Begeleiden als bepalende kerntaak

Transcriptie

1 Begeleiden als bepalende kerntaak Themafiche: Begeleidingen in 2017 Deze themafiche geeft de resultaten van de kernopdracht van Pleegzorg West-Vlaanderen weer: de cijfers over de begeleidingen van pleegkinderen, pleeggasten, pleeggezinnen, en ouders of de context van pleegkinderen of pleeggasten in Concrete cijfers vormen een basis om te bestendigen of te handelen ter verbetering van de eigen (of sectorale) werking. 1 Vanaf het moment dat een kind bij een pleeggezin gaat wonen, ondersteunt een pleegzorgbegeleider het kind of de pleeggast, de ouder(s) of context en het pleeggezin. Een begeleider heeft daarom regelmatig gesprekken met elkeen over hoe alles loopt. De begeleider is de aanspreekpersoon naar de pleegzorgdienst. Groeiend aantal begeleidingen In 2017 begeleidde Pleegzorg West- Vlaanderen van de pleegzorgdossiers in Vlaanderen 1. Dit is een aandeel van 17,52%. Pleegzorg is een sector in groei. Ook dit jaar groeit Pleegzorg West- Vlaanderen. Weliswaar groeien we minder snel dan elders in Vlaanderen. De groei in West-Vlaanderen is 3,79% terwijl heel pleegzorg in Vlaanderen een groei van 6,93% kent. Dit komt vooral doordat in West- Vlaanderen minder dossiers opgestart en meer dossiers afgesloten worden (zie tabel 1 (T.1.). Een afgesloten dossier is een dossier met einddatum van het hulpaanbod (laatste 1 Cijfers voor deze themafiche werden uit de BINC registratie getrokken op 14/03/2018. schakeling) in de opgegeven periode én met als status van het dossier afgesloten. Een dossier is verbonden aan een pleegkind/- jongere of pleeggast. Een pleegkind/-jongere of pleeggast met een onderbroken hulpverlening krijgt bij het hervatten van de hulpverlening een nieuw dossier wanneer de periode tussen de ene hulpverlening en de andere hulpverlening langer dan 60 dagen is. Dit maakt dat het aantal dossiers hoger is dan het aantal unieke jongeren dat in een jaar begeleid wordt. In 2017 begeleidde Pleegzorg West- Vlaanderen unieke jongeren. BinC cijfers die over unieke jongeren spreken omvatten zowel de pleegkinderen/-jongeren als de pleeggasten. Deze cijfers betreffen het aantal koppen daar het rijksregisternummer ervoor zorgt dat er geen dubbeltellingen voorkomen unieke jongeren is de som van de op 01/01/2017 lopende begeleidingen van unieke jongeren en de 261 unieke jongeren die in de loop van 2017 startten. Op 31/12/2017 zijn er jongeren en gasten in begeleiding bij Pleegzorg West-Vlaanderen. Dit is op dat moment 17,21% van alle jongeren en gasten binnen Pleegzorg in Vlaanderen.

2 T.1. Dossiers en unieke jongeren (pleegkinderen en pleeggasten) 01/01/ /12/2017 Aantal dossiers Opgestarte dossiers Afgesloten dossiers Alle dossiers Pleegzorg Pleegzorg - West-Vlaanderen /01/ /12/2017 Aantal unieke jongeren Opgestarte dossiers Afgesloten dossiers Alle dossiers Pleegzorg Pleegzorg - West-Vlaanderen programma 2 Voor 215 pleegkinderen/ -jongeren of gasten werd het dossier afgesloten. Begeleidingen volgens module Pleegzorg organiseert zich volgens typemodules die begeleidt worden. Dat wil zeggen dat een jongere minstens één verblijfsmodule heeft waar een begeleiding aan gekoppeld is. Daarnaast kunnen jongeren, het pleeggezin of de ouders waar wenselijk ook een extra ondersteuning krijgen. Deze ondersteuning noemt behandelingspleegzorg. Het gemiddeld aantal modules per maand voor 2017 is Figuur 1 hieronder toont de omvang van elke module: Figuur 1: Maandelijks gemiddeld per module in 2017 De 138 begeleide pleeggasten op 31/12/2017 situeren zich over de verschillende pleegzorgmodules (tabel 2 (T.2.)). We spreken van pleeggasten in plaats van pleegkinderen bij volwassenen met een beperking of bij psychische kwetsbaarheid. T.2. Pleegzorgmodules van pleeggasten op 31/12/2017 Ondersteunende pleegzorg 10 Perspectiefzoekende pleegzorg 13 Perspectiefbiedende pleegzorg 11 5 Crisispleegzorg / Behandelingspleegzorg 7 Bron: Eigen registratie PZWVL 5 Crisispleegzorg Gestarte begeleidingen in Ondersteunende pleegzorg Perspectiefbiedende pleegzorg Perspectiefzoekende pleegzorg Behandeling in het kader van pleegzorg In de lopende begeleidingen van 2017 zijn de plaatsingen vooral in de niet-rechtstreeks toegankelijke hulpverlening (NRTJ) te vinden. Enkel de verschillende vormen van de module ondersteunende pleegzorg behoren tot de rechtstreeks toegankelijke hulpverlening (RTJ). In het afgelopen jaar opende Pleegzorg West- Vlaanderen 270 dossiers van kinderen en gasten in een pleeggezin. In het Vlaamse pleegzorglandschap vormt ons aandeel van nieuwe dossiers 16,64%. Deze 270 dossiers gaan over 261 unieke kinderen en gasten. Aan de hand van de eigen registratie blijken er 20 nieuwe begeleidingen van pleeggasten in 2017 te starten. Het aandeel van de pleeggasten in de gestarte plaatsingen van 2017 is 7,41%. Volgende tabel (T.3.) geeft duidelijk weer in welke mate de gestarte plaatsingen gebeurden in de rechtstreeks toegankelijke (RTJ) of de niet-rechtstreeks toegankelijke hulpverlening (NRTJ).

3 T.3. Dossiers van pleegkinderen en -gasten gestart van 1/01/2017 tot 31/12/2017 Aanmeldingen NRTH % RTH % Pleegzorg ,19% ,81% Pleegzorg West-Vlaanderen ,70% ,30% 3 In West-Vlaanderen ligt de verdeling tussen rechtstreekse en niet-rechtstreekse jeugdhulp voor pleegzorg anders dan in gans Vlaanderen. Er zijn in West-Vlaanderen meer aanmeldingen en plaatsingen binnen de rechtstreeks toegankelijke hulpverlening dan in heel Vlaanderen (zie tabel 3). In de modules van de niet-rechtstreeks toegankelijke jeugdhulp kwamen 7 dossiers pleegzorg West-Vlaanderen binnen na een kortdurend crisisverblijf (buiten pleegzorg). Eén dossier kwam binnen via de uitstroom van een gemeenschapsinstelling. Voor de gestarte dossiers binnen de NRTJ kennen we op basis van de BinC registratie niet de aanmelder bij de intersectorale toegangspoort. Voor de rechtstreeks toegankelijke jeugdhulp komen de aanmeldingen in 2017 voornamelijk van de jeugdrechtbank (34,64%), het OCJ (15,64%), het CLB (7,26%), een pleeggezin (6,15%), de jongere of het eigen gezin (5,03%) en het crisismeldpunt (5,03%). Beëindigde plaatsingen in 2017 In 2017 sloot Pleegzorg West-Vlaanderen 218 dossiers af, waaronder 11 voor pleeggasten. Uit de eigen registratie weten we dat voor 11 West-Vlaamse pleeggasten pleegzorg eindigde. Voor 2 gasten kwam een einde aan de perspectiefzoekende plaatsing en voor 9 gasten eindigde de perspectiefbiedende pleegzorg. We hebben in Pleegzorg West-Vlaanderen een lichtjes hoger aandeel afgesloten dossiers (16,27%) dan over heel pleegzorg (14,45%). In de 218 afgesloten dossiers treffen we 485 beslissingen aan die in deze dossiers werden genomen. Ieder dossier kent één of meerdere jeugdhulpbeslissingen (JHB). Een jeugdhulpbeslissing is een beslissing tot jeugdhulp in de organisatie, met vermelding van de aanbevolen modules en met een beginen einddatum. De jeugdhulpbeslissing is afkomstig van de toegangspoort (jeugdhulpregie) of van de voorziening zelf indien het gaat om een uitsluitend rechtstreeks toegankelijk hulpaanbod. Hieronder een overzicht van het aantal beslissingen en schakelingen voor pleegzorg over heel Vlaanderen en voor Pleegzorg West- Vlaanderen (PZWVL) (tabel 4 (T.4.)). T.4. Aantal (#) beslissingen en schakelingen in de afgesloten dossiers in 2017 Pleegzorg PZWVL # afgesloten dossiers # JHB # schakelingen Gemiddeld wil dit zeggen dat het aantal beslissingen per dossier voor Pleegzorg West- Vlaanderen neerkomt op 2,22 beslissingen. Dit maakt duidelijk dat er in heel wat dossiers méér dan één beslissing was. Van deze beslissingen waren er geen enkele met een gerechtelijke verwijzingsgrond van een misdrijf omschreven feit. Andere cijfers tonen ons dat voor de rechtstreeks toegankelijke als de niet-rechtstreeks toegankelijke modules te samen 182 beslissingen een gerechtelijke verwijzingsgrond van verontrustende opvoedingssituatie kenden. Dit is een stijging sinds 2014 van 21% (voor de RTH) en van 15,3% (voor de NRTH) beslissingen. De begeleidingsduur van de afgesloten dossiers (# 218) was gemiddeld dagen. Voor heel pleegzorg stijgt de begeleidingsduur. Figuur 2 toont de gemiddelde begeleidingsduur in dagen van de afgesloten dossiers in 2015, 2016 en 2017 voor Pleegzorg Vlaanderen en Pleegzorg West- Vlaanderen.

4 4 Uit de BinC registratie weten we dat voor 43,58% van de afgesloten dossiers in 2017 voor Pleegzorg West-Vlaanderen de begeleiding langer dan 730 dagen duurde. In vergelijking met 2016 beëindigden we in % meer langdurige begeleidingsdossiers. Voor 17,43% van de dossiers lag de begeleidingsduur tussen de 0-28 dagen. Dit toont de invloed in het stijgend aantal crisispleegzorg in vergelijking met 2015 (13,22%) en met 2016 (10,76%). Figuur 2: Gemiddeld aantal dagen begeleiding per afgesloten dossier in Pleegzorg West- Vlaanderen Pleegzorg Vlaanderen Als de begeleiding is afgerond, registreren we hoe de begeleiding is beëindigd, wat de verschillende samenwerkingsverbanden zijn en welke vervolghulp geadviseerd wordt. Het registratiesysteem BinC noteert bij het afsluiten van een dossier de reden voor het afsluiten van het dossier. Als de hulpverlening eenzijdig vanuit cliënt-perspectief of perspectief van de voorziening wordt stopgezet (breakdown), is er sprake van uitval. Figuur 3 toont de soort uitval die bij het afsluiten van het dossier geregistreerd werd. Voor 205 dossiers treffen we een eindregistratie aan waarin wordt aangegeven wat de reden tot het afsluiten van het dossier is. In de afgesloten dossiers met deze eindregistratie voor 2017 is er 41 keer sprake van uitval. Een dossier kan ook afgesloten worden zonder dat er sprake van uitval is. In dat geval registreren we in BinC de reden voor het Figuur 3: Soort geregistreerde uitval bij de afgesloten dossiers in % 0% 0% 17% 29% 32% Zwaar incident (32%) Ontvluchting (29%) Naar bemiddeling (# 0) Onwerkbare hulpverleningsrelatie (22%)) Veiligheidsrisico's (17%) Niet ingevuld (# 0) einde van de begeleiding bij het afsluiten van een dossier. Figuur 4 toont de reden van het einde van de begeleiding wanneer er geen sprake van uitval is. In de afgesloten dossiers met eindregistratie voor 2017 werd 164 keer een reden voor het einde van de begeleiding opgegeven. Voor ruim 20% van de pleegzorgbegeleidingen waar een reden tot einde begeleiding is opgegeven, is de reden van einde van de begeleiding - indien het niet om uitval- gaat de inschatting dat verdere hulp in de eigen voorziening, in casu een pleeggezin, niet noodzakelijk is. Eveneens eindigden 17,68% van de pleegzorgbegeleidingen omwille van het bereiken van de leeftijdsgrens.

5 5 Figuur 4: Verdeling van de geregistreerde reden van einde van de afgesloten dossiers (bij geen uitval) in % 16% 5% Samenwerkingen 1% 18% 21% 13% 1% 0% Geen verdere hulp in de voorziening noodzakelijk (21%) Beslissing werd niet verlengd (13%) Verhuis buiten het werkinsgebied van de organisatie (1%) Overlijden cliënt (# 0) Bereiken leeftijdsgrens (18%) Bereiken maximale begeleidingsduur van de module met beperkte duur (5%) Meer aangepast aanbod is noodzakelijk (16% Andere (25%) Niet ingevuld (1%) Het jeugdhulplandschap in Vlaanderen maakt gebruik van modules. Het hulpaanbod van alle hulpverleningsinstanties wordt daarvoor op eenzelfde manier omschreven: waar wordt het aangeboden, voor welke doelgroep Een module is dus een pakket van jeugdhulp dat een voorziening afzonderlijk aan een cliënt kan aanbieden. Doorgaans kunnen modules ook gecombineerd worden ingezet. De BinC eindregistratie maakt duidelijk welk gemoduleerd aanbod buiten de eigen voorziening in de begeleiding en het afsluiten van het dossier betrokken is. Dit noemt gelijktijdig aanbod voor cliënt. Het gaat hierbij over modules die betrekking hebben op de jongere binnen dit BinC-dossier (dus niet gelijklopende modules voor bv. andere kinderen binnen het gezin). De BinC registratie verduidelijkt hoe voor 93 van de 205 afgesloten dossiers in 2017 mét invulling van de eindregistratie er behalve in pleegzorg ook tegelijkertijd een aanbod liep binnen een andere module van jongerenwelzijn (# 65). Ook voor de samenwerking zien we dat voor deze dossiers 117 keer een samenwerking werd ingevuld en dat deze vooral een samenwerking binnen jongerenwelzijn (# 54) en de geestelijke gezondheidszorg (# 34) is. Belangrijk is evenwel dat er voor heel wat van de afgesloten dossiers met eindregistratie er geen gelijktijdig gemoduleerd aanbod (54,64%) of samenwerking (42,93%) liep. Tevens beschikken we over cijfers die de samenwerking met hulpverlenende instanties tijdens de begeleidingsperiode aanduiden voor de afgesloten dossiers. Deze samenwerking situeert zich zowel op gezinsniveau als op cliëntniveau. Deze samenwerking betreft de effectieve samenwerking in functie van het dossier van de jongere (bv. OCMW, VAPH-begeleiding van een ouder, systematisch teamconsult op casusniveau vanuit CGG ). De samenwerking gaat verder dan een ad hoc samenkomen of overleg, het betreft het gezamenlijk werken aan een doelstelling, al dan niet met aanwezigheid van de cliënt of zijn gezin. Niet verwonderlijk werken we vanuit pleegzorg samen met organisaties binnen de welzijnssector, gezondheid, onderwijs, tewerkstelling, huisvesting en financiën. Met welke organisaties precies binnen deze sectoren we voornamelijk samenwerken, kunnen we momenteel niet uit het centrale registratiesysteem (BinC) halen. Belangrijk te melden is dat voor 70 dossiers of 34,15% er geen andere hulpverlening voor het pleegkind en zijn thuismilieu gebeurde. Bij het einde van een plaatsing wordt in het afgesloten dossier vermeld of er vervolg hulpverlening aangewezen is. Deze vervolg hulp kan zich binnen jongerenwelzijn of buiten jongerenwelzijn bevinden. In 205 dossiers met ingevulde eindregistratie gebeurde er 218 aanduidingen voor vervolghulp binnen een andere voorziening van Jongerenwelzijn terwijl er ook 93 keer aangeduid werd dat er geen vervolghulp aangewezen is.

6 Dit toont dat op 112 dossiers 218 keer vervolghulp aangewezen was. De verklaring hiertoe is dat indien een begeleider inschat dat vervolghulp wenselijk is, meerdere modules binnen jongerenwelzijn geschikt kunnen zijn. Dit maakt dat we een gemiddelde doorverwijzing in deze dossiers hebben van 1,95. Dit zegt niet in welke mate deze vervolghulp ook daadwerkelijk gerealiseerd werd. Vervolghulp kan niet alleen binnen jongerenwelzijn wenselijk zijn maar ook buiten jongerenwelzijn. Dit verbreedt de mogelijke doorverwijzingen enorm. We zien op de 205 dossiers met een eindregistratie inzake doorverwijzing er 260 doorverwijzingen geregistreerd zijn. Gezien ook hier voor 113 dossiers geen vervolghulp aangewezen was, zien we dat voor 147 dossiers 260 keer doorverwezen werd voor een vervolghulp. 6 De verklaring hiertoe is dat ook hier de vervolghulp een inschatting is (zoals de doorverwijzing binnen jongerenwelzijn). De doorverwijzing buiten jongerenwelzijn is ook niet enkel op de minderjarige of de pleeggast gericht, maar de soorten hulpverlening waarnaar doorverwezen werd in 2017 toont dat het zich verbreedt naar het gezinsniveau. Beleid vorm geven vanuit begeleidingscijfers De cijfers in deze fiche beschrijven de begeleidingen die pleegzorgbegeleiders opnemen binnen Pleegzorg West-Vlaanderen. Ze zijn wat ze zijn. De cijfers zijn omvangrijk en toch ook beperkt. Heel wat cijfers zijn daarenboven indicatief. Ze roepen vragen op en zijn stof tot discussie. Ze bieden kansen aan de organisatie om met de indicaties aan de slag te gaan, uit te spitten wat de cijfers en de beschrijving ervan op terrein betekenen. Er vaststellingen en strategieën aan te koppelen. Een hele taak