandacht te geven aan de mensen die werk hebben. Dan moeten instanties het ook wel (willen) weten als mensen werken, en oppassen met stereotype beelden over werkloosheid. In een arbeiderswijk als de Donderberg mag je gezien worden in een overall of schort. Zowel in de fysieke ingrepen uit het WOP als in de projecten rond welzijn, werk en communicatie zal ambachtelijkheid in de etalage worden gezet. Elke kind mag in zijn basisschooltijd ervaren wat het is om te koken, te timmeren of te metselen en groeit op in een wijk waarin ambachtsmensen zichtbaar hun werk doen. Ook zorgers en verzorgenden krijgen het respect dat ze verdienen. In een wijk als de Donderberg wonen ook veel mensen die niet actief zijn op de arbeidsmarkt. Velen zouden graag anders willen, maar hebben ervaren dat het niet zo eenvoudig is om een plekje te vinden en te behouden. Een positieve ondersteuning van gemotiveerde werkzoekenden kan prima vanuit de wijk gebeuren. Door vrijwilligerswerk kan het CV worden opgewaardeerd. Buurtbewoners kunnen elkaar tips geven, spontaan of bij organisaties als Maximina en Gotcha. De scholen voor beroepsonderwijs in de wijk hebben veel te bieden aan mensen die op weg zijn naar de arbeidsmarkt. Ook kan de wijk ondersteuning bieden aan moeders die de zorg voor kinderen met een (vaak parttime) baan willen combineren. Het is niet mogelijk, en misschien ook niet gewenst, om de bewoners van de Donderberg bijzondere voorrechten te geven bij het vinden van werk. We kunnen wel zorgen dat de Donderberg een wijk is, waar over werk gesproken mag worden en waar mensen die willen zich omringd weten met bondgenoten die ze daarbij steunen. De Donderberg is ook in de toekomst een gemengde wijk. Naast mensen met meer welvaart, treffen we er ook een groep mensen met een laag inkomen aan. Een flink deel van de arme huishoudens kan niet meer werken en een aanzienlijk deel heeft zelfs werk en is alsnog arm. In de aanpak van armoede en de gevolgen daarvan kan het bevorderen van deelname aan het arbeidsproces dan ook niet de enige oplossing zijn (al zal dat een belangrijke bijdrage moeten leveren). Blad 13

15 Armoede is een moeilijk op te lossen probleem en we moeten niet de illusie hebben dat het ooit tot het verleden behoort, maar we staan niet helemaal met lege handen. In de eerste plaats, is er een aanzienlijke groep mensen waarbij een lege beurs mede veroorzaakt wordt door ziekte van henzelf of van gezinsleden. De kosten van zorg zijn hoog en de mogelijkheden om lange dagen te werken zijn beperkter dan bij volledig gezonde huishoudens. In onze visie op de Donderberg als wijk met aandacht komen er zowel fysieke oplossingen als (formele en informele) structuren om het leven met een last draaglijker te maken. Bij de vernieuwing van de woningvoorraad is wonen met een plus een belangrijk aandachtspunt. Met wonen met een plus wordt bedoeld dat slechte woningen van een type dat overdadig aanwezig is bloksgewijs worden vervangen door woningen die speciaal zijn toegerust voor het wonen met een beperking of zorgvraag. Het Wonen met een Plus biedt mogelijkheden om fysieke ingrepen, sociale programma s en informele krachten aan elkaar te verbinden. De eigen kracht -formule is niet een manier om mensen in de steek te laten ( eigen boontjes doppen ), maar een werkvorm waarbij de kracht van sterke buren en familieleden beter tot zijn recht komt. Ook de bestaande en nieuwe voorzieningen hebben aandacht voor mensen die moeten leven met gezondheidsproblemen. Dat lost het probleem van de smalle beurs niet op, maar stelt mensen wel in staat om een min of meer compleet leven te leiden. De Donderberg is een kinderrijke wijk, maar niet alle kinderen groeien probleemloos op. In te veel huishoudens zijn de ouders onvoldoende bij machte om hun kinderen de veiligheid, verzorging en kansen te bieden die we kinderen zouden gunnen. Soms manifesteert zich dat als onwil van de ouders ( kan mij het schelen ) maar vaak is die onverschilligheid eerder een teken van machteloosheid. In de volgende paragraaf wordt beschreven hoe deze kinderen en ouders nog beter passende zorg kunnen krijgen. Maar naast actief ingrijpen is aandacht een deel van het recept. Professionals kunnen belangstelling tonen voor wat thuis wel goed gaat. Het is belangrijk respect te tonen voor de thuistaal (of dat nu Remunjs, Farsi of Tamazigt is) en deze niet te snel als een bron van problemen neer te zetten - naast goede inspanningen om te zorgen dat iedereen voldoende Nederlands spreekt. In vluchtelingengezinnen, maar ook in autochtone huishoudens, kan sprake zijn van een pijnlijk verleden vol traumatische ervaringen. Dan past geen opgeheven vinger maar een luisterend oor. Waarna er altijd weer een moment kan komen om wat steviger te werken aan het oplossen van problemen. Aandacht voor je bondgenoten in de buurt én voor mensen die door het leven niet zo verwend zijn kosten niet zoveel. Het is meer een kwestie van houding dan van geld. Maar je moet er wel consequent in zijn. Bewoners en professionals moeten erop kunnen bouwen dat ze elkaar niet in de steek laten. Vertrouwen komt te voet en gaat te paard. 1.4 Passende zorg, eigen kracht Uit de gesprekken en cijfers blijkt, dat een flink aantal bewoners van de Donderberg niet zo n gemakkelijk leven heeft. Een zwakke lichamelijke en geestelijke gezondheid maken het niet eenvoudig om alle levenstaken naar behoren te vervullen. Het combineren van werk en zorg vraagt veel aandacht. Dat is een last voor de mensen die het treft, maar kan ook een bron van overlast worden. Woonoverlast hangt vaak samen met psychosociale problematiek, en ook jongerenoverlast is in veel gevallen direct of indirect terug te voeren op dergelijke problemen, bij de jongeren zelf of bij hun opvoeders. Mensen met een zorgvraag zijn er in alle soorten en leeftijden. De Donderberg zou zichzelf op de kaart kunnen zetten door een combinatie van excellente professionele zorg en een goede inzet van de eigen kracht van de mensen in de buurt. Met de komst van een gezondheidscentrum in de Componistenbuurt en betere huisvesting van gezondheidszorg in de nabijheid van het vernieuwde winkelcentrum is er een infrastructuur waardoor aan iedereen passende zorg geboden kan worden. Professionals gaan steeds vaker werken vanuit het eigen kracht -principe, Blad 14

16 waarbij informele hulptroepen (familie en buren, maar wellicht ook scholieren en maatjes) een bijdrage leveren aan de zelfredzaamheid van mensen. Een bijzondere uitdaging vormt de Sterrenberg. De woningvoorraad is er nauwelijks ingericht op mensen met een beperkte mobiliteit. Wie te oud wordt voor een eengezinswoning moet vertrekken naar een flat. Wonen Zuid en de gemeente gaan op zoek naar partners voor het realiseren van Wonen met een Plus. Het effect gaat altijd verder dan de direct betrokken zelf. De woon-plus-toevoeging wordt ook altijd zo ingezet dat de openbare ruimte in de omgeving een ander karakter krijgt. Zo ontstaan kleine themabuurtjes. In de ene buurt is er een goede rolstoeltoegankelijke speeltuin, in de andere kunnen jongeren onder begeleiding van stagiaires de nieuwste basketballtrucs leren. Wie in een woonplus-project komt, is nooit alleen maar klant of patiënt. Ook bewoners van aanpalende woningen worden gestimuleerd om een actieve bijdrage in de buurt te leveren. Het kiezen voor meer geprofileerde woon-zorg-combi s betekent ook, dat er iets minder vrijheden komen voor woningzoekenden die zomaar ergens willen wonen. Bij sloop-nieuwbouw geldt bij voorkeur het één keer goed verhuizen -principe: niet via een wisselwoning terugkeren naar de oude postcode, maar keuze uit doorverhuizen naar een vergelijkbare bestaande woning in de buurt, een passende woning met een plus of - voor wie dat wil - de mogelijkheid om de wijk te verlaten. Dat zorgt ervoor, dat meer mensen bewust voor de wijk kiezen en minder zomaar terecht komen in een omgeving waar ze geen klik met buurt en buren hebben. In de woonruimteverdeling wordt gezocht naar manieren om te bevorderen dat mensen bewust kunnen kiezen voor het wonen op plekken waar ze het best tot hun recht komen. Pas als dat niet voldoende effect oplevert, kunnen meer restrictieve maatregelen worden ingezet. Daarnaast worden de meest succesvolle sociale programma s uit Duurzaam Verbinden voortgezet. Er liggen kansen in zorg en verzorging, cultuur, communicatie en media. De scholen en (formele en informele) welzijnsorganisaties in de wijk zitten vol ideeën over manieren om jongeren te Blad 15

17 activeren. Het is daarbij wel zaak, kinderen al in de jaren des onderscheids op het goede spoor te zetten en te houden. In Leven met aandacht beschreven we al, dat het daarbij niet altijd om zware educatieve of agogische aanpakken hoeft te gaan, maar juist om een houding van aandacht voor kinderen en hun ouders. Belangrijk is ook, dat niet alle inzet wordt gericht op de meest problematische kinderen. Er moet ook ruimte zijn voor ontspannende en onderhoudende activiteiten voor kinderen en jongeren waarmee niets aan de hand is. Soms hoeft daarbij niet eens naar leeftijd gekeken te worden, een schilderclub of muziekproject mag best voor mensen van 8 tot 88 zijn. In de toekomst van de wijk is er een goed functionerend netwerk rond jongeren, er zijn zorgnetwerken. Scholen voor beroepsonderwijs werken goed samen met het bedrijfsleven. Al deze partijen zijn bondgenoten in de aanpak van de wijk. Het is niet nodig en effectief om ze bijeen te brengen in zware samenwerkingsverbanden. Wel is het goed om enkele keren per jaar een bijeenkomst te organiseren, waar ze elkaar treffen. Veel goede ideeën zullen ontstaan in duo s of trio s van professionele organisaties en organisaties uit de buurt. In Leven met aandacht zagen we dat de gemeente en de corporaties dan het midden moeten vinden tussen overnemen en negeren. Kleur je wijk is een voorbeeld waarbij de bewoners aan zet zijn. 1.5 Een wijk die werkt In Leven met aandacht zagen we al, dat we moeten uitkijken de Donderberg te beschouwen als een wijk van werklozen. Dat is niet zo, en het is ook uiterst demotiverend voor degenen die werk hebben of degenen die aan het begin van hun carrière staan. De eerste opgave is dan ook, veel beter zichtbaar maken hoe, waar, hoeveel en door wie gewerkt wordt. De Laan voor de Donderberg is vanaf het vernieuwde winkelcentrum tot voorbij de Nedamgarage een zichtbaar ondernemende laan. Er is daarbij geen ruimte voor een grootschalige maak-industrie, maar wel voor kleinschalige bedrijven op het terrein van catering, zorg en verzorging, detailhandel, herstelwerk en onderhoud, en een brede range aan ambachtelijke bedrijvigheid. Een weekmarkt en een goede communicatiestrategie zorgen dat ondernemers op de kaart staan. Scholen en organisaties op het terrein van gesubsidieerde arbeid kunnen zorgen dat ondernemers niet alleen overlevers worden, maar een succesvol bedrijf kunnen neerzetten. Blad 16

18 Winkelcentrum en Laan kunnen heel goed het decor vormen voor een interculturele, dynamische weekmarkt, waar naast de gebruikelijke producten ook ambachtelijke producten worden geproduceerd en verkocht. In de herstructurering van de Sterrenberg zal ten minste één locatie het profiel wonen en werken krijgen. Ondernemers die een bedrijfsruimte aan huis zoeken met een aparte ingang krijgen hiertoe de mogelijkheid. Het kan daarbij gaan om flinke woningen, want je trekt kiezers naar de wijk als je een woonmogelijkheid biedt die elders schaars is: veel meters voor een redelijke prijs. Het bieden van een goede fysieke infrastructuur voor ondernemers is belangrijk, maar het is niet voldoende om een wijk die werkt te realiseren. Een paar punten behoeven speciale aandacht. In de eerste plaats, moet steeds goed worden uitgelegd wat het betekent om te wonen in een wijk die werkt. In de communicatie met bewoners moet duidelijk worden gemaakt welke geluidsniveaus er nog bij horen en waar grenzen worden overtreden. De Donderberg is een rustige, maar geen stille woonwijk. In de tweede plaats, is het zaak om alle jonge wijkbewoners op een plezierige manier te laten kennismaken met alle aspecten van de economie. Zelfs wie nog te jong is om naar school te gaan kan in zijn leefomgeving zien hoe brood gebakken wordt en kleding wordt genaaid. De basisscholen worden uitgedaagd om, samen met partners in de wijk, projecten aan te bieden waardoor ieder kind kan kennismaken met allerlei beroepen. De ouders zijn daarbij nadrukkelijk coach en rolmodel, en ook gepensioneerde professionals kunnen een waardevolle rol spelen. Dan zijn er ook mensen, waarvoor de afstand tot de arbeidsmarkt groot is. Er zijn daarvoor stedelijke programma s, maar ook de wijk heeft ze iets te bieden. Vrijwilligerswerk bij organisaties als Maximina of de kinderboerderij zijn een mooie opstap. Een prachtige formule op het snijvlak van zorg, werk en buurt is het buurtbeheerbedrijf. Werkgelegenheidsvragen kan je nooit alleen in een wijk oplossen. Tijdens het werk aan de wijkvisie ontstond bij veel betrokkenen het gevoel, dat Roermond nog een paar mooie kansen kan pakken. De enorme voorsprong die is opgebouwd op het terrein van retail moet wel leiden tot nieuwe economische kansen voor industrieën die de retail ondersteunen, van marketing en logistiek tot catering en schoonmaakwerk. Ook in de zorg liggen er nog veel kansen. De Donderberg kan zichzelf op de kaart zetten als plek waar wonen, zorg en ondernemen bij elkaar horen. We spannen ons ervoor in om te laten zien dat veel Donderbergers in die bedrijven aan de slag kunnen. De betrokkenen bij de wijk moeten de Donderberg op de kaart zetten in ondernemerskringen, bijvoorbeeld door af en toe een mooi evenement voor ondernemers te organiseren. 1.6 Een aansprekende wijk We begonnen deze visie met de vaststelling, dat professionals het succes van de wijk niet bepalen. Uiteindelijk zijn het vrije mensen, die kiezen waar ze willen wonen en werken, die bepalen hoe de Donderberg er over 10 of 20 jaar bijstaat. We moeten daarom zorgen voor een aansprekende wijk. Een wijk met een duidelijke boodschap voor iedereen die zich oriënteert: kijk eens, zo n wijk is de Donderberg. Een wijk waar dingen mogen en ruimte krijgen, maar ook een wijk waarin grenzen gesteld worden en dingen niet thuishoren. Twijfelaars in de woningmarkt spreek je aan met een wijk die meer is dan een woonwijk. Twijfelaars kijken naar de kwaliteit van voorzieningen en stellen zichzelf de vraag of zij zichzelf daar thuis voelen, en of hun kinderen daar op hun plaats zijn. Twijfelaars willen weten of instanties doen wat ze beloven. De aanwezigheid van meer dan 80 nationaliteiten zal sommige woningzoekenden aan het twijfelen brengen. Lukt het om in zo n diversiteit nog voldoende samenhang te brengen? Zijn al die verschillen een lust of een last? Over al die zaken is in voorgaande gesproken. De Donderberg is nu al een wijk waar op veel plekken mooi gewoond kan worden, die mooi ligt t.o.v. natuur, station, snelweg en binnenstad. Blad 17

19 Door het uitvoeren van het wijkontwikkelingsplan wordt het een wijk waar ruimte is voor samenspel, waar we leven met aandacht, waar passende zorg geboden wordt, en eigen krachten benut, en waar bovendien zichtbaar en met plezier gewerkt wordt: dat zou een aansprekende wijk moeten zijn. Maar het is nog niet voldoende. In de eerste plaats, is een slechte fysieke uitstraling van de woonomgeving een afknapper voor vestigers. We moeten er in slagen de wijk een stuk netter, gaver en mooier te maken. Voor de centrale as van de wijk is het mogelijk om van bovenaf een masterplan uit te voeren, waarbij de regie bij de partners ligt. Ook de entrees van de wijk kunnen we zelf een stuk fraaier maken. Deze investeringen in het hart van de wijk stralen uit naar de omliggende buurten. Die buurten zelf zijn onderling behoorlijk verschillend. Maar dat geeft vestigers juist iets te kiezen. In de delen van de Sterrenberg waar herstructurering plaatsvindt, wordt de toevoeging van wonen met een plus niet alleen gebruikt om de woningvoorraad te veranderen, maar leidt ook tot andere indelingen van de openbare ruimte. Nieuwbouw en aangepaste woningen hebben eerder twee of drie voorkanten dan de drie achterkanten die we nu regelmatig aantreffen. In opgeknapte delen behoort de wirwar aan schuttingen tot het verleden. Juist collectieve ruimten in pluscomplexen zijn op de straat of op de groene binnenterreinen gericht. Hoewel in de eerste periode vooral woningen in niches worden toegevoegd, is er later ook ruimte voor andere toevoegingen. Als de woningmarkt het toelaat, worden ook woningen in een duurder segment toegevoegd. In eerste instantie zullen die kopers vaak nog verleiden door de relatie met de plus -projecten in de buurt; maar als de wijk erin slaagt zijn reputatie te verbeteren kunnen ook kritische consumenten met iets meer budget voor de wijk worden gewonnen. In 2012 zijn er wat zorgenkindjes in de particuliere woningvoorraad. Er zijn daarvoor verschillende instrumenten nodig. In de eerste plaats zijn er eigenaarbewoners die best beter zouden willen zorgen voor de uitstraling van gevel, schutting en tuin, maar daarvoor de middelen niet hebben. De mogelijkheid van een fonds particuliere woningverbetering wordt onderzocht. In de tweede plaats zijn er eigenaren, die hun woning onderverhuren. Er wordt regelgeving voorbereid waardoor de kans op nieuwe huisjesmelkers steeds kleiner wordt. Daarnaast worden deze eigenaren zeer strak aangesproken op de kwaliteit van hun panden. Dan is er nog de letterlijke betekenis van het woord aanspreken. Er is in de wijk een grote verlegenheid om buren aan te spreken op hun gedrag. En misschien is dat wantrouwen terecht. In de toekomst van de wijk mag de nadruk weer wat meer op regels, normen en plichten komen te liggen. In Leven met aandacht stelden we, dat we niet te snel moeten oordelen over mensen. Maar dat betekent niet, dat zichtbaar wangedrag getolereerd moet worden. Hardrijders op de Donderbergweg kunnen onder de nieuwe wetgeving heel snel hun rijbewijs in de waagschaal stellen. Laten wij zorgen voor een goede pakkans. Ten slotte moeten we het aanspreken niet beperken tot de huidige bewoners. Als we een wijk willen, waar sterke bewoners bewust voor kiezen, moeten we zorgen dat de Donderberg goed op de kaart staat in de hele regio. De wijk kan zich profileren op een goed zorgaanbod, maar ook op de combinatie van wonen en werken. In steeds meer huishoudens zal één van de partners werken in loondienst (maar deels vanuit huis) en de ander een eigen bedrijf hebben. 3 Een wijk die grote woningen biedt in een kindvriendelijke omgeving, dicht bij station en snelweg, daar mag je over opscheppen van Aken tot Amsterdam. Rottigheid haalt vanzelf de krant, dat zal ook in de toekomst zo zijn. Er is dan maar een remedie: zelf mensen aanspreken over de zaken die wel goed gaan. Duidelijk zijn over de dingen die je gaat doen aan de problemen in de wijk, maar vooral laten zien dat de Donderberg een wijk is met veel kwaliteiten. Blad 18

20 Mag ik je helpen? Kan je me de weg wijzen? Werk je mee? Kom je hier wonen? GRAAG!! 3 Bij voorlichtingsdagen van de Kamer van Koophandel zijn de meeste aspirant-ondernemers moeders met kinderen, die een klein eigen bedrijf willen combineren met de zorg voor hun gezin. ZZP-MK! Blad 19