Goedkeuringsleidraad externe warmtelevering versie 3.0

Transcriptie

1 1 Goedkeuringsleidraad externe warmtelevering versie 3.0 Inhoudstafel INHOUDSTAFEL... 1 KADER WAT WORDT BESCHOUWD ALS EXTERNE WARMTELEVERING IN EPB? PROCEDURE VOOR HET AANVRAGEN VAN EEN AFWIJKING Wie kan een afwijking aanvragen? Hoe moet een afwijkingsaanvraag worden ingediend? Voor welke projecten kan een afwijking worden aangevraagd? Tot welk moment kan een afwijking worden aangevraagd? Hoe verloopt de procedure voor een afwijkingsaanvraag? Is de beslissing over de afwijking definitief? Mag de as-builtsituatie afwijken van het aanvraagdossier? Mogen rekenresultaten, berekend aan de hand van deze goedkeuringsleidraad, gebruikt worden in een EPB-aangifte zonder aanvraag tot afwijking? TOELICHTING BIJ HET AANVRAAGDOSSIER BEREKENINGSMETHODE VOOR DE STAVINGSNOTA Cascade van unieke systemen van externe warmtelevering In te rekenen elementen van een uniek systeem van externe warmtelevering Begrenzing van unieke systemen van externe warmtelevering Warmtevraagonafhankelijke warmteopwekkers INVOEREN VAN GEGEVENS IN DE EPB-SOFTWARE EPB-software Vlaanderen Externe warmtelevering invoeren in de projectbibliotheek Externe warmtelevering voor ruimteverwarming toevoegen aan een EPW-, EPU- of EPNproject Externe warmtelevering voor de bereiding van warm tapwater toevoegen aan een EPWproject Externe warmtelevering voor bevochtiging toevoegen aan een EPU- of EPN-project Externe warmtelevering voor koeling toevoegen aan een EPU- of EPN-project EPB-software 3G...23

2 Externe warmtelevering invoeren in projectbibliotheek Externe warmtelevering voor ruimteverwarming toevoegen aan een EPW-, EPU- of EPNproject Externe warmtelevering voor de bereiding van warm tapwater toevoegen aan een EPWproject Externe warmtelevering voor bevochtiging toevoegen aan een EPU- of EPN-project Externe warmtelevering voor koeling toevoegen aan een EPU- of EPN-project VERSIEBEHEER GOEDKEURINGSLEIDRAAD Versie 1.0 juni Versie 2.0 augustus Versie 3.0 november

3 3 Kader Sinds 1 januari 2006 moeten alle gebouwen waarvoor een stedenbouwkundige vergunning wordt aangevraagd, voldoen aan de energieprestatieregelgeving. Eén van de mogelijke eisen die de energieprestatieregelgeving oplegt, is de E-peileis. Het E-peil is een maat voor de energieprestatie van een gebouw en zijn vaste installaties (voor verwarming, warmwatervoorziening, ventilatie, koeling, bevochtiging en verlichting) in standaardomstandigheden. De bepalingsmethode van het E- peil ligt vast in bijlage V (EPW) en bijlage VI (EPU/EPN) bij het Energiebesluit van 19 november De warmte die dient voor het verwarmen van een EPW-, EPU- of EPN-eenheid, voor het leveren van warm tapwater aan een EPW-eenheid of voor bevochtiging of koeling van een EPU- of EPN-eenheid, kan worden opgewekt in de EPB-eenheid zelf, kan worden geleverd aan een EPB-eenheid door een gemeenschappelijk systeem of kan worden geleverd aan een EPB-eenheid door een systeem van externe warmtelevering. Wat onder een systeem van externe warmtelevering wordt verstaan, staat beschreven in hoofdstuk 1. Indien de warmte in het beschouwde E-peilvolume via een systeem van externe warmtelevering wordt aangeleverd, kan deze warmte worden ingerekend, door toekenning van een opwekkingsrendement aan de energiesector en door toewijzing van een equivalente primaire energiefactor aan het systeem van externe warmtelevering. Bovendien moeten sinds 1 januari 2014 alle gebouwen waarvoor een stedenbouwkundige vergunningsaanvraag of melding wordt gedaan en waarvoor een E-peileis geldt, een minimumaandeel energie uit hernieuwbare bronnen halen. Voor kantoren en scholen van publieke organisaties geldt deze verplichting al voor werkzaamheden, waarvoor een melding wordt gedaan of een stedenbouwkundige vergunning wordt aangevraagd vanaf 1 januari Om een systeem van externe warmtelevering mee te rekenen voor het behalen van het minimumaandeel hernieuwbare energie, moet die minstens voor 45% uit hernieuwbare bronnen worden geproduceerd. In de door de Vlaamse Regering vastgelegde berekeningsmethodiek van het E-peil wordt voor het inrekenen van een systeem van externe warmtelevering verwezen naar nadere specificaties die door de minister worden vastgelegd. Tot het ministerieel besluit van 9 september 2016 werden die specificaties niet vastgelegd. Voor dossiers voor 18 mei 2014 was er bovendien ook geen rechtsgrond voor het indienen van een gelijkwaardigheidsaanvraag of afwijkingsaanvraag. De concrete impact hiervan is dat geen E-peil kon worden berekend wanneer een systeem van externe warmtelevering werd toegepast. Bovendien ontbrak een methode om voor een systeem van externe warmtelevering te bepalen welk aandeel van de energie uit hernieuwbare bronnen wordt geproduceerd. Het berekenen van de energieprestatie van gebouwen aangesloten op een systeem van externe warmtelevering, kan sinds 18 mei 2014 via de procedure voor gelijkwaardigheid mits indienen van een voorafgaande aanvraag. De rechtsgrond voor die gelijkwaardigheid is voorzien in artikels 14, 15 en 17 van het ministerieel besluit van 18 mei Dat besluit voegt het artikel 1 lid 3/1, artikel 4/1 en artikel 7/1 toe in het ministerieel besluit van 15 september 2009 betreffende de vaststelling van de gelijkwaardigheid van innovatieve systemen, bouwconcepten en technologieën in het kader van de energieprestatieregelgeving. Nieuw! Voor dossiers met vergunningsaanvraagdatum vanaf 1 januari 2016 is het sinds 1 januari 2016 mogelijk om naast de procedure voor gelijkwaardigheid waarden bij ontstentenis te gebruiken voor het berekenen van de energieprestatie van gebouwen die aangesloten zijn op een systeem van externe warmtelevering. Hiervoor is geen voorafgaande gelijkwaardigheidsaanvraag of afwijkingsaanvraag nodig. De rechtsgrond voor het gebruik van deze waarden bij ontstentenis is voorzien in artikel /2 en /3 van het Energiebesluit van 19 november 2010 en in punten , en 13.3 van bijlage V van het Energiebesluit van 19 november De

4 4 gedetailleerde inrekening kan gebeuren door vooraf door de minister vastgelegde specificaties. Tot het ministerieel besluit van 9 september 2016 werden die specificaties niet vastgelegd. Het berekenen van de energieprestatie van gebouwen aangesloten op een systeem van externe warmtelevering, kan sinds 25 november 2016 via de procedure voor afwijking van de algemene rekenmethode. Hiervoor is een voorafgaande aanvraag nodig (zie hoofdstuk 2). De rechtsgrond voor die afwijking is voorzien in artikel 1, 1, artikel 8, artikel 9, 2, artikel 15, artikel 16 en artikel 19 van het besluit van de Vlaamse Regering van 18 december Dat besluit voegt het artikel 1.1.1, 2, 40/4, artikel /1, artikel , 2, 2 en artikel toe en wijzigt het artikel /2, artikel /3, derde lid en artikel in het Energiebesluit van 19 november Nadere specificaties zijn door de minister vastgelegd in artikel 1 van het ministerieel besluit van 9 september Vanaf 25 november 2016 is voor de beoordeling van de prestaties van een systeem van externe warmtelevering een afwijkingsaanvraag nodig. Bestaande gelijkwaardigheidsaanvragen kunnen wel verder behandeld worden zonder een nieuwe aanvraag te moeten indienen (zie hoofdstuk 2). Artikel 1 van het ministerieel besluit van 9 september 2016 bevat de procedure voor afwijking van de waarden bij ontstentenis die voor een systeem van externe warmtelevering zijn geformuleerd. Bijlage 1 bij het ministerieel besluit van 9 september 2016 omschrijft de te hanteren rekenmethode. Deze goedkeuringsleidraad is een toelichtingsdocument bij het ministerieel besluit van 9 september 2016 en bijlage 1 van dit besluit en dient als handleiding voor het aanvragen van een afwijking van de waarden bij ontstentenis die zijn geformuleerd in de algemeen geldende rekenmethode voor gebouwen/projecten aangesloten op een systeem van externe warmtelevering. De aanwijzingen in deze teksten moeten worden gevolgd. Afgezien van de waarden bij ontstentenis bij dossiers met een vergunningsaanvraagdatum na 1 januari 2016 wordt een andere rekenmethode voor het systeem van externe warmtelevering dan de methode vermeld in deze goedkeuringsleidraad niet aanvaard. De gewesten werken samen aan de ontwikkeling van de EPB-rekenmethode via het EPB-platform en laten zich hierbij ondersteunen door een consortium van wetenschappelijke en technische partners. Een van de opgestarte prioriteiten behandelt de rekenmethode voor externe warmtelevering. Het VEA behoudt zich het recht voor deze goedkeuringsleidraad te allen tijde aan te passen of aan te vullen. Kennisgeving hiervan wordt gedaan via een nieuwtje op de website 1. Een overzicht van de verschillende versies, de geldigheid van elke versie en een overzicht van de aanvullingen en aanpassingen vindt u in hoofdstuk 6 van deze tekst. Hoofdstuk 1 beschrijft wat in EPB wordt beschouwd als een (systeem van) externe warmtelevering. Hoofdstuk 2 behandelt de procedure voor het aanvragen van een afwijking. Hoofdstuk 3 geeft weer welke inhoud het aanvraagdossier voor de afwijkingsaanvraag moet bevatten. Een toelichting over een aantal conventies bij de rekenmethode bij de stavingsnota is opgenomen in hoofdstuk 4. Hoofdstuk 5 behandelt ten slotte het invoeren van de rekenresultaten in de EPB-software. Als u vragen heeft over deze goedkeuringsleidraad, kan u contact opnemen met de VEA-helpdesk via energie@vlaanderen.be, u vermeldt in het onderwerp goedkeuringsleidraad externe warmtelevering. 1

5 5 1. Wat wordt beschouwd als externe warmtelevering in EPB? Een systeem van externe warmtelevering is een systeem met een direct gebruik van de afgeleverde warmte: de temperatuur van het systeem van externe warmtelevering is dus hoger dan de temperatuur van de uiteindelijke warmtevraag. Systemen bestaande uit een waterlus, die als "warmtebron en put" (heat source and sink) dienst doet voor (omkeerbare) warmtepompen en koelmachines, functioneren op een totaal andere manier en worden niet beschouwd als systemen van externe warmtelevering. Bijlage 2 van het ministerieel besluit van 15 september 2009 legt vast onder welke voorwaarden en op welke manier de prestatiecoëfficiënt van een warmtepomp op waterlus kan bepaald worden. Volgende gevallen worden als externe warmtelevering 2 beschouwd: a) De stadsverwarming of koeling waarbij verschillende gebouwen de eigen site overschrijden. De warmte wordt al dan niet op de eigen site geproduceerd en via een warmtenet aan één of meerdere gebouwen geleverd die de eigen site overschrijden. Hieronder valt bijvoorbeeld een klassieke stadsverwarming of wijkverwarming. De centrale stookruimte kan zich bevinden in een afzonderlijk gebouw of in een van de andere gebouwen waaraan warmte wordt afgeleverd. b) De stadsverwarming of koeling waarbij verschillende gebouwen in de eigen site liggen. Er worden twee gevallen onderscheiden: De warmte wordt in een centrale stookplaats op de eigen site geproduceerd en via een warmtenet aan verschillende gebouwen op de eigen site geleverd. De centrale stookruimte 3 kan zich bevinden in een afzonderlijk gebouw of in een van de andere gebouwen op dezelfde site. De warmte wordt geleverd aan slechts één gebouw en de stookplaats maakt geen deel uit van dit zelfde gebouw maar is gelegen in een ander gebouw. c) De stadsverwarming of koeling 4 waarbij één gebouw de eigen site 5 overschrijdt. Ook wanneer de warmteopwekkers zich binnen het gebouw bevinden, wordt dit beschouwd als externe warmtelevering. De rekenmethode die in dit document wordt beschreven, is niet van toepassing op warmteopwekkers die enkel warmte leveren aan het gebouw waarin ze opgesteld staan indien dit gebouw de eigen site niet overschrijdt; Aangezien het in de huidige rekenmethode niet mogelijk is om een systeem van externe koudelevering in te rekenen, is het niet mogelijk om hier een afwijking op de algemene rekenmethode voor aan te vragen. Deze goedkeuringsleidraad kan enkel gebruikt worden voor de aanvraag van een afwijking voor het leveren van warmte. 2 Externe warmtelevering: voor de toepassing van titel IX worden volgende gevallen als externe warmtelevering beschouwd: de stadsverwarming of koeling waarbij één gebouw de eigen site overschrijdt of waarbij verschillende gebouwen in de eigen site liggen of de eigen site overschrijden (artikel 1.1.1, 2, 40/4 van het Energiebesluit van 19 november 2010); 3 Wanneer de stookruimte deel uitmaakt van een van de gebouwen die zijn aangesloten op dit warmtenet, wordt ook de warmtelevering in dat gebouw zelf als externe warmtelevering beschouwd als onderdeel van het ganse systeem. Dit garandeert een coherente behandeling van de verschillende gebouwen die door eenzelfde warmteopwekkingsinstallatie worden bediend. 4 Stadsverwarming of koeling: de distributie van thermische energie in de vorm van stoom, warm water of gekoelde vloeistoffen vanuit een centrale productie-installatie via een netwerk dat verbonden is met meerdere gebouwen of locaties, voor het verwarmen of koelen van ruimten of processen (artikel 1.1.3, nummer 113/1/1 van het Energiedecreet van 8 mei 2009); 5 Eigen site: het kadastrale perceel of de aansluitende kadastrale percelen van dezelfde natuurlijke persoon of rechtspersoon als eigenaar, opstalhouder of concessiehouder (artikel 1.1.3, nummer 30/1 van het Energiedecreet van 8 mei 2009);

6 6 De warmte die aan de gebouwen wordt geleverd kan dienen voor de verwarming, bevochtiging, koeling en/of de bereiding van warm tapwater van de aangesloten EPB-eenheden. Deze definitie leidt tot onderstaand beoordelingskader voor externe warmtelevering: binnen eigen site overschrijdt eigen site één gebouw* geen externe warmtelevering externe warmtelevering meerdere gebouwen* externe warmtelevering externe warmtelevering * indien de stookplaats niet opgesteld staat in het gebouw waaraan ze warmte levert, wordt deze stookplaats als een afzonderlijk gebouw beschouwd.

7 7 2. Procedure voor het aanvragen van een afwijking De procedure voor het aanvragen van een afwijking van de waarden bij ontstentenis voor gebouwen die aangesloten zijn op een systeem van externe warmtelevering wordt toegelicht aan de hand van een aantal praktische vragen en antwoorden. 2.1 Wie kan een afwijking aanvragen? De afwijkingsaanvraag wordt ingediend door de aangifteplichtige of door een derde partij namens de aangifteplichtige. Als de aanvraag wordt ingediend door een derde partij namens de aangifteplichtige, dan bezorgt deze de definitieve beslissing van het Vlaams Energieagentschap aan de aangifteplichtige. 2.2 Hoe moet een afwijkingsaanvraag worden ingediend? De afwijkingsaanvraag wordt door middel van een gedateerd ontvangstbewijs of per aangetekende brief bij het Vlaams Energieagentschap ingediend. Vlaams Energieagentschap Energieprestatieregelgeving Aanvraag afwijking externe warmte Ferrarisgebouw, Koning Albert II-laan 20 bus 17, 1000 Brussel De afwijkingsaanvraag bevat het volledige aanvraagdossier, zie hoofdstuk 3. Eventuele bijlagen kunnen op cd-rom of op usb-stick toegevoegd worden of kunnen via mail aan mits een duidelijke verwijzing naar de afwijkingsaanvraag. 2.3 Voor welke projecten kan een afwijking worden aangevraagd? Een afwijkingsaanvraag kan worden ingediend voor één gebouw dat is of wordt aangesloten op een systeem van externe warmtelevering of voor een ontwikkeling van meerdere gebouwen, die aangesloten zijn of worden op eenzelfde systeem van externe warmtelevering. In de detailberekening kan er in zekere mate rekening gehouden worden met een gefaseerde uitbouw van het systeem van externe warmtelevering. Er worden twee gevallen onderscheiden: Het gebouw waarvoor een afwijking is aangevraagd, is op het moment van de indiening van de EPB-aangifte, nog niet aangesloten op de externe warmtelevering. Indien deze aansluiting gebeurt binnen de 5 jaar na de eerste vergunningsaanvraag van een gebouw waarvoor een afwijking wordt aangevraagd, mag het systeem van externe warmtelevering ingerekend worden. Bij de EPB-aangifte van elk gebouw waarop de afwijking van toepassing is, worden de volgende documenten voorgelegd: Een verwijzing naar het uniek nummer van de afwijking voor externe warmtelevering. Een contract van aansluiting met een clausule die de planning van aansluiting vastlegt binnen de vijf jaar na de eerste vergunningsaanvraag waarvoor een afwijking wordt aangevraagd. Bepaalde delen 6 van het systeem van externe warmtelevering worden pas gerealiseerd na de EPB-aangifte van het gebouw. Delen van het systeem die pas worden gerealiseerd na de EPB- 6 Als verschillende delen worden warmteopwekker(s), warmtedistributie-elementen en warmtevrager(s) beschouwd.

8 8 aangifte van het gebouw (of de eerste EPB-aangifte van een gebouw in de ontwikkeling) en uiterlijk binnen de vijf jaar na de vergunningsaanvraag van het gebouw (of de eerste vergunningsaanvraag van de gebouwen in de ontwikkeling), kunnen in rekening worden gebracht. Hiertoe dienen bij de EPB-aangifte van elk gebouw waarop de afwijking van toepassing is, een of meerdere contracten worden voorgelegd met daarin: een resultaatsverbintenis voor de gefaseerde uitbouw van de verschillende delen 7 van de externe warmtelevering van een specifiek warmtenetproject de energetische en bouwtechnische details van deze uitbouw de tijdsplanning van deze uitbouw Opgelet! Bovendien geldt als overgangsmaatregel dat tot 31 december 2016 ook een afwijkingsaanvraag kan worden ingediend voor gebouwen waarvoor reeds een gelijkwaardigheidsaanvraag is ingediend voor zover aan volgende voorwaarden is voldaan: de gebouwen zijn op 31 maart 2016 reeds in gebruik genomen, maar er is nog geen EPBaangifte ingediend; de werken zijn gestart, maar de gebouwen zijn nog niet in gebruik genomen. 2.4 Tot welk moment kan een afwijking worden aangevraagd? De afwijkingsaanvraag kan worden ingediend tot op het moment van het indienen van de startverklaring en voor zover de werken nog niet zijn gestart. In geval het project een ontwikkeling van meerdere gebouwen betreft, die aangesloten zijn op een systeem van externe warmtelevering, dan kan de afwijkingsaanvraag worden ingediend tot op het moment van indienen van een startverklaring voor het eerste gebouw in het project en voor zover de werken aan het eerste gebouw van het project nog niet zijn gestart. Opgelet! Bovendien geldt als overgangsmaatregel dat tot 31 december 2016 ook een afwijkingsaanvraag kan worden ingediend voor de volgende gebouwen: gebouwen die op 31 maart 2016 reeds in gebruik zijn genomen, maar waarvoor er nog geen EPB-aangifte is ingediend; gebouwen waarvoor de werken zijn gestart, maar die nog niet in gebruik zijn genomen. 2.5 Hoe verloopt de procedure voor een afwijkingsaanvraag? Het verloop van de procedure wordt hieronder beschreven: 1. Een formele aanvraag wordt door de aangifteplichtige of door een derde partij namens de aangifteplichtige ingediend bij het Vlaams Energieagentschap. Die formele aanvraag bevat het aanvraagdossier, zie hoofdstuk 3. Eventuele bijlagen kunnen op cd-rom of op usb-stick toegevoegd worden of kunnen via mail aan energie@vlaanderen.be mits een duidelijke verwijzing naar de afwijkingsaanvraag. 2. Het Vlaams Energieagentschap beoordeelt de afwijkingsaanvraag. Het Vlaams Energieagentschap beslist binnen de honderdtwintig kalenderdagen na ontvangst van de 7 Als verschillende delen worden warmteopwekker(s), warmtedistributie-elementen en warmtevrager(s) beschouwd.

9 9 aanvraag over de afwijking. De beslissing van de administrateur-generaal wordt bekendgemaakt op de website van het Vlaams Energieagentschap. Als aanvullende informatie betreffende de inhoud van het aanvraagdossier wordt opgevraagd of als het aanvraagdossier onvolledig is, wordt de termijn voor het nemen van de beslissing opgeschort. De aanvrager wordt van de opschorting van die termijn per brief op de hoogte gesteld. Na ontvangst van de gevraagde informatie loopt de termijn verder. 2.6 Is de beslissing over de afwijking definitief? Opgelet! De beslissing over de afwijking, vermeld in 2.5, blijft geldig zolang er in de as-builtsituatie niet wordt afgeweken van de gegevens van het aanvraagdossier vermeld in art. 1 3, 3, 4, 5, 6 en 7 van het MB van 9 september 2016 (zie het blauwe kader in hoofdstuk 3). 2.7 Mag de as-builtsituatie afwijken van het aanvraagdossier? Opgelet! Door een afwijkingsaanvraag in te dienen verbindt de aanvrager er zich toe het Vlaams Energieagentschap onmiddellijk in kennis te stellen van elke afwijking tussen de as-builtsituatie van de warmtelevering, de warmteopwekkingsinstallatie(s) en de warmtedistributie-elementen en de gegevens van het aanvraagdossier vermeld in art. 1 3, 3, 4, 5, 6 en 7 van het MB van 9 september 2016 (zie het blauwe kader in hoofdstuk 3 van deze leidraad). De as-builtsituatie mag in principe afwijken van de gegevens in het aanvraagdossier. Er dient daarbij wel opgemerkt te worden dat de aanvrager het Vlaams Energieagentschap onmiddellijk in kennis moet stellen van de hierboven vermelde afwijkingen tussen as-builtsituatie en het aanvraagdossier en van niet naleving van de bij de aanvraag gevoegde contracten. De beslissing van het Vlaams Energieagentschap kan, zoals vermeld in 2.5, worden herzien. Bij afwijkingen van het aanvraagdossier verloopt de procedure als volgt: 1. De aanvrager stelt het Vlaams Energieagentschap onmiddellijk in kennis van de afwijking(en) tussen de as-builtsituatie en de gegevens van het aanvraagdossier vermeld in art. 1 3, 3, 4, 5, 6 en 7 van het MB van 9 september 2016 (zie het blauwe kader in hoofdstuk 3). Hierbij worden de afwijkingen minstens in detail beschreven. De aanvrager stelt het Vlaams Energieagentschap ook onmiddellijk in kennis van niet naleving van de bij de aanvraag gevoegde contracten. De kennisgeving gebeurt door middel van een gedateerd ontvangstbewijs of per aangetekende brief bij het Vlaams Energieagentschap. 2. Het Vlaams Energieagentschap beslist binnen de 60 kalenderdagen na ontvangst van die kennisgeving of een nieuwe stavingsnota met berekeningen op basis van de as-builtsituatie moet worden bezorgd. Voor een vlotte verwerking van uw dossier kan u de nieuwe stavingsnota met berekeningen ook al toevoegen bij de kennisgeving (stap 1). Als aanvullende informatie betreffende de afwijkingen tussen de as-built situatie en het aanvraagdossier wordt opgevraagd, wordt de termijn voor het nemen van deze beslissing opgeschort. De aanvrager wordt van de opschorting van die termijn per brief op de hoogte gesteld. Na ontvangst van de gevraagde informatie loopt de termijn verder. 3. Indien het Vlaams Energieagentschap beslist dat een nieuwe stavingsnota moet worden bezorgd, bezorgt de aanvrager die stavingsnota binnen de 60 kalenderdagen na de beslissing aan het Vlaams Energieagentschap.

10 10 4. Als het resultaat van de op basis van de as-builtsituatie gemaakte berekening in de nieuwe stavingsnota niet overeenstemt met het resultaat van de berekening in het aanvraagdossier, vermeld in 7 van het blauwe kader in hoofdstuk 3, kan het Vlaams Energieagentschap binnen de 60 kalenderdagen na ontvangst van de nieuwe stavingsnota haar beslissing, vermeld in hoofdstuk 2.6, herzien. Na het verstrijken van deze termijn is de beslissing echter definitief. 2.8 Mogen rekenresultaten, berekend aan de hand van deze goedkeuringsleidraad, gebruikt worden in een EPB-aangifte zonder aanvraag tot afwijking? Neen, dat mag niet. Voor dossiers met vergunningsaanvraag vanaf 1 januari 2016 is het mogelijk om zonder voorafgaande aanvraag te rekenen met waarden bij ontstentenis zoals vastgelegd in het Energiebesluit van 19 november Indien van deze waarden bij ontstentenis wil afgeweken worden, is het nodig om een afwijkingsaanvraag in te dienen. Enkel als het Vlaams Energieagentschap beslist dat een afwijking van de rekenmethode mag worden toegepast, mag een verslaggever de op de website vermelde rekenresultaten, berekend op basis van deze goedkeuringsleidraad, opnemen in de EPB-aangifte. De definitieve beslissing van het Vlaams Energieagentschap wordt als stavingsstuk bij de EPB-aangifte gevoegd. Voor dossiers met vergunningsaanvraag vóór 1 januari 2016 is het ook voor het gebruik van de waarden bij ontstentenis nodig om een aanvraag tot afwijking van de rekenmethode aan te vragen.

11 11 3. Toelichting bij het aanvraagdossier Dit hoofdstuk bevat in het blauwe kader een letterlijke citering van artikel 1. 3 van het ministerieel besluit van 9 september Het aanvraagdossier moet minstens alle gegevens bevatten die hieronder worden opgesomd. Gelieve voor een vlotte verwerking van uw dossier dezelfde nummering als hieronder te gebruiken. De verschillende punten worden hieronder meer in detail toegelicht. 3. Het aanvraagdossier bestaat uit: 1 de gegevens van de aanvrager van de afwijking, te weten: a) de naam, voornaam en woonplaats van de aanvrager of indien het gaat om een rechtspersoon, de juridische vorm, de naam of handelsnaam, de maatschappelijke zetel en de hoedanigheid van de ondertekenaar van de aanvraag; b) de relatie van de aanvrager tot het systeem van externe warmtelevering. Volgende relaties worden beschouwd: aangifteplichtige, warmtenetbeheerder, projectontwikkelaar en andere. In geval van andere is de relatie verder te verduidelijken. 2 de naam en het type van het systeem van externe warmtelevering. Volgende types systemen van externe warmtelevering worden beschouwd: een systeem gelegen binnen de eigen site dat meerdere gebouwen bedient, een systeem dat de eigen site overschrijdt en dat meerdere gebouwen bedient en een systeem waarbij één gebouw de eigen site overschrijdt. 3 de ligging van het uniek systeem van externe warmtelevering dat wordt gerealiseerd binnen de vijf jaar na de eerste vergunningsaanvraag van een gebouw dat aangesloten wordt op het systeem van externe warmtelevering en waarvoor een afwijking wordt aangevraagd, te weten: a) de ligging van alle warmteopwekkingsinstallaties, ook de eventuele afkoppelingseenheden van bovenliggende systemen van externe warmtelevering, en dit door middel van een aanduiding en nummering op plan; b) de ligging van alle warmtedistributie-elementen, waaronder de verschillende leidingsegmenten, circulatiepompen, buffervaten en warmtewisselaars, en dit door middel van een aanduiding en nummering op plan; c) de ligging van alle warmtevragers, zowel bestaande warmtevragers, als nieuw te realiseren warmtevragers en ook eventuele afkoppelingsunits naar onderliggende systemen van externe warmtelevering, en dit door middel van een aanduiding en nummering op plan; 4 de eigenschappen van de warmteopwekkers, te weten: a) een lijst met de uniek genummerde warmteopwekkers; b) per warmteopwekker wordt vermeld of deze bestaand is of nieuw te realiseren, in het laatste geval wordt ook de voorziene timing van realisatie opgegeven; c) voor elke warmteopwekker wordt minimaal het soort opwekker, het type van brandstof en het nominaal thermisch vermogen beschreven; d) desgevallend, per warmteopwekker wordt het elektrisch vermogen voor pompen, motoren en hulpfuncties van de warmteopwekker vermeld indien het hulpenergieverbruik in detail wordt berekend; e) desgevallend, indien beschikbaar, worden dimensioneringsnota s, technische schema s en

12 12 technische fiches van de individuele warmteopwekkers of de volledige opwekkingsinstallatie toegevoegd; f) desgevallend, de contracten van de gefaseerd te realiseren warmteopwekker(s); 5 de eigenschappen van de warmtedistributie-elementen, te weten: a) een lijst met de uniek genummerde leidingsegmenten; b) per leidingsegment wordt vermeld of het bestaand is of nieuw te realiseren, in het laatste geval wordt ook de voorziene timing van realisatie opgegeven; c) desgevallend, de netwerktemperatuur en per leidingsegment de lengte, omgeving, leidingconfiguratie en isolatiegraad indien de warmteverliezen in detail worden berekend; d) desgevallend, per buffervat of warmtewisselaar de isolatiegraad indien de warmteverliezen in detail worden berekend; e) desgevallend, per circulatiepomp het elektrische vermogen indien het hulpenergieverbruik in detail wordt berekend en aanduiding welke pompen voor reservestelling dubbel zijn uitgevoerd; f) desgevallend, indien beschikbaar, worden dimensioneringsnota s, technische schema s en technische fiches van de individuele leidingsegmenten of het volledige warmtedistributiesysteem toegevoegd; g) desgevallend, de contracten van de gefaseerd uitgevoerde warmtedistributie-elementen; 6 de eigenschappen van de warmtevragers, te weten: a) een lijst met de uniek genummerde warmtevragers; b) per warmtevrager wordt vermeld of deze bestaand is of nieuw te realiseren, in het laatste geval wordt ook de voorziene timing van realisatie opgegeven en of er voor de warmtevrager een E- peileis geldt; c) per warmtevrager de bestemming; d) desgevallend, het resultaat op vlak van de EPB-eisen en het elektronische bestand van de officiële software van de berekening van de energieprestatie volgens de geldende berekeningsmethode en mits in acht name van het resultaat van de berekeningen uitgevoerd volgens de methode opgenomen in de goedkeuringsleidraad voor elke EPB-eenheid waarvan de warmtevraag wordt bepaald op basis van EPB-waarden; e) desgevallend, de grondplannen voor elke warmtevrager waarvan de warmtevraag wordt bepaald op basis van de bruto vloeroppervlakte; f) per nieuw te realiseren EPB-eenheid waarvoor een E-peileis geldt, de ligging aan de hand van het adres en de kadastrale gegevens en indien reeds gekend, het/de energieprestatiedossiernummer(s); g) per nieuw te realiseren EPB-eenheid waarvoor een E-peileis geldt, de vermelding van hoe de warmte aan elke warmtevrager wordt geleverd (bijvoorbeeld via een afleverset, ) en waarvoor de warmte in de warmtevrager wordt gebruikt. Volgend gebruik van warmte wordt onderscheiden: warmte voor ruimteverwarming, warm tapwater, bevochtiging en koeling door middel van een thermisch aangedreven koelmachine; h) per nieuw te realiseren EPB-eenheid waarvoor een E-peileis geldt, de begrenzing van het uniek systeem van externe warmtelevering. Er wordt voor elke EPB-eenheid vermeld of er een

13 13 warmtemeter is en waar die warmtemeter geplaatst is. Indien er meerdere warmtemeters in serie zijn geplaatst, wordt vermeld welke warmtemeter wordt gebruikt voor de warmtekostenafrekening. Indien er geen warmtemeter is, wordt vermeld of er een onderstation is en waar het onderstation is geplaatst. Indien er geen onderstation is, wordt vermeld waar het warmtenet zijn doorgang tot het gebouw vindt. Op basis van de definitie van de begrenzing wordt verduidelijkt of er nog een berekening van een combilus of een circulatieleiding noodzakelijk is. De grenzen van het uniek systeem van externe warmtelevering kunnen ook worden aangeduid op plannen of een schema. i) per nieuw te realiseren EPB-eenheid waarvoor een E-peileis geldt, een beschrijving van de fase waarin de EPB-eenheid op moment van de aanvraag verkeert en een projectie van de timing van de volgende fasen. Volgende worden als fasen beschouwd: het indienen van de verkavelingsaanvraag, het aanvragen van de bouwvergunning, het verlenen van de bouwvergunning, het indienen van de startverklaring, het uitvoeren van de werken, het aansluiten van een gebouw op het systeem van externe warmtelevering, de ingebruikname van het gebouw en het indienen van de EPB-aangifte; j) desgevallend, de contracten van de gefaseerd uitgevoerde warmtevrager(s); 7 een stavingsnota met berekeningen uitgevoerd volgens de methode opgenomen in de goedkeuringsleidraad. Desgevallend, indien de berekening gebeurt op basis van meetgegevens, dan worden de meetgegevens bezorgd als stavingsstuk bij de berekening en wordt vermeld welke gegevens worden gemeten, waar de meters staan opgesteld en welke meettoestellen voor elke meting worden gebruikt. Desgevallend, indien de berekening gebeurt op basis van factuurgegevens, worden de factuurgegevens bezorgd als stavingsstuk bij de berekening; 8 de gegevens van de auteurs van de stavingsnota, te weten: a) de naam, voornaam en woonplaats of indien het gaat om een rechtspersoon, de juridische vorm, de naam of handelsnaam, de maatschappelijke zetel en de hoedanigheid van de auteurs van het dossier; b) de beschrijving van de technische beheersing en bekwaamheid van de auteurs op basis van hun curriculum vitae van de auteurs; 9 desgevallend, een beschrijving en een projectie van de timing van toekomstige ontwikkelingen die geen deel uitmaken van de aanvraag maar die wel betrekking hebben tot hetzelfde systeem van externe warmtelevering. Toelichting algemeen Het is ook mogelijk dat het systeem van externe warmtelevering waarvoor een afwijking wordt aangevraagd, een cascade van unieke systemen van externe warmtelevering is, elk gekenmerkt door een andere uitbater. In dat geval voorziet u een schematische voorstelling van deze cascade, met vermelding van de uitbaters. U bezorgt voor elk uniek systeem van externe warmtelevering de gevraagde gegevens. Hoofdstuk 4.1 geeft meer informatie over cascades van unieke systemen van externe warmtelevering. Toelichting bij 1 Het VEA zal communicatie aangaande de aanvraag steeds richten aan de aanvrager die in deel 1 van het aanvraagdossier wordt vermeld.

14 14 Toelichting bij 3 Plannen worden bij voorkeur in dwg-formaat bezorgd. U kan deze op CD-rom of een USB-stick bezorgen samen met het aanvraagdossier of elektronisch via energie@vlaanderen.be, met verwijzing naar de aanvraag voor afwijking. Toelichting bij 6 Voor elk EPB-plichtig gebouw van het project waarvoor een afwijking wordt aangevraagd, wordt het elektronisch bestand van de officiële software bezorgd. Het elektronische bestand plaatst u op CDrom of een USB-stick die u bezorgt samen met het aanvraagdossier of bezorgt u elektronisch via energie@vlaanderen.be, met verwijzing naar de aanvraag voor afwijking. Toelichting bij 7 De berekeningsmethode werd opgenomen in hoofdstuk 4 van deze tekst. Deel 7 van het aanvraagdossier bevat stavingsnota met berekeningen uitgevoerd volgens die methode. De stavingsnota vermeldt alle aannames en alle (tussen-)resultaten. U beschrijft welke gegevens van het unieke systeem van externe warmtelevering zullen worden gemeten en waar de meters opgesteld staan. U geeft aan welke meettoestellen voor elke meting gebruikt zullen worden, u kan daarbij gebruik maken van technische fiches. U geeft aan of elk van de gebruikte energiemeters voldoen aan de volgende kwaliteitseis 8 : Een energiemeter voldoet aan de kwaliteitseis, indien minimaal wordt voldaan aan onderstaande klassen volgens 2004/22/EG (MID-directive) of EN 1434: Gasmeters: klasse 1,5; Elektrische kilowattuurmeters: klasse A; Warmtemeters: klasse 3. Toelichting bij 9 Deel 9 van het aanvraagdossier bevat een beschrijving van eventuele toekomstige ontwikkelingen waarmee het systeem van externe warmtelevering, waarvoor de afwijkingsaanvraag wordt gedaan, verder zal worden uitgebreid. Deze geplande wijzigingen maken geen deel uit van de afwijkingsaanvraag. Wijzigingen aan het systeem van externe warmtelevering in de ontwikkeling waarvoor afwijking wordt aangevraagd komen aan bod in delen 4, 5 en 6. De afwijkingsaanvraag geldt enkel voor de ontwikkeling waarvoor de aanvraag wordt ingediend en niet voor de andere ontwikkelingen. Voor zover bekend, wordt voor elke toekomstige warmteopwekkingsinstallatie (die geen deel uitmaakt van de afwijkingsaanvraag) het soort opwekker, het type van brandstof en het nominaal thermisch vermogen beschreven. Voor zover bekend, wordt voor de toekomstige warmtedistributie-elementen (die geen deel uitmaken van de afwijkingsaanvraag) de lengte van de warmtedistributie-elementen, de leidingconfiguraties volgens Fout! Verwijzingsbron niet gevonden., de aanwezigheid van buffervaten en warmtewisselaars en de isolatiegraad van leidingen, buffervaten en warmtewisselaars beschreven. 8 De goedkeuringsleidraad formuleert niet de verplichting dat de meetgegevens gebruikt voor de berekening volgens hoofdstuk 4 aan deze kwaliteitseisen voldoen.

15 15 Voor zover bekend, wordt voor elke toekomstige warmtevrager (die geen deel uitmaakt van de afwijkingsaanvraag) het type (woning, kantoor, ) en de warmtevraag beschreven. In de beschrijving van de warmtevraag geeft u aan of de warmte die aan de gebouwen wordt geleverd, dient voor de verwarming, bevochtiging, koeling en/of de bereiding van warm tapwater. Er wordt ook beschreven hoe de warmte aan elke warmtevrager wordt geleverd (bijvoorbeeld via afleversets, onderstations, ). U geeft ook een vermoedelijke projectie van de timing op voor deze geplande wijzigingen.

16 16 4. Berekeningsmethode voor de stavingsnota Bij het aanvraagdossier voor een afwijking voegt u een stavingsnota met berekeningen uitgevoerd volgens de methode opgenomen in bijlage 1 van het ministerieel besluit van 9 september Voor het uitvoeren van de berekeningen wordt een rekenblad ter beschikking gesteld. 4.1 Cascade van unieke systemen van externe warmtelevering Een systeem van externe warmtelevering is een aaneengekoppeld systeem van warmteopwekking, warmtedistributie en warmtelevering. Eén uniek systeem van externe warmtelevering wordt gekenmerkt door één uitbater. Indien verschillende uitbaters instaan voor verschillende delen van een warmtenet, dan staat elke uitbater in voor één uniek systeem van externe warmtelevering en is er sprake van een cascade van unieke systemen van externe warmtelevering 9, zie bijvoorbeeld Figuur 1. De uitgaande energiestroom van één uniek systeem van externe warmtelevering kan dus de ingaande energiestroom van een ander uniek systeem van externe warmtelevering zijn. In het vervolg van de tekst wordt soms het woord stroomafwaarts gebruikt. Met stroom in dat woord wordt de warmtestroom bedoeld. De warmtestroming is een stroom van energie van locaties met een hogere temperatuur naar locaties met een lagere temperatuur. Met stroomafwaarts wordt dus de zin van de lagere temperatuur bedoeld. Opgelet! Onderstaande methode moet telkens op één uniek systeem van externe warmtelevering worden toegepast. Beschouw bijvoorbeeld het unieke systeem van externe warmtelevering B waarvoor u het opwekkingsrendement en de equivalente primaire energiefactor wil bepalen: dan wordt systeem A beschouwd als een warmteopwekker van systeem B én dan wordt systeem C beschouwd als een warmtevrager van systeem B. Figuur 1: cascade van systemen van externe warmtelevering 4.2 In te rekenen elementen van een uniek systeem van externe warmtelevering Ieder uniek systeem van externe warmtelevering omvat minimaal één warmteopwekker. Bij de bepaling van de equivalente primaire energiefactor van externe warmte worden alle as-built warmteopwekkers die warmte in het systeem van externe warmtelevering injecteren, in de doorrekening opgenomen. Naast de asbuilt warmteopwekkers kunnen ook de warmteopwekkers waarvoor voldaan wordt aan de voorwaarden beschreven in Fout! Verwijzingsbron niet gevonden., in de doorrekening opgenomen worden. 9 Alle tekstdelen in verband met cascades van unieke systemen van externe warmtelevering worden voor de duidelijkheid in oranje weergegeven.

17 17 Ieder uniek systeem van externe warmtelevering omvat eveneens minimaal één warmtevrager. Bij de bepaling van de equivalente primaire energiefactor van het systeem van externe warmtelevering kunnen volgende warmtevragers in de doorrekening opgenomen worden: Alle warmtevragers die via een bestaande of nieuw gerealiseerde warmteaansluiting warmte afnemen van het systeem van externe warmtelevering; Alle warmtevragers die warmte zullen afnemen van het systeem van externe warmtelevering, die gerealiseerd worden in de ontwikkeling waarvoor de afwijking wordt aangevraagd en waarvoor voldaan wordt aan de voorwaarden beschreven in Fout! Verwijzingsbron niet gevonden.. Alle elementen, zoals pompen, leidingen, buffervaten en warmtewisselaars, die benodigd zijn om warmte naar de warmtevragers te verdelen, maken inherent deel uit van het unieke systeem van externe warmtelevering. Naast de asbuilt-elementen kunnen ook de elementen waarvoor voldaan wordt aan de voorwaarden beschreven in Fout! Verwijzingsbron niet gevonden., in de doorrekening opgenomen worden. 4.3 Begrenzing van unieke systemen van externe warmtelevering Alle grenzen van het unieke systeem van externe warmte worden projectspecifiek per warmtevrager éénduidig vastgelegd en neergeschreven. De grenzen worden als volgt gedefinieerd: Indien er een warmtemeter is, vormt de warmtemeter de grens. Indien er meerdere warmtemeters in serie zijn geplaatst, wordt de grens gevormd door de warmtemeter die de uitbater van het systeem van externe warmtelevering gebruikt voor de warmtekostenafrekening; Indien er geen warmtemeter is, vormt de koppeling van het onderstation of warmtewisselaar de grens, gezien van de kant van het warmtenet. Bij het ontbreken van het onderstation of warmtewisselaar, vormt de doorgang tot het gebouw de grens. In het vervolg van deze tekst wordt met de termen externe warmte(-levering) en systeem van externe warmtelevering een uniek systeem van externe warmtelevering bedoeld. Daar waar een foutieve interpretatie mogelijk zou zijn, wordt de benaming uniek systeem van externe warmtelevering voluit gebruikt. 4.4 Warmtevraagonafhankelijke warmteopwekkers Voor omgevingsafhankelijke warmteopwekkers, bijvoorbeeld discontinue restwarmtestromen of klimaatafhankelijke warmtebronnen zoals zonthermie, is momenteel geen rekenmethode beschikbaar.

18 18 5. Invoeren van gegevens in de EPB-software Aan de hand van de berekeningsmethode in hoofdstuk 4 worden in de stavingsnota de volgende gegevens voor het systeem van externe warmtelevering berekend: het opwekkingsrendement van een energiesector; de equivalente primaire energiefactor van het systeem van externe warmtelevering; het aandeel hernieuwbare energie van het systeem van externe warmtelevering. Dit hoofdstuk beschrijft hoe de berekende gegevens worden ingevoerd in de EPB-software Vlaanderen en de EPB-software 3G. Er wordt voor beide softwareversies ingegaan op hoe de externe warmtelevering moet worden ingevoerd in de projectbibliotheek en hoe de externe warmtelevering kan worden toegevoegd aan een project. Naast de gegevens voor het systeem van externe warmtelevering voert u ook alle andere gegevens op niveau van het gebouw of de EPB-eenheid in de EPB-software in. Opgelet! Er geldt dat alle systemen voor warmteproductie, warmtedistributie en warmtelevering tussen de opwekker(s) en de uiteindelijke verbruiker(s), worden opgenomen in de EPB-berekening. Welke systemen voor warmtelevering er nog moeten worden ingerekend stroomafwaarts van het systeem van externe warmtelevering hangt af van de begrenzing van het systeem van externe warmtelevering, zie Figuur 2. Schema A stelt bijvoorbeeld een appartement in een appartementsgebouw voor, waarbij warmte wordt geleverd aan een onderstation in de kelder, het onderstation beschikt over een warmtemeter. Er dient nog een stuk combilus of circulatieleiding te worden ingerekend voor de warmtelevering tussen het warmtenet en de EPW-eenheid. Schema B stelt bijvoorbeeld een vrijstaande woning voor. Hier gebeurt de verdeling van de warmte stroomafwaarts van het systeem van externe warmtelevering rechtstreeks aan de EPW-eenheid. Schema B stelt bijvoorbeeld ook een appartement in een appartementsgebouw voor, waarbij er per appartement (m.a.w. in de EPW-eenheid) een onderstation met warmtemeter is geplaatst. Bijgevolg wordt de warmtedistributie in het appartementsgebouw tot aan de grens van de EPW-eenheid ook ingerekend in het systeem van externe warmtelevering. Figuur 2: invloed van de begrenzing van het systeem van externe warmtelevering op de berekening

19 19 De begrenzing van het systeem van externe warmtelevering wordt in de stavingsnota eenduidig vastgelegd en neergeschreven. De grens van het systeem van externe warmtelevering wordt bepaald volgens de conventies in hoofdstuk Fout! Verwijzingsbron niet gevonden EPB-software Vlaanderen In wordt behandeld hoe u de externe warmtelevering in de projectbibliotheek van de EPBsoftware Vlaanderen invoert. De warmte die door het systeem van externe warmtelevering aan de gebouwen wordt geleverd kan dienen voor het verwarmen van een EPW-, EPU- of EPN-eenheid, voor het leveren van warm tapwater aan een EPW-eenheid of voor bevochtiging of koeling van een EPU- of EPN-eenheid. Hoofdstukken t.e.m behandelen die verschillende mogelijkheden Externe warmtelevering invoeren in de projectbibliotheek Een nieuwe externe warmtelevering voert u in de Projectbibliotheek bij Installatiecomponenten in, zie Figuur 3. Figuur 3: Een systeem van externe warmtelevering invoeren in de projectbibliotheek U voert onderstaande gegevens in voor het systeem van externe warmtelevering. Naam externe warmtelevering Vul een eenduidige naam in, zodat er geen verwarring ontstaat bij het invullen van het systeem in het project. Referentie stavingsstuk Verwijs naar de stavingsnota. Aantal pagina s Vul het aantal pagina s in die de stavingsnota bedraagt. Verdere uitleg (optioneel) Extra uitleg of verduidelijkingen kunnen worden toegevoegd in dit veld.

20 20 Rendement Vul het opwekkingsrendement in, [-]. Dat rendement moet worden berekend volgens de methode opgenomen in hoofdstuk 4 van deze tekst en wordt opgenomen in de stavingsnota. Bij gebruik van rekenwaarden uit de EPB-software voor de detailberekening van het systeem van externe warmtelevering, wordt het eindenergieverbruik uit de EPB-software gebruikt. Dit eindenergieverbruik is afhankelijk van welke waarde er voor het rendement is ingevuld. Het rendement dat moet gebruikt worden is het rendement dat wordt berekend volgens de methode opgenomen in hoofdstuk 4.2 van deze tekst. Deze waarde blijft na de detailberekening van het systeem van externe warmtelevering aldus onveranderd. Primaire energiefactor Vul de equivalente primaire energiefactor van het systeem van externe warmtelevering in,[-]. Die factor moet worden berekend volgens de methode opgenomen in hoofdstuk 4 van deze tekst en wordt opgenomen in de stavingsnota. Bij gebruik van rekenwaarden uit de EPB-software voor de detailberekening van het systeem van externe warmtelevering, wordt het eindenergieverbruik uit de EPB-software gebruikt. Dit eindenergieverbruik is onafhankelijk van welke waarde er voor de primaire energiefactor is ingevuld en kan in principe vrij gekozen worden. De primaire energiefactor kan bijvoorbeeld gelijkgesteld worden aan 2 [-]. Na de detailberekening van de prestaties van het systeem van externe warmtelevering wordt deze waarde voor de primaire energiefactor overschreven door de waarde die voortkomt uit deze detailberekening om tot het finale E-peil te komen. De externe warmtelevering wordt voor volgend percentage uit hernieuwbare bronnen geproduceerd Vul het aandeel hernieuwbare energie in van het systeem van externe warmtelevering,[-]. Dat aandeel moet worden berekend volgens de methode opgenomen in hoofdstuk 4 van deze tekst en wordt opgenomen in de stavingsnota. Bij gebruik van rekenwaarden uit de EPB-software voor de detailberekening van het systeem van externe warmtelevering, wordt het eindenergieverbruik uit de EPB-software gebruikt. Dit eindenergieverbruik is onafhankelijk van welke waarde er voor het aandeel hernieuwbare energie is ingevuld en kan in principe vrij gekozen worden. Het aandeel hernieuwbare energie kan bijvoorbeeld gelijkgesteld worden aan 0 [-]. Na de detailberekening van de prestaties van het systeem van externe warmtelevering wordt deze waarde voor het aandeel hernieuwbare energie overschreven door de waarde die voortkomt uit deze detailberekening om tot de finale hoeveelheid hernieuwbare energie te komen Externe warmtelevering voor ruimteverwarming toevoegen aan een EPW-, EPU- of EPNproject Een systeem van externe warmtelevering dat een energiesector van verwarming voorziet, voegt u toe in de betreffende energiesector bij de Installaties op het niveau Verwarming en Koeling, zie Figuur 4. Bovenaan vult u aan of het gaat om een Centraal of een Gemeenschappelijk verwarmingssysteem. De grens tussen het systeem van externe warmtelevering en de EPW-, EPU- of EPN-eenheid bepaalt of er sprake is van centrale verwarming of gedeelde/gemeenschappelijke verwarming. De verwarming wordt beschouwd als Centraal in het geval de begrenzing van de EPBeenheid en de begrenzing van het systeem van externe warmtelevering samenvallen, zie schema B in Figuur 2. De verwarming wordt beschouwd als Gemeenschappelijk in het geval de begrenzing van de EPB-eenheid en de begrenzing van het systeem van externe warmtelevering niet samenvallen, zie schema A in Figuur 2. In het tabblad Opwekkingssysteem voegt u bij Type opwekkingstoestel voor verwarming de externe warmtelevering toe.

21 21 Figuur 4: Toevoegen van het systeem van externe warmtelevering als verwarmingsinstallatie voor een energiesector Externe warmtelevering voor de bereiding van warm tapwater toevoegen aan een EPWproject Tappunten kunnen warm water aanleveren dat wordt opgewekt door een systeem van externe warmtelevering. U selecteert de externe warmtelevering bij de Installaties op het niveau Warm Tapwater bij de betreffende tappunten bij Toestel, zie Figuur 5. In het geval dat warmteopslag wordt toegepast, vinkt u dat veld aan. Figuur 5: Toevoegen van het systeem van externe warmtelevering als opwekkingstoestel voor de bereiding van warm tapwater Externe warmtelevering voor bevochtiging toevoegen aan een EPU- of EPN-project Als een systeem van externe warmtelevering wordt gebruikt voor de bevochtiging van een EPU- of EPN-eenheid, dan wordt het eindenergieverbruik voor bevochtiging bepaald volgens

22 van bijlage VI bij het Energiebesluit van 19 november In die bepaling wordt het eindenergieverbruik voor bevochtiging berekend op basis van het opwekkingsrendement voor ruimteverwarming van het systeem van externe warmtelevering. Een systeem van externe warmtelevering dat instaat voor de bevochtiging van een EPU- of EPNeenheid voegt u toe bij Installaties op het niveau Bevochtigingstoestellen, zie Figuur 6. U voegt een bevochtigingstoestel toe en selecteert de externe warmtelevering in het tabblad Warmteleverancier van dat toestel bij Type warmteleverancier voor bevochtiging. Figuur 6: Toevoegen van het systeem van externe warmtelevering als bevochtigingstoestel Externe warmtelevering voor koeling toevoegen aan een EPU- of EPN-project Als een systeem van externe warmtelevering warmte voorziet voor koeling van een energiesector in een EPU- of EPN-eenheid met behulp van een thermisch aangedreven koelmachine, dan wordt het opwekkingsrendement voor koeling, η gen,cool,m, bepaald volgens van bijlage VI bij het Energiebesluit van 19 november Het opwekkingsrendement voor koeling wordt o.a. berekend op basis van het opwekkingsrendement voor ruimteverwarming van het systeem van externe warmtelevering. Een systeem van externe warmtelevering dat een energiesector van koeling voorziet, voegt u toe in de betreffende energiesector bij de Installaties op het niveau Verwarming en Koeling, zie Figuur 7. In het tabblad Opwekkingssysteem voegt u bij Type opwekkingstoestel voor koeling de Absorptiekoelmachine op externe warmtelevering toe.

23 23 Figuur 7: Toevoegen van het systeem van externe warmtelevering als koelinstallatie voor een energiesector 5.2 EPB-software 3G In wordt behandeld hoe u de externe warmtelevering in de projectbibliotheek van de EPBsoftware 3G invoert. De warmte die door het systeem van externe warmtelevering aan de gebouwen wordt geleverd kan dienen voor het verwarmen van een EPW-, EPU- of EPN-eenheid, voor het leveren van warm tapwater aan een EPW-eenheid of voor bevochtiging of koeling van een EPU- of EPN-eenheid. Hoofdstukken t.e.m behandelen die verschillende mogelijkheden Externe warmtelevering invoeren in projectbibliotheek Een nieuwe externe warmtelevering kan worden ingevoerd in de Bibliotheek bij Installatiecomponenten op het niveau warmteopwekkingstoestel, zie Figuur 8.

24 24 Figuur 8: Een systeem van externe warmtelevering invoeren in de bibliotheek U voert onderstaande gegevens in voor het systeem van externe warmtelevering. Referentienaam Vul een eenduidige naam in, zodat er geen verwarring ontstaat bij het invullen van het systeem in het project. Beschrijving Vul een beschrijving van het systeem van externe warmtelevering in. Merk Vul een merk in. Product-ID Vul een product-id in. Soort toestel Kies Externe warmtelevering. Energiedrager Kies Andere brandstof. Verhouding OVW en BVW van de brandstof Vul de waarde 1 in. CO2 afgiftecoëfficiënt van de brandstof (OVW) Vul de waarde 0 in. Conversiefactor naar primaire energie Vul de equivalente primaire energiefactor van het systeem van externe warmtelevering in, [-]. Die factor moet worden berekend volgens de methode opgenomen in hoofdstuk 4 van deze tekst en wordt opgenomen in de stavingsnota.

25 25 Bij gebruik van rekenwaarden uit de EPB-software voor de detailberekening van het systeem van externe warmtelevering, wordt het eindenergieverbruik uit de EPB-software gebruikt. Dit eindenergieverbruik is onafhankelijk van welke waarde er voor de primaire energiefactor is ingevuld en kan in principe vrij gekozen worden. De primaire energiefactor kan bijvoorbeeld gelijkgesteld worden aan 2 [-]. Na de detailberekening van de prestaties van het systeem van externe warmtelevering wordt deze waarde voor de primaire energiefactor overschreven door de waarde die voortkomt uit deze detailberekening om tot het finale E-peil te komen. Vermogen (nominaal of thermisch) Vul dit veld in als de externe warmtelevering wordt gecombineerd met een individueel systeem van de EPW-, EPU- of EPN-eenheid. In dat geval geldt het principe van preferente en niet-preferente toestellen. Het vermogen dat u invult is het vermogen van de warmtewisselaar of het onderstation. Rendement van een externe warmtelevering Vul het opwekkingsrendement in, in %. Dat rendement moet worden berekend volgens de methode opgenomen in hoofdstuk 4 van deze tekst en wordt opgenomen in de stavingsnota. Bij gebruik van rekenwaarden uit de EPB-software voor de detailberekening van het systeem van externe warmtelevering, wordt het eindenergieverbruik uit de EPB-software gebruikt. Dit eindenergieverbruik is afhankelijk van welke waarde er voor het rendement is ingevuld. Het rendement dat moet gebruikt worden is het rendement dat wordt berekend volgens de methode opgenomen in hoofdstuk 4.2 van deze tekst. Deze waarde blijft na de detailberekening van het systeem van externe warmtelevering aldus onveranderd. De externe warmtelevering wordt voor volgend percentage uit hernieuwbare bronnen geproduceerd Vul het aandeel hernieuwbare energie in van het systeem van externe warmtelevering,[%]. Dat aandeel moet worden berekend volgens de methode opgenomen in hoofdstuk 4 van deze tekst en wordt opgenomen in de stavingsnota. Bij gebruik van rekenwaarden uit de EPB-software voor de detailberekening van het systeem van externe warmtelevering, wordt het eindenergieverbruik uit de EPB-software gebruikt. Dit eindenergieverbruik is onafhankelijk van welke waarde er voor het aandeel hernieuwbare energie is ingevuld en kan in principe vrij gekozen worden. Het aandeel hernieuwbare energie kan bijvoorbeeld gelijkgesteld worden aan 0 [%]. Na de detailberekening van de prestaties van het systeem van externe warmtelevering wordt deze waarde voor het aandeel hernieuwbare energie overschreven door de waarde die voortkomt uit deze detailberekening om tot de finale hoeveelheid hernieuwbare energie te komen. Hulpenergie ingebouwde ventilator Kies Neen. Hulpenergie Elektronische regeling Kies Neen Externe warmtelevering voor ruimteverwarming toevoegen aan een EPW-, EPU- of EPNproject Een systeem van externe warmtelevering dat een energiesector van verwarming voorziet voegt u toe onder de gewenste energiesector bij Verwarming, zie Figuur 9. Bovenaan kiest u of het gaat om Centrale Verwarming (1ES) of een Gedeelde coll./centr. Verwarming (meerdere ES n). De grens tussen het systeem van externe warmtelevering en de EPW-, EPU- of EPN-eenheid bepaalt of er

26 26 sprake is van Centrale Verwarming (1ES) of Gedeelde coll./centr. Verwarming (meerdere ES n). De verwarming wordt beschouwd als Centrale Verwarming (1ES) in het geval de begrenzing van de EPB-eenheid en de begrenzing van het systeem van externe warmtelevering samenvallen, zie schema B in Figuur 2. De verwarming wordt beschouwd als Gedeelde coll./centr. Verwarming (meerdere ES n) in het geval de begrenzing van de EPB-eenheid en de begrenzing van het systeem van externe warmtelevering niet samenvallen, zie schema A in Figuur 2. In het geval dat er sprake is van Centrale Verwarming (1ES) kiest u in het tabblad Warmteopwekkingssystemen bij Soort toestel het systeem van externe warmtelevering. In het geval dat er sprake is van Gedeelde coll./centr. Verwarming (meerdere ES n) kiest u het gedeelde systeem bij Keuze van het gedeelde systeem. Bij de Gedeelde systemen kan u het systeem van externe warmtelevering toevoegen als warmteopwekkingsysteem. Vul indien van toepassing ook het veld Aandeel dat uit h.e. wordt geproduceerd in van het systeem van externe warmtelevering, in %. Dat aandeel moet worden berekend volgens de methode opgenomen in hoofdstuk 4 van deze tekst en wordt opgenomen in de stavingsnota. Figuur 9: Toevoegen van het systeem van externe warmtelevering als verwarmingsinstallatie voor een energiesector Externe warmtelevering voor de bereiding van warm tapwater toevoegen aan een EPWproject Tappunten kunnen warm water aanleveren dat wordt opgewekt door een systeem van externe warmtelevering. Dat systeem van externe warmtelevering voegt u toe onder de gewenste EPWeenheid bij Sanitair warm water, zie Figuur 10. Bovenaan kiest u of het gaat om Lokaal SWW (in 1 ES) of Gedeeld SWW (meerdere ES). De grens tussen het systeem van externe warmtelevering en de EPW-eenheid bepaalt of er sprake is van Lokaal SWW (in 1 ES) of Gedeeld SWW (meerdere ES). Het warmteopwekkingssysteem wordt beschouwd als Lokaal SWW (in 1 ES) in het geval de begrenzing van de EPW-eenheid en de begrenzing van het systeem van externe warmtelevering samenvallen, zie schema B in Figuur 2. Het warmteopwekkingssysteem wordt beschouwd als Gedeeld SWW (meerdere ES) in het geval de begrenzing van de EPW-eenheid en de begrenzing van het systeem van externe warmtelevering niet samenvallen, zie schema A in Figuur 2. In het geval dat er sprake is van Lokaal SWW (in 1 ES) kiest u in het tabblad Warmteopwekkingssystemen bij Soort toestel het systeem van externe warmtelevering.

27 27 In het geval dat er sprake is van Gedeeld SWW (meerdere ES) kiest u het gedeelde systeem bij Keuze van het gedeelde systeem. Bij de Gedeelde systemen kan u het systeem van externe warmtelevering toevoegen als warmteopwekkingsysteem. Vul indien van toepassing ook het veld Aandeel dat uit h.e. wordt geproduceerd in van het systeem van externe warmtelevering, in %. Dat aandeel moet worden berekend volgens de methode opgenomen in hoofdstuk 4 van deze tekst en wordt opgenomen in de stavingsnota. In het geval dat warmteopslag wordt toegepast, kiest u Ja. Figuur 10: Toevoegen van het systeem van externe warmtelevering als opwekkingstoestel voor de bereiding van warm tapwater Externe warmtelevering voor bevochtiging toevoegen aan een EPU- of EPN-project Als een systeem van externe warmtelevering wordt gebruikt voor de bevochtiging van een EPU- of EPNeenheid, dan wordt het eindenergieverbruik voor bevochtiging bepaald volgens van bijlage VI bij het Energiebesluit van 19 november In die bepaling wordt het eindenergieverbruik voor bevochtiging berekend op basis van het opwekkingsrendement voor ruimteverwarming van het systeem van externe warmtelevering. Bij EPU- of EPN-projecten voert u de gegevens over bevochtiging in onder de knoop Bevochtiging in de energetische boomstructuur. De knoop Bevochtiging is standaard niet actief. U moet die zelf aanmaken in de knoop van de energiesector waarvoor u de gegevens voor bevochtiging wenst in te voeren. Om de knoop Bevochtiging aan te maken, klikt u op de knoop van de energiesector waarvoor u wenst in te voeren of er bevochtiging aanwezig is. Als een bevochtigingssysteem aanwezig is, selecteer dan in het invoervenster Energiesector in het tabblad Installatiecomponenten het selectievakje Ja naast Bevochtigingssysteem, zie Figuur 11. De keuze Neen staat standaard aangevinkt: de software geeft voor elke energiesector automatisch aan dat er geen bevochtigingssysteem aanwezig is.

28 28 Figuur 11: Aanmaken bevochtigingssysteem in het invoervenster Energiesector Open het invoervenster Bevochtiging door te klikken op de knoop Bevochtiging, zie Figuur 12. Voeg een nieuw bevochtigingssysteem toe door op het blauwe plusteken te klikken. De software geeft het nieuwe bevochtigingstoestel automatisch een naam. Dubbelklik op de naam van het bevochtigingssysteem om de eigenschappen van het systeem in te voeren. Figuur 12: Toevoegen van een bevochtigingssysteem Figuur 13 toont het invoervenster Bevochtigingssysteem. Het invoervenster bestaat uit twee delen. Het bovenste deel bevat de algemene gegevens over het bevochtigingssysteem. Het onderste schermdeel bevat een tabblad voor gegevens over de warmteopwekkingssystemen. De EPB-software stelt automatisch een naam voor, zoals Bevochtigingssyst. 1. Via het vrije invoerveld Naam kunt u zelf een naam toekennen aan de bevochtigingsinstallatie. In het keuzeveld Soort bevochtiging kiest u de aard van het bevochtigingssysteem. Als Soort bevochtiging kan u kiezen uit: - Centrale bevochtiging (1ES);

29 29 - Gedeelde centrale bevochtiging (meerdere ES). De bevochtiging wordt beschouwd als Centrale bevochtiging (1 ES) in het geval de begrenzing van de EPU- of EPN-eenheid en de begrenzing van het systeem van externe warmtelevering samenvallen, zie schema B in Figuur 2. De bevochtiging wordt beschouwd als Gedeelde centrale bevochtiging (meerdere ES) in het geval de begrenzing van de EPU- of EPN-eenheid en de begrenzing van het systeem van externe warmtelevering niet samenvallen, zie schema A in Figuur 2. In het geval dat er sprake is van Centrale bevochtiging (1ES) kiest u in het tabblad Warmteopwekkingssystemen bij Soort toestel het systeem van externe warmtelevering. In het geval dat er sprake is van Gedeelde centrale bevochtiging (meerdere ES) kiest het gedeelde systeem bij Keuze van het gedeelde systeem. Bij de Gedeelde systemen kan u het systeem van externe warmtelevering toevoegen als warmteopwekkingssysteem. Vul indien van toepassing ook het veld Aandeel dat uit h.e. wordt geproduceerd in van het systeem van externe warmtelevering, in %. Dat aandeel moet worden berekend volgens de methode opgenomen in hoofdstuk 4 van deze tekst en wordt opgenomen in de stavingsnota. Figuur 13: Toevoegen van het systeem van externe warmtelevering als bevochtigingstoestel Externe warmtelevering voor koeling toevoegen aan een EPU- of EPN-project Als een systeem van externe warmtelevering warmte voorziet voor koeling van een energiesector in een EPU- of EPN-eenheid met behulp van een thermisch aangedreven koelmachine, dan wordt het opwekkingsrendement voor koeling, η gen,cool,m, bepaald volgens van bijlage VI bij het Energiebesluit van 19 november Het opwekkingsrendement voor koeling wordt o.a. berekend op basis van het opwekkingsrendement voor ruimteverwarming van het systeem van externe warmtelevering. Bij EPU- of EPN-projecten voert u de gegevens over koeling in onder de knoop Koeling in de energetische boomstructuur. De knoop Koeling is standaard niet actief. U moet die zelf aanmaken in de knoop van de energiesector waarvoor u de gegevens voor koeling wenst in te voeren. Om de knoop Koeling aan te maken, klikt u op de knoop van de energiesector waarvoor u wenst in te voeren of er koeling aanwezig is. Als een koelsysteem aanwezig is, selecteer dan in het

30 30 invoervenster Energiesector in het tabblad Installatiecomponenten het selectievakje Ja naast Koelsysteem, zie Figuur 14. De software maakt vervolgens een subknoop Koeling aan onder de knoop Energiesector. De keuze Neen staat standaard aangevinkt: de software geeft voor elke energiesector automatisch aan dat er geen actieve koeling aanwezig is. Figuur 14: Aanmaken koelsysteem in het invoervenster Energiesector Door te klikken op de knoop Koeling in het venster Energetische boomstructuur, wordt het invoervenster Koeling getoond. In het invoervenster Koeling vult u de eigenschappen van het koelsysteem in. Het invoervenster bestaat uit twee delen. Het bovenste deel bevat de algemene gegevens over het koelsysteem: de naam en de soort. Het onderste deel bevat tabbladen om de specifieke gegevens van het toegepaste koelsysteem in te voeren. De EPB-software 3G stelt automatisch een naam voor, zoals koelinst.1. Via het vrije invoerveld Naam kunt u zelf een naam toekennen aan de koelinstallatie van deze energiesector. In het keuzeveld Soort koeling kiest u de aard van het koelsysteem. Als Soort koeling kunt u kiezen uit: - Plaatselijke koeling ; - Centrale koeling ; - Gedeelde centrale koeling (meerdere ES). De koeling wordt beschouwd als Centrale koeling in het geval de begrenzing van de EPU- of EPNeenheid en de begrenzing van het systeem van externe warmtelevering samenvallen, zie schema B in Figuur 2. De koeling wordt beschouwd als Gedeelde centrale koeling (meerdere ES) in het geval de begrenzing van de EPU- of EPN-eenheid en de begrenzing van het systeem van externe warmtelevering niet samenvallen, zie schema A in Figuur 2. In het geval dat er sprake is van Centrale koeling kiest u in het tabblad Koudeleverancier bij Type opwekker voor Thermisch aangedreven koelmachine, zie Figuur 15. In het tabblad Warmteopwekkingssysteem kiest u bij Type verwarming van de absorptiekoelmachine voor Indirect. In het tabblad Warmteopwekkingssystemen kiest u bij Soort toestel de externe warmtelevering.

31 31 In het geval dat er sprake is van Gedeelde centrale koeling (meerdere ES) kiest u bij Keuze van het gedeelde systeem het gedeelde systeem. Bij de Gedeelde systemen kan u de thermisch aangedreven koelmachine, die voor verwarming het systeem van externe warmtelevering gebruikt, toevoegen als warmteopwekkingssysteem. Vul indien van toepassing ook het veld Aandeel dat uit h.e. wordt geproduceerd in van het systeem van externe warmtelevering, in %. Dat aandeel moet worden berekend volgens de methode opgenomen in hoofdstuk 4 van deze tekst en wordt opgenomen in de stavingsnota. Figuur 15: Toevoegen van het systeem van externe warmtelevering als koelinstallatie voor een energiesector met behulp van een thermisch aangedreven koelmachine