Informatie onderzoek LF-routes

Transcriptie

1 Informatie onderzoek april 2009 Gebruik en waardering Landelijke Fietsroutes doorgemeten In 2008 is het gebruik en de waardering van het net van Landelijke Fietsroutes (), de hoofdroutestructuur voor de recreatieve fietser in Nederland, uitgebreid onderzocht. Dit onderzoek is een vervolg op het onderzoek van De afgelopen jaren is de Stichting Landelijk Fietsplatform druk bezig geweest om de producten en diensten af te stemmen op de wensen van de gebruikers die uit het onderzoek uit 2003 naar voren kwamen. Vandaar dat het nu tijd was om te kijken hoe vernieuwingen worden gewaardeerd. Dit informatieblad geeft een selectie van de resultaten van het onderzoek dat, in opdracht van het Fietsplatform, door Bureau Grontmij Route IV is verricht. De cijfers laten het belang van de zien, evenals verdere ontwikkelingskansen. zijn met name bedoeld en worden in de praktijk ook hoofdzakelijk gebruikt voor meerdaagse tochten. Een meerdaagse fietstocht is hetzelfde als een fietsvakantie: een fietstocht van meer dan één dag met één of meerdere overnachtingen. In het onderzoek lag de focus op de meerdaagse tochten. Het gebruik voor dagtochten is buiten beschouwing gelaten. Kerncijfers onderzoek Bekendheid en gebruik LF-net (basis: Ned. bevolking van 18 jaar en ouder = 13 milj. personen) 5 van Ned. bevolking is bekend met bestaan LF-netwerk (2003: 43%); recreatieve fietsers: 57% (2003: 52%); 16% van Ned. bevolking (2 miljoen personen) maakt gebruik van LF-netwerk (2003: 1). Gebruik LF-net voor meerdaagse tochten (basis: LF-fietsers, alle leeftijden) Jaarlijks meerdaagse tochten over * (minimaal 1 overnachting) (2003: ); 47% fietst vanaf huis en weer terug; 4 gebruikt trein voor heen- en/of terugweg (auto: 14%); Aantal overnachtingen: gem. 8 per tocht, in totaal ruim 3,6 miljoen per jaar; Overnachtingen met name in tent (36%), Vrienden-op-defiets (36%), hotel/b&b (4). * Zie pag. 4 voor een toelichting op de cijfers. Algemene kenmerken LF-fietstocht (basis: LF-fietsers, alle leeftijden) Gemiddelde lengte: 80 km/dag; 56% van de tochten alleen via, 36% gecombineerd met andere routes (met name knooppuntroutes). Bestedingen/economisch effect (basis: LF-fietsers, alle leeftijden) Uitgaven per LF-fietser: meerdaagse tocht 71,23/dag (excl. voorbereidingen): Economisch effect meerdaagse tochten over : ongeveer 250 miljoen/jaar; Economisch effect per km LF-route van meerdaagse tochten: ongeveer /jaar. Profiel LF-fietser Met name middelbare leeftijd en senioren: 4 tussen jaar, 43% 55 jaar en ouder; Met name mensen uit tweepersoonshuishoudens; Relatief hoog (bovengemiddeld) opleidingsniveau; Gemiddelde groepsgrootte: 2,3 personen. Inhoud - Kerncijfers pag. 1 - LF-netwerk in kort bestek pag. 2 - Opzet onderzoek pag. 3 - Onderzoeksresultaten pag Economisch effect pag. 8

2 LF-netwerk in kort bestek Landelijke Fietsroutes () zijn doorgaande fietsroutes die stad en landelijk gebied op een aantrekkelijke wijze met elkaar verbinden. De routes zijn bij uitstek geschikt voor meerdaagse tochten of complete fietsvakanties. vormen een nationaal netwerk van kilometer beweg wijzerde routes. De routes staan garant voor kwaliteit. Ze zijn met behulp van vele vrijwilligers uiterst zorgvuldig uitgestippeld en gecontroleerd. Bewegwijzerde Landelijke Fietsroute Nummer LF-route Informatie onderzoek 2

3 Opzet onderzoek Het uitgevoerde onderzoek bevatte vier onderzoeksmodulen: 1. Internetpanel onder de Nederlandse bevolking Er hebben 839 huishoudens meegewerkt aan een panel onderzoek via internet. Deelnemers aan de enquête zijn via een steekproef geselecteerd uit een groot landelijk panel. Bij de selectie van de deelnemers is rekening gehouden met demografische gegevens, zodat een goede weerspiegeling van de Nederlandse bevolking is verkregen. 2. Enquête onder de gebruikers van langs de routes De enquêtes zijn uitgezet via 6 schippers van veerpontjes op verspreid over het land. Omdat zij de enquête het gehele seizoen, iedere dag kunnen uitzetten is een goede respons verkregen. In de periode mei tot en met september 2008 zijn 415 enquêtes ingevuld. 3. Enquête via internet onder de gebruikers van Alle mensen die in 2007 of 2008 via een product bij het Fietsplatform hebben besteld, hebben een uitnodiging via gekregen om de vragenlijst op internet in te vullen. In totaal zijn 805 internetenquêtes ingevuld. 677 mensen hadden ingevuld wel eens een LF-route gefietst te hebben. Deze mensen zijn opgenomen in het onderzoek. 4. Kwalitatief gebruikersonderzoek In een klantenpanel is meer specifieke informatie verkregen over thema s als: het gebruik van de, belangrijke aspecten bij meerdaagse tochten, de waardering van de LF-gidsen en het gebruik van nieuwe media. Onderzoeksresultaten NB: Nederlandse bevolking: bevolking van 18 jaar en ouder (13 miljoen personen; CBS, 2008); LF-fietsers: alle leeftijden. Bekendheid en gebruik 5 van de Nederlandse bevolking weet dat er een landelijk netwerk van bestaat. Onder de mensen die wel eens recreatief fietsen is dit 57%. De bekendheid van de is ten opzichte van 2003 gestegen; dit was namelijk 43%. 16% van de Nederlandse bevolking geeft aan wel eens gebruik te maken van, dat zijn ruim 2 miljoen personen. Ten opzichte van 2003 is het aantal gebruikers van gestegen met personen. Er blijkt een sterke promotionele werking uit te gaan van de LF-bewegwijzering. Ruim 3 van de LF-fietsers is bekend geraakt met de routes via de routebordjes langs de weg. De LF-fietsers geven aan dat de bordjes nieuwsgierig maken. Andere belangrijke promotiemiddelen zijn mond tot mond reclame door familie en vrienden, de LF-gidsen en internetsites. Aan de mensen die recreatief fietsen en de kennen maar niet gebruiken, is gevraagd waarom zij deze routes niet gebruiken, zij konden hierbij meerdere antwoorden geven. Meer dan de helft van deze mensen geeft aan de routes te lang te vinden. Andere genoemde redenen zijn: lopen niet rond (35%), te weinig informatie (34%), niet in gebieden waar ik graag fiets (24%), of niet bij mij in de buurt (2). Figuur 1: bekendheid en gebruik % fietst recreatief 43% 5 is bekend met 1 16% maakt gebruik van Basis: Nederlandse bevolking ouder dan 18 jaar Informatie onderzoek 3

4 Gebruik voor meerdaagse tochten Van de Nederlandse bevolking maakte in ,6% een meerdaagse fietstocht. Jaarlijks worden ongeveer 1,3 miljoen meerdaagse fietstochten ondernomen. Hiervan vinden er 1,2 miljoen in Nederland en in het buitenland plaats. LF-fietsers maken gemiddeld 1,5 meerdaagse fietstochten per jaar. Dit aantal is ten opzichte van 2002 toegenomen, toen werden gemiddeld 1,3 meerdaagse tochten per jaar gehouden. In totaal worden jaarlijks meerdaagse fietstochten over ondernomen. Jaarlijks wordt in het Continu Vrijetijds Onderzoek (CVO), uitgevoerd door het Nederlands Bureau voor Toerisme en Congressen, het vakantiegedrag van de Nederlandse bevolking onderzocht. Het aantal meerdaagse fietstochten in het CVO wijkt af van het LF-onderzoek (CVO: 1 miljoen; LF-onderzoek: 1,3 miljoen). Dit wordt veroorzaakt door verschil in definitie en onderzoeksopzet. Het CVO hanteert dat tenminste de helft van de dagen aan fietsen moeten zijn besteed. Voor het LF-onderzoek geldt dit criterium niet. Figuur 2: Duur fietstocht % % 8% 1 Minder dan 2 uur Tussen 2 en 4 uur Tussen 4 en 6 uur Bron: LF-fietsers 48% 5 Meer dan 6 uur Algemene kenmerken LF-fietstocht Tijdsduur Aan de LF-fietsers is gevraagd hoe lang ze de dag van de enquête hebben gefietst, dit inclusief tussenstops en hoeveel kilometer ze daarbij hebben afgelegd. De LF-fietsers nemen de tijd voor hun fietstocht. 9 geeft aan meer dan 4 uur per dag op pad te zijn en de helft van de fietsers is zelfs meer dan 6 uur op pad. Fietstochten van minder dan 2 uur komen bijna niet voor onder LF-fietsers. Figuur 3: Lengte fietstochten per dag 8 72% % 3 Lengte LF-fietsers fietsen gemiddeld 80 kilometer per dag. In 2003 fietsten de LF-fietsers gemiddeld 82 kilometer per dag. De lengte van fietstochten is dus licht afgenomen. Uit de figuur met de lengte van de fietstocht blijkt dat voor meerdaagse tochten het aantal gefietste kilometers per dag veelal tussen de kilometer ligt. 2 1 Bron: LF-fietsers Figuur 4: Onderbreking LF-fietstocht % 58% 56% 49% Basis: LF-fietsers 4 2% 0-25 km 37% 1 13% km km 26% 17% 16% Figuur 5: Volgt u naast deze LF-route nog andere routes tijdens deze fietstocht? 12% > 100 km % 22% 13% Activiteiten onderweg LF-fietsers zijn geen kilometervreters die alleen maar willen doorfietsen. 82% van de LF-fietsers onderbreekt de fietstocht voor andere activiteiten. Dit aandeel is hoger dan in 2003, toen 59% van de LF-fietsers aangaf activiteiten onderweg te ondernemen. De belangrijkste activiteiten zijn bezoek aan horeca en het bezichtigen van dorpjes en steden. Ook boodschappen doen komt veelvuldig voor. Horeca Dorpjes/steden bezichtigen Boodschappen* Bezoek familie en kennissen Bezoek musea/attracties Winkelen en andere routes 56% van de LF-fietsers maakt een bewuste keus om alleen te fietsen. 36% van de LF-fietsers combineert een LF-route met een andere route. Daarbij komt *Deze categorie is in 2003 niet gevraagd een combinatie met het fietsknooppuntensysteem het meeste voor. Uit het kwalitatieve onderzoek kwam naar voren dat de voornamelijk gebruikt worden voor de lange afstanden. Lokale ommetjes worden met het knooppuntensysteem gedaan. 35% 3 Aan de LF-fietsers is gevraagd op welke wijze zij de LF-route gebruiken. 26% fietst 25% 2 15% 1 5% Alleen deze LF-route 19% Meerdere bewegwijzerde 22% en knooppuntsystemen 14% en andere routes in NL 8% Anders een LF-route (bijna) helemaal en overnacht daarbij enkele keren, 6% fietst een route helemaal maar wel met onderbrekingen. Dit zijn de fietsers die een route in meerdere tochten bij elkaar sparen. 35% combineert verschillende tot een (meerdaagse) rondrit. De overige LF-fietsers (8%) gebruiken een LF-route op een andere wijze. 25% van de LF-fietsers fietst een gedeelte van een LF-route. Basis: LF-fietsers Informatie onderzoek 4

5 Gebruik van de LF-routegidsen In 2008 waren verschillende publicaties over in omloop. LF-vakantietochten zijn gidsen waarin (combinaties) van zijn opgenomen. Ze bestaan uit een map met daarin losse vouwbladen met topografisch kaartmateriaal en een los informatieboekje met achtergrondinformatie en nuttige adressen. Trajectgidsen zijn routegidsen waarin één enkele LF-route nader belicht wordt. Naast kaartmateriaal met daarop deze route wordt in de trajectgids toeristische informatie gegeven en wordt de geschiedenis van het doorkruiste landschap beschreven. Basisgidsen zijn gidsen waarin kaartmateriaal van een deel van Nederland is opgenomen. Op deze kaarten zijn alle in dat deel van het land weergegeven. Bij de oudere versie van de Basisgids worden daarnaast de basale routebeschrijvingen weergegeven (linksaf-rechtsaf aanduidingen) in een apart boekje. Voorjaar 2008 is een herziening van de Basisgids uitgegeven zonder deze routebeschrijvingen. 6 van de LF-fietsers maakt gebruik van LF-routegidsen. Dit aantal is sinds 2003 nauwelijks veranderd. Het grootste deel van de gidsen die gebruikt worden zijn gedrukt in 2004 (25%), 2005 (19%) en Figuur 6: Aan de hand van welke informatie fietst u de LF-route? % 6 77% 72% 2008 (25%). Het aantal gebruikers van de fietsrouteplanner is flink afgenomen sinds 2003, van 16% naar 6% in Wat opvalt is dat bijna 4 van de LF-fietsers zonder routegids fietst. Aan de mensen die zonder LF-gids fietsten is gevraagd waarom zij deze niet gebruiken. De meeste niet-gebruikers geven aan een gids tijdens de fietstocht niet belangrijk te vinden. Zij volgen de bewegwijzering en hebben hier genoeg aan. 16% wist niet van het bestaan van de LF-gidsen. Dit percentage is sinds 2003 afgenomen. Toen wist 2 van de niet-gebruikers niet dat de LF-gidsen bestaan. Vrijwel alle fietsers die met een LF-gids fietsen, geven aan het kaartmateriaal uit de gids te gebruiken. De andere onderdelen van de gids worden door minder fietsers gebruikt. Ongeveer de helft leest de toeristische informatie en ruim 4 gebruikt de overnachtingsadressen. Nieuwe media Het internet wordt voor de fietser steeds belangrijker bij het uitstippelen van de route. Uit het kwalitatieve gebruikersonderzoek komt naar voren dat een deel van de fietsers het leuk vindt om zelf een route samen te stellen, met zowel gedrukte informatie als informatie van internet. 3 van de LF-fietsers heeft wel eens een route van internet gedownload. 9% van de LF-fietsers heeft hierbij wel eens gebruik gemaakt van Google Earth. Aan de LF-fietsers is gevraagd in hoeverre men in het bezit is van een GPS-apparaat of een mobieltje met GPS-functie. 17% geeft aan hierover te beschikken. Het gaat hierbij vooral om LF-fietsers in de leeftijd jaar. Van de LF-fietsers geeft 83% aan dat zij gebruik zouden maken van de mogelijkheid om een LF-route te downloaden en thuis uit te printen. Wanneer deze mogelijkheid zou bestaan, zegt 58% nog steeds bereid te zijn om een boekje te kopen en 53% is bereid te betalen voor een geprinte versie van de gevraagde LF-route. Naar een bedrag is niet gevraagd % 1 6% LF-routegids Fietsrouteplanner LF-bewegwijzering Bron: LF-fietsers Waardering van de routes en gidsen De route, het landschap en de afwisseling van de worden door de fietsers het hoogst gewaardeerd ten aanzien van. De mensen uit het klantenpanel gaven ook aan dat de afwisseling van het landschap de uniek maken. Aspecten die de LF-fietsers minder hoog waarderen zijn het aantal horecagelegenheden en winkelvoorzieningen langs de route. Deze aspecten krijgen echter nog steeds een ruim voldoende, gemiddeld een 7. Veel belang wordt gehecht aan bewegwijzering en aan het tracé van de route; moeten door een aantrekkelijk landschap lopen, rustig zijn en drukke wegen mijden. De routegids krijgt een hoge waardering van de LF-fietsers, namelijk gemiddeld een 7,7. De aspecten van de gids die het hoogst gewaardeerd worden, zijn de schaal van de kaarten, de leesbaarheid van de kaarten en de verkrijgbaarheid van de gidsen. De aanpassing van het kaartmateriaal n.a.v. de onderzoeksresultaten uit 2003 heeft dus z n vruchten afgeworpen. Het minst tevreden zijn de fietsers over de overnachtingadressen. Deze zijn namelijk snel na het uitkomen van de gidsen gedeeltelijk achterhaald. Informatie onderzoek 5

6 Voor- en natransport Verreweg de meeste mensen gebruiken alleen de fiets voor hun fietstocht. Van de fietsers van een meerdaagse tocht fietst 47% van en naar huis. LF-fietsers en treingebruik De trein is een belangrijk vervoermiddel bij het rijden van LF-fietsroutes. Bij 4 van de meerdaagse fietstochten wordt de trein voor voor- en/of natransport gebruikt. Bij 15% daarvan voor zowel de heen- als de terugreis, bij 25% voor alleen de heen- of terugreis. Tabel 1: Voor- en natransport bij fietsen LF-route Met welk vervoermiddel reist u terug? Meerdaagse Met welk Trein Fiets Auto Anders LF-fietsers en autogebruik Meerdaagse LF-route fietsers gebruiken minder vaak de auto dan de trein. 14% gebruikt de auto voor de heen- en/of de terugreis. tochten (n=228) vervoermiddel reist u heen? Trein Fiets Auto Anders 15% 13% 2% 8% 47% 3% 7% 2% Overnachtingen tijdens meerdaagse tochten Jaarlijks worden meerdaagse LF-fietstochten gehouden. Het gemiddeld aantal overnachtingen tijdens een meerdaagse tocht is ten opzichte van 2003 licht gestegen, van 7 naar 8 overnachtingen per meerdaagse tocht. Dit betekent dat resulteerden in 3,6 miljoen overnachtingen op jaarbasis in De tent is een populair type overnachting tijdens een meerdaagse tocht. De populariteit is echter afgenomen ten opzichte van Daarentegen is de populariteit van Vrienden-op-de-fiets (overnachten bij particulieren) toegenomen. Andere populaire vormen van overnachten zijn een hotel en een Bed&Breakfast. De in 2003 ingezette trend naar luxer overnachten zet zich in 2008 voort. Figuur 7: Aantal overnachtingen tijdens meerdaagse fietstocht % 15% 1-2 nachten 49% 49% 3-7 nachten 22% 23% 8-14 nachten 9% 1 Bron: LF-fietsers die meerdaagse tochten fietsen % 3% nachten meer dan 21 nachten Figuur 8: Overnachtingsadressen tijdens meerdaagse fietstochten 5 43% % 39% 4 36% % 1 6% 6% 15%15% 3% 3% Tent Trekkershut Jeugdherberg Hotel / Bed & Breakfast Vrienden-op-de-fiets Familie/vrienden Anders Basis: LF-fietsers die meerdaagse tochten fietsen Informatie onderzoek 6

7 Bestedingen De respondenten hebben steeds een totaalbedrag aangegeven voor de gehele groep waarmee zij op de dag van het invullen van de enquête een fietstocht aan het maken waren. Om te komen tot een gemiddelde per persoon zijn deze bestedingen gedeeld door de grootte van de groep. Bij de vergelijking met 2003 is een inflatiecorrectie toegepast. Tabel 2: Gemiddelde bestedingen per LF-fietser bij meerdaagse tochten Categorie meerdaags meerdaags (n=688) (n=762) Op de dag zelf: Consumpties en maaltijden in horecagelegenheden 15,92 22,98 In winkels onderweg 3,96 8,82 Aan entree voor attracties / musea 0,62 4,84 Voor overnachting 12,14 26,17 Overige bestedingen (vervoer, fietsverhuur, etc.) 1,58 8,42 Subtotaal 34,22 71,23 Aan voorbereiding op de tocht: Aan route-informatie (kaarten, gidsen, ect.) 5,64 12,13 Aan eten en drinken (zelf meegenomen) 3,64 7,80 Aan overige bestedingen - 41,76 Subtotaal 9,28 61,69 De bestedingen zijn flink toegenomen. Vooral de bestedingen voor overnachtingen zijn gestegen. Een verschuiving naar meer luxe tijdens de tocht is hierin terug te zien. In totaal wordt tijdens een meerdaagse tocht in 2008 meer dan het dubbele uitgegeven ten opzichte van Ook bij de voorbereiding van de tocht wordt meer uitgegeven. De LF-fietser Het profiel van de LF-fietser een relatief hoog opleidingsniveau; vooral afkomstig uit de leeftijdsklassen van 35 tot 55 jarigen en senioren (ouder dan 55 jaar); voor 6 mensen die werkzaam zijn in beroep of bedrijf; met name mensen uit tweepersoonshuishoudens; Leeftijd en groepsgrootte De gemiddelde groepsgrootte in 2008 is nagenoeg hetzelfde gebleven als in Toen bestond een groep gemiddeld uit 2,4 personen, in 2008 is dit 2,3 personen. Figuur 9: Leeftijd van de LF-fietsers Bestedingen per accomodatie % 4 Omdat relatief veel LF-fietsers overnachten in een tent of bij Vriendenop-de-fiets heeft dit een grote invloed op de gemiddelde bestedingen aan overnachtingen. De gemiddelde bestedingen aan het overnachten in hotels/pensions, hostels en B&B s zijn het hoogst. Ten opzichte van 2003 valt op dat er in 2008 aanzienlijk meer wordt uitgegeven aan deze typen 2 1 Senioren (55 en ouder) Bron: LF-fietsers Volwassenen (35-55 jaar) 7% 9% Volwassenen (18-35 jaar) Kinderen (6-18 jaar) Kinderen (0-6 jaar) overnachtingen. Tabel 3: Bestedingen aan overnachting per persoon per overnachtingsvorm Categorie Tent 7,05 11,92 Trekkershut 10,54 21,44 Hostel 19,20 34,59 Hotel/pension 23,58 49,37 Bed & Breakfast 23,30 33,16 Vrienden op de fiets 15,32 25,21 Familie of vrienden - 26,78 Anders 12,30 25,02 Nevenstaande cijfers zijn de gemiddelde uitgaven voor overnachten per respondent die aan heeft gegeven onder andere gebruik te maken van de desbetreffende overnachtingsvorm. Wanneer fietsers meerdere overnachtingsvormen tijdens hun tocht gebruiken, wordt de gemiddelde uitgave voor deze overnachtingsvormen gerekend. Informatie onderzoek 7

8 Economisch effect Met behulp van de gegevens over bestedingen is door te rekenen wat het economische effect is in termen van bestedingen tijdens meerdaagse tochten over. Per dag wordt er ruim 70,- per persoon uitgegeven tijdens een meerdaagse tocht. Een gemiddelde meerdaagse tocht duurt 7,8 dagen. Per persoon wordt er dus ongeveer 550,- uitgegeven per meerdaagse tocht. Er vinden jaarlijks meerdaagse tochten via plaats. Het economisch effect is op jaarbasis derhalve ruim 250 miljoen. Het economisch effect van meerdaagse tochten is toegenomen ten opzichte van 2003, toen het effect uitkwam op 105 miljoen (na inflatiecorrectie). De belangrijkste reden voor het hogere economisch effect is het toenemen van de bestedingen per dag. Ontwikkelingskansen/ potentieel voor gebruik Jaarlijks 1,3 miljoen meerdaagse fietstochten in Nederland, waarvan nu 35% via ( ); Bekendheid met : nu 57% onder doelgroep. Colofon Uitgave: Postbus 846, 3800 AV Amersfoort T F E slf@fietsplatform.nl I Vormgeving en druk: De Vormgevers, Harmelen Foto s: Ad Snelderwaard, Bed&Breakfast Nederland, Johan de Jong, Eveline Kooijman, Fietsplatform, Fietsvakantiewinkel, Lida Tol, Rob Kroezen De Stichting Landelijk Fietsplatform is het onafhankelijke coördinatiepunt voor het recreatieve fietsen in Nederland. Het fungeert als landelijk kenniscentrum en is verantwoordelijk voor de landelijke fietsroute-structuur (LF-net). Overheid en organisaties zijn in de stichting vertegenwoordigd: ANWB, Fietsersbond, Nederlandse Toer Fiets Unie (NTFU), RAI (afdeling fietsen) en de provincies. Nauw samengewerkt wordt verder met ondermeer het Nederlands Bureau voor Toerisme en Congressen (NBTC), VVV Nederland, RECRON en Koninklijke Horeca Nederland. De in dit informatieblad opgenomen gegevens zijn een selectie van de resultaten van het onderzoek naar het gebruik en de waardering van de. Indien u specifieke informatie wenst kan het Fietsplatform nagaan of hierover in het onderzoek iets wordt vermeld. Op verzoek kan het Fietsplatform ook specifieke bewerkingen aan de dataset laten uitvoeren. Informatie onderzoek 8