Bijlage 2: Toelichting bij het ontwerpbesluit houdende de organisatie van pleegzorg

Transcriptie

1 Bijlage 2: Toelichting bij het ontwerpbesluit houdende de organisatie van pleegzorg Opzet en krachtlijnen van het ontwerpbesluit In het decreet pleegzorg werden de algemene krijtlijnen van het Vlaamse beleid inzake pleegzorg geschetst. Een aantal zaken werden bij besluit van de Vlaamse Regering uitgewerkt. Dit is het geval voor de modulering van het aanbod pleegzorg, de diensten voor pleegzorg (o.a. de opdrachten, de vergunning, toezicht en subsidiëring), de pleegzorgers en pleeggezinnen (screening en attestering, vergoeding van de pleeggezinnen) en de partnerorganisatie. Het voorliggend ontwerpbesluit regelt deze aangelegenheden. 1. Modulering In het decreet worden verschillende vormen van pleegzorg genoemd: ondersteunende pleegzorg, perspectiefzoekende pleegzorg, perspectiefbiedende pleegzorg en behandelingspleegzorg. Deze vormen van pleegzorg zijn geënt op wat men beoogt met pleegzorg (v.b. tijdelijke ondersteuning, zoeken naar een perspectief gekoppeld aan de context in functie van terugkeer naar huis, het aanbieden van een meer definitief perspectief ), ongeacht de doelgroep waarmee men te maken heeft. Binnen deze vormen kunnen verschillende typemodules of eenheden van hulp worden benoemd. De typemodules die deel uitmaken van de ondersteunende pleegzorg, zijn: 1 crisisverblijf in een pleeggezin; 2 verblijf in een pleeggezin (ondersteunend - lage frequentie); 3 verblijf in een pleeggezin (ondersteunend - korte duur); 4 begeleiding voor pleeggezinnen, gezinnen, pleegkinderen of pleeggasten (crisispleegzorg); 5 begeleiding voor pleeggezinnen, gezinnen, pleegkinderen of pleeggasten (ondersteunende pleegzorg). De typemodules die deel uitmaken van de perspectiefzoekende pleegzorg, zijn: 1 verblijf in een pleeggezin (perspectiefzoekend); 2 begeleiding voor pleeggezinnen, gezinnen, pleegkinderen of pleeggasten (perspectiefzoekende pleegzorg). De typemodules die deel uitmaken van de perspectiefbiedende pleegzorg, zijn: 1 verblijf in een pleeggezin (perspectiefbiedend - lage frequentie); 2 verblijf in een pleeggezin (perspectiefbiedend - hoge frequentie); 3 begeleiding voor pleeggezinnen, gezinnen, pleegkinderen of pleeggasten (perspectiefbiedende pleegzorg). De typemodules die deel uitmaken van behandelingspleegzorg, zijn: 1 verblijf in een perspectiefzoekend of perspectiefbiedend pleeggezin 2 begeleiding voor pleeggezinnen, gezinnen, pleegkinderen of pleeggasten die moet worden gecombineerd met een typemodule verblijf zoals hierboven vermeld; 3 behandeling, aangeboden door een van de volgende instanties: a) de dienst voor pleegzorg; b) een voorziening die gespecialiseerd is in de behandeling van gedrags- of emotionele problemen of psychiatrische problemen. De typemodules worden voor heel het aanbod pleegzorg bepaald en beschreven, compatibel met de brede beweging binnen de integrale jeugdhulp en de hier geldende afspraken. Ook de combinaties met hulp buiten de pleegzorg en de positionering op het vlak van toegankelijkheid 1 zijn hierop afgestemd. Elke typemodule pleegzorg bestaat enerzijds uit een verblijfstypemodule en anderzijds uit een begeleidingstypemodule. Een dienst voor pleegzorg kan geen verblijfsmodule inzetten zonder een begeleidingsmodule. Ook kan er geen begeleiding vanuit een dienst voor pleegzorg gebeuren zonder verblijf, met uitzondering van de nazorg die inherent is aan elk pleegzorgverblijf dat stopt. Op het 1 Het aanbod voor pleeggasten (met uitzondering van de voortgezette hulp) is sowieso rechtstreeks toegankelijk. 1

2 niveau van de diensten zullen er binnen de typemodules modules worden geëxpliciteerd. Dit zijn concretiseringen van typemodules met meer specifieke klemtonen, eigen aan een dienst. 2. Diensten voor pleegzorg: de opdrachten, programmatie en werkingsgebied, vergunning en toezicht De opdrachten voor de diensten werden reeds uitvoerig bepaald in het decreet zelf. In het uitvoeringsbesluit worden een aantal opdrachten verder geconcretiseerd en wordt er meer diepgaand stilgestaan bij de organisatie van de participatieraad, een speerpunt van het decreet pleegzorg. De opdrachten en een aantal voorwaarden m.b.t. de werking van die raad worden verder geëxpliciteerd. De territoriale bevoegdheid van een dienst voor pleegzorg is duidelijk begrensd. Ze is beperkt tot de provincie waarvoor een dienst is vergund (artikel 9 van het decreet pleegzorg). De woonplaats van de pleegzorger is de referentie om te bepalen vanuit welke dienst een pleegkind, pleeggast, gezin of pleegzorger een aanbod zal krijgen. Hierop kunnen wel een aantal uitzonderingen zijn die verder bepaald worden in een samenwerkingsovereenkomst tussen de diensten die wordt gesloten ter uitvoering van artikel 9, tweede lid, van het decreet pleegzorg. Ook de vergunningsvoorwaarden zijn reeds vrij exhaustief weergegeven in het decreet zelf. Een aantal deelaspecten zijn in het uitvoeringsbesluit gespecifieerd en aangevuld. Bepalingen die eerder thuishoren onder kwaliteit (v.b. klachtenbehandeling, samenwerking, methodisch en wetenschappelijk onderbouwd werken) krijgen een plaats in het kwaliteitskader dat geldt voor de private voorzieningen van de bijzondere jeugdbijstand, vermeld in artikel 48 van het decreet van 7 maart 2008 inzake bijzondere jeugdbijstand. Omwille van het maatschappelijk belang zijn toch sommige kwaliteitsaspecten als vergunningsvoorwaarden opgenomen, zoals de screening van (kandidaat-)pleeggezinnen en het omgaan met grensoverschrijdend gedrag. Bij het luik rond toezicht was het uitgangspunt om te streven naar een duidelijke taakverdeling tussen het agentschap Jongerenwelzijn en het agentschap Zorginspectie. Zorginspectie doet de inspectie ter plaatse of op stukken. Ook het agentschap Jongerenwelzijn kan controle uitoefenen, op basis van gegevens die het agentschap ter beschikking heeft (v.b. registratiegegevens). De beslissing over de toekenning, weigering of de intrekking van een vergunning, over de sluiting van een dienst voor pleegzorg en over het al dan niet opleggen van een administratieve geldboete ligt bij het agentschap Jongerenwelzijn. 3. De subsidiëring van de diensten voor pleegzorg Hierna wordt de kostprijsberekening van de typemodules uitgebreid toegelicht. Uitgangspunt De personeelskost is het uitgangspunt voor de berekening van de kostprijs per typemodule. Onder de personeelskosten worden de volgende zaken gevat: - brutosalaris met inbegrip van wettelijke verplichte werkgeversbijdragen; - vakantiegeld; - eindejaarspremie; - bijkomende patronale lasten (v.b. woon-werk, arbeidsongevallenverzekering, bedrijfsgeneeskundige dienst); - de percentages in kader van de vervangende tewerkstelling in het kader van de VIAakkoorden; - de vormingspremie in het kader van de VIA-akkoorden; - de managementsondersteuning in het kader van de VIA-akkoorden. De kostprijs zal hierbij gebaseerd worden op het aantal in te zetten voltijdse equivalenten (VTE) per typemodule en dit op basis van het gemiddelde barema van de huidige inzet van het personeel. Het aantal VTE per typemodule houdt rekening met het vereiste aantal begeleidingscontacten per begeleiding met een aandeel voor voortraject, evaluatie en overhead. De uitwerking - Rekening houdend met de huidige voorziene personeelsstructuur binnen de vigerende regelgevingen (directie, licentiaten, sociaal assistent, begeleiders, bijzondere functie, ondersteunend) 2

3 - Basis: 320 begeleidingen per vte op jaarbasis (7 begeleiding/week op 46 weken) - Duur van 1 begeleidingscontact: half dagdeel - Bijkomend 20% in voortraject - Kaderfunctie: 5% op bovenstaande - Ondersteunende functie: 22% op bovenstaande (personeel begeleidingen + kader) - Heeft als resultaat 0,06 vte per basisbegeleiding. Met basisbegeleiding bedoelen we dan de minst intensieve typemodule, zijnde de begeleiding in het kader van de ondersteunende of de perspectiefbiedende pleegzorg. Onder de werkingskost worden de volgende zaken gevat: de specifieke opleidingskosten van het personeel, aankoop van materiaal, vervoerskosten, kosten voor infrastructuur, enz. Voor de berekening van de vergoeding voor werkingskosten wordt een vast bedrag per module in rekening gebracht. De werkingskost, nl. 2,26 euro per dag, wordt gekoppeld aan de verblijfsdagen. Dit komt neer op ongeveer 600 euro per basismodule. Op basis van deze uitwerking komen we tot de volgende verdeling van forfaitaire subsidie naar typemodules 2. Onderstaande bedragen zijn op jaarbasis. Personeel (P) Anciënniteit extra boven 5 jaar (A) Werking (W) Totaal (T = P+W) Module Begeleiding (ondersteunende pleegzorg) (art. 3, eerste lid, 4 ) 3006,12 72,33 600, ,12 Begeleiding (crisisverblijf) (art. 3, eerste lid, 5 ) ,96 578, , ,96 Begeleiding (perspectiefzoekende pleegzorg) (art. 4, 2 ) Begeleiding (perspectiefbiedende pleegzorg) (art. 5, 3 ) ,48 289, , , ,12 72,33 600, ,12 Behandeling (art. 6, 3, a) 3006,12 72,33 600, ,12 De gemiddelde anciënniteit wordt berekend volgens de regels die door het agentschap Jongerenwelzijn gehanteerd worden in kader van het Experimenteel Modulair Kader (EMK) 3, m.n. mits anciënniteitscorrectie. De totale subsidie van het betreffende jaar wordt bepaald op het aantal modules dat wordt gerealiseerd op 31 december van het voorgaande jaar of op het gemiddeld aantal modules per dag, dat tijdens het voorgaande jaar wordt gerealiseerd, als dat aantal hoger ligt dan het aantal op 31 december van dat jaar. De subsidie wordt in maandelijkse voorschotten uitgekeerd. Het bedrag van het maandelijkse voorschot wordt berekend op een twaalfde van 90% van de jaarlijkse subsidie-enveloppe. De resterende 10% wordt uitbetaald in het eerste kwartaal van het volgende jaar. Voorwaarde voor de 10% is dat minimaal 70% van het subsidiebedrag wordt uitgeven aan personeelskosten. Tweede voorwaarde is dat de eventuele opgebouwde reserves maximaal 50% van het subsidiebedrag mag bedragen (en ev bijkomend 25% voor sociaal passief). Bijkomend wordt voor het jaar 2012 een verrekening gemaakt van de provisie vakantiegeld per 31 december Voor de berekening van de subsidie voor 2014 bepaalt de minister per dienst voor pleegzorg het aantal in te zetten modules. De inzet van de modules wordt gemonitord en halfjaarlijks gerapporteerd aan de financiële overheden. 2 Onderstaande bedragen zijn gebaseerd op jaarbasis en gekoppeld aan de spilindex van toepassing op 1/1/ Zie hoofdstuk IVbis, afdeling 4, van het BVR van 13 juli 1994 inzake de erkenningsvoorwaarden en de subsidienormen voor de voorzieningen van de bijzondere jeugdbijstand, ingevoegd bij het BVR van 11 januari

4 4. Screening en attestering van de pleegzorgers Op basis van het decreet pleegzorg dient een (kandidaat-)pleegzorger te beschikken over een attest per pleegkind of pleeggast. Hiertoe wordt een (kandidaat-)pleegzorger gescreend. Dit principe wordt in het uitvoeringsbesluit geconcretiseerd, rekening houdend met de gangbare praktijk van de diensten waarbij een eerste fase van screening reeds gebeurt (i.c. selectie) vooraleer er een concreet pleegkind of pleeggast in het vizier is. Het decreet bepaalt de formele voorwaarden om aan pleegzorg te kunnen doen (meerderjarig zijn, uittreksel uit het strafregister, betrokkenheid van andere leden van het gezin, beschikken over voldoende draagkracht). Enkel het aspect draagkracht wordt in het uitvoeringsbesluit verder geconcretiseerd omwille van de ruime interpreteerbaarheid van dit begrip. 5. Kostenvergoeding van de pleeggezinnen De uitgangspunten voor de berekening van de kostenvergoeding zijn een geharmoniseerde en een gedifferentieerde aanpak. Geharmoniseerd: een uniforme aanpak is in een intersectorale, eengemaakte context de enig mogelijke keuze (eigen aan het decreet pleegzorg) Gedifferentieerd: uniform betekent niet dat één dagvergoeding elke pleegzorgsituatie dekt; er is nood aan differentiatie in functie van leeftijd, het al dan niet ontvangen van kinderbijslag en/of verhoogde zorgzwaarte (artikel 16, eerste lid, van het decreet pleegzorg). In het tot dusver vigerende sectorale regelgevende kader blijkt leeftijd een relevante en bepalende factor te zijn voor het berekenen van de kostenvergoeding. Het al dan niet kunnen beschikken als pleegzorger over kinderbijslag is van evidente invloed op de kostenvergoeding. De notie verhoogde zorgzwaarte is nieuw en is geënt op de vaststelling dat, eerder dan algemene sectorale of doelgroepverschillen, de individuele pleegzorgsituatie bepaalt of en in welke mate een verhoogde vergoeding van kosten aangewezen is. Die optie sluit ook aan bij recente evoluties die moeten leiden tot meer zorg op maat. We denken dan aan de investering in onder meer een betere diagnostiek, indicatiestelling, zorgzwaarte-inschaling en zorgregie. Die aangepaste vergoeding krijgt tweeledig vorm: - enerzijds kan de dienst zelf een bedrag toekennen aan een pleegzorger (voor een aantoonbare verhoogde zorgzwaartesituatie, af te bakenen in de tijd); de dienst kan daarvoor putten uit middelen die aan elke dienst forfaitair worden toegekend (bedrag per gepresteerde pleegzorgdag); daartoe zal een kader gecreëerd worden dat de marges voor de dienst en de modaliteiten bij toekenning van de vergoeding vastlegt; - anderzijds is er de mogelijkheid bij het agentschap Jongerenwelzijn de vergoeding van eenmalige bijzondere kosten aan te vragen; het bijzondere van deze kosten hangt samen met de omvang en de finaliteit ervan ( een eenmalige actie in functie van het behoud of het herstel van de fysieke en/of psychische integriteit van het pleegkind of de pleeggast ); het gaat dus om eenmalige kosten die te hoog zijn voor de forfaitaire kostenvergoeding en die niet gedekt worden door andere financieringsbronnen; er wordt een regeling beoogd waarin dergelijke kosten pas ten laste worden genomen zodra en in de mate dat ze een bepaald bedrag overschrijden. Deze vergoeding kan niet als reserve worden aangelegd. Het onderstaande voorstel van concrete bedragen houdt rekening met de parameters leeftijd en gezinsbijslag; het gaat uit van de bedragen die momenteel worden gehanteerd door het agentschap Jongerenwelzijn. 4

5 Bedrag Leeftijd vergoeding 0-6 jaar met gezinsbijslag 13, jaar met gezinsbijslag 13, jaar met gezinsbijslag 15, jaar met gezinsbijslag 16, jaar met gezinsbijslag 18, zonder gezinsbijslag 19, zonder gezinsbijslag 20, jaar met eigen inkomsten 7,00 Bijzondere maatregel voor de 18+ers - Pleeggezinnen die een gezinsbijslag krijgen, krijgen 18 euro (er wordt van uitgegaan dat deze pleeggasten nog studeren). - Een pleeggezin dat een pleeggast opvangt die geen gezinsbijslag ontvangt, krijgt 7 euro. Daarnaast is er een bijdrage die door de pleeggast wordt betaald van zijn eigen inkomsten. Wanneer de eigen inkomsten met inbegrip van een vrijstelling te laag zijn, wordt dit via de dienst bijgepast. Algemene principes en gevolgen voor verdere harmonisatie van de kostencomponenten - Het budget van de kleinere, aparte categorieën van kostenvergoedingen (b.v. socio-culturele toelage VAPH, kampen ) wordt ingebracht in de daarvoor globaal beschikbare som. - Het bedrag van het spaargeld wordt mee geharmoniseerd, geheroriënteerd en bijkomend ingebracht. - In de simulaties wordt het bedrag van het zakgeld zoals bepaald in het decreet pleegzorg, in het totale budget van de kostenvergoeding geïntegreerd. - Ook de eigen bijdragen van de volwassen personen met een handicap worden in de simulaties verrekend. De psychiatrische gezinsverpleging neemt een specifieke plaats in binnen het pleegzorglandschap. Omwille van de eigen federale normering verloopt de kostenvergoeding van deze pleeggezinnen niet via de diensten voor pleegzorg. Hierop wordt één uitzondering gemaakt met name voor een door de minister te bepalen aantal pleegkinderen vanaf 3 tot en met 18 jaar omdat dit een zeer kwetsbare groep is en voor deze kinderen en jongeren geen of een zeer beperkte federale tegemoetkoming wordt voorzien. De psychiatrische gezinsverpleging Geel heeft op dit moment 10 lopende begeleidingen voor die doelgroep die via projectmiddelen vanuit het VAPH ( euro) worden gefinancierd. Aangezien dit project afloopt in september 2013 en er ondertussen voor deze groep wel expertise werd opgebouwd, zal dit aanbod verder gezet worden in het kader van het decreet pleegzorg (in een eerste fase wordt de focus gelegd op de 10 lopende begeleidingen). De middelen die voor het structureel verankeren van dit aanbod nodig zijn, zullen worden overgedragen vanuit het VAPH. Ze zullen voor een deel besteed worden aan de vergoeding van kosten die pleegzorgers voor die pleegkinderen maken (de kostenvergoeding), en voor een ander deel aan het intensief begeleidingsaanbod door OPZ Geel en de dienst(en) voor pleegzorg in kwestie, te verdelen over het OPZ en de respectievelijke dienst(en) voor pleegzorg met wie het ziekenhuis een samenwerkingsovereenkomst sluit. De afspraken hierover kunnen vastgelegd worden in de samenwerkingsovereenkomst. De minister bepaalt met inachtneming van de beschikbare begrotingskredieten hoeveel pleegkinderen aan wie psychiatrische gezinsverpleging wordt verleend, maximaal in aanmerking worden genomen voor de subsidiëring, alsook het subsidiebedrag per pleegkind. De minister kan nadere regels bepalen voor het verlenen van de subsidie en voor het verantwoorden van het aanwenden van de subsidie. 6. Partnerorganisatie De voorwaarden en opdrachten van de partnerorganisatie waarmee de Vlaamse Regering een convenant zal afsluiten, staan duidelijk geëxpliciteerd in het decreet pleegzorg. Het ontwerpbesluit 5

6 bevat aanvullend de noodzakelijke elementen voor de oproep, het maximaal subsidiebedrag en de subsidievoorwaarden 6