KNELPUNTEN IN PLEEGZORG Ronde Tafel in het Vlaams Parlement op 19/11/2015.

Transcriptie

1 Aanwezige politici vanuit het Vlaams Parlement Lorin Parys (NVA), Katrien Schryvers (CD&V), Emmily Talpe (Open VLD), Elke Van den Brandt (Groen),. (SPA) Aanwezigen vanuit pleegzorg en aanverwante sectoren: Min Berghmans (steunpunt Jeugdhulp), Jan Bosmans (Vlaams Welzijnsverbond), Anna de Laat (project ervaringsdeskundigen in pleegzorg), Danielle Decorte (Pleegzorg Prov. Antwerpen), Ellen Denckens (Pleegzorg Limburg),Veerle Derous (Vlaamse Vereniging voor Pleeggezinnen), Niels Heselmans (Partners in Pleegzorg/Pleegzorg Vlaanderen), Johan Ieven (Pleegzorg Vlaams Brabant&Brussel), Xenia Langen (Cachet), Tatiana Strybosch (Cachet), Leila Adib (Cachet), Els Van Achter (Partners in Pleegzorg/Pleegzorg Vlaanderen), Els Van de Velde (project ervaringsdeskundigen in pleegzorg) Volgende knelpunten kwamen aan bod tijdens dit overleg of werden tijdens de voorbereiding hiervan gesignaleerd. A. Knelpunten in pleegzorg voor minderjarigen Domein Probleem 1. financieel Het spaargeld voor pleegkinderen werd enkele jaren geleden afgeschaft. Pleegkinderen moeten nu rekenen op de financiële slagkracht van hun pleegzorgers wanneer ze met hun zelfstandig leven starten. Het zakgeld voor pleegkinderen werd afgeschaft, terwijl kinderen in voorzieningen hier wel recht op hebben. Het staat pleegzorgers vrij om al dan niet zakgeld aan een jongere te betalen. Jongeren in pleegzorg vinden dat moeilijk. Bijzondere kosten: het verschilt van dienst tot dienst welke kosten in aanmerking komen voor bijzondere kosten.

2 1. financieel (vervolg) Er wordt pleeggezinnen aangeraden om een hospitalisatieverzekering en familiale verzekering af te sluiten, maar er is geen terugbetaling van de aansluitingskosten voorzien. Pleegzorgers krijgen soms facturen van ziekenhuiskosten die gemaakt zijn vóór het pleegkind bij hen kwam. Ze kunnen hiervoor niet aansprakelijk gesteld worden, maar krijgen toch aanmaningen van incassobureaus. Indien de ouders niet betalen, erft het pleegkind een schuld wanneer het volwassen wordt. Als ouder van een geplaatst kind kan je aanspraak maken op een deel van de kinderbijslag voor het kind dat in een pleeggezin geplaatst is indien je een nauw contact hebt met dit kind. Dit is echter alleen een recht voor ouders die als laatste rechthebbende geweest zijn op de kinderbijslag. Dit betekent dat bij overplaatsingen in pleegzorg en sommige andere situaties ouders géén recht hebben op dit bedrag (momenteel 60,58/maand), ook al nemen ze vaak heel wat op naar hun kinderen toe. De kostenvergoeding voor pleegzorgers wordt als inkomen beschouwd in dossiers van schuldbemiddeling. Sommige (netwerk)pleeggezinnen komen hierdoor in de problemen. Een gemiddeld pleeggezin is groter dan een doorsnee gezin. Pleeggezinnen krijgen het financieel moeilijker door een aantal maatregelen die de (grote) gezinnen treffen: Het kindergeld voor grote gezinnen zal naar omlaag gaan De verkeersbelasting op grote auto s stijgt Gratis elektriciteit in de vorm van een aantal gratis KWh per gezinslid wordt afgeschaft Sportclubs en jeugdverenigingen worden duurder Afschaffing van de grote-gezinnenkorting bij de Lijn Deze lijst is niet exhaustief, maar exemplarisch. 2. Verlofstelsels Pleegzorgers hebben geen recht op ouderschapsverlof of enige andere vorm van verlof waardoor ze extra tijd kunnen besteden aan de zorg voor hun pleegkinderen. Er zijn nog steeds pleegzorgers (vb. Vlaamse ambtenaren en onderwijzend personeel) die geen recht hebben op pleegzorgverlof.

3 3. Juridisch Pleegzorgers hebben geen ouderlijk gezag maar wel de opvoedingsverantwoordelijkheid over hun pleegkind. Dit bemoeilijkt heel wat zaken waarvoor de toestemming van de ouders vereist is. Sommige pleegjongeren willen graag een apart overleg met hun advocaat, dat gegarandeerd wordt. Er wordt geen rekening gehouden met de agenda van pleegjongeren bij het bepalen van het tijdstip van de zitting (examenperiode, verjaardag etc.) 4. Pleegkinderen met een precair verblijfsstatuut 5. Voortgezette pleegzorg tot 21 jaar 6. Organisatie van pleegzorg NBMV s met een precair verblijfsstatuut die meerderjarig worden vooraleer hun verblijfsstatus geregeld is, krijgen een uitwijzingsbevel. Dit maakt hun situatie bijzonder precair en zet heel wat druk op het pleegkind en het pleeggezin. Pleegjongeren die 18 jaar worden kunnen er voor kiezen om tot 21 jaar in het pleeggezin te blijven indien het pleeggezin hiermee akkoord gaat. Indien zij verder studeren, is deze termijn vaak te kort om een diploma te behalen. Leefgeld aanvragen is meestal alleen mogelijk indien het pleegkind zelfstandig gaat wonen. Dit legt extra druk op de pleegjongeren en hun pleeggezin. Participatieraad: de vorm van de participatieraad werd in het decreet pleegzorg dwingend gemaakt, niet het participatieve proces. De vrees leeft dat een dienst voor pleegzorg weliswaar een participatieraad kan inrichten zonder echt participatief te werken. Participatie op gezinsniveau (=inspraak door iedereen in het gezin die bij de pleegzorg betrokken is) wordt in het decreet pleegzorg niet gegarandeerd. De financiering van de diensten voor pleegzorg is afhankelijk van de aarde van de modules die zij inzetten. Voor de inzet van heel wat modules is een dienst voor pleegzorg echter afhankelijk van de indicatiestelling door de jeugdrechtbank of de Integrale Toegangspoort (ITP). De indicatie Perspectiefzoekende Pleegzorg wordt door de provinciale ITP s echter sterk verschillend geïnterpreteerd, wat een directe impact heeft op de toegekende subsidie. De diensten vragen meer autonomie bij het inzetten van modules binnen de voorziene subsidie-enveloppe, geen streefcijfers per module.

4 6. Organisatie van pleegzorg (vervolg) Attestering 1: een dienst voor pleegzorg heeft de bevoegdheid om een attest al dan niet toe te kennen aan een pleeggezin. Het kan echter gebeuren dat een jeugdrechter toch tot een plaatsing in een bepaald pleeggezin beslist, terwijl de dienst voor pleegzorg oordeelt dat dit pleeggezin niet geschikt is om aan pleegzorg te doen. Sinds de invoering van het nieuwe decreet is het echter niet mogelijk om een kind te plaatsen in een pleeggezin zonder begeleiding door een dienst voor pleegzorg (=plaatsing zonder kosten). Attestering 2: Bij een netwerkplaatsing krijgen diensten voor pleegzorg 6 weken de tijd om te onderzoeken of het pleeggezin geschikt is. Deze termijn is praktisch vaak moeilijk haalbaar. Attestering 3: Hoewel veel pleegzorgers samen met een partner het pleegouderschap opnemen, wordt het pleegzorgattest slechts aan één van beiden toegekend. Deze regel kan grote gevolgen hebben voor het systeem in de jeugdrechtbank: in feite moet er dan maar één pleegzorger gedagvaard worden. Dit kan door de andere pleegzorger ervaren worden alsof hij/zij niet betrokken is. Ook in het geval van een echtscheiding van pleegzorgers kan dit veel problemen veroorzaken. De datum van de jeugdhulpbeslissing van de Integrale Toegangspoort verschilt soms van de datum van de gerechtelijke beslissing. Hierdoor ontstaan problemen rond subsidiëring, uitbetalen van vergoedingen aan het pleeggezin, kinderbijslag, etc. Een pleegzorgbegeleider, die gemiddeld 25 dossiers heeft, heeft niet genoeg ruimte om te werken met ouders van pleegkinderen rond gedeeld ouderschap. Nochtans is dit essentieel voor de kans op slagen van een pleegzorgsituatie. Er is te weinig ruimte voor nazorg, opvolging en evaluatie na afloop van een pleegzorgsituatie.

5 B. Knelpunten in pleegzorg voor specifieke doelgroepen. Sinds het nieuwe decreet is het aanbod voor pleegzorg voor volwassenen en mensen met een psychiatrische problematiek ondergebracht bij het Agentschap Jongerenwelzijn. Verwijzers uit (VAPH, GGZ, ) kennen het aanbod van pleegzorg voor volwassenen of kinderen met een psychiatrische problematiek te weinig omdat het verankerd is binnen AJW. Verwijzingen lopen dan ook moeizaam. Ook heel wat andere problemen zijn een gevolg van het nieuwe decreet. 1. Pleegzorg voor volwassenen (= pleeggasten) Problemen met de eigen bijdrage van pleeggasten: Sinds de invoering van het nieuwe decreet moeten pleeggasten met eigen inkomsten die pleegzorg combineren met de zorg in een VAPH-voorziening een bijdrage betalen aan deze voorziening. Hierdoor houdt de pleeggast veel minder inkomen over. Pleeggasten met een laag inkomen die pleegzorg wensen te combineren met een dagcentrum, dienen geen eigen bijdrage te betalen in dit dagcentrum (omwille van het gegarandeerd inkomen voor pleeggasten). Daardoor zijn dagcentra geneigd om geen voorrang te geven aan pleeggasten die op de wachtlijst staan. Het Agentschap Jongerenwelzijn (AJW) en het decreet pleegzorg zijn niet afgestemd op pleegzorg voor volwassenen. Hieronder enkele voorbeelden: modules zijn minder toepasbaar in de praktijk (bijv. ondersteunende, behandelpleegzorg is moeilijk toe te passen bij pleegzorg voor volwassenen, perspectiefzoekende pleegzorg met een heroriëntering naar ouders is meestal niet van toepassing,.) in de praktijk horen pleeggasten bij het AJW maar ze maken gezien hun beperking vooral gebruik van voorzieningen binnen het VAPH. bij een klacht kunnen pleeggasten of pleegzorgers (ook ouder dan 65 jaar) bellen naar de JOLijn (= jongeren lijn). Pleegzorg voor volwassenen vraagt een goede intersectorale afstemming tussen het Agentschap Jongerenwelzijn en het Vlaams Agentschap voor Personen met een handicap. In de praktijk verloopt dit moeilijk omdat: de administraties van de verschillende sectoren niet in de mogelijkheid verkeren om op vlak van combinaties, aanbod, procedures, verwijzingen, informatie, planning, enz goed samen te werken. De regelgevingen van de beide agentschappen soms heel vlug veranderen en interfereren met elkaar.

6 1. Pleegzorg voor volwassenen (= pleeggasten) - vervolg 2. Psychiatrische pleegzorg voor kinderen en jongeren (in samenwerking met OPZ Geel) de beleidskeuzes vaak haaks op elkaar staan. Zo vragen we ons af of de persoonsvolgende financiering van het VAPH voldoende is afgestemd op de ontwikkelingen binnen pleegzorg voor volwassenen in het AJW. Pleeggasten uit gastgezinnen die jarenlang (soms decennia lang) de zorg hebben opgenomen zouden als prioritair te bemiddelen moeten worden beschouwd in het kader van zorgregieregels. M.a.w. er zouden vanuit het VAPH garanties moeten geboden worden om een gastgezin te ontlasten indien zij daarom vragen. In de zorgregieregels binnen het VAPH is dit momenteel en in de toekomst niet mogelijk. Geen mogelijkheid meer tot 'dagpleegzorg' terwijl dit een vaak voorkomende vraag is voor kinderen uit deze doelgroep (dubbelproblematiek). In de voorloper van onze werking (project VAPH) kon dit wel, en werd deze behandelvorm regelmatig ingezet. Dagpleegzorg kan vaak voorkomen dat meer ingrijpende hulpverlening moet worden ingezet. De huidige modulering in pleegzorg is niet afgestemd op de realiteit in de psychiatrische pleegzorg en staat het vraaggestuurde werken in de weg. Er is meer nood aan flexibiliteit, in functie van de zorgnood van de cliënt. Bijvoorbeeld: bij een hoge zorgnood zou het afwisselend inzetten van verschillende gezinnen interessant kunnen zijn. Dit lijkt in de praktijk niet gemakkelijk te realiseren. Hoge zorgnood vraagt een grotere beschikbaarheid van de pleegouder. Een aangepast vergoedingssysteem en sociaal-administratief statuut (opbouw pensioenrecht, sociale bescherming,...) is nodig om de verhoogde beschikbaarheid voldoende te compenseren. Het tot dusver ontbreken hiervan beperkt aanzienlijk de rekruteringsmogelijkheden van geschikte gezinnen.