Raadsvoorstel. Raadsvergadering van: 12 januari 2012 Onderwerp: Aanpassen W&I verordeningen in verband met de wijziging van de Wwb per 1 januari 2012

Transcriptie

1 Raadsvergadering van: 12 januari 2012 Onderwerp: Datum: 30 december Voorstel: 1. De bijgevoegde verordeningen vaststellen. Toeslagenverordening gemeente Assen Afstemmingsverordening gemeente Assen Verordening Langdurigheidstoeslag gemeente Assen Verordening Meedoen gemeente Assen Onder gelijktijdige intrekking van: Toeslagenverordening gemeente Assen 2011; Afstemmingsverordening gemeente Assen 2011; Verordening Langdurigheidstoeslag gemeente Assen 2011; Meedoenpremies gemeente Assen Aanpassen W&I verordeningen in verband met de wijziging van de Wwb per 1 januari Toelichting algemeen Op 11 oktober 2011 heeft de Tweede Kamer ingestemd met de wijziging van de Wet werk en bijstand (Wwb). De Eerste Kamer neemt in november of december 2011 nog een besluit over deze wijzigingen. De regering stelt de eigen verantwoordelijkheid van de burger nadrukkelijk centraal. Iedereen werkt en de mogelijkheden voor tijdelijke bijstand zijn verder ingeperkt. De Wet investeren in jongeren (WIJ) wordt ingetrokken evenals de Wet werk en inkomen kunstenaars (WWIK). De verordeningen of gedeelten van verordeningen die op die wetten gebaseerd zijn vervallen per 1 januari 2012 van rechtswege. In de gewijzigde Wet werk en bijstand schrijft het Rijk veel voor, waardoor de lokale beleidsvrijheid bijna volledig verdwijnt voor de gemeenten. De belangrijkste maatregelen zijn: A. een toets op het huishoudinkomen. B. het aanscherpen van de regels ten aanzien van jongeren tot 27 jaar die thans in de WIJ zijn opgenomen; C. een grens aan het inkomensbeleid; D. beperking van de vakantieduur. 3. Uitgangspunten Assen ten aanzien van de wijzigingen Wwb Als college vinden wij het van belang dat alle Assenaren kunnen bouwen aan hun mogelijkheden. Het gaat ook om het bouwen aan het perspectief van mensen die niet of minder goed mee kunnen komen. We verwachten een actieve opstelling van inwoners, maar we zorgen ook voor een vangnet als de noodzaak is vastgesteld. Met name de zorg voor kwetsbaren en een oog voor jeugd vinden wij vanuit de visie Zorg en Welzijn belangrijk. Met het oog op onze visie houden wij bij de wijzigingen van de WWB rekening met de volgende uitgangspunten. - De wijzigingen in de WWB per 1 januari 2012 laten weinig beleidsvrijheid voor de gemeente over. Wij zullen echter de ruimte, die binnen de wettelijke kaders nog mogelijk is, ten volle benutten om te voorkomen dat kwetsbaren en de jeugd nog verder in een achterstandspositie raken zien wij als een overgangsjaar gelet op het streven van dit kabinet om per 1 januari 2013 de Wet Werken naar vermogen in te voeren. In dit jaar staat respect voor de huidige situatie van de cliënt voorop. Hierbij zullen wij proberen om de regelgeving zodanig toe te passen dat de huidige situatie van de cliënt niet te veel wordt aangetast in Oog voor jeugd: speciale aandacht zullen wij ten eerste besteden aan het meedoen van schoolgaande kinderen. Op de meedoenpremie kinderen is ook de huishoudinkomenstoets van toepassing. Mocht dit tot onbillijke situaties leiden dan zullen wij gebruik maken van de hardheidsclausule (voor meer uitleg zie: Algemene toelichting wijzigingen WWB). - Ten tweede zal het inkomen van meerderjarige jongeren uit studiefinanciering en arbeid lager dan 1023 niet worden meegeteld als gezinsinkomen. Hierdoor wordt voorkomen dat problematische gezinssituaties ontstaan vanwege een relatief kleine bijverdienste van de jongere. - Bij gezinnen waarin mantelzorgers en mensen met zorgbehoefte verblijven gaan wij, zo coulant als mogelijk, om met het huishoudinkomenstoets. Pagina 1 van 5

2 4. Argumenten De wijziging van de WWB en de intrekking van de WIJ noodzaken de gemeente om de volgende verordeningen te herzien op onderdelen: Toeslagenverordening; Afstemmingsverordening; Verordening Langdurigheidstoeslag; Verordening Meedoen. De nu voorliggende wijzigingen in de gemeentelijke verordeningen zijn veelal juridisch technisch van aard en worden in een overzicht weergegeven als bijlage bij dit raadsvoorstel. Wel worden de maatregelen die leiden tot de aanpassingen kort toegelicht. Naast de wijzigingen in verband met de nieuwe WWB is de witgoedregeling op genomen in de Verordening Meedoenpremies. Dit om te voorkomen dat deze verordening tweemaal vlak achter elkaar gewijzigd zal worden. 4a. Toelichting op de wijzigingen van de WWB A. Een toets op het huishoudinkomen. Vanaf 1 januari 2012 geldt één uitkering voor het hele gezin. De gezinssituatie waarin kinderen op het moment dat zij 18 jaar worden een eigen recht op uitkering krijgen stopt. Om de gezinsuitkering of toets op het huishoudinkomen mogelijk te maken wordt de Wet Investeren in Jongeren ingetrokken. Het aantal gezinnen met inwonende kinderen in de bijstand bedraagt in Assen (en landelijk) naar schatting 6%. Deze gezinnen worden in het ergste geval getroffen door een inkomensachteruitgang van rond de 40%. B. Een wachttijd voor jongeren van vier weken. De Wet investeren in Jongeren vervalt. In de nieuwe WWB krijgen jongeren tot 27 jaar een wachttijd van vier weken voordat ze recht op een uitkering krijgen. Het is de bedoeling dat in die eerste vier weken de jongere zelf zoekt naar scholing of werk. Pas na afloop kan een aanvraag om bijstand worden ingediend. C. Een grens aan het inkomensbeleid De categoriale bijzondere bijstand wordt gemaximeerd op een inkomensgrens van 110% van de geldende bijstandsnorm. Het gaat om de voorzieningen in de volgende categorieën: 1. een bijdrage vanuit de langdurigheidstoeslag voor inwoners die langdurig een laag inkomen hebben; 2. een bijdrage voor schoolgaande kinderen; 3. een bijdrage voor chronisch zieken; 4. een bijdrage voor ouderen; 5. het aanbod van een collectieve aanvullende zorgverzekering. De inkomensgrens voor de individuele bijzondere bijstand blijft een verantwoordelijkheid van de decentrale overheid. De individuele bijzondere bijstand blijft in Assen beschikbaar voor cliënten met een inkomensgrens van 120% van de bijstandsnorm. D. Beperking van de vakantieduur. De WWB kent een regeling voor de vakantieduur. Hierin is bepaald hoe lang men in het buitenland mag verblijven zonder dat dit gevolgen heeft voor het recht op bijstand. Vanaf 1 januari 2012 geldt dat de cliënt jonger dan 65 jaar maximaal 4 weken in het buitenland mag verblijven. Voor 65-plussers is de termijn 13 weken geworden. 4b. Aanpassingen in de Verordening Meedoen vanwege de invoeging van de witgoedregeling Naast de aanpassingen die gedaan worden op basis van de recente wijzigingen aan de WWB zijn er in de Verordening Meedoen gemeente Assen ook wijzigingen opgenomen met betrekking tot de PC-regeling en de witgoedregeling. Als gevolg van het uiteenlopend beleid van de drie samenwerkende gemeenten binnen de gemeenschappelijke regeling Intergemeentelijke Sociale Dienst Aa en Hunze, Assen en Tynaarlo (ISD) op de witgoedregeling is het niet meer mogelijk dat de witgoedregeling onder de bijzondere bijstand en het daarbij behorende handboek van de ISD valt. Hierdoor mist de witgoedregeling een wettelijke grondslag. Om alle regelingen ten aanzien van de minima zoveel mogelijk in één verordening te bundelen is de witgoedregeling in de Verordening Meedoen opgenomen. Pagina 2 van 5

3 5. Kanttekeningen Eerste Kamer De Eerste Kamer moet nog besluiten over de wijzigingen in de WWB. Deze heeft het wetsvoorstel op 15 november 2011 voor het eerst behandeld. Verwacht wordt dat de Eerste Kamer eind november of de eerste helft van december een besluit zal nemen. U kunt pas over de verordeningen besluiten, nadat de Eerste Kamer met dit wetsvoorstel heeft ingestemd. Mocht de Eerste Kamer nog niet over het wetsvoorstel hebben besloten, dan blijven de huidige verordeningen betrekking tot de Wvb en de WIJ van toepassing. Knelpunten De invoering van het huishoudinkomen geeft de nodige knelpunten in de uitvoering. Met name bij gezinssituaties waar het een alleenstaande ouder met een meerderjarig kind betreft of bij een inwonende meerderjarige jongere met twee bijstandsgerechtigde ouders. De prikkel om te werken kan voor de jongere door de huishoudinkomenstoets gaan ontbreken, omdat hij de gezinsnorm van zijn ouders niet kan verhogen. De korte invoeringstermijn helpt daarbij niet. Het overgangsrecht is onduidelijk en geeft aanleiding tot veel praktische vragen. Dwarsverbanden Wij hebben ook gekeken naar de mogelijke gevolgen van de wijzigingen Wwb voor andere beleidsterreinen. Ook uit deze korte inventarisatie concluderen wij dat deze wijzigingen met name gevolgen hebben voor jongeren. De stimulans die vanuit de toets op het huishoudinkomen uitgaat is dat gezinnen met een uitkering hun kinderen stimuleren om vroegtijdig op zichzelf te gaan wonen. Voor jongeren die 18 jaar zijn en die geen vast inkomen hebben kan dit tot problematische situaties leiden, omdat zij ook niet meteen een uitkering kunnen aanvragen door de wachttijd van een maand. Dit probleem pakken wij aan door het inkomen van jongeren met een inkomen lager dan niet mee te tellen bij het huishoudinkomen. Daarnaast wordt er vanuit het Centrum voor Jeugd en Gezin, RMC en Perron J actief aandacht besteedt aan de gevolgen van de wijzigingen van de WWB voor de jongere. Kwijtschelding Wij zijn voornemens om de verruimingen ten aanzien van de kwijtschelding toe te passen. Gezien de korte implementatietermijn die het Rijk ons geeft om de verordeningen aan te passen op de wijzigingen in de Wwb. Hebben wij de prioriteit gegeven om deze aan u voor te leggen en is het voor ons niet mogelijk om op deze korte termijn nader onderzoek te doen naar de financiële dekking van deze verruimingen en de juridische gevolgen. Wij komen in de Voorjaarsnota hier op bij u terug. 6. Financiële toelichting De wijzigingen in de WWB zorgen in 2012 voor een daling van de klantenaantallen in 2012 (huishoudtoets) en voor een daling van het aantal te verstrekken bijdragen vanuit de langdurigheidstoeslag of meedoenpremie schoolgaande kinderen (inkomensgrens 110%). De voorlopige inschatting is dat dit kan leiden tot een afname van de gemeentelijke bijdrage aan de ISD met ongeveer De ISD rekent op dit moment de financiële effecten door. Met de Voorjaarsnota 2012 zullen wij u de effecten van de wijzigingen Wwb en de gevolgen voor de bezuinigingstaakstelling van 2012 op Werk en Inkomen rapporteren. 7. Uitvoering en planning De gemeente Assen is verplicht om de verordeningen na besluitvorming via de regelingenbank beschikbaar te stellen. Daarnaast worden de verordeningen via Berichten van de Brink bekend gemaakt. Meedoenbeleid 2012 Op basis van de wijzigingen WWB zal het Meedoenbeleid er als volgt uitzien. Langdurigheidstoeslag is vanaf 1 januari 2012 alleen bestemd voor inwoners met een inkomen tot 110% van de bijstandsnorm, waarbij er rekening wordt gehouden met het inkomen van alle volwassen gezinsleden. Voor de Collectieve Ziektekostenverzekering geldt de huishoudinkomentoets vanaf 1 april Vanaf 1 januari 2012 hebben de betrokkenen een keuze uit twee soorten aanvullende pakketten. De gemeente biedt ook een ruimer Gemeente Extra Pakket, waarbij onder andere de eigen bijdrage GGZ en de Verslavingszorg wordt gedekt. Pagina 3 van 5

4 De huishoudinkomenstoets en de inkomensgrens van 110% van de bijstandsnorm geldt vanaf 1 april 2012 voor de meedoenpremie kinderen en voor de bijstand voor gebruiksgoederen. De bijzondere bijstand blijft beschikbaar voor inwoners met een inkomen tot 120% van de bijstandsnorm. Kwijtschelding blijft volgens de bestaande wetgeving beschikbaar voor inwoners met een inkomen tot 100% van de bijstandsnorm. Kwijtschelding valt niet onder de Wwb, maar wordt hier volledigheidshalve genoemd. Communicatie - Werkplein Baanzicht zal eind dit jaar de communicatie richting de volgende partijen verzorgen: o via nieuwsbrieven en brieven richting de uitkeringsgerechtigde of meedoen cliënt; o het maatschappelijk veld wordt geïnformeerd, zodat zij de uitkeringsgerechtigde op een adequate manier kunnen ondersteunen; o commissie bezwaar en beroep Werk en Inkomen. - Binnen de gemeente Assen wordt het Klant Contact Centrum, het WMO-loket en het Regionaal Meldpunt Coördinatie Voortijdig Schoolverlaten geïnformeerd, zodat de betrokken ambtenaren de juiste voorlichting aan de inwoner kunnen geven. Wat staat de gemeente te wachten in Per 1 januari 2012: Een geleidelijke afbouw van de dubbele heffingskorting. In 2012 verdwijnt de dubbele heffingskorting voor gehuwden. Het "dubbele" belastingvoordeel wordt in 20 jaar afgebouwd. De uitkeringen zullen daarmee achterblijven bij de ontwikkeling van salarissen in de marktsector. 2. Per 1 juli 2012: Een plicht tot terugvordering en het opleggen van boetes. Een conceptwetsvoorstel ligt klaar en het is de bedoeling de wet op 1 juli 2012 in werking te laten treden. Voor gemeenten betekent dit dat de handhavingsverordening moet worden aangepast. 3. Per 1 januari 2013 de invoering van de Wet werken naar vermogen. Deze wet regelt een regeling voor de onderkant van de arbeidsmarkt. De WSW, WAJONG, Wwb en WIJ gaan op in één regeling. Deze cliëntenpopulatie kent grote overeenkomsten maar is verspreid over verschillende regelingen. De gemeente wordt met deze wet verantwoordelijk voor de reïntegratie van alle personen die onder de nieuwe regeling vallen. Zoals nu bekend is houdt het vooral een forse korting in op het participatiebudget. Daarnaast zal de Reïntegratieverordening aangepast moeten worden. In de overige verordeningen zal in elk geval de begrippenkader aangepast worden volgens deze wet. 8. Bijlagen 1. Algemene toelichting op de wijzigingen Wwb en een overzicht van de wijzigingen in de verordeningen. 2. De integrale teksten van de volgende verordeningen: Toeslagenverordening; Afstemmingsverordening; Verordening Langdurigheidstoeslag; Verordening Meedoen. 9. Ter inzage Advies van de Cliëntenraad Wwb, WSW, WIJ op de wijzigingen Wwb. Onze reactie op het advies van de Cliëntenraad. Het college van burgemeester en wethouders van Assen, de burgemeester, K.S. Heldoorn. de secretaris, mw. I.A.A. Oostmeijer-Oosting. Pagina 4 van 5

5 Besluitvorming raad: De raad van de gemeente Assen; gelezen het voorstel van het college van burgemeester en wethouders van 30 december 2011; b e s l u i t : 1. de volgende verordeningen vast te stellen: a. Toeslagenverordening gemeente Assen 2012; b. Afstemmingsverordening gemeente Assen 2012; c. Verordening Langdurigheidstoeslag gemeente Assen 2012; d. Verordening Meedoen gemeente Assen 2012; 2. onder gelijktijdige intrekking van: a. Toeslagenverordening gemeente Assen 2011; b. Afstemmingsverordening gemeente Assen 2011; c. Verordening Langdurigheidstoeslag gemeente Assen 2011; d. Meedoenpremies gemeente Assen Aldus vastgesteld in de openbare vergadering van 12 januari De raad voornoemd,, voorzitter, griffier Pagina 5 van 5