Beleidsplan Waddenvereniging

Transcriptie

1 Beleidsplan Waddenvereniging

2 Bewaken INHOUDSOPGAVE In verbinding Wie we zijn Hoe we werken Waar we voor kiezen Wat we doen tot en met 2020: Het natuurlijke natte wad Klimaat en delfstoffen Werelderfgoed: toerisme en educatie Goed beheer en beleid Waddenwacht COLOFON Redactie Renée Waale Jojanneke Drijver Irene van Eerden Vormgeving Irene van Eerden Fotografie Eelco Romeijn (pagina 18) Henk Postma (pagina 1, 2, 3, 4, 5, 6, 10, 11, 12, 13, 14, 16, 22) Herman Verheij (pagina 9, 12, 20) Josje Fens (pagina 3) Renate de Backere (pagina 8) Roy Vrouwenvelder (pagina 3) Titus Reith (pagina 23) Beeld uit dit beleidsplan mag alleen gebruikt worden met toestemming van de fotograaf. Aanjagen Contactgegevens Waddenvereniging Postbus AB Harlingen Tel Fax info@waddenvereniging.nl 2 Volg ons op Twitter word fan van de Waddenvereniging op Facebook of schrijf je in voor onze gratis wekelijkse nieuwsbrief. Ondersteun als lid of donateur de duurzame bescherming van het wad. Je bent al lid vanaf 2,25 per maand. Ondernemer met hart voor het wad? Sluit je aan bij ons netwerk WAD 500. Kijk voor meer informatie en aanmelden op Verbinden Kijk op op welke manieren je de Waddenvereniging nog meer kunt steunen. 3

3 In verbinding I n het waddengebied staat alles met elkaar in verbinding. Aan de basis staan de getijdenstromen. Tijdens eb komen er vogels naar de drooggevallen wadplaten om voedsel te zoeken, terwijl het water met vloed juist de bodemdieren hun voedsel brengt. Juist de diversiteit van de waddennatuur zorgt voor een adembenemend schouwspel. Des te belangrijker om het in goede staat te behouden en te beschermen. Er verandert veel in het gebied. Denk maar aan klimaatverandering, waardoor de zeespiegel stijgt en het water warmer wordt. Of wat dacht je van wad- en zandplaten die verdwijnen doordat de bodem daalt, de geulen die zich verplaatsen, het water dat vertroebelt, de verzilting en de verandering van soorten in zowel samenstelling als gedrag. In de afgelopen vijftig jaar hebben we de erkenning voor de natuurwaarde van het waddengebied zien groeien. Met als voorlopig hoogtepunt de benoeming van de Waddenzee als UNESCO Werelderfgoed. Steeds meer organisaties en ondernemers dragen de waarden van het gebied actief uit of gebruiken het als inspiratiebron. Bezoekers komen steeds vakers voor de beleving van de natuur, stilte, weidsheid en duisternis. De vele veranderingen in en aandacht voor het gebied zorgen voor een breed werkterrein voor de Waddenvereniging. Er zijn meer spelers in het spel dan vroeger. Mede hierdoor heeft de Waddenvereniging vaak verschillende rollen. We zien onszelf regelmatig als spreekwoordelijke spin in het web, waarbij we alles in de gaten houden en proberen voor het waddengebied voordeel te halen uit uitdagende situaties. 4 In het verleden werd vaak door organisaties of overheden van bovenaf bepaald wat beschermd moest worden. Daarbij werd dan voorbij gegaan aan de mensen die in het gebied wonen en werken of het gebied bezoeken. De Waddenvereniging vindt dat juist zij vaak een nuttige bijdrage kunnen leveren, omdat zij betrokken zijn bij het gebied. We zoeken daarom naar de verbinding met hen. Op die manier ontstaat er een groep ambassadeurs en kan de Waddenvereniging samen met hen opkomen voor de unieke waarden van het gebied. 5

4 Wie we zijn Statutaire doelstelling De vereniging streeft naar behoud, herstel en goed beheer van natuur, landschap en milieu en van de ecologische en cultuurhistorische waarden van het waddengebied, waaronder begrepen het noordelijk zeekleigebied en de Noordzee als onvervangbare en unieke natuurgebieden. De vereniging stelt zich tevens ten doel de bevordering van de belangstelling voor deze gebieden. In haar handelen gaat zij uit van het besef, dat de mens een onderdeel is van het ecosysteem. Visie In de visie van de Waddenvereniging is het waddengebied uniek in de wereld door de combinatie van rust, ruimte en weidsheid, met de voortdurende veranderingen in wind, land en water en de natuur die zich daar op aanpast. Missie De Waddenvereniging heeft als missie mensen met passie voor het waddengebied* te verenigen. Samen staan we sterk voor het behoud van het gebied met zijn rust, ruimte en ruige natuur. De Waddenvereniging wil dat mensen nu en in de toekomst dit unieke gebied kunnen beleven en gebruiken. Om dat te bereiken, bewaakt de Waddenvereniging de unieke waarden van het gebied, komt met initiatieven voor een verrijking van het gebied én betrekt en verbindt mensen - jong en oud - aan het waddengebied. Kernwaarden De Waddenvereniging... werkt vanuit een grote gedrevenheid en passie voor het wad. is waakzaam op een positief kritische en opbouwende manier. We volgen alert ontwikkelingen in het gebied en houden deze tegen het licht; waar mogelijk slaan we bruggen tussen mens, natuur en economie. We bestrijden plannen die de rust, ruimte en ruige natuur in gevaar brengen. is verbindend: voor wadliefhebbers in heel Nederland, maar ook voor bewoners en ondernemers in het waddengebied en de professionals (zoals wetenschappers, overheden en terreinbeheerders) die actief zijn in het gebied. is ondernemend. We reageren snel, zien kansen, tonen lef en zijn zakelijk. Kernkwaliteiten De Waddenvereniging onderscheidt zich door... inhoudelijk en financieel onafhankelijk te zijn. We zijn gericht op samenwerking en strategische bondgenootschappen, maar we kunnen ook eigenwijs zijn en onze eigen koers varen. Daarnaast zijn we niet afhankelijk van de overheid of het bedrijfsleven, maar ontvangen we bijdragen van leden, donateurs, fondsen en projectsubsidies. En we zijn altijd op zoek naar nieuwe manieren om inkomsten te genereren. kennis van zaken te hebben. We weten wat er speelt in het waddengebied. We zijn voortdurend in gesprek met allerlei partijen, verbinden het veld met de vergadertafel en onderhouden banden met de wetenschap. een integrale visie op het waddengebied. We kijken wat er speelt voor mens en natuur op economisch, cultuur-historisch en sociaalmaatschappelijk vlak. Zo hopen we te komen tot creatieve oplossingen. * onder het waddengebied wordt verstaan: de Nederlandse Waddenzee, de waddeneilanden, de randen van het wad (noordelijk zeekleigebied) en de Noordzee kustzone. 6 7

5 Hoe we werken De Waddenvereniging is ontstaan als protest van een groep bevlogen wadliefhebbers tegen de vergaande inpolderingsplannen van de Waddenzee. Het bewaken van het gebied zit in het DNA van de Waddenvereniging. Nog steeds is dit de basis voor ons werk. We zien onszelf dan ook al vijftig jaar als hoeder van het wad. Maar we zijn ook gegroeid, we verzetten ons niet alleen tegen plannen zoals die van de inpoldering, maar denken daarna ook verder hoe we het gebied kunnen verrijken. In ons werk schatten we voor iedere situatie in wat er op dat moment nodig is en daar passen wij als Waddenvereniging onze houding op aan. In een vernieuwde werkwijze komen onze acties voort uit drie verschillende rollen. Wij bewaken Op een positief kritische manier volgen we de ontwikkelingen in het waddengebied. Als het nodig is trekken we aan de bel en zetten we het op de bestuurlijke agenda of op de agenda van partijen die het onder de publieke aandacht brengen. Zo behouden we de bijzondere kwaliteiten van het waddengebied. Met activiteiten verbinden we groepen mensen met elkaar en met (ontwikkelingen in) het waddengebied. Het gaat hierbij om een breed publiek: zowel landelijk als lokaal; bezoekers, bewoners en beleidsmakers. Zo zetten we het gebied landelijk op de kaart en investeren we in draagvlak en lokale betrokkenheid. 8 9 Wij jagen aan We komen actief met nieuwe plannen en voorbeeldprojecten waarbij we rekening houden met mens én natuur. Zo herstellen we de natuurwaarden en creëren we belangstelling en bewustwording voor goed natuurbeheer in het gebied. Wij verbinden

6 Waar we voor kiezen Alles wat de Waddenvereniging doet, doen we voor het waddengebied. Het liefst houden we alles in de gaten. Ons werkterrein gaat van ecologie tot economie en van biologie tot toerisme. Naast de Waddenvereniging zijn er veel meer partijen betrokken bij het waddengebied, met veel ervan werken wij samen. Veel partijen hebben een aanzienlijk - en vaak ook tegenstrijdig - belang; de een wil geld verdienen, de ander wil de natuur behouden. Kortom, het is druk in het waddengebied. In ons werk houden we hier rekening mee. De Waddenvereniging heeft haar missie en visie voor vertaald in de volgende doelen: 1. Focus op vier programma s 2. Bewaak het overige Om dit goed te kunnen uitvoeren, moet de vereniging aan een aantal voorwaarden voldoen. Deze voorwaarden heeft de Waddenvereniging vertaald in de volgende doelen: 3. Vergroot het draagvlak 4. Groei als organisatie 5. Blijf financieel gezond 10 11

7 Focus op vier programma s Om kwalitatief goed werk te kunnen leveren, focussen we in de jaren op vier actuele programma s. Elk programma is een soort paraplu, waaronder meerdere onderwerpen kunnen vallen. We verwachten dat deze onderwerpen in tegenstelling tot andere onderwerpen de komende jaren heel actueel zullen zijn. De focus op de vier (meerjarige) programma s zorgt ervoor dat we met de kleine organisatie van de vereniging effectief zijn als belangenbehartiger van het gehele waddengebied, het verschil maken én ons onderscheiden. In richt de Waddenvereniging zich op: 1. Het natuurlijke natte wad 2. Klimaat en delfstoffen 3. Werelderfgoed: toerisme en educatie 4. Goed beheer en beleid Verderop in dit beleidsplan worden bovengenoemde programma s verder toegelicht. Bewaak het overige Er gebeurt veel meer in het waddengebied dan alleen de vier programma s waar de Waddenvereniging zich op richt. Letten we daar dan niet meer op? Zeker wel, alle overige onderwerpen staan voor ons op een waakvlam. Deze verzamelen we in het programma waddenwacht. We volgen de ontwikkelingen, maar ondernemen alleen actie als dat nodig is. Bijvoorbeeld als er zich een bijzondere kans voordoet of als er een acute bedreiging is. We stemmen dan altijd eerst met anderen af wie er in actie gaat komen. 12 Je kunt ons vergelijken met een waakhond. We slaan aan als er iets gebeurt. Hoe, dat wordt verderop in dit beleidsplan toegelicht. Vergroot het draagvlak Nu, begin 2016, heeft de Waddenvereniging ongeveer leden en donateurs. Zo n wadliefhebbers uit heel Nederland die de vereniging (financieel) willen steunen en op die manier het waddengebied willen beschermen. Deze steun bepaalt mede welk werk we als vereniging kunnen oppakken en ook hoe groot onze organisatie kan zijn. De landelijke trend is dat het aantal leden afneemt. Mensen willen zich niet meer voor lange tijd aan een organisatie binden, maar doen wel graag mee met korte acties. Daarom gaat de Waddenvereniging in de jaren haar strategie om mensen aan de vereniging te binden, veranderen. Naast lid of donateur zijn, kan de betrokkenheid ook blijken uit financiële steun bij een actie, aankoop van merchandising, inzet als vrijwilliger, deelname in een digitale community of deelname aan de ondernemersclub. We streven naar ambassadeurs in Zo n groep ambassadeurs toont het belang van de (werkzaamheden van de) vereniging en draagt ook bij aan de financiële onafhankelijkheid. Om de ambassadeurs te bereiken, zetten we ten eerste in op de huidige leden en donateurs. Dit aantal willen we tenminste gelijk houden en het aantal major donors en nalatenschappen zelfs licht laten groeien. Daarnaast gaan we op zoek naar nieuwe ambassadeurs via de vier programma s. Elk programma kent publieksactiviteiten waarmee nieuwe groepen publiek, zoals schoolkinderen of jongeren worden benaderd en warm gemaakt voor het bijzondere van het waddengebied. Verder proberen we via onze algemene communicatie en werving door middel van landelijke campagnes de betrokkenheid van potentiële ambassadeurs bij het waddengebied en bij de vereniging te vergroten. Groei als organisatie Het werken in meerjarige programma s vraagt intern om een andere sturing en manier van samenwerken. Daarom verandert de Waddenvereniging met ingang van 2016 haar interne structuur. We gaan werken in drie teams. Het eerste team draagt met grote inhoudelijke kennis van zaken met betrekking tot het waddengebied bij aan de realisatie van de programma s en de waddenwacht. Het tweede team zoekt met educatie, communicatie, marketing, publiekscampagnes en merchandising steeds de verbinding tussen inhoud en publiek. Het derde team zorgt voor de bedrijfsvoering van de interne organisatie en faciliteert daarmee de realisatie van de programma s. Per programma wordt een programmateam samengesteld. Medewerkers uit de bovengenoemde drie teams gaan met elkaar samenwerken in een of meer programmateams. van de Waddenvereniging. Daar komt de jaarlijkse schenking van de Nationale Postcode Loterij nog eens bij. Het betaalde lidmaatschap lijkt minder populair te worden. De Waddenvereniging stelt zich daarom ten doel dat zij ondanks deze ontwikkeling financieel gezond blijft. Ondanks de negatieve ontwikkeling omtrent het lidmaatschap, zetten we in alles op alles om het aantal leden en donateurs tot in 2020 tenminste gelijk te houden. Datzelfde geldt voor het aantal schenkingen via major donors en de nalatenschappen. Deze willen we zelfs licht laten groeien. Zo blijven we de basis constant houden. Daarnaast willen we in inspelen op de trend van een eenmalige bijdrage via korte acties. We zijn hier al mee begonnen en hebben inmiddels wat ervaring op gedaan met bijvoorbeeld de goed zout actie, waarbij we een zoutmolentje verkochten, of de visserstrui voor de Vismigratierivier. Een ander nieuw initiatief is de oprichting van de ondernemersclub WAD 500. Ook willen we meer gebruik maken van projectsubsidies van fondsen zoals het Waddenfonds. Deze andere manier van financiering willen we verder uitbouwen zodat er, naast de contributies en de bijdrage van de Nationale Postcode Loterij, een inkomstenbron bij komt. Blijf financieel gezond Het huidige aantal leden en donateurs en de jaarlijkse schenkingen en nalatenschappen vormen de financiële ruggengraat 13

8 Wat we doen tot en met 2020 Het natuurlijke natte wad Waarom kiezen we hiervoor? De mens heeft veel invloed op de Waddenzee. Met dijken, visserij, baggeraars en de opwarming van het zeewater is de Waddennatuur minder rijk en divers dan deze eens was. Dankzij initiatieven zoals het Programma voor een Rijke Waddenzee liggen er nu kansen om het onderwaterleven te herstellen en die kansen wil de Waddenvereniging grijpen. Wat willen we in bereiken? Een gezond watersysteem, een evenwichtig voedselweb, herstel van vis passeerbare verbindingen tussen zoet en zout en beheerste en duurzame visserij. Hoe gaan we dit doen? Wij bewaken Visserijconvenanten. Voor de visserij op mosselen en kokkels zijn inmiddels duidelijke afspraken gemaakt. De Waddenvereniging houdt de komende jaren scherp in de gaten of deze afspraken goed worden nagekomen. Voor de garnalenvisserij zijn de gesprekken nog volop gaande. De Waddenvereniging zet zich de komende tijd actief in om zo goed mogelijke afspraken te maken. Eems-Dollard estuarium. Tot nu toe heeft de Waddenvereniging zich ingespannen voor een gezonde Eems-Dollard, waar trekvissen weer goed kunnen migreren en het water niet meer overmatig troebel is. Het lijkt erop dat er nu ook vanuit het Rijk en de regio actie wordt ondernomen om te werken naar een gezonde Eems in Wij houden dit de komende jaren in de gaten. Monitoring van de visstand in de Waddenzee. Op initiatief van het NIOZ wordt onderzocht hoe het komt dat de visstand achteruit gaat. Mocht dit doorzetten, dan gaat de Waddenvereniging vooral proberen om vissers en bewoners van het gebied te betrekken bij de visstand en de monitoring ervan, door ze deze (deels) te laten uitvoeren. heeft op de visstand in de Waddenzee. Zandsuppleties. De Waddenvereniging wil een actieve rol spelen in het convenant dat gesloten is met Rijkswaterstaat. Deze moet er onder andere voor zorgen dat we meer te weten komen over de gevolgen van zandsuppletie. We willen met name de focus leggen op de ecologische gevolgen voor het onderwaterleven. Het zou namelijk kunnen dat zandsuppletie invloed Wij jagen aan Vismigratierivier. De Waddenvereniging is een van de initiatiefnemers van de Vismigratierivier bij de Afsluitdijk. Met onder andere de steun van de Nationale Postcode Loterij kan de vispassage in de komende jaren worden gerealiseerd, inclusief aansprekende mogelijkheden voor bezoek aan de Vismigratierivier. Project Lauwersmeer weer Lauwerszee? In samenwerking met het Programma naar een Rijke Waddenzee en andere partijen verkent de Waddenvereniging of een hersteld estuarien karakter van het Lauwersmeer, in combinatie met een innovatieve getijdeturbine/gemaal, leidt tot meer waterveiligheid en natuurontwikkeling. In 2016 wordt besloten of het project een vervolg krijgt. Wij verbinden Publiekscampagnes Vismigratierivier. De Waddenvereniging wil met publiekscampagnes draagvlak creëren voor de noodzaak van vismigratie en de belangstelling bij een breed publiek voor de Vismigratierivier vasthouden en vergroten. We starten in 2016 met een evenement, gevolgd door een online community voor Vrienden van de Vismigratierivier. Educatie Vismigratierivier. De Waddenvereniging gaat een meerjarig educatief programma rond vismigratie en de Vismigratierivier ontwikkelen voor bezoekers, zowel kinderen als volwassenen. Zo worden er onder andere exposities en excursies georganiseerd in en vanaf het bezoekerscentrum dat rond 2018 klaar zal zijn. Initiatiefnemer project Zeeforel. De Waddenvereniging is mede-initiatiefnemer van een meerjarig project waarbij geprobeerd wordt de verbinding van het stroomgebied van het Lauwersmeer met de Waddenzee te verbeteren. De zeeforel is de ster van dit project en dit project werkt aan een obstakelvrije route van de Waddenzee naar de paaibeken in Drenthe. Halverwege 2016 wordt duidelijk of er geld voor dit project is. Zo ja, dan neemt de Waddenvereniging de communicatie en educatie voor dit project voor haar rekening.

9 Wat we doen tot en met 2020 Klimaat en delfstoffen Waarom kiezen we hiervoor? Door klimaatverandering zal de zeespiegel in de Waddenzee stijgen; door delfstoffenwinning zal er bodemdaling optreden. Zowel de bodemdaling als de zeespiegelstijging zijn moeilijk te voorspellen en te beheersen. De combinatie heeft invloed op de dynamiek van het waddengebied. Zo kunnen wadplaten geheel verdwijnen omdat ze niet of minder zullen droogvallen. Met name de delfstoffenwinning heeft onze aandacht, omdat er steeds meer getwijfeld wordt over de betrouwbaarheid van voorspellingen van bodemdaling. Ook lijken de organisaties die erbij betrokken zijn niet open te staan voor objectief onderzoek. Desondanks komen er steeds meer plannen voor gas- en zoutwinning in de Waddenzee. Zo veel activiteit in het gebied kan volgens ons alleen maar leiden tot verstoring en vervuiling én tot een toename van bodemdaling. Er zijn steeds meer partijen die op zoek zijn naar andere vormen van energie en het winnen hiervan. Zij zien de winning van fossiele brandstoffen als verouderd en ze zijn op zoek naar meer duurzame technieken. Omdat het steeds meer aandacht krijgt en er serieuze voordelen zijn, is ook de Waddenvereniging alert op duurzame vormen van energie. Wat willen we in bereiken? De huidige gaswinning in het waddengebied zo veel mogelijk aan banden leggen, meer aandacht voor de risico s van delfstoffenwinning in het gebied, nieuwe gaswinning - of andere delfstoffenwinning - voorkomen en een overgang naar duurzame energie. Hoe gaan we dit doen? Energietransitie. De Waddenvereniging zoekt de samenwerking met landelijke organisaties die actief zijn in de energietransitie. Wij steunen hen in hun ideeën en initiatieven om zo het winnen van fossiele brandstoffen, zoals gas, terug te dringen Wij bewaken Onderzoek bodemdaling. De Waddenvereniging gaat ervoor waken dat openheid van zaken wordt gegeven over het onderzoek naar de bodemdaling. Mijnbouwwet. De Waddenvereniging gaat input leveren voor de nieuwe Mijnbouwwet en het toetsen van vergunningen, zodat er in de nieuwe wet voldoende aandacht is voor de belangen van natuur en milieu (in het waddengebied). Wij jagen aan Lobbyen bodemdaling. Door te lobbyen wil de Waddenvereniging ervoor zorgen dat er onafhankelijk wetenschappelijk onderzoek wordt uitgevoerd naar bodemdaling. Dat er wordt nagedacht hoe we bodemdaling kunnen beheersen en dat nieuwe gaswinning onder de Waddenzee niet zal worden toegestaan. Wij verbinden Landelijke campagnes. De Waddenvereniging steunt lokale en regionale partijen die zich zorgen maken over de effecten van het winnen van gas in hun leefomgeving in het waddengebied. Zelf vragen we landelijk aandacht voor het verminderen van het winnen en gebruiken van fossiele brandstoffen. Zo n landelijke campagne ondersteunt en verbindt de plaatselijke bewonersinitiatieven.

10 Wat we doen tot en met 2020 Werelderfgoed: toerisme en educatie Waarom kiezen we hiervoor? In 2009 zijn de Nederlandse en Duitse Waddenzee door UNESCO aangewezen als werelderfgoed gebied. Denemarken volgde in Toch weten weinig mensen waarom het waddengebied deze status heeft gekregen en wat dat precies inhoudt. Meer bekendheid over de status en waarom het waddengebied nu werelderfgoed is, betekent meer bekendheid over de bijzondere natuur in het gebied en dat stimuleert als vanzelf het toerisme. Dan liggen er kansen voor duurzaam toerisme. De Nederlandse Waddeneilanden zijn economisch gezien sterk afhankelijk van toerisme en recreatie in het gebied. Ook aan de wal wordt toerisme vanwege de economie en de krimp gestimuleerd. De druk op het waddengebied zal hiermee naar verwachting toenemen. Er liggen namelijk genoeg kansen voor het toerisme in het waddengebied. Zo is er het idee vanuit de Tweede Kamer om van het waddengebied een Nationaal Park te maken. Daarnaast ligt er een duurzaam toerisme strategie, opgesteld door organisaties uit de drie Waddenlanden, die benut kan worden om de werelderfgoedstatus meer bekendheid te geven. Tot slot is er een groeiende belangstelling van het publiek om het gebied te bezoeken en voor het duurzame en lokale aspect van het gebied. Dit alles geeft ook kansen voor het promoten en onder de aandacht brengen van het werk van de Waddenvereniging. het begrip werelderfgoed, welke initiatieven zijn er, welk beleid wordt gevolgd, welke projecten spelen nu, wie zijn de belangrijkste actoren, welke regelingen zijn er en waar liggen kansen? De uitkomsten worden gebruikt bij het doorontwikkelen en uitvoeren van de activiteiten met de WAD 500 en het educatieve programma van de Waddenvereniging. Wij jagen aan Duurzaam toerisme strategie. Organisaties uit de drie Waddenlanden hebben een strategie opgesteld. De Waddenvereniging gaat hier opnieuw naar kijken en de kansen in het Nederlandse waddengebied opnieuw in kaart brengen en ondernemers hiervoor interesseren. Samen met ondernemers uit de WAD 500 willen we jaarlijks een voorbeeldproject opzetten. Wij verbinden Werelderfgoededucatie. De Waddenvereniging wil door middel van educatie zoveel mogelijk mensen verbinden aan het waddengebied en de vereniging op de kaart zetten als dé organisatie voor waddenwerelderfgoededucatie. De afgelopen jaren deden we dit met onder andere het WaddenWerkWeekend, de Werelderfgoedweken en workshops. In de afgelopen jaren heeft de Waddenvereniging een breed aanbod aan educatieve activiteiten opgezet. Dit aanbod richt zich op verschillende doelgroepen: bezoekers, bewoners, kinderen en hun leerkrachten, ondernemers, schippers, gidsen. Wat willen we in bereiken? Bewondering voor en kennis van het waddengebied als werelderfgoed bevorderen en duurzaam toerisme in het waddengebied stimuleren. Hoe gaan we dit doen? Dit doen we door de unieke waarden van het gebied als werelderfgoed actief uit te dragen en grote groepen mensen hierover te informeren, voor te lichten, op te leiden en te laten ervaren. Het gaat daarbij zowel om bewoners en ondernemers in het waddengebied, als om (potentiële) bezoekers. Omgevingsanalyse. De Waddenvereniging wil een omgevingsanalyse maken voor (duurzaam) toerisme en educatie in het waddengebied. Hoe wordt in het gebied inhoud gegeven aan komende jaren groeien naar een aantal van 500 ondernemers Wij bewaken De Waddenvereniging wil de huidige educatieve activiteiten kritisch bekijken en waar nodig aanpassen en uitbreiden. Partner educatieve projecten. De Waddenvereniging is als partner betrokken bij twee educatieve projecten: wad leven op grens.. en we bird. Als deze projecten worden doorgezet, gaan we kinderen in het basisonderwijs en jongeren in het voortgezet onderwijs betrekken bij het waddengebied. WAD 500. De Waddenvereniging heeft, zoals eerder genoemd, een netwerk opgezet voor ondernemers in het waddengebied: WAD 500. Hiermee willen we zo veel mogelijk ondernemers aan ons binden en bij hen - als ambassadeurs - het warme gevoel voor het waddengebied als werelderfgoed bevorderen. Met verschillende acties en campagnes wil de Waddenvereniging de

11 Wat we doen tot en met 2020 Goed beheer en beleid Waarom kiezen we hiervoor? Het beheren van het waddengebied is altijd een uitdaging geweest. Er speelt van alles: ingrepen in de natuur, vergunningen, toezicht houden, herstel, monitoring, enzovoorts. Dit moet in goede banen geleid worden door goed beleid, oftewel de wet- en regelgeving van het waddengebied. Is het beheer goed geregeld, dan kunnen we er met de juiste maatregelen voor zorgen dat de ruige waddennatuur beschermd wordt. Bij het beheer en het beleid van het waddengebied is een groot aantal partijen betrokken, variërend van terreinbeheerders zoals Natuurmonumenten en It Fryske Gea, waterschappen, Rijkswaterstaat, UNESCO, groene organisaties en lokale, provinciale en rijksoverheden tot (brancheverenigingen van) ondernemers en het bedrijfsleven. Iedereen heeft een (soms ander) belang, wat kan leiden tot een bestuurlijke spaghetti. De samenwerkingsagenda Wadden en het voornemen in de Tweede Kamer om het waddengebied tot nationaal park uit te roepen, biedt kansen om tot een goed beheer en beleid te komen. Wat willen we in bereiken? Een zo goed mogelijk beheer en beleid voor het waddengebied en dit voor de toekomst garanderen. Hoe gaan we dit doen? Bewoners en ondernemers betrekken. De Waddenvereniging wil bewoners en ondernemers in de regio betrekken bij het plannen van en lobbyen voor goed beheer en beleid. We zoeken de samenwerking met hen omdat zij kennis hebben over het beheer in het gebied, ze zijn hierbij vaak op lokaal niveau direct betrokken, en kunnen daarom ook ideeën vanuit hun perspectief aandragen Wij bewaken Lopende zaken. De Waddenvereniging volgt de lopende zaken op het gebied van beheer en beleid de komende tijd als een waakhond. Als het nodig is, ondernemen we actie. Bijvoorbeeld via de lobby en het indienen van zienswijzen bij evaluaties, beleidsverkenningen, beheerplannen en nieuwe (natuur)wetten. Wij jagen aan Politieke agenda. De Waddenvereniging zet in de komende tijd het goed beheer en beleid van het waddengebied (opnieuw) op de politieke agenda. Zoals ervoor zorgen dat het in verkiezingsprogramma s en het regeerakkoord wordt opgenomen. We willen bereiken dat een organisatievorm of werkwijze waarmee goed beheer en beleid voor het waddengebied is gegarandeerd in 2020 officieel een feit is. Wij verbinden

12 Wat we doen tot en met 2020 Waddenwacht In de eerder beschreven programma s komt een groot deel van het waddengebied aan bod. Toch zijn er ook andere onderwerpen die soms onze aandacht vragen. Omdat deze volgens ons in minder actueel zullen zijn en niet onze volledige aandacht vragen, hebben we deze onderwerpen verzameld in het programma waddenwacht. Wat willen we in bereiken? Met het programma waddenwacht wil de Waddenvereniging de ontwikkelingen in het gebied alert volgen. Het doel ervan is kennis verzamelen en goed op de hoogte zijn en blijven van de actuele ontwikkelingen in het gebied, zodat - als dat nodig is - alarm geslagen kan worden. Hoe gaan we dit doen? Om een goede waakhond te zijn, leggen wij als Waddenvereniging overal ons oor te luisteren. We verzamelen informatie en beoordelen deze, we houden contact met bewoners in het gebied, overheden, organisaties en andere partijen. We letten daarbij bijvoorbeeld op de volgende onderwerpen: ingrepen in relatie tot klimaatadaptatie; verkeer en vervoer in het waddengebied, uitbreiding van industrie en havens langs de randen van het wad; ingrepen in het open landschap; alternatieve vormen van energie (wind, zon en getijden) en de gevolgen daarvan voor het gebied; militaire activiteiten; rampenbestrijding. Dit is zeker niet alles wat er in het waddengebied speelt. Maar we verwachten dat deze onderwerpen vooral onze aandacht vragen. Sommige onderwerpen zullen jaren op een waakvlammetje staan, terwijl andere onderwerpen meteen onze aandacht vragen. En steeds weer maken we de beslissing of we het onderwerp alleen blijven volgen, we zelf actie gaan ondernemen of dat we anderen vragen om actie te gaan ondernemen. Ook spelen we een rol in verschillende Nederlandse netwerken zoals Coalitie Wadden Natuur (CWN), het Blauwe Hart en trilaterale netwerken, te weten Waddensea Board, Waddensea Forum, Waddensea Team, EEB, IUCN, Seas at Risk (SAR) en Ramsar. 22 Zo willen we het unieke van het waddengebied bewaken, nieuwe ontwikkelingen aanjagen en zo veel mogelijk mensen verbinden met en betrekken bij het gebied. 23

13 Waddenvereniging beleidsplan